wprowadzenie

• wibratorem w instrumentach dętych jest

słup powietrza, który wykonuje drgania

podłużne

• wydłużone korpusy instrumentów dętych to

tzw. piszczałki

• drgania wywołane przy wlocie piszczałki

tworzą falę dźwiękową, na drugim końcu

piszczałki fala ulega odbiciu i powstaje

fala stojąca

• u wylotu następuje

wyrównanie ciśnienia z

otaczającą atmosferą i

powstaje podłużna fala

powrotna

• strzałka powstaje przy wlocie

i wylocie piszczałki, węzeł –

w połowie jej długości

• długość fali dźwiękowej = 2 x

długość piszczałki

• Inne długości fali to ½, 1/3

oraz ¼ długości itd.

• powstaje pełny szereg

harmoniczny

• fala natrafia u wylotu na opór i odbija się od ścianki zamykającej piszczałkę

• węzeł powstaje przy ścianie piszczałki, strzałka – przy wlocie piszczałki

• długość fali dźwiękowej = 4 x długość piszczałki

• Inne długości fali to 1/3, 1/5 oraz 1/7 długości itd.

• powstaje niepełny szereg harmoniczny

• pierwszy ton składowy

piszczałki zamkniętej jest

o oktawę niższy od

pierwszego tonu

składowego piszczałki

otwartej = wynika to z

różnej długości fali

• piszczałki wargowe (szczelinowe/ labialne)

• dźwięk powstaje w wyniku tarcia strumienia powietrza o ostrą krawędź (tzw. wargę)

• piszczałki stroikowe • uderzanie przerywanego

strumienia powietrza o powietrze zawarte w piszczałce

• przerwy w prądzie powietrza wywołane są drganiem ciał sprężystych, tzw. stroików

• przykłady stroików: płytka trzcinowa, wargi grającego, struny głosowe śpiewaka

stroik pojedynczy stroik podwójny

• zwiększanie prędkości strumienia powietrza pozwala wzmocnić wyższe tony składowe

• w miarę zwiększania prędkości strumienia wzmacniane są coraz wyższe tony

• Niektóre instrumenty posiadają klapy ułatwiające przedęcie

• klapa oktawowa: obój, saksofon

• klapa duodecymowa: klarnet

(nazwy klap pochodzą od interwału, jaki powstaje między pierwszym tonem składowym dźwięku i tonem uzyskiwanym w wyniku przedęcia)

• instrument ogranicza się do

wykonywania jednego szeregu

harmonicznego (naturalna trąbka,

naturalna waltornia)

• Instrument zawiera piszczałki

o różnej długości (organy)

podwyższenie dźwięku

• OTWORY –

zamykane i otwierane

palcami, skracają

aktywną część słupa

powietrza

obniżenie dźwięku

• WENTYLE – włączają

do piszczałki

dodatkowe kanały

• SUWAKI – przedłużają

piszczałkę w sposób

ciągły (przez

wysuwanie i wsuwanie)

• część obrotowa łączy kanał

wlotowy i wylotowy

• gdy przekręca się pod

kątem prostym, łączy wlot i

wylot z dodatkowym

kanałem

• (trąbka)

• Tłok w pozycji pierwotnej

łączy kanał wlotowy i

wylotowy

• połączenie z dodatkowym

kanałem dokonuje się przez

naciśnięcie tłoka

• (trąbka jazzowa)

• rura zgięta w kształt litery U

nałożona jest na końcówki rur

wewnętrznych i przesuwana po ich

końcach

• (puzon)