Aspekty prawne otwartej nauki

Alek TarkowskiICM UW / Creative Commons Polska

Regulacja na rzecz otwartoci to regulacja na rzecz domeny publicznej.Istnieje cae spektrum poziomw otwartoci pomidzy wszelkimi prawami zastrzeonymi i domen publiczn.

Bariery i szanse dla rozwoju otwartej nauki dotycz take materiaw edukacyjnych, zasobw bibliotecznych i archiwalnych w gruncie rzeczy wszelkich utworw.

We wszystkich wypadkach istniej rwnie te same szanse oferowane przez nowe technologie, transformacje przyjtych modeli produkcji i dystrybucji treci.

Otwarto jest wyzwaniem ktre przekracza tradycyjne podziay instytucjonalne oraz obszary dziaa Ministerstw.

System tradycyjnej regulacji

System tradycyjnej regulacji

System skrojony na potrzeby czasw analogowych: ograniczonej liczby kanaw komunikacji i dystrybucji, oraz ograniczonej moliwo kopiowania.

System tradycyjnej regulacji

Kluczowy mechanizm: prawo autorskie (Wszelkie prawa zastrzeone)Take prawo sui generis ochrony baz danych, prawa pokrewne (istotne dla utworw audiowizualnych), prawo patentowe.

System tradycyjnej regulacji

Prawo autorskie, ale: ograniczenia na rzecz nowej twrczoci / domeny publicznej: np. ograniczony czas obowizywania, wymg twrczej dziaalnoci ograniczenia praw wycznych twrcw: dozwolony uytek

System tradycyjnej regulacji

Dozwolony uytekWyjtki odzwierciedlaj ocen prawodawcy odnonie potrzeby korzystania przez spoeczestwo z treci chronionych, przeciwstawionej ekonomicznym interesom posiadaczy praw.

System tradycyjnej regulacji

Dyrektywa w sprawie harmonizacji okrelonych aspektw prawa autorskiego i praw pokrewnych w spoeczestwie informacyjnym. Cel: dostosowanie regulacji do zmian technologicznych.

System tradycyjnej regulacji

Lucie Gibault, Evaluating directive 2001/29/EC in the light of the digital public domainbrak jasnych ram prawnych tak dla posiadaczy praw, jak i uytkownikw brak harmonizacji wyjtkw brak pewnoci co do dugoterminowego ksztatu wyjtkw

Jaka regulacja na rzecz otwartoci? Wobec niewystarczajcej regulacji ustawowej.

Jaka regulacja na rzecz otwartoci?Przejrzysta i dajca pewno.Rekonstruujca reguy domeny publicznej.

Regulacje alternatywne

funkcjonujce w ramach obowizujcego prawa dobrowolne mechanizmy prawne ale take instytucjonalne i techniczne (Code is law) odpowiadajce wymogom czasw cyfrowych ewolucja systemu regulacji.

Otwarte deklaracje i mandaty

BBBEU (FP7)Wellcome TrustNational Institutes of HealthPonad 30 innych instytucji dajcych grantyHarvard

Deklaracja z Cape Town

Regulacje alternatywne

Otwarto mocna i saba(Read - Write)

Regulacje alternatywne

4 stopnie otwartoci OZE1. Brak otwartoci2. Otwarty dostp3. Pewne prawa zastrzeone4. W peni otwarta publikacja materiay dostpne w domenie publicznej (lub na wolnej licencji)Kady krok redukuje cz barier wystpujcych w tradycyjnym modelu

Regulacje alternatywne

Melanie Dulong de Rosnay otwarto ekonomiczna dostpne za darmo otwarto techniczna efektywne wykorzystanie przez ludzi oraz maszyny otwarto prawna swoboda wykorzystania, brak praw zastrzeonych

Jaka zapewni mocn otwarto?Mechanizmy prawne

Otwarte licencje

Licencje Creative Commons Pewne prawa zastrzeone Dobrowolna regulacja, swoboda zawierania umw. Funkcjonuje w ramach obowizujcego systemu prawa autorskiego, jako jego uzupenienie

Otwarte licencje

Licencje Creative Commons darmowe, standardowe i przejrzyste dostpne w 50 jurysdykcjach oraz w wersji midzynarodowej aktualizacja i harmonizacja licencji ok. 200 mln utworw w 7 lat

nowe modele udostpniania dzie, cho niepozbawiajce znaczenia przepisw prawa autorskiego, wpyn na ich modyfikacj i interpretacj. Chodzi tu o zmiany agodzce rygoryzm ochrony interesw twrcw i producentw

prof. prof. Janusz Barta i Ryszard Markiewicz

Otwarte licencje

Licencje Creative Commons Rnorodne warunki licencyjne z myl o rnorodnych kontekstach / uyciach

Otwarte licencje

Licencje Creative Commons

Otwarte licencje

Licencje Creative Commons

Otwarte licencje

Licencje Creative Commons

Domena publiczna

Pewne prawazastrzeone

Otwarte licencje

Licencje Creative Commons Definicja Free Cultural Works - okrelenie zasad penej otwartoci:- swoboda korzystania- swoboda studiowania / badania- swoboda tworzenia i dystrybucji kopii- swoboda wprowadzania zmian i ulepsze

Otwarte licencje

Creative Commons Zero mechanizm zrzeczenia si praw autorskich (take praw chronicych bazy danych, prywatno, itd.) w zakresie moliwym w danej jurysdykcji w przypadku niemonoci zrzeczenia si dziaa jak szeroko zakrojona licencja publiczna rekonstrukcja domeny publicznej

Otwarte licencje

Rne normy otwartoci, wyraane poprzez regulacje, obowizuj w rnych rodowiskach rnice pomidzy modelem otwartego dostpu do czasopism naukowych, otwartoci danych, otwartymi zasobami edukacyjnymi, itd.

Bariery dla otwartoci

Niska wiadomo niezrozumienie otwartoci Bariery techniczne brak standardw Bariery regulacyjne

Rekomendacje

Polityka pastwa powinna wdraa oraz wspiera wdraanie przez inne podmioty wszelkich form dobrowolnej regulacji na rzecz domeny publicznej.

Rekomendacje

Instytucje naukowe i edukacyjne powinny wykorzystywa otwarte modele w celu udostpniania zasobw naukowych.

Rekomendacje

Indywidualni autorzy powinni wykorzystywa swoje prawa do otwartego licencjonowania tworzonych utworw.

Dzikuj.

alek@creativecommons.plhttp://creativecommons.pl