Anna KalinowskaUniwersytet Warszawski

Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem

Warsztaty dla Nauczycieli Soczewka luty 2012

Co to jest polityka ekologiczna?To dokument wyznaczający cele strategiczne

Państwa w dziedzinie ochrony środowiska i określający najważniejsze planowane działania prowadzące do ich osiągnięcia w najbliższym czasie oraz w dalszej perspektywie .

Prawo ochrony środowiska z 2001 r stanowi, że wymagane jest sporządzanie takiego dokumentu na najbliższe 4 lata z perspektywa 4- letnią

Planowane działania w obszarze ochrony środowiska w Polsce wpisują się w priorytety w skali Unii Europejskiej

Polityka ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016Zgodnie z ostatnimi ocenami polityki polskiej i

wspólnotowej w dziedzinie ochrony środowiska do najważniejszych wyzwań należy zaliczyć :

- Działania na rzecz zapewnienia realizacji zasady zrównoważonego rozwoju

- Przystosowanie do zmian klimatu- Ochrona różnorodności biologicznej- Ważne wyzwania to starania zmierzające do

zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych, wdrożenie dyrektywy w sprawie jakości powietrza. Działania koncentrować się będą na zapobieganiu zanieczyszczeń przemysłowych,

Najważniejszy zrównoważony rozwój!Zgodnie z zasadą obowiązującą w Unii Europejskiej

okresie, w którym obowiązuje ta Polityka powinien charakteryzować się szybkim rozwojem gospodarczym kraju, jednak z pełnym respektowaniem zasady ochrony środowiska i ochrony przyrody. Wartości ekologiczne i społeczne są stawiane w Unii na równi z wartościami ekonomicznymi zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.

Procesy decyzyjne powinny być proste z pełnym dostępem do informacji dla przedstawicieli społeczeństwa w tym dla organizacji pozarządowych.

Co jeszcze ważne w Polityce ekologicznej Państwa?Ochrona zasobów naturalnych- różnorodności

biologicznej w tym inwentaryzacja zasobówW końcu 2008 roku powstał nowy organ-

wyspecjalizowane służby ochrony środowiska: Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska i regionalni dyrektorzy ochrony środowiska stanowiący pion administracji rządowej: łączy oceny oddziaływania przedsiębiorstw na środowisko z zarządzaniem ochroną przyrody (sieć Natura 2000) oraz odpowiedzialnością za szkody w środowisku

Uwzględnianie zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowychKryteria zrównoważonego rozwoju muszą być

uwzględnione w działaniach we wszystkich działach gospodarki. Niezbędne jest poddawanie dokumentów ocenie oddziaływania na środowisko

Potrzebny jest rozwój mechanizmów prawnych, ekonomicznych i edukacyjnych które prowadzilyby do rozwoju proekologicznej produkcji towarów i świadomych postaw konsumenckich zgodnie z zasada zrównoważonego rozwoju: prowadzenie ogólnopolskiej kampanii społecznej kształtującej wzorce konsumpcji

Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska- cel do 2016rPodnoszenie świadomości ekologicznej

społeczeństwa zgodnie z zasadą „myśl globalnie, działaj lokalnie” prowadzącej do:

Proekologicznych zachowań konsumenckichPro-środowiskowych nawyków i pobudzania

odpowiedzialności za stan środowiska,Organizowanie akcji lokalnych służących

ochronie środowiskaUczestniczenie w procedurach prawnych i

kontrolnych dotyczących środowiska

Kierunki działań w latach 2009- 2012Doskonalenie metod udostępniania informacji o

środowiskuRozwój szkolnej edukacji w zakresie ochrony

środowiska i zrównoważonego rozwoju (akcje, szkolenia dla nauczycieli i szkół)

Zapewnienie udziału pozarządowych organizacji ekologicznych we wszystkich gremiach podejmujących decyzje

Ściślejsza współpraca z dziennikarzami w zakresie edukacji ekologicznej wszystkich grup społecznych

Ważne jest, by osoby odpowiedzialne za formalną, nieformalną i pozaformalną edukację współpracowały z właściwymi organami państwowymi…Istnieje potrzeba..dzielenia się informacją i stymulowania partnerstwa pomiędzy różnymi podmiotami. Jedną z opcji jest ustanowienie „krajowej platformy EZR”

Polskie dokumenty strategiczne uwzględniające edukację w sprawach klimatu

II Polityka Ekologiczna, Polska 2025:Długookresowa Strategia trwałego i zrównoważonego rozwoju

Polityka klimatyczna PolskiNowa Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-

2012Ustawa Prawo Ochrony Środowiska (Dział VIII)Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku

(2008)Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej (2001)Strategia Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ

dot. Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju (2005)

Miejsce edukacji w Ramowej Konwencji NZ dot. zapobieganiu zmianom klimatuArtykuł 6:Podkreśla zobowiązania Stron Konwencji do wdrażania na poziomie całego kraju

odpowiednich programów edukacyjnychNakazuje zapewnienie powszechnego dostępu

do informacji dotyczącej środowiskaZaleca szkolenie kadr oraz wymianę

doświadczeń w skali międzynarodowej

Plan pracy Konwencji- zalecenia dotyczące wdrażania Art. 6W 2002 na 8 Konferencji Stron w New Dehli

przyjęto pięcioletni plan pracy dot. Art.6 zalecający przygotowanie przez każdy kraj programów odpowiednich dla różnych grup społecznych i rekomendujący stworzenie listy aktywności na poziomie krajowym

W 2007 na Bali przedłużono plan do 2012 r zobowiązując Sekretariat do organizacji regionalnych warsztatów przeglądowych

W maju 2009- Warsztat Europejski w Sztokholmie

Sprawozdania z KonwencjiOd 1994 roku Strony Konwencji

przedstawiają okresowo Raporty z wdrażania zaleceń każdego z artykułów w Sekretariacie w Bonn

Sekretariat sporządza syntezę i przedstawia jako zbiorczy raport podczas konferencji stron

Kraje zobligowane są przedstawić swoje raport do 1 stycznia 2010

Edukacja w formalnym systemie kształceniaPodstawa programowa wychowania przedszkolnego i

kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół ( od lutego 2002) – tematy dot. Klimatu w różnych przedmiotach i w ramach ścieżki „edukacja ekologiczna” Wśród tematów kształcenia: Zagrożenia cywilizacyjne związane z energetyką konwencjonalną i jądrową. Odnawialne źródła energii

Nowa podstawa programowa (od września 2009) W dziale lokalne i globalne problemy środowiska zakłada: uczeń omawia przyczyny i analizuje skutki globalnego ocieplenia. Uczeń proponuje działania ograniczające zużycie energii.

Szkolenia zawodowe

Szkolenia w firmach wdrażających ISSO 140001Szkolenia branży chemicznej w programie

Odpowiedzialność i TroskaRzemieślników w ramach programu GrundtvigSzkolenia z ocen oddziaływania na środowiskoSzkolenia w Centralnym Ośrodku Szkolenia Kadr

Ochrony Środowiska w DębemSzkolenia dla rolników i nauczycieli

Edukacja poza placówkami edukacji formalnejPOE: Koalicja Klimatyczna (np. DFE,

Fundacja Aeris Futuro, INE (Herkules), Klub Gaja, LOP, PKE, WWF, SIE, Zielone Mazowsze, )

Ministerstwo Środowiska (np. Kampania Dzień bez Samochodu), Lasy Państwowe

Organizacja Światowego Dnia Ziemi np. w 2008: np. UCBS :Akademickie Forum: Między Bali a Poznaniem, Konferencja KPN : Wpływ zmian klimatu na różnorodność biologiczną

Udział w działalności międzynarodowejGLOBE,Baltic Sea ProjectBritish Council ( Zero Carbon City, Challenge

Europe - rzecznicy klimatu)Ambasady Danii, Szwecji i Norwegii: Clean

and Green- Innovation Day for Polish Municipalities

Fundacja im Heinricha Bolla: Polityka Energetyczna i Ochrona Klimatu

Małe Granty GEF,

Media i InternetTV :Serie filmów edukacyjnych np. Życie na

cieplejszej planecieProgramy radioweDzienniki i prasa lokalnaStrony poświecone klimatowi:npINE:WWW. chrońmyklimat.plWWW.ziemianarozdrozuUCBS: WWW.ekoedu.uw.edu.pl

Finansowanie edukacji:Największy sponsor NFOŚiGW (ok. 25 mln zł

rocznie)Wojewódzkie i gminne funduszeGEF/UNDPLasy PaństwoweFundusze europejskie (UE , Norwegia)AmbasadySektor prywatny

Co z tego wynika?90% Polaków uważa, że ochrona środowiska

jest ważnym zadaniem dla PolskiGlobalne ocieplenie na trzecim miejscu

zagrożeń za zanieczyszczeniem powietrza i wody

Rodzaj polityki energetycznej: odnawialne źródła energii na pierwszym miejscu, oszczędność na drugim

Działania własne: to co przynosi korzyści materialne (oszczędny sprzęt AGD-tak, samochód „ekologiczny”-nie)

DydaktykaPonad 25 prac magisterskich na MSOŚ

poświęconych edukacji ekologicznej, wdrażania zrównoważonego rozwoju i komunikacji społ.

Zajęcia kursowe :Edukacja ekologiczna w Polsce i na świecie - wykład i ćwiczenia

Od 17 lat prowadzone otwarte wykłady : Wybrane zagadnienia z ochrony środowiska

Ponad 100 absolwentów Studiów Podyplom. :Metody i treści edukacji ekologicznej

Kilkuset absolwentów kursów i warsztatów w dziedzinie teorii i praktyki edukacji dla ZR

ANNA KALINOWSKA

Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym

Polska Grupa Robocza ds. Dekady ONZna rzecz Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju

Edukacja dla Przyszłości, Warszawa 13-14 października 2009

„OD DOŁU DO GÓRY” Uniwersytecka inicjatywa integracji

głównych Aktorów

Dekady ONZ Edukacji na rzecz Zrównoważonego Rozwoju (2005-2014)

w Polsce