PIOTR GŁANIA

ANALIZA FINANSOWA W PRZEDSIĘBIORSTWIE

Dzisiejszy przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą w niezwykle

dynamicznym otoczeniu. Szybki rozwój nauki i techniki oraz narastająca konkurencja

sprawiają, że niezwykle istotnym czynnikiem prowadzenia i zarządzania przedsiębiorstwem

jest znajomość i bieżące monitorowanie jego kondycji majątkowo-finansowej. Kondycja

majątkowo-finansowa dostarcza bowiem szeregu istotnych informacji o przeszłej i

teraźniejszej sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa oraz efektywności

działalności, możliwościach rozwoju oraz potencjalnych zagrożeniach. Brak właściwego

rozeznania bądź brak szybkich reakcji na zachodzące w otoczeniu mikro i makro

przedsiębiorstwa zmiany może doprowadzić do podjęcia nietrafnych lub spóźnionych decyzji

skutkujących pogorszeniem kondycji finansów przedsiębiorstwa albo wręcz zagrożeniem

kontynuacji jego działalności.

Analiza finansowa stanowi część analizy ekonomicznej przedsiębiorstwa. Jest pojęciem

niezwykle szerokim i obejmuje swym zakresem całokształt działalności przedsiębiorstwa.

Stanowi część analizy ekonomicznej przedsiębiorstwa jednakże jest jej najbardziej

rozbudowaną częścią. Zajmuje się bowiem badaniem zagadnień związanych z całokształtem

działalności przedsiębiorstwa:

Badanie wyniku finansowego i związanej z tym rentowności prowadzonej działalności

(efektywności gospodarowania),

Analiza przychodów ze sprzedaży i kosztów ich uzyskania,

Analiza majątku przedsiębiorstwa i źródeł jego finansowania (położenie i pewność

finansowa),

Analiza wzrostu i pozycji finansowej przedsiębiorstwa.

W świetle literatury kondycję finansową określa się na podstawie czterech podstawowych

kryteriów:

kryterium rentowności,

kryterium płynności,

kryterium ryzyka,

kryterium niezależności finansowej.

Analiza finansowa jest narzędziem służącym do oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa.

Obejmuje ona poszczególne etapy badania kondycji finansowej:

badanie zdolności do generowania zysku (analiza rentowności i analiza przyczynowa

wyniku finansowego),

badanie płynności finansowej (analiza zdolności płatniczej),

badanie sytuacji majątkowo- finansowej (analiza bilansu),

badanie niezależności finansowej (analiza położenia finansowego).

Trudno przecenić rolę poprawnie sporządzonej analizy finansowej. Jest ona wykorzystywana

w procesie zarządzania i w procesie oceny wiarygodności podmiotu gospodarczego przez

różne grupy interesów. Właściwie sporządzona i opisana spełnia następujące funkcje:

dostarcza kierownictwu przedsiębiorstwa informacji pozwalających na właściwe

kształtowanie struktury majątkowo-kapitałowej,

wspomaga racjonalne kształtowania rozrachunków i przepływów pieniężnych,

pozwala na bieżącą ocenę sytuacji finansowej i efektywności ekonomicznej

prowadzonej działalności,

umożliwia nadzór i kontrolę nad kosztami, przychodami i wynikiem finansowym.

DOKUMENTY ŹRÓDŁOWE DLA POTRZEB SPORZĄDZENIA ANALIZY

FINANSOWEJ

1. Analiza rachunku zysków i strat (rachunek wyników)

Rachunek zysków i strat jest jednym z elementów sprawozdania finansowego w

przedsiębiorstwie. Prezentuje on nic innego jak wynik efektywności prowadzonej

działalności: w strukturze rachunku zysków i strat zestawia się przychody z działalności

gospodarczej z kosztami ich uzyskania uzyskując wynik z tej działalności – zysk albo stratę.

Poniżej zaprezentowano uproszczony model rachunku zysków i strat.

Tabela nr 1/

A Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów

B Koszty działalności operacyjnej

C Zysk (strata) ze sprzedaży (A-B)

D Pozostałe przychody operacyjne

E Pozostałe koszty operacyjne

F Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C+D-E)

G Przychody finansowe

H Koszty finansowe

I Zysk (strata) z działalności gospodarczej (F+G-H)

J Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (zyski nadzwyczajne - straty nadzwyczajne)

K ZYSK (STRATA) BRUTTO (I +/- J)

L Obowiązkowe obciążenia zysku (np. podatek dochodowy)

Ł ZYSK (STRATA) NETTO (K-L)

W rachunku zysków i strat wyszczególnić można kilka poziomów prowadzonej działalności:

Przychody ze sprzedaży oraz koszty ich uzyskania z podstawowej działalności

jednostki (działalności zasadniczej) : A,B

Przychody i koszty ich uzyskania z pozostałej działalności operacyjnej (działalności

dodatkowej – np. sprzedaż części majątku Firmy nie wykorzystywanego już przy

produkcji)

Przychody i koszty ich uzyskania z tytułu działalności finansowej (zapłacone odsetki,

różnice kursowe, odsetki uzyskane od lokat firmowych),

Zyski i straty nadzwyczajne – powstające na skutek zdarzeń trudnych do

przewidzenia, poza działalnością operacyjną jednostki i niezwiązane z ogólnym

ryzykiem jej prowadzenia.

Analiza rachunku zysków i strat może przebiegać na trzy sposoby: analiza pozioma

rachunku zysków i strat, analiza pionowa rachunku zysków i strat oraz badanie relacji

zachodzących pomiędzy poszczególnymi kategoriami wyniku finansowego.

Z analizą poziomą mamy do czynienia przede wszystkim w przypadku analizy dynamiki

zmian określonych pozycji rachunku zysków i strat z poszczególnych okresach. Polega ona

na ocenie zmienności strumieni reprezentujących przychody, koszty i wynik finansowy.

Jako przykład można podać analizę dynamiki wartości sprzedaży w okresie n i n+1:

sprzedaż w okresie n: 1000 złsprzedaż w okresie n+1: 1200 złanaliza pozioma dynamiki zmian: sprzedaż w okresie n+1 wzrosła nominalnie o 20% w odniesieniu do okresu n (1200/1000 * 100%)

Analiza pionowa przychodów i kosztów (analiza struktury) polega na określeniu udziału

poszczególnych pozycji przychodów oraz kosztów w ich wartości zbiorczej (przychody

ogółem lub koszty ogółem). Analiza ta pozwala na wyszukanie tendencji pozytywnych bądź

negatywnych w kształtowaniu się struktury kosztów lub przychodów na przestrzeni

analizowanego okresu (np. trzech lat obrachunkowych).

Poniżej zaprezentowano wykorzystanie analizy struktury na przykładzie kosztów usług

obcych:

Koszty usług obcych w okresie n: 14 000Koszty ogółem w okresie n: 85 000Koszy usług obcych w okresie n+1: 15 000Koszty ogółem w okresie n+1: 100 000

Udział kosztów usług obcych w okresie n: 14 000/85 000 * 100% = 16,47%Udział kosztów usług obcych w okresie n+1: 15 000/100 000 * 100% = 15,00%.

Na podanym przykładzie widzimy, że koszty usług obcych wzrosły z 14 000 do 15 000 w okresie n+1 (wzrost o 7,14%, tj. 15 000/14 000 * 100%) ale ich udział w kosztach ogółem zmniejszył się o 1,47 punktu procentowego (16,47%-15,00%= 1,47). Może to oznaczać, że albo przedsiębiorstwo w mniejszym stopniu zaczęło korzystać z usług firm zewnętrznych albo uzyskało niższe ceny usług obcych u swoich podwykonawców.

W analizie finansowej dotyczącej rachunku zysków i strat możemy dokonać badania relacji

zachodzących pomiędzy poszczególnymi kategoriami wyniku finansowego. Relacja zysku z działalności operacyjnej do zysku ze sprzedaży

Zysk z działalności operacyjnej x100%Zysk ze sprzedaży

Informuje, jaka część zysków z działalności zasadniczej została wygenerowana bądź pochłonięta na pozostałej działalności operacyjnej

Relacja zysku brutto do zysku z działalności operacyjnej

Zysk brutto x 100% Zysk z działalności operacyjnej

Jaka część zysku brutto została wygenerowana bądź pochłonięta na etapie działalności finansowej przedsiębiorstwa lub w wyniku zdarzeń nadzwyczajnych

Relacja zysku brutto do zysku ze sprzedaży

Zysk brutto x 100% Zysk ze sprzedaży

Informuje, jaka część zysku brutto wygenerowana została bądź pochłonięta poza podstawową (zasadniczą działalnością) Jednostki

Relacja zysku netto do zysku ze sprzedaży

Zysk netto *100%Zysk ze sprzedaży

Informuje, jaka część zysku wygenerowana została bądź pochłonięta poza podstawową (zasadniczą działalnością) Jednostki uwzględniając obciążenia podatkowe wyniku finansowego

Efektywna stopa opodatkowania

Podatek dochodowy * 100%Zysk brutto

Informuje o efektywnej wysokości stopy podatkowej

Relacja dywidendy do zysku netto

Dywidenda * 100%Zysk netto

Informuje, ile jaki procent zysku netto został wypłacony jako dywidenda

Relacja zatrzymanej części zysku w jednostce do zysku netto

Zatrzymana część zysku netto * 100%Zysk netto

Informuje, ile jaki procent zysku netto został zatrzymany w Jednostce

Dokonując analizy rachunku zysków i strat należy pamiętać o bardzo ważnej kwestii a

mianowicie o właściwej interpretacji wyników. Pomaga w tym znajomość rodzaju

prowadzonej działalności przez jednostkę oraz wiedza na temat podejmowanych przez nią

działań, co pozwala na właściwą ocenę relacji zachodzących pomiędzy poszczególnymi

składnikami przychodów i kosztów. Na przykład z reguły pozytywnie oceniana jest dodatnia

dynamika przychodów. Oznacza to, że jednostka z roku na rok zwiększa sprzedaż, co

świadczy o rozwoju i zdobywaniu nowych klientów. Niemniej zdarzyć się może, że wzrost

sprzedaży ocenić można także negatywnie. Ma to miejsce w sytuacji, kiedy wzrostowi

przychodów ze sprzedaży towarzyszyć będzie spadek rentowności sprzedaży (zyskowności) i

wydłużenie cyklu należności (dłuższe terminy zapłaty za sprzedane wyroby bądź usługi).

Zatem można wywnioskować, że jednostka sprzedaje co prawda więcej ale na gorszych

(niższych) marżach i dla kontrahentów, którzy płacą za wyrób bądź usługę w dłuższym

terminie (lub opóźniają się w płatnościach). Sytuacja taka może świadczyć o pogarszającej się

sytuacji finansowej i może skutkować utratą płynności finansowej przez jednostkę.

2. Analiza bilansu

Ważnym elementem sprawozdania finansowego jest bilans jednostki. Przedstawia on w

sposób uporządkowany składniki majątku przedsiębiorstwa (aktywa) oraz źródła jego

finansowania (pasywa). W bilansie wartość aktywów musi odpowiadać wartości pasywów.

Uporządkowany sposób prezentacji aktywów i pasywów polega na prezentacji tych

składników bilansu w następujący sposób:

Aktywa – przedstawiane są w określonym porządku, tzn. od składników o najniższej

płynności do składników o najwyższej płynności (możliwości zamiany na gotówkę),

Pasywa – przedstawiane są od w kolejności określonej jako data wymagalności

(pilność zwrotu).

W dalszym etapie aktywa i pasywa dzielone są w zależności od okresu ich związania z

jednostką:

Aktywa trwałe i obrotowe – aktywa trwałe związane są z jednostką na okres dłuższy

niż 12 miesięcy (budynki, maszyny, itp.) natomiast aktywa obrotowe są majątkiem

pozostającym w jednostce nie dłużej niż 12 miesięcy (zużywają się w cyklu

obrotowym – jeden rok obrachunkowy),

Pasywa – kapitały własne i zobowiązania i rezerwy na zobowiązania; zobowiązania

dodatkowo dzielone są na zobowiązania długoterminowe (związane z jednostką dłużej

niż 12 miesięcy – np. kredyt inwestycyjny udzielony na okres 5 lat) i zobowiązania

krótkoterminowe (związane z jednostką w okresie do 12 miesięcy , tzn. źródła

wykorzystywane w ciągu jednego cyklu obrotowego, np. zobowiązania wobec

dostawców)

W poniższej tabeli zaprezentowano uproszczony wzór bilansu przedsiębiorstwa:

AKTYWA PASYWAA. Aktywa trwałe I. Wartości niematerialne i prawneII. Rzeczowe aktywa trwałeIII. Należności długoterminoweIV. Inwestycje długoterminoweV. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

A. Kapitał własnyI. Kapitał (fundusz) podstawowyII. Należne wpłaty na kapitał podstawowyIII. Udziały (akcje) własne IV. Kapitał (fundusz) zapasowyV. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wycenyVI. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwoweVII. Zysk (strata) z lat ubiegłychVIII. Zysk (strata) nettoIX. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna)

B. Aktywa obrotoweI. ZapasyII. Należności krótkoterminoweIII. Inwestycje krótkoterminoweIV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązaniaI. Rezerwy na zobowiązaniaII. Zobowiązania długoterminoweIII. Zobowiązania krótkoterminoweIV. Rozliczenia między okresowe

SUMA AKTYWÓW = SUMA PASYWÓW

Wstępna analiza bilansu, zwana czytaniem bilansu, składa się z kilku etapów:

analiza pozioma,

analiza pionowa,

określenia źródeł finansowania aktywów jednostki,

analiza struktury kapitałowo – majątkowej.

Analiza pozioma bilansu polega na ocenie zmienności w czasie poszczególnych

składników majątku. Pozwala na określenie kierunków zmian w rozwoju przedsiębiorstwa

oraz stopień wzrostu kapitałów finansujących ten rozwój.

Wzrost lub spadek wartości poszczególnych składników aktywów i pasywów prowadzi do

zmian w ich strukturze. Badaniem struktury bilansu zajmuje się analiza pionowa. Polega ona

na określaniu procentowego udziału poszczególnych pozycji bilansu w sumie bilansowej lub

określonej pozycji aktywów lub pasywów (np. udział zapasów w majątku obrotowym

jednostki). Ogólną postać analizy pionowej możemy zapisać przy użyciu poniższego wzoru:

Ws = x / X *100 %, gdzie:

x – wartość określonej pozycji wchodzącej w skład aktywów lub pasywów,

X – wielkość zbiorcza (suma bilansowa lub określona pozycja aktywów lub pasywów).

Analiza pionowa pozwala na określenie tendencji pozytywnych jak i negatywnych w

kształtowaniu się struktury majątku przedsiębiorstwa (aktywów) jak i źródeł jego

finansowania (pasywów).

Po stronie aktywów analizie pionowej może zostać poddany zarówno udział majątku

trwałego i obrotowego w ogólnej sumie bilansowej jak również udział rzeczowych

składników majątku trwałego w aktywach trwałych oraz udział poszczególnych grup

aktywów bieżących (np. należności lub zapasów) w aktywach obrotowych.

Analiza pionowa aktywów pozwala na wyciągniecie wielu cennych informacji. Dla

przykładu wysoki udział majątku trwałego dotyczyć będzie głównie firm produkcyjnych z

uwagi na konieczność posiadania przez przedsiębiorstwo zaplecza produkcyjnego w postaci

maszyn i urządzeń oraz hal produkcyjnych. Z kolei w przypadku firm handlowych udział

majątku trwałego w przypadku firm handlowych będzie niższy na korzyść majątku

obrotowego – głównie zapasów towarów handlowych i należności.

Analiza udziału zapasów w majątku obrotowych także pozwala na dojście do

istotnych wniosków: wzrost udziału zapasów w majątku obrotowym przy jednoczesnym

spadku sprzedaży może stanowić o pojawiających się problemach jednostki ze sprzedażą

wyrobów bądź towarów handlowych.

Analiza pionowa pasywów pozwala zaś na kształtowanie wniosków dotyczących

struktury finansowania majątku – przede wszystkim udziału kapitału własnego w strukturze

finansowania majątku oraz udziału kapitałów obcych wchodzących w skład pasywów

jednostki.

Analiza pionowa bilansu umożliwia określenie stopnia ryzyka finansowego jednostki,

tzn. na ile jednostka zaangażowała własne kapitały w prowadzoną działalność. Należy

pamiętać, iż każdy kapitał ma swoją cenę. Również kapitał własny. Przyjmuje się, że cena

kapitału własnego jest relatywnie wyższa od ceny kapitału obcego z uwagi na trudności w

jego pozyskaniu. W przypadku kapitału obcego jego ceną jest koszt odsetek od kredytu

udzielonego przez bank. Niemniej jednak należy pamiętać, że wysoki udział kapitałów

własnych daje jednostce poczucie dużej niezależności i bezpieczeństwa z punktu widzenia

utrzymania długoterminowej płynności i niezależności finansowej.

Określenie źródeł finansowania aktywów jednostki jest kolejnym etapem wstępnej

analizy bilansu. Etap ten polega na określeniu i interpretacji poniższych wartości:

kapitału własnego – rozumianego jako zainwestowane w działalność fundusze własne

jednostki,

kapitału stałego – rozumianego jako sumę kapitału własnego i kapitału obcego

długoterminowego (zobowiązania długoterminowe – np. kredyt inwestycyjny); kapitał

stały określany jest mianem kapitału związanego z firmą na okres dłuższy niż 12

miesięcy; poziom kapitału stałego ma diametralne znaczenie z punktu widzenia

wiarygodności finansowej jednostki,

kapitału zainwestowanego – rozumianego jako sumę kapitału stałego i kapitału

obcego oprocentowanego (np. krótkoterminowe kredyty bankowe na finansowanie

bieżącej działalności),

kapitału obrotowego netto (skr. KON) – określanego także mianem kapitału

pracującego.

Kapitał obrotowy netto (KON) wyznaczyć można dwoma sposobami:

KON = kapitał stały – majątek trwały

KON = majątek obrotowy (aktywa bieżące) – zobowiązania krótkoterminowego.

Wynik operacji może być trojaki: KON ma wartość dodatnią lub ujemną lub KON równa

się zero.

Z punktu widzenia wiarygodności kredytowej podmiotu i utrzymania długoterminowej

płynności finansowej z najlepszą sytuacją mamy do czynienia w przypadku, kiedy KON ma

wartość dodatnią. Oznacza to bowiem, że cały majątek trwały (a więc majątek o niskiej

płynności – możliwości spieniężenia) i część aktywów bieżących (a więc aktywów

pozostających w jednostce do 12 miesięcy i zużywające się w jednym cyklu obrotowym)

finansowana jest kapitałem o długim okresie wymagalności (związanym z przedsiębiorstwem

na dłuższy okres).

Odwrotnością jest sytuacja, w której KON ma wartość ujemną.

Oznacza to, że zobowiązania krótkoterminowe (a więc kapitały obce związane z jednostką na

krótki okres) finansują w całości nie tylko aktywa bieżące ale również część majątku trwałego

(czyli majątku o niskiej płynności związanego z przedsiębiorstwem w dłuższym okresie).

Sytuacja ta jest niekorzystna i niebezpieczna dla przedsiębiorstwa i może zagrażać utratą

płynności finansowej.

Na poniższych schematach zaprezentowano opisane powyżej zależności:

Aktywa trwałe Kapitał stały

Aktywa obrotowe

Zobowiązania bieżące

KON dodatni

KON=0

KON – wartość ujemna

Analiza pionowa umożliwia przejście do badania struktury majątkowo-kapitałowej.

Pozwala ona na analizowaniu powiązań i zależności występujących pomiędzy podstawowymi

grupami aktywów i pasywów. Dokonanie tej analizy daje obraz jednostki pod kątem

bezpieczeństwa finansowego.

Zgodnie z zasadą, że długoterminowe aktywa jednostki (aktywa trwałe) powinny być

finansowane źródłami długoterminowymi (kapitał własny i kapitał obcy długoterminowy) a

aktywa bieżące zobowiązaniami bieżącymi (krótkoterminowymi) podczas badania struktury

majątkowo – kapitałowej możemy wyznaczyć kilka reguł:

złota reguła bilansowa – trwałe składniki majątku (aktywa trwałe) finansowane są

kapitałem własnym; oznacza to, że długoterminowe składniki aktywów jednostki

pokrywane są kapitałami własnymi.

srebrna reguła bilansowa – trwałe składniki majątku pokrywane są kapitałem stałym

(kapitał własny + kapitał obcy długoterminowy); reguła ta jest zachowana, jeżeli

wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym jest na poziomie 1 (majątek

trwały = kapitał stały) lub jest większy od jedności (majątek trwały ≤ kapitał stały. W

tym drugim przypadku kapitał obrotowy netto jest większy od zera czyli część

kapitału stałego finansuje bieżącą działalność jednostki. Jest to sytuacja korzystna z

punktu widzenia swobody i niezależności finansowej przedsiębiorstwa.

`Należy dodać, że zachowanie srebrnej zasady bilansowej jest możliwe przy spełnieniu

dodatkowo dwóch założeń:

2/3 aktywów stałych powinno być finansowe kapitałem własnym,

kapitał stały powinien finansować 1/3 aktywów bieżących.

Aktywa trwałe Kapitał stały

Zobowiązania bieżące

Aktywa obrotowe

KON ujemny

Niemniej należy zwrócić uwagę, że prawidłowość ta nie odnosi się do wszystkich

rodzajów działalności. Podczas analizy należy wziąć pod uwagę specyfikę działalności

jednostki oraz odnieść wartości wskaźników do wskaźników branżowych dotyczących

poszczególnych grup podmiotów operujących w danych branżach.

złota reguła finansowania – opisana jest przez tzw. wskaźnik struktury kapitału; określa

poziom zadłużenia przedsiębiorstwa; w myśl tej zasady przedsiębiorstwo nie powinno się

zadłużać w stopniu większym aniżeli 50%; oznacza to, że udział kapitału własnego w

pasywach ogółem jednostki powinien być na poziomie min. 50% (lub kapitał własny

powinien finansować min. 50% aktywów jednostki).

Wskaźnik struktury kapitału: Wsk = kapitał własny / aktywa ogółem * 100%

Należy jednak znowu podkreślić, że wartość wskaźnika struktury kapitału będzie

różna w zależności od charakteru prowadzonej działalności. Będzie on wyższy w firmach

produkcyjnych i niższy w firmach handlowych. Błędem jest analiza i interpretacja

wskaźników w oderwaniu od przedmiotu działalności jednostki i wskaźników branżowych.

3. Analiza rachunku przepływów pieniężnych

O ile rachunek zysków i strat obrazuje sytuację finansową jednostki pokazując poziom

realizowanej sprzedaży, poziom kosztów i zysków jednostki a bilans sytuację majątkowo-

kapitałową (majątek przedsiębiorstwa oraz źródła jego finansowania) o tyle rachunek

przepływów pieniężnych obrazuje realny strumień gotówki w przedsiębiorstwie.

Warto dodać, że wykazywanie przez przedsiębiorstwo zysku w rachunku zysków i strat nie

oznacza jednoznacznie, że przedsiębiorstwo jest w dobrej kondycji finansowej.

Może się okazać, że jednostka prowadzi sprzedaż i osiąga zadowalające wyniki w

postaci zysku (realizuje wysokie marże) ale nie posiada środków pieniężnych na zapłatę

swoich zobowiązań (zapłata za zakupione towary, środki do produkcji, rachunki za energię,

wynagrodzenia). Najprostszym przykładem takiej sytuacji jest przypadek, kiedy firma

wyprodukuje wyrób, sprzeda go do kontrahenta (wystawi fakturę sprzedażową) i nie otrzyma

w terminie lub w ogóle zapłaty (np. w przypadku upadłości kontrahenta). W rachunku zysków

i strat odzwierciedlona jest wartość sprzedaży, poziom kosztów i zysk. Natomiast nie pojawił

się przepływ gotówki za zrealizowaną sprzedaż.

Rachunek przepływów pieniężnych obrazuje przepływ środków pieniężnych na

różnych poziomach aktywności jednostki:Lp. WyszczególnienieA Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnejB Przepływy netto z działalności inwestycyjnej

C Przepływy netto z działalności finansowejD Przepływy pieniężne netto razem (A+B+C)E Środki pieniężne na początek okresuF Środki pieniężne na koniec okresu (E+D)

Analiza rachunku przepływów pieniężnych pozwala na ocenę strumieni pieniężnych na trzech

etapach aktywności jednostki:

działalności operacyjnej – czyli zasadniczej działalności jednostki; strumień pieniężny

wyrażony jest jako zysk netto skorygowany o następujące pozycje:

a/ (+)amortyzacja – amortyzacja powiększa strumień pieniężny ponieważ stanowi koszt

jednostki ale nie stanowi wydatku (nie wiąże się z koniecznością zapłaty),

b/ (+/-) zmiana stanu zapasów – wzrost zapasów pomniejsza strumień (-), spadek zapasów

powiększa (+); zmniejszenie stanu zapasów oznacza ich sprzedaż a wiec pojawia się strumień

pieniężny dodatni (korekta +), wzrost stanu zapasów oznacza produkcję na magazyn a więc

konieczność poniesienia kosztów (energia, materiały do produkcji, wynagrodzenia) –

strumień jest ujemny (-),

c/ zmiana stanu rezerw – zawiązanie rezerw (-), rozwiązanie rezerw (+),

d/ zmiana stanu należności - wzrost należności (-), spadek należności (+); spadek poziomu

należności oznacza, że kontrahent zapłacił za zrealizowaną sprzedaż a więc w jednostce

pojawił się strumień pieniądza,

e/ zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych – wzrost zobowiązań (+), spadek

zobowiązań (-); zasad jest odwrotna do zmiany stanu należności: wzrost zobowiązań oznacza

zwiększenie kredytu kupieckiego w jednostce – odroczony termin płatności za zakupione

środki do produkcji; spadek poziomu zobowiązań oznacza zapłatę za środki do produkcji a

więc wypływ środków pieniężnych

działalności inwestycyjnej – obrazuje przepływy strumieni pieniężnych z działalności

inwestycyjnej:

a/ rozpoczęcie inwestycji – zakup maszyny – ujemny przepływ środków pieniężnych

(konieczność zapłaty za maszynę do dostawcy),

b/ otrzymanie dywidendy z tytułu posiadania udziałów w innym podmiocie – dodatni

przepływ środków pieniężnych,

działalności finansowej – obrazuje przepływy pieniężne z działalności finansowej

jednostki:

a/ zaciągnięcie kredytu bankowego na inwestycję – strumień pieniężny dodatni (przypływ

środków),

b/ spłata kredytu bankowego (kapitału) - ujemny strumień przepływów.

Korygując przepływy z działalności operacyjnej i zestawiając je z przepływami z

działalności inwestycyjnej i finansowej otrzymujemy realny obraz przepływów i stanu

środków pieniężnych w jednostce.

Sytuację, którą można ocenić jako modelową to sytuacja, w której jednostka osiąga

dodatnie przepływy na trzech poziomach, tzn. działalności operacyjnej, inwestycyjnej i

finansowej. Sytuacja taka jest bardzo rzadko spotykana w praktyce gospodarczej.

Najczęściej spotyka się przypadki, w których występuje dodatni przepływ na działalności

operacyjnej i ujemne przepływy na działalności inwestycyjnej i finansowej lub dodatni

przepływ z działalności operacyjnej i finansowej a ujemny z działalności inwestycyjnej. W

pierwszym przypadku wygenerowana gotówka na działalności zasadniczej została

przeznaczona na nowe inwestycje i spłatę zobowiązań. Przypadek drugi wskazuje na silny

rozwój przedsiębiorstwa, który przeprowadza inwestycje z gotówki operacyjnej i źródeł

zewnętrznych.

Generalnie symptomem mogącym świadczyć o pogarszającej się kondycji finansowej

lub pojawiających się problemach w jednostce jest ujemny przepływ na działalności

zasadniczej – operacyjnej. Działalność operacyjna jest głównym źródłem dopływu środków

pieniężnych. Ich ujemna wartość świadczy o braku zdolności jednostki do generowania

dodatnich przepływów z działalności podstawowej a więc problemy ze sprzedażą,

rentownością sprzedaży, wysokimi kosztami produkcji, problemami z inkasem (ściąganiem)

należności od kontrahentów bądź złe gospodarowanie zapasami przedsiębiorstwa.

III. WSKAŹNIKOWA OCENA KONDYCJI FINANSOWEJ PRZEDSIĘBIORSTWA

Rozwinięciem wstępnej analizy sprawozdań finansowych jest analiza wskaźnikowa.

Analizy wskaźnikowej dokonuje się w oparciu o dane pochodzące ze sprawozdań

finansowych. Polega ona na wyliczeniu wskaźników i ich porównywanie w czasie.

Najczęściej wykorzystywanymi wskaźnikami do oceny kondycji finansowej są wskaźniki

zakwalifikowane do 4 poniższych grup:

wskaźniki płynności finansowej,

wskaźniki zadłużenia,

wskaźniki sprawności działania,

wskaźniki rentowności,

Każda z tych grup zawiera od kilku do kilkunastu wskaźników. Warto nadmienić, że o

jakości przeprowadzonej analizy wskaźnikowej nie świadczy ilość obliczonych wskaźników

ale ich trafny dobór i interpretacja. W opracowaniu zostaną wymienione główne wskaźniki

najczęściej wykorzystywane przy dokonywaniu analizy wskaźnikowej.

1. badanie płynności finansowej jednostki

Badanie płynności finansowej jednostki to nic innego jak analiza zdolności

przedsiębiorstwa do terminowego i pełnego regulowania swoich zobowiązań bieżących

(krótkoterminowych). Poniżej zaprezentowano kilka wskaźników najczęściej

wykorzystywanych w badaniu płynności finansowej:

a)Wskaźnik bieżącej płynności finansowej = aktywa bieżące

zobowiązania bieżąceb) Wskaźnik szybkiej płynności finansowej = aktywa bieżące – zapasy – rozliczenia między okresowe czynne

zobowiązania bieżącec)Wskaźnik środków pieniężnych = Inwestycje krótkoterminowe

Zobowiązania bieżąced)Wskaźnik natychmiastowej płynności finansowej = Środki pieniężne i inne aktywa pieniężne

Zobowiązania bieżące

Najbardziej znanymi i powszechnie używanymi wskaźnikami jest wskaźnik bieżącej

(a) i szybkiej (b) płynności finansowej. O ile wskaźnik płynności bieżącej (a) pokazuje stan

pokrycia bieżących zobowiązań jednostki bieżącymi aktywami o tyle we wskaźniku

płynności szybkiej (b) dokonano korekty aktywów bieżących – aktywa bieżące

„wyczyszczono” z aktywów o gorszej płynności (możliwości spieniężenia) - zapasów i

rozliczeń międzyokresowych czynnych.

W literaturze fachowej podaje się, że wartość wskaźnika płynności bieżącej powinna

oscylować od 1,2 do 2,0 natomiast płynności szybkiej od 1,0-2,0. W tym przypadku nie ma

zgodności wśród analityków co do wielkości standardowych. Należy jednak pamiętać, że

interpretując wskaźniki płynności dla danej jednostki należy odnosić wartości wyliczeń do

wielkości wskaźników branżowych (podawanych przez Główny Urząd Statystyczny).

Wskaźnik środków pieniężnych obrazuje (c) jaka część zobowiązań bieżących jest pokrywana

aktywami o największym stopniu płynności, tj. krótkoterminowe aktywa finansowe (np.

akcje) i środki pieniężne. W końcu wskaźnik natychmiastowej płynności (d) prezentuje jaka

część zobowiązań bieżących może zostać od razu spłacona środkami pieniężnymi będącymi

w dyspozycji jednostki.

2. Analiza zadłużenia przedsiębiorstwa – wskaźniki zadłużenia.

Celem analizy zadłużenia jednostki jest ustalenie poziomu kapitałów obcych

zaangażowanych w finansowanie jego działalności oraz ustalenie możliwości zwrotu

pożyczonych kapitałów wraz z odsetkami. Wskaźniki służące do analizy zadłużenia jednostki

możemy podzielić na dwie grupy:

wskaźniki prezentujące poziom zadłużenia,

wskaźniki prezentujące zdolność jednostki do obsługi długu.

2.1 wskaźniki poziomu zadłużenia

Zadaniem tej grupy wskaźników jest zobrazowanie różnorodnych źródeł finansowania

aktywów oraz ich struktury. Poniżej pokazano najważniejsze wskaźniki służące do oceny

poziomu zadłużenia przedsiębiorstwa:

a)Wskaźnik ogólnego zadłużenia = Kapitały obce

Aktywa ogółem

b)Wskaźnik udziału kapitałów własnych w finansowaniu majątku = Kapitały własne

Aktywa ogółem

c)Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego = Kapitały obce

Kapitały własne

d)Wskaźnik udziału zobowiązań długoterminowych w zobowiązaniach ogółem = Kapitały obce długoterminowe

Kapitały obce

e) Wskaźnik zadłużenia długoterminowego = Kapitały obce długoterminowe

Kapitały własne

f)Wskaźnik poziomu zadłużenia rzeczowych aktywów trwałych = Rzeczowe aktywa trwałe

Kapitały obce długoterminowe

Dwa pierwsze wskaźniki – wskaźnik ogólnego zadłużenia (a) i wskaźnik udziału

kapitałów własnych w finansowaniu majątku (b) obrazują poziom zadłużenia

przedsiębiorstwa oraz udział kapitałów własnych w finansowaniu działalności jednostki.

Wskaźnik ogólnego zadłużenia ukazuje, w jaki sposób aktywa jednostki finansowane są

kapitałami obcymi. Wg standardów zachodnich przyjmuje się, że wskaźnik ogólnego

zadłużenia powinien oscylować w przedziale 0,57 – 0,67. Zbyt wysoki poziom tego

wskaźnika świadczy o znacznym poziomie zadłużenia jednostki i dużym ryzyku finansowym.

Warto dodać, że wzrost poziomu zadłużenia przedsiębiorstwa (wzrost kapitałów obcych w

strukturze finansowania) powoduje wzrost kosztów obsługi tego zadłużenia oraz w istotny

sposób obniża niezależność finansową jednostki i jej autonomię. Dzieje się tak dlatego

ponieważ bardzo często pożyczkodawcy mają wpływ na kształtowanie się polityki rozwoju

przedsiębiorstwa (np. bank udzielając kredytu zawiera w umowach kredytowych klauzule

dotyczące określonych zachowań jednostki i utrzymania określonej wartości wskaźników

finansowych). Wzrost poziomu zadłużenia (wzrost kapitałów obcych w sumie bilansowej)

znajduje swoje uzasadnienie wówczas, kiedy stopa zwrotu z aktywów jednostki jest wyższa

od przeciętnego oprocentowania kredytów i pożyczek. Stosowanie tej zasady w praktyce

pozwala na osiągnięcie optymalnego poziomu zadłużenia i utrzymania zdolności jednostki do

pokrycia kosztów jego obsługi.

Wskaźnik udziału kapitałów własnych (b) jest uzupełnieniem wskaźnika ogólnego

zadłużenia. Określa on stopień samofinansowania działalności przez przedsiębiorstwo.

Wysoki poziom tego wskaźnika świadczy o wysokim zaangażowaniu środków własnych i

dużej suwerenności wobec otoczenia, stabilności oraz wypłacalności wobec wierzycieli.

Zgodnie ze złotą regułą finansowania kapitał własny powinien finansować około 50% jej

aktywów. Jednakże praktyka gospodarcza pokazuje, że o wiele łatwiej pozyskać kapitał obcy

aniżeli kapitał własny stąd mówi się, że pożądana wielkość wskaźnika udziału kapitałów

własnych powinien zawierać się w przedziale 0,33-0,43.

Niemniej należy pamiętać, że dokonując analizy należy mieć na uwadze sytuację

danego przedsiębiorstwa jak również ogólne tendencje w danej branży. Z reguły wskaźnik

ogólnego zadłużenia jest wyższy a wskaźnik udziału kapitałów własnych niższy w

przedsiębiorstwach handlowych w porównaniu do przedsiębiorstw produkcyjnych.

Kolejnym wskaźnikiem jest wskaźnik zadłużenia kapitału własnego (c) – pokazuje on

stopień zaangażowania kapitału własnego w stosunku do kapitału obcego. Inaczej pokazuje

on stopień porycia kapitału obcego źródłami własnymi.

Kolejny wskaźnik – udziału zobowiązań długoterminowych w zobowiązaniach

ogółem (d) pokazuje nam strukturę wewnętrzną kapitałów obcych – jaką część kapitałów

obcych stanowią kapitały obce długoterminowe. Dla jednostki sytuacja jest korzystniejsza

jeżeli zobowiązania długoterminowe przewyższają zobowiązania krótkoterminowe. Sytuacja

taka ma korzystny wpływ na pozytywne postrzeganie jednostki z punktu widzenia trwałości

struktur finansowania.

Wskaźnik zadłużenia długoterminowego (e) z kolei prezentuje strukturę kapitałów

stałych. Optymalny poziom tego wskaźnika przyjmuje się na poziomie od 0,5 do 1,0 (poziom

1.0 oznacza, że firma zaangażowała tyle samo kapitałów własnych, co zobowiązań

długoterminowych). Także w tym przypadku należy pamiętać, że wskaźnik ten należy

rozpatrywać w odniesieniu do charakteru prowadzonej działalności i wskaźników

charakterystycznych dla branży (wskaźników branżowych).

Ostatnim z tej grupy wskaźników jest wskaźnik poziomu zadłużenia rzeczowych aktywów

trwałych (f). Informuje on o stopniu zabezpieczenia zobowiązań długoterminowych przez

aktywa trwałe. Oscylowanie wartości tego wskaźnika w granicach jedności może świadczyć o

istotnym zagrożeniu finansowym, które w konsekwencji może doprowadzić do upadłości

jednostki.

2.2 wskaźniki zdolności do obsługi długu.

Jest to druga istotna grupa wskaźników obrazująca zdolność jednostki do obsługi

zaciągniętych zobowiązań (koszt odsetek) oraz do ich zwrotu.

a)Wskaźnik pokrycia obsługi długu = Zysk brutto + odsetki

Raty kapitałowe + odsetki

b)Wskaźnik pokrycia zobowiązań odsetkowych = Zysk brutto + odsetki

Odsetki

c)Wskaźnik pokrycia obsługi długu z nadwyżki finansowej = Zysk netto + amortyzacja

Raty kapitałowe + odsetki

Pierwszy ze wskaźników (a) – wskaźnik pokrycia obsługi długu informuje, ile razy

zysk brutto wraz z odsetkami pokrywa roczne raty kapitałowe powiększone o odsetki. Określa

on zatem stopień zabezpieczenia obsługi zobowiązań długoterminowych. Przyjmuje się, że

powinien on być wyższy od jedności aczkolwiek w świetle przepisów Banku Światowego

jego poziom powinien oscylować w granicach 1,3 – 2,5. Wartość wskaźnika na poziome 2

oznacza, że nawet dwukrotny spadek zysku brutto nie spowoduje utraty zdolności jednostki

do obsługi zadłużenia i jego zwrotu.

Wskaźnik pokrycia zobowiązań odsetkowych (b) informuje z kolei o zdolności

jednostki do spłaty odsetek. Jego poziomem zainteresowani są przede wszystkim

pożyczkodawcy. Im wyższą wartość przyjmuje wskaźnik tym korzystniej oceniana jest

kondycja jednostki z punktu widzenia oceny kredytobiorcy.

Tymczasem wskaźnik pokrycia obsługi długu z nadwyżki finansowej (c) uznaje się za

najbardziej przydatny wskaźnik do badania zdolności kredytowej podmiotów. Informuje on,

ile razy nadwyżka finansowa (jako zysk netto i amortyzacja) pokrywa spłatę rat kapitałowych

i odsetek. Jego wartość optymalną przyjmuje się na poziomie 2,5.

3. Analiza sprawności działania.

Analiza sprawności działania pokazuje umiejętność gospodarowania przez jednostkę

posiadanymi zasobami. Wskaźniki sprawności działania możemy podzielić na trzy grupy:

wskaźnik cyklu obrotowego (w dniach),

wskaźnik rotacji (w razach),

3.1 wskaźniki cyklu obrotowego

a)Wskaźnik cyklu zapasów = średni stan zapasów x 365Przychody ze sprzedaży

b)Wskaźnik cyklu należności = średni stan należności x 365Przychody ze sprzedaży

c) Wskaźnik cyklu regulowania zobowiązań = średni stan zobowiązań krótkoterminowych x 365Przychody ze sprzedaży

Są to podstawowe wskaźniki obrazujące sprawność gospodarowania posiadanymi

zasobami. Wskaźnik cyklu zapasów (a) obrazuje, co ile dni jednostka odnawia swoje zapasy

dla zrealizowania określonej sprzedaży. Wskaźnik rotacji należności (b) pokazuje, w jakim

terminie jednostka dokonuje inkasa należności za zrealizowaną sprzedaż. W końcu wskaźnik

cyklu zapłaty zobowiązań informuje co ile dni średnio regulowane są zobowiązania

(odroczone płatności ) w jednostce.

Z pozytywną oceną mamy do czynienia wówczas, kiedy w określonym czasie analizy:

wskaźnik rotacji zapasów i należności ulega skróceniu,

wskaźnik rotacji zobowiązań wydłuża się.

Sytuacja ta odzwierciedla prawidłowe zarządzanie zasobami jednostki: firma poprawia

zarządzanie produkcją i zapasami, lepiej egzekwuje zapłatę za swoje wyroby (towary) od

kontrahentów i jednocześnie posiada lepsze warunki kredytu kupieckiego (dłuższe terminy

płatności) dla zamawianych środków do produkcji.

3.2 wskaźniki rotacji

Wskaźniki rotacji informują, o ile razy przychód ze sprzedaży netto (towarów,

materiałów, produktów) jest wyższy od średniego stanu określonych zasobów bądź kapitałów.

Ukazują, jaką sprzedaż średnio generuje 1 złotówka określonego kapitału lub ulokowana w

aktywach. Zatem im wyższe wskaźniki rotacji tym większa efektywność wykorzystania

majątku bądź kapitałów w jednostce.

a)Wskaźnik rotacji aktywów ogółem = Przychody netto ze sprzedaży

Średni stan aktywów ogółem

b)Wskaźnik rotacji aktywów stałych = Przychody netto ze sprzedaży

Średni stan aktywów stałych

c)Wskaźnik rotacji aktywów bieżących = Przychody netto ze sprzedaży

Średni stan aktywów bieżących

d)Wskaźnik rotacji zapasów = Przychody netto ze sprzedaży

Średni stan zapasów

e)Wskaźnik rotacji należności = Przychody netto ze sprzedaży

Średni stan należności

f)Wskaźnik rotacji kapitałów własnych = Przychody netto ze sprzedaży

Średni stan kapitałów własnych

g)Wskaźnik rotacji kapitałów stałych = Przychody netto ze sprzedaży

Średni stan kapitałów stałych

h)Wskaźnik rotacji zobowiązań ogółem = Przychody netto ze sprzedaży

Średni stan kapitałów obcych

Podczas analizy powyższych wskaźników można zwrócić uwagę na pewne zależności:

-wskaźnik rotacji aktywów ogółem jest wyższy w gałęziach pracochłonnych i niższy w

kapitałochłonnych (z uwagi na konieczność posiadania wyższego stanu majątku w postaci

maszyn i urządzeń),

-wskaźnik rotacji aktywów trwałych (stałych) będzie wyższy w przedsiębiorstwie z

majątkiem starym (zamortyzowanym),

-im wyższe wskaźniki rotacji aktywów bieżących (w tym zapasów i należności) tym lepsze i

sprawniejsze operowanie tą grupą aktywów przez przedsiębiorstwo.

-im wyższe wskaźniki rotacji kapitałów tym lepsze ich wykorzystanie i efektywność oraz

zdolność do obsługi długu.

4. Analiza rentowności działalności przedsiębiorstwa.

Przez analizę rentowności rozumiemy badanie efektywności prowadzonej działalności

przez pryzmat osiąganych przez jednostkę zysków. Wskaźniki rentowności możemy podzielić

na 3 grupy:

wskaźniki rentowności sprzedaży,

wskaźniki rentowności aktywów,

wskaźniki rentowności kapitałów własnych.

4.1 analiza rentowności sprzedaży

ROS – return of sale, informuje o stopniu opłacalności sprzedaży. Przy czym nie ma

określonego poziomu minimalnego wskaźnika. Stąd im wyższa wartość wskaźników

rentowności sprzedaży tym większa jej efektywność. Poniżej przedstawiono trzy rodzaje

wskaźników rentowności sprzedaży:

a)Wskaźnik stopy marży brutto = Zysk brutto ze sprzedaży x 100 %Przychody ze sprzedaży

b)Wskaźnik rentowności sprzedaży = Zysk ze sprzedaży x 100 %Przychody ze sprzedaży

c)Wskaźnik rentowności netto = Zysk netto x 100 %Przychody ze sprzedaży + pozostałe przychody operacyjne + przychody finansowe + zyski nadzwyczajne

Wskaźnik stopy marży brutto (a) informuje, jaki jest poziom opłacalności sprzedaży

na poziomie pokrycia kosztów wytworzenia (kosztów bezpośrednio związanych z produkcją).

Wskaźnik rentowności sprzedaży (b) ukazuje rentowność sprzedaży po uwzględnieniu

kosztów wytworzenia, kosztów sprzedaży i kosztów ogólnego zarządu.

Najbardziej ogólnym wskaźnikiem jest wskaźnik zyskowności (rentowności netto)

pokazujący rentowność całej działalności jednostki, łącznie z działalnością pozostałą

operacyjną, działalnością finansową i zyskami nadzwyczajnymi.

Generalnie do oceny jednostki przez kontrahentów i instytucje finansowe stosuje się

wskaźnik rentowności sprzedaży i wskaźnik rentowności netto: po pierwsze w celu

pokazania, że działalność zasadnicza jednostki jest rentowna a po drugie w celu pokazania

zdolności do generowania nadwyżki finansowej w całokształcie działalności.

4.2 analiza rentowności aktywów

Wskaźniki rentowności aktywów ukazują zdolność aktywów do generowania zysku.

Innymi słowy ukazują wielkość zysku przypadającą na jednostkę źródeł finansowania

zaangażowanych w składniki majątku przedsiębiorstwa. Im wyższa wartość tych wskaźników

tym korzystniejsza sytuacja jednostki.

a)Wskaźnik rentowności aktywów = Zysk netto x 100 %Średni stan aktywów ogółem

b)Wskaźnik rentowności aktywów stałych = Zysk netto x 100 %Średni stan aktywów stałych

c)Wskaźnik rentowności aktywów bieżących = Zysk netto x 100 %Średni stan aktywów bieżących

Wskaźniki te ukazują zdolność aktywów jednostki do generowania zysku. Najważniejszy z

nich – wskaźnik rentowności aktywów ogółem wykorzystywany jest jako miernik oceny

efektywności zarządzania przedsiębiorstwem natomiast dwa pozostałe (b, c) wykorzystywane

są do oceny zdolności obsługi zadłużenia.

4.3 analiza rentowności kapitałów własnych

Najczęściej stosowanym wskaźnikiem jest w tym przypadku wskaźnik rentowności

kapitału własnego:

Wskaźnik rentowności kapitału własnego = Zysk netto x 100 %Średni stan kapitałów własnych

Wartość tego wskaźnika ukazuje stopę zysku, jaką przynosi inwestycja w akcje bądź

udziały danej jednostki. Inaczej ujmując pokazuje, ile inwestor lub udziałowiec zarobi

inwestując jedną złotówkę w kapitały własne przedsiębiorstwa.

Daje on zatem istotną informację nie tylko dla kontrahentów i instytucji finansowych ale

również dla udziałowców lub akcjonariuszy, którzy z punktu widzenia upływu czasu chcą

ocenić efektywność swojej inwestycji kapitałowej.

Podobnie jak w przypadku innych wskaźników rentowności nie ma podanej wartości

minimalnej wskaźnika. Im jego wartość wyższa, tym lepsza efektywność i sprawność

działania przedsiębiorstwa w zakresie wykorzystywanych źródeł finansowania w postaci

kapitałów własnych.

Zastosowanie wskaźników do badania kondycji majątkowo-finansowej

przedsiębiorstwa daje jasny i czytelny obraz sytuacji danego przedsiębiorstwa pod warunkiem

odpowiedniego dobrania wskaźników oraz ich rzetelnej interpretacji. Jak wspomniano

wcześniej nie zawsze ujemny trend powinien być traktowany negatywnie bez właściwego

rozeznania określonej sytuacji (przykład spadku przychodów ze sprzedaży z uwagi na

wycofywanie się jednostki z nierentownych kontraktów).

Analizę wskaźników należy przeprowadzać wielopłaszczyznowo, tzn. należ starać się wiązać

zachowanie w czasie jednego wskaźnika z drugim, np. spadek przychodów ze sprzedaży w

powiązaniu ze wzrostem rentowności sprzedaży i rentowności kapitałów własnych.

Dokonanie prawidłowej interpretacji wskaźników możliwe będzie tylko i wyłącznie dzięki

znajomości charakteru działalności analizowanego przedsiębiorstwa i zachodzących w nim

zmian.

Źródła:

„Analiza finansowa przedsiębiorstwa” Wiktor Gabrusewicz, Oficyna Wydawnicza

Sami Sobie, Poznań 1997

„Analiza i ocena kondycji finansowej na przykładzie wybranych spółek” Sylwia

Nowicka, Janina Stankiewicz, Wydawnictwo Dom Organizatora, Toruń 2009