ADRES REDAKCJI REDAKTOR NACZELNA SEKRETARZ...

ADRES REDAKCJI:

Instytut In¿ynierii Materia³ów Polimerowych i Barwników,Oddzia³ Farb i Tworzyw; ul. Chorzowska 50 A, 44-100 Gliwice� (32) 231-90-41, fax (32) 231-26-74,� [email protected]

REDAKTOR NACZELNA:

Dr in¿. Anna Œlusarczyk � (32) 231-90-41 wew. 47

SEKRETARZ REDAKCJI:

Ilona ¯mijowska � (32) 231-90-41 wew. 41

ZESPÓ£ REDAKCYJNY:

Kinga Czernecka, Izabela Gajlewicz, Edyta Gibas,Gra¿yna Kamiñska-Bach, Katarzyna Krawiec, Ewa Langer,Katarzyna Mrowiec, Marzena Nowicka-Nowak, Anna Paj¹k,Teresa Stareczek, Genowefa Toczko, Ma³gorzata Zubielewicz

RADA PROGRAMOWA:

Przewodnicz¹cy: Prof. dr Ryszard Koz³owski – InstytutIn¿ynierii Materia³ów Polimerowych i Barwników, ToruñCz³onkowie:Prof. Gianni Camino, Politecnico di Torino, W³ochyProf. dr hab. in¿. Krystyna Czaja – Uniwersytet OpolskiProf. Oleg Figovsky, R&D International NanotechnologyResearch Center „Polymate”, IzraelMgr in¿. Stanis³aw Gorzkowski – Instytut MechanikiPrecyzyjnej, WarszawaDr in¿. Katarzyna Jaszcz – Politechnika Œl¹ska, GliwiceDr in¿. Janusz Kozakiewicz, profesor IChP – Instytut ChemiiPrzemys³owej, WarszawaDr in¿. Stefan Kubica – Instytut In¿ynierii Materia³ówPolimerowych i Barwników, ToruñMgr in¿. Helena Kuczyñska – Instytut In¿ynierii Materia³ówPolimerowych i Barwników, Oddzia³ Farb i Tworzyw, GliwiceKevin Lloyd – Dmg World Media Inc., Wielka BrytaniaCezary Malski – Fabryka Farb i Lakierów MALCHEM, Su³kowiceProf. dr hab. in¿. Jan £ukaszczyk – Politechnika Œl¹ska, GliwiceClaudio Pagella, Consortio PROCOAT, W³ochyMgr in¿. Kajetan Pyrzyñski – PIW Delta, ŒremSusan Tyler – Dmg World Media Inc., Wielka BrytaniaDr in¿. Maciej Umiñski – Omya Sp. z o.o., WarszawaProf. Gennady Zaikov – N.M. Emanuel Institute of BiochemicalPhysics Russian Academy of Sciences, MoskwaDr hab. Maria Zielecka – profesor IChP – Instytut ChemiiPrzemys³owej, WarszawaDr in¿. Ma³gorzata Zubielewicz – Instytut In¿ynierii Materia³ówPolimerowych i Barwników, Oddzia³ Farb i Tworzyw Gliwice

WYDAWCA:

Instytut In¿ynierii Materia³ów Polimerowych i Barwnikówul. M. Sk³odowskiej-Curie 55, 87-100 ToruñInternet: www.impib.pl

Cena za numer: 45 z³ + 5% VAT

Prace publikowane w czasopiœmie

s¹ recenzowane przez specjalistów.

PL ISSN 1230-3321

Nr 2/2015

Marzec–Kwiecieñ

Farby i Lakiery

Paints and Varnishes

Czasopismo Naukowo-Techniczne

� Spis treœci

Od Redakcji · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 3

Artyku³y naukowo-techniczne

Mónica Moreno, Monika Goikoetxea, María J. Barandiaran – Waterborne coatings based on sunflower oilderivatives · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 4

Rynek wyrobów lakierowych

Pozytywny trend z pocz¹tku roku trwa · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 8

Helios uruchamia instalacjê produkcyjn¹ dla syntetycznych ¿ywic · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 8

IRL bada zachodnioeuropejski rynek farb · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 8

Sta³y wzrost, lecz nieustaj¹ce wyzwanie· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 9

Struktura rynku farb w Europie Wschodniej· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 9

Firma Evonik inwestuje w nanofotonikê · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 10

Surowce dla biotechnologii – trendy 2014 · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 10

Firma KRAHN CHEMIE bêdzie dystrybutorem plastyfikatorów specjalnych FERRO · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 10

BASF uruchamia w Pasir Gudang (Malezja) zak³ad produkcyjny wytwarzaj¹cy dyspersje polimerowe· · · · · · · · · · · · · 11

Prognozowana przez M&M wartoœæ rynku pow³ok na bazie fluoropolimerów powinna osi¹gn¹æ 1,534.30 mln USDdo 2019 roku · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 11

Œwiatowy rynek biorozpuszczalników w 2020 roku osi¹gnie wartoœæ 9,31 miliardów USD: Grand View Research · · · 12

Chiñski rynek œrodków opóŸniaj¹cych palenie bazuj¹cych na fosforze – perspektywy wzrostu · · · · · · · · · · · · · · · · · · 12

Przemys³ farb i lakierów oczekuje na zmianê trendu · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 13

Prochem nowym partnerem dystrybucyjnym Akzo Nobel Chemicals w Szwajcarii i Lichtensteinie · · · · · · · · · · · · · · · 13

Nowe wyroby i technologie

Nowy aparat do badania odpornoœci pow³ok na szorowanie na mokro od Byk-Gardner · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 14

ITENE opracowa³ materia³ opakowaniowy do ¿ywnoœci bazuj¹cy na celulozie wykorzystuj¹cy biodegradowalnepow³oki · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 14

Usuwanie pow³ok przemys³owych zmywaczami przyjaznymi dla œrodowiska· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 14

Bezbarwna ochrona dla pod³o¿y betonowych · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 15

Wszystko w jednym – Szeœæ funkcji jednego wyrobu lakierowego przeznaczonego na wyroby tekstylne · · · · · · · · · · 15

Porównanie odpornoœci na zarysowanie pow³ok otrzymanych z termoutwardzalnych farb proszkowych· · · · · · · · · · · 16

Dwuetapowa metoda uzyskiwania superhydrofobowej powierzchni drewna· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 16

Termiczny process obróbki oleju sojowego pozwalaj¹cy na otrzymanie biopolimerów i oleju · · · · · · · · · · · · · · · · · · 16

Dopasowywuj¹c zwil¿anie wielofunkcyjnych pow³ok tworz¹cych uk³ad hierarchiczny · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 17

Zaawansowany aparat do pomiaru przyczepnoœci od Elcometer· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 17

Przenoœny analizator k¹ta zwil¿ania i swobodnej energii powierzchniowej od Krüss · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 18

Rozwój nowych klejów dla przemys³u obuwniczego · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 18

Charakteryzacja tuszy do zdobienia p³ytek ceramicznych · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 19

Poliuretany · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 19

Opisy bibliograficzne · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 20

Imprezy krajowe i zagraniczne· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 31

2 Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 2/2015

� Spis treœci �

� Od Redakcji

Rok 2015 rozpocz¹³ siê dla redakcji „Prze-twórstwa Tworzyw” w sposób bardzo smutny.Niespodziewanie odszed³ twórca czasopismaoraz jego wieloletni redaktor naczelny mgr in¿.Henryk Tomanek.

Henryk Tomanek urodzi³ siê w 1942 roku w Ka-towicach i z tym miastem, a tak¿e z Górnym Œl¹s-kiem zwi¹zany by³ przez ca³e ¿ycie. Uczêszcza³ doVII Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Katowicach, poukoñczeniu którego rozpocz¹³ studia na WydzialeMechanicznym Technologicznym Politechniki Œl¹s-kiej. Swój dyplom przygotowywa³ pod opiek¹ nes-tora polskich przetwórców tworzyw prof. JerzegoBursy, który wzbudzi³ w Nim zainteresowanie t¹w³aœnie ga³êzi¹ nauki.

Swoje ¿ycie zawodowe rozpocz¹³ od pracyw KuŸni Ustroñ, sk¹d po krótkim czasie przeniós³ siêdo Zak³adu Polimerów PAN kierowanego przezprof. Jedliñskiego, a nastêpnie Oœrodka Badaw-czo-Rozwojowego Zjednoczenia Przemys³u Orga-nicznego i Tworzyw Sztucznych ERG w Miko³owie,którego by³ wieloletnim kierownikiem. W wynikuzmian organizacyjnych, skutkuj¹cych po³¹czeniemmiko³owskiego oœrodka z Instytutem Farb i Lakie-rów w Gliwicach, zosta³ pracownikiem nowopo-wsta³ego Instytutu Przemys³u Tworzyw i Farb (dzi-siejszy Instytut In¿ynierii Materia³ów Polimerowychi Barwników), z którym zwi¹zany by³ a¿ do swojejniespodziewanej œmierci.

Henryk Tomanek posiada³ wiele talentów i pasji.By³ harcerzem i instruktorem harcerskim, komen-dantem hufca ZHP Katowice-Ligota, przez ca³e swo-je ¿ycie kieruj¹c siê szlachetnymi zasadami wpojo-nymi w tej instytucji. Jego wielk¹ pasj¹ by³ GórnyŒl¹sk oraz kultura i historia tego regionu. Jak niktinny potrafi³ o nim opowiadaæ, wyjaœniaj¹c z³o¿o-noœæ i wielop³aszczyznowoœæ jego przesz³oœci. Pe³ni³zaszczytn¹ funkcjê Prezesa Ko³a Katowice-LigotaZwi¹zku Górnoœl¹skiego podejmuj¹c aktywne dzia-³ania na rzecz krzewienia wiedzy na temat swojejukochanej ziemi, na której siê wychowa³ i ¿y³. Dru-g¹ Jego wielk¹ pasj¹ by³o ¿eglarstwo. Od wielu lat,rokrocznie ¿eglowa³ wraz z ¿on¹ po Mazurach, znaj-

duj¹c tam okazjê do wytchnienia od codziennychobowi¹zków.

Zaledwie przed kilkoma miesi¹cami ukaza³a siêJego ksi¹¿ka pt. „Zawsze obcy”, w której podj¹³ pró-bê przedstawienia losu Œl¹zaków w latach1938-1952. Poza tworzeniem prozy, od lat pisa³wspania³e wiersze. W pamiêci pozostanie na zawszetomik poezji „Ateny Nowe”, bêd¹cy zbiorem wier-szy powsta³ych na przestrzeni niemal czterdziestulat, a dedykowanych w wiêkszoœci konkretnym oso-bom z Jego otoczenia. Opisuj¹c dokonania literac-kie œ.p. Henryka nie sposób pomin¹æ ponad dwu-dziestoletniego okresu tworzenia czasopisma „Prze-twórstwo Tworzyw”. Bez Jego wysi³ku i zaanga¿o-wania z pewnoœci¹ nie mog³oby siê ono rozwijaæi istnieæ.

Henryk Tomanek wychowa³ rzeszê in¿ynierówkonstruktorów, mia³ ogromny wp³yw na pracê m³o-dych absolwentów uczelni rozpoczynaj¹cych swoje¿ycie zawodowe pod Jego opiek¹. Ka¿dy kontaktz Nim wzbogaca³ wiedzê m³odzie¿y, która mia³aokazjê z Nim wspó³pracowaæ w naszym Instytucie.Pozostawi³ po sobie ogromn¹ pustkê, któr¹ trudnobêdzie zape³niæ.

Henryk Tomanek pozostanie na zawsze w pa-miêci wspó³pracowników, jako wspania³y przyjaciel,cz³owiek ¿yczliwy, gotowy nieœæ pomoc w ka¿dymproblemie, a ponadto niespotykanie skromny i pra-cowity.

¯onie Pana Henryka, Jego synowi i wnuczceoraz wszystkim najbli¿szym sk³adamy najszczerszewyrazy wspó³czucia.

Redakcja

� Od Redakcji �

Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 2/2015 3

� Artyku³y naukowo-techniczne

Mónica Moreno, Monika Goikoetxea, María J. Barandiaran*POLYMAT, University of the Basque Country UPV/EHU, Joxe Mari Korta Zentroa,Tolosa Etorbidea 72, 20018 Donostia-San Sebastián, Spain*e-mail: [email protected]

WATERBORNE COATINGS BASED ON SUNFLOWER OIL DERIVATIVES

INTRODUCTION

The progressive decline of fossil resources, to-gether with the ongoing increases in oil prices, andthe concerns regarding environmental sustainabi-lity, has promoted the search for alternatives basedon renewable resource monomers for the produc-tion of novel polymers able to substitute their pet-roleum-based counterparts.1,2,3 Among existingbio-resources, fatty acids are valuable precursor ofmonomers not only due to their low toxicity, easyavailability and relatively low price but also, be-cause they present carbon-carbon double bondsand carboxylic groups as reaction sites that allowthe easy incorporation of different functionalgroups. In addition, the increasingly stringent envi-ronmental regulations and market preferenceshave promoted an intense research towards the de-velopment of more environmentally friendly pro-duction processes. Thus, the use of a sustainabletechnology such as (mini)emulsion polymerization,where water is the dispersed medium, gives an ad-ded value to the polymerization process and to thefinal product. Nevertheless, producing waterborne

full bio-based polymeric materials is a challengenowadays.

In this work, the synthesis of novel waterbornepolymeric materials based on sunflower oil deriva-tives and their performance as potential binder forcoatings will be presented. Sunflower oils are try-glicerides composed mainly by oleic (OA) and lino-leic acid (LA). Both fatty acids have 18 carbonatoms with one and two unsaturations in the ali-phatic chain respectively that can barely polyme-rize by free radical polymerization. Thus, new me-thacrylated monomers based on OA and LA weresynthesized by addition of the carboxylic acid toglycidyl methacrylate, aiming at preserving thedouble bonds, which can on the other hand under-go auto-oxidative crosslinking and enhance themechanical properties of the polymers (Figure 1).4,5

The resulting monomers were polymerized inaqueous media via miniemulsion polymerization,an appropriate technique to polymerize such a highhydrophobic monomers because polymerizationoccurs mainly in the monomer droplets.6 To expandthe range of properties, copolymerization reactionswith the renewable resource monomer �-methyle-


� Artyku³y naukowo-techniczne �

Figure 1. Scheme of the functionalization of the fatty acids

ne-�-butyrolactone (�-MBL) were also carried out.The �-MBL presents a cyclic structure analogous tomethyl methacrylate and has a high glass transitiontemperature (195°C)7 compared to most petro-leum sourced acrylic monomer, a very interestingfeature that may improve the mechanical proper-ties of the films.

POLYMERIZATION AND FILM PROPERTIES

MaterialsMethacrylated oleic and linoleic acid (MOA and

MLA respectively) synthesized in our lab 4,5 and�-methylene-�-butyrolactone (TCI Europe) were themonomers used in this work. Dowfax 2A1(alkyldi-phenyl oxide disulfonate, Dow Chemicals) wasused as surfactant and potassium persulfate (KPS,Panreac) as the water soluble thermal initiator. Dis-tilled water was used throughout the work.

Polymer synthesis30% solids content latexes were produced by

miniemulsion polymerization in a batch reactor, at70°C, with 2% of surfactant and 1% of KPS (bothbased on the weight of monomer). The miniemulsi-fication was performed by sonication followed byhigh pressure homogenization of the mixture for-med by the monomer and the surfactant aqueoussolution. No costabilizer was added, because themonomer itself, due to its low water solubility, wasable to stabilize the miniemulsion.4,5

The synthesized latexes, both MOA and MLA-de-rived homopolymers as well as the copolymers with�-MBL presented almost full conversion and aver-age particle sizes in the range of 150-200 nm. Asan example, Figure 2 shows the evolution of thefractional conversion of MOA, MBL and �-MBL, aswell as the global ones for MOA-�-MBL (85/15wt%) and MLA-�-MBL (85/15 wt%) copolymeriza-tion reactions. It is observed that polymerizationproceeded fast and very high conversions werereached. In this Figure it can also be observed thatthe polymerization rate was slower when linoleic-acid based monomer was used. This was a generaltrend, and since the number of particles was quitesimilar, the retardation was attributed to the diffe-rent structure of the alkyd chains. The methylenegroup that separates the two double bonds of thelinoleic acid chain presents a labile hydrogen atomthat could undergo abstraction, producing a verystable radical because of conjugation with the adja-cent double bonds, which caused the reduction ofthe polymerization rate.

Another interesting feature observed in Figure 2is that the polymerization rate of �-MBL is slighterlower than that of either MOA or MLA, which indi-cates that there is a small composition drift in thepolymer chains formed along the reaction.

Film propertiesFigure 3 presents a picture of the films cast at

room temperature from the MOA and MLA homo-



Oleic acid-based monomer Linoleic acid-based monomer

0

20

40

60

80

100

0 50 100 150 200 250

�-MBLMOAGlobal

Co

nv

ers

ion

%

Time (min)

0

20

40

60

80

100

0 50 100 150 200 250

�-MBLMLAGlobal

Co

nv

ers

ion

%

Time (min)

(a) (b)

Figure 2. Fractional conversions of (a) MOA-�-MBL (85/15 wt%) and (b) MLA-�-MBL (85/15 wt%)

polymer latexes. Both films are transparent al-though the MLA-derived polymer exhibited someyellowish, because of the oxidation of conjugateddouble bonds.8

Moreover, the films are flexible and sticky, be-cause of their low Tg and present poor mechanicalproperties. The incorporation of the �-MBL como-nomer improved the mechanical properties. Annea-ling at high temperatures represented an important

way towards enhancing properties mainly becauseof the auto-oxidative curing of the unsaturationsalong the polymer backbone (Figure 4).4,5,9

EVALUATION OF PAINTS

The synthesized MOA and MLA-derivative late-xes were incorporated as binders into paint formu-lation. In this case, standard formulation for deco-rative paints was used, and a dispersant, pigment,thickener and a dryer were added. Figure 5 showsa picture of the prepared paints. The films presenta very good appearance.

Furthermore, it was observed that propertiessuch a hardness, gloss and open times were in mostcases comparable with commercial waterborne



MOA-based polymers MLA-based polymers

0

2

4

6

8

10

0 10 20 30 40 50 60 70

MOA

MOA-�MBL

MOA-�MBL 120 °C

Str

ess

(MP

a)

Strain (%)

0

1

2

3

4

5

6

7

8

0 20 40 60 80 100 120 140 160

MLA

MLA-�MBL

MLA-�MBL 120 °C

Str

ess

(MP

a)

Strain (%)

Figure 4. Tensile stress-strain curves of MOA and MLA-derived polymers dried at room temperature and at 120°C

MOA homopolymer MLA homopolymer

Figure 3. Pictures of films cast at room temperature from the MOA and MLA homopolymer latexes

paints, even though the new paints were formula-ted using a standard formulation without any addi-tional effort to improve paint properties. For instan-ce, open times around 20 min were measured forthose solids content, while these times decreased ataround 10 min when higher solids content latexeswere used.

CONCLUSION

Novel waterborne homopolymers and copoly-mers from the sunflower oil fatty acids oleic and

linoleic acids were synthesized and they were suc-cessfully incorporated as binders into paints. Theseresults are very promising and open the doors foruse of these new polymeric materials based on re-newable resources as replacement of their petro-leum based counterparts.

REFERENCES1. Gandini, A., Macromolecules 2008, 41, 9491-9504.

2. Xia, Y.; Larock, R. C., Green Chemistry 2010, 12,

1893-1909

3. Ronda, J. C.; Lligadas, G.; Galià, M.; Cádiz, V., Eur. J. Lipid

Sci. Technol. 2011, 113, 46-58.

4. Moreno, M.; Goikoetxea, M.; Barandiaran, M. J. J. Polym.

Sci., Part A: Polym. Chem. 2012, 50, 4628-4637.

5. Moreno, M.; Goikoetxea, M.; Barandiaran, M. J. Prog. Org.

Coat. DOI: 10.1016/j.porgcoat.2014.05.016.

6. Ugelstad, J.; El-Aasser, M. S.; Vanderhoff, J. W. J. Polym. Sci.

Polym. Lett. Ed. 1997, 11, 503–513.

7. Akkapeddi M. K., Polymer 1979, 20, 1215-1216.

8. Boyatzis, S.; Ioakimoglou, E.; Argitis, P., J. Appl. Polym. Sci.

2002, 84, 936-949.

9. Moreno, M.; Goikoetxea, M.; Barandiaran, M. J. Submitted.

Referat zosta³ wyg³oszony na konferencji Advances in Coatings

Technology 2014.



Figure 5. Picture of the prepared waterborne paints

� Rynek wyrobów lakierowych

Pozytywny trend z pocz¹tku roku trwa

Positive trend continues through the year

Frabe Lack 11/2014

W drugim kwartale 2014 niemiecki przemys³farb i lakierów wykazuje znowu pozytywne wyniki.Zarówno iloœæ produkcji jak i jej wartoœæ wzros³yw porównaniu z odpowiednim kwarta³em ubieg³e-go roku. Rozmach z pierwszego kwarta³u niecozwolni³, jednak pierwsze pó³rocze 2014 zakoñczy³osiê z wyraŸnie bardziej zadawalaj¹cymi wynikamini¿ w roku poprzednim. Szczególne wysokie wzrostyzanotowano w przypadku farb proszkowych i fasa-dowych. W drugim kwartale 2014 niemieccy pro-ducenci farb proszkowych wyprodukowali 18.416ton produktów. Odpowiada to wzrostowi rzêdu16,7% w porównaniu z drugim kwarta³em 2013.Równie¿ iloœæ produkcji w pierwszym kwartale wy-nosi³a ponad 18 000 ton. Oznacza to 20%-owyiloœciowy wzrost w pierwszym pó³roczu. Wartoœæprodukcji farb proszkowych pozosta³a stabilna i ro-s³a analogicznie do iloœci. Iloœæ wyprodukowanychw drugim kwartale 2014 farb fasadowych wynosi³a49 605 ton, co oznacza plus 25,6% w porównaniuz kwarta³em poprzedniego roku. Uwzglêdniaj¹c teliczby dla ca³ego pierwszego pó³rocza producencifarb dyspersyjnych wyprodukowali ponad 30%wiêcej farb fasadowych ni¿ w pierwszym pó³roczu2013.

T.S.

Helios uruchamia instalacjê produkcyjn¹ dlasyntetycznych ¿ywic

Helios – synthetic resins production line starts tooperate

Farbe Lack 11/2014

Grupa Helios zainwestowa³a ponad 4 milionyEUR w now¹ instalacjê produkcyjn¹ do otrzymywa-nia ¿ywic syntetycznych. Z zawieraj¹cymi niewielkieiloœci rozpuszczalników syntetycznymi produktami

akrylowymi i linearnymi poliestrami dla bran¿yopakowañ i ci¹g³ego powlekania taœm, przedsiê-biorstwo wesz³o na niszowy rynek kompleksowych¿ywic. Instalacja produkcyjna sfinansowana zosta³awspólnie przez UE i Ministerstwo Rozwoju Gospo-darczego i Technologii. Obok produkcji farb i lakie-rów, grupa wygospodaruje du¿¹ czêœæ swoich obro-tów za pomoc¹ ¿ywic syntetycznych, które znajduj¹zastosowanie jako surowce do produkcji farb i la-kierów oraz do otrzymywania ró¿nych kompozytówdla przemys³u transportowego, budowlanego i sa-nitarnego.

T.S.

IRL bada zachodnioeuropejski rynek farb

West European market study from IRL

Surface Coating Internat, 2014, vol. 97.5

IRL opublikowa³ now¹ edycjê raportu pt.: „AProfile of the West European Paint Industry”. Ra-port ten zawiera dane rynkowe dla bran¿y farb i po-w³ok na rok 2013, a tak¿e prognozy do roku 2018i przegl¹d trendów we wszystkich 16 krajach nale-¿¹cych do regionu zachodnioeuropejskiego. W2013 roku iloœæ sprzedanych farb i lakierów w Euro-pie Zachodniej wynios³a ponad 5,6 mln ton, nato-miast do roku 2018 prognozuje siê wzrost sprzeda-¿y a¿ do ponad 6,2 mln ton. Taki wzrost odpowiadarozwojowi na poziomie 2,2% w skali roku. Z obsza-ru zachodnioeuropejskiego Niemcy stanowi¹ zde-cydowanie najwiêkszy rynek, któremu odpowiada1/4 ca³kowitego zapotrzebowania na farby. Nato-miast Irlandia, Norwegia i Finlandia to kraje stano-wi¹ce najmniejszy udzia³ w rynku farb, ale jedno-czeœnie kraje te s¹ najszybciej rozwijaj¹cymi siêpañstwami w tej bran¿y. Dodatkowo dynamicznyrozwój przemys³u ropy naftowej i gazu w Norwegiima pozytywny wp³yw na sprzeda¿ farb zarównow kraju, jak i w krajach s¹siaduj¹cych. 60% ca³egorynku farb stanowi¹ farby architektoniczne i deko-racyjne do zastosowañ konsumenckich i profesjo-nalnych, jednak odsetek ten waha siê w zale¿noœci


� Rynek wyrobów lakierowych �

od danego kraju. Tak du¿y rozwój sektora farb ar-chitektonicznych i proszkowych spowodowany jesto¿ywieniem w bran¿y budowlanej i architektonicz-nej. Pozytywne zmiany w sektorze przemys³u olejo-wego i gazowego oraz coraz to nowsze inwestycjeinfrastrukturalne bêd¹ w znaczny sposób sprzyja³ywzrostowi sprzeda¿y w segmencie pow³ok ochron-nych. Drugi rodzaj farb, który zanotuje zwiêkszeniesprzeda¿y to sektor pow³ok proszkowych. Jegowzrost nast¹pi w wyniku maj¹cego miejsce w ostat-nich latach postêpu technologicznego oraz dziêkiprzyjaznym dla œrodowiska nowym rozwi¹zaniomw tej bran¿y. Raport „A Profile of the West Euro-pean Paint Industry” daje wgl¹d w zmiany na rynkufarb i pow³ok w ci¹gu ostatnich kilku lat, a tak¿eprzedstawia najwa¿niejsze trendy w sektorze farbdekoracyjnych i przemys³owych dla ka¿dego anali-zowanego kraju. Przedstawione w raporcie badaniadotycz¹ nastêpuj¹cych pañstw: Austria, Belgia, Da-nia, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Irlandia,W³ochy, Holandia, Norwegia, Portugalia, Hiszpa-nia, Szwecja, Szwajcaria i Wielka Brytania. Analizadotyczy danych rynkowych na rok 2013 odno-sz¹cych siê do dziewiêciu g³ównych sektorów farbi pow³ok: sektora architektonicznego/dekoracyjne-go, przemys³owych lakierów do drewna, farb och-ronnych, lakierów samochodowych OEM, farb mor-skich, renowacyjnych pow³ok samochodowych,pow³ok proszkowych, ogólnych pow³ok przemys³o-wych i pow³ok z tworzyw sztucznych. Wiêcej infor-macji na temat raportu mo¿na uzyskaæ pisz¹c naadres [email protected].

K.C.

Sta³y wzrost, lecz nieustaj¹ce wyzwanie

Steady growth but still challenging

Polym. Paint Col. J., vol. 204, nr 4603, 2014

Raport dotycz¹cy sytuacji przemys³u farb i lakie-rów w Chinach w r. 2013 zosta³ sporz¹dzony przezChiñskie Pañstwowe Stowarzyszenie Przemys³u Farbi Lakierów (CNCIA). Produkt Narodowy Bruttow Chinach w roku 2013 wynosi³ 56884,5 mld RMBi wykaza³ 7,7% wzrost w stosunku do roku po-przedniego, bazuj¹c na porównywalnych cenach.W rozliczeniu kwartalnym w pierwszym kwartalewzrost wynosi³ 7,7%, w drugim 7,5%, w trzecim7,8%, a w czwartym 7,7%. Bior¹c po uwagê ogól-

n¹ sytuacjê ekonomiczn¹ w Chinach w r. 2013,wzrost przemys³u podstawowego wynosi³ 4,0%,przemys³u drugorzêdnego 7,8%, a trzeciorzêdnego8,3%. Zu¿ycie energii w przeliczeniu na 10 000RMB Produktu Narodowego Brutto spad³o w po-równaniu do roku 2012 o 3,7%. W ostatniej deka-dzie ca³kowita wielkoœæ produkcji w przemyœle farbi lakierów w Chinach wzros³a z 2,98 milionów tonw r. 2004 do 13,03 milionów ton w r. 2013. Szyb-koœæ wzrostu w r. 2013 spad³a do 3,58%, spadekten by³ jednak mniejszy ni¿ wynosi³ wzrost PKB(7,7%). Ca³kowita wartoœæ produkcji przemys³ufarb i lakierów wzros³a z 53,99 mld RMB w r. 2004do 341,68 mld RMB w r. 2013, a szybkoœæ wzrostuw r. 2013 wynosi³a 9,51%. W r. 2013 produkcjawyrobów lakierowych w g³ównych regionach tejprodukcji (Pekin, Tianjin, Shanxi, Anhui, Fujian,Shandong i Sichuan) by³a znacznie ni¿sza. Jednakprodukcja w wielu fabrykach farb i lakierów znajdu-j¹cych siê w Szanghaju, Jiangsu, Henan i Guang-dong przyczyni³a siê do ogólnego jej wzrostu w r.2013. Przemys³ farb i lakierów w Chinach w r. 2014w dalszym ci¹gu stoi przed wyzwaniem. Szacuje siê,¿e szybkoœæ wzrostu tego przemys³u bêdzie utrzy-mywana na poziomie ok. 8%, wzrost wartoœci pro-dukcji bêdzie wynosi³ 10%, a zysk 10%. Ceny wy-robów bêd¹ stabilne z tendencj¹ do niewielkiegowzrostu, a œrednia cena wyrobów lakierowych wy-nosiæ bêdzie ok. 27 000 RMB za tonê. Podniesionyzostanie poziom techniczny przemys³u farb. Spraw¹kluczow¹ bêd¹ inwestycje w nowe materia³y po-w³okowe. Oszczêdnoœæ zu¿ycia energii, obni¿enieemisji, bezpieczeñstwo oraz ochrona œrodowiskabêd¹ g³ównymi kierunkami rozwojowymi przemy-s³u farb i lakierów. Ogólnie sytuacja ekonomicznabêdzie lepsza ni¿ w roku 2013.

A.P.

Struktura rynku farb w Europie Wschodniej

A Profile of the Eastern European Paint Industry

www.european-coatings.com, 30.01.2015

IRL opublikowa³ now¹ edycjê regionalnego ra-portu „Profil Wschodnioeuropejskiego rynku farb”Zaktualizowany raport dostarcza danych za 2013rok, przedstawia prognozy na rok 2018 oraz zawie-ra przegl¹d trendów w bran¿y na podstawie analizysytuacji w 10 pañstwach regionu. Wielkoœæ



wschodnioeuropejskiego rynku farb i lakierów w2013 roku wynosi³a ponad 2,8 mln ton i wed³ugprognoz powinna wzrosn¹æ do 3,3 mln ton w 2018roku. Stanowi to przeciêtn¹ szybkoœæ wzrostu 2,7%rocznie. W rozbiciu na poszczególne pañstwa Rosjajest najwiêkszym rynkiem regionu, odpowiadaj¹cza oko³o 54% ca³ego zapotrzebowania na wyrobylakierowe. Dla rynku rosyjskiego przewidywaniamówi¹ o umiarkowanym tempie wzrostu spowodo-wanym spowolnieniem gospodarczym wynika-j¹cym ze spadku cen ropy naftowej, wysokich stópprocentowych i sankcji. Turcja jest wymienianaw raporcie, jako drugi, pod wzglêdem wielkoœci poRosji, rynek wyrobów lakierowych. Prognozy zak³a-daj¹, ¿e w ci¹gu najbli¿szych lat Turcja bêdzie noto-wa³a najwy¿sze tempo wzrostu, napêdzane przezzapotrzebowanie na wyroby krajowe oraz wzrostprzychodów tureckiego spo³eczeñstwa. Wyroby la-kierowe dla budownictwa DIY i profesjonalne sta-nowi¹ blisko 59% ca³ego rynku wschodnioeuropej-skiego, choæ wartoœæ ta dla poszczególnych rynkówjest ró¿na. Wed³ug analiz najwy¿szy wzrost bêd¹notowa³y sektory farb przemys³owych na drewnoi farb proszkowych. Wzrost ten napêdza rynek tu-recki prze¿ywaj¹cy o¿ywienie w przemyœle meblo-wym. Najlepsze perspektywy dla farb proszkowychzapewniaj¹ zarówno rynek turecki jak i rosyjski, zewzglêdu na przewagê tych wyrobów nad wyrobamiciek³ymi.

A.Œ.

Firma Evonik inwestuje w nanofotonikê

Evonik Invests in Nanophotonics

ChemistryViews.org, www.chemistryviews.org,

03.02.2015

Firma Evonik zainwestowa³a w Nanocomp, fir-mê bêd¹c¹ wiod¹cym producentem inwestuj¹cymw rozwój i produkcjê mikro i nano struktur optycz-nych nadrukowywanych na polimery. Proces nadru-ku wykorzystuje wyj¹tkow¹ technologiê rolow¹(roll-to-roll), która umo¿liwia wydajny i precyzyjnynadruk na pow³oki polimerowe. Funkcjonalnoœæ ta-kich pow³ok pozwala na miniaturyzacjê systemówoptycznych, a jednoczeœnie poprawê ich w³aœciwoœ-ciach u¿ytkowych. Produkty firmy Nanocomp s¹stosowane w najnowoczeœniejszych wyœwietlaczachz podœwietleniem oraz czujnikach laserowych. Inno-

wacje firmy w nanofotonikê pozwalaj¹ siêgn¹æ dotechnik zarz¹dzania oœwietleniem niemo¿liwych dozrealizowania przy pomocy konwencjonalnej opty-ki: kamery potrafi¹ rozpoznawaæ gesty nawet w 3Da chirurdzy mog¹ polegaæ na obrazie lepszej jakoœcipodczas operacji nieinwazyjnych. Ponadto informa-cje wyœwietlane na ekranie s¹ ³atwiejsze do odczy-tania nawet przy z³ym oœwietleniu. Struktury nano-optyczne s¹ tak¿e potrzebne w rzeczywistoœci roz-szerzonej, w okularach, w których dodatkowe (wir-tualne) informacje s¹ umieszczane w polu widzeniaprzez zintegrowany minikomputer.

A.Œ.

Surowce dla biotechnologii – trendy 2014

Plant Biotech Trends 2014

ChemViews Magazine, www.chemistryviews.org,

03.02.2015

W przeci¹gu 19 lat nast¹pi³ wzrost obszarówprzeznaczonych pod uprawê roœlin s³u¿¹cych otrzy-mywaniu biosurowców (do 181 mln ha), wzrost tenjest ponad stukrotny. Najwiêkszy udzia³ w uprawieroœlin s³u¿¹cych do otrzymywania biosurowcówmaj¹ USA (73,1 mln ha), Brazylia (40,2 mln ha),

Argentyna (24,3 mln ha), Indie (11,6 mln ha) orazKanada (11,6 mln ha). W sumie roœliny na biosu-rowce uprawiane s¹ w 28 krajach. Strukturê g³ów-nych upraw przedstawia wykres.

A.Œ.

Firma KRAHN CHEMIE bêdzie dystrybutoremplastyfikatorów specjalnych FERRO

Hamburg-based KRAHN CHEMIE to DistributeFERRO’s Specialty Plasticizers

SpecialChem, adhesives.specialchem.com,

05.02.2015



W styczniu 2015 roku firma KRAHN CHEMIEprzejê³a dystrybucjê specjalnych plastyfikatorówfirmy FERRO (Belgia) w Niemczech, Austrii, Szwaj-carii, krajach Beneluksu i Polsce. Firma FERRO jestwieloletnim partnerem w³oskiej firmy Pietro CariniS.p.A., która od kwietnia 2014 roku jest czêœci¹ gru-py KRAHN CHEMIE. Portfolio produktów FERROobejmuje dibenzoesany, plastyfikatory polimerycz-ne i ftalany benzylu. Produkty te s¹ wykorzystywa-ne w wielu zastosowaniach – giêtkim PCW, farbachi lakierach, klejach, szczeliwach i uszczelnieniach.Produkty firmy FERRO s¹ uzupe³nieniem istniej¹ce-go portfolio KRAHN CHEMIE min. plastyfikatorówJayflex™ (ExxonMobil Chemical), niebazuj¹cych naftalanach plastyfikatorach OXSOFT® i OXBLUE®(OXEA Chemicals). Decyzja o reorganizacji istnie-j¹cej sieci dystrybucyjnej zosta³a podjêta na baziestrategii firmy FERRO o œcis³ej wspó³pracy z partne-rem, który posiada g³êboka wiedzê o europejskimrynku plastyfikatorów.

A.Œ.

BASF uruchamia w Pasir Gudang (Malezja)zak³ad produkcyjny wytwarzaj¹cy dyspersjepolimerowe

BASF Starts-up Plant for Production of PolymerDispersions in Pasir Gudang, Malaysia

SpecialChem, adhesives.specialchem.com,

30.01.2015

BASF kontynuuje umacnianie produkcji w rejo-nie Azji i Pacyfiku uruchamiaj¹c tam swój pierwszyzak³ad produkcyjny wytwarzaj¹cy dyspersje polime-rowe. Inwestycja mieœci siê w na terenie ju¿ istnie-j¹cego zak³adu produkcyjnego firmy BASF w PasirGudang Industrial Park w strefie wolnoc³owej JohorFree Trade Zone. Jest to trzeci zak³ad produkcyjnyw ASEAN, wytwarzaj¹cy dyspersje polimerowe, poD¿akarcie i Merak, zlokalizowanych w Indonezji.Nowootwarty zak³ad bêdzie korzysta³ z bliskoœci su-rowców do produkcji dyspersji ze wzglêdu na dzia-³aj¹ce w niedalekiej odleg³oœci zak³ady BASF PET-RONAS Chemicals (Gebeng, Kuantan) wytwarzaj¹cemonomery akrylowe. Lokalna produkcja w Malezjipozwoli firmie BASF lepiej odpowiadaæ na zapo-trzebowanie szybko zmieniaj¹cego siê rynku na ob-szarze Azji i Pacyfiku. Zak³ad z Pasir Gudang bêdzieprodukowaæ dyspersje akrylowe do farb dekoracyj-

nych, dla budownictwa oraz przeznaczone do kle-jów i bêdzie zaspokaja³ zapotrzebowanie krajówAzji i Pacyfiku (szczególnie krajów Azji po³udnio-wo-wschodniej) na tego rodzaju dyspersje. Do roku2020 firma BASF planuje, ¿e oko³o 75% wszystkichproduktów sprzedawanych przez firmê w regionieAzji i Pacyfiku bêdzie wytwarzanych lokalnie, co mapog³êbiæ wspó³pracê z lokalnymi firmami i wzmoc-niæ pozycjê BASF w regionie. Firma zamierza prze-znaczyæ na ten cel 10 mld Euro w latach2013–2020.

A.Œ.

Prognozowana przez M&M wartoœæ rynkupow³ok na bazie fluoropolimerów powinnaosi¹gn¹æ 1,534.30 mln USD do 2019 roku

Fluoropolymer Coating Market Estimated toReach USD1,534.30 Mn by 2019: M&M

SpecialChem, coatings.specialchem.com,

09.02.2015

Raport zatytu³owany „Rynek fluoropolimero-wych pow³ok lakierowych z podzia³em na typy(PVDF, PTFE, FEP, ETFE i inne), bran¿e przemys³u(przetwarzanie ¿ywnoœci, chemikalia, elektronikai materia³y elektryczne, budownictwo i inne) orazregiony – Trendy i Prognozy do 2019 roku.” defi-niuje i dzieli na segmenty rynek fluoropolimeróworaz analizuje i podaje przewidywania dotycz¹cejego wielkoœci. Wed³ug szacunków rynek fluoropoli-merów do roku 2019 powinien osi¹gn¹æ wartoœæ1,534.30 mln USD, a charakteryzowaæ go bêdziemocny roczny wzrost o 6,36% w okresie od 2014do 2019 roku. Uk³ady pow³okowe na bazie fluoro-polimerów powstaj¹ z takich ¿ywic jak PTFE, PVDF,FEP, ETFE i inne. W ich sk³ad poza ¿ywicami fluoro-polimerowymi wchodz¹ inne spoiwa, rozpuszczalni-ki pigmenty oraz œrodki pomocnicze. Proporcjaposzczególnych sk³adników w uk³adzie ma decydu-j¹cy wp³yw na w³aœciwoœci finalne pow³ok. Pow³okiotrzymane na bazie PVDF charakteryzuje niezwyklewysoka wytrzyma³oœæ i s¹ one bardzo czêsto stoso-wane na aluminium konstrukcyjne oraz na blachymetalowe (zwoje blachy). Odpowiadaj¹ za 15,03%rynku uk³adów pow³okowych na bazie fluoropoli-merów. Budownictwo zaakceptowa³o pow³oki nabazie PVDF ze wzglêdu na niskie koszty utrzymania,dobry po³ysk i retencjê barwy oraz odpornoœæ na



zabrudzenia, a tak¿e znakomit¹ wytrzyma³oœæ narozci¹ganie i wyd³u¿enie, dziêki której mo¿liwe jestzginanie i zwijanie elementów pomalowanych wy-robami na bazie PDVF bez uszkodzeñ pow³oki lubutraty w³aœciwoœci ochronnych wobec metalu.W czo³ówce pañstw wykorzystuj¹cych uk³ady po-w³okowe na bazie fluoropolimerów s¹ Chiny orazUSA, nastêpnie W³ochy, Japonia oraz Niemcy. Chi-ny s¹ kluczowym rynkiem w rejonie Azji i Pacyfiku,z zu¿yciem ponad 50% ca³kowitego zapotrzebowa-nia na pow³oki fluoropolimerowe, zu¿ycie na ryn-kach Japonii, Korei Po³udniowej oraz w Indiachstopniowo wzrasta. Stale postêpuj¹ce uprzemys³o-wienie regionu Azji i Pacyfiku odpowiada za wzrostzu¿ycia pow³ok fluoropolimerowych w przemyœlespo¿ywczym, chemicznym oraz elektronicznymi elektrycznym. Gwa³towny rozwój rynku fluoropoli-merów spowalnia prawodawstwo zwi¹zane z ekolo-gi¹.

A.Œ.

Œwiatowy rynek biorozpuszczalników w2020 roku osi¹gnie wartoœæ 9,31 miliardówUSD: Grand View Research

Global Bio Solvents Market to Reach USD 9.31Bn by 2020: Grand View Research


06.02.2015

Œwiatowy rynek biorozpuszczalników bêdzie no-towa³ sta³y wzrost dziêki akceptacji kluczowych od-biorców koñcowych i, wed³ug szacunków GrandView Research, Inc., w 2020 roku jego wartoœæ po-winna wynieœæ 9,31 miliardów USD. Kluczowymiczynnikami wp³ywaj¹cymi na rozwój rynku bioroz-puszczalników bêd¹ ceny rozpuszczalników petro-chemicznych oraz wymagania dotycz¹ce VOC.Wed³ug raportu na wzrost rynku wp³ywaæ bêdzierównie¿ zainteresowanie biorozpuszczalnikami zestrony przemys³ów farmaceutycznego oraz kosme-tycznego. W 2013 roku zapotrzebowanie na bioroz-puszczalniki wynios³o 2,505.0 kiloton a do 2020roku wartoœæ ta powinna ju¿ wynosiæ 3,569.6 kilo-ton (przy wzroœc ie CAGR 5,2% w latach2014-2020). Segment farb i lakierów by³ najwiêk-szym odbiorc¹ biorozpuszczalników w 2013 roku(44,2% objêtoœciowych ca³ego rynku) z dominu-j¹c¹ rol¹ takich krajów jak Brazylia, Chiny oraz

Indie. Rynek biorozpuszczalników jest silnie skon-centrowany – cztery firmy odpowiadaj¹ za 60%rynku. Wœród g³ównych graczy nale¿y wymieniæBASF, DuPont, The Dow Chemical Company, Cargill,AkzoNobel, LyondellBasell, Gevo, BioAmber, Hunst-man Corp., Myriant, Florida Chemicals oraz VertecBiosolvents. Raport firmy Grand View Research, Inc.omawia rynek biorozpuszczalników pod wzglêdemrodzaju wytwarzanych rozpuszczalników, obszarówich stosowania oraz z podzia³em na regiony.

A.Œ.

Chiñski rynek œrodków opóŸniaj¹cych pale-nie bazuj¹cych na fosforze – perspektywywzrostu

Phosphorous-based flame retardant market inChina poised for growth


19.02.2015

GCiS China Strategic Research ocenia, ¿e krajo-wy rynek fosforowych retardantów pod koniec2014 by³ wart blisko 955 mln euro. Wed³ug prog-noz rynek retardantów bêdzie w Chinach nadal wy-kazywa³ tendencjê wzrostow¹ jednoczeœnie wyka-zuj¹c du¿e zró¿nicowanie w zale¿noœci od rodzajuproduktu. Chiny utrzymuj¹ czo³ow¹ pozycjê naœwiatowym rynku retardantów fosforowych podwzglêdem produkcji, krajowego popytu oraz eks-portu i zgodnie z prognozami bêd¹ pe³niæ wiod¹c¹rolê we wzroœcie œwiatowego rynku retardantówfosforowych. Krajowe retardanty fosforowe w corazwiêkszym stopniu zastêpuj¹ popularne wczeœniejzwi¹zki halogenowe, zw³aszcza w przemyœle gumo-wym i tworzyw. Wzrasta tak¿e konsumpcja nieorga-nicznych retardantów. Si³¹ napêdow¹ rynku s¹ re-gulacje œrodowiskowe oraz normy dotycz¹ce retar-dantów, jednak s³abszy nacisk na przestrzeganieprzepisów oraz nie do koñca skrupulatny nadzórsprawiaj¹, ¿e zmiany s¹ wolniejsze ni¿ prognozowa-no. W raporcie szczególn¹ uwagê poœwiêcono piê-ciu kluczowym produktom stosowanym do uniepal-niania, fosforowym, bromowanym, nieorganicz-nym, chlorowcowanym oraz innym typom uniepal-niaczy. Wiêkszoœæ œrodków uniepalniaj¹cych znajdu-je wykorzystanie w przemyœle gumowym i tworzyw,jako wa¿ny œrodek pomocniczy do PP, PE, PU, two-rzyw technicznych dla przemys³u samochodowego



i elektronicznego, elastycznego PVC, w nastêpnejkolejnoœci w przemyœle elektrycznym, chemicznym(g³ównie farb) oraz zajmuj¹cym siê wytwarzaniemkabli elektrycznych. Wœród innych ga³êzi przemys³uwykorzystuj¹cych retardanty nale¿y wymieniæ m.in.w³ókiennictwo, papiernictwo, czy przetwórstwodrewna, choæ zapotrzebowanie na retardantyw tych sektorach jest relatywnie mniejsze. RaportGCiS powsta³ w oparciu o badania przeprowadzonew okresie trzech miesiêcy na 58 firmach obejmu-j¹cych dostawców oraz u¿ytkowników koñcowych.Zawiera takie zagadnienia jak wielkoœæ oraz podzia³rynku, przewidywania w perspektywie nastêpnychpiêciu lat, struktura rynku, trendy cenowe, dystry-bucja oraz ocena g³ównych dostawców.

A.Œ.

Przemys³ farb i lakierów oczekuje na zmianêtrendu

Coatings industry awaits shift in trends

Farbe Lack 2/2015

Niemiecki przemys³ farb i lakierów oczekujew roku 2015 na lekkie obni¿enie produkcji i stag-nacjê w obrotach. Zwi¹zek Niemieckich Producen-tów Farb i Farb Graficznych przewiduje, ¿e wypro-dukowanych bêdzie 2 miliony ton farb i lakierówo wartoœci 6,3 miliarda EUR. Jest to o 1,3% mniejni¿ w roku 2014. Pozytywne oczekiwania, aczkol-wiek lekko przyt³umione, mog¹ mieæ tylko wytwór-cy farb przemys³owych. Zapotrzebowanie krajowewzroœnie, gdy takie bran¿e jak przemys³y elektro-niczny i budowy maszyn zaczn¹ znów wiêcej eks-portowaæ. Ponad 85% eksportu farb przypada na

kraje europejskie, gdzie koniunktura przede wszyst-kim we Francji, W³oszech i krajach Beneluxu ozna-cza siê stagnacj¹. W krajach tych mo¿liwa jestw drugim pó³roczu zmiana. Producenci farb dla bu-downictwa licz¹ z oko³o 2%-owym os³abieniem kra-jowego zapotrzebowania.

T.S.

Prochem nowym partnerem dystrybucyjnymAkzo Nobel Chemicals w Szwajcarii i Lich-tensteinie

AkzoNobel names Prochem as its new distribu-tor in Switzerland and Lichtenstein

Farbe Lack 2/2015

Grupa Nordmanna, Rassmanna (NRC) i AkzoNobel Chemicals AG rozszerzaj¹ wspó³pracê dystry-bucyjn¹. Pocz¹wszy od 1 stycznia 2015 filia NCR –Prochem AG przejmuje sprzeda¿ specjalnych œrod-ków pomocniczych w Szwajcarii i Lichtensteinie.Dom handlowy oferuje teraz dla budownictwaasortyment „Elotox” – s¹ to powtórnie dyspergo-walne proszki polimerowe i specjalne œrodki po-mocnicze jak i modyfikowane i niemodyfikowaneetery celulozy „Bermocoll”. Dodatkowo do dyspozy-cji s¹ te¿ niejonowe etery celulozy o nazwie handlo-wej „Bermocoll”, dla farb dyspersyjnych. FirmaAkzo Nobel Chemicals AG, z g³ówn¹ siedzib¹w Szwajcarii, rozwija i produkuje od przesz³o 50 latpowtórnie dyspergowalne proszki polimerowei specjalne œrodki pomocnicze do zastosowaniaw produktach dla budownictwa, farbach i innychwyrobach.

T.S.



� Nowe wyroby i technologie

Nowy aparat do badania odpornoœci pow³okna szorowanie na mokro od Byk-Gardner

Scrub abrasion tester from BYK-Gardner


Firma BYK-Gardner przedstawi³a nowy aparatdo badania odpornoœci pow³ok na szorowanie namokro i ich podatnoœci na czyszczenie – „Gard-ner-scrub”.

Nowy, wszechstronny aparat przystosowany jestdo wykonywania badañ odpornoœci na szorowaniewg ASTM, ISO oraz DIN, a tak¿e innych niestandar-dowych badañ zgodnych z ¿yczeniem u¿ytkownika.Nowe cechy aparatu:— najnowsza technologia – aparat posiada doty-

kowy wyœwietlacz z ³atwym w obs³udze interfej-sem,

— elastycznoœæ – aparat wyposa¿ony jest w trzyuchwyty na szczotki lub inne nak³adki œcieraj¹ce,

— mo¿liwoœæ uruchamiania niestandardowych tes-tów – posiada du¿y wybór akcesoriów i funkcjiprogramowania,

— kompaktowoœæ – ma³e rozmiary aparatu,— cicha praca aparatu.

K.C.

ITENE opracowa³ materia³ opakowaniowydo ¿ywnoœci bazuj¹cy na celulozie wyko-rzystuj¹cy biodegradowalne pow³oki

ITENE Develops a Cellulose-based Food Packa-ging with Biodegradable Coatings


05.02.2015

Konsorcjum z³o¿one z centrum R&D oraz kilkufirm opracowa³o na potrzeby przemys³u spo¿ywcze-go nowy, biodegradowalny materia³ opakowanio-wy, bazuj¹cy na celulozie, z biodegradowaln¹ po-w³ok¹ lakierow¹ i biodegradowalnym wieczkiem.Nowy materia³ jest alternatyw¹ dla materia³ówopakowaniowych powstaj¹cych z nieodnawialnych

surowców petrochemicznych. Projekt Adcellpackkoordynowany przez ITENE i realizowany przez fir-my Juan Luna, Centros Comerciales Carrefour, Bran-dia, Elastopoli Oy, Skymark oraz centrum badawczeVTT otrzyma³ dofinansowanie w ramach 7 Progra-mu Ramowego. Obecnie jego znaczenie komercyj-ne i przemys³owe jest poddawane ocenie przezcz³onków konsorcjum. Dziêki zastosowaniu odna-wialnych surowców do produkcji opakowaniazmniejsza siê jego wp³yw na œrodowisko. Biodegra-dowalny materia³ opracowany w ramach projektunadaje siê do stosowania w technice pakowaniaw atmosferze modyfikowanej (MAP). Technika tapolega na zast¹pieniu powietrza atmosferycznegowewn¹trz opakowania mieszanin¹ specjalnych ga-zów, posiadaj¹cych zdolnoœæ konserwacji ¿ywnoœci.Choæ nowy materia³ zosta³ opracowany specjalniedo pakowania plasterkowanego sera mo¿e byæ sto-sowany tak¿e do innych rodzajów ¿ywnoœci.

A.Œ.

Usuwanie pow³ok przemys³owych zmywa-czami przyjaznymi dla œrodowiska

Industrial paint removal with ecofriendly strip-pers

EC Newsletter, www.european-coatings.com

28.01.2015

Firma Cortec doda³a do portfolio swoich ekolo-gicznych wyrobów dwa nowe zmywacze do farbi graffiti. „EcoClean VpCI-434G” i „VpCI-434L” tobiodegradowalne, nietoksyczne, niepowoduj¹cekorozji, przyjazne dla œrodowiska zmywacze, opra-cowane z myœl¹ o ró¿norodnych zastosowaniachprzemys³owych a ponadto skuteczne œrodki do usu-wania uszczelnieñ. Oba wyroby powsta³y w oparciuo alkohol benzylowy, bêd¹cy zamiennikiem chlorkumetylenu, ze wzglêdu na zakaz stosowania zmywa-czy wykorzystuj¹cych ten toksyczny rozpuszczalnik.„EcoClean VpCI-434G” ma postaæ latwo p³yn¹cego¿elu, który utrzymuje siê na pionowych powierzch-niach, natomiast „EcoClean VpCI-434L” sprzedawa-


� Nowe wyroby i technologie �

ny jest jako roztwór. Receptury obu zmywaczy za-wieraj¹ specjalne œrodki zwil¿aj¹ce penetruj¹cew g³¹b zmywanych pow³ok (akrylowych, dwu i jed-nosk³adnikowych poliuretanów, alkidów, tuszy, la-kierów oraz klejów) powoduj¹c ich rozpuszczaniei zmiêkczanie. Oba zmywacze skutecznie usuwaj¹pow³oki z metalowych rur i zbiorników, kabin la-kierniczych, konstrukcji noœnych, narzêdzi, sto³ówwarsztatowych, ruroci¹gów, wagonów, samocho-dów, samolotów, budynków, pod³óg, klatek scho-dowych, chodników, jezdni itp. Czasy potrzebne dousuniêcia pow³ok zale¿¹ od rodzaju zmywanej po-w³oki i liczby usuwanych warstw. Powierzchnia, naktór¹ oddzia³ywa³ zmywacz powinna byæ starannieprzemyta wod¹ przed na³o¿eniem œwie¿ej warstwyfarby, aby unikn¹æ jej zanieczyszczenia.

A.Œ.

Bezbarwna ochrona dla pod³o¿y betono-wych

Clear Protection Made for Concrete

www.paintsquare.com, 10.02.2015

BASF wprowadzi³ na rynek 100% pow³okê akry-low¹ przeznaczon¹ do ochrony pionowych, zew-nêtrznych pod³o¿y betonowych przed dzia³aniemwody i osadzaniem siê brudu. MasterProtect C 350jest najnowszym produktem z linii MasterProtect,obejmuj¹cej repelenty wody, grubopow³okoweuk³ady zabezpieczaj¹ce beton przed karbonatyzacj¹oraz chemoodporne i antykorozyjne systemy po-w³okowe na beton. Nowy produkt zosta³ opracowa-ny tak, aby zapewniæ d³ugotrwa³¹ ochronê elemen-tów wykonanych z betonu oraz wzmocnieñ stalo-wych przed wnikaniem ditlenku wêgla, chlorkóworaz wody.

A.Œ.

Wszystko w jednym – Szeœæ funkcji jednegowyrobu lakierowego przeznaczonego nawyroby tekstylne

All in One: Six functions in one textile coating


28.01.2015

Naukowcy opracowali nowy, ulepszony, wodo-rozcieñczalny uk³ad pow³okowy do wyrobów teks-

tylnych, który umo¿liwia uzyskanie szeœciu funkcjiw jednym etapie nak³adania. Tekstylia to znaczniewiêcej ni¿ tylko materia³ na ubrania i inne wyrobyu¿ytku codziennego. W³ókna dla sektora technicz-nego czêsto wykonane s¹ z nowoczesnych, zaawan-sowanych technologicznie materia³ów, stosowanes¹ jako geo-tekstylia do wyrobu ochronnych, funk-cjonalnych ubrañ. Zró¿nicowane obszary stosowa-nia materia³ów tekstylnych sprawiaj¹, ¿e wœród wy-maganych od nich w³aœciwoœci, poza typowymi jakodpornoœæ mechaniczna czy w³aœciwoœci fizjologicz-ne, znajduj¹ siê tak¿e odpornoœæ na dzia³anie og-nia, hydrofobowoœæ czy w³aœciwoœci antystatyczne.Spe³nienie tych wymagañ przez same w³óknai strukturê materia³u tekstylnego nie jest mo¿liwe.W ramach projektu finansowanego przez FederalneMinisterstwo Edukacji i Badañ BMBF, InstytutFraunhofera ISC, Sächsisches Textilforschungsinsti-tut e.V. (STFI) oraz T_O_P Oberflächen GmbH, atak¿e partnerzy z przemys³u: Schneider Textilvered-lung GmbH, Alterfil Nähfaden GmbH i Rowo Coa-ting Gesellschaft für Beschichtung mbH prowadz¹projekt zmierzaj¹cy do opracowania uk³adu³¹cz¹cego, jak do tej pory, niekompatybilne ze sob¹funkcje: odpornoœæ na œcieranie, ogniochronnoœæ,hydrofobowoœæ, w³aœciwoœci antymikrobiologiczneoraz ³atwoœæ usuwania zanieczyszczeñ. Wyjœciem dorealizowanego projektu „InnoSolTex” s¹ materia³ypolimerowe „Ormocer”. Dziêki posiadanym przeznie zró¿nicowanym funkcjonalnoœciom mo¿liwe jestprecyzyjne i ³atwe kontrolowanie w³aœciwoœci w za-le¿noœci od wymagañ stawianych materia³owi. Wo-dorozcieñczalny uk³ad pow³okowy bêd¹cy przed-miotem projektu zosta³ opracowany metod¹ pro-jektowania modu³owego. Mo¿e byæ stosowany namateria³y tkane oraz w³ókniny, zarówno na runo jaki nici. Jego stosowanie jest proste, typowe dla trady-cyjnych stosowanych we w³ókiennictwie œrodkówpomocniczych. Mo¿e byæ rozcieñczany wod¹. Prze-chowywany w temperaturze 6°C jest stabilny przezokres kilku tygodni. Wstêpne badania produktu wy-kaza³y, ¿e powleczone nim nici nie zrywaj¹ siê aninie sklejaj¹, a ponadto ³atwo odwijaj¹ siê ze szpulitak¿e przy du¿ych prêdkoœciach. Materia³y tekstylneulepszone uk³adem pow³okowym „InnoSolTex”mo¿na praæ maksymalnie w temperaturze 60°C.Nawet po kilku cyklach prania tekstylia pozostaj¹stabilne i nadal charakteryzuj¹ siê w³aœciwoœciamiantymikrobiologicznymi. Ponadto nowy produkt



jest prosty w stosowaniu i aplikacji, nie wymagazwiêkszonych nak³adów energii. Sieciowanie orazczasy schniêcia s¹ podobne jak w przypadku trady-cyjnych œrodków pomocniczych stosowanych pod-czas produkcji tekstyliów. projekt zak³ada przeba-danie innych obszarów aplikacyjnych nowoopraco-wanego produktu min. materia³ów filtracyjnychw klimatyzatorach.

A.Œ.

Porównanie odpornoœci na zarysowaniepow³ok otrzymanych z termoutwardzalnychfarb proszkowych

Comparing the scratch resistance of thermoset-ting powder coatings


21.01.2015

Wiedza na temat w³aœciwoœci pow³ok, a zw³asz-cza odpornoœci na zarysowanie oraz odpornoœci nazu¿ycie, jest bardzo wa¿na poniewa¿ pozwala unik-n¹æ ich powa¿nych uszkodzeñ. Wyniki badañ opub-likowane w Surface and Coatings Technology (Vo-lume 263, 15 February 2015) opisuj¹ analizê po-równawcz¹ odpornoœci na zarysowanie oraz odpor-noœci na zu¿ycie dwóch termoutwardzalnych farbproszkowych ró¿ni¹cych siê zawartoœci¹ sta³egoœrodka smarnego – disiarczku molibdenu (MoS2).Pow³oki z poliestrowej i epoksydowej farby prosz-kowej nanoszono na p³ytki aluminiowe metod¹natrysku. Wp³yw MoS2 na w³aœciwoœci smarne orazodpornoœæ na zu¿ycie oceniano w warunkach tarciatechnicznego suchego, stosuj¹c trybometr posuwis-to-zwrotny. Mikromechaniczne procesy opornoœcina zarysowanie badano stosuj¹c badanie opornoœcina zarysowanie metod¹ progresywnego obci¹¿enia.Wyniki uzyskane w toku przeprowadzonych do-œwiadczeñ trybologicznych wykaza³y znacz¹ce obni-¿enie wspó³czynnika tarcia oraz wy¿sz¹ odpornoœæna zu¿ycie pow³oki poliestrowej w porównaniu zpow³ok¹ epoksydow¹. W przypadku pow³oki epo-ksydowej dodatek disiarczku molibdenu ma zniko-my wp³yw na mechanizm redukcji tarcia. Natomiastw przypadku obu pow³ok dodatek MoS2 wp³yn¹³obni¿enie krytycznego obci¹¿enia charakteryzuj¹ce-go uszkodzenie pow³oki. Okreœlono, ¿e pow³okaepoksydowa wzmocniona MoS2 w iloœci 5% wago-wych ma wiêksz¹ odpornoœæ na zarysowanie w po-

równaniu z pow³oka epoksydowa o tej samej za-wartoœci disiarczku molibdenu.

A.Œ.

Dwuetapowa metoda uzyskiwania super-hydrofobowej powierzchni drewna

Achieving a superhydrophobic wood surface bya two-step method


21.01.2015

Przedstawione w Surface and Coatings Techno-logy (Volume 262, 25 January 2015) badania doty-czy³y dwuetapowego procesu sk³adaj¹cego siê zniskotemperaturowej hydrotermalnej syntezy z roz-tworem prekursora TiO2, po której przeprowadzonomodyfikacjê fluoroalkilosilanem bezpoœrednio napod³o¿u drewnianym. Obraz uzyskany metod¹ elek-tronowej mikroskopii skaningowej wykaza³, ¿e pod-³o¿e drewniane poddane dzia³aniu ditlenku tytanupokryte jest jednorodn¹ warstw¹ TiO2, na skutekczego pojawia siê chropowatoœæ pod³o¿a i uprzywi-lejowane jest powstawanie superhydrofobowej po-wierzchni, a wykoñczenie tak zmodyfikowanegopod³o¿a drewnianego heptadekafluoro-1,1,2,2-te-tradecylo trimetoksysilanem jest kluczowe dla po-prawy odpornoœci na dzia³anie wody. Superhydro-fobowa powierzchnia drewniana o k¹cie zwil¿ania152,9° zachowuje swoj¹ hydrofobowoœæ (k¹t zwil-¿ania powy¿ej 150°) tak¿e po poddaniu jej oddzia-³ywaniu kwasu solnego 0.1M przez okres 1 tygod-nia, po naœwietlaniu promieniowaniem UV przez24 h czy po gotowaniu przez 1 h w 150°C.

A.Œ.

Termiczny process obróbki oleju sojowegopozwalaj¹cy na otrzymanie biopolimerówi oleju

Thermal processing of soybean oil to obtainbio-based polymers and oil

EC Newsletter, www.european-coatings.com,

21.01.2015

Czasopismo Industrial Crops and Products (Volu-me 66, April 2015, Pages 255-261) publikuje pra-cê brazylijskich naukowców dotycz¹c¹ zastosowa-nia triacylogliceroli do otrzymywania biopolimerów



oraz biooleju, które mog¹ stanowiæ spoiwo w far-bach drukarskich offsetowych lub paliwo typu die-sel. Doœwiadczenia polega³y na poddaniu oleju znasion soi dzia³aniu temperatur od 260°C do370°C przez 12 h w atmosferze azotu z lub bezkompleksu niklu bêd¹cym prekursorem katalizato-ra. Zaobserwowano, ¿e reakcja przebiega dwueta-powo. W pierwszym w reakcji Dielsa-Adlera nastê-puje rozerwanie wi¹zania podwójnego i utworzeniepolimeru skutkuj¹ce wzrostem lepkoœci uk³adu.Drugi etap stanowi reakcja pirolizy grup estrowychi ³añcuchów alkidowych, prowadz¹ca do spadkulepkoœci polimerów. Ponadto, gdy zastosowanoprekursor katalizatora w postaci kompleksu nikluzaobserwowano powstawanie polimerów o wy¿szejlepkoœci w krótszym czasie w porównaniu do reakcjiprzebiegaj¹cych bez udzia³u kompleksu niklu. Ana-lizie poddano tak¿e powsta³e biooleje. Reakcja pi-rolizy przebiegaj¹ca bez katalizatora prowadzi dowytworzenia znacznych iloœci kwasów karboksylo-wych o krótkich ³añcuchach. W obecnoœci kataliza-tora nastêpuje intensyfikacja syntezy wêglowodo-rów i zmniejsza siê iloœæ powstaj¹cych kwasów kar-boksylowych, co przemawia za silnym wp³ywemkatalizatora na reakcjê deoksygenacji.

A.Œ.

Dopasowywuj¹c zwil¿anie wielofunkcyj-nych pow³ok tworz¹cych uk³ad hierar-chiczny

Tuning the wettability of hierarchical structuredcoatings

EC Newsletter, www.european-coatings.com,

21.01.2015

Naukowcy opracowali prost¹, jednoetapow¹metodê wytwarzania wielofunkcyjnych pow³oktworz¹cych uk³ad hierarchiczny, których zwil¿alnoœæmo¿e byæ ³atwo zmieniana z hydrofilowych (k¹tzwil¿ania 9,3°) na superhydrofobow¹ (k¹t zwil¿a-nia154,2°) przez kontrolowanie temperatury wy-twarzania. Elementy tworz¹ce pow³okê, cz¹steczkipoli(kwasu styrenowo-akrylowego) (P(S-AA)) ma-j¹ce strukturê maliny o rdzeniu utworzonym przezcz¹steczki o wymiarach 10 nm, zsyntezowanow jednoetapowej reakcji polimeryzacji emulsyjnejprzebiegaj¹cej bez emulgatora (soap-free emulsionpolymerisation) z oddzieleniem faz. Morfologia

i sztywnoœæ zsyntezowanych cz¹steczek mo¿e byæw wygodny sposób regulowana przez dobór pro-porcji S, AA oraz diwinylobenzenu (DVB). Sk³adchemiczny, stopieñ usieciowania, uk³ad hierarchicz-ny oraz sztywnoœæ cz¹steczek maj¹ silny wp³yw nazwil¿alnoœæ pow³ok. Zmiana zwil¿alnoœci zosta³aprzypisana procesom termodynamicznym polega-j¹cym na migracji hydrofobowych sk³adników poli-meru w kierunku powierzchni pow³oki oraz spadkusztywnoœci uk³adu hierarchicznego bêd¹cego nas-têpstwem zmiêkczenia oraz stapiania cz¹steczekw temperaturach powy¿ej Tg kopolimerów. Wynikizosta³y opublikowane w Polymer Chemistry, Issue5, 2015.

A.Œ.

Zaawansowany aparat do pomiaru przy-czepnoœci od Elcometer

Advanced adhesion tester from Elcometer


Elcometer wprowadzi³ na rynek nowy automa-tyczny aparat do pomiaru przyczepnoœci pow³okmetod¹ odrywow¹ umo¿liwiaj¹cy szybkie i powta-rzalne pomiary ju¿ za pomoc¹ jednego klikniêcia.Elcometer 510 jest obecnie najbardziej zaawanso-wanym przyrz¹dem do pomiaru przyczepnoœcipow³ok na rynku. Oprócz automatycznych pomia-rów dokonywanych za pomoc¹ jednego przyciskuaparat cechuje siê mo¿liwoœci¹ przechowywaniadanych na temat typu oderwañ (kohezyjne, adhe-zyjne). Przyrz¹d generuje wykresy dla poszczegól-nych pomiarów oraz pozwala na ustalenie maksy-malnej si³y odrywu. Natychmiastowe przesy³aniez aparatu wszystkich informacji poprzez Bluetoothbezpoœrednio do telefonu komórkowego umo¿liwiagenerowanie raportów bezpoœrednio z miejsca po-miaru. Najwa¿niejsze cechy aparatu to:— automatyczny pomiar i mo¿liwoœæ zapisu a¿

60000 pomiarów, ³¹cznie z wykresem, zastoso-wan¹ œrednic¹ stempli pomiarowych, si³¹ odry-wu i typem oderwania,

— ³atwa mo¿liwoœæ wybierania z listy ¿¹danychœrednic stempli pomiarowych (10, 14,2, 20 i 50mm) oraz si³y odrywu – dla stempli 20 mm ma-ksymalna oznaczana przyczepnoœæ: 25 MPa –3600 psi, dla stempli 10 mm: 100 MPa –14400 psi,



— ustalanie maksymalnej si³y odrywu – umo¿liwiato wykonanie pomiaru tylko do ustalonej war-toœci. Takie rozwi¹zanie jest idealne dla badañnieniszcz¹cych. Unikalna funkcja pozwala tak¿ena okreœlenie jak d³ugo urz¹dzenie ma pozostaæprzy maksymalnej zdefiniowanej sile zanimpowróci do wartoœci zerowej.

— mo¿liwoœæ przesy³ania danych za pomoc¹ Blue-tooth – dziêki Bluetooth i aplikacji ElcoMasterdane z urz¹dzenia mo¿na przes³aæ zarówno dokomputera, jak i iPhone’a i iPad’a b¹dŸ na inneurz¹dzenie dzia³aj¹ce na systemie Android i tamnastêpnie generowaæ raporty.

K.C.

Przenoœny analizator k¹ta zwil¿ania i swo-bodnej energii powierzchniowej od Krüss

Mobile Surface Analyser from Krüss


Firma Krüss przedstawi³a po raz pierwszy swójnowo opracowany analizator k¹ta zwil¿ania i swo-bodnej energii powierzchniowej – Mobile SurfaceAnalyser MSA. Przyrz¹d dokonuje pomiaru zwil¿al-noœci w oparciu o równoczesny pomiar k¹ta zwil¿a-nia dla dwóch cieczy. Aparat jest w pe³ni zautoma-tyzowany, a pomiar wykonywany jest za pomoc¹jednego klikniêcia tzw. „One-Click SFE”. Za pomoc¹niezawodnie wyznaczonych dwóch wartoœci k¹tówzwil¿ania oprogramowanie automatycznie, w zaled-wie kilku sekund, oblicza wartoœæ swobodnej ener-gii powierzchniowej. Firma Krüss opracowa³a tak¿etrzy wnioski patentowe dotycz¹ce nowych techno-logii wykorzystywanych w MSA. Jednoczesne dozo-wanie i analiza dwóch kropli eliminuje potrzebêzmiany p³ynu testowego w czasie analizy, tak jakma to miejsce w przypadku konwencjonalnychurz¹dzeñ dozuj¹cych. Specjalnie opracowany przezfirmê Krüss system dozowania w ci¹gu milisekund iz du¿¹ precyzj¹ dozuje jednoczeœnie po jednej krop-li z dwóch p³ynów testowych. Pomimo wysokiejszybkoœci dozowania, przypomina ono delikatneumieszczanie kropli za pomoc¹ ig³y dozuj¹cej. Od-bywaj¹ce siê bez typowych igie³ dozuj¹cych bez-kontaktowe dozowanie zapobiega niepo¿¹danemukontaktowi z próbk¹ i ewentualnym uszkodzeniomlub zanieczyszczeniom sondy. P³yny testowe stano-wi¹ce najczêœciej wodê (ciecz polarna) i dijodome-

tan (ciecz niepolarna) zapewniaj¹ ³atwe dozowanie.Ponadto, aparat wyposa¿ony jest w dodatkowe al-ternatywne rozwi¹zanie dozowania dla cieczy, któresprawiaj¹ problemy z ich usuwaniem, takich jak:kleje, farby lub lakiery. Uk³ad dozowania mo¿e byæzmieniony na automatyczny modu³ dozowania,w którym zastosowano konwencjonalne strzykawkijednorazowego u¿ytku ju¿ w ci¹gu dwóch minut.Aparat ma ma³e rozmiary, niewielk¹ wagê i mo¿ebyæ po³¹czony z komputerem za pomoc¹ portuUSB. Jest specjalnie zaprojektowany dla zastosowa-nia przenoœnego i umo¿liwia pomiary bez niszcze-nia badanych próbek. MSA mierzy próbki o dowol-nej wielkoœci, takie jak np. karoserie samochodowe,a tak¿e zapewnia wiarygodne wartoœci nawet napionowych powierzchniach, takich jak œciany kabi-ny prysznicowej oraz dokonuje pomiarów tak¿ew zag³êbieniach. Nowoczesne, intuicyjne oprogra-mowanie automatycznie oblicza swobodn¹ energiêpowierzchniow¹ bazuj¹c na kilku metodach jej wyz-naczania. Dziêki prostemu pomiarowi i ³atwemuw obs³udze oprogramowaniu b³êdy pomiarowespowodowane nieprawid³ow¹ obs³ug¹ s¹ praktycz-nie wykluczone.

K.C.

Rozwój nowych klejów dla przemys³uobuwniczego

Sustainability in glues for shoes


Ze wzglêdu na zwiêkszaj¹cy siê poziom standar-dów, a tak¿e na ci¹g³e d¹¿enie do zmniejszania emi-sji dwutlenku wêgla i zu¿ycia szkodliwych chemika-liów w produkcji obuwia, firma Henkel podjê³anowe dzia³ania w badaniach naukowych i pracachrozwojowych nad innowacyjnymi klejami. LoctiteFT 220 jest pierwszym klejem cyjanoakrylowym bê-d¹cym optymalnym rozwi¹zaniem dla przemys³uobuwniczego. Kleje na bazie cyjanoakrylanów ju¿od wczesnych lat 70. stanowi³y grupê klejów wystê-puj¹cych pod nazw¹ Loctite, jednak dopiero terazpo raz pierwszy zosta³y wykorzystane do produkcjiobuwia. Kleje te by³y wczeœniej bezu¿ytecznew przemyœle obuwniczym ze wzglêdu na ich s³ab¹odpornoœæ na wodê oraz ma³¹ elastycznoœæ. Nowatechnologia opracowana w laboratoriach badaw-czo-rozwojowych firmy Henkel zmieni³a w³aœciwoœ-



ci klejów ca³kowicie. Szybkie klejenie i ³atwoœæ apli-kacji sprawia, ¿e stanowi¹ one rewolucjê w prze-myœle obuwniczym i s¹ idealne do naprawy obu-wia. Nowa technologia klejów cyjanoakrylowychumo¿liwia minimalizacjê kosztów pracy i czasu pod-czas ich przetwarzania, a tak¿e u³atwia automatyza-cjê produkcji. Pierwszy produkt z nowo opracowa-nej grupy klejów cyjanoakrylowych przeznaczonyjest do zast¹pienia obecnie u¿ywanych rozpuszczal-nikowych klejów poliuretanowych. Klej mo¿e byæaplikowany rêcznie lub pó³automatycznie przy u¿y-ciu specjalnie opracowanego systemu pomp. Cyja-noakrylany charakteryzuj¹ siê wieloma zaletami:szybko schn¹, nie zawieraj¹ lotnych zwi¹zków orga-nicznych (VOC), nadaj¹ siê do klejenia ró¿nych ma-teria³ów, a do optymalnego klejenia wystarczy za-ledwie jedna kropla kleju. Podsumowuj¹c, nowatechnologia upraszcza i przyspiesza dotychczasowyproces produkcji klejów, co prowadzi równie¿ dozmniejszenia liczby pracowników, zmniejszenia zu-¿ycia energii i zwiêkszenia wydajnoœci.

K.C.

Charakteryzacja tuszy do zdobienia p³ytekceramicznych

Characterising the jet-ability of low viscosity ce-ramic inkjet inks with microfluidic rheometry

Polym Paint Col J, 2014, vol. 204, nr 4599

Technologia druku atramentowego to w ostat-nich czasach najskuteczniejsza i najbardziej efek-towna metoda zdobienia p³ytek ceramicznych.Wzrost zastosowania farb drukarskich do dekoracjitego typu p³ytek stwarza potrzebê produkcji za-awansowanych preparatów atramentowych, którecharakteryzuj¹ siê optymalnymi w³aœciwoœciami naka¿dym etapie ich stosowania. Opracowuj¹c odpo-wiednie preparaty nale¿y mieæ na uwadze to, i¿ po-winny one charakteryzowaæ siê odpowiednim prze-p³ywem wewn¹trz g³owicy drukuj¹cej oraz nie po-winny sedymentowaæ w czasie ich przechowywa-nia. W³aœciwoœci te zapewnia odpowiednia lepkoœæstosowanych farb.

Farby drukarskie o odpowiedniej lepkoœci s¹ sta-bilne i ³atwe w aplikacji dziêki swobodnemu prze-

p³ywowi przez g³owicê. Aby tusze by³y ³atwe w apli-kacji po¿¹dana jest ich niska lepkoœæ wynosz¹ca od5 do 25 mPa·s. To jednak wi¹¿e siê ze zmniejsze-niem stabilnoœci wyrobu podczas przechowywania,poniewa¿ sk³adniki tuszu s¹ bardziej podatne na se-dymentacjê w preparatach o niskiej lepkoœci. Dlate-go te¿, aby otrzymaæ odpowiedni preparat nale¿yuzyskaæ jak najbardziej optymaln¹ lepkoœæ, a towi¹¿e siê z dok³adnym pomiarem tego w³aœnieparametru.

Reometria rotacyjna jest powszechnie stosowa-n¹ technik¹ do okreœlania w³aœciwoœci reologicz-nych ciek³ych wyrobów. Metoda ta nadaje siê dopomiaru lepkoœci przy szybkoœci œcinania w zakresieod mniej ni¿ 1 s-1 do ponad 1000 s-1. Jednak przywy¿szych szybkoœciach œcinania, technika ta ma is-totne ograniczenia mechaniczne. Przy okreœlaniulepkoœci przy wy¿szych wartoœciach szybkoœci œcina-nia, tych które przewa¿aj¹ w g³owicy drukarskiej,odpowiednia staje siê nowa metoda mikrostrumie-niowa. W g³owicy drukuj¹cej tusze poddawane s¹bardzo du¿ej szybkoœci œcinania w zakresie od105 s-1 a¿ do 106 s-1.

K.C.

Poliuretany

Poliurethanes

Farbe Lack 2/2015

Firma Bayer MaterialScience wprowadzaw kwietniu 2015 r. na rynek nowy œrodek sieciuj¹cydla poliuretanów na bazie diizocyjanianu pentame-tylenu (PDI). PDI to izocyjanian, którego zawartoœæwêgla bazuje w 70 procentach na biomasie. Na ra-zie firma opracowuje technologiê, celem sprawdze-nia mo¿liwoœci zastosowania surowca w dalszychproduktach. Komercyjna produkcja ma rozpocz¹æsiê w roku 2016 z zdolnoœci¹ produkcyjn¹ do20.000 ton/na rok. Przy produkcji na istniej¹cychinstalacjach wykorzystuje siê technologiê w faziegazowej.

T.S.



� Opisy bibliograficzne

Dzia³ zawiera opisy bibliograficzne artyku³ówz dziedziny farb i lakierów opracowane na pod-stawie znajduj¹cych siê w IMPiB Oddz. Gliwicefachowych czasopism krajowych i zagranicznychoraz materia³ów konferencyjnych — stanowi wiêcinformacjê o dokumentach pierwotnych oraz ichtreœci. Informacje te u³o¿one s¹ w oparciu o kla-syfikacjê i skorowidz zagadnieñ tematycznych idotycz¹ ostatnich osi¹gniêæ nauki, techniki, wy-

nalazczoœci, bezpieczeñstwa i higieny pracy orazzagadnieñ ekonomiczno-organizacyjnych i rynko-wych.

Dane bibliograficzne wy¿ej wymienionych ma-teria³ów obejmuj¹ w kolejnoœci: tytu³ artyku³u w jê-zyku polskim, tytu³ artyku³u w jêzyku oryginalnym,nazwisko autora, skrót nazwy czasopisma, rok, tomi numer strony, liczbê rysunków, tabel i pozycji bib-liograficznych.

WYKAZ REFEROWANYCH CZASOPISM I ICH SKRÓTÓW

1. Coatings World – Coatings World2. European Coatings Journal – Europe Coatings J3. Farbe und Lack – Farbe Lack4. Journal of Coatings Technology – JCT Coatings Tech5. Journal of Coatings Technology and Research – J Coat Tech and Research6. Polymers Paint Colour Journal – Polym Paint Col J7. Surface Coatings International Journal of the Oil & Colour Chemists’

Association – Surface Coatings Internat8. Progress in Organic Coatings – Progr. Org. Coat.

KLASYFIKACJA ZAGADNIEÑ w WYDAWNICTWACH ZINT

INSTYTUTU IN¯YNIERII MATERIA£ÓW POLIMEROWYCH i BARWNIKÓW

1. SUROWCE LAKIERNICZE1.1. Oleje i woski1.2. ¯ywice naturalne — szelak, kalafonia, kopalne

i inne1.3. ¯ywice syntetyczne1.3.1. Polimery wêglowodorowe1.3.2. Polimery zawieraj¹ce tlen1.3.2.1. ¯ywice alkidowe1.3.2.2. Nasycone ¿ywice poliestrowe1.3.2.3. Nienasycone ¿ywice poliestrowe1.3.2.4. ¯ywice epoksydowe1.3.2.5. ¯ywice akrylowe1.3.2.6. ¯ywice fenolowe1.3.3. Polimery zawieraj¹ce azot1.3.3.1. Poliuretany — poliizocyjaniany1.3.3.2. ¯ywice aminowe — amidowe, aminowe, imido-

we, melaminowe i inne1.3.4. Polimery chlorowcowane1.3.5. ¯ywice zawieraj¹ce krzem i inne heteropierwiastki

1.3.6. Polimery celulozowe1.3.7. Polimery wodorozcieñczalne1.3.7.1. Polikondensacyjne1.3.7.2. Dyspersyjne i emulsyjne1.3.8. Spoiwa nieorganiczne1.3.9. Polimery o specjalnych w³aœciwoœciach — og-

nioodporne, termoodporne1.3.10. Kauczuki — naturalne, syntetyczne, chlorowane

i inne1.3.11. Substancje bitumiczne — bitumy, asfalty, smo³y,

paki itp.1.4. Rozpuszczalniki, rozcieñczalniki, plastyfikatory1.5. Pigmenty1.5.1. Pigmenty nieorganiczne1.5.1.1. Pigmenty bia³e1.5.1.2. Pigmenty barwne1.5.1.3. Pigmenty czarne1.5.1.4. Pigmenty z efektami specjalnymi (metaliczne,

per³owe, interferencyjne)


� Opisy bibliograficzne �

1.5.1.5. Pigmenty œwiec¹ce (fluoroscencyjne, fosforo-scencyjne)

1.5.2. Pigmenty organiczne1.5.2.1. Pigmenty barwne1.5.2.2. Pigmenty czarne1.5.2.3. Pigmenty z efektami specjalnymi1.5.2.4. Pigmenty œwiec¹ce1.5.3. Pigmenty specjalne: antykorozyjne, uniepalnia-

j¹ce, otoczkowane i inne1.6. Wype³niacze1.7. Pasty pigmentowe, mieszalniki farb1.8. Œrodki pomocnicze — sykatywy, œrodki przeciw

ko¿uszeniu, matuj¹ce, truj¹ce, absorbuj¹ce UVi inne

2. WYROBY LAKIEROWE2.1. Rozpuszczalnikowe wyroby lakierowe — pig-

mentowane2.1.1. Wyroby lakierowe dla motoryzacji2.1.2. Wyroby lakierowe dla budownictwa ogólnego2.1.3. Wyroby lakierowe na drewno — na meble, drew-

no i materia³y drewnopochodne2.1.4. Wyroby lakierowe dla œrodków transportu2.1.5. Wyroby lakierowe dla okrêtownictwa (farby

okrêtowe) i gospodarki morskiej2.1.6. Wyroby lakierowe dla przemys³u elektrotech-

nicznego — elektroizolacyjne i inne2.1.7. Wyroby lakierowe dla opakowañ — do puszek

konserwowych i inne m.in. dla przemys³u spo-¿ywczego

2.1.8. Wyroby lakierowe antykorozyjne — podk³ady,grunty i inne

2.1.9. Farby graficzne2.1.10. Farby specjalne — ognioodporne, niepalne,

m³otkowe, wielobarwne, matowe, chemood-porne, tiksotropowe, pr¹doprzewodz¹ce, od-blaskowe, daj¹ce pow³oki zdzieralne, przeciw-œlizgowe i inne

2.2. Wyroby lakierowe wodorozcieñczalne2.3. Wyroby lakierowe bezrozpuszczalnikowe2.4. Farby proszkowe2.5. Wyroby lakierowe utwardzane radiacyjnie (UV,

EBC)2.6. Wyroby o du¿ej zawartoœci czêœci sta³ych (high

solids)2.7. Kity, szpachlówki — kity szpachlowe, masy

dŸwiêkoch³onne, mastyki i inne2.8. Plastizole i organozole3. STOSOWANIE WYROBÓW LAKIEROWYCH3.1. Przygotowanie powierzchni do malowania3.2. Nak³adanie pow³ok — techniki malowania3.2.1. Malowanie zanurzeniowe3.2.2. Natrysk pneumatyczny3.2.3. Malowanie bezpowietrzne

3.2.4. Polewanie wielostrumieniowe3.2.5. Natrysk elektrostatyczny3.2.6. Malowanie elektroforetyczne3.2.7. Ci¹g³e powlekanie blach (coil coating)3.2.8. Malowanie walcami i rolkami3.3. Aparaty i urz¹dzenia do malowania — malarnie

i lakiernie oraz ich wyposa¿enie3.4. Utwardzanie pow³ok — suszenie, sieciowanie

fizyczne, chemiczne, radiacyjne, urz¹dzenia iaparaty do suszenia i inne

3.5. Pow³oki lakierowe i inne organiczne — charak-terystyka, badanie w³aœciwoœci

3.6. Usuwanie pow³ok — techniki, zmywacze i inne3.7. Higienicznoœæ oraz warunki stosowania i eks-

ploatacji3.8. Informacje praktyczne dla stosuj¹cych wyroby

lakierowe4. ZAGADNIENIA NAUKOWO-BADAWCZE I

PRZEMYS£OWE4.1. Korozja — problematyka korozji, ochrona przed

korozj¹, przetwarzacze rdzy, itp.4.2. Zagadnienia organizacyjno-ekonomiczne4.2.1. Organizacja, ekonomika — organizacja pracy,

produkcja, planowanie, prognozowanie, ten-dencje rozwojowe i inne

4.2.2. Magazynowanie, opakowanie, transport4.2.3. Informacja, dokumentacja, normalizacja, szko-

lenie, konferencje, sympozja, targi4.3. Postêp techniczny — wynalazczoœæ, racjonaliza-

cja, prace naukowo-badawcze, automatyzacja4.4. Projektowanie — prace projektowo-konstruk-

cyjne z zakresu malarni, zak³adów produkcyj-nych

4.5. Technologia i aparatura — technologia produk-cji, recepturowanie, in¿ynieria chemiczna, apa-ratura przemys³owa

4.6. Zagadnienia badawczo-analityczne — badania,analizy chemiczne, aparatura kontrolno-pomia-rowa itp.

4.6.1. Badania terenowe — stacje klimatyczne4.6.2. Badania przyspieszone4.6.3. Nowe: techniki, sprzêt i rozwi¹zania badawczo-

-analityczne4.7. Nowe idee w wyrobach lakierowych4.8. Bezpieczeñstwo i higiena pracy — bhp i ppo¿.,

ochrona œrodowiska, socjologia przemys³owa4.9. Barwa — kolorystyka, dynamika i pomiar bar-

wy, pigmentacja itp.5. RYNEK5.1. Rynek surowców lakierniczych5.2. Rynek wyrobów lakierowych5.3. Nowoœci



FiL–2/2015/ 1.3.1Elastomery poliolefinowe poprawiaj¹ koñco-we parametry eksploatacyjne klejów typuhotmelt (stapianych na gor¹co)Polyolefin elastomers boost end use performan-ce of hot melt adhesivesB. Conley, A. McLennaghan, S. Yalvac

Polym. Paint Col. J., 2014 (vol. 2014, nr 4603,

s. 34-36, rys. 7, tab. 1)

W artykule naukowcy z firmy Dow Elastomersprzedstawili potrzeby rozwojowe rynku dla klejówtypu hotmelt. Œwiatowy rynek klejów w roku 2013szacowany jest na 24 mld funtów, z czego kleje hot-melt (HMA) stanowi¹ 15%, co zapewnia im trzeci¹pozycjê w segmencie klejów za klejami wodnymii rozpuszczalnikowymi. Rynek klejów HMA jest sil-nie rozproszony i obejmuje ponad 10 zastosowañ,jak opakowania, materia³y nietkane, kleje wra¿liwena dzia³anie ciœnienia i bindowanie ksi¹¿ek, jak rów-nie¿ zastosowania w przemyœle meblowym i bu-downictwie. W³aœciwoœci klejów HMA otrzymanychna podstawie poliolefinowych elastomerów (POE)przewy¿szaj¹ w³aœciwoœci tradycyjnych klejów HMAopartych na polimerach EVA w trzech aspektach:przetwórstwa, w³aœciwoœci eksploatacyjnych orazzmniejszenia kosztów. Kleje HMA oparte na POEcharakteryzuj¹ siê polepszonym przetwórstwemz uwagi na ich lepsz¹ odpornoœæ na temperaturê,czego wynikiem jest brak zwêglenia i czysty sprzêtdo aplikacji. Obserwowane jest tak¿e mniejsze zu¿y-cie sprzêtu, g³ównie filtrów i dysz, przede wszystkimz uwagi na brak kwaœnego charakteru spoiwa w po-równaniu do polimeru EVA. Ponadto ³atwoœæ czysz-czenia maszyny i brak wystêpowania „w³osów aniel-skich” skutkuje oszczêdnoœciami poprzez redukcjêkosztów pracy. Kleje HMA oparte na POE s¹ lepszy-mi klejami z uwagi na ich pocz¹tkowe s³abe zabar-wienie, brak zapachu, dobr¹ odpornoœæ termiczn¹,co pozwala na zastosowanie ich w przemyœle opa-kowaniowym oraz dla zapewnienia higieny. Mog¹byæ one stosowane na ró¿ne pod³o¿a i ze wzglêduna ni¿sz¹ gêstoœæ i lepkoœæ mo¿na uzyskaæ bardzodobr¹ przyczepnoœæ nawet, jeœli POE nie zawierapolarnych grup funkcyjnych. Dow Chemical Com-pany by³a pierwsz¹ firm¹, która 15 lat temu zasto-sowa³a do klejów HMA kopolimery oparte na poli-olefinach. Od tego czasu kleje HMA produkowanew oparciu o „Insite Technology” firmy Dow wykazy-wa³y znaczne zalety w porównaniu do tradycyjnych

klejów HMA opartych na polimerze EVA. Pierwsz¹wprowadzon¹ poliolefinow¹ struktur¹ polimerow¹by³y przypadkowe kopolimery etylenu i oktenu onazwie handlowej Affinity GA POE. Szeroka gamaelastomerów poliolefinowych firmy Dow pozwalana uzyskanie wymogów w zakresie parametrów eks-ploatacyjnych, ochrony œrodowiska oraz kosztów.

A.P.FiL–2/2015/ 1.8Drapanie na powierzchni. Œrodki pomocniczezapobiegaj¹ce zadrapaniuAn der Oberfläche Kratzen. Anti-Scratch AdditiveFarbe Lack 2015-02-17 (s. 20-21, tab. 1)

Nawet drobne zadrapania mog¹ z czasem pro-wadziæ do powa¿niejszych szkód, dlatego pow³okio dobrej odpornoœci na zadrapania s¹ niezwyklepotrzebne. Istnieje ca³y szereg œrodków pomocni-czych podwy¿szaj¹cych odpornoœæ pow³ok na za-drapania, do najbardziej rozpowszechnionych nale-¿¹ woski i modyfikowane siloksany. Œrodki te gro-madz¹c siê na powierzchni pow³oki, powoduj¹ ob-ni¿enie jej napiêcia powierzchniowego i tym sa-mym powoduj¹ podwy¿szenie odpornoœci mecha-nicznej pow³oki. Przedstawiono w formie tabeliprzegl¹d wa¿niejszych dostêpnych na rynku œrod-ków pomocniczych, zapobiegaj¹cych zadrapaniu.Podano producenta, nazwê handlow¹, opis, sk³adchemiczny, gêstoœæ, œredni¹ wielkoœæ cz¹steczek,punkt topnienia, lepkoœæ, zalecan¹ iloœæ, w³aœciwoœ-ci i zastosowanie.

T.S.FiL–2/2015/ 2.1.3Powierzchnie drewna zabezpieczone trans-parentnymi wielowarstwowymi pow³okamiUV-sieciuj¹cymi wzmocnionymi nanokrze-mionk¹ i nanoglink¹. Czêœæ II: Zastosowanieznormalizowanej metody badawczej w celuzbadania wp³ywu wilgotnoœci wzglêdnej naodpornoœæ na zarysowanieWood surfaces protected with transparent multi-layer UV-cured coatings reinforced with nanosi-lica and nanoclay. Part II: Application of a stan-dardized test method to study the effect of rela-tive humidity on scratch resistanceW. N. Nkeuwa, B. Riedl, V. Landry

J. Coat. Tech. and Research, 2014 (vol. 11, nr 6,

str. 993-1011, rys. 11, tabl. 8, poz. bibl. 67)

Bardzo po¿¹dane na rynku s¹ wyroby lakierowena pod³o¿a drewniane (pod³ogi i meble), które wy-



kazuj¹ dobre w³aœciwoœci trybologiczne. Drewnianepowierzchnie ¿ó³tej brzozy (Betula alleghaniensis

Britton) zabezpieczono 6 ró¿nymi rodzajami wielo-warstwowych systemów pow³okowych (MCs) opra-cowanych w niniejszym badaniu. Ka¿dy systemsk³ada³ siê z trzech warstw: primera, uszczelniacza iwarstwy nawierzchniowej. Receptury UV-sieciuj¹ce-go primera i lakieru nawierzchniowego zawiera³yodpowiednio dodatek hydrofobowej krzemionkipirogennej (NS) w iloœci 0 i 0,5% wag. i nanoglinki(NC) w iloœci 0, 1 i 3% wag. Oceniano jakoœciowoi iloœciowo odpornoœæ na zarysowanie MCs na pod-³o¿ach drewnianych kondycjonowanych przy wil-gotnoœci wzglêdnej powietrza wynosz¹cej 40% i80%. Ocenê iloœciow¹ przeprowadzono wed³ugznormalizowanych badañ, natomiast w celu ocenyjakoœciowej zastosowano analizê SEM. Wyniki sta-tystyczne wykaza³y, ¿e NS, NC i NS x NC nie maj¹znacz¹cego wp³ywu na odpornoœæ na zarysowaniepow³ok na drewnie, podczas gdy wp³yw wilgotnoœ-ci jest znacz¹cy. Obrazy SEM wykaza³y, ¿e niezale¿-nie od wilgotnoœci, nie stwierdzono ¿adnych oznakbraku przyczepnoœci miêdzywarstwowej oraz przy-czepnoœci do drewna.

G. K-B.FiL–2/2015/ 2.1.7Wp³yw pigmentacji TiO2 na hydrolizê wyro-bów lakierowych do malowania puszek kon-serwowych na bazie ¿ywic epoksydowychsieciowanych aminamiThe effect of TiO2, pigmentation on the hydroly-sis of amino resin crosslinked epoxy can coa-tingsS. M. Magami, P. K. T. Oldring, L. Castle, J. T. Guth-

rie



Przygotowano i scharakteryzowano pigmento-wany TiO2 wyrób lakierowy epoksydowy utwardza-ny amin¹ przeznaczony do stosowania wewn¹trzpuszek do konserw. Nastêpnie, po na³o¿eniu, pod-dano go utwardzeniu. Zastosowano trzy gatunkibieli tytanowej, które scharakteryzowano w zakresiewielkoœci cz¹stek, morfologii cz¹stek, potencja³uzeta oraz zatrzymywania wilgoci. Do sieciowaniaprzygotowanych wyrobów epoksydowych stosowa-no kilka ró¿nych utwardzaczy aminowych. Monito-rowano wp³yw obecnoœci pigmentów TiO2 na hyd-rolizê usieciowanych pow³ok epoksydowych. Bada-

no gatunki pigmentów w celu ustalenia czy mog¹b¹dŸ nie mog¹ byæ one stosowane ze wzglêdu nahydrolizê i uwalnianie melaminy. Monitorowanorównie¿ wp³yw starzenia ciek³ych wyrobów na iloœæuwalnianej melaminy z usieciowanych pow³ok.W tym celu przechowywano ciek³e wyroby w wa-runkach laboratoryjnych przez 2, 20 i 40 tygodni.Stwierdzono, ¿e obecnoœæ pigmentów TiO2 przyczy-nia siê do zmniejszenia iloœci uwalnianej melaminywskutek zmniejszenia stopnia hydrolizy utwardza-cza aminowego. Wszystkie badane gatunki bielitytanowej da³y podobne wyniki.

G. K-B.FiL–2/2015/ 3.5Naprê¿enia i proces tworzenia filmu w wielo-fazowych lateksach kompozytowychStress development and film formation in multi-phase composite latexesK. Price, W. Wu, K. Wood, S. Kong, A. McCormick,

L. Francis


str. 827-839, rys.10, tabl. 4, poz. bibl. 37)

Odpowiednio zaprojektowane wielofazowecz¹stki lateksu core/shell mog¹ tworzyæ pow³okêbez dodatku koalescentów przy jednoczesnym za-chowaniu wystarczaj¹cej twardoœci tej pow³oki.Uzyskanie optymalnych w³aœciwoœci takich materia-³ów wymaga zrozumienia w jaki sposób morfologiacz¹stek wp³ywa na proces tworzenia filmu oraz na-prê¿enia w pow³oce. Na potrzeby badañ opisanychw artykule zsyntezowano, przy zastosowaniu dwu-stopniowej polimeryzacji emulsyjnej, cz¹stki latek-sowe typu core-shell (miêkkie-twarde) o ró¿nej za-wartoœci fazy shell, ró¿nych temperaturach zeszkle-nia rdzenia i otoczki i rozmiarach cz¹stek w zakresie63-177 nm. Zachowanie podczas tworzenia filmucz¹stek badano przy u¿yciu kriogenicznej skaningo-wej mikroskopii elektronowej, mikroskopii si³ ato-mowych oraz pomiarów minimalnej temperaturytworzenia filmu (MFFT). Na podstawie przeprowa-dzonych badañ stwierdzono, ¿e proces tworzeniafilmu jest efektywniejszy (zachodzi przy ni¿szej tem-peraturze) dla cz¹stek maj¹cych cieñsz¹ tward¹otoczkê, mniejsze rozmiary i mniejsz¹ ró¿nicê miê-dzy temperaturami zeszklenia polimerów rdzenia iotoczki. Maleje te¿ odkszta³cenie cz¹stek. Wykorzys-tuj¹c metod¹ ugiêcia belki badano równie¿ naprê-¿enia w czasie schniêcia pow³oki. Zachowanie zsyn-tezowanych lateksów podczas tworzenia filmu oraz



rozwój naprê¿eñ w pow³oce dobrze korelowa³oz w³aœciwoœciami u¿ytkowymi pow³oki takimi jakodpornoœæ na œcieranie i po³ysk.

G. K-B.FiL–2/2015/ 3.5W³aœciwoœci powierzchniowe alicyklicznychepoksydowych wyrobów lakierowych mody-fikowanych reaktywnym kopolimerem za-wieraj¹cym fluorowane boczne ³añcuchySurface properties of alicyclic epoxy coatingsmodified with reactive copolymer containingfluorinated side chainsM. Ochi, N. Ichikawa, R. Shiota, Y. Hattori, M. Ha-

rada, M. Hara, H. Uchida


str. 913-921, rys. 10, poz. bibl. 20)

Alicykliczne ¿ywice epoksydowe modyfikowanokopolimerem posiadaj¹cym boczne ³añcuchy za-koñczone nadfluoroalkilem i tlenkiem cyklohekse-nu. Kopolimer ten mia³ dobr¹ rozpuszczalnoœæw matrycy epoksydowej z uwagi na reakcje alicyk-licznych grup epoksydowych z grupami jego bocz-nych ³añcuchów. W zwi¹zku z tym utwardzona ¿ywi-ca epoksydowa mia³a jednorodn¹ strukturê fazow¹i stanowi³a bezbarwny materia³ o wysokiej przezro-czystoœci. Fluorowane boczne ³añcuchy powodowa-³y zmniejszenie energii swobodnej na granicy fazpowietrze – utwardzona ¿ywica epoksydowa. Po-wierzchnia pow³ok epoksydowych mia³a bardzo nis-k¹ wartoœæ swobodnej energii powierzchniowej(20 mJ/m2) i wykazywa³a wysok¹ hydrofobowoœæjak i oleofobowoœæ. Ponadto stwierdzono, ¿e po-wierzchnia pow³ok wykazuje gradient wspó³czynni-ka za³amania œwiat³a z uwagi na obecnoœæ wi¹zañC-F wykazuj¹cych nisk¹ polaryzowalnoœæ.

G. K-B.FiL–2/2015/ 3.5W³aœciwoœci mechaniczne wodorozcieñczal-nych sieciuj¹cych pod wp³ywem promienio-wania UV lakierów wzmocnionych nano-kryszta³ami celulozyMechanical properties of UV-waterborne varni-shes reinforced by cellulose nanocrystalsV. Vardanyan, B. Poaty, G. Chauve, V. Landry,

T. Galstian, B. Riedl


str. 841-852, rys.13, tabl. 2, poz. bibl. 29)

W literaturze mo¿na znaleŸæ wiele doniesieñ do-tycz¹cych termoplastycznych kompozytów z dodat-

kiem nanocelulozy. Jednak niewiele badañ dotyczywyrobów lakierowych wzmacnianych nanokryszta-³ami celulozy (CNCs). G³ównym celem badañ opisa-nych w artykule by³o opracowanie wodorozcieñ-czalnych UV-sieciuj¹cych wyrobów lakierowych nabazie wzmocnionych organicznych nanocz¹stek dozastosowañ na pod³o¿ach drewnianych oraz okre-œlenie w³aœciwoœci dotycz¹cych przede wszystkimzu¿ycia tych pow³ok kompozytowych. CNC doda-wano do lakierów w celu poprawy w³aœciwoœci me-chanicznych pow³ok. Jednym z kluczowych aspek-tów technologii nanokompozytowej jest zdyspergo-wanie nanocz¹stek w matrycy i ich powinowactwodo matrycy. W celu iloœciowej oceny zdyspergowa-nia niezbêdne s¹ skuteczne metody badania cz¹s-tek o rozmiarach nano. W artykule zastosowano no-watorsk¹ metodê na bazie mikroskopii si³ atomo-wych w celu scharakteryzowania tych badanychpow³ok nanokompozytowych. W metodzie tej wy-korzystano pomiary nanochropowatoœci powierzch-ni, która wyraŸnie koreluje z jakoœci¹ dyspersjii w³aœciwoœciami mechanicznymi. Cz¹stki CNC mo-dyfikowano czwartorzêdowymi amoniowymi brom-kami alkilu lub chlorkiem akryloilu. Badano w³aœci-woœci mechaniczne nanokompozytów (odpornoœæna œcieranie i zarysowanie, twardoœæ i przyczepnoœæ)i porównywano je z próbk¹ referencyjn¹ (ten samlakier ale bez dodatku nanocz¹stek). Stwierdzono,¿e dodatek CNC do wodorozcieñczalnych UV-sie-ciuj¹cych wyrobów lakierowych powoduje oko³o30–40-procentowy wzrost odpornoœci na zu¿ycie(odpornoœæ na œcieranie i zarysowanie) bez pogor-szenia wygl¹du pow³ok.

G. K-B.FiL–2/2015/ 4.1Elektrochemiczne zachowanie hydrofobo-wych pow³ok silanowo-zeolitowych w celuochrony przed korozj¹ pod³o¿y aluminio-wychElectrochemical behavior of hydrophobic sila-ne–zeolite coatings for corrosion protection ofaluminum substrateL. Calabrese, L. Bonaccorsi, A. Caprì, E. Proverbio



Badano w³aœciwoœci antykorozyjne silanowo-ze-olitowych pow³ok kompozytowych na pod³o¿u alu-minium 6061. W celu oceny dzia³ania ochronnegosilanowej matrycy z dodatkiem wype³niacza zeoli-



towego przygotowano, metod¹ powlekania zanu-rzeniowego, pow³oki kompozytowe zawieraj¹ceró¿ne iloœci zeolitu SAPO 34 (60-90% wagowych).W³aœciwoœci antykorozyjne w czasie zanurzenia w3,5% roztworze NaCl oceniano przy u¿yciu testówpotencjodynamicznej polaryzacji oraz metod¹ elek-trochemicznej spektroskopii impedancyjnej (EIS).Stwierdzono, ¿e pow³oki wykazuj¹ dobre w³aœci-woœci barierowe oraz s¹ silnie hydrofobowe. Doda-tek zeolitu do matrycy silanowej powoduje, jak siêspodziewano, zmniejszenie pr¹du anodowego i ka-todowego. Zeolit poprawia w³aœciwoœci barierowepow³ok hybrydowych zol-¿el poprzez zwiêkszenieodpornoœci na miejscowe ataki korozji. Lepsze wy-niki obserwowano dla próbek zawieraj¹cych 80%wype³niacza zeolitowego o czym œwiadczy wci¹¿akceptowalne dzia³anie ochronne po 3 dniachzanurzenia w roztworze NaCl.

G. K-B.FiL–2/2015/ 4.1Wp³yw jonów cyrkonu na w³aœciwoœci koro-zyjne stali ocynkowanej z pow³ok¹ zol-¿elThe effect of zirconia ions on corrosion perfor-mance of sol–gel coated galvanized steelA. K. Guin, M. Bhadu, M. Sinhababu, G. Udayab-

hanu



Do tej pory stal ocynkowan¹ poddawano pasywa-cji szeœciowartoœciowym chromem. Zauwa¿ono, ¿epow³oki zol-¿el mog¹ potencjalnie zast¹piæ t¹ niebez-pieczn¹ pasywacjê. Celem niniejszej pracy by³o zba-danie wp³ywu azotanu cyrkonylu na zachowanie ko-rozyjne pow³ok zol-¿el. Jako prekursory do otrzyma-nia wyrobów zol-¿el na bazie silanów zastosowanoaminopropylotrimetoksysilan i 3-glicydoksypropylo-trimetoksysilan. Pow³oki zol-¿el nak³adano na blachyze stali ocynkowanej metod¹ powlekania zanurzenio-wego. W³aœciwoœci chemiczne roztworu zol-¿el orazpow³ok badano metod¹ spektroskopii w podczerwie-ni. Morfologiê pow³ok charakteryzowano przy u¿yciuskaningowej mikroskopii elektronowej. Odpornoœækorozyjn¹ powlekanych próbek stali oceniano meto-d¹ elektrochemicznej spektroskopii impedancyjnej,na podstawie potencjodynamicznych krzywych pola-ryzacji oraz podczas badañ w komorze solnej. Napodstawie przeprowadzonych badañ stwierdzono, ¿epow³oki domieszkowane cyrkonem maj¹ lepsza od-pornoœæ na korozjê w porównaniu z ich niedomiesz-

kowanymi odpowiednikami. Pow³oka domieszkowa-na 0,5% azotanem cyrkonylu zapewnia lepsz¹ ochro-nê przed korozj¹ dziêki inhibituj¹cem dzia³aniu jonówcyrkonu.

G. K-B.FiL–2/2015/ 4.2.3Sprawy Unii Europejskiej – Europejska Agen-cja Chemikaliów (ECHA) koryguje projektzakazu obecnoœci kadmu w farbachEU round up – ECHA revises proposed cadmiumin paint banPolym. Paint Col. J., vol. 204, nr 4603, 2014

Europejska Agencja Chemikaliów (ECHA) zapro-ponowa³a zrewidowanie ograniczeñ zwi¹zanych zestosowaniem kadmu oraz jego zwi¹zków w farbach,zezwalaj¹c na obecnoœæ pierwiastków œladowych wpewnych okolicznoœciach. Skorygowana propozycjarównie¿ zakazuje obecnoœci kadmu w farbie, jeœlijego udzia³ przekracza 0,01% wag. w farbie oraz0,1% dla farb z zawartoœci¹ cynku powy¿ej 10%wag. We wczeœniejszym projekcie nie przytaczanomaksymalnej iloœci kadmu, mówi siê jedynie o tym,¿e nie mo¿e byæ on stosowany do farb. Zgodniez nowym prawem, równie¿ pomalowane artyku³y s¹objête zakazem sprzeda¿y na terenie Unii Europejs-kiej, je¿eli zawartoœæ kadmu jest równa lub wiêkszani¿ 0,1% wag. w farbie, któr¹ pokryty jest malowa-ny przedmiot. Oznacza to, ¿e zgodnie z poprawio-nym projektem ECHA, niezamierzona obecnoœækadmu oraz jego zanieczyszczeñ w farbach bêdziezakazana, zwiêkszaj¹c odpowiedzialnoœæ firm, któremusz¹ upewniæ siê, czy metal ten nie jest obecnyw farbie. Powodem poprawki projektu jest fakt, zes³owo „stosowanie” w dotychczasowym projekciemog³oby byæ interpretowane jako jedynie intencjo-nalne u¿ycie, a ograniczenia mog³yby byæ opacznierozumiane jako niedotycz¹ce zanieczyszczeñ tymmetalem. Wprowadzenie w ¿ycie wartoœci granicz-nej zawartoœci kadmu w farbach stanowi wyzwaniedla firm. Od 1 listopada 2014 r. na okres piêciu latnowymi komisarzami Unii Europejskiej dla sektorafarb i wyrobów lakierowych zostali Karmenu Vellaz Malty (komisarz ds. œrodowiska naturalnego),El¿bieta Bieñkowska z Polski (komisarz ds. rynkuwewnêtrznego, przemys³u i przedsiêbiorstw) orazVytenis Andriukaitis z Litwy (komisarz ds. zdrowia).Ponadto Europejska Rada Ministrów na³o¿y³a kolej-ne ograniczenia dotycz¹ce eksportu farb i wyrobówlakierowych do Rosji. Wymienionych zosta³o dzie-



wiêæ rosyjskich kompanii, które od tego czasu, pod¿adnymi warunkami nie mog¹ otrzymywaæ wyro-bów lakierowych z listy Unii Europejskiej, doty-cz¹cej wspólnego stosowania towarów do poten-cjalnych celów militarnych. W lipcu stwierdzono, ¿esprzeda¿ do Rosji towarów, które mog³yby byæ u¿y-te do wzmocnienia si³y militarnej Rosji jest zakaza-na. Kompanie te zaanga¿owane s¹ w produkcjêbroni, amunicji oraz technologiê bezpieczeñstwajak: JSC Sirius, OJSC Stankoinstrument, OAO JSCChemcomposite, JSC Kalashnikov, JSC Tula ArmsPlant, NPK Technologii Maschinostrojenija, OAOWysokototschnye Kompleksi, OAO Almaz Ante,OAO NPO Bazalt.

A.P.FiL–2/2015/ 4.5Kinetyka oraz wp³yw surfaktantów i kosur-faktantów na miniemulsyjn¹ polimeryzacjêmonomerów akrylowychKinetics and effect of surfactant and cosurfac-tant on miniemulsion polymerization of acrylatemonomersH. Li, X. Ren, X. Lai, X. Zeng



W artykule opisano badania dotycz¹ce okreœleniawp³ywu rodzaju i iloœci surfaktantu i kosurfaktantu namini emulsyjn¹ polimeryzacjê monomerów akrylo-wych. Porównywano równie¿ kinetyki polimeryzacjiminiemulsyjnej i konwencjonalnej polimeryzacjiemulsyjnej w obecnoœci reaktywnych surfaktantów:allyloxy nonylphenol propyl polyoxyethylene (10),ether sulfate (DNS-86) oraz reaktywnego kosurfak-tantu: stearyl methacrylate (SMA). Wyniki wykaza³y,¿e poliakrylan otrzymany w wyniku polimeryzacjiminiemulsyjnej mia³ wysoki wspó³czynnik konwersjii ma³¹ frakcjê koagulatu na któr¹ w niewielkim stop-niu wp³ywa³ rodzaj surfaktantu i kosurfaktantu. Wprzypadku gdy iloœæ surfaktantu i kosurfaktantu wy-nosi³a 2% wag., k¹t zwil¿ania oraz absorpcja wodydla pow³oki poliakrylanu otrzymanego w wynikupolimeryzacji miniemulsyjnej w obecnoœciDNS-86/SMA, wynosi³y odpowiednio 39° i 8,3%wag. Widma FTIR potwierdzi³y, ¿e DNS-86 i SMA bio-r¹ udzia³ w polimeryzacji monomerów akrylowych.

G. K-B.FiL–2/2015/ 4.6Ponowne oznaczenie zale¿noœci pomiêdzywskaŸnikami absorpcji oleju i absorpcji wody

Revisiting the relationship between OAI andWAI: a brief analysisE. V. Ortiz, J. A. Restrepo

Surface Coating Internat, 2014, vol. 97.4 (s.

214-215, rys. 2, tab. 1, poz. bibl. 5)

W artykule przedstawiono ponownie wyznaczo-n¹ matematyczn¹ zale¿noœæ miêdzy wskaŸnikiemabsorpcji oleju (OAI) i wskaŸnikiem absorpcji wody(WAI). Nowa korelacja pomiêdzy wskaŸnikami zos-ta³a okreœlona w oparciu o obecnie wystêpuj¹ce narynku pigmenty i wype³niacze produkowane przyu¿yciu nowoczesnych technologii. Dotychczas wys-têpuj¹ce w literaturze, opracowane w 1975 rokuprzez Ensminger’a, równanie przedstawia liniow¹zale¿noœæ pomiêdzy wskaŸnikami i wyra¿a siê nastê-puj¹cym wzorem: WAI = 16,7 + 0,67 OAI.

Wielu techników ignoruje fakt istnienia mate-matycznej zale¿noœci miêdzy tymi dwoma wskaŸni-kami. Znaczenie równania tego typu istotne jestw przypadku wykorzystywania jednej wartoœci doobliczania drugiej. Jest to szczególnie u¿yteczne np.w celu okreœlenia LCPVC (krytycznego stê¿enia ob-jêtoœciowego pigmentu farb wodnych i emulsyj-nych), gdzie wymagana jest znajomoœci wartoœciWAI. Zazwyczaj informacja ta nie jest dostêpna, na-tomiast wartoœci OAI s¹ czêsto dostarczane przezproducentów pigmentów.

W celu weryfikacji równania Ensminger’a war-toœci OAI i WAI zmierzono doœwiadczalnie dla szere-gu pigmentów i wype³niaczy. Badania absorpcji wy-konano zgodnie z D281-95 ASTM. Do testów u¿ytotrzech rodzajów wype³niaczy: kaolin (kalcynowanyi uwodniony), talk i dwa rodzaje wêglanu wapnia(o œredniej wielkoœci cz¹stek od 0,5 do 1,0 mikro-metra) oraz nastêpuj¹ce pigmenty nieorganiczne:dwutlenek tytanu, tlenki ¿elaza (czarny, ¿ó³ty, czer-wony), chromian cynku, czerwony molibden, zielo-ny tlenek chromu, litopon, tlenek cynku, ultramary-na. Na podstawie badañ wyznaczono nowe nastê-puj¹ce równanie: WAI = 10,047 + 0,856 OAI.

W przypadku obu równañ obserwuje siê liniow¹zale¿noœæ pomiêdzy wskaŸnikami OAI i WAI. Pod-czas gdy OAI wzrasta, zwiêksza siê liniowo WAIi chocia¿ oba równania s¹ bardzo podobne ró¿ni¹siê nachyleniem prostej. Zalet¹ korzystania z nowe-go równania jest to, i¿ wyznaczone jest ono na pod-stawie najnowszych badañ odnosz¹cych siê doobecnie wystêpuj¹cych na rynku pigmentów i wy-pe³niaczy, które posiadaj¹ odmienne w³aœciwoœci



ni¿ te, na podstawie których okreœlano zale¿noœæpomiêdzy wskaŸnikami 40 lat temu.

K.C.FiL–2/2015/ 4.6Monitorowanie stopnia utwardzania pow³okna podstawie pomiarów k¹ta zwil¿aniai wspó³czynnika odbicia œwiat³aMonitoring the degree of curing in coatingsusing contact angle and surface reflectancemeasurementsS. M. Magami

Surface Coating Internat, 2014, vol. 97.5 (s.

250-253, rys. 8, poz. bibl. 9)

Zwil¿alnoœæ powierzchni pow³ok oraz ich odbi-jalnoœæ s¹ istotnymi parametrami powszechnie sto-sowanymi do scharakteryzowania w³aœciwoœci sys-temów pow³okowych. W artykule przedstawionozastosowanie pomiarów k¹ta zwil¿ania i wspó³czyn-nika odbicia œwiat³a do monitorowania utwardza-nia pow³ok stosowanych w bran¿y opakowaniowej.Badane pow³oki utwardzano w ró¿nych temperatu-rach (160, 180, 200, 220 i 240)°C przez 10 minut,a tak¿e przeprowadzono utwardzanie pow³ok w200 °C przez okres 5, 10 i 15 minut. W badaniachopisanych w artykule zastosowano pow³oki na ba-zie ¿ywicy epoksydowej, niepigmentowane orazpigmentowane TiO2. Pow³oki nak³adano na pod³o-¿e z blachy stalowej, a do badañ k¹ta zwil¿ania za-stosowano 10% wodny roztwór etanolu. Wynikipomiarów k¹ta zwil¿ania wykaza³y, ¿e im krótszyjest czas utwardzania pow³ok, zarówno pigmento-wanych jak i niepigmentowanych, tym wiêksza jestich zwil¿alnoœæ oraz im wy¿sza temperatura utwar-dzania tym zwil¿alnoœæ jest mniejsza. W przypadkupow³ok utwardzanych w tych samych temperatu-rach, pow³oki niezawieraj¹ce pigmentów charakte-ryzowa³y siê mniejsz¹ zwil¿alnoœci¹ ni¿ pow³oki pig-mentowane. Kolejn¹ opisan¹ w artykule metod¹monitorowania utwardzania pow³ok by³o wykony-wanie pomiarów wspó³czynnika odbicia œwiat³a.Pomiary spektrofotometryczne przeprowadzone napanelach pokrytych pow³okami wykaza³y, ¿e wzrostczasu utwardzania, przy temperaturze 200 °C,wp³ywa w znacz¹cy sposób na wspó³czynnik odbi-cia powierzchni obu rodzajów pow³ok. W przypad-ku pow³ok utwardzanych przez 10 minut w ró¿nychtemperaturach zaobserwowano, ¿e im wy¿sza tem-peratura utwardzania tym mniejszy wspó³czynnikodbicia i pow³oka bardziej matowa. Zaobserwowa-

no tak¿e, ¿e na pomiar wspó³czynnika odbiciaznacznie wp³ywa obecnoœæ cz¹stek pigmentu TiO2

stosowanych w pow³okach. Podsumowuj¹c, prze-prowadzone w artykule badania pokazuj¹, ¿e tech-niki pomiaru k¹ta zwil¿ania oraz wspó³czynnika od-bicia nadaj¹ siê do monitorowania utwardzaniapow³ok. Pomiar k¹ta zwil¿ania mo¿e byæ zatem wy-korzystywany do okreœlenia poziomu utwardzaniapow³ok i ich w³aœciwoœci, natomiast wspó³czynnikodbicia œwiat³a umo¿liwia monitorowanie wygl¹dui zmian koloru, wynikaj¹ce z ró¿nych warunkówutwardzania pow³ok. Ponadto podczas badañ zaob-serwowano wyraŸne korelacje pomiêdzy pomiareminstrumentalnym, a wizualn¹ ocen¹ pow³ok.

K.C.FiL–2/2015/ 4.7Synteza i sieciowanie radiacyjne akrylowa-nych glicerydów oleju rycynowegoSynthesis and radiation curing of acrylated cas-tor oil glyceridesR. Müller, G. Wilke



W artykule opisano syntezê i utwardzanie pro-mieniowaniem UV arylowanych glicerydów olejurycynowego. W wyniku reakcji transestryfikacji ole-ju rycynowego z dodatkiem okreœlonej iloœci glice-ryny a nastêpnie konwersji do estrów akrylowychotrzymuje siê, sieciuj¹ce pod wp³ywem promienio-wania UV, spoiwa o ró¿nej funkcyjnoœci. U¿ywanew reakcjach surowce s¹ odnawialne, dlatego te¿ ¿y-wice otrzymywane opisan¹ metod¹ s¹ 100%-owy-mi biomateria³ami. Potencjalne zastosowanie tychreaktywnych spoiw dotyczy ich wykorzystania jakoelastycznego sk³adnika w po³¹czeniu z tradycyjny-mi twardymi ¿ywicami w UV-sieciuj¹cych wyrobachlakierowych.

G. K-B.FiL–2/2015/ 4.7Farby powoduj¹ce topnienie loduLack bringt Eis zum SchmelzenC. Franke, A. Brinkmann, N. Rehfeld

Farbe Lack 2015 (nr 2, s. 22-27, rys. 8, poz. bibl.

4)

Oblodzenie pojazdów, si³owni wiatrowych lubsamolotów mo¿e prowadziæ do niebezpiecznychzjawisk i stwarza wiele technicznych problemów.Stosowane do tej pory systemy z gor¹cym powie-trzem lub maty i folie ogrzewane elektrycznie nie



zawsze siê sprawdzaj¹. Dlatego podjêto próbyopracowania funkcyjnych pow³ok, zapobiegaj¹cychoblodzeniu lub pow³ok ogrzewalnych. W pierwszymprzypadku chodzi o farby zawieraj¹ce substancjepowierzchniowo czynne o wyj¹tkowej hydrofobiina powierzchni, powoduj¹cej w³aœciwoœci odrzuca-nia lodu. W drugim przypadku mo¿liwe jest zasto-sowanie substancji obni¿aj¹cych punkt zamarzaniajako sk³adników farby. Wybór i opracowanie w³aœci-wej metody zale¿y od stopnia zamra¿ania i wyma-gañ technicznych. Opisano zalety ogrzewalnychpow³ok, zawieraj¹cych cz¹steczki substancji prze-wodz¹cych pr¹d elektryczny, w porównaniu z trady-cyjnymi matami ogrzewaj¹cymi. Przedstawionosposób kontroli temperatury powierzchniowej po-w³oki, oraz badania w komorze lodowej. Stwierdzo-no, ¿e ogrzewalne pow³oki mog¹ staæ siê alternaty-w¹ dla praktycznie stosowanych do tej pory metododmra¿ania. Szczególnie korzystne wydaje siê kom-binacja z funkcyjnymi pow³okami nawierzchnio-wymi.

T.S.FiL–2/2015/ 4.7Pow³oki samorozwarstwiaj¹ce siê na bazie¿ywic epoksydowych zasad SchiffaSelf-stratifying coatings based on Schiff baseepoxy resinsE. Langer, S. Waœkiewicz, H. Kuczyñska, G. Kamiñ-

ska-Bach



¯ywice epoksydowe zasad Schiffa wykorzystanojako sk³adnik kompozycji samorozwarstwiaj¹cychsiê, w których zastosowano ró¿ne ¿ywice akrylowe.Stopieñ rozwarstwienia oznaczano metod¹ spektro-skopii FTIR/ATR oraz technik¹ mikroskopow¹. Uzy-skane wyniki porównywano z odpowiednimi wyni-kami otrzymanymi dla handlowych ¿ywic epoksy-dowych o porównywalnej liczbie epoksydowej.Wyznaczono w³aœciwoœci mechaniczne sporz¹dzo-nych pow³ok. Na podstawie badañ, wywnioskowa-no, ¿e ¿ywice epoksydowe zasad Schiffa w uk³adziepow³okotwórczym zachowuj¹ siê w podobny spo-sób jak ¿ywice epoksydowe na bazie BPA. Najlepszew³aœciwoœci mechaniczne i wysoki stopieñ rozwar-stwienia uzyskano dla uk³adu ¿ywica epoksydowazasad Schiffa/poli(metakrylan izobutylu). Zastoso-wanie kompozycji samo rozwarstwiaj¹cych siê nietylko skraca czas i obni¿a koszt przygotowania wie-

lowarstwowych systemów pow³okowych dziêkitworzeniu dwóch warstw podczas jednej aplikacji,ale równie¿ powoduje uelastycznienie kruchych ¿y-wic epoksydowych na bazie zasad Schiffa.

G. K-B.FiL–2/2015/ 4.7W³aœciwoœci dyfuzyjne gazu dla pow³okz wodorozcieñczalnych polimerowych nano-kompozytowych wyrobów lakierowych za-wieraj¹cych organicznie modyfikowan¹ glin-kêGas transport properties in waterborne polymernanocomposite coatings containing organomo-dified claysM. Stratigaki, G. Choudalakis, A. D. Gotsis



Przygotowano i scharakteryzowano nanostruk-turalne kompozytowe wyroby lakierowe sk³adaj¹cesiê z filokrzemianów wbudowanych w matryce poli-merowe, które stanowi³y wodorozcieñczalne ¿ywiceakrylowe i poliuretanowe. Jako wype³niacz zastoso-wano nanocz¹stki montmorylonitu modyfikowane-go hydrofilowo lub organicznie. W niniejszym arty-kule g³ówny nacisk po³o¿ono na etap przygotowa-nia wyrobu lakierowego. Opisano przegl¹d najwa¿-niejszych etapów. Wybór odpowiedniego rozpusz-czalnika stosowanego w czasie otrzymywania wyro-bu lakierowego opiera siê na parametrach rozpusz-czalnoœci sk³adników. W badaniach opisanych w ar-tykule wykorzystano nastêpuj¹ce techniki: analizêdyfrakcji promieni rentgenowskich, pomiary przeni-kania gazu, spektroskopiê IR. Uzyskane wyniki pod-kreœlaj¹ znaczenie doboru odpowiednich sk³adni-ków oraz wiedzê na temat oddzia³ywañ miêdzycz¹steczkami glinki, matrycy organicznej i rozpusz-czalników stosowanych w czasie przygotowywaniawyrobu lakierowego.

G. K-B.FiL–2/2015/ 4.7Otrzymywanie i charakterystyka usieciowa-nych pow³ok kompozytowych ¿ywica akrylo-wa/bia³koPreparation and characterization of acrylic re-sin/protein composite crosslinked filmsX. H. Qiang, Q. Xue, H. Zhang, Z. Yan, M. Li,

W. Xu, Y. J. Wang





W wyniku kopolimeryzacji monomeru funkcyj-nego metakrylanu acetylo-acetyloetylu (AAEM)z akrylanem metylu, akrylanem butylu i kwasemakrylowym a nastêpnie dodaniu utwardzaczabia³kowego jak na przyk³ad ¿elatyny czy kazeinyotrzymano seriê samo-sieciuj¹cych w warunkachotoczenia kompozytowych emulsji ¿ywica akrylo-wa/bia³ko (PA-P). Pow³oki PA-P charakteryzowanometod¹ spektroskopii FTIR, DSC, TGA, badano k¹tyzwil¿ania oraz w³aœciwoœci fizyko-mechaniczne.Szczegó³owo oceniano wp³yw iloœci AAEM i bia³kana w³aœciwoœci pow³ok kompozytowych. Na pod-stawie przeprowadzonych badañ, stwierdzono od-mienny wp³yw AAFM i bia³ka na odpornoœæ pow³okPA-P na rozpuszczalniki, na w³aœciwoœci fizyko-me-chaniczne i na w³aœciwoœci termiczne. Zwiêkszenieiloœci AAEM i bia³ka powoduje znaczny wzrost twar-doœci, znaczn¹ poprawê odpornoœci na dzia³anietetrahydrofuranu oraz znaczny wzrost temperaturyzeszklenia pow³ok PA-P. Natomiast maleje tempera-tura rozk³adu. Widocznie wzrasta wytrzyma³oœæ narozci¹ganie ale maleje wyd³u¿enie przy zerwaniu.Zastosowanie odpowiednich iloœci AAEM i bia³kamo¿e zapewniæ pow³okom PA-P dobr¹ odpornoœæna wodê.

G. K-B.FiL–2/2015/ 4.7Wyroby z dodatkiem metalicznych pigmen-tów do zastosowañ jako przeciwbakteryjne iprzewodz¹ce pow³oki na tkaninach do ekra-nowania elektromagnetycznegoCoatings with metallic effect pigments for anti-microbial and conductive coating of textileswith electromagnetic shielding propertiesK. Topp, H. Haase, C. Degen, G. Illing, B. Mahltig



Zastosowanie pigmentów by³o pierwotnie opra-cowane w celu realizacji zaawansowanych efektówoptycznych przez pow³oki dla kilku rodzajów mate-ria³ów. Obecnie oczekuje siê jednak aby metalicznepigmenty by³y cenne dla wielu innych zastosowañpoprzez zapewnienie takich w³aœciwoœci jak prze-ciwbakteryjne, przewodz¹ce lub ekranuj¹ce fale ra-diowe (ekranowanie elektromagnetyczne). W zwi¹z-ku z tym, celem tego artyku³u jest ocena zaawanso-wanych w³aœciwoœci, które mog¹ byæ uzyskane wwyniku aplikacji wyrobów lakierowych zawiera-j¹cych metaliczne pigmenty na materia³y tekstylne,

nadaj¹c tym materia³om nowych w³aœciwoœci.W tym celu zbadano cztery ró¿ne metaliczne pig-menty i porównywano je ze srebrem i grafitem. Naprzyk³ad stosuj¹c wyroby lakierowe zawieraj¹cepigmenty z jonami miedzi lub srebra mo¿na uzys-kaæ pow³oki o dobrych w³aœciwoœciach przeciwbak-teryjnych przeciw E.coli i S.aureus. Z kolei aby uzys-kaæ tkaniny przewodz¹ce, które jednoczeœnie za-pewni¹ skuteczn¹ ochronê przed falami radiowymi,mo¿na zastosowaæ pigmenty miedzi powlekanesrebrem.

G. K-B.FiL–2/2015/ 4.7Zastosowanie pow³ok CuCoMnOx nak³ada-nych technik¹ zol-¿el na pod³o¿ach alumi-nium i miedzi przeznaczonych do stosowaniana solarachApplication of CuCoMnOx coat by sol gel techni-que on aluminum and copper substrates for so-lar absorber applicationN. El Mahallawy, M. Shoeib, Y. Ali



Termiczne grzejniki s³oneczne s¹ powszechniewykorzystywane zarówno w zastosowaniach domo-wych jak i przemys³owych. Ich g³ównym elemen-tem jest powierzchnia absorbuj¹ca, która musi cha-rakteryzowaæ siê maksymaln¹ zdolnoœci¹ absorpcyj-n¹ (�) i minimaln¹ emisyjnoœci¹ (�) promieniowa-nia s³onecznego. Mo¿na to osi¹gn¹æ poprzez zasto-sowanie selektywnej pow³oki na powierzchni absor-bera. W niniejszej pracy solarne spinelowe pow³okiselektywne CuCoMnOx nak³adano technik¹ zol-¿elna blachy miedziane i aluminiowe stosuj¹c metodêpowlekania zanurzeniowego. Zastosowany stosu-nek prekursora Co:Cu:Mn wynosi³ 1:3:3. W proce-sie powlekania ró¿ne stosunku molowe prekursorastosowano razem z ró¿nymi iloœciami rozpuszczalni-ków. Badano wp³yw parametrów procesu, obróbkicieplnej i rodzaju pod³o¿a na charakterystykêi w³aœciwoœci optyczne otrzymywanych pow³ok.Próbki metali z na³o¿onymi pow³okami poddawanoobróbce termicznej w temperaturze 450 °C przez30 min. w przypadku aluminium i w temperaturze200 °C stosuj¹c ró¿ne czasy w przypadku miedzi.Badano w³aœciwoœci optyczne pow³ok, mianowicieabsorpcyjnoœæ (�) i emisyjnoœæ (�). Nastêpnie opty-malizowano parametry procesu tak aby uzyskaæmaksymaln¹ wartoœæ selektywnoœci (�/�). Stwier-



dzono, ¿e parametry procesu osadzania wp³ywaj¹zarówno na gruboœæ jak i na chropowatoœæ otrzy-mywanych pow³ok. W miarê zmniejszania siê gru-boœci pow³ok wzrasta ich absorpcyjnoœæ i malejeemisyjnoœæ niezale¿nie od rodzaju pod³o¿a. Zaob-serwowano równie¿, ¿e maksymalna wartoœæ selek-tywnoœci zale¿y od rodzaju pod³o¿a – dla alumi-nium wynios³a ona 31 podczas gdy dla miedzi uzy-skano wartoœæ 81,8. Otrzymane pow³oki charakte-ryzowano stosuj¹c technikê SEM, XRD i AFM.

G. K-B.FiL–2/2015/ 4.7Przyjazne œrodowisku bio-materia³yBio-based, green and sustainableC. Challender

Polym. Paint Col. J., vol. 204, nr 4603, s. 10 i 18,

2014

Mimo, i¿ wiele osób uwa¿a, ¿e produkty wytwa-rzane z surowców odnawialnych s¹ bardziej przyjaz-ne œrodowisku ni¿ wytwarzane przy zastosowaniusurowców petrochemicznych, za³o¿enie to mo¿ebyæ niew³aœciwe. Zrównowa¿ony charakter ka¿degoproduktu, równie¿ pochodz¹cego z biomasy, zale¿yod procesów stosowanych do wytwarzania sk³adni-ków gotowego produktu, od sposobu stosowaniaproduktu oraz faktu, co siê z nim dzieje siê na koñ-cu jego cyklu ¿ycia. W zwi¹zku z powy¿szym istniejekoniecznoœæ oszacowania zrównowa¿onego charak-teru produktu na podstawie analizy przypadków.Federalna Komisja Handlowa (FTC) w USA, pañ-stwowi pe³nomocnicy oraz prawa ochrony konsu-menta rozs¹dzaj¹ sprawy dotycz¹ce fa³szywej rekla-my zamierzaj¹ uderzyæ w firmy, które nies³usznieutrzymuj¹, ¿e ich produkty s¹ przyjazne dla œrodo-wiska. Zdaniem prof. Anny E Landis z Uniwersytetuw Arizonie fakt, czy materia³y oparte na bio-surow-cach maj¹ zrównowa¿ony charakter dla œrodowiskazale¿y od tego, w jaki sposób zosta³y wykonane, codzieje siê z nimi na koñcu ich cyklu ¿ycia oraz odbiomasy, z której pochodz¹. Nale¿y wzi¹æ pod uwa-gê nastêpuj¹ce czynniki: niektóre rodzaje biomasy(np. kukurydza) wymagaj¹ bardziej intensywnegoprocesu produkcji rolniczej, jak równie¿ intensyw-nego stosowania nawozów i pestycydów; odpadycelulozowe musz¹ byæ gromadzone i transportowa-ne, co ma wp³yw na œrodowisko, a roœliny p³odneuwa¿ane jako Ÿród³a biomasy maj¹ tendencjê dobycia gatunkami inwazyjnymi. Ogólnie, okreœleniezrównowa¿onego oddzia³ywania produktu na œro-

dowisko dokonywane jest na podstawie oszacowa-nia stosowania zasad „zielonej chemii” i in¿ynieriilub na drodze analizy cyklu ¿ycia (LCA). W celu po-mocy firmom w zgodnej komunikacji odnoœnie wy-ników LCA, Miêdzynarodowa Organizacja Norm(ISO) ustanowi³a normê ISO 14025, dotycz¹c¹oœwiadczeñ w zakresie oddzia³ywania produktu naœrodowisko (EPD), które zawieraj¹ informacje na te-mat wp³ywu stosowanych surowców na œrodowis-ko, zu¿ycia energii i wydajnoœci, zawartoœci oraz ro-dzajów niebezpiecznych sk³adników chemicznych,emisji do powietrza, gleby i wody oraz gromadze-nia odpadów. LCA jest na ogó³ przeprowadzanaprzez niezale¿n¹ trzeci¹ stronê oraz w oparciu o ra-port EPD. Jedna godna uwagi akcja przeprowadzo-na przez FTC dotyczy³a przemys³u wyrobów lakiero-wych, a w szczególnoœci firm PPG Industries orazThe Sherwin-Williams Company. Organizacje tetwierdzi³y, ¿e ich produkty nie zawieraj¹ lotnychzwi¹zków organicznych, jednak po dodaniu œrodkabarwi¹cego, nie by³o to ju¿ prawd¹. Skutkiem tegoby³o wprowadzenie przez FTC od marca 2013 r. do-datkowych wskazówek dla przemys³u.

A.P.FiL–2/2015/ 5.2Funkcyjne pow³oki. Przegl¹d rynkuFunktionelle Beschichtungen. MarktübersichtD. Gagro

Farbe Lack 2015 (nr 2, s. 15-18, rys. 3)

Pow³oki funkcyjne, obok klasycznych funkcji jakdzia³anie ochronne i uszlachetnianie optyczne, oz-naczaj¹ siê jeszcze innymi w³aœciwoœciami jak: samonaprawianie, samo czyszczenie lub posiadaj¹ w³aœ-ciwoœci anty mikrobiologiczne, odbijaj¹ce œwiat³oIR lub foto katalityczne. Pow³oki te maj¹ jeszczedoœæ s³aby udzia³ na rynku farb i lakierów – w roku2014 obroty wynosi³y 3,97 miliarda EUR. Jak czês-to bywa do najwiêkszych odbiorców nale¿y regionAzja-Pacyfik. Pow³oki funkcyjne oferuje ponad 100producentów, do najwiêkszych zalicza siê Akzo No-bel i Sherwin-Wiliams. Przedstawiono w porz¹dkualfabetycznym producentów aktywnych w tym za-kresie. Podano przyczyny wzrostu rynku tych wyro-bów oraz opisano wzrost zapotrzebowania na po-w³oki mrozoodporne. Podkreœlono wzrost zapotrze-bowania na funkcyjne farby dla budownictwa, spo-wodowany g³ównie rosn¹cym zapotrzebowaniemw Chinach i Indiach.

T.S.



� Imprezy krajowe i zagraniczne

� 19th International Specialized Exhibition

9th International Specialized Salon of Surface

Treatment. Antirust Protection

4th International Salon for Special Coatings

INTERLAKOKRASKA

03-06.03.2015Moskwa/RosjaWystawaKontakt:Natalia Skuratovatel.: +7 (499) 795-38-45fax: +7 (499) [email protected]

� European Coatings CONGRESS 2015

20-21.04.2015Norymberga/NiemcyKongresKontakt:Moritz SchürmeyerVincentz NetworkTel.: +49 511 99 10-278Fax: +49 511 99 10-279

� European Coatings Show 2015

21-23.04.2015Norymberga/NiemcyKongresKontakt:Ulla Kallerttel.: +49 (0) 9 11.86 06- 8117faks: +49 (0) 9 11.86 06-82 87

� IPPIC’s 5th Global Marine Coatings Forum

23-24.04.2015Rotterdam/HolandiaForumKontakt:John Hopewell, [email protected]

� Decorative coatings

22 – 23.06.2015Düsseldorf/NiemcyKonferencjaKontakt:Matthias Janztel.: +49 (511) 99 10-273faks: +49 (511) 99 10-279

� Automotive coatings


� CEPE Annual Conference & General Assembly

2015

30.09-02.10.2015Kraków/PolskaKonferencjaKontakt:Lena Witte+49 511 99 10 281+49 511 99 10 279

� PaintExpo Eurasia

15 – 17.10.2015Istambu³/TurcjaTargiKontakt:Markus Becktel.: +49 7022 60255 [email protected]ürgen Haußmanntel.: +49 7022 [email protected]

� Fire retardant coatings


� Anti-corrosive coatings

03-04.11.2015Düsseldorf/NiemcyKonferencjaKontakt:Matthias Janztel.: +49 (511) 99 10-273faks: +49 (511) 99 10-279

� Imprezy krajowe i zagraniczne �


� Additives for modern coatings

07-08.12.2015Düsseldorf/NiemcyKonferencjaKontakt:Matthias Janztel.: +49 (511) 99 10-273faks: +49 (511) 99 10-279

� 6th International Paint, Paint Raw Materials,

Construction Chemicals, Adhesives and Raw

Materials, Laboratory and Production Equip-

ments Exhibition

Paintistanbul 2014

24-26.03.2016Istanbu³/TurcjaWystawa/Kongres

Kontakt:Dr. ªebnem ª. Çeçentel.: +90 212 324 00 00 – (133)

[email protected]

� PaintExpo

19 – 22.04.2016Karlsruhe/Niemcy/TurcjaTargiKontakt:Markus Becktel.: +49 7022 60255 [email protected]ürgen Haußmanntel.: +49 7022 [email protected]

� Imprezy krajowe i zagraniczne �

Oferta badawcza

Laboratorium Badañ i Technologii Tworzyw (LTT) Oddzia³u Farb i Tworzyw Instytutu IMPiB przeprowadzabadania w³aœciwoœci elektrycznych tworzyw i materia³ów polimerowych w nastêpuj¹cym zakresie:

Lp. W³aœciwoœæ Norma Próbka

1. Rezystywnoœæ powierzchniowaIEC 60093,ASTM D257

kszta³t: kwadrat o bokua = 100mm lub ko³oo œrednicy 100 mm;

max. gruboœæ 3,2 mm2. Rezystywnoœæ skroœna

3.Odpornoœæ na pr¹dy pe³zaj¹ce – okreœlenie PTI:roztwór A (0,1% NH4Cl) IEC 60112,

ASTM D3638

kszta³t: kwadrat o bokua = 20 mm lub wiêkszy;min. gruboœæ 3,0 mm4.

Odpornoœæ na pr¹dy pe³zaj¹ce – okreœlenie CTI:roztwór A (0,1% NH4Cl)

5.Odpornoœæ na wy³adowania ³ukowewysokonapiêciowe, niskopr¹dowe

IEC 61621,ASTM D495

kszta³t: kwadrat o bokua = 20 mm lub wiêkszy;min. gruboœæ 3,0 mm

6.Wytrzyma³oœæ elektryczna (napiêcie przebicia),do 110 kV

IEC 60243-1,ASTM D149

kszta³t: kwadrat o bokua = 60 mm;

gruboœæ 1,0-3,0 mm

7.Wspó³czynnik stratnoœci (wspó³czynnik rozproszenia),tg�, do 2 kV*

IEC 60250kszta³t: ko³o o œrednicy

100 mm;min. gruboœæ 1,5 mm

8. Pomiar pojemnoœci elektrycznej (Cx), do 2 kV*

9. Przenikalnoœæ elektryczna (�r), do 2 kV*

* na chwilê obecn¹ badanie nie jest przeprowadzane (stan na 09.03.2015)

Kontakt:Gra¿yna Rymarz: tel. 32 2319041 w.27, e-mail: [email protected] Pasich: tel. 32 2319041 w.46, 49, e-mail: [email protected]

ADRES REDAKCJI REDAKTOR NACZELNA SEKRETARZ...

Documents

Transcript of ADRES REDAKCJI REDAKTOR NACZELNA SEKRETARZ...