Nakładem Wydawnictwa ASTRUM ukazały siC takce ksi>cki:

,,Ezoteryka’’

• TedAndrews,Aura, czyli pole energetyczne człowieka

• ScottCunningham,Moc żywiołów. Magia naturalna dla zaawansowanych

• FriedFroemer,Wahadełko. Nauka tajemna

• ErnstIssberner-Haldane,Czytanie z ręki

• MyrahLawrance,Czytanie z dłoni. Podstawy i analiza

• AlicjaLubczyk,Potęga umysłu. Siła podświadomości

• RafałSchermann,Pismo nie kłamie

• GiselaSchoeller,Mity egipskie

• TeresaSt pór,Chirologia. Przyszłość w Twoich dłoniach

• TeresaSt pór,Tajemnica piramid

• TeresaSt pór,Wahadełko spróbuj i Ty

a takce:• HeidrunBreden,HorstGeorgBreden,100 metod samoleczenia w medy-

cynie naturalnej

• RenateBu aloe, Kobiety i stres. Metody walki i przezwyciężania

• PaulEdelmann,UweLeiendecker,Choroby żył w pytaniach i odpowiedziach

• HelgaEisele,Kobiety po czterdziestce

• StephanieFaber, 100 receptur samoleczenia roślinami w medycynie naturalnej

• BarbaraJakimowicz-Klein,Alergie. Pytania i odpowiedzi

• BarbaraJakimowicz-Klein,Aromaterapia. Pytania i odpowiedzi

• BarbaraJakimowicz-Klein,Dieta antymiażdżycowa

• BarbaraJakimowicz-Klein, Dieta antyreumatyczna

• BarbaraJakimowicz-Klein,Dieta na pamięć i koncentrację

• BarbaraJakimowicz-Klein, Dieta odpornościowa

• Barbara Jakimowicz-Klein,Dieta pielęgnacyjna. Zdrowa skóra, piękne włosy

• BarbaraJakimowicz-Klein,Dieta witalna

• BarbaraJakimowicz-Klein,Zachować młodość. Diety i styl życia hamujące pro-

cesy starzenia

• BarbaraJakimowicz-Klein,Zdrowe oczy

• JoannaKaczara, Masaż niemowlęcia

• JanK kol, Magia feng shui

• AndrzejSieradzki,Pokonaj stres

• KatarzynaSosnowska, Bóle kręgosłupa...

• KlausStrackharn,Leczenie bólów migrenowych

• LechTkaczyk,Dieta Funkcjonalna. Nowe spojrzenie na zdrowe żywienie

• KarenVago, Odtruwanie organizmu. Jak zapobiegać zatruciom toksynami

Zaj

rzyj

do

nas

zej

Ksi

ęgar

ni

Inte

rnet

ow

ej w

ww

.ast

rum

.wro

c.p

l i

zam

ów

:

WROCŁAW

Elcbieta Libiszewska-Kindler

AJURWEDA

© Copyright by Wydawnictwo ASTRUM Sp. z o.o.

Wrocław 2009Wszelkie prawa zastrzeione

Opracowanie redakcyjne

AleksAndrA OtrEbskA

Opracowanie techniczne

elhbietA bursztynOwicz

Projekt okładkiJerzy MichAlski

Wydanie I

hadna czF]ć tej pracy nie moie być powielana i rozpowszechnianaw jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób, włAcznie z fotokopiowaniem, nagrywaniem na ta]my lub przy uiyciu innych systemów, bez pisemnej

zgody wydawcy

Zamówienia na ksiAiki moina składać na kartach pocztowych lub przez InternetowA KsiFgarniF WysyłkowA

www.wydawnictwo-astrum.pl

www.sluchowiska.com

www.ksiazki-dla-dzieci.com

Nasz adres

Wydawnictwo ASTRUM

50-950 Wrocław 2, skr. poczt. 292e-mail: astrum@astrum.wroc.pl

tel. 530 773 420, 530 837 421; fax 71 372-18-34

Napisz do nas lub zadzwoR!

ISBN 978-83-7277-380-7

5

Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Ajurweda – jej podstawy i cele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

Spokój i równowaga wewnFtrzna dziFki ajurwedzie – iycie w zgo- dzie z naturA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Jak prawidłowo medytować – wskazówki i porady . . . . . . . . . . . 14

Być zdrowym i piFknym dziFki masaiom i naturze . . . . . . . . . . . 16

Typy ludzkie i ich charakterystyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Produkty spoiywcze dla kaidego z typów . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

Jak je]ć i co je]ć, aby być zdrowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

Biorytm w ajurwedzie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

Zioła i przyprawy w kuchni ajurwedy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Proces trawienia – przyczyny zakłóceR i porady dla kaidego typu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

7-punktowy regenerujAcy i uzdrawiajAcy program . . . . . . . . . . . 39

Recepty – szybkie, zdrowe, łatwe i skuteczne . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Zupy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

Potrawy dla milusiRskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

Dania na wszystkie okazje – dla kaidego co] smakowitego i ory- ginalnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

Deser, czyli ,,koniec wieRczy kaide dzieło” . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

Spis treści

6

Afrodyzjaki w kuchni, czyli jak pobudzić zmysły, jak poczuć siF młodszym, bardziej witalnym i piFkniejszym . . . . . . . . . . . . . 76

Apteczka pierwszej pomocy po ajurwedyjsku, czyli naturalna pomoc w nagłych wypadkach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

Wellness – weekend, czyli relaks od soboty do niedzieli . . . . . . . 88

Bibliograia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

7

Witajmy w tajemniczym, orientalnym ]wiecie, pełnym eg-

zotycznych zapachów, aromatycznych olejków oraz subtel-nej gry dgwiFków i barw.

Pozwólmy siF oczarować, choć na chwilF uciec od proble-

mów dnia codziennego. Udajmy siF do innego ]wiata, w któ-

rym po]piech i stres nie majA racji bytu by odkryć siebie od „wewnAtrz”, wczuć siF, wsłuchać, odprFiyć...

KsiAika ta zawiera wiele cennych wskazówek, jak siF od-

iywiać, aby pozostać w pełni sił i zdrowia.

Przedstawione w niej recepty nie wymagajA specjalnego kunsztu kulinarnego, sA łatwe do wykonania i przy tym smaczne, a zawarte w nich składniki sA ogólnie dostFpne.

BFdF szczF]liwa, je]li włAczycie choć niektóre do swojego repertuaru. InteresujAce sA równiei porady i recepty od-

mładzajAce i wzmacniajAce nasze siły witalne. MogF zapew-

nić, ie sA warte spróbowania! hyczF przyjemnej lektury

Autorka

PRZEDMOWA

8

Ajurweda – kiedy słyszy siF po raz pierwszy ten wyraz, to brzmi on trochF egzotycznie, trochF tajemniczo. Nasuwa siF pytanie – co siF za nim kryje? RegenerujAce masaie, pachnAce olejki – oto co podsuwa nam w pierwszej chwili nasz pracujAcy na pełnych obrotach umysł.

Czy to aby wszystko...? Czym jest ajurweda...?

Ayuh oznacza iycie, a veda naukF. Ajurweda to ilozoia o długim i zdrowym iyciu.

Jest to najstarsza, indyjska znana nam wiedza, przekazy-

wana i praktykowana od ponad 2000 lat. Pomimo to jest ciAgle aktualna, wzbogaca nasze iycie, a dostarczajAc no-

wych konceptów oraz wainych wskazówek, pomaga nam je jak najlepiej kształtować.

Nazywana jest powszechnie „matkA wszelkich sposobów leczenia”. DziFki niej moiemy skutecznie uniknAć wielu dolegliwo]ci, chorób oraz zbFdnych wizyt u lekarzy.

Wiedza ta przekazywana była z pokolenia na pokolenie przez misjonarzy, i to nie tylko wiedza medyczna, lecz tak-

życie jest obszarem wielu szans i możliwości,a co Ty z nich zrobisz, jest Twoim życiem

MAHARISHI MAHESH YOGI

AJURWEDA

jej podstawy i cele

9

ie o całej kulturze indyjskiej. Obecnie wykłada siF jA w In-

diach na uniwersytetach jako medycynF alternatywnA.

Ajurweda cieszyła siF jui w latach 80-tych popularno]ciA i uznaniem na ]wiecie. Szczególnie modne wówczas stały siF masaie olejkami i medytacje, zwłaszcza w]ród zestre-

sowanych menedierów i gwiazd ilmowych.

W Europie znana jest obecnie jako terapia „wellness”, za-

wierajAca masaie olejkami, eliksiry z okre]lonych ro]lin, działajAce odmładniajAco oraz bardzo smaczne, zdrowe i łatwe recepty kulinarne.

Je]ć powinno siF w zgodzie z naturA, odpowiednio do swojego typu, o czym bFdzie mowa w nastFpnych rozdzia-

łach. „W zdrowym ciele zdrowy duch” – to nasze stare po-

rzekadło i jak iadne inne odzwierciedla głównA zasadF tej wiedzy.

W ajurwedzie znajdujemy klucz do zrozumienia zwiAz-

ków miFdzy zdrowiem a chorobA. Dowiemy siF takie, jak postFpować, aby zachować równowagF w organizmie, czyli ZDROWIE.

Staroiytni indyjscy naukowcy odkryli, po długotrwałych i imudnych badaniach i obserwacjach, piFć elementów majAcych olbrzymi wpływ na iycie człowieka. SA to: prze-

strzeR, powietrze, ziemia, woda i ogieR.

Swoje do]wiadczenia zapisali w tzw. wedach, ]wiFtych in-

dyjskich pismach. ZawierajA one wyniki skrupulatnych ba-

daR oraz cenne porady dla kaidego, jak ukształtować swe

10

iycie, aby przynosiło zadowolenie i spokój. Odnajdziemy w nich wskazówki, jak siF odiywiać, aby być zdrowym.

Te wspomniane wyiej elementy majA w organizmie okre-

]lone funkcje do spełnienia, tworzA w nim dosze – czyli bioenergie, energie iycia.

Organizm ludzki składa siF w przybliieniu ze 100 bilio-

nów komórek, w których w ciAgu jednej sekundy przebie-

ga wiele biochemicznych reakcji.

Utrzymanie tego systemu w równowadze jest bardzo trud-

ne, poniewai nasz organizm podlega wielu wpływom z ze-

wnAtrz, które wzmacniajA lub hamujA ten system. I wła]nie za to, aby nasze ciało naleiycie funkcjonowało, odpowie-

dzialne sA wspomniane jui DOSZE.

Je]li przez dłuiszy czas jedna z dosz ma przewagF, jest za bardzo stymulowana, moie doj]ć do zakłóceR w organi-zmie, koRczAcych siF czFsto chorobA.

Dlatego tak bardzo powinni]my uwaiać na sygnały płynA-

ce z organizmu. On komunikuje siF z nami w róinorodny sposób, informuje nas, czy wszystko w porzAdku. TrwajA-

ce na przykład przez dłuiszy czas uczucie zmFczenia, wy-

czerpania jest jui wyragnA informacjA, której nie naleiy bagatelizować. Sugeruje nam bowiem, ie doszło do bloka-

dy dosz. Poprzez ból organizm wskazuje, ie równowaga miFdzy doszami została mocno zachwiana.

Dlatego uczmy siF wsłuchiwać w nasze ciało i odpowied-

nio interpretować płynAce z niego sygnały.

11

Dosze funkcjonujA wspólnie w kaidej komórce, tkance, or-

ganie. WspółpracujA nie tylko w organizmie, takie w natu-

rze daje siF odczuć ich wpływ. Oto przykład:

¨ KAPHA – przynosi wilgoć i deszcz (woda i ziemia),¨ PITTA – poprzez słoRce i wodF ro]nie wszystko (ogieR

i woda),¨ VATA – wiatr ma duiy wpływ na urodzaj (przestrzeR

i powietrze).

Dosze dostosowujA siF do rytmu dnia i nocy, a takie do pór roku.

12

Stres w pracy, wyczerpujAca konkurencja, walka o prze-

trwanie, obowiAzki domowe, troski i problemy dnia co-

dziennego – to wszystko sprawiło, ie oddalili]my siF od natury. A przeciei kontakt z ziemiA, wodA, powietrzem i ro]linami jest nam bardzo potrzebny.

Ajurweda pomoie nam w odnalezieniu harmonii ze ]wia-

tem. DziFki przestrzeganiu jej reguł odnajdziemy spokój, siłF i równowagF wewnFtrznA.

Odpowiednio zastosowane róinorodne recepty: kulinar-

ne, kosmetyczne i zdrowotne korzystnie wpłynA na naszA witalno]ć, dobre samopoczucie, na młodzieRczy wyglAd.

Odpoczywaj w ruchu na łonie natury

Ruch ma bardzo duie znaczenie dla samopoczucia i zdro-

wia człowieka. Wła]ciwie zastosowany jest skutecznA uciecz-

kA od monotonii iycia codziennego, poza tym daje nam nowA porcjF energii, wyostrza zmysły i koi nerwy.

Spokój i równowaga wewnętrzna dzięki ajurwedzie

życie w zgodzie z naturą

13

Poniisze rady pomogA nam w odzyskaniu spokoju:

1. Spacerujmy tak czFsto, jak tylko moiemy, sami lub z oso-

bA towarzyszAcA. Kaidy spacer na łonie natury powi-nien być dla nas nowym do]wiadczeniem, wzbogace-

niem dla naszych zmysłów.2. Zwracajmy przy tym uwagF na optyczne wraienia: ob-

serwujmy trawF na skraju drogi, bujno]ć i róinorod- no]ć kwiatów i ro]lin, konary drzew, a nawet (je]li mamy

szczF]cie!) krzAtajAce siF pracowicie mrówki. 3. Wegmy do rFki leiAce, przydroine kamyki, obserwuj-

my je uwainie i próbujmy interpretować ich formy. To pobudza kreatywno]ć i zarazem uspokaja.

4. Je]li po drodze napotkamy wartki strumyk, ]miało za-

nurzmy rFce w zimnej wodzie.5. Wsłuchujmy siF w dgwiFki natury: lekki szum wiatru,

]piew ptaków... Delektujmy siF takie ciszA wokół nas.6. Gdy po drodze napotkamy znane nam ziele, np. rumia-

nek albo miFtF, wegmy do ust i iujmy przez chwilF. Spróbujmy przy tym opisać smak!

7. WciAgnijmy przez nozdrza głFboko powietrze: wdychaj-my zapach lasu, trawy, drzew i ziemi.

Nasze ]rodowisko dostarcza nam codziennie nowych „sen-

sacji” naszym zmysłom. Uczmy siF wiFc na nowo poznawać i cenić naturF.

14

Medytacja odgrywa duiA rolF w ajurwedzie. Przede wszyst-kim jest ]rodkiem do stabilizacji trzech dosz i zachowania równowagi miFdzy nimi. Regularnie stosowana przynosi nam głFboki spokój i odprFienie.

Jest procesem „małych kroków”, powolnA drogA „do ]rod-

ka”. Poprzez niA osiAgamy duchowA regeneracjF, polepsza siF pamiFć i zdolno]ć koncentracji. ZanikajA tei stany na-

piFcia, spowodowane codziennym stresem. W ten sposób unikamy stanów depresyjnych, bezsenno]ci, a takie ataków migreny. Zignorujmy wiFc od czasu do czasu nasze obo-

wiAzki i prace domowe.

Medytujmy choć parF minut w ciAgu dnia!

Pomocne wskazówki do prawidłowej medytacji:1. Medytować regularnie, najlepiej codziennie ok. 20 min.2. Znalegć w domu lub poza nim spokojne miejsce, gdzie

nikt nie bFdzie nam przeszkadzać, i przeznaczyć je tyl-ko do tego celu.

3. Idealna w medytacji jest pozycja „lotosu”. Je]li jednak sprawia nam to problem, moiemy po prostu usiA]ć

Jak prawidłowo medytowaćwskazówki i porady