AKTUALIZOWANY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA...

ZARZĄD POWIATU GRODZISKIEGO

AKTUALIZOWANY

PLAN GOSPODARKI ODPADAMI

DLA

POWIATU GRODZISKIEGO

NA LATA 2008 – 2011

Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2015

Autorzy opracowania: Zespół pod kierownictwem Naczelnika Wydziału Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Gospodarki Wodnej Starostwa Powiatu Grodziskiego Pana mgr inŜ. Tomasza Zycha Konsultacje: dr. Zbigniew Karaczun

Grodzisk Mazowiecki lipiec 2008 r.

2

Podstawą prawną sporządzenia niniejszej aktualizacji Planu gospodarki odpadami dla powiatu grodziskiego… są przepisy ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku ((Dz.U. z 2008 r, Nr 25, poz. 150 - tekst jednolity z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251, z późn. zm.). Przy opracowywaniu aktualizacji „Planu ...” kierowano się takŜe przepisami rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. z 2003 r. Nr 66, poz. 620, z późn. zm.)., wytycznymi zawartymi w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami przyjętym uchwałą Rady Ministrów Nr 233 z dnia 29 grudnia 2006 r. (M.P. z 2006 r. Nr 90, poz. 946) oraz celami i załoŜeniami planu gospodarki odpadami dla województwa mazowieckiego. Opracowanie to stanowi samodzielną część dokumentu "Program ochrony środowiska dla powiatu grodziskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą do roku 2015" i obejmuje informacje na temat gospodarki wszystkimi rodzajami odpadów powstających na terenie powiatu.

3

Spis treści: STRESZCZENIE NIETECHNICZNE WPROWADZENIE 1. DANE PODSTAWOWE 1.1 Informacje wstępne 1.2 Działalność gospodarcza na terenie powiatu 1.3 Podstawy prawne i merytoryczne powiatowego planu gospodarki odpadami dla powiatu grodziskiego 1.3.1 Krajowy plan gospodarki odpadami 1.3.2 Cele gospodarki odpadami w województwie mazowieckim 2. OBECNY STAN GOSPODARKI ODPADAMI W POWIECIE GRODZISKIM 2.1 Grodzisk Mazowiecki 2.2 Milanówek 2.3 Podkowa Leśna 2.4 Baranów 2.5 Jaktorów 2.6 śabia Wola 2.7 Podsumowanie 2.7.1 Odpady komunalne. 2.7.2 Odpady wytwarzane w sektorze handlowym i publicznym 2.7.3 Odpady medyczne i weterynaryjne 2.7.4 Odpady przemysłowe 2.7.5 Odpady z sektora budowlanego 2.7.6 Wraki samochodowe 2.7.7 Odpady z oczyszczalni ścieków komunalnych 2.7.8 Import i eksport odpadów 2.7.9 Koszty 3. PROGNOZA ZMIAN ILOŚCI ODPADÓW W POWIECIE GRODZISKIM W LATACH 2002 - 2011 3.1 Przyczyny zmian ilości odpadów 3.1.1 Zmiany demograficzne 3.1.2 Zmiany wynikające z prognoz społeczno-gospodarczych 3.1.3 Zmiany prawa 3.2 Prognoza zmiany ilości i rodzajów odpadów wytwarzanych w latach 2006 i 2011

3.2.1 Odpady komunalne 3.2.1.1 Odpady biodegradowalne

3.2.2 Odpady medyczne

4

3.2.3 Odpady przemysłowe 3.2.4 Odpady budowlane 3.2.5 Wraki samochodów 3.2.6 Osady ściekowe 3.2.7 Składowiska odpadów 4. PROGRAM GOSPODARKI ODPADAMI W POWIECIE GRODZISKIM W LATACH 2004- 2011 4.1 Główne problemy i proponowane kierunki działań w zakresie gospodarki odpadami w powiecie grodziskim

4.2 Cele i działania w zakresie gospodarki odpadami w powiecie grodziskim 4.2.1 Cele i plan działań krótkoterminowych (2004 – 2006) 4.2.2 Cele i plan działań długoterminowych (2006 – 2011) 4.2.3 System gospodarki odpadami w powiecie grodziskim

5. KOSZTY REALIZACJI PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA POWIATU GRODZISKIEGO 5.1 Koszty realizacji „Planu...” 5.2 Źródła finansowania „Planu...” 6. MONITORING REALIZACJI „PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA POWIATU GRODZISKIEGO„ 7. ANALIZA ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU „PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA POWIATU GRODZISKIEGO” NA ŚRODOWISKO

5

STRESZCZENIE NIETECHNICZNE

Powiat grodziski połoŜony jest w centralnej Polsce, na południowy-zachód od Warszawy. Obszar ten pod względem powierzchni (367 km² ) naleŜy do najmniejszych w województwie mazowieckim. W skład powiatu grodziskiego wchodzi 6 gmin: dwie gminy miejskie ( Milanówek i Podkowa Leśna ), trzy gminy wiejskie (Baranów, Jaktorów, śabia Wola) oraz jedna gmina miejsko-wiejska ( Grodzisk Mazowiecki ). Teren ten naleŜy do obszarów silnie zurbanizowanych. Ponad 60% mieszkańców mieszka w miastach, znaczna liczba osób w domach jednorodzinnych. Średnia gęstość zaludnienia wynosi ok. 250 osób/km2, cechą charakterystyczną dla tego terenu jest znaczne zróŜnicowanie tej gęstości, która waha się, od 54 osób/km2 w gminie śabia Wola do ponad 1100 osób/km2 w gminie Milanówek. Ogólna liczba mieszkańców wynosi około 73 tysiące osób. Na terenie powiatu moŜna wyróŜnić obszary charakteryzujące się róŜnymi funkcjami, determinujące sposób rozwiązywania problemów gospodarki odpadami zarówno przez poszczególne gminy jak i z poziomu całego powiatu. Obszar gmin Baranów, Jaktorów i śabia Wola to tereny rolnicze, dominuje tu ta forma aktywności gospodarczej. Grodzisk Mazowiecki, a częściowo takŜe Milanówek stanowią centra aktywności gospodarczej powiatu, tu zlokalizowana jest największa liczba podmiotów gospodarczych, w tym takŜe zakładów przemysłowych. Tym niemniej waŜną funkcją tych gmin, jak równieŜ Podkowy Leśnej jest funkcja mieszkalna – w tym zaplecza mieszkaniowego dla osób pracujących w Warszawie, oraz funkcja rekreacyjno – wypoczynkowa (przede wszystkim Podkowa Leśna). Gospodarstwa domowe są głównym źródłem odpadów komunalnych, przy czym specyfiką Milanówka i Podkowy Leśnej jest wytwarzanie duŜych ilości odpadów organicznych pochodzących z pielęgnacji ogrodów. Wraz z rozwojem sieci gazowej i przechodzeniem kolejnych gospodarstw domowych na to paliwo (jako źródło ciepła) zmniejsza się ilość odpadów pochodzących ze spalania węgla. Ilość odpadów komunalnych poszczególnych frakcji wytworzonych w powiecie grodziskim w 2007 roku i sposób gospodarowania nimi przedstawiono w poniŜszej tabeli. Tabela Ilość odpadów poszczególnych frakcji wytworzonych i wysegregowanych w powiecie grodziskim w 2007 roku

Ogółem (Mg)

Odzysk (Mg) Kompostowanie (Mg)

Składowanie (Mg papier szkło metal plastik leki baterie

Grodzisk 10556,04 191,254 132,85 4,461 80,234 0,38 0,172 512,38 2798,3 Milanówek 5723,9 277,1 232,6 36,9 119,6 0,125 0,312 729,9 2114,32 Podkowa 1289,531 95,697 62,05 9,969 36,904 0 0 367,54 536,77 Baranów 720 bd bd bd bd bd bd bd bd Jaktorów 1600 bd bd bd bd bd bd bd bd śabia Wola 1280 11,81 2,94 0,51 3,86 0,02 0 45,64 1119

RAZEM 20719,5 575,861 430,46 51,83 240,558 0,525 0,484 1655,44 6568,39 Źródłem odpadów w gminach jest takŜe prowadzona tu działalność gospodarcza, powstają tu róŜnego rodzaju odpady przemysłowe, w tym odpady niebezpieczne.

6

Zgodnie z danymi uzyskanymi z WIOŚ w Warszawie na terenie powiatu grodziskiego w 2007 roku wytworzono ogółem 17627,6 (ok. 1000 Mg mniej niŜ w 2002 roku) odpadów przemysłowych, w tej liczbie 118,7 Mg to odpady niebezpieczne. Specyficznym rodzajem odpadów wytwarzanych na obszarze powiatu są odpady medyczne. Oszacowano, Ŝe łączna ilość odpadów tego typu powstających na terenie powiatu wynosi 130 ton/rok. Są one wywoŜone z terenu powiatu przez specjalistyczne firmy celem ich właściwego unieszkodliwienia. Powiat jest eksporterem w zasadzie wszelkiego rodzaju odpadów – od komunalnych, poprzez przemysłowe (w tym niebezpieczne), medyczne, budowlane. Część odpadów unieszkodliwiana jest we własnym zakresie (to jest w instalacjach zlokalizowanych na terenie powiatu). Odpady organiczne – głównie z pielęgnacji zieleni, prac ogrodowych – są kompostowane samodzielnie w sposób naturalny (pryzmy kompostowe), w miejskiej kompostowni w Milanówku. W kompostowni odpadów komunalnych w Grodzisku Mazowieckim unieszkodliwiane są odpady biodegradowalne z Grodziska Mazowieckiego i Podkowy Leśnej, a takŜe niewielkie ilości odpadów organicznych z innych gmin i miejscowości. Niewielka ilość odpadów (około 120 wraków/rok) przywoŜona jest do stacji unieszkodliwiania pojazdów samochodowych JARO w Grodzisku Mazowieckim. Ponadto na terenie powiatu funkcjonują niewielkie podmioty zajmujące się przetwarzaniem poszczególnych grup odpadów (przede wszystkim tworzyw sztucznych). Na terenie powiatu istnieją dwa lokalne składowiska odpadów. Pierwsze z nich – w Kraśnicznej Woli wykorzystywane jest jako składowisko balastu pokompostowego dla kompostowni odpadów organicznych w Grodzisku Mazowieckim. Zakłada się, Ŝe składowisko to będzie funkcjonowało do końca okresu programowania tj. do roku 2015. Drugie składowisko, odpadów komunalnych w Petrykozach, jest gminnym wysypiskiem, na którym gromadzone są odpady z terenu gminy śabia Wola. Zakłada się takŜe, Ŝe wysypisko w Petrykozach pełnić będzie funkcję lokalną obsługując wyłącznie teren gminy. Składowisko to będzie działać do końca 2012 roku. Zakłada się, Ŝe podobny system gospodarowania odpadami (wywóz odpadów poza teren powiatu w celu właściwego ich unieszkodliwienia) zostanie utrzymany takŜe w przyszłości. Zgodnie z treścią Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Mazowieckiego zakłada się, Ŝe na terenie powiatu grodziskiego, w nadchodzących latach będzie nadal funkcjonowała kompostowania odpadów komunalnych w Grodzisku Mazowieckim. Wadliwie zaprojektowany i prowadzony proces technologiczny stosowany w tej instalacji powoduje, Ŝe kompostownia jest źródłem emisji odorów, na co składane są skargi przez okolicznych mieszkańców. Stąd uznać naleŜy, Ŝe dalsze istnienie kompostowni zaleŜeć będzie od moŜliwości przeprowadzenia jej szybkiej modernizacji i likwidacji uciąŜliwości zapachowej. W niniejszym planie gospodarki odpadami załoŜono dalszy dynamiczny wzrost liczby mieszkańców powiatu i związany z tym, a takŜe z rozwojem prowadzonej na tym terenie aktywności gospodarczej, wzrost ilości wytwarzanych odpadów i zmiany w wielkości strumienia powstających odpadów na terenie powiatu. Jest to spowodowane zarówno uwarunkowaniami wewnętrznymi (zmiany demograficzne, wzrost zamoŜności społeczeństwa) jak i zewnętrznymi (m.in. przystąpienie Polski do UE i wzrost aktywności gospodarczej). ZałoŜono, Ŝe ilość wytwarzanych odpadów komunalnych wzrośnie do 26 899 Mg/rok w 2015 roku. Znacząco wzrośnie ilość odpadów biodegradowalnych zawartych w strumieniu odpadów komunalnych co spowoduje konieczność wprowadzenia specjalnych działań mających na celu ograniczenie ilości odpadów tego typu kierowanych na składowiska (do maksymalnie 63% ilości wytworzonej w 1995 roku). W omawianym okresie wzrośnie takŜe ilość odpadów niebezpiecznych wprowadzanych do opadów komunalnych, co nałoŜy na gminy obowiązek ich wysegregowania i skierowania do instalacji zapewniających ich

7

bezpieczne unieszkodliwienie. Prognozę wzrostu ilości poszczególnych frakcji odpadów przedstawiono w poniŜszej tabeli. Tabela Prognoza zmian w ilości poszczególnych frakcji odpadów komunalnych wytworzonych na terenie powiatu grodziskiego do roku 2015( w tonach).

Wyszczególnienie Ilość odpadów w tonach w roku 2005* 2007** 2011* 2015*

Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 4 834 7 176,3

5 343 5 726 Odpady zielone 495 547 670 Papier i tektura 4 095 2 884,2 4 525 4 850 Tworzywa sztuczne 2 977 2 927,4 3 290 3 526 Szkło 1 736 2 719,2 1 918 2 056 Metal 1018 1186 1 125 1 206 Opakowania wielomateriałowe 1 518

3642

1 677 1 797 Tekstylia, odzieŜ 310 343 368 Drewno 354 391 419 Odpady niebezpieczne 204 225 241 Odpady mineralne 2 824 3 121 3 345 Odpady wielkogabarytowe 1 008 1 113 1 193 Odpady z usług komunalnych 1 268 1 402 1 502

RAZEM 22 641 19 223,4 25 113 26 899 * - wg. Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami 2007 - 2011 ** - wg. danych współczynników wykorzystanych w niniejszym Planie W niniejszym planie przyjęto takŜe, Ŝe w najbliŜszych latach ilość wytwarzanych odpadów przemysłowych będzie wzrastać w tempie ok. 1 % rocznie. Skład odpadów pozostanie na zbliŜonym do obecnego poziomie. W „Planie...” załoŜono, Ŝe w okresie programowania (tj. do 2011 roku) Ŝadne nowe instalacje do unieszkodliwiania odpadów na terenie powiatu grodziskiego nie będą realizowane. Wyjątkiem będzie tu jedynie modernizacja kompostowni odpadów komunalnych w Grodzisku Mazowieckim. Na podstawie dokonanej analizy stanu obecnego oraz prognozy wzrostu ilości wytwarzanych odpadów w powiecie grodziskim stwierdzono, Ŝe do głównych problemów gospodarki odpadami na tym terenie naleŜą: � Nadal niewystarczająca liczba gospodarstw domowych uczestniczących w systemie

zorganizowanego odbioru odpadów komunalnych w części gmin naleŜących do powiatu. Zbyt słaby system egzekucji obowiązku mieszkańców w zakresie podpisania umów z firmami posiadającymi zgodę na odbiór odpadów.

� Znaczna część odpadów komunalnych jest wywoŜona w sposób niekontrolowany do lasów, zagłębień terenów oraz w inne miejsca do tego celu nie przeznaczone (dotyczy to przede wszystkim gmin wiejskich). Ponadto odpady są często palone w piecach domowych i/lub na powierzchni ziemi.

� W części gmin tylko w niewielkim stopniu prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów, która w znacznym stopniu ograniczyłaby masę odpadów deponowanych na składowiskach.

� Wysokie koszty wprowadzonego w części gmin systemu gospodarki odpadami komunalnymi nie są pokrywane przez opłaty wnoszone przez wytwórców odpadów i powodują konieczność ponoszenia znacznych wydatków przez samorządy.

8

� Funkcjonująca na terenie Grodziska Mazowieckiego kompostownia odpadów została zaprojektowana w sposób niewłaściwy co powoduje, Ŝe proces technologiczny w niej stosowany jest źródłem emisji uciąŜliwych odorów.

• ChociaŜ większość funkcjonujących na terenie powiatu podmiotów gospodarczych posiada uzgodnione programy gospodarki odpadami, to w niewielkim stopniu odnoszą się one do potrzeb w zakresie unikania i minimalizowania wytwarzania odpadów.

• Brak jest na terenie powiatu wspólnych instalacji, które zapewniłyby obsługę wchodzących w skład powiatu gmin. Większość wytwarzanych w powiecie odpadów (zarówno komunalnych jak i przemysłowych) jest transportowana na zewnątrz. Powoduje to uzaleŜnienie powiatu od podmiotów funkcjonujących poza jego terenem i zwiększa koszt systemu gospodarki odpadami.

Za najwaŜniejsze kierunki prac, mających na celu rozwiązanie wyŜej opisanych problemów naleŜy uznać: 1. Stworzenie bazy danych, dotyczących źródeł wytwarzania odpadów, ich ilości i

sposobów postępowania z nimi, dla zapewnienia właściwego sposobu zarządzania odpadami.

2. Doskonalenie systemu selektywnego zbierania odpadów w celu osiągnięcia odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu:

- odpadów wielkogabarytowych na poziomie 45% w 2011 roku i 65% w 2015 roku; - odpadów niebezpiecznych na poziomie 20% w 2011 roku i 35% w 2015 roku;, - odpadów opakowaniowych – odzysk 60%, recykling 55% - 80% w 2015 roku;.

3. Przeprowadzenie modernizacji kompostowni odpadów w Grodzisku Mazowieckim tak aby nie stanowiła ona źródła emisji substancji złowonnych lub podjęcie decyzji o zamknięciu tej instalacji.

4. Wzmocnienie nadzoru nad gospodarstwami domowymi, aby posiadały one umowy z firmami uprawnionymi do odbioru odpadów, a takŜe aby zapewnić, Ŝe postępują one z odpadami w sposób właściwy. Zapewnienie aby wszystkie gospodarstwa domowe na terenie powiatu miały umowy na odbiór odpadów.

5. Dalszy rozwój selektywnej zbiórki odpadów, tak aby docelowo korzystała z niej większość mieszkańców powiatu.

6. Wzmocnienie nadzoru nad placówkami opieki medycznej i placówkami świadczącymi usługi weterynaryjne dla zapewnienia, Ŝe będą one w sposób właściwy postępowały z wytwarzanymi odpadami niebezpiecznymi , medycznymi i weterynaryjnymi.

7. Prowadzenie działań edukacyjnych – skierowanych zarówno do mieszkańców, jak i właścicieli podmiotów gospodarczych - wskazujących właściwe sposoby postępowania z odpadami.

8. Podjęcie ostatecznej decyzji czy system gospodarki odpadami będzie na terenie powiatu budowany wspólnie przez wszystkie gminy, czy teŜ powstaną dwa systemy – pierwszy obejmujący gminy wiejskie w ramach Związku „Mazowsze Zachodnie”, drugi pozostałe gminy, starające się indywidualnie rozwiązywać problemy gospodarki odpadami.

ChociaŜ przyjęte w niniejszym „Planie...” szczegółowe cele gospodarki odpadami są róŜne dla poszczególnych kategorii odpadów to zachowują one następującą hierarchię działań w zakresie postępowania z odpadami:

• zapobieganie powstawaniu odpadów, • odzysk (w tym recykling), • bezpieczne dla środowiska unieszkodliwianie (np. przez składowanie).

9

ZałoŜono ponadto, Ŝe system gospodarki odpadami w powiecie grodziskim zostanie włączony w system wojewódzki, w ramach tzw. regionu m. st. Warszawy, dzięki czemu moŜliwe będzie wspólne z innymi powiatami rozwiązywanie problemów unieszkodliwiania odpadów. Będzie to słuŜyło ekonomizacji kosztów wdraŜania systemu racjonalnego gospodarowania odpadami. W niniejszej aktualizacji Planu gospodarki odpadami dla powiatu grodziskiego… załoŜono kontynuowanie stworzonego na tym terenie kompleksowego systemu, w ramach którego działa osiem podsystemów:

1. Podsystem gospodarki odpadami komunalnymi, osadami ściekowymi, odpadami opakowaniowymi, wielkogabarytowymi, zawierającymi części elektroniczne.

2. Podsystem gospodarki odpadami biodegradowalnymi. 3. Podsystem gospodarki odpadami niebezpiecznymi (wysegregowanymi ze

strumienia odpadów komunalnych). 4. Podsystem gospodarki odpadami przemysłowymi. 5. Podsystem gospodarki odpadami medycznymi, weterynaryjnymi i zwłokami

zwierzęcymi. 6. Podsystem gospodarki wrakami samochodowymi i oponami. 7. Podsystem gospodarki odpadami budowlanymi. 8. Podsystem gospodarki odpadami zawierającymi azbest i/lub PCB.

Dla osiągnięcia celów załoŜonych w niniejszym „Planie gospodarki odpadami dla powiatu grodziskiego…” niezbędne będzie prowadzenie przez cały okres jego realizacji działań szkoleniowych i edukacyjnych. Ich głównym celem jest minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów u źródła, a takŜe zapewnienie, Ŝe wytwórcy odpadów będą działali zgodnie z obowiązującymi normami prawnymi.

Oszacowano, Ŝe w okresie programowania wzrosną koszty funkcjonowania systemu gospodarki odpadami na terenie powiatu grodziskiego do poziomu ok. 5 mln zł w 2015 roku. Oznacza to, Ŝe dąŜąc do realizacji zasady „zanieczyszczający płaci” kaŜdy mieszkaniec powiatu powinien zostać obciąŜony z tytułu realizacji programu gospodarki odpadami sumą ok. 59 zł/rok/mieszkańca w 2015 roku.

10

WPROWADZENIE

Niniejszy „Plan....” przygotowano zgodnie z wymaganiami Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U.03.66.620 z dnia 17 kwietnia 2003 r.). Dlatego teŜ, zgodnie z § 3 cytowanego aktu prawnego przedstawiono w nim:

1. aktualny stan gospodarki odpadami (rozdz. 2); 2. prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, w tym równieŜ wynikające

ze zmian demograficznych i gospodarczych (rozdz. 3); 3. działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami (rozdz.

4.1); 4. projektowany system gospodarki odpadami, w szczególności gospodarki odpadami

innymi niŜ niebezpieczne, w tym odpadami komunalnymi, uwzględniający ich zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie (rozdz. 4.2);

5. szacunkowe koszty inwestycyjne i eksploatacyjne proponowanego systemu, szacunkowe koszty realizacji poszczególnych działań oraz sposoby finansowania realizacji zamierzonych celów (rozdz. 5);

6. system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów, pozwalający na określenie sposobu oraz stopnia realizacji celów i zadań zdefiniowanych w planie gospodarki odpadami (rozdz. 6).

Zgodnie z § 6.2 powyŜszego rozporządzenia niniejszy Plan… zawiera następujące rozdziały:

1) wstęp (rozdz. 1); 2) analizę stanu gospodarki odpadami (rozdz. 2); 3) prognozę zmian (rozdz. 3); 4) załoŜone cele i przyjęty system gospodarki odpadami (rozdz. 4.2); 5) zadania strategiczne obejmujące okres co najmniej 8 lat (rozdz. 4.2.2); 6) harmonogram realizacji przedsięwzięć obejmujący okres 4 lat (rozdz. 4.2.1); 7) wnioski z analizy oddziaływania projektu planu na środowisko (rozdz. 7); 8) sposób monitoringu i oceny wdraŜania planu (rozdz. 6); 9) streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Niniejszy „Plan gospodarki odpadami dla powiatu grodziskiego…” stanowi integralną część Programu ochrony środowiska dla powiatu grodziskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą do roku 2015 .

11

1. DANE PODSTAWOWE

1.1 Informacje wstępne

Źródło: Informator Grodziska Mazowieckiego

Powiat grodziski połoŜony jest w centralnej Polsce, na południowy-zachód od Warszawy. Obszar ten pod względem powierzchni (367 km² ) naleŜy do najmniejszych w województwie mazowieckim. Teren połoŜony jest w prowincji NiŜu Środkowoeuropejskiego, w podprowincji Nizin Środkowopolskich, w makroregionach: Niziny Środkowomazowieckiej i Wzniesień Południowomazowieckich oraz w mezoregionach: Równinie Łowicko-Błońskiej i Wysoczyźnie Rawskiej. Obszar ten graniczy z następującymi mezoregionami: - od północy – z Kotliną Warszawską; - od zachodu – z Równiną Warszawską; - od południa – z Doliną Białobrzeską; - od wschodu – ze Wzniesieniami Łódzkimi. Środkową i północną cześć powiatu grodziskiego obejmuje mezoregion Równiny Łowicko-Błońskiej, będący pod względem geomorfologicznym płaskim poziomem denudacyjnym o wysokościach 85-100 m. Natomiast południowe tereny powiatu (gmina śabia Wola) stanowią część Wysoczyzny Rawskiej, na powierzchni której występują gliny morenowe oraz Ŝwirowe ostańce - strefy moren czołowych zlodowacenia warciańskiego. Powiat grodziski leŜy w zlewni Wisły oraz w dorzeczach dwóch rzek: Bzury i Utraty. Pod względem klimatycznym obszar ten naleŜy do mazowiecko-podlaskiego regionu klimatycznego i jest pod wpływem oddziaływania klimatu umiarkowanego przejściowego z przewagą cech morskich ( 65% wiatrów z kierunków zachodnich). Rozciągłość

12

równoleŜnikowa analizowanej jednostki administracyjnej wynosi 42km, a południkowa – 46km. Powiat grodziski znajduje się w zachodniej części województwa mazowieckiego, w odległości ok. 30 km od stolicy kraju. Obszar ten graniczy z następującymi jednostkami tego samego szczebla administracyjnego: - od północy – z powiatem warszawskim zachodnim, - od północnego-zachodu – z powiatem sochaczewskim, - od zachodu i południowego-zachodu – z powiatem Ŝyrardowskim, - od południowego-wschodu – z powiatem grójeckim, - do zachodu – z powiatem pruszkowskim.

W skład powiatu grodziskiego wchodzi 6 gmin: dwie gminy miejskie ( Milanówek i Podkowa Leśna ), trzy gminy wiejskie (Baranów, Jaktorów, śabia Wola) oraz jedna gmina miejsko-wiejska ( Grodzisk Mazowiecki ).

Powiat Grodziski

1. Gmina Baranów, 2. Gmina Grodzisk Mazowiecki, 3. Gmina Jaktorów, 4. Gmina Milanówek, 5. Gmina Podkowa Leśna, 6. Gmina śabia Wola.

Źródło: Informator Powiatu Grodziskiego. Powierzchnia badanej jednostki terytorialnej wynosi 367 km², z czego na gminy miejskie przypada zaledwie ok. 10% powierzchni ogólnej. Na terenie powiatu moŜna wyróŜnić obszary charakteryzujące się róŜnymi funkcjami, determinujące sposób rozwiązywania problemów gospodarki odpadami zarówno przez poszczególne gminy jak i z poziomu całego powiatu. Obszar gmin Baranów, Jaktorów i śabia Wola to tereny rolnicze, dominuje tu ta forma aktywności gospodarczej. Grodzisk Mazowiecki, a częściowo takŜe Milanówek stanowią centra aktywności gospodarczej powiatu, tu zlokalizowana jest największa ilość podmiotów gospodarczych, w tym takŜe zakładów przemysłowych. Tym niemniej waŜna funkcją tych gmin, jak równieŜ Podkowy Leśnej jest funkcja mieszkalna – w tym zaplecza mieszkaniowego dla osób pracujących w Warszawie, oraz funkcja rekreacyjno – wypoczynkowa (przede wszystkim Podkowa Leśna). Teren powiatu naleŜy do obszarów silnie zurbanizowanych. Ponad 60% mieszkańców mieszka w miastach. Cechą charakterystyczną jest znaczna liczba osób mieszkających w domach jednorodzinnych. Gospodarstwa domowe są głównym źródłem odpadów komunalnych, przy czym specyfiką Milanówka i Podkowy Leśnej jest wytwarzanie duŜych ilości odpadów organicznych pochodzących z pielęgnacji ogrodów. Wraz z rozwojem sieci gazowej i przechodzeniem kolejnych gospodarstw domowych na to paliwo (jako źródło ciepła) zmniejsza się ilość odpadów pochodzących ze spalania węgla.

13

Źródłem odpadów w gminach jest takŜe prowadzona tu działalność gospodarcza, powstają tu róŜnego rodzaju odpady przemysłowe, w tym odpady niebezpieczne. Specyficznym rodzajem odpadów wytwarzanych na obszarze powiatu są odpady medyczne.

Tabela 1.1 Wybrane dane dotyczące powiatu grodziskiego ( z prognozą do roku 2015) Grodzisk

Mazowiecki Milanówek Podkowa

Leśna Baranów Jaktorów śabia

Wola Dane z 2007 roku

Charakter gminy Miejsko-wiejska

Miejska Miejska Wiejska Wiejska Wiejska

Powierzchnia ogólna (km2)

107 13,52 10,10 7,5 55,24 106,5

Ludność (tys.) 38 468 15 838 3822 4 899 10 321 6 581 Gęstość zaludnienia os/km2

330 1109,5 366,3 640 168 54,1

Odpady komunalne wytworzone (tony)

10 556,04 5 273,93 1 289,5 720* 1 600* 1 280,49

Współczynnik (kg/mieszkańca/rok)

274 333 337 150 150 194,5

Prognoza dla roku 2015 Ludność w tys.** 40 000 16 500 4 000 5 500 11 500 7 500 Współczynnik (kg/mieszkańca/rok)

350 350 350 210 210 230

Odpady komunalne wytworzone (tony)

14 000 5 775 1 400 1 155 2 415 1 725

* - ze względu na brak informacji w gminie, ilość obliczono na podstawie przyjętego współczynnika ** - prognoza na podstawie danych gmin i GUS *** - załoŜono osiągnięcie poziomu krajów rozwiniętych UE 1.2 Działalność gospodarcza na terenie powiatu

Syntetyczną informację na temat działalności gospodarczej powiatu przedstawiono w tabeli 1.2. Z danych tam zamieszczonych wynika, Ŝe pod koniec 2007 roku na terenie powiatu działało 9583 podmioty gospodarcze, z tego 9421 to przedsiębiorstwa i firmy prywatne. PowyŜsze dane świadczą o dynamicznym wzroście aktywności gospodarczej mieszkańców powiatu – w ciągu 5 lat liczba podmiotów gospodarczych wzrosła o ponad 2500 ! Dominują tu małe i średnie przedsiębiorstwa, zatrudniające poniŜej 50 pracowników. Tylko 9 podmiotów gospodarczych zatrudnia ponad 250 osób, z tego tylko 3 powyŜej 1000 osób.

W działalności gospodarczej dominują jednostki zajmujące się handlem, stosunkowo duŜa liczba podmiotów prowadzi działalność w zakresie przetwórstwa przemysłowego i budownictwa (po ok. 1000 podmiotów), obsługi nieruchomości i firm (ok. 900), transportu i gospodarki magazynowej (ok. 700). Mniej popularna jest działalność w zakresie obsługi ruchu turystycznego i gastronomii czy pośrednictwa finansowego i pośrednictwa w obrocie nieruchomościami. Na terenie powiatu, obok publicznych zakładów opieki zdrowotnej działa kilkanaście prywatnych ośrodków świadczących usługi w tym zakresie.

14

Tabela 1.2. Podmioty gospodarcze na terenie powiatu grodziskiego (wg. stanu na dzień 31.12.2007 r.)

Ogółem

ogółem 9 583

Sektor publiczny

podmioty gospodarki narodowej ogółem 162 państwowe i samorządowe jednostki prawa budŜetowego

ogółem 125

przedsiębiorstwa państwowe 1

spółki handlowe 4

spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego 0

państwowe i samorządowe jednostki prawa budŜetowego, gospodarstwa pomocnicze 1

Sektor prywatny

podmioty gospodarki narodowej ogółem 9 421

osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą 7 766

spółki handlowe 572

spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego 128

spółdzielnie 23

fundacje 23

stowarzyszenia i organizacje społeczne 126

Podmioty wg klas wielkości ogółem 9 583

0 - 9 9 151

10 - 49 358

50 - 249 65

250 - 999 6

1000 i więcej 3 Źródło: Baza danych regionalnych GUS

Pomimo znacznego udziału gruntów rolnych w strukturze przestrzennej powiatu, znaczenie rolnictwa w ostatnich latach zmniejsza się. Jest to spowodowane zarówno przede wszystkimi bliskością Warszawy i wykupywaniem działek rolnych przez mieszkańców tego miasta, z przeznaczeniem ich na tereny zabudowy jednorodzinnej; a takŜe szerszymi trendami dotyczącymi tego sektora. W ostatnich latach coraz więcej osób, zwłaszcza młodych, odchodzi z tego sektora gospodarki starając się znaleźć pracę w pobliskich miastach, przede wszystkim w Warszawie, ale takŜe w Grodzisku Mazowieckim, Milanówku i innych ośrodkach powiatowych. Najwięcej czynnych zawodowo osób na terenie powiatu pracuje w usługach (ok. 40%). W przemyśle i budownictwie pracuje ok. 35% zatrudnionych, w rolnictwie ok. 25%. Stopa bezrobocia wynosiła na dzień 31.12.2007 roku 4,9%, bez pracy pozostawało 1288 osób mieszkających na terenie powiatu, z czego 162 osoby było bezrobotnymi ponad 2 lata. Problem bezrobocia dotyczy przede wszystkim osób bez staŜu pracy. W powiecie grodziskim nie ma przedsiębiorstw, których działalność w sposób szczególny oddziałuje na stan środowiska przyrodniczego.

15

1.3 Podstawy prawne i merytoryczne planu gospodarki odpadami dla powiatu grodziskiego Podstawą prawną sporządzenia aktualizacji powiatowego planu gospodarki odpadami dla powiatu grodziskiego są przepisy ustawy z dnia 27 kwietnie 2001 roku o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251, z późn. zm.).

Treść niniejszego „Planu...” zgodna jest z wymaganiami sformułowanymi w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 roku w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz.U. z 2003 r. Nr 66, poz. 620). Przy przygotowywaniu aktualizacji planu gospodarki odpadami dla powiatu grodziskiego korzystano z informacji uzyskanych od gmin wchodzących w skład powiatu. Były to informacje o sposobie gospodarowania odpadami na terenie tych gmin, jak równieŜ w niektórych przypadkach sprawozdania z realizacji gminnych planów gospodarki odpadami. Na potrzeby niniejszego opracowania wykonano takŜe badania ankietowe w gminach. Dotyczyły one sytuacji w zakresie gospodarki odpadami, głównych problemów i propozycji ich rozwiązywania. Ankieta ta była wypełniana przez pracowników Urzędów Gmin.

Jednym z podstawowych zadań jakie spoczywało na autorach opracowania było uzgodnienie treści aktualizacji Planu… dla powiatu grodziskiego z wytycznymi Krajowego i Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami. Dlatego teŜ główne elementy tych dokumentów zostaną poniŜej omówione. 1.3.1 Krajowy plan gospodarki odpadami Kierunki i cele krajowej polityki ekologicznej w odniesieniu do odpadów wyznacza Krajowy plan gospodarki odpadami 2010 (KPGO), przyjęty uchwałą Rady Ministrów Nr 233 z dnia 29 grudnia 2006 r. (M.P. z 2006 r. Nr 90, poz. 946). Jest to aktualizacja pierwszego Planu, przeprowadzona w 2006 roku i obowiązująca od dnia 1 stycznia 2007 r. Głównymi celami polityki ekologicznej w odniesieniu do odpadów i gospodarowania nimi są: • utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu

gospodarczego, • zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów, • zmniejszenie ilości odpadów unieszkodliwianych poprzez składowanie, • wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów, • stworzenie kompleksowej bazy danych o wprowadzanych na rynek produktach i

gospodarce odpadami w Polsce, • zamknięcie do końca 2009 r. składowisk nie spełniających przepisów prawa. W KPGO sformułowano cele szczegółowe dla poszczególnych grup odpadów. W odniesieniu do odpadów komunalnych priorytetami są: • objęcie umowami na odbieranie odpadów komunalnych 100% mieszkańców najpóźniej

do 2007 roku, • zapewnienie objęcia wszystkich mieszkańców systemem selektywnego zbierania

odpadów, dla którego minimalne wymagania określono w KPGO 2010, najpóźniej do końca 2007 r.,

• zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, kierowanych na składowiska odpadów, aby nie było składowanych:

16

− w 2010 r. więcej niŜ 75%, − w 2013 r. więcej niŜ 50%, − w 2020 r. więcej niŜ 35% masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.,

• zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do maks. 85% wytworzonych

odpadów do końca 2014 r., • zredukowanie liczby składowisk odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne, na

których są składowane odpady komunalne, do maks. 200 do końca 2014 r. Osiągnięcie zakładanych celów w zakresie zbierania odpadów komunalnych wymaga realizacji następujących działań: - kontrolowania umów zawieranych przez właścicieli nieruchomości z podmiotami

prowadzącymi działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych. Powinno to doprowadzić do objęciem stosownymi umowami lub decyzjami 100 % mieszkańców kraju,

- kontrolowania sposobów i zakresu działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości,

- doskonalenia systemów ewidencji wytwarzanych, poddawanych odzyskowi oraz unieszkodliwianiu odpadów komunalnych.

- zgodnie z wytyczonymi celami w zakresie odzysku i recyklingu wymagane jest prowadzenie selektywnego zbierania i odbierania poszczególnych frakcji odpadów komunalnych m.in.: odpadów zielonych z ogrodów i parków, papieru i tektury (w tym opakowania, gazety, czasopisma itd.), odpadów opakowaniowych ze szkła w podziale na szkło bezbarwne i kolorowe, tworzyw sztucznych i metali, zuŜytych baterii i akumulatorów, itp.

Pozostałe frakcje odpadów komunalnych mogą być zbierane łącznie jako zmieszane odpady komunalne. Podstawowym załoŜeniem funkcjonowania gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce ma być system rozwiązań regionalnych, w których uwzględnione będą wszystkie niezbędne elementy tej gospodarki w danych warunkach lokalnych. Zgodnie z załoŜeniami omawianego dokumentu, podstawą gospodarki odpadami komunalnymi, powinny stać się zakłady zagospodarowania odpadów tworzone dla obszarów zamieszkanych przez minimum 150 tys. mieszkańców. Za szczególnie istotne KPGO uznał wypełnienie zadań wynikających z przyjętego w 2002 roku „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski”. Zgodnie z nim najwaŜniejszymi działaniami w odniesieniu do azbestu i odpadów zawierających azbest jest: • spowodowanie oczyszczenia terytorium Polski z azbestu oraz usunięcie wyrobów

zawierających azbest, • eliminacja negatywnych skutków zdrowotnych u mieszkańców Polski spowodowanych

azbestem, • sukcesywna likwidacja oddziaływania azbestu na środowisko, • stworzenie odpowiednich warunków do wdroŜenia przepisów prawnych oraz norm

postępowania z wyrobami zawierającymi azbest stosowanych w Unii Europejskiej. Osiągnięcie celów tego programu powinno zakończyć się ok. 2030 roku Dla realizacji celów w odniesieniu do pozostałych grup odpadów KPGO wskazuje na konieczność:

17

• wdraŜanie proekologicznych i efektywnych ekonomicznie metod zagospodarowania odpadów niebezpiecznych w oparciu o najlepsze dostępne techniki (BAT), w tym opracowanie i wdroŜenie innowacyjnych technologii w zakresie zagospodarowania poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych (np. baterie małogabarytowe, zuŜyty sprzęt elektryczny i elektroniczny),

• minimalizację ilości wytwarzanych odpadów niebezpiecznych poddawanych procesom unieszkodliwiania poprzez składowanie,

• organizację nowych i rozwój istniejących systemów zbierania odpadów niebezpiecznych ze źródeł rozproszonych (małe i średnie przedsiębiorstwa), z uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych (gospodarstwa domowe), w oparciu o: - funkcjonujące sieci zbierania poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych

utworzone przez organizacje odzysku lub przedsiębiorców, - funkcjonujące placówki handlowe, apteki, zakłady serwisowe oraz punkty zbierania

poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych (np. przeterminowane lekarstwa, oleje odpadowe, baterie, akumulatory),

- stacjonarne lub mobilne punkty zbierania odpadów niebezpiecznych, - regularne odbieranie odpadów niebezpiecznych od mieszkańców prowadzących

selektywne zbieranie w systemie workowym lub pojemnikowym przez podmioty prowadzące działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości.

Kierunki i sposób wdraŜania programów gospodarki odpadami na terenie powiatu grodziskiego (jego części) determinuje równieŜ wprowadzenie – jako projektu indykatywnego w ramach Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko” przedsięwzięcia planowanego przez związek 27 gmin z 5 powiatów „Czyste Mazowsze”. Z obszaru powiatu grodziskiego do związku weszły 4 gminy: Grodzisk Mazowiecki, Podkowa Leśna, Baranów i Jaktorów. Celem projektu jest stworzenie dla obszaru objętego jego oddziaływaniem zintegrowanego systemu gospodarki odpadami komunalnymi. Zadania Związku obejmują: 1. Opracowanie dokumentów planistycznych związanych z gospodarką odpadami, a w

szczególności planu gospodarki odpadami wspólnie dla całego Związku. 2. Prowadzenie edukacji ekologicznej mieszkańców w dziedzinie gospodarki odpadami. 3. WdroŜenie szczelnego systemu zbierania i transportu poszczególnych rodzajów odpadów 4. Budowa i eksploatacja zakładów i instalacji odzysku i unieszkodliwiania odpadów. 5. Monitoring procesów związanych z systemem gospodarki odpadami. Koszt planowanych działań oceniono na sumę 25 mln EUR. 1.3.2 Cele gospodarki odpadami w województwie mazowieckim Cele gospodarki odpadami w województwie mazowieckim wyznacza szereg dokumentów przyjętych przez Sejmik Wojewódzki, przede wszystkim: Program Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy do 2014 r.”, „Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020” (aktualizacja), „Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego” oraz Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami dla Mazowsza na lata 2007 - 2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015”, Podstawowy kierunek polityki ekologicznej w zakresie gospodarki odpadami do 2014 r. wyznacza wojewódzki Program ochrony środowiska...: Minimalizacja ilości wytwarzanych

18

odpadów oraz prowadzenie nowoczesnego (zgodnego ze standardami unijnymi) systemu odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Podstawowe kierunki działań dla zapewnienia realizacji tego celu to:

• kontynuacja zwiększenia świadomości ekologicznej mieszkańców Województwa Mazowieckiego w zakresie prawidłowego funkcjonowania gospodarki odpadami komunalnymi,

• kontynuacja prowadzenia edukacji ekologicznej w zakresie prawidłowej gospodarki odpadami,

• doskonalenie systemu selektywnego zbierania odpadów w celu osiągnięcia odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu,

• doskonalenie regionalnych systemów gospodarki odpadami komunalnymi, • funkcjonowanie maks.15 składowisk regionalnych na terenie województwa, • skierowanie w roku 2015 na składowiska odpadów innych niŜ niebezpieczne i

obojętnych nie więcej niŜ 44% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995),

• skierowanie w roku 2011 na składowiska odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętnych nie więcej niŜ 63% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995),

• rozwój i wdraŜanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym metod termicznego przekształcania odpadów.

W odniesieniu do powyŜszych celów Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami (WPGO) moŜna traktować jako program wykonawczy polityki ekologicznej w odniesieniu do tego obszaru ochrony środowiska. Sformułowano w nim główne cele gospodarki odpadami w stosunku do odpadów powstających i/lub unieszkodliwianych na terenie województwa w dwóch horyzontach czasowych, jako priorytety krótkookresowe na lata 2007 – 2011 oraz średniookresowe do roku 2014. Obok celów i zadań w zakresie postępowania z odpadami komunalnymi, WPGO odnosi się do gospodarki następującymi kategoriami odpadów, dla których wprowadza cele zarówno ilościowe jak i jakościowe: • Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych. • Odpady niebezpieczne. • Odpady zawierające PCB. • Oleje przepracowane. • ZuŜyte baterie i akumulatory. • Odpady medyczne i weterynaryjne. • Pojazdy wycofane z uŜytku. • ZuŜyty sprzęt elektryczny i elektroniczny. • Odpady zawierające azbest. • Przeterminowane pestycydy. • Odpady materiałów wybuchowych. • Odpady pozostałe:

- zuŜyte opony, - odpady z budowy, remontów i demontaŜu obiektów budowlanych oraz infrastruktury

drogowej, - komunalne osady ściekowe, - odpady opakowaniowe, - odpady z wybranych gałęzi gospodarki, których zagospodarowanie stwarza problemy.

19

W projekcie aktualizacji WPGO 2007-2015 dokonano umownego podziału Województwa Mazowieckiego na sześć regionów gospodarki odpadami:

• Obszar m.st. Warszawy • Obszar ciechanowski • Obszar ostrołęcki • Obszar płocki • Obszar radomski • Obszar siedlecki, które powinny zostać utworzone najpóźniej do końca 2015 r.

Powiat grodziski został włączony do obszaru miasta stołecznego Warszawy. Przewiduje się, iŜ w ramach tych obszarów będzie funkcjonować ok. 15 Regionalnych Zakładów Zagospodarowania Odpadów. Zawarte w WPGO cele – zarówno jakościowe jak i ilościowe – zostały uwzględnione w niniejszym” Planie gospodarki odpadami dla powiatu grodziskiego...”

20

2. OBECNY STAN GOSPODARKI ODPADAMI W POWIECIE GRODZISKIM PoniŜej omówiono główne problemy gospodarki odpadami w poszczególnych gminach powiatu grodziskiego, w tym źródła ich powstawania, ilość wytwarzanych odpadów róŜnego typu oraz sposób postępowania z nimi. W końcowej części rozdziału przedstawiono informacje zbiorcze dotyczące obszaru całego powiatu. 2.1 Grodzisk Mazowiecki Gmina posiada planu gospodarki odpadami, uchwalony Uchwałą Nr 633 Rady Miejskiej Grodziska Mazowieckiego z dnia 28 czerwca 2006 roku. Do kierunków gospodarki odpadami odnoszą się częściowo załoŜenia dwóch innych przyjętych przez Radę Gminy dokumentów: ”Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Grodzisk Maz.” i „Strategia rozwoju Gminy Grodzisk Maz. do 2013 roku”. W gminie Grodzisk Mazowiecki mieszka 38 055 osób (stan na 31.12.2007). Od 1997 roku gmina prowadzi program selektywnej zbiórki odpadów u źródła zarówno w mieście jak i w 33 wsiach naleŜących do gminy. Brak jest jednak szczegółowej informacji na temat ilości gospodarstw uczestniczących w programie, szacuje się, Ŝe bierze w nim udział około 2500 gospodarstw jednorodzinnych. Mieszkańcy bloków i budynków wielorodzinnych mają moŜliwość wyrzucania posegregowanych odpadów do ogólnie dostępnych pojemników (trzy gniazda po 3 pojemniki na terenie miasta). Na terenie gminy działa 17 podmiotów posiadających zezwolenie na wywóz stałych odpadów komunalnych. Są to:

- Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, Grodzisk Mazowiecki (ul. Sportowa 29),

- Stanisław Olkowski. Wywóz Nieczystości. Milanówek (śytnia 16), - Jerzy Derkus. Usługi Komunalno – Transportowe. Grodzisk Maz. (Janinów 26), - SITA POLSKA Sp. z o.o. Warszawa (Ciołka 16) - Grodziska Spółdzielnia Mieszkaniowa (Sienkiewicza 45) - REMONDIS Sp. z o.o. Warszawa (Zawodzie 16) - MPO Warszawa (Obozowa 43) - „HETMAN” Sp. z o.o. Warszawa (AL. Krakowska 110/114), - „AMINEX” Sp. z o.o. (Wólka Grodziska ), - Przedsiębiorstwo Gospodarki komunalnej Sp. z o.o. śyrardów (Czysta 5), - Miejski Zakład Oczyszczania Sp. z o.o. Pruszków (S. Bryły 4), - BYŚ. W. Byśkiniewicz. Warszawa (Arkuszowa 43), - Błysk Sp. z o.o. Otwock (Piastowa 2), - SIR COM. Nowa Iwiczna (Krasickiego 65). - Eko – Hetman Sp. z o.o. Nadarzyn (Turystyczna 50) - Jarper Sp. z o.o. Wólka Kosowska (Al. Krakowska 108a) - ALBA Ekoserwis Sp. z o.o. Radzionków (Ul. Sikorskiego 5)

Pozwolenia na odbiór i transport odpadów ciekłych posiadają na terenie gminy 22 podmioty gospodarcze. Ilość zebranych z terenu gminy odpadów i sposób ich unieszkodliwienia przedstawiono w tabeli 2.1. Z danych tam zawartych wynika, Ŝe rzeczywista ilość zebranych w 2007 roku odpadów (10,56 tys. Mg) była o ponad 1,3 tys. Mg większa niŜ oszacowana dla roku 2004. Średni poziom wytwarzania odpadów w gminie wyniósł w 2007 roku 274 kg/mieszkańca/rok.

21

Tabela 2.1. Ilość zebranych odpadów z terenu gminy Grodzisk Mazowiecki i sposób ich zagospodarowania w 2007 roku Ogółem

(Mg) Odzysk (Mg) Komposto-

wanie (Mg) Składowanie

papier szkło metal plastik inne ile gdzie

10556,04 191,254 132,85 4,461 80,234 0,38 - baterie, 0,172 - leki

512,38 2798,3

2,93 Składowisko Łubna

1845,56 PGK śyrardów Słabomierz

KrzyŜówka

91,578 Składowisko w Grabowcu

gm. Słubice 858,26 Składowisko w Pruszkowie

Sortowanie zmieszanych odpadów komunalnych

Sortowanie Sortownia Odpadów w Pruszkowie 6815,76

Zakład Utylizacji Odpadów w Warszawie 7,62

W tabeli 2.2 podano natomiast szacunkową ilość odpadów poszczególnych frakcji, obliczoną na podstawie informacji o składzie morfologicznym odpadów podanym przez władze gminy. Tabela 2.2 Ilość odpadów poszczególnych frakcji wytworzonych w gminie Grodzisk Mazowiecki w 2007 roku Odpady

organiczne* Papier i tektura

Tworzywa sztuczne

Szkło Metal Inne

Udział frakcji (%)

38 % 10 % 15 % 10 % 5 % 22 %

Ilość w tonach

4011,3 1055,6 1583,4 1055,6 527,8 2322,3

Na tej podstawie moŜliwe było obliczenie udziału odzysku w odniesieniu do poszczególnych frakcji odpadów (tabela 2.3) Tabela 2.3 Wielkość odzysku poszczególnych grup odpadów w Grodzisku Maz. w 2007 roku

Rodzaj odpadu Ilość odzyskana w 2007 roku (w tonach)

Udział % odzysku

Szkło 132,9 12,5 Papier 191,3 18,1 Tworzywa sztuczne 80,2 5,1 Złom 4,5 0,84 Biomasa 512,4 12,8 Odpady niebezpieczne 0,55 52,3

Dodatkowo około 67% zmieszanych odpadów komunalnych poddano segregacji w sortowniach. Brak jest jednak danych o ilości odzyskanych tam poszczególnych grup odpadów. Bezpośrednio (bez wstępnej przeróbki) na składowisko przekazano ok. 27% powstających w gminie odpadów komunalnych.

22

System selektywnej zbiórki odpadów został wprowadzony w 1997 roku i oparty jest na segregacji odpadów u źródła i zbieraniu ich do kolorowych worków. Teren miasta został podzielony na 20 sektorów, dla których opracowano indywidualne harmonogramy odbierania posegregowanych odpadów. Mieszkańcy mogą zakupywać worki w wyznaczonych miejscach na terenie miasta. Dodatkowo na terenie gminy zorganizowano selektywną zbiórkę: zuŜytych baterii, przeterminowanych leków, zuŜytych opon, odpadów wielkogabarytowych, liści oraz zuŜytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. ZuŜyte baterie zbierane są w 11 miejscach na terenie gminy: sklepy, budynek Urzędu Gminy oraz w szkoły. Przeterminowane leki zbierane są w 10 aptekach i 1 lecznicy weterynaryjnej. ZuŜyte opony moŜna bezpłatnie pozostawiać na terenie bazy ZGKiM, a dodatkowo dla mieszkańców gminy raz w roku organizowany jest bezpłatny odbiór opon bezpośrednio z terenu posesji. Raz w roku, jesienią gmina organizuje bezpłatny odbiór liści z terenu posesji. W gminie funkcjonują trzy punkty odbioru surowców wtórnych:

- „Eko – Flora” przy ul. śytniej 4 (makulatura, szkło opakowaniowe), - „Brutus” ul. Stawowa 4 (makulatura, aluminium, złom), - „Jaro” ul. śydowska 2 (złom, metale kolorowe).

Do 2001 roku gmina oferowała bezpłatną moŜliwość wywozu odpadów wielkogabarytowych. Po wprowadzeniu opłat za tę usługę zainteresowanie mieszkańców tą formą wywozu spadło w praktyce do zera. Dlatego teŜ obecnie funkcjonuje dla mieszkańców system polegający na tym, Ŝe osoby przywoŜące odpady wielkogabarytowe do miejsca zbiórki własnym transportem nie muszą wnosić opłat za ich pozostawienie, a osoby zgłaszające odbiór odpadów tego typu z terenu posesji ponoszą koszty ich transportu. Koszt organizacji systemu segregacji (dofinansowania przez gminę ) wyniósł w 2007 roku 95987,57 zł (całkowity koszt gospodarki odpadami 123147 zł). Dodatkowo wydano 11831 zł na pokrycie kosztów wywozu odpadów zielonych (liści) z posesji. Na terenie gminy działa kompostownia odpadów komunalnych, eksploatowana przez Zakład Wodociągów i Kanalizacji Gminy Grodzisk Maz. Jest to zakład oparty o technologię DANO. Kompostownia, ze względu na błędy technologiczne, stanowi istotne źródło uciąŜliwości zapachowej i jej działalność jest istotnym źródłem konfliktów z mieszkańcami terenów z nią sąsiadujących (przede wszystkim z terenu gminy Milanówek). Dlatego moŜliwość jej dalszego funkcjonowania jest obecnie obiektem analiz technologicznych. Jest to o tyle istotne, Ŝe o ile kilka lat temu, problemem w funkcjonowaniu tej instalacji była zbyt mała ilość odpadów, aby proces unieszkodliwiania był opłacalny ekonomicznie, a produkowany kompost dobrej jakości, to obecnie kompostownia stała się istotnym elementem systemu gospodarki odpadami dla całego powiatu grodziskiego. Balast pokompostowy składowany jest na składowisku w Kraśniczej Woli, równieŜ eksploatowanym przez Zakład Wodociągów i Kanalizacji Gminy Grodzisk Maz. Specyficznym rodzajem odpadów wytwarzanych na terenie gminy jest osad ściekowy, wytwarzany w komunalnej oczyszczalni ścieków. W 2007 roku wytworzono 847,5 Mg wysuszonych osadów. Odpady te wywoŜone są na składowisko w Kraśniczej Woli. Planuje się wykonanie inwestycji polegającej na budowie zamkniętej komory fermentacyjnej w celu zmniejszenia ilości osadu i stabilizacji jego składu. Koszt tej inwestycji oceniono na 1,8 miliona zł., a jej zakończenie planuje się na maj 2009 roku.

23

Na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki działa 90 podmiotów gospodarczych wytwarzających odpady, w tym odpady niebezpieczne. Ponadto działa tu 11 stacji paliw ciekłych i płynnych. Część powstających odpadów poddawana jest procesowi odzysku i gospodarczego wykorzystania, takŜe na terenie gminy. Działają tu następujące podmioty gospodarcze prowadzące odzysk lub recykling odpadów1: • BEKAS s.j. – firma zajmuje się recyklingiem urządzeń elektronicznych; • JARO – posiada decyzję Wojewody Mazowieckiego, zezwalającą na prowadzenie

działalności w zakresie unieszkodliwiania wraków samochodów; • ZPiH PLAST – firma zajmuje się przetwarzaniem tworzyw sztucznych. W gminie prowadzą działalność liczne placówki, będące źródłem odpadów medycznych. Są to: • Szpital Powiatowy w Grodzisku Mazowieckim (docelowo 332 łóŜka szpitalne), • 6 przychodni lekarskich, • 16 gabinetów lekarskich, • 18 gabinetów stomatologicznych, • 6 ośrodków weterynaryjnych, • 9 aptek. O zgodę na wytwarzanie odpadów medycznych, oprócz szpitala i przychodni, wystąpił tylko 1 gabinet lekarski. Ilość odpadów medycznych, wytwarzanych rocznie na terenie gminy oszacować moŜna na poziomie 120 Mg/rok. Zezwolenie na transport odpadów medycznych posiadają trzy podmioty gospodarcze z terenu gminy: • EMKA-TRANSP Sp. z o.o. • ARID • UTIL Sp. z o.o. Zgodnie z informacją zawartą w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami, w Szpitalu Powiatowym w Grodzisku Maz. zainstalowane jest urządzenie do termicznego unieszkodliwiania odpadów medycznych (autoklaw). Brak jest informacji na temat ilości odpadów utylizowanych w tej instalacji. Na podstawie przeprowadzonej przez Urząd Gminy inwentaryzacji oszacowano, Ŝe na terenie gminy jest ok. 1135,6 Mg odpadów azbestowych. Gmina częściowo współfinansuje działania w zakresie usuwania tych odpadów. Na jej terenie działają 22 firmy posiadające uprawnienia do prowadzenia prac przy usuwaniu, transporcie i przekazywaniu do unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest. W planach inwestycyjnych gminy przewiduje się budowę instalacji do sortowania zmieszanych odpadów komunalnych.

1 Pominięto tu naleŜącą do Zakładu Wodociągów i Kanalizacji Gminy Grodzisk Mazowiecki kompostownię odpadów, zajmującą się unieszkodliwianiem odpadów organicznych.

24

2.2 Milanówek Gmina posiada plan gospodarki odpadami. Ponadto sposób postępowania z odpadami określa Uchwała nr 161/XLVII/97 Rady Miasta z dnia 17 czerwca 1997 roku. Poziom realizacji działań zawartych w planie gospodarki przedstawia sprawozdanie z jego realizacji przyjęte Uchwałą Rady Miasta Milanówek Nr 69/VIII/07 z dn. 21.06.2007 r. Na terenie miasta mieszka 15838 osób (stan na 31.12.2007), jest tu 3719 gospodarstw domowych, z tego ok. 2500 domów jednorodzinnych. W realizowanym od 1993 roku programie selektywnego gromadzenia odpadów u źródła uczestniczy obecnie 3511 gospodarstw domowych. Ponadto mieszkańcy korzystają z ogólnie dostępnych pojemników na posegregowane odpady – na terenie miasta ustawionych jest 40 takich pojemników. Do chwili obecnej program selektywnej zbiórki odpadów finansowany jest przez budŜet gminy, a koszty jego działania przejęła na siebie organizacja odzysku REKOPOL. Planuje się jednak, Ŝe od III kwartału 2008 roku, znaczna część kosztów tego systemu będzie finansowana przez wytwórców odpadów (mieszkańców miasta). Ponadto władze miasta wspierają takŜe prace na rzecz usuwania innych rodzajów odpadów. Miasto Milanówek zapewnia bezpłatny odbiór od mieszkańców odpadów wielkogabarytowych (rocznie zbierane jest ok. 40 m3 tego typu odpadów), działa punkt odbioru przepracowanych olejów (rocznie zbiera się ok. 1,7 Mg olejów). Gmina zapewnia moŜliwość bezpłatnego wywiezienia liści z posesji (2 razy w roku – rocznie wywoŜone jest ok. 8000 m³ liści). Prowadzona jest zbiórka zuŜytych baterii (10 pojemników w urzędach, sklepach, szkołach i instytucjach uŜyteczności publicznej), leków (pojemniki w aptekach i ośrodkach zdrowia) i zuŜytej odzieŜy do pojemników rozstawionych w róŜnych punktach miasta (rocznie zbierane jest ok. 2,5 Mg). Od 2001 roku odbywa się akcja odbioru zuŜytych opon od mieszkańców (rocznie ok. 100 sztuk). Od 2002 roku prowadzona jest zbiórka eternitu z wymienianych pokryć dachowych, przy czym 80% kosztu wywiezienia tego odpadu było finansowane przez gminę, a 20% przez właściciela obiektu. Rocznie z terenu gminy usuwane jest ok. 12 Mg (w 2007 roku – 30 Mg) odpadów zawierających azbest. Z danych gminy wynika, Ŝe w 2007 roku wywieziono z jej terenu 5273,93 Mg odpadów. Oznacza to, Ŝe wskaźnik wytworzenia odpadów wynosi w tej gminie 333 kg/mieszkańca/rok. Wartość ta jest wyŜsza od średniej wartości tego wskaźnika dla obszarów miejskich w Polsce i moŜe świadczyć zarówno o skuteczności systemu gospodarki odpadami (wysoka ilość odpadów komunalnych zbieranych przez firmy, jak i o wyŜszym, niŜ średni ogólnopolski, poziomie Ŝycia mieszkańców miasta). Dla obliczenia poszczególnych frakcji odpadów powstających w gminie przyjęto wartości zbliŜone do podanych w publikacji: „Poradnik – powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami”2. Wyniki obliczeń podano w tabeli 2.4.

2 Ministerstwo Środowiska, 2002: Poradnik – powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami. MŚ. Warszawa

25

Tabela 2.4. Ilość odpadów poszczególnych frakcji wytworzonych w gminie Milanówek w 2007 roku Odpady


Tworzywa sztuczne

Szkło Metal Inne

Udział frakcji

40% 18% 15% 10% 4% 13%

Ilość w tonach

2289 949 791 527 211 685

* - ze względu na specyfikę Milanówka (miasto ogród) przyjęto większy (niŜ średnia dla obszarów miejskich) udział frakcji odpadów organicznych

Szczegółowe informacje dotyczące ilości i sposobów zagospodarowania zebranych odpadów komunalnych przedstawiono w tabeli 2.5. Tabela 2.5. Ilość zebranych odpadów z terenu gminy Milanówek i sposób ich zagospodarowania w 2007 roku Ogółem

(Mg) Odzysk Komposto-

wanie Składowanie


5273,93 277,1 232,62 36,89 119,56 0,312 - baterie 0,125-leki

729,88 2114,32

PGK śyrardów Słabomierz KrzyŜówka, Zakład Usług

Komunalnych USKOM, Mława, Składowisko w Grabowcu gm.

Słubice, Składowisko w Pruszkowie

Sortowanie odpadów zmieszanych

Sorto- wnie

Kompostownia odpadów w Grodzisku 1546,64

ZUOK, Radiowo Warszawa 101,65

Zakład Usług Komunalnych USKOM, Mława 69,77

Dodatkowo na terenie gminy zebrano 0,62 Mg gruzu i odpadów obojętnych z prac budowlanych, ok. 0,75 Mg drewna i ok. 13,7 Mg odpadowych urządzeń mogących zawierać odpadowe substancje kontrolowane (freony i halony). Na terenie Milanówka działa 16 podmiotów gospodarczych posiadających uprawnienia na zbieranie, transport i unieszkodliwianie róŜnych grup odpadów:


- Stanisław Olkowski. Wywóz Nieczystości. Milanówek (śytnia 16), - SITA POLSKA Sp. z o.o. Warszawa (Ciołka 16) - REMONDIS Sp. z o.o. Warszawa (Zawodzie 16) - MPO Warszawa (Obozowa 43) - „HETMAN” Sp. z o.o. Warszawa (AL. Krakowska 110/114), - „AMINEX” Sp. z o.o. (Wólka Grodziska ), - Miejski Zakład Oczyszczania Sp. z o.o. Pruszków (S. Bryły 4), - BYŚ. W. Byśkiniewicz. Warszawa (Arkuszowa 43),

26

- Błysk Sp. z o.o. Otwock (Piastowa 2), - SIR COM. Nowa Iwiczna (Krasickiego 65). - ALBA Ekoserwis Sp. z o.o. Radzionków (Ul. Sikorskiego 5) - „SAN – MARC” - JĘD – BEK - ALBA Ekoserwis - TRANS FORMERS

Dzięki wdroŜeniu systemu segregacji odpadów u źródła na terenie gminy odzyskiwana jest znaczna ilość odpadów i surowców wtórnych (tabela 2.6 ). Gospodarstwa uczestniczące w systemie segregacji u źródła zbierają odpady do róŜnokolorowych worków o pojemności 120 l. Dzięki finansowaniu systemu przez miasto, bezpłatny jest odbiór 1 worka kaŜdego rodzaju, w przypadku gdy wytwarzane jest więcej odpadów, mieszkańcy muszą zakupić worki na własny koszt. Worki na odpady mieszane, mieszkańcy kupują na własny koszt. W 2006 roku koszt funkcjonowania systemu gospodarki odpadami w gminie Milanówek wyniósł 719 800 zł. Tabela 2.6 Wielkość odzysku poszczególnych grup odpadów w Milanówku w 2007 roku


Udział % odzysku

Szkło 232,6 44,1 Papier 277,1 29,2 Tworzywa sztuczne 119,6 15,1 Złom 36,9 17,5 Biomasa* 729,9 31,9 Odpady niebezpieczne 0,44 83,4

* - nie wliczono tu masy wywoŜonych z posesji odpadów zielonych (liści) – około 150 ton rocznie Dodatkowo 1717,9 Mg (32,6%) zebranych na terenie gminy zmieszanych odpadów komunalnych poddano segregacji w punktach sortowania odpadów. Brak jest informacji o ilości odzyskanych tam odpadów. Udział odpadów komunalnych deponowanych na składowiskach bez wstępnej obróbki wyniósł 40 %. Na terenie gminy, przy ul. Turczynek funkcjonuje miejska kompostownia . W sposób naturalny (pryzmy) kompostowane są tam odpady organiczne (pochodzące głównie z pielęgnacji terenów zieleni i ogrodów). Opadłe liście odbierane są od mieszkańców miasta dwa razy w roku. Nie przewiduje się rozbudowy kompostowni, czy teŜ przyjmowania znaczących ilości odpadów z innych gmin. Na terenie gminy wytwarzane są takŜe odpady przemysłowe. Największe źródła tych odpadów to: • Stacja Paliw PKN ORLEN przy ul Królewskiej 6 • FNCHiD „MIFAM” przy ul Królewskiej 123 • Zakłady „Jedwab Polski” przy ul. Brzozowej 1 • ZPB „DOM” przy ul. Ptasiej 1 Ww. zakłady posiadają zatwierdzone decyzją Starosty Grodziskiego programy gospodarki odpadami, w tym odpadami niebezpiecznymi. Odpady medyczne wytwarzane są w:

27

• 4 przychodniach lekarskich • 23 gabinetach lekarskich • 4 gabinetach stomatologicznych • 3 ośrodkach weterynaryjnych • 4 aptekach. Uzgodniony sposób postępowania z odpadami niebezpiecznymi (odbiór przez upowaŜnione firmy) posiadają wszystkie przychodnie i gabinety stomatologiczne oraz ośrodki weterynaryjne. Ilość powstających w gminie opadów medycznych szacowana jest na 0,4 tony/rok. Odpady medyczne odbierane są z tych placówek przez upowaŜnione do tego firmy i wywoŜone są z terenu miasta do unieszkodliwiania w uprawnionych instalacjach. 2.3 Podkowa Leśna Gmina nie posiada przygotowanego planu gospodarki odpadami. Sposób postępowania z odpadami określa Uchwała Rady Gminy nr 217/XXXVIII/2002 z dnia 22 lutego 2002 roku. Kierunki gospodarki odpadami wyznaczone zostały w Planie zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z nim zakłada się, Ŝe docelowo odpady biodegradowalne będą wywoŜone do kompostowni w Chrzanowie DuŜym (gmina Grodzisk Mazowiecki), balast pokompostowy składowany będzie na składowisku we wsi Rozłogi (gmina Grodzisk Maz.). Nie przewidziano jednak Ŝadnych dodatkowych działań dla pozostałych grup odpadów, poza deklaracją o kontynuowaniu systemu selektywnego ich zbierania. Na terenie miasta mieszka 3844 osób, znajduje się tu 1346 gospodarstw domowych, z tego 1277 jednorodzinnych i 69 w budynkach wielorodzinnych. Wszystkie gospodarstwa domowe posiadają podpisane umowy na wywóz odpadów. Ilość wytworzonych w 2007 roku odpadów komunalnych wyniosła 1289,5 Mg i była niŜsza niŜ ilość oszacowana dla roku 2002 (1378,5 Mg). Średnia ilość wytwarzania odpadów w gminie jest podobna jak w Milanówku i wyniosła w 2007 roku 337 kg/mieszkańca/rok. Dla obliczenia poszczególnych frakcji odpadów powstających w gminie przyjęto wartości zbliŜone do podanych w publikacji: „Poradnik – powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami”3. Wyniki obliczeń podano w tabeli 2.7. Tabela 2.7 Ilość odpadów poszczególnych frakcji wytworzonych w gminie Podkowa Leśna w 2007 roku Odpady


Tworzywa sztuczne

Szkło Metal Inne

Udział frakcji

40% 18% 15% 10% 4% 13%

Ilość w tonach

516 232 193 129 52 688

* - ze względu na specyfikę Podkowy Leśnej (miasto ogród) przyjęto większy (niŜ średnia dla obszarów miejskich) udział frakcji odpadów organicznych Odbiór odpadów z posesji i ich transport do miejsca unieszkodliwiania zapewniony jest przez 10 podmiotów gospodarczych (tabela 2.8 )


28

Tabela 2.8 Ilość odpadów komunalnych unieszkodliwiona z terenu gminy przez uprawnione firmy (dane za 2007 rok)

Firma Ogółem

(Mg)

Odzysk (Mg) Komposto- wanie (Mg)

Składowanie (Mg)

papier szkło metal plastik inne Ile Gdzie

Firma Stanisław Olkowski, Milanówek

32 32 PGK śyrardów

Słabomierz KrzyŜówka

AMINEX, Grodzisk Maz.

537,566 90,85 62,05 9,96 36,78 0,001 -leki

0,095-baterie

153,6 184,23 PGK śyrardów


ZGKiM Grodzisk Maz

239,1 213,94 25,16 "Góra śbikowska" -

Pruszków

"SEN-MARC", Milanówek



"BYŚ", Warszawa

1,305 0,067 0,009 0,004 0,027-drewno

1,198 Uniszki Cegielnia

gm. Wiecznia Kościel.

MZO Pruszków 171,29 4,78 0,12

28,6 ul. Przejazdowa -

Pruszków 142,69 - sortowania w Pruszkowie

Firma Utrzymywanie i

urządzanie zieleńców, Milanówek


Słabomierz KrzyŜowka

SIR-COM", Nowa Iwiczna

20,37 20,37 PGK śyrardów


REMONDIS, Warszawa

6,5 36,904 6,5 Uniszki Cegielnia


"SITA", Warszawa

142,4 42,73 - sortownia w Pruszkowie 367,54 99,71 Uniszki Cegielnia


RAZEM 1289,531 95,697 62,05 9,969 36,904 367,54 536,77

185,42 - przekazano do sortowni

Źródło: Dane gminy Podkowa Leśna - Załącznik 2 do ankiety dla Gmin

Od 1992 roku w gminie realizowany jest program selektywnego zbierania odpadów komunalnych, w którym uczestniczy 700 gospodarstw domowych (46%). Odpady gromadzone są w workach o pojemności 60 lub 120 l i wywoŜone dwa razy w miesiącu. Przez 9 lat koszt systemu pokrywany był całkowicie przez budŜet miasta., w chwili obecnej częściowo jest pokrywany przez uŜytkowników. Koszt wywozu odpadów (pojemnik 120 l) wynosi:

- w przypadku selektywnej zbiórki: 2 zł odpady segregowane, 5 zł odpady mieszane, - w przypadku nie uczestniczenia w systemie: ok. 14 zł

W tabeli 2.9 podano informacje na temat wielkości odzysku poszczególnych grup odpadów w 2007 roku.

29

Tabela 2.9 Wielkość odzysku poszczególnych grup odpadów w Podkowie Leśnej w 2007 roku

Rodzaj odpadu Ilość odzyskana w 2002 roku (w

tonach)

Udział % odzysku

Szkło 62 48 Papier 95,7 41 Tworzywa sztuczne

36,9 19,1

Złom 10 19,2 Biomasa 367,5 71 Dodatkowo 185 Mg (14%) zmieszanych odpadów komunalnych przekazano do segregacji w sortowni odpadów. Brak jest informacji o ilości surowców odzyskanych z tych odpadów. Bezpośrednio na składowiskach zdeponowano 42% powstających w gminie zmieszanych odpadów komunalnych. Z tytułu organizacji systemu gospodarki odpadami budŜet miasta został w 2007 roku obciąŜony kwotą 26 750zł. W wybranych punktach miasta prowadzona jest zbiórka przeterminowanych leków i zuŜytych baterii, które następnie przekazywane są do specjalistycznego unieszkodliwienia. Na terenie gminy nie są natomiast prowadzone działania mające na celu zbieranie innych grup odpadów (wielkogabarytowe, odpady elektroniczne i elektryczne.) choć planuje się prowadzić prace w tym zakresie. Brak jest na terenie gminy punktów skupu surowców wtórnych. Nie ma teŜ zlokalizowanych Ŝadnych instalacji unieszkodliwiania odpadów. Największe w Podkowie Leśnej podmioty gospodarcze będące źródłem odpadów przemysłowych to:

- Stacja Uzdatniania Wody przy ul. Warszawskiej - Zakłady Galwanotechniczne przy ul. Brwinowskiej

Odpady z tych przedsiębiorstw odbierane są przez firmy specjalistyczne w sposób uzgodniony z władzami gminy. Brak jest inwentaryzacji ilości odpadów przemysłowych wytwarzanych na terenie gminy. Odpady medyczne wytwarzane są w 2 przychodniach i 10 gabinetach lekarskich, 3 gabinetach stomatologicznych i 2 placówkach weterynaryjnych. Wszystkie te obiekty otrzymały zgodę na wytwarzanie odpadów. Odpady medyczne są odbierane z gminy przez upowaŜnione do tego firmy. Na terenie Podkowy Leśnej istnieje pewna ilość nieruchomości pokrytych eternitem. Powierzchnia pokryć dachowych eternitem oszacowana została na podstawie wstępnej inwentaryzacji na co najmniej 5925 m2. Gmina nie wspiera finansowo, ani nie koordynuje działań na rzecz usuwania eternitu i innych odpadów azbestowych z jej terenu, natomiast udostępnia informację na temat firm posiadających zezwolenie na usuwanie, transport i unieszkodliwianie tego typu odpadów. Za największe problemy w zakresie gospodarki odpadami uwaŜa się deponowanie odpadów komunalnych przez mieszkańców w miejscach publicznych (kosze uliczne), niezabudowanych działkach i lasach. Na takie postępowanie mieszkańców gminy, a takŜe na spalanie odpadów, kierowane są przez mieszkańców miasta skargi do Urzędu Gminy.

30

Za najwaŜniejsze wyzwanie uznaje się objęcie wszystkich mieszkańców gminy systemem selektywnego gromadzenia odpadów. 2.4 Baranów Gmina przyjęła „Plan gospodarki odpadami dla Gminy Baranów na lata 2007-2017” uchwałą nr 13/81/2008 Rady Gminy Baranów z dnia 24.01.2008 r. Zgodnie z tym Planem… gmina Baranów zamierza rozwiązywać problemy gospodarki odpadami wspólnie z innymi gminami, naleŜącymi do Związku „Mazowsze Zachodnie”, ale nie wchodzącymi w skład powiatu grodziskiego. Na terenie gminy jest 1653 gospodarstw jednorodzinnych, część z nich uczestniczy w systemie zbiórki odpadów. Gmina nie posiada informacji na temat ilości wytwarzanych na jej terenie odpadów komunalnych. Dlatego ich ilość i ilość poszczególnych frakcji obliczono na podstawie przyjętego współczynnika wytworzenia odpadów, który ustalono na poziomie 150 kg/mieszkańca/rok. Stąd oszacowano ilość wytwarzanych odpadów komunalnych w gminie na około 720 ton. Dla obliczenia poszczególnych frakcji odpadów powstających w gminie przyjęto wartości zbliŜone do podanych w publikacji: „Poradnik – powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami”4. Wyniki obliczeń podano w tabeli 2.10. Tabela 2.10 Ilość odpadów poszczególnych frakcji wytworzonych w gminie Baranów w 2007 roku Odpady

organiczne Papier i tektura

Tworzywa sztuczne

Szkło Metal Inne

Udział frakcji

10 % 18 % 10% 28% 11% 13%

Ilość w tonach

72 129,6 72 201,6 79,2 93,6

Uprawnienia do wywozu odpadów komunalnych na terenie gminy posiadają trzy przedsiębiorstwa: • SITA Polska Sp. z o.o. Warszawa • REMONDIS Sp. z o.o. Sochaczew • Zakład Usług Komunalnych Błonie Gmina prowadzi selektywną zbiórkę odpadów systemem gniazdowym. Punkty odbioru segregowanych odpadów: papieru, szkła i tworzywa sztucznego znajdują się w czterech miejscowościach: Kaski, Gole, BoŜa Wola i Baranów. W 2007 roku ze strumienia odpadów komunalnych wyselekcjonowano: o 8,23 Mg papieru o 1,6 Mg szkła o 0,4 Mg tworzyw sztucznych

Na składowiskach zdeponowano 260,52 Mg odpadów komunalnych. Oznacza to, Ŝe około 450 Mg odpadów jest zagospodarowywanych we własnym zakresie, w tym część w sposób niezgodny z obowiązującymi przepisami ochrony środowiska.


31

Gmina nie posiada informacji na temat ilości i rodzaju powstających na jej terenie odpadów innych niŜ komunalne. Urząd Gminy przygotował harmonogram finansowo – rzeczowy rozwoju lokalnego systemu gospodarki odpadami na lata 2007 – 2017. W tym okresie planowane jest między innymi:

- stworzenie bazy danych o wytwarzanych w gminie odpadach (koszt 5 000 zł), - inwentaryzacja odpadów azbestowych na terenie gminy (5 000 zł) - prowadzenie edukacji w zakresie prawidłowej gospodarki odpadami i unikania

wytwarzania odpadów (15 000 zł/rok), - bieŜąca likwidacja miejsc nielegalnego składowania odpadów (10 000 zł/ rok), - wsparcie funkcjonowania systemu selektywnego zbierania odpadów u źródła (100 000

zł/rok). Dla pozostałych planowanych zadań nie zostały oszacowane koszty ich realizacji. 2.5 Jaktorów Gmina przyjęła „Plan gospodarki odpadami Gminy Jaktorów na lata 2006-2015” uchwałą nr 6/42/2007 Rady Gminy Jaktorów z dnia 26.04.2007 r. Sposób postępowania z odpadami określa takŜe Uchwała Rady Gminy Nr XXXI(187)98 z dnia 18.06.1998 roku. Na terenie gminy mieszka 10321 osób (stan z 31.12.2007), jest tu 3048 gospodarstw jednorodzinnych, z tego w systemie zbiórki odpadów uczestniczy 1700 gospodarstw. Gmina nie prowadzi selektywnej zbiórki odpadów. Brak jest informacji na temat ilości odzyskanych surowców wtórnych. W 2007 roku w gminie wytworzono 2140,4 Mg odpadów wszystkich rodzajów, w tym 1113,4 Mg odpadów komunalnych. Oznaczałoby to, Ŝe średnia wielkość wytwarzania odpadów wynosi tu 108 kg/mieszkańca/rok. Jest to ilość znacznie mniejsza niŜ średnia dla terenów wiejskich Polski. Stąd naleŜy przypuszczać, Ŝe około 500 – 700 Mg odpadów/rok jest zagospodarowywana indywidualnie przez wytwórców, najprawdopodobniej w sposób niezgodny z wymaganiami ochrony środowiska. Z tego względu dla dalszych obliczeń przyjęto, Ŝe na terenie gminy wytworzono 1600 Mg odpadów. Dla obliczenia poszczególnych frakcji odpadów powstających w gminie przyjęto wartości zbliŜone do podanych w publikacji: „Poradnik – powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami”5. Wyniki obliczeń podano w tabeli 2.11. Tabela 2.11 Ilość odpadów poszczególnych frakcji wytworzonych w gminie Jaktorów w 2007 roku Odpady


Tworzywa sztuczne

Szkło Metal Inne

Udział frakcji

10 % 18 % 10% 28% 11% 13%

Ilość w tonach

160 288 160 448 176 208

Zbieraniem, transportem i usuwaniem komunalnych odpadów stałych zajmują się w gminie następujące przedsiębiorstwa:



32

- SIR COM. Nowa Iwiczna (Krasickiego 65). - SITA POLSKA Sp. z o.o. Warszawa (Ciołka 16) - PGK śyrardów

Raz w miesiącu odbierane są od mieszkańców odpady elektroniczne: odpadowy sprzęt AGD i RTV. Na terenie gminy nie są prowadzone Ŝadne działania mające na celu zbieranie pozostałych grup odpadów (wielkogabarytowe, biodegradowalne, odpady niebezpieczne wyselekcjonowane z komunalnych itp.). Na terenie gminy nie ma punktów skupu surowców wtórnych. Nie ma teŜ zlokalizowanych instalacji unieszkodliwiania odpadów. Na obszarze gminy nie ma nielegalnych składowisk odpadów.

Największym źródłem odpadów przemysłowych, w tym niebezpiecznych na terenie gminy jest zakład galwanizerski. Odpady medyczne wytwarzane są w 2 przychodniach, 5 gabinetach lekarskich, 2 gabinetach stomatologicznych, 2 placówkach weterynaryjnych i w 3 aptekach. Odbiór, transport i unieszkodliwianie odpadów tego typu zapewniają:

• EMKA – TRANS Sp. z o.o. (Grodzisk Mazowiecki, ul. śyrardowska 29). Firma posiada pozwolenie na wywóz odpadów o oznaczeniach od 180101 do 180110, 180180 – 180182, 180201-180203 i 180205

• ARID. Grodzisk Mazowiecki, ul. Chłopickiego 6 – odpady niebezpieczne kod 180103

W 2007 roku wytworzono w gminie 383,9 Mg odpadów budowlanych. Zostały one zebrane i wywiezione z terenu gminy przez upowaŜnione podmioty gospodarcze. 2.6 śabia Wola Kwestie gospodarowania odpadami regulowane są Uchwałą Rady Gminy o utrzymaniu czystości i porządku na terenie Gminy, a kierunki działań wyznacza gminny Plan gospodarki odpadami. W gminie jest 2000 gospodarstw domowych: 1969 jednorodzinnych i 31 wielorodzinnych. Zgodnie z informacją władz gminnych w 2007 roku wytworzono w gminie 1280,49 Mg odpadów komunalnych. W gminie funkcjonuje system selektywnego zbierania odpadów oparty zarówno na segregacji u źródła (system workowy) jak równieŜ zbieraniu posegregowanych odpadów do pojemników zlokalizowanych na terenie gminy (przy szkołach i Urzędzie Gminy). Gmina planuje wprowadzić system dotacji do worków na wysegregowane odpady. ZuŜyty sprzęt elektryczny i elektroniczny zbierany jest raz w miesiącu. Zgodnie z informacją gminy, w 2007 roku zebrano na jej terenie 1280,49 Mg odpadów komunalnych. Oznacza to, Ŝe średnia wielkość wytwarzanych w 2007 roku odpadów komunalnych wyniosła w tej gminie 194,5 kg/mieszkańca/rok i była zbliŜona dla ilości średniej dla obszarów wiejskich w Polsce. Dla obliczenia poszczególnych frakcji odpadów powstających w gminie przyjęto wartości zbliŜone do podanych w publikacji: „Poradnik – powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami”6. Wyniki obliczeń podano w tabeli 2.12.


33

Tabela 2.12. Ilość odpadów poszczególnych frakcji wytworzonych w gminie śabia Wola w 2007 roku Odpady


Tworzywa sztuczne

Szkło Metal Inne

Udział frakcji

10 % 18 % 10% 28% 11% 13%

Ilość w tonach

128 230 128 358 140 166

W tabeli 2.13 przedstawiono ilość i sposoby zagospodarowywania odpadów komunalnych zebranych na terenie gminy. Tabela 2.13 Ilość i sposoby zagospodarowywania odpadów komunalnych zebranych gminie śabia Wola w 2007 roku

Ogółem (Mg)

Odzysk (Mg) Komposto-wanie (Mg)

Składowanie (Mg)


1280 11,81 2,94 0,51 3,86 6,4 – Udządzenia z

freonami 0,02 – leki 9,6 – odpady

elektryczne

45,64 1119 w tym:

255,11 Składowisko PGK w

śyrardowie

756,6 Składowisko w

Petrykozach

0,65 Składowisko w Grabowcu

70 Składowisko w Markach

(Mszczonów)

36,64 Składowisko w

Pruszkowie

Przekazane do sortowni zmieszanych odpadów komunalnych

Sortownia odpadów w Pruszkowie 80,71

Poziom odzysku poszczególnych grup odpadów przedstawiono w tabeli 2.14 Tabela 2.14 Wielkość odzysku poszczególnych grup odpadów w śabiej Woli w 2007 roku


Udział % odzysku

Szkło 2,9 0,8 Papier 11,8 5,1 Tworzywa sztuczne 3,8 3 Złom 0,5 0,3 Biomasa 45,6 35,6 Odpady niebezpieczne 0,02 0,2

Gmina posiada własne składowisko odpadów komunalnych w Pertykozach. Zarządzającym składowiskiem jest Wójt Gminy. Jest ono wykorzystywane jedynie na potrzeby gminy. W 2007 roku zdeponowano na nim 756,6 Mg zmieszanych odpadów komunalnych. Spełnia ono jedynie częściowo wymagania ochrony środowiska – posiada warstwę izolacyjną, drenaŜ, jest ogrodzone i wyposaŜone w jeden piezometr. Natomiast odciek nie jest oczyszczany w oczyszczalni ścieków, nie ma wagi, odpady składowane są bez

34

uprzedniej, wstępnej obróbki. Ilość odpadów składowanych tu w ciągu roku szacowana jest na 400 ton. Zgodnie z zamierzeniami, składowisko to będzie pracowało do 2013 roku. Wokół tego terenu gmina posiada własne grunty, które mogłyby zostać wykorzystane na powiększenie istniejącego składowiska. Zbieraniem, transportem i usuwaniem komunalnych odpadów stałych zajmują się w gminie następujące przedsiębiorstwa:

• SITA POLSKA Sp. z o.o. Warszawa • EKO - Hetman Sp. z o.o. Nadarzyn

Na terenie gminy nie jest prowadzona akcja odbioru odpadów wielkogabarytowych, wraków samochodowych, biodegradowalnych itp. W gminie nie ma punktów skupu surowców wtórnych Na terenie gminy wytwarzane są odpady przemysłowe, medyczne, budowlane i inne. Brak informacji na temat ilości wytwarzanych odpadów tego typu. 2.7 Podsumowanie 2.7.1 Odpady komunalne. Przeprowadzona analiza wskazuje, Ŝe na terenie powiatu grodziskiego w 2007 roku wytworzone zostało 20 719,5 Mg odpadów komunalnych (tabela 2.15), to jest ok. 3 000 Mg więcej niŜ w 2002 roku. MoŜe to wskazywać na dwa trendy: po pierwsze szybko wzrastającą ilość wytwarzanych odpadów przez mieszkańców powiatu, po drugie na uszczelnienie systemu gospodarki odpadami, co powoduje, Ŝe coraz większy jest udział osób mieszkających na terenie powiatu, które korzystają z usług firm odbierających odpady. Istotnym problemem powiatu jest to, Ŝe pomimo wysiłków podejmowanych przez gminy nie wszyscy mieszkańcy objęci są systemem odbioru odpadów. Niewystarczający jest poziom egzekucji obowiązku posiadania przez gospodarstwa domowe umów na odbiór odpadów. Poziom odzysku surowców wtórnych jest róŜny w róŜnych gminach, tym niemniej wydaje się, Ŝe kierunek ten będzie istotnym zadaniem realizowanym przez poszczególne samorządy na terenie powiatu. Tabela 2.15 Zbiorcze informacje na temat ilości zbieranych odpadów komunalnych i sposobach ich zagospodarowania w powiecie grodziskimi w 2007 roku

Ogółem (Mg)

Odzysk (Mg) Kompostowanie (Mg)

Składowanie (Mg papier szkło metal plastik leki baterie

Grodzisk 10556,04 191,254 132,85 4,461 80,234 0,38 0,172 512,38 2798,3 Milanówek 5723,9 277,1 232,6 36,9 119,6 0,125 0,312 729,9 2114,32 Podkowa 1289,531 95,697 62,05 9,969 36,904 0 0 367,54 536,77 Baranów 720 bd bd bd bd bd bd bd bd Jaktorów 1600 bd bd bd bd bd bd bd bd śabia Wola 1280 11,81 2,94 0,51 3,86 0,02 0 45,64 1119

RAZEM 20719,5 575,861 430,46 51,83 240,558 0,525 0,484 1655,44 6568,39

35

NajwyŜszy poziom odzysku odpadów uzyskano w gminach: Milanówek, Podkowa Leśna i Grodzisk Mazowiecki. Z dwóch gmin brak informacji o ilości odzyskiwanych poszczególnych frakcji odpadów. Tym niemniej naleŜy przypuszczać, Ŝe rzeczywisty poziom odzysku jest wyŜszy niŜ wskazują na to dane zawarte w tabeli 2.15. Wynika to stąd, Ŝe znaczna ilość zmieszanych odpadów komunalnych zbieranych z terenu gmin naleŜących do powiatu grodziskiego przekazywana jest do instalacji segregowania odpadów poza terenem powiatu. Brakuje jednak informacji o poziomie odzysku surowców wtórnych w tych instalacjach. W odniesieniu do odpadów biogredowalnych, ich rzeczywista masa poddawana kompostowaniu jest takŜe wyŜsza od danych dane zawartych w powyŜszej tabeli. Wynika to stąd, Ŝe odpady te są powszechnie kompostowane przez mieszkańców – zarówno na terenach wiejskich powiatu jak i w ogrodach nieruchomości połoŜonych na terenie gmin miejskich i miejsko – wiejskich. W tabeli 2.16 przedstawiono oszacowaną ilość powstających w poszczególnych gminach najwaŜniejszych frakcji odpadów, które powinny zostać poddane odzyskowi. Dane te wykorzystane zostaną do obliczenia poŜądanego poziomu odzysku jaki powinien zostać osiągnięty. Tabela 2.16 Ilość odpadów poszczególnych frakcji wytworzonych w gminach powiatu grodziskiego w 2007 roku

Ilość w Mg

Odpady organiczne

Papier i tektura

Tworzywa sztuczne

Szkło Metal Inne

Grodzisk 4011,3 1055,6 1583,4 1055,6 527,8 2322,3

Milanówek 2289 949 791 527 211 685

Podkowa 516 232 193 129 52 168

Baranów 72 129,6 72 201,6 79,2 93,6

Jaktorów 160 288 160 448 176 208

śabia Wola 128 230 128 358 140 166

RAZEM 7176,3 2884,2 2927,4 2719,2 1186 3642,9

2.7.2 Odpady wytwarzane w sektorze handlowym i publicznym Odpady z sektora handlowego i publicznego są podobne do odpadów powstających w zabudowie mieszkaniowej, jednakŜe charakteryzują się innym składem morfologicznym. DuŜą część wytwarzanych odpadów stanowią opakowania, niewielki procent to odpady organiczne. Ich transportem zajmują się firmy posiadające w danej gminie zgodę na usuwanie odpadów. W większości gmin, masa tych odpadów ujęta jest w bilansie dotyczącym odpadów komunalnych. Cześć odpadów wytwarzanych w tym sektorze działalności gospodarczej jest segregowana u źródła (dotyczy to m.in. Milanówka) i bezpośrednio poddawana recyklingowi. Brakuje wiarygodnej prognozy rozwoju tego sektora i ilości generowanych przez niego odpadów.

36

2.7.3 Odpady medyczne i weterynaryjne Odpady medyczne są to głównie odpady powstające w zakładach opieki zdrowotnej: szpital powiatowy, przychodnie zdrowia, gabinety lekarskie i stomatologiczne oraz ośrodki weterynaryjne. Na terenie powiatu działają następujące ilości podmiotów wytwarzających odpady medyczne: • 1 szpital powiatowy • 18 przychodni lekarskich • 59 gabinetów lekarskich • 32 gabinetów stomatologicznych • 14 ośrodków weterynaryjnych • 17 aptek

Ilość wytwarzanych odpadów medycznych określono szacunkowo, korzystając ze wskaźników „Poradnika powiatowych i gminnych planów gospodarki odpadami”.

Oszacowano, Ŝe łączna ilość odpadów medycznych powstających na terenie powiatu wynosi 126,5 Mg/rok. Prawie wszystkie odpady tego typu wywoŜone są z terenu powiatu przez specjalistyczne firmy celem ich właściwego unieszkodliwienia. Część placówek tego typu na terenie powiatu nie ma uzgodnionego sposobu postępowania z odpadami medycznymi – prawdopodobnie są one w sposób niewłaściwy usuwane wraz z odpadami komunalnymi. Na terenie powiatu powaŜny problem stanowi zbiórka i utylizacja padłych zwierząt. Jest to istotny problem zwłaszcza dla gmin wiejskich. Dlatego teŜ gminy: Baranów, Jaktorów i śabia Wola podpisały umowy ze Związkiem Gminnym „Mazowsze Zachodnie” na odbiór tego typu odpadów ze swojego terenu. Umowę na odbiór padłych zwierząt ze specjalistyczną firmą podpisała równieŜ gmina Grodzisk Mazowiecki. 2.7.4 Odpady przemysłowe

Zgodnie z danymi uzyskanymi z WIOŚ w Warszawie na terenie powiatu grodziskiego w 2007 roku wytworzono ogółem 17627,6 (ok. 1000 Mg mniej niŜ w 2002 roku) odpadów przemysłowych, w tej liczbie 118,7 Mg to odpady niebezpieczne (tabele 2.17 i 2.18).

Źródło odpadów Jednostka

Współczynnik kg/jedn./rok

Odpady komunalne zatrudnionych

zatrudnieni 100

Domy pomocy społecznej

łóŜko 700

Ośrodki zdrowia placówka 5 000

37

Tabela 2.17 Odpady przemysłowe na terenie powiatu grodziskiego (Mg)

Wytworzone Z lat

ubiegłych

Zagospodarowane

Ogółem Odzysk Unieszkodliwione

Tymczasowo składowane Poza

składowaniem Składowane

17627,6 83,4 17711 4978,9 532,3 12147,2 52,7

Źródło: WIOŚ 2007 Tabela 2.18 Przemysłowe odpady niebezpieczne na terenie powiatu grodziskiego (Mg)

Wytworzone Z lat

ubiegłych

Zagospodarowane

Ogółem Odzysk Unieszkodliwione

Tymczasowo składowane Poza

składowaniem Składowane

118,7 6,6 125,3 77,6 41,1 0 6,6

Źródło: WIOŚ 2007

2.7.5 Odpady z sektora budowlanego

Odpady tego typu to głównie odpady obojętne z rozbiórki obiektów, jak np. gruz ceglany, materiały ceramiczne, beton, panele i inne elementy gipsowe oraz odpady z budowy nowych budynków (np. ziemia z wykopów), ale takŜe inne: drewno, stal, odpady opakowaniowe, odpady niebezpieczne (w tym azbest, elementy elektryczne i elektroniczne). Brakuje danych na temat ilości wytwarzanych odpadów tego typu. Wielkość tę moŜna jedynie oszacować przyjmując, Ŝe średnia ilość odpadów rozbiórkowych i budowlanych wytwarzanych w Polsce na jednego mieszkańca miasta wynosi 40-50 kg/rok. Dodatkowo powstaje około 20% odpadów pochodzących z remontów i budowy w poszczególnych sektorach gospodarki (tabela 2.19). DuŜa część odpadów budowlanych wykorzystywana jest gospodarczo: do niwelacji i rekultywacji terenu lub odzyskiwana – najczęściej w procesie budowy dróg czy fundamentów. Tylko bardzo niewielka ich część deponowana jest na składowiskach odpadów.

Tabela 2.19 Szacunkowa ilość powstających odpadów budowlanych

Lp. Gmina Liczba mieszkańców (31.12.2007)

Wskaźnik kg/mieszkańca/rok

Ilość odpadów budowlanych

(Mg) Odpady budowlane pochodzące z gospodarstw domowych

1. Grodzisk Mazowiecki 38 468 50 2. Milanówek 15 838 50 3. Podkowa Leśna 3 844 50 4. Baranów 4 899 40 5. Jaktorów 10 321 40 6. śabia Wola 6 581 40

Razem z gospodarstw domowych: Razem z poszczególnych sektorów gospodarki:

20% 700

Ogółem:

38

2.7.6 Wraki samochodowe Na terenie powiatu (w Grodzisku Mazowieckim) działa jedna firma posiadająca decyzję Wojewody Mazowieckiego zezwalającą na prowadzenie działalności w zakresie unieszkodliwiania wraków samochodów.

2.7.7 Odpady z oczyszczalni ścieków komunalnych

Na terenie powiatu grodziskiego funkcjonuje oczyszczalnia ścieków w Grodzisku Mazowieckim, która wytwarza ok. 3500 Mg (825 Mg w s.m.) osadów ściekowych na rok. Ze względu na plany rozbudowy sieci kanalizacyjnej przewiduje się, Ŝe w nadchodzących latach zwiększy się ilości wytwarzanych odpadów tego typu. Dlatego w oczyszczalni ścieków w Grodzisku Mazowieckim planuje się realizację inwestycji polegającej na budowie zamkniętej komory fermentacyjnej. Inwestycja ta powinna zostać zakończona w 2009 roku. Spowoduje to zmniejszenie ilości osadu i stabilizację jego składu, dzięki czemu będzie moŜliwe wykorzystanie gospodarcze tego odpadu. 2.7.8 Import i eksport odpadów

Powiat jest eksporterem w zasadzie wszelkiego rodzaju odpadów – od komunalnych, po przemysłowe (w tym niebezpieczne), medyczne, budowlane. Część odpadów unieszkodliwiana jest we własnym zakresie (to jest w instalacjach zlokalizowanych na terenie powiatu). Gmina śabia Wola składuje własne odpady na gminnym składowisku w Petrykozach, nie trafiają tu Ŝadne inne odpady. Odpady organiczne – głównie z pielęgnacji zieleni, prac ogrodowych – są samodzielnie kompostowane, w sposób naturalny (pryzmy kompostowe), w miejskiej kompostowni w Milanówku. W kompostowni odpadów komunalnych w Grodzisku Mazowieckim unieszkodliwiane są odpady biodegradowalne z Grodziska Mazowieckiego i Podkowy Leśnej, a takŜe niewielkie ilości odpadów organicznych z innych gmin i miejscowości. Balast pokompostowy deponowany jest na składowisku w Kraśniczej Woli. Niewielka ilość odpadów (około 120 wraków/rok) przywoŜona jest spoza terenu powiatu do stacji unieszkodliwiania pojazdów samochodowych JARO w Grodzisku Mazowieckim. Zakłada się, Ŝe podobny system gospodarowania odpadami (wywóz odpadów poza teren powiatu w celu właściwego ich unieszkodliwienia) zostanie utrzymany takŜe w przyszłości z tym, Ŝe zakłada się zwiększenie roli kompostowni odpadów w Grodzisku Mazowieckim, która powinna zyskać rangę instalacji o znaczeniu regionalnym, obsługującym gminy z terenu kilku sąsiadujących z Grodziskiem powiatów.

2.7.9 Koszty Z tytułu organizacji systemu gospodarki odpadami samorządy lokalne ponoszą określone koszty. Jednocześnie jednak zapewnienie usług, jakimi są wywóz odpadów i ich unieszkodliwianie powinno gminom przynosić określony dochód. Oczywistym jest, Ŝe najlepsza sytuacja występuje wówczas, gdy koszty organizacji systemu pokrywane są przez pobierane od mieszkańców opłaty – i właśnie do stworzenia takiego systemu powinny dąŜyć

39

gminy powiatu grodziskiego. Niestety, w chwili obecnej sytuacja taka nie występuje - w większości gmin koszty poniesione na gospodarkę odpadami znacznie przekraczają dochody z tego tytułu.

Tabela 2.20 Koszty gospodarki odpadami w 2007 roku Gmina Koszty Dochody Grodzisk Mazowiecki 161 527,20 42 038,49 Milanówek 108 233,60 0 Podkowa Leśna 26 750,00 0 Baranów 14 877,90 0 Jaktorów 0 0 śabia Wola 171 467,00 78 977,00 RAZEM 482 855,70 121015,49

Źródło: dane z gmin

3. PROGNOZA ZMIAN ILOŚCI ODPADÓW W POWIECIE GRODZISKIM W LATACH 2008 - 2015

3.1 Przyczyny zmian ilości odpadów Dotychczasowe doświadczenia większości państw wskazują, Ŝe rozwojowi gospodarczemu i wzrostowi dobrobytu towarzyszy wzrastająca ilość wytwarzanych odpadów. W Polsce zasada to nie potwierdziła się w pełni w latach 90. Było to jednak skutkiem racjonalizacji gospodarki po zmianie systemu społeczno – gospodarczego. Dzięki podjętej wówczas modernizacji gospodarki spadała ilość wytwarzanych odpadów przemysłowych. Ponadto ogólnemu zmniejszaniu ilości wytwarzanych odpadów pewnych grup (przede wszystkim przemysłowych) towarzyszył wzrost ilości wytwarzanych odpadów innych grup, w tym przede wszystkim komunalnych. W nadchodzących latach naleŜy spodziewać się dalszych zmian w ilości powstających na terenie powiatu odpadów. Będzie to przede wszystkim spowodowane zmianami demograficznymi jakie tu nastąpią (wzrost liczby mieszkańców), a takŜe przemianami ekonomiczno – społecznymi i prawdopodobnym rozszerzeniem prowadzonej tu działalności gospodarczej 3.1.1 Zmiany demograficzne Szybkość zmian demograficznych na terenie powiatu jest znacząco większa, niŜ zakładały wcześniejsze prognozy. W chwili obecnej na jego terenie mieszka 79 929 osób (stan na dzień 31.12.2007), podczas gdy prognozy z 2004 roku wskazywały, Ŝe w 2010 roku będzie tu tylko 78,85 tys. mieszkańców. Stąd konieczne było opracowanie nowej prognozy.

Weryfikacja wcześniejszych oszacowań pozwala na ocenę, Ŝe w 2010 roku na terenie powiatu mieszkać będzie ok. 81 tysięcy osób, z tego 24 tysięce na obszarze gmin wiejskich, a 57 tysiący w gminach miejskich i miejsko-wiejskiej. Jeśli tempo przyrostu liczby mieszkańców utrzyma się takŜe na początku XXI wieku, to powiat moŜe liczyć pod koniec okresu programowania, tj. w 2015 roku, nawet 85 tys. mieszkańców

40

Będzie to miało powaŜne konsekwencje dla gospodarki odpadami. Wraz ze wzrostem liczby mieszkańców, a takŜe wzrostem gospodarczym, następować będzie wzrost ilości wytwarzanych odpadów. PoniewaŜ juŜ w chwili obecnej w części gmin średni poziom wytwarzania odpadów jest wysoki (ponad 330 kg/mieszkańca/rok) to nie naleŜy się w nich spodziewać gwałtownego przyrostu ilości odpadów. W gminach wiejskich, w których ilość ta wynosi około 150 kg/mieszkańca/rok wzrost ilości odpadów moŜe być znacznie wyŜszy.

NaleŜy takŜe spodziewać się pewnych zmian w składzie morfologicznym odpadów, który wpłynie na ilość poszczególnych frakcji odpadów. Kwestie te zostaną a omówione bardziej szczegółowo w dalszej części niniejszego opracowania.

3.1.2 Zmiany wynikające z prognoz społeczno-gospodarczych Po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej gospodarka przeŜywa okres gwałtownego wzrostu. ChociaŜ w nadchodzących latach naleŜy się spodziewać jego spowolnienia, to nadal będzie on wysoki i powinien w okresie programowania średnio przekraczać 4% rocznie.

Tempo wzrostu gospodarczego jest istotnym czynnikiem wpływającym na ilość wytwarzanych odpadów. Jak juŜ to powiedziano powyŜej przyjmuje się (potwierdzają to empiryczne badania w krajach rozwiniętych), Ŝe im zamoŜniejsze jest społeczeństwo tym więcej odpadów komunalnych jest wytwarzanych. Zmienia się równieŜ ich struktura (zwiększenie ilości odpadów opakowaniowych, głównie plastików, zmniejszenie ilości odpadów organicznych, rośnie ilość odpadów wielkogabarytowych, sprzętu TV, AGD oraz elektronicznego). Wskazuje to, Ŝe wraz ze wzrostem PKB wzrastać będzie ilość odpadów wytwarzanych przez mieszkańców naszego kraju (w tym udział odpadów wymagających specjalistycznych sposobów unieszkodliwiania). Z drugiej jednak strony istotny wpływ na wytwarzanie odpadów będzie miała struktura gospodarki krajowej, a takŜe konieczność sprostania krajowych podmiotów wspólnotowej konkurencji i konieczność wdraŜania przez nie przepisów ochrony środowiska, obowiązujących w UE. Wzrost produkcji w tym przypadku nie musi wpływać bezpośrednio na wzrost ilości wytwarzanych odpadów, gdyŜ zastosowanie nowoczesnych technologii bez – lub mało - odpadowych moŜe prowadzić do stabilizacji lub wręcz zmniejszenia ilości wytwarzanych odpadów. NaleŜy się takŜe spodziewać wzrostu udziału sektora usług w wytwarzaniu PKB, co sprzyjać będzie ograniczeniu ilości wytwarzanych odpadów z sektora gospodarczego. 3.1.3 Zmiany prawa Na przełomie lat 90. i pierwszej dekady XXI wieku dokonano w Polsce zasadniczej zmiany norm prawnych ochrony środowiska. Było to spowodowane dostosowywaniem prawa krajowego do legislacji Unii Europejskiej, która w zakresie gospodarki odpadami jest bardzo rozbudowana. Było to powodem, Ŝe przepisy w ostatnich latach nie były stabilne. Uchwaloną 27 kwietnia 2001 roku ustawę o odpadach nowelizowano szesnastokrotnie, jej jednolity tekst ogłoszono wiosną 2007 roku (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251), po czym kilka tygodni później dokonano kolejnej nowelizacji ustawą z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2007 nr 88 poz. 587). Tym niemniej w nadchodzących latach naleŜy się spodziewać większej stabilności przepisów dotyczących gospodarki odpadami niŜ to miało miejsce w latach ubiegłych. Nie naleŜy się spodziewać takŜe zasadniczych zmian w kierunkach norm prawnych dotyczących ochrony środowiska przed odpadami.

41

Elementem, związanym z systemem prawnym, jest poziom egzekucji obowiązujących norm prawnych. ChociaŜ w ostatnich latach w tym zakresie odnotowano poprawę, to nadal w odniesieniu do gospodarki odpadami przepisy nie są w sposób zadowalający przestrzegane i to zarówno w odniesieniu do postępowania z odpadami komunalnymi jak i wytwarzanymi przez sektor gospodarczy. Problem ten jest dostrzegany przez Komisję Europejską, stąd naleŜy się spodziewać zaostrzenia kontroli przestrzegania przepisów dotyczących gospodarki odpadami przez róŜnorodne podmioty - gospodarstwa domowe, instytucje publiczne i podmioty gospodarcze. 3.2 Prognoza zmiany ilości i rodzajów odpadów wytwarzanych w latach 2006 i 2011

Omówione powyŜej procesy z pewnością wpłyną zarówno na zmianę ilości, jak i rodzaju wytwarzanych odpadów, wprowadzą takŜe nowe zasady postępowania z nimi. Prognozę emisji odpadów wykonano dla poszczególnych typów źródeł odpadów. Wyniki przeprowadzonej analizy przedstawiono poniŜej. 3.2.1 Odpady komunalne Informację dotyczącą ilości wytworzonych w latach 2002 – 2007 odpadów oraz prognozę wzrostu ilości wytwarzanych odpadów do 2015 roku przedstawiono w tabeli poniŜej. Tabela 3.1 Prognoza zmian w ilości wytworzonych odpadów komunalnych na terenie powiatu grodziskiego w latach 2002 – 2015

Wyszczególnienie

Ilość odpadów w Mg w roku

Prognoza na lata*(Mg)

2002 2005* 2007** 2011 2015

Odpady komunalne ogółem

17 766 19 223,4

(22 641)*** 20 720 25 022 26 899

* - na podstawie Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami na lata 2007 - 2011 ** - na podstawie danych z gmin powiatu grodziskiego (z wyjątkiem Baranowa, dla którego ilość odpadów została oszacowana na podstawie wskaźnika wytworzenia) *** - ilość odpadów zebranych w poszczególnych gminach powiatu (ilość odpadów z bilansu odpadów komunalnych) Jak wynika z powyŜszej tabeli prognozy wykonane na potrzeby przygotowania Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami zakładają znaczący wzrost ilości odpadów komunalnych, który nastąpi w perspektywie kolejnych 4 – 8 lat. Dane te wskazują ponadto, Ŝe ilość zbieranych odpadów komunalnych jest na terenie powiatu o ok. 15% niŜsza niŜ ilość odpadów wytwarzanych. Wskazuje to, Ŝe znaczna ich ilość jest zagospodarowywana samodzielnie przez wytwórców. W tabeli 3.2 przedstawiono prognozę wzrostu ilości poszczególnych frakcji odpadów

42

Tabela 3.2 Prognoza zmian w ilości poszczególnych frakcji odpadów komunalnych wytworzonych na terenie powiatu grodziskiego do 2015 roku (w Mg)

Wyszczególnienie Ilość odpadów w tonach w roku 2005* 2007** 2011* 2015*

Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 4 834 7 176,3

5 343 5 726 Odpady zielone 495 547 670 Papier i tektura 4 095 2 884,2 4 525 4 850 Tworzywa sztuczne 2 977 2 927,4 3 290 3 526 Szkło 1 736 2 719,2 1 918 2 056 Metal 1018 1186 1 125 1 206 Opakowania wielomateriałowe 1 518

3642

1 677 1 797 Tekstylia, odzieŜ 310 343 368 Drewno 354 391 419 Odpady niebezpieczne 204 225 241 Odpady mineralne 2 824 3 121 3 345 Odpady wielkogabarytowe 1 008 1 113 1 193 Odpady usług komunalnych 1 268 1 402 1 502

RAZEM 22 641 19 223,4 25 113 26 899 * - wg. Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami 2007 - 2011 ** - wg. danych współczynników wykorzystanych w niniejszym Planie Jak wynika z danych zawartych w tabeli 3.2 istnieją róŜnice w ilości powstających frakcji poszczególnych odpadów pomiędzy oszacowaniem dokonanym na potrzeby niniejszego Planu…, a szacunkiem wykonanym w Planie Wojewódzkim. Największe róŜnice dotyczą odpadów biodegradowalnych, papieru i tektury oraz szkła. W przypadku odpadów biodegradowalnych znacząco wyŜsza ilość powstających odpadów tego typu w szacunku wykonanym dla niniejszego Planu… wynika z ujęcia w planie powiatowym w tej masie odpadów tekstyliów, drewna i części tektury. Jak się wydaje szacunek wykonany w Planie Wojewódzkim nie uwzględnił takŜe specyfiki Milanówka i Podkowy Leśnej, w których powstają znaczne ilości odpadów ogrodowych (m.in. opadłych liści). Mniejsza ilość papieru w szacunku dla niniejszego Planu… wynika z włączenia części frakcji papieru do odpadów biodegradowalnych. Ze względu na tak duŜe róŜnice w szacunkach, a takŜe dla zapewnienia spójności Planu Powiatowego z Wojewódzkim, w dalszych pracach oparto się na oszacowaniach wykonanych na potrzeby Planu Wojewódzkiego. 3.2.1.1 Odpady biodegradowalne Szczególne zasady postępowania dotyczyć będą odpadów biodegradowalnych. Zobowiązania międzynarodowe Polski wynikające z Traktatu Akcesyjnego wymagają, aby nasz kraj zmniejszał ilość odpadów biodegradowalnych unieszkodliwianych poprzez składowanie. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami formułuje w tym zakresie cele ilościowe. Maksymalna ilość odpadów tego typu kierowana na składowiska nie powinna przekroczyć: • w 2010 roku 75% (wagowo) całkowitej masy odpadów ulegających biodegradacji

wytworzonych w 1995 roku • w 2013 roku 50% (wagowo) całkowitej masy odpadów ulegających biodegradacji

wytworzonych w 1995 roku

43

Celem PGO dla Województwa Mazowieckiego jest zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, tak aby nie było składowanych:

- w 2010 r. więcej niŜ 75%, - w 2013 r. więcej niŜ 50%, - w 2020 r. więcej niŜ 35%

masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. Dla obliczenia masy wytwarzanych odpadów biodegradowalnych, a takŜe wykonania prognozy w zakresie potrzeb innego niŜ składowanie ich unieszkodliwiania, wykorzystano dane przedstawione w KPGO oraz w planie gospodarki odpadami dla województwa mazowieckiego Aby określić potrzeby dotyczące innego niŜ składowanie unieszkodliwiania odpadów ulęgających rozkładowi biologicznemu, konieczna była bardziej szczegółowa identyfikacja ilości w jakiej są one wytwarzane na terenie powiatu oraz wykonanie prognozy zmian tych ilości do roku 2015. Dla obliczenia ilości wytwarzanych odpadów tego typu w 2002 roku posłuŜono się danymi (wskaźnikami) Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych (tabela 3.3) Tabela 3.3 Wskaźniki wytwarzania odpadów komunalnych dla obszarów miast duŜych i małych oraz terenów wiejskich (kg/M/rok)

Lp. Nazwa strumienia duŜe miasta małe miasta Wieś

1 Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 120.24 99.00 25.76 2 Odpady zielone 12.00 12.00 5.00

3 Papier i karton nieopakowaniowe 28.56 22.95 9.42 Źródło: Instytut Ekologii Terenów Zurbanizowanych, Katowice

W tabeli 3.4 przedstawiono prognozę ilości wytwarzanych odpadów biodegradowalnych na terenie powiatu grodziskiego do 2015 roku. W tabeli tej przedstawiono teŜ informacje na temat potrzeb dotyczących innego niŜ składowanie unieszkodliwiania odpadów tego typu. Tabela 3.4 Bilans odpadów ulegających biodegradacji wytworzonych w 2011 i 2015 roku w powiecie grodziskim [ w Mg]

Nazwa strumienia Ilość

2011 rok

Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 5 343

Odpady zielone 547

Papier i karton, nieopakowaniowe 4 525

Łączna ilość odpadów ulegających biodegradacji 10 415 Dopuszczalny poziom składowania 6 769 7 Ilość odpadów biodegradowalnych , które powinny być unieszkodliwiane w sposób inny niŜ składowanie 3645,3

2015 rok Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 5 033

Odpady zielone 670

Papier i karton, nieopakowaniowe 4 850

44

Łączna ilość odpadów ulegających biodegradacji 10 533 Dopuszczalny poziom składowania 4213,2 Ilość odpadów biodegradowalnych , które powinny być unieszkodliwiane w inny sposób niŜ składowanie

6319,8

Dane przedstawione w powyŜszej tabeli wskazują, Ŝe w części okresu programowania (lata 2011 – 2015) konieczne będzie podjęcie bardzo intensywnych działań, które zapewnią, Ŝe większa masa odpadów biodegradowalnych będzie unieszkodliwiana w sposób inny niŜ składowanie. 3.2.2 Odpady medyczne Zgodnie z WPGO dla Woj. Mazowieckiego, najwaŜniejszym celem dla gospodarowania odpadami medycznymi jest minimalizacja negatywnego oddziaływania odpadów medycznych i weterynaryjnych na środowisko poprzez:

- podniesienie efektywności selektywnego zbierania odpadów u źródła powstawania, - modernizację instalacji do unieszkodliwiania odpadów, - unieszkodliwianie odpadów zakaźnych metodą termicznego przekształcania.

Ze względu na obecne stosunkowo duŜe wysycenie powiatu placówkami opieki zdrowotnej nie zakłada się znacznego wzrostu ilości wytwarzanych na tym terenie odpadów medycznych. Oszacowanie wzrostu przedstawiono w tabeli 3.5. Tabela 3.5 Prognoza zmian w ilości wytwarzanych na terenie powiatu grodziskiego odpadów medycznych w latach 2007 – 2011

Wyszczególnienie Ilość odpadów w tonach w roku 2007 2011 215

Odpady medyczne 126,5 127 128

3.2.3 Odpady przemysłowe Prognozowanie ilości odpadów przemysłowych jakie zostaną wytworzone w kolejnych latach jest zadaniem szczególnie trudnym. Nakładają się tu bowiem niepewność w odniesieniu do kierunków rozwoju gospodarki jak i brak pewności co do szybkości rozwoju, który oszacowano na 4% średniorocznie do końca okresu programowania (szacuje się, Ŝe na kaŜdy 1% wzrostu PKB przypada 2% wzrostu ilości wytwarzanych odpadów). Co więcej naleŜy mieć na uwadze fakt, iŜ obecnie brak pełnej informacji o rzeczywiście wytwarzanych odpadach w sektorze przemysłowym w powiecie, zwłaszcza z małych zakładów produkcyjnych, rzemieślniczych i usługowych. Prognozując ilość wytwarzanych odpadów przemysłowych w nadchodzących latach wzięto pod uwagę następujące załoŜenia:

� na terenie powiatu powstaną nowe instalacje (podmioty gospodarcze) – wytwórcy odpadów,

� wdroŜenie przepisów UE oraz wzrost kosztów gospodarki odpadami zmusi podmioty gospodarcze do wdraŜania technologii bez – i małoodpadowych

Szacunki przedstawione w KPGO zakładają, Ŝe do 2015 r. ilość wytwarzanych

45

odpadów przemysłowych zwiększać się będzie około 1% rocznie. Nie przewiduje się znaczących zmian w składzie odpadów. Tabela 3.6 Ilość odpadów wytworzonych przez przemysł w latach 2002-2011 w powiecie Grodziskim

. Ilość odpadów w roku (w Mg/rok) 2011 2015

Odpady przemysłowe ogółem 19 579,0 16 023,0 W tym odpady niebezpieczne 5 741 5 998

3.2.4 Odpady budowlane W odniesieniu do tej grupy odpadów WPGO formułuje następujące cele:

- rozbudowa systemu selektywnego zbierania odpadów z remontu, budowy obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej do odzysku, aby osiągnąć 54% w roku 2011,

- rozbudowa systemu selektywnego zbierania odpadów z remontu, budowy obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej do odzysku - 70% w roku 2015.

Ilość odpadów tego typu zaleŜy od ogólnych tendencji w budownictwie mieszkaniowym, przemysłowym, komunalnym i drogownictwie. Ze względu na specyfikę powiatu naleŜy się liczyć ze zwiększeniem ilości powstających odpadów, zwłaszcza powstających z budowy nowych oraz z modernizacji istniejących obiektów budowlanych. Przyjęto wskaźnik wzrostu 1% w roku. Tabela 3.7 PrzybliŜona ilość oraz skład morfometryczny odpadów wytwarzanych w sektorze budowlanym na terenie powiatu w latach 2002 - 2011

Rodzaj odpadów Współczynnik Ilość odpadów

[Mg/rok] 2011 2015

Beton, cegły 0,57 2593,5 2698,2 Drewno i inne materiały palne 0,05 227,5 236,4 Papier, tektura, tworzywa sztuczne 0,01 45,5 47,0 Metale 0,02 91,0 95,2 Pozostałe odpady niepalne 0,03 136,5 141,8 Pyły i frakcje drobne 0,25 1137,5 1 179,2

Asfalty 0,07 318,5 321,0

RAZEM 1 4550 4718,8

3.2.5 Wraki samochodów Cele krótkookresowe w zakresie gospodarki pojazdami wycofanymi z eksploatacji obejmują kontrolowany odzysk i recykling wyeksploatowanych pojazdów poprzez spełnienie wymogów Ustawy z dnia 20 stycznia 2005 roku o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. nr 25 poz. 202, z późn. zm.). Zgodnie z wymieniona ustawą, z dniem 1 stycznia 2006 roku:

- przedsiębiorca prowadzący stację demontaŜu jest zobowiązany do osiągania rocznego poziomu odzysku i recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji w wysokości

46

odpowiednio 95% i 85% masy pojazdów przyjętych do jego stacji (w przypadku pojazdów wyprodukowanych po 1 stycznia 1980 roku) – przy czym zgodnie z art. 60 w okresie do dnia 31 grudnia 2014 roku ww. poziomy odzysku i recyklingu wynoszą odpowiednio 85% i 80%;

- w przypadku pojazdów wyprodukowanych przed 1 stycznia 1980 roku, poziomy odzysku i recyklingu wynoszą odpowiednio 75% i 70%.

Zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami naleŜy przypuszczać, Ŝe ilość wyeksploatowanych pojazdów będzie systematycznie rosła, do roku 2011 wzrośnie o ok. 30%, a do 2015 roku o ok. 50%. Zgodnie z przyjętymi załoŜeniami ilość wraków powstających na terenie powiatu wyniesie:

• 150 wraków/rok w 2011 roku • 190 wraków/rok w 2015 roku

3.2.6 Osady ściekowe Zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami w perspektywie do 2015 roku,

strategię w gospodarce osadami ściekowymi wyznaczać będą działania zmierzające do całkowitego wyeliminowania składowania osadów, bezpiecznego stosowania osadów w środowisku oraz bezpiecznego ich unieszkodliwiania (takŜe poprzez rozwój metod termicznego przekształcania). Cele te zostały potwierdzone w WPGO dla Woj. Mazowieckiego. Przewiduje się wzrost ilości osadów ściekowych wytwarzanych na teranie powiatu, co spowodowane jest planami rozbudowy kanalizacji na tym terenie, a takŜe zwiększeniem przepustowości komunalnych oczyszczalni ścieków. Zgodnie z KPGO prognozuje się, Ŝe wzrost ilości osadów ściekowych będzie następował sukcesywnie i do 2006 r. ilość produkowanego odpadu wzrośnie o około 70%, natomiast do 2011 r. o dalszych 30%. PoniŜej przedstawiono prognozę ilości wytwarzanych odpadów w powiecie grodziskim:

- 7400 Mg (1100 Mg w s.m.)/rok w 2011 roku, - 8000 Mg (1200 Mg w s.m.)/rok w 2015 roku.

3.2.7 Składowiska odpadów W tabeli 3.8 przedstawiono informacje na temat działających na terenie powiatu dwóch składowisk odpadów. Pierwsze z nich – w Kraśnicznej Woli wykorzystywane jest jako składowisko balastu pokompostowego dla kompostowni odpadów komunalnych w Grodzisku Mazowieckim. Drugie – składowisko odpadów komunalnych w Petrykozach – jest gminnym wysypiskiem, na którym gromadzone są odpady z terenu gminy śabia Wola. Zakłada się, Ŝe instalacja w Kraśniczej Woli funkcjonować będzie co najmniej do końca okresu programowania (tj. do roku 2015), pełniąc nadal funkcję lokalnego składowiska balastu pokompostowego. Decyzja o ewentualnym zamknięciu składowiska zostanie podjęta po 2012 roku. W chwili obecnej nie przewiduje się włączenia tej instalacji do regionalnego systemu gospodarki opadami. Obecnie przyjmuje się takŜe, Ŝe wysypisko w Petrykozach pełnić będzie funkcję lokalną obsługując wyłącznie teren gminy śabia Wola. Zgodnie z WPGO zakłada się, Ŝe składowisko to zostanie zamknięte w 2013 roku.

47

Tabela 3.8 Składowiska odpadów komunalnych istniejące i funkcjonujące na terenie powiatu grodziskiego

Nazwa i adres obiektu; właściciel i

zarządzający

a) powierzchnia [ha] b) uszczelnienie

c) odcieki d) wody opadowe

e) gaz składowiskowy

Rok uruchomienia-deklarowany

rok zamknięcia

1-monitoring gazu składowiskowego - opis 2-monitoring wód powierzchniowych - opis

3-monitoring wód odciekowych - opis 4-monitoring wód podziemnych - opis

Składowisko Odpadów we wsi Kraśnicza Wola "Rozłogi" Kraśnicza Wola Zarząd Miasta i Gminy Grodzisk Mazowiecki Zakład Wodociągów i Kanalizacji gminy Grodzisk Mazowiecki ul. Cegielniana 4 (022) 755-61-77

a) 4,20 b) glina k = 6x10-12 - 1x10-10 m/s (z literatury "k" w zaleŜności od konsystencji) ekran przeciwfiltracyjny grubości 0,6 m, folia karbowana grubości 2 mm c) wewnętrzny kanał odcieków Ŝelbetowy odprowadzający odcieki do glebowo-korzeniowej oczyszczalni a następnie oczyszczone do rowu melioracyjnego d) jw. Decyzja Nr 67/2001 z 28.12.2001 Starosty Grodziskiego

2000 2015

1. Brak 2. Brak decyzji. Monitopring obejmuje: 2 punkty

rów melioracyjny, zakres: Barwa,, Zapach, Odczyn, Tlen rozpuszczony, BZT5, Cynk, Siarczany, Chlorki, Fosfor og., Azot azotynowy, Azot azotanowy, Azot og.Kjeldahla, Azot ilość ogólna, Seston-wsk.saprob., Seston-strefa saprob.

3. Brak decyzji. Monitopring obejmuje: Substancje rozpuszczone, ChZT met.dwuchrom., Zawartość chlorków, Zawartość siarczanów, Metale cieąŜkie: Kadm, Chrom, Miedź, Nikiel, Ołów, Cynk - w wyciągu wodnym z osadu ściekowego odwodnionego z balastu

4. Brak decyzji. Monitopring obejmuje: 9 piezometrów , 2 x rok (czerwiec,grudzień) zakres: odczyn,przewodnictwo,utlenialność,BZT5,Kwasowość,Zasadowość,Azot organiczny,Azot azotanowy, Azot azotynowy,Azot amonowy, Chlorki, Fenole ogólne,Fenole lotne, Siarczany, Sód,Potas, Wapń, Mag

Składowisko Odpadów Komunalnych w Petrykozach Petrykozy Zarząd Gminy śabia Wola Urząd Gminy Zabia Wola ul. Główna 3 (046) 857-81-81

a) 1,60 b) Folia kwasoodporna c) drenaŜ nadfoliowy odcieków, studzienki zbiorcze, wywóz do oczyszczalni d) jw. e) brak instalacji do odgazowania

1993 2013

1. Brak 2. Brak 3. Brak 4. Brak decyzji. Monitopring obejmuje: 1

piezometr, 2xrok(wiosna/jesień), zakres: Barwa, Zapach, Odczyn, Twardość og., śelazo, Mangan, Chlorki, Azot amonowy, Azot azotynowy, Azot azotanowy, ChZT (Mn), Siarczany, Sód, Potas, Cynk, Kadm, Chrom, Ołów, Nikiel, Wapń, Magnez

Warunkiem funkcjonowania powyŜszych obiektów po 2012 roku będzie obowiązek uzyskania pozwolenia zintegrowanego i spełnienie warunków nałoŜonych przez Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 marca 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów (Dz.U. 03.61.549 z dnia 10 kwietnia 2003 r.). Zgodnie z Traktatem Akcesyjnym do roku 2010 wszystkie składowiska odpadów muszą spełniać wymogi Dyrektywy Rady 2000/31/EC.

48

4. PROGRAM GOSPODARKI ODPADAMI DLA POWIATU GRODZISKIEGO W LATACH 2004- 2011

Główne problemy i proponowane kierunki działań w zakresie gospodarki odpadami w powiecie grodziskim

Na podstawie powyŜszej analizy stanu obecnego oraz prognozy wzrostu ilości wytwarzanych odpadów moŜna stwierdzić, Ŝe do głównych problemów gospodarki odpadami w powiecie grodziskim naleŜą: � Nadal niewystarczająca liczba gospodarstw domowych uczestniczących w systemie

zorganizowanego odbioru odpadów komunalnych w części gmin naleŜących do powiatu. Zbyt słaby system egzekucji obowiązku mieszkańców w zakresie podpisania umów z firmami posiadającymi zgodę na odbiór odpadów.

� Znaczna część odpadów komunalnych jest wywoŜona w sposób niekontrolowany do lasów, zagłębień terenów oraz w inne miejsca do tego celu nie przeznaczone (dotyczy to przede wszystkim gmin wiejskich). Ponadto odpady są często palone w piecach domowych i/lub na powierzchni ziemi.

� W części gmin, tylko w niewielkim stopniu prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów, która w znacznym stopniu ograniczyłaby masę odpadów deponowanych na składowiskach.

� Wysokie koszty wprowadzonego w części gmin systemu gospodarki odpadami komunalnymi nie są pokrywane przez opłaty wnoszone przez wytwórców odpadów i powodują konieczność znacznych wydatków ponoszonych przez samorządy.

� Funkcjonująca na terenie Grodziska Mazowieckiego kompostownia odpadów komunalnych została zaprojektowana w sposób niewłaściwy co powoduje, Ŝe proces technologiczny w niej stosowany jest źródłem emisji uciąŜliwych odorów.

• ChociaŜ większość funkcjonujących na terenie powiatu podmiotów gospodarczych posiada uzgodnione programy gospodarki odpadami, to w niewielkim stopniu odnoszą się one do potrzeb w zakresie unikania i minimalizowania wytwarzania odpadów.

• Brakuje na terenie powiatu wspólnych instalacji, które zapewniłyby obsługę wchodzących w skład powiatu gmin. Decydująca większość wytwarzanych przez powiat odpadów (zarówno komunalnych jak i przemysłowych) jest transportowana na zewnątrz. Powoduje to uzaleŜnienie powiatu od podmiotów funkcjonujących poza jego terenem i zwiększa koszt systemu gospodarki odpadami.

Za najwaŜniejsze kierunki prac, mających na celu rozwiązanie powyŜej opisanych problemów naleŜy uznać:

1. Stworzenie bazy danych na temat źródeł wytwarzania odpadów, ich ilości i sposobów postępowania z nimi, dla zapewnienia właściwego sposobu zarządzania gospodarką odpadami. 2. Doskonalenie systemu selektywnego zbierania odpadów w celu osiągnięcia

odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu: - odpadów wielkogabarytowych na poziomie 45% w 2011 roku i 65% w 2015 roku; - odpadów niebezpiecznych na poziomie 20% w 2011 roku i 35% w 2015 roku;, - odpadów opakowaniowych – odzysk 60%, recykling 55% - 80% w 2015 roku. 3. Przeprowadzenie modernizacji kompostowni odpadów w Grodzisku Mazowieckim tak

aby nie stanowiła ona źródła emisji substancji złowonnych, lub podjęcie decyzji o zamknięciu tej instalacji.

49

4. Wzmocnienie nadzoru nad gospodarstwami domowymi, aby posiadały one podpisane umowy z firmami uprawnionymi do odbioru odpadów, a takŜe aby zapewnić, Ŝe postępują one z odpadami w sposób właściwy. Zapewnienie, Ŝe umowy na odbiór odpadów posiadać będzie 100% gospodarstw domowych na terenie powiatu.

5. Dalszy rozwój selektywnej zbiórki odpadów, tak aby docelowo korzystała z niego większość mieszkańców powiatu.

6. Wzmocnienie nadzoru nad placówkami opieki medycznej dla zapewnienia, Ŝe będą one w sposób właściwy postępowały z wytwarzanymi odpadami niebezpiecznymi i medycznymi.

7. Prowadzenie działań edukacyjnych – skierowanych zarówno do mieszkańców, jak i właścicieli podmiotów gospodarczych - wskazujących właściwe sposoby postępowania z odpadami.

8. Podjęcie ostatecznej decyzji czy system gospodarki odpadami będzie na terenie powiatu budowany wspólnie przez wszystkie gminy, czy teŜ powstaną dwa systemy – pierwszy obejmujący gminy wiejskie w ramach Związku „Mazowsze Zachodnie”, drugi pozostałe gminy, starające się indywidualnie rozwiązywać problemy gospodarki odpadami.

PowyŜsze uwarunkowania zostały wzięte pod uwagę przy przyjmowaniu celów systemu gospodarki odpadami w powiecie grodziskim. 4.2 Cele i działania w zakresie gospodarki odpadami w powiecie grodziskim Przyjmując cele systemu gospodarki odpadami dla powiatu grodziskiego oparto się na sformułowanej w Konstytucji RP (art. 5) i Polityce Ekologicznej Państwa zasadzie zrównowaŜonego rozwoju i wynikającej stąd hierarchiczności działań na rzecz ochrony środowiska. Dlatego teŜ, chociaŜ szczegółowe cele gospodarki odpadami są róŜne dla poszczególnych kategorii odpadów to zachowują one następującą hierarchię działań w zakresie postępowania z odpadami:

• zapobieganie powstawaniu odpadów, • odzysk (w tym recykling), • bezpieczne dla środowiska unieszkodliwianie (np. przez składowanie).

System gospodarki odpadami w powiecie grodziskim zostanie włączony w system wojewódzki, dzięki czemu moŜliwe będzie wspólne z innymi powiatami rozwiązywanie problemów unieszkodliwiania odpadów. W Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami 2007 – 2011 z perspektywą do roku 2015 zaproponowano stworzenie na terenie województwa mazowieckiego sześciu obszarów gospodarki odpadami (rys 6.1). Powiat Grodziski włączono do największego z nich – regionu m. st. Warszawy – na obszarze którego mieszka ponad 3 mln osób i wytwarzane jest ponad 1 mln Mg odpadów komunalnych rocznie. W skład tego obszaru obok powiatu grodziskiego weszły następujące powiaty: warszawski, warszawski zachodni, wołomiński, miński, otwocki, legionowski, piaseczyński, nowodworski, pruszkowski i Ŝyrardowski. Jest to pewna zmiana w odniesieniu do propozycji tworzenia regionów gospodarki odpadami zaproponowanych w poprzednim Planie Wojewódzkim.

50

Źródło: WPGO 2007 - 2011 Rys. 4.1 Proponowane obszary gospodarowania odpadami na terenie Województwa Mazowieckiego

Dla regionu Miasta stołecznego Warszawy, biorąc pod uwagę zbierane i prognozowane ilości odpadów niesegregowanych, niezbędna jest rozbudowa istniejącej instalacji termicznej ZUSOK w Warszawie do wydajności 300 000 Mg w 2011 r. (aktualnie 45 000 Mg/rok), z jednoczesną likwidacją instalacji do sortowania odpadów zmieszanych i kompostowania frakcji organicznej uzyskanej z tego procesu, oraz budowa II instalacji termicznej o wydajności docelowej 390 000 Mg, (w pierwszym etapie 195 000 Mg), zlokalizowanej w południowo- zachodniej części obszaru warszawskiego. Przy prognozowanej w 2011 r. ilości odpadów niesegregowanych rzędu około 1 315 200 Mg, planowana moc przerobowa obu instalacji rzędu 500 000 Mg, pozwoli osiągnąć około 38% poziom odzysku energetycznego oraz przy jednoczesnym wykorzystaniu istniejących instalacji pozwoli na skierowanie na składowiska około 170 000 Mg odpadów niesegregowanych. W 2015 r., po zakończeniu II etapu budowy instalacji ilość składowanych niesegregowanych odpadów, zmniejszy się do około 150 000 Mg, czyli do 18% całkowitej ilości wytwarzanych odpadów. Rozbudowa instalacji termicznych pozwoli takŜe na wypełnienie niezbędnych poziomów odzysku odpadów opakowaniowych.

51

W regionie tym, do roku 2015 planuje się zamknięcie mechaniczno-biologicznej instalacji ZUOK „Radiowo”. Instalacja ta w procesie technologicznym wytwarza kompost nie nadający się do uŜytkowania poza rekultywacją obiektów składowiskowych. Zbyt duŜa jest ilość produkowanego balastu, rzędu 70-80%. Funkcjonujące w pobliŜu składowisko balastu zostanie zamknięte do 2009 roku. Istniejący na terenie ZUOK Radiowo obiekt budowlany moŜe zostać wykorzystany jako sortowania odpadów suchych, miejsce magazynowania odpadów niebezpiecznych lub na tym terenie moŜe powstać instalacja do demontaŜu odpadów wielkogabarytowych oraz/lub zuŜytego sprzętu elektronicznego i elektrycznego. W ramach Planu Wojewódzkiego nie przewiduje się budowy nowych instalacji do unieszkodliwiania odpadów na terenie powiatu grodziskiego, tym niemniej zakłada się, Ŝe kompostownia odpadów w Grodzisku Mazowieckim będzie elementem systemu wojewódzkiego. Zakłada się takŜe, Ŝe do końca okresu programowania (tj. do 2015 roku zostanie zamknięte składowisko w Petrykozach, a w 2015 roku składowisko balastu pokompostowego w Kraśniczej Woli. Cele i działania w zakresie gospodarki odpadami w powiecie grodziskim wynikają przede wszystkim z sytuacji w tym zakresie w powiecie i prognozy dotyczącej wytwarzania odpadów. Przy przyjmowaniu priorytetów kierowano się takŜe wytycznymi zawartymi w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami, oraz celami i działaniami przedstawionymi w Planie Gospodarki Odpadami Województwa Mazowieckiego. W niniejszym planie zostały określone cele i zadania dla następujących rodzajów odpadów: • komunalnych, • odpadów przemysłowych (w tym niebezpiecznych), • medycznych i weterynaryjnych, • opakowaniowych, • wraków samochodowych i opon, • komunalnych osadów ściekowych, • budowlanych.

Cele i działania zmierzające do poprawy funkcjonowania gospodarki odpadami zostały przedstawione poniŜej. 4.2.1 Cele i plan działań krótkoterminowych do 2010 roku Odpady komunalne7 Cele i działania przedstawiono w tabeli poniŜej.

Cel Działanie Wykonawcy Zapobieganie powstawaniu odpadów

• Edukacja ekologiczna (formalna i nieformalna) • Nadzór nad podmiotami wytwarzającymi

odpady

Starostwo, gminy, organizacje ekologiczne

Objęcie mieszkańców powiatu zorganizowanym systemem gospodarki odpadami

• WzmoŜony nadzór i kontrola nad gospodarką odpadami w gospodarstwach indywidualnych, zakup i rozmieszczenie pojemników.

• Przyjęcie przez gminę określonego systemu zbierania odpadów.

• Edukacja ekologiczna

Gminy przy wsparciu Starostwa i organizacji ekologicznych

7 Wraz z odpadami niebezpiecznymi zawartymi w strumieniu odpadów komunalnych oraz odpadami ulęgającymi biologicznemu rozkładowi.

52

Stworzenie systemu selektywnej zbiórki w gminach wiejskich

• Weryfikacja i dostosowanie uchwał o utrzymaniu czystości i porządku w gminach

• Zakup pojemników • Zawarcie umów na odbiór segregowanych

odpadów

Gminy Baranów, Jaktorów przy wsparciu Starostwa

Dalsze zwiększenie zakresu selektywnej zbiórki odpadów w gminach miejskich i miejsko- wiejskiej

• Rozszerzenie listy odpadów segregowanych u źródła

• Zwiększenie ilości gospodarstw domowych segregujących odpady u źródła

• Wyznaczenie miejsc do selektywnej zbiórki odpadów, zakup pojemników

Gminy Grodzisk Mazowiecki, śabia Wola Milanówek i Podkowa Leśna

Likwidacja zagroŜeń środowiska powodowanych przez nielegalne składowanie odpadów

• WzmoŜony nadzór i kontrola nad gospodarką odpadami w gospodarstwach indywidualnych,

• Edukacja ekologiczna • Identyfikacja miejsc nielegalnego składowania

(wyrzucania) odpadów, • Usuwanie nielegalnie składowanych odpadów.

Gminy we wspólpracy ze Starostwem, organizacje pozarządowe

Zapewnienie załoŜonych poziomów odzysku

• Rozszerzenie listy odpadów segregowanych u źródła

• Zwiększenie ilości gospodarstw domowych segregujących odpady u źródła

• Stworzenie gminnych systemów zbierania odpadów niebezpiecznych (baterie, lekarstwa, świetlówki) i separatywnego zbierania innych odpadów

Gminy wraz ze Starostwem

Doskonalenie lokalnego systemu gospodarki odpadami

• Analiza i weryfikacja działania istniejącego systemu gospodarowania odpadami.

• Działania edukacyjne

Gminy we współpracy ze Starostwem

Tworzenie powiązań pomiędzy systemem powiatowym, a wojwódzkim

• Monitorowanie działań prowadzonych na poziomie wojewódzkim

• Wyznaczenie potrzeb inwestycyjnych i lokalizacji na terenie powiatu, a takŜe potencjalnych źródeł finansowania

• Konsultacje społeczne


Odpady przemysłowe

Cele i działania przedstawiono w tabeli poniŜej.

Cel Działanie Wykonawcy Zapobieganie powstawaniu odpadów przemysłowych

• Edukacja ekologiczna • Szczegółowa analiza decyzji dot. wytwarzania

odpadów przez podmioty gospodarcze

Organizacje ekologiczne, gminy, starostwo

Zwiększenie stopnia odzysku i gospodarczego wykorzystania odpadów przemysłowych

• Edukacja ekologiczna przedsiębiorców • Informowanie przedsiębiorców o sposobach i

moŜliwościach odzysku i gospodarczego wykorzystania

Starostwo, Wytwórcy odpadów przemysłowych

Eliminacja nieprawidłowości występujących w gospodarce odpadami przemysłowymi

• Rozpoczęcie kontroli sposobów postępowania podmiotów wytwarzających odpady

• Rozpoczęcie kontroli postępowania firm zajmujących się usuwaniem, transportem i unieszkodliwianiem odpadów przemysłowych

WIOŚ

Rozpoczęcie prac na rzecz usunięcia odpadów zawierających PCB

• Inwentaryzacja odpadów zawierających PCB Gminy, właściciele odpadów

Wspieranie działań na rzecz • Inwentaryzacja odpadów zawierających azbest Gminy, właściciele

53

usunięcia azbestu z terenu powiatu

• Wspieranie działań na rzecz usuwania produktów zawierających azbest

odpadów

Zapewnienie właściwego sposobu postępowania z olejami odpadowymi

• Kontrola sposobów postępowania podmiotów wytwarzających oleje odpadowe

WIOŚ

Odpady medyczne i weterynaryjne Cele i działania przedstawiono w tabeli poniŜej.

Cel Działanie Wykonawcy Stworzenie systemu ewidencji i nadzoru nad gospodarką odpadami medycznymi weterynaryjnym

• Inwentaryzacja podmiotów wytwarzających odpady medyczne,

• Stworzenie powiatowej bazy danych o

podmiotach wytwarzających odpady medyczne

Gminy, właściciele zakładów, Powiatowy Inspektor Sanitarny, Powiatowy Inspektor Weterynaryjny starostwo

Eliminacja nieprawidłowych działań w gospodarce odpadami medycznymi i weterynaryjnymi

• Uzyskanie decyzji przez wszystkie zakłady wytwarzające odpady medyczne

• Kontrola realizacji obowiązków w zakresie gospodarowania odpadami w zakładach medycznych i weterynaryjnych

• Kontrola prawidłowości postępowania z odpadami medycznymi

Właściciele zakładów WIOŚ WIOŚ

Odpady opakowaniowe


Cel Działanie Wykonawcy Zapobieganie powstawaniu odpadów opakowaniowych

• Edukacja ekologiczna konsumentów

Organizacje ekologiczne, starostwo

Ograniczanie masy odpadów opakowaniowych deponowanych na składowiskach

• Ewidencja ilości odpadów składowanych na składowiskach

• Stworzenie projektu systemu odbioru odpadów z miejsc ich wytwarzania oraz właściwej segregacji odpadów

Starostwo i gminy wraz z producentami odpadów opakowaniowych

Wycofane z eksploatacji pojazdy i opony


Cel Działanie Wykonawcy Zapewnienie właściwego sposobu postępowania z wrakami i oponami

• Edukacja ekologiczna mieszkańców powiatu • Rozpoczęcie tworzenia gminnych systemów

odzysku opon odpadowych • Kontrola prawidłowości postępowania

podmiotów unieszkodliwiających wraki

Org. ekologiczne, Starostwo, gminy WIOŚ

54

Osady ściekowe


Cel Działanie Wykonawcy Redukcja masy osadów ściekowych

• Zakończenie inwestycji budowy instalacji do stabilizacji osadów ściekowych.

KZWiK Grodzisk Maz.

Stworzenie właściwego systemu gospodarowania osadami ściekowymi

• Kontrola i nadzór nad gospodarką osadami

Zarządzający oczyszczalniami, Marszałek Województwa, WIOŚ

Odpady budowlane


Cel Działanie Wykonawcy Zapobieganie powstawaniu odpadów budowlanych

• Edukacja ekologiczna


Rozpoczęcie tworzenia systemu odzysku i recyklingu

• Gospodarcze wykorzystywanie odpadów budowlanych

• Segregacja na składowisku

Właściciele odpadów, Zarządzający składowiskiem

4.2.2 Cele i plan działań długoterminowych do roku 2015 Odpady komunalne8 Cele i działania przedstawiono w tabeli poniŜej.

Cel Działanie Wykonawcy Zapobieganie powstawaniu odpadów

• Edukacja ekologiczna (formalna i nieformalna) • Nadzór nad podmiotami wytwarzającymi odpady


Uzyskanie poziomu odzysku odpadów biodegradowalnych na poziomie ponad 50%

• Stworzenie gminnych systemów odzysku odpadów organicznych lub powiatowego punktu segregacji odpadów komunalnych

• Podpisanie umowy z kompostownią

Gminy we współpracy z KZWK Grodzisk Maz.

Uzyskanie niezbędnego poziomu odzysku wybranych grup odpadów (papier, szkło, metal, tworzywa sztuczne, odpady wielkogabarytowe i in.)

• Objęcie wszystkich mieszkańców powiatu systemem zbiórki odpadów „u źródła” lub „w sąsiedztwie”

• Wyznaczenie miejsc do selektywnej zbiórki odpadów, zakup pojemników

Gminy we współpracy ze Starostwem

Zapewnienie usunięcia odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych

• Stworzenie gminnych systemów usuwania opadów niebezpiecznych z odpadów komunalnych

Gminy

8 Wraz z odpadami niebezpiecznymi zawartymi w strumieniu odpadów komunalnych oraz odpadami ulęgającymi biologicznemu rozkładowi.

55

• Edukacja ekologiczna Starostwo, organizacje

Odpady przemysłowe


Cel Działanie Wykonawcy Całkowite zniszczenie i wyeliminowanie PCB ze środowiska

• W przypadku stwierdzenia ich obecności stworzenie programu ich eliminacji

• Usuwanie i unieszkodliwianie PCB

WIOŚ Starostwo

Bezpieczne dla zdrowia ludzi usunięcie wyrobów zawierających azbest

• Stworzenie systemu zbiórki i transportu odpadów .

Gminy

Usunięcie wszystkich nieprawidłowości występujących w gospodarce odpadami przemysłowymi

• Kontrola sposobów postępowania podmiotów wytwarzających odpady

• Kontrola postępowania firm zajmujących się usuwaniem, transportem i unieszkodliwianiem odpadów przemysłowych

WIOŚ

Odpady medyczne i weterynaryjne Cele i działania przedstawiono w tabeli poniŜej.

Cel Działanie Wykonawcy Całkowite wyeliminowanie nieprawidłowości w gospodarowaniu odpadami medycznymi, weterynaryjnymi

• Nadzór i kontrola nad gospodarką odpadami medycznymi i weterynaryjnymi

WIOŚ, starostwo

Odpady opakowaniowe


Cel Działanie Wykonawcy Zapobieganie powstawaniu odpadów opakowaniowych

• Edukacja ekologiczna konsumentów


Zapewnienie, przez system gospodarki odpadami opakowaniowymi, minimalnych poziomów odzysku i recyklingu

• Nawiązanie współpracy gmin z przedsiębiorcami prowadzącymi działania w zakresie odzysku i recyklingu odpadów.

• Doskonalenie systemu odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych

• Kontrola prowadzonej gospodarki opakowaniami • Analiza i weryfikacja gospodarki odpadami

opakowaniami

Gminy, przedsiębiorcy, organizacje odzysku WIOŚ Gminy, Starostwo

Rozwój działalności w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów opakowaniowych

• Budowa i modernizacja zakładów odzysku i recyklingu odpadów

Przedsiębiorcy, organizacje odzysku

56

Wycofane z eksploatacji pojazdy i opony


Cel Działanie Wykonawcy Uzyskanie 75% poziomu odzysku opon samochodowych.

• Zorganizowanie systemu selektywnej zbiórki, gromadzenia i transportu odpadowych opon

Gminy, posiadacze odpadów

Zapewnienie właściwego sposobu unieszkodliwiania 100 % wraków

• Kontrola zakładów unieszkodliwiających wraki • Nadzór nad właścicielami pojazdów

WIOŚ StraŜ miejska, policja

Zapewnieni właściwego poziomu odzysku poszczególnych grup odpadów z wraków

• Kontrola zakładów unieszkodliwiających wraki • Edukacja ekologiczna

WIOŚ Starostwo, organizacje ekologiczne

Osady ściekowe


Cel Działanie Wykonawcy Redukcja ilości składowanych osadów ściekowych

• Stabilizacja składu osadów ściekowych • Badanie osadów w celu ich rolniczego

wykorzystania lub stosowania w rekultywacji, • Badania gleb rolniczych na których

wykorzystywane będą osady

Zarządzający oczyszczalniami

Odpady budowlane


Cel Działanie Wykonawcy Osiągnięcie poziomu 70% odzysku odpadów budowlanych, w tym 90% gruzu budowlanego

• Wspieranie tworzenia punktów skupu surowców wtórnych

• WdroŜenie systemu gospodarowania odpadami budowlanymi

Gminy we wspólpracy z wytwórcami i firmami usuwającymi te odpady

Wspólnym celem stawianym przed gospodarką wszystkimi powstającymi odpadami jest stworzenie systemu zapewniającego pełną ewidencję wytwarzania odpadów i ich obrotu . Jest to niezmiernie waŜne, gdyŜ tylko posiadanie takiej informacji przez władze publiczne moŜe zapewnić właściwe planowanie i organizowanie systemu gospodarki odpadami. 4.2.3 System gospodarki odpadami w powiecie grodziskim Przedstawione powyŜej cele i działania mające słuŜyć prowadzeniu właściwej gospodarki odpadami na poziomie powiatu pozwalają na zdefiniowanie systemu gospodarki odpadami dla powiatu grodziskiego. Tworzenie tego systemu oparto na następujących podsystemach:

57

1. Podsystem gospodarki odpadami komunalnymi, osadami ściekowymi, odpadami

opakowaniowymi, wielkogabarytowymi, zawierającymi części elektroniczne; 2. Podsystem gospodarki odpadami biodegradowalnymi; 3. Podsystem gospodarki odpadami niebezpiecznymi (wysegregowanymi z odpadów

komunalnych); 4. Podsystem gospodarki odpadami przemysłowymi; 5. Podsystem gospodarki odpadami medycznymi, weterynaryjnymi i zwłokami

zwierzęcymi; 6. Podsystem gospodarki wrakami samochodowymi i oponami; 7. Podsystem gospodarki odpadami budowlanymi; 8. Podsystem gospodarki odpadami zawierającymi azbest i/lub PCB. W odniesieniu do systemu tworzonego na podstawie poprzedniego, pierwszego Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Grodzisk Mazowiecki w niniejszym Powiatowym Planie Gospodarki Odpadami do roku 2015 nie dokonano zasadniczych zmian. Wprowadzone poprawki mają na celu wzmocnienie tych podsystemów, w których nie uzyskano satysfakcjonującego poziomu gospodarowania odpadami, a takŜe są związane z koniecznością dostosowania systemu istniejącego w powiecie grodziskim do współdziałania z innymi podsystemami tworzonymi w powiatach włączonych do regionu m. st. Warszawa. Podsystem gospodarki odpadami komunalnymi, osadami ściekowymi, opakowaniowymi.

W ramach tego podsystemu planuje się docelowo prowadzić działania polegające na: - edukacji zarówno mieszkańców jak i wytwórców odpadów w celu minimalizacji ilości

wytwarzanych odpadów oraz propagowania właściwych metod postępowania z nimi, - objęciu zorganizowanym systemem zbiórki odpadów wszystkich gospodarstw domowych

oraz podmiotów gospodarczych wytwarzających odpady tego typu; - zintensyfikowaniu selektywnej zbiórki opadów „u źródła” poprzez objęcie tym rodzajem

zbiórki odpadów większości mieszkańców domów jednorodzinnych. Organizacja systemu selektywnej zbiórki „w sąsiedztwie” dla mieszkańców budynków wielorodzinnych poprzez zakup i ustawianie ogólnie dostępnych pojemników na posegregowane odpady.

- stworzenie gminnych systemów zbierania wyselekcjonowanych odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych (np. baterie, akumulatory, lampy fluoroscencyjne, przeterminowane leki, opakowania po substancjach niebezpiecznych) wyselekcjonowanych z odpadów komunalnych;

- kompostowaniu odpadów organicznych; - tworzeniu gminnych systemów zbierania odpadów wielkogabarytowych i urządzeń

zawierających części elektroniczne (sprzęt AGD, komputery, monitory itp.) - ścisłym nadzorze nad podmiotami zajmującymi się odbiorem, transportem i

unieszkodliwianiem odpadów komunalnych, - wspieranie działań mających na celu zmniejszanie masy osadów ściekowych, ich

stabilizację, rolnicze wykorzystanie i/lub kompostowanie, - współpracy z wytwórcami odpadów opakowaniowych i organizacjami odzysku w celu

minimalizacji wytwarzania i zapewnienia poŜądanego poziomu recyklingu odpadów opakowaniowych,

- prowadzeniu współpracy z gminami i powiatami regionu m.st. Warszawy w celu tworzenia wspólnego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi,

58

- zamknięcie składowiska odpadów komunalnych w Petrykozach. Podsystem gospodarki odpadami biodegradowalnymi Celem działania tego podsystemu jest spowodowanie, Ŝe w 2011 roku na składowiskach deponowane będzie nie więcej niŜ 63% masy odpadów komunalnych (w porównaniu z rokiem 1995), a w roku 2015 mniej niŜ 50%. Rozwój systemu zbiórki odpadów ulegających biodegradacji bezpośrednio z gospodarstw domowych realizowany będzie poprzez gromadzenie tej frakcji przez wytwórców w: • pojemnikach na biomasę, • workach papierowych, • workach z tworzyw sztucznych ulegających biodegradacji

i ich późniejsze przekazywanie w ramach utworzonych gminnych systemów selektywnego zbierania tych odpadów, lub bezpośrednie odstawianie do punktów unieszkodliwiania tej grupy odpadów. Na terenie powiatu wykorzystane będą następujące metody zbierania odpadów ulegających biodegradacji: • bezpośrednio z domostw (zabudowa jednorodzinna), • z zastosowaniem pojemników ustawionych w bezpośrednim sąsiedztwie gospodarstw

domowych (zabudowa wielorodzinna), • poprzez bezpośrednią dostawę odpadów do obiektów odzysku (głównie z pielęgnacji

terenów zielonych), • zbieranie zmieszanych odpadów komunalnych systemem dwupojemnikowym. Odpady

ulegające biodegradacji zbierane razem z odpadami mineralnymi w jednym pojemniku. W drugim pojemniku zbierane są wszystkie suche surowce wtórne oraz odpady niebezpieczne przeznaczone do specjalistycznego unieszkodliwienia.

Zbieranie selektywne odpadów ulegających biodegradacji gwarantuje uzyskanie surowca o większej czystości, co ma szczególne znaczenie w przypadku stosowania kompostowania jako metody recyklingu organicznego odpadów ulegających biodegradacji. Pozyskany w ten sposób kompost moŜe mieć szerokie zastosowanie, równieŜ do nawoŜenia upraw. Zakłada się, Ŝe ten rodzaj zbiórki odpadów ulegających biologicznemu rozkładowi wprowadzany będzie na terenach z dominującą zabudowa jednorodzinną. Zbiórka odpadów zmieszanych daje surowiec częściowo zanieczyszczony. MoŜe być on zagospodarowany m.in. w procesie fermentacji metanowej odpadów lub w pryzmach energetycznych. W przypadku skierowania pozyskanego tą metodą surowca do kompostowni uzyskuje się produkt gorszej jakości, mogący zawierać np. kawałki szkła, mający ograniczone zastosowanie, np. do rekultywacji terenów poprzemysłowych. Przewiduje się, Ŝe zmieszane odpady organiczne gromadzone i zbierane będą z obszarów z dominującą zabudową wielorodzinną. Zebrane odpady biodegradowalne unieszkodliwiane będą w kompostowniach naleŜących do regionalnego systemu gospodarki odpadami bądź teŜ w instalacjach znajdujących się w miejscowościach poza regionem m. st. Warszawy. Celowe jest utrzymanie działalności kompostowni odpadów w Grodzisku Mazowieckim, zaleŜeć to jednak będzie od przeprowadzenia jej modernizacji i zmiany stosowanej technologii tak aby zapewnić, Ŝe nie będą z niej emitowane substancje złowonne. Tym niemniej decyzja o innym niŜ składowanie sposobie oraz miejscu unieszkodliwiania odpadów ulegających rozkładowi biologicznemu będzie podejmowana przez władze poszczególnych gmin powiatu grodziskiego.

59

Podsystem gospodarki odpadami niebezpiecznymi (wysegregowanymi z odpadów komunalnych) Celem działania tego podsystemu będzie zapewnienie, Ŝe ze strumienia odpadów komunalnych wysegregowywane będą odpady niebezpieczne (m.in. baterie, odpady medyczne, świetlówki i in.)., na poziomie zgodnym z załoŜeniami planu wojewódzkiego. Przy zbieraniu odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych podejmowane będą następujące działania organizacyjne: • Zbieranie w gminnych punktach zbiorczych: odpady donoszone są przez mieszkańców

do punktów zbiorczych – np. do pojemników ustawionych w sklepach ze sprzętem elektrycznym, w budynkach publicznych (urzędy, szkoły, urzędy pocztowe i in.) oraz do specjalistycznych, ogólnie dostępnych pojemników.

• Regularny, bezpłatny odbiór odpadów przez specjalistyczny samochód. Do tego celu stosowane będą specjalne samochody z pojemnikami objeŜdŜające w określone dni wyznaczony obszar.

• Zbieranie odpadów niebezpiecznych prowadzona będzie w planowanych - regionalnych zakładach odzysku i unieszkodliwiania odpadów.

Na terenie powiatu grodziskiego nie przewiduje się utworzenia instalacji (lokalnej bądź regionalnej) słuŜącej do unieszkodliwiania wysegregowywanych odpadów niebezpiecznych,. Dlatego teŜ będą one, przez upowaŜnione do tego firmy, wywoŜone z terenu powiatu do instalacji mających pozwolenie na przetwarzanie lub unieszkodliwianie poszczególnych grup odpadów niebezpiecznych. Podsystem gospodarki odpadami przemysłowymi i podsystem gospodarki odpadami medycznymi, weterynaryjnymi i zwłokami zwierzęcymi

Działania administracji w tym zakresie będą przede wszystkim zmierzały do stworzenia pełnej bazy danych o wytwórcach odpadów przemysłowych i medycznych, przedsiębiorcach zajmujących się odbiorem, transportem i unieszkodliwianiem odpadów tego rodzaju, zapewnienie właściwego postępowania zarówno wytwórców jak i firm prowadzących gospodarkę odpadami przemysłowymi i medycznymi. Samorząd powiatowy, we współpracy z samorządami gminnymi i organizacjami pozarządowymi prowadzić będzie akcje edukacyjne propagujące właściwe sposoby postępowania z odpadami tego typu. Wspierane będą działania osób fizycznych i prawnych zamierzających podejmować działalność polegającą na odzyskiwaniu i gospodarczym wykorzystywaniu odpadów przemysłowych powstających na terenie powiatu. Nie planuje się budowy składowisk odpadów przemysłowych i/lub punktów ich unieszkodliwiana. Zgodnie z informacją zawartą w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami na terenie powiatu grodziskiego istnieje instalacja do unieszkodliwiania odpadów medycznych – autoklaw w Szpitalu Zachodnim w Grodzisku Mazowiecki. Zgodnie z uzyskaną informacją w chwili obecnej instalacja ta nie jest eksploatowana. W przypadku jej uruchomienia zostanie ona objęta specjalnym nadzorem władz samorządowych oraz organów ochrony środowiska. W ramach podsystemu prowadzone będą prace mające na celu wdroŜenie prawidłowego sposobu postępowania z olejami odpadowymi. Prowadzony będzie nadzór nad podmiotami wytwarzającymi ten rodzaj odpadów i wspierany system ich zbierania, oparty na gminnych punktach skupu. Zebrane oleje odpadowe będą wywoŜone poza teren powiatu w celu ich regeneracji i/lub unieszkodliwienia.

60

Podsystem gospodarki wrakami samochodowymi i oponami Podsystem ten zostanie oparty o stacje demontaŜu zuŜytych środków transportu oraz nowoprojektowane zakłady, które jednocześnie będą uprawnione do wydawania zaświadczeń o złomowaniu samochodów oraz będą miejscem sprzedaŜy odzyskanych części samochodowych. Dopuszcza się równieŜ moŜliwość tworzenia niezaleŜnych punktów sprzedaŜy odzyskanych części. W chwili obecnej stacja demontaŜu funkcjonuje w gminie Grodzisk Mazowiecki, w której mogą być przerabiane wszystkie wraki pojazdów wytwarzane na obszarze powiatu. Nie przewiduje się budowy zakładu do odzysku opon, odpady tego typu będą wywoŜone poza teren powiatu. ZuŜyte opony będą odzyskiwane przez systemy gminne i w stacjach demontaŜu. Podsystem gospodarki odpadami budowlanymi Wspierane będą działania mające na celu wysortowanie odpadów budowlanych ze strumienia odpadów komunalnych i zwiększenie poziomu gospodarczego wykorzystania obojętnych odpadów budowlanych (drogownictwo, budownictwo, rekultywacja itp.). Wspierane będzie tworzenie punktów skupu surowców wtórnych – powinno się to przyczynić do podniesienia stopnia odzysku uŜytecznych surowców z odpadów budowlanych. Przetworzone odpady budowlane wywoŜone będą poza teren powiatu w celu bezpiecznego dla środowiska ich unieszkodliwienia. Podsystem gospodarki odpadami zawierającymi azbest i/lub PCB W ramach podsystemu zrealizowane będą prace mające na celu inwentaryzacje odpadów i produktów zawierających azbest i PCB. Wspierany będzie rozwój systemu bezpiecznego zbierania i transportu tych odpadów. Zebrane odpady zawierające azbest i PCB będą wywoŜone poza teren powiatu celem ich bezpiecznego dla środowiska unieszkodliwienia.

61

5. KOSZTY REALIZACJI PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA POWIATU GRODZISKIEGO

5.1 Koszty realizacji „Planu...” Niezwykle waŜnym elementem niniejszego „Planu...” są koszty jego wdroŜenia. Koszty te moŜna wstępnie oszacować korzystając z modelu symulacyjnego zastosowanego dla Krajowego Planu Gospodarki Odpadami. W przeprowadzonych szacunkach wzięto pod uwagę postawione w niniejszym „Planie...” cele dotyczące niezbędnych do osiągnięcia pułapów odzysku i recyklingu poszczególnych frakcji odpadów. Oszacowane koszty inwestycyjne i eksploatacyjne przedstawiono w poniŜszej tabeli. Tabela 5.1 Szacunkowe koszty stworzenia i funkcjonowania systemu gospodarki odpadami w powiecie grodziskim

Zadania Okres realizacji (lata)

Szacowany koszt w zł

Kontrola i nadzór nad podmiotami włączonymi do powiatowego systemu gospodarki odpadami, kontrola gospodarstw domowych (W zakresie posiadania podpisanych umów na odbiór odpadów)

2008 - 2015 W ramach działań

własnych administracji

Modernizacja kompostowni odpadów w Grodzisku Maz.

2008 - 2009

Brak szczegółowych danych koszt

oszacowano na poziomie 3 – 25 mln

zł Edukacja ekologiczna w zakresie właściwego postępowania z odpadami

2008 - 2015 5 000/rok

Zakup pojemników do separatywnego zbierania odpadów w gminach w których brak wystarczajacej ilości pojemników

2008 - 2011 5 000 – 30 000/rok

Koszty funkcjonowania powiatowego systemu gospodarki odpadami 2008 rok 3 000 000

Koszty funkcjonowania powiatowego systemu gospodarki odpadami

2015 rok 5 000 000

PowyŜsze oszacowania są wstępną oceną kosztów wdroŜenia powiatowego systemu gospodarki odpadami, zostaną one zweryfikowane po przeprowadzeniu aktualizacji gminnych programów gospodarki odpadami. 5.2 Źródła finansowania „Planu...” Zgodnie z zasadą „zanieczyszczający płaci”, koszty zorganizowania i funkcjonowania systemu gospodarki odpadami powinien ponosić wytwórca odpadów. Oznacza to, Ŝe wielkość opłaty za usunięcie odpadów z miejsca ich wytworzenia i ich późniejsze bezpieczne dla środowiska unieszkodliwienie, powinna objąć nie tylko powyŜsze czynności, ale takŜe pozwolić na sfinansowanie kosztów niezbędnych inwestycji, a takŜe pokrycie kosztu ewentualnej rekultywacji środowiska. Praktyczne wprowadzenie w Ŝycie tej zasady jest jednak niezwykle trudne, zwłaszcza w odniesieniu do gospodarki odpadami komunalnymi. Z jednej strony niska świadomość ekologiczna społeczeństwa polskiego, wieloletni brak właściwych programów gospodarki odpadami, a takŜe niski stopień zamoŜności gospodarstw domowych powoduje, Ŝe zwiększenie indywidualnych kosztów gospodarowania odpadami prowadzi do tego, Ŝe mieszkańcy pozbywają się odpadów w sposób nielegalny. Stąd, zwłaszcza w początkowym okresie realizacji programu moŜna się spodziewać, Ŝe będzie on

62

musiał uzyskać wsparcie z funduszy publicznych. Ze względu na wstąpienie Polski do Unii Europejskiej szczególną rolę w finansowaniu inwestycji ochrony środowiska w sektorze publicznym odgrywać będą środki UE, uzyskane w ramach funduszy strukturalnych i spójności. Pomoc taka będzie jednak obwarowana szeregiem warunków. Po pierwsze przedsięwzięcia wspierane ze środków UE powinny być efektywne ekonomicznie. Nie jest to toŜsame z opłacalnością finansową. Analiza społecznych kosztów i korzyści (CBA) musi jednak wykazać korzyść netto dla społeczeństwa wynikającą z realizacji inwestycji. Projekty, które mają szansę uzyskać wsparcie ze środków publicznych, w tym środków UE, nie muszą być opłacalne finansowo bez subwencji ze źródeł publicznych. JednakŜe wraz z subwencjami, wskaźniki finansowe (IRR i NPV) dla inwestora powinny przekroczyć próg opłacalności, co jest warunkiem koniecznym, aby przedsięwzięcie mogło być przez inwestora zrealizowane. NaleŜy teŜ wykazać płynność finansową projektu w okresie eksploatacji albo udokumentować, Ŝe inwestor będzie w stanie sfinansować deficyty przepływów pienięŜnych, jeŜeli się pojawią. Zbyt wysoka rentowność finansowa przedsięwzięcia z punktu widzenia inwestora spowoduje odmowę lub zmniejszenie subwencji ze środków Unii Europejskiej, gdyŜ będzie oznaczała, Ŝe projekt moŜe być sfinansowany ze źródeł komercyjnych.

W kaŜdym przypadku będzie analizowana zdolność przedsięwzięcia do generowania przychodów. Źródłem przychodów w gminnej infrastrukturze ekologicznej są opłaty ponoszone przez uŜytkowników (gospodarstwa domowe, podmioty gospodarcze). Konieczne będzie obliczenie wysokości opłat, które pokryją koszty eksploatacji, remontów oraz odtworzenia majątku (amortyzacja). Wymagane będzie takŜe obliczenie pełnego kosztu średniorocznego, który jest odpowiednikiem pełnego zapotrzebowania inwestycji na roczne przychody, aby mogła się ona samofinansować. Opłaty za korzystanie z infrastruktury publicznej będzie moŜna podwyŜszać stopniowo pod warunkiem wykazania, Ŝe zbyt szybkie podniesienie stawek opłat obciąŜy zbyt drastycznie budŜety gospodarstw domowych. Przychody z opłat, które uŜytkownicy będą w stanie zapłacić obniŜą udział środków publicznych w finansowaniu przedsięwzięcia, gdyŜ po skapitalizowaniu zostaną odjęte od kosztów kwalifikowanych stanowiących podstawę obliczania udziału środków publicznych. Inwestycje w ramach programu gospodarki odpadami mogą być w związku z tym wspierane przez źródła publiczne jak i prywatne.

Źródła publiczne

W obszarze gospodarki odpadami dominującą rolę w finansowaniu inwestycji odgrywają i będą odgrywały źródła publiczne, zarówno krajowe jak i zagraniczne. Do podstawowych źródeł krajowych naleŜą budŜety własne władz samorządowych, kredyty zaciągane przez władze samorządowe, dotacje celowe z budŜetu państwa, pozabudŜetowe fundusze ekologiczne oraz środki zagraniczne – przede wszystkim z UE.

Rola funduszy publicznych w finansowaniu programu gospodarki odpadami powinna polegać nie tyle na obniŜaniu kosztów finansowania inwestycji, co na koncentrowaniu środków na wspieranie inwestycji priorytetowych z punktu widzenia celów programu inwestycyjnego.

Znaczny cięŜar finansowania inwestycji w gospodarce odpadami ponosić będą gminy. W granicach wyznaczonych przez prawo oraz zdolność kredytową, finansowanie tych inwestycji przez samorządy w najbliŜszych latach powinno się odbywać poprzez uzyskiwanie wsparcia ze środków Unii Europejskiej, zaciąganie lub gwarantowanie przez gminy kredytu zewnętrznego, pozyskiwanego w sektorze bankowym i w międzynarodowych instytucjach

63

finansujących. W sytuacjach uznanych przez władze gmin za uzasadnione, inwestycje będą finansowane z bieŜących dochodów władz samorządowych, lub gdy będzie to moŜliwe, z dotacji celowych budŜetu państwa.

Sektor prywatny

Polska do tej pory w niewielkim stopniu wykorzystywała prywatne źródła finansowania inwestycji w infrastrukturze publicznej. Nie został stworzony skuteczny system bodźców i korzystnych warunków dla przyciągnięcia kapitału z sektora prywatnego. Udzielanie koncesji firmom prywatnym na budowę i eksploatację gminnej infrastruktury naleŜy wciąŜ do wyjątków i jest obecnie procesem skomplikowanym z prawnego punktu widzenia.

Pełne zbilansowanie programu ochrony środowiska, a w tym gospodarki odpadami, moŜe wymagać zwiększenia roli sektora prywatnego wobec spodziewanego dalszego spadku wpływów funduszy ochrony środowiska oraz wyczerpywania się zdolności władz samorządowych do zaspokajania rosnących potrzeb w zakresie finansowania infrastruktury gminnej. ChociaŜ projekty takie charakteryzują niskie finansowe stopy zwrotu i długie okresy zwrotu, to są one obarczone stosunkowo niskim ryzykiem dlatego teŜ nie powinno być trudności w znalezieniu prywatnych źródeł ich finansowania. Istnieją więc trzy moŜliwości finansowania niezbędnych prac, tj. poprzez źródła: • publiczne – np. pochodzące z budŜetu państwa, miasta lub gminy lub pozabudŜetowych inwestycji publicznych, • prywatne – np. z banków komercyjnych, funduszy inwestycyjnych, towarzystw leasingowych, • prywatno-publiczne – np. ze spółek prawa handlowego z udziałem gminy.

MoŜliwe jest łączenie środków pochodzących z róŜnych źródeł oraz zawieranie umów na wspólną realizację inwestycji przez samorządy terytorialne i podmioty prywatne.

64

6. MONITORING REALIZACJI „PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA POWIATU GRODZISKIEGO”

Dla monitorowania efektów realizacji powiatowego planu gospodarki odpadami konieczne jest stworzenie zestawu mierników (kryteriów), przy pomocy których realizacja planu moŜe być oceniana. Jako trzy podstawowe mierniki przyjęto:

1. Istnienie wymiany informacji na temat odpadów pomiędzy gminami, a Starostwem Powiatowym;

2. Stworzenie bazy danych o odpadach wytwarzanych i/lub przywoŜonych na teren powiatu i o sposobach postępowania z nimi;

3. Ilość przeprowadzonych akcji edukacyjnych, szkoleń itp. dotyczących właściwego postępowania z odpadami.

Ponadto w odniesieniu do poszczególnych grup odpadów objętych niniejszym programem zastosowanie znajdzie szereg kryteriów - szczegółowych mierników efektywności realizacji programu. Realizacja programu będzie monitorowania w odniesieniu do następujących wskaźników: Odpady komunalne • Ilość odpadów faktycznie wytworzonych w odniesieniu do prognozy; • Liczba mieszkańców uczestniczących w zorganizowanym systemie zbiórki odpadów; • Liczba mieszkańców objętych systemem selektywnej zbiórki odpadów; • Ilość odpadów odzyskanych w recyklingu; • Powierzchnia/ilość miejsc nielegalnego składowania odpadów; • Ilość odpadów niebezpiecznych wydzielonych z komunalnych. Odpady przemysłowe • Udział odpadów przemysłowych odzyskanych i wykorzystanych gospodarczo; • Ilość zidentyfikowanych/usuniętych odpadów zawierających azbest i PCB. Odpady medyczne • Ilość punktów medycznych nie posiadających uzgodnionego sposobu gospodarowania

odpadami. Odpady opakowaniowe • Istnienie bazy danych o źródłach wytwarzania i ilości powstających odpadów

opakowaniowych; • Poziom odzysku poszczególnych grup odpadów opakowaniowych. Wraki i opony • Poziom odzysku opon; • Ilość wraków poddanych recyklingowi; • Poziom odzysku materiałów z wraków. Osady ściekowe • Masa (udział) osadów ściekowych poddanych wstępnym procesom obróbki; • Udział osadów ściekowych wykorzystanych gospodarczo.

65

Odpady budowlane • Osiągnięty poziom odzysku odpadów budowlanych. Raporty z realizacji „Planu gospodarki odpadami dla powiatu grodziskiego…” przygotowywane będą co dwa lata. Zgodnie z obowiązującym prawem z taką teŜ częstotliwością Starosta zdawać będzie Radzie Powiatu sprawozdanie z jego realizacji. Na podstawie oceny realizacji „Planu...” będzie dokonywana jego aktualizacja. Dla przygotowania tych sprawozdań, a takŜe aby zapewnić, Ŝe załoŜone w niniejszym dokumencie cele zostaną osiągnięte Starosta Grodziski będzie monitorował realizacją „Planu gospodarki odpadami dla powiatu grodziskiego…” poprzez: - nawiązanie współpracy z gminami, odpowiedzialnymi za gospodarowanie odpadami

komunalnymi, - nawiązanie współpracy z instytucjami szczebla wojewódzkiego (Marszałek Województwa

Mazowieckiego, Wojewoda Mazowiecki, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska) w zakresie ich kompetencji w odniesieniu do gospodarki odpadami,

- współpracę z organizacjami pozarządowymi zainteresowanymi problematyką ochrony środowiska,

- wykorzystanie własnych kompetencji w zakresie gospodarki odpadami (wydawanie pozwoleń na wytwarzanie odpadów, zezwoleń dotyczących gospodarowania odpadami, przyjmowania informacji o wytwarzanych odpadach, prowadzenia kontroli w zakresie wydanych pozwoleń, zezwoleń i przyjętych informacji).

66

7. ANALIZA ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU „PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA POWIATU GRODZISKIEGO„ NA ŚRODOWISKO

Zakłada się, Ŝe realizacja „Planu...” będzie miała pozytywne oddziaływanie na stan środowiska przyrodniczego i jakość Ŝycia mieszkańców powiatu grodziskiego. Ocenę taką moŜna sformułować zarówno na podstawie przyjętych w dokumencie celów (zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów u „źródła”, wprowadzenie bezpiecznych dla środowiska i ludzi sposobów unieszkodliwiania odpadów, uporządkowanie gospodarki odpadami w całym powiecie), jak i uzgodnieniu tych celów z Polityką Ekologiczną Państwa, Krajowym Planem Gospodarki Odpadami i Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami. Zakłada się, Ŝe realizacja wskazanych w „Planie gospodarki odpadami dla powiatu grodziskiego” działań przyczyni się takŜe do wypełnienia spoczywających na Polsce obowiązków wynikających z przejęcia do polskiej legislacji dorobku prawnego Unii Europejskiej. Zgodnie z przyjętymi załoŜeniami naleŜy spodziewać się, Ŝe dzięki realizacji przewidzianych w „Planie...” działań zmniejszy się ilości odpadów deponowanych na składowiskach. Będzie to moŜliwe dzięki wprowadzeniu selektywnej zbiórki „u źródła”, wydzielaniu ze strumienia odpadów komunalnych wybranych grup odpadów (niebezpieczne, opony, wielkogabarytowe, budowlane itp.) oraz skierowaniu do kompostowania odpadów organicznych. Zakłada się takŜe, Ŝe dzięki realizacji załoŜonych zadań z terenu powiatu grodziskiego zostaną usunięte szczególnie groźne kategorie odpadów – zawierające PCB i azbest, co bezpośrednio wpłynie na zwiększenie bezpieczeństwa mieszkańców powiatu grodziskiego. Celem programu jest takŜe dostosowanie istniejących na terenie powiatu instalacji do unieszkodliwiana odpadów do obowiązujących norm prawnych, likwidacja wszystkich miejsc nielegalnego unieszkodliwiania (w tym składowania) odpadów. Ocenia się, Ŝe realizacja działań zaproponowanych w „Planie...” wpłynie pozytywnie w szczególności na:

- zwiększenie komfortu Ŝycia mieszkańców powiatu, dzięki stworzeniu zorganizowanego, sprawnego systemu gospodarki odpadami, którym docelowo objęte zostaną wszystkie osoby mieszkające na terenie powiatu grodziskiego,

- zmniejszenie kosztów odbioru odpadów od mieszkańców dzięki szerokiemu wprowadzeniu systemu ich segregacji u ‘źródła” i odbiorze posegregowanych odpadów,

- zwiększenie bezpieczeństwa prowadzenia działalności gospodarczej na terenie powiatu, poprzez właściwy nadzór nad gospodarką odpadami w przedsiębiorstwach oraz dzięki doradztwu udzielanemu przez administrację publiczną w zakresie właściwej gospodarki odpadami w przedsiębiorstwach,

- wyeliminowanie nieprawidłowości w sposobie postępowania z odpadami dzięki wprowadzeniu powiatowego systemu ewidencji i kontroli gospodarki odpadami,

- zmniejszenie zagroŜenia sanitarnego poprzez wdroŜenie właściwych sposobów postępowania (oraz nadzór nad realizacją) z odpadami medycznymi i weterynaryjnymi (m.in. zwłokami padłych zwierząt),

- ograniczenie degradacji środowiska – zwłaszcza gleb oraz wód powierzchniowych i podziemnych z zapewnieniem, Ŝe instalacje do unieszkodliwiania opadów spełniać będą normy prawne i techniczne,

- poprawę walorów krajobrazowych poprzez likwidację „dzikich wysypisk odpadów” i właściwy nadzór nad gospodarką odpadami.

Jako jedno z waŜniejszych zadań postawionych w niniejszym dokumencie potraktowano kwestie edukacji w odniesieniu do właściwych form gospodarki odpadami. Realizacja tych zadań powinna przyczynić się do zapobiegania wytwarzaniu i minimalizacji

67

ilości wytwarzanych odpadów komunalnych, przemysłowych, opakowaniowych i in. WdraŜanie programów, kampanii i działań edukacyjnych powinno przynieść pozytywny efekt nie tylko w odniesieniu do gospodarki odpadami, ale w szerszym zakresie powinno przyczynić się do ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko przez róŜne formy działalności mieszkańców powiatu grodziskiego. PoniewaŜ w obecnej wersji w „Planie gospodarki odpadami dla powiatu grodziskiego” nie przewidziano realizacji Ŝadnych nowych inwestycji (instalacji do unieszkodliwiania) w zakresie gospodarki odpadami, to z jego wdraŜaniem nie są związane Ŝadne bezpośrednie negatywne oddziaływania9. MoŜliwość wytąpienia oddziaływań negatywnych jest przede wszystkim związana z brakiem realizacji działań zaproponowanych w niniejszym dokumencie i nie stworzeniem spójnego systemu gospodarki odpadami na terenie gmin naleŜących do powiatu. W takiej sytuacji nie tylko nie zostaną osiągnięte przedstawione powyŜej pozytywne efekty, ale moŜe to doprowadzić do wzmoŜenia presji na środowisko przyrodnicze. Dla zminimalizowania tego niebezpieczeństwa zaproponowano odpowiednie formy monitorowania i kontroli realizacji działań zaproponowanych w „Planie...”. Wystąpienie negatywnych oddziaływań moŜliwe jest na poziomie przyjętych rozwiązań szczegółowych i indywidualnych działań. Wprowadzenie wyŜszych stawek za odbiór odpadów z gospodarstw domowych, bez jednoczesnego zaostrzenia kontroli nad prawidłowością postępowania moŜe spowodować wzrost ilości odpadów deponowanych na nielegalnych składowiskach. W przypadku niewłaściwego stosowania osadów ściekowych moŜe dochodzić równieŜ do zanieczyszczenia gleby metalami cięŜkimi, bakteriami i/lub pasoŜytami. Dlatego teŜ Starostwo Powiatowe w Grodzisku Mazowieckim w ramach swoich kompetencji prowadzić będzie uwaŜny i szczegółowy nadzór nad działaniami realizowanymi w ramach „Planu gospodarki odpadami dla powiatu grodziskiego”.

9 W przypadku, gdy w wyniku konsultacji gmin naleŜących do powiatu grodziskiego uzna się, Ŝe celowe jest podjęcie współpracy i budowa wspólnej, powiatowej instalacji unieszkodliwiania odpadów jej skutki dla środowiska powinny zostać zidentyfikowane i ocenione na podstawie przeprowadzonej procedury oceny oddziaływania na środowisko.

AKTUALIZOWANY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA...

Documents

Transcript of AKTUALIZOWANY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA...