BADANIE UCZNIÓW LICEÓW I TECHNIKÓW WARSZAWSKICH

Warszawa, 09.04.2013r.

NOTA METODOLOGICZNA

2

Czas realizacji badania: marzec-kwiecień 2013 Miejsce realizacji: Warszawa

Próba: dwustopniowa, warstwowo - losowa

Operat losowania: baza teleadresowa podmiotów badania (szkół ponadgimnazjalnych) będąca powszechnie uznanym spisem zawierającym niezbędne punkty adresowe i spełniające następujące metodologicznie konieczne warunki: aktualności, kompletności, wyłączności i dostępności.

Wielkość próby: N=1250 Jednostka badania: uczniowie liceów i techników warszawskich Metoda badawcza: badanie zrealizowane metodą standaryzowanych wywiadów kwestionariuszowych .

Wnioski

3

Nastawienie uczniów warszawskich liceów i technik jest neutralne lub o umiarkowanym

negatywnym zabarwieniu.

Nastawienie do narodowości żydowskiej nie jest uzależnione od wiedzy ucznia wyrażonej

w ocenie z historii.

Sympatia do Żydów jest tym większa im większy udział Izraelczyków jest w otoczeniu

badanego.

Jest też większa niż do narodowości niemieckiej.

Badani są zdystansowani do ocen wobec Żydów, żal i gniew odczuwa mniej niż 10 proc.

badanych. „Sympatia” to kategoria uczuć zdobywająca najwięcej neutralnych głosów. W

najmniejszym stopniu badaniu do Żydów odczuwają wstyd, nie mają też poczucia winy.

Dla połowy badanych pomoc dla Żydów w trakcie II Wojny Światowej była wystraczająca.

Badani w większości mimo małej liczby godzin na temat Powstania w Getcie

Warszawskim poprawnie wskazują przywódcę ruchu oraz datę Powstania. 1/3 uczniów

uważa, że pomoc Polaków w Powstaniu była za mała.

Rospondom najtrudniej przyszłoby się pogodzić z wiadomością, ze ich partner/ka jest

narodowości żydowskiej, najłatwiej przyjęliby informację o sąsiedztwie lub o nowych

kolegach w szkole pochodzenia żydowskiego.

Badanym trudno oszacować obecna liczbę mieszkańców narodowości żydowskiej w

Polsce.

Uczniowie nie są ciekawi kultury żydowskiej, ale chętnie zobaczyliby miejsca związane z

historią Żydów w Warszawie.

0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0

Demonstracje studenckie w marcu 68'

Porozumienia Okrągłego Stołu

Zabójstwo Prezydenta Narutowicza

Powstanie w Getcie Warszawskim

Przeniesienie stolicy do Warszawy

Powstanie styczniowe 1863

Obrona Warszawy 1939

Powstanie listopadowe 1830

Bitwa Warszawska 1920

Powstanie Warszawskie

Konstytucja 3-go Maja

Odzyskanie Niepodległości 1918

3,9

4,8

4,9

5,9

6,8

7,1

7,2

7,4

8,0

8,0

8,6

10,21

OCENA WAŻNOŚCI WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH

4

Poniżej znajduje się lista wydarzeń – uporządkuj je od najważniejszego do najmniej ważnego:

Ranking na podstawie różnicy średnich z odpowiedzi skalowanych

N=1250

LUDNOŚĆ WARSZAWY

5

Polacy 51%

Żydzi 18%

Niemcy 10%

Rosjanie 8%

Białorusini 6%

Ukraińcy 5%

Inni 5%

N=1250

Jaki był, Twoim zdaniem, skład narodowościowy przedwojennej Warszawy?

Zdaniem uczniów co dziesiąty warszawianin był narodowości niemieckiej.

Niewiele mniej bo 8 proc. stanowili Rosjanie, na dalszych miejscach: Białorusini i

Ukraińcy.

Według pytanych co drugi

mieszkaniec przedwojennej

stolicy był Polakiem, drugą

nację pod względem

częstości występowania

według ankietowanych

stanowili Żydzi (18 proc.).

LUDNOŚĆ POLSKI

6

N=1250 0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

Kilkaset Kilka tysięcy Kilkanaście tysięcy Kilkadziesiąt tysięcy Kilkaset tysięcy Kilka milionów

10,6%

34,4%

24,3%

19,4%

7,9%

3,4%

Jak myślisz, ilu Żydów mieszka dziś w Polsce?

Niemal 2/3 uczniów (65,6 proc.) mylnie określa liczbę Żydów

mieszkających w Polsce.

Popranie szacowną liczebność wskazuje jedna trzecia uczniów.

Na niski odsetek poprawnych odpowiedzi może mieć wpływ trudność w

pozyskaniu rzetelnej wiedzy o liczebności

Żydów zamieszkujących tereny Polski.

ZWYCIĘSKIE POWSTANIA POLSKIE

7

N=1250 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

PowstanieWielkopolskie

PowstanieWarszawskie

PowstanieStyczniowe

Powstanie w GetcieWarszawskim

PowstanieListopadowe

62,7%

39,6%

26,2% 23,0% 22,3%

Niektóre powstania w historii Polski zakończyły się zwycięstwem – a inne klęską. Zaznacz poniżej te z nich, w których Twoim zdaniem powstańcy

zwyciężyli okupantów/zaborców.

Każde wymienione powstanie, zakończyło się według pewnej części badanych

zwycięstwem. Jednak trudno odpowiedzieć, czy uczniowie podnosili tu aspekt zwycięstwa

zbrojnego czy moralnego.

Większość badanych poprawnie wskazywała na Powstanie Wielkopolskie jako wygrane, drugie

pod względem liczebności głosów było Powstanie Warszawskie (39,6 proc.). W opinii niemal co

czwartego ucznia zwycięstwem zakończyło się również Postanie w Getcie Warszawskim.

TERMOMETR UCZUĆ

8

91,5 pkt.

47 pkt.

35 pkt.

Sympatia do POLAKÓW

Sympatia do ŻYDÓW

Sympatia do NIEMCÓW

0 100

100

100

0

0

Poniżej znajdują się „termometry uczuć”, Pomyśl o swoim stosunku do różnych narodów,

Poprosimy Cię, abyś na poniższych termometrach oznaczył swoje uczucia wobec

wybranych narodów na skali od 0 (zimne, nie lubię ich) do 100 (ciepłe, lubię ich):

mediana

= 83,8 pkt.

= 44,9 pkt.

= 39,5 pkt.

mediana

mediana

x

x

x

Najmiększą sympatię uczniowie żywią do własnej dla większości, polskiej,

narodowości. Nastawienie dla nacji żydowskiej mieści się połowie skali pozytywnych

odczuć. Najmniej lubiani przez uczniów pozostają obywatele niemieccy, dla których

temperatura uczuć waha się w okolicach 1/3 skali.

DOŚWIADCZENIE I TERMOMENT UCZUĆ

9

N=1250

0%

20%

40%

60%

80%

Nie, nie znam Znam jedną osobę Znam dwie-trzy takie osoby Znam kilka takich osób Znam wiele takich osób

64,6%

13,4% 8,8% 9,5% 3,7%

Czy znasz osobiście jakichś Żydów bądź osoby pochodzenia żydowskiego?

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

3 5 7 9

11

13

15

17

19

21

23

25

27

29

31

33

35

37

39

41

43

45

47

49

51

53

55

57

59

61

63

65

67

69

71

73

75

77

79

81

83

85

87

89

91

93

95

97

99

10

1

Znam wiele takich osób Nie, nie znam

TERMOMETR UCZUĆ

Natężenie pozytywnych uczuć badanych w stosunku do narodowości żydowskiej jest wprost proporcjonalne do

liczby znanych im Żydów. Im więcej takich osób znajduje się w środowisku ankietowanego, tym cieplejsze są

deklarowane emocje.

10 N=1250

Polacy 25%

Żydzi 28%

Polacy i Żydzi 44%

Nie wiem 3%

Kto bardziej ucierpiał w czasie II Wojny Światowej?

STRATY WOJENNE

Nieco więcej niż 2/5

badanych jest zdania, że

ofiary poniesione podczas

II Wojny Światowej przez

Polaków i Żydów są tak

samo liczne.

Dla 28 proc. uczniów na

skutek działań wojennych

najbardziej ucierpieli Żydzi

i niewiele mniej bo 25 proc.

uważa, że największe

straty ponieśli Polacy.

1036-1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946-2013

5,0% 1,9% 2,2% 2,7% 3,5%

73,6%

6,1% 1,1% 3,8%

W którym roku miało miejsce Powstanie w Getcie Warszawskim?

POWSTANIE W GETCIE

11

N=1250

Niemal ¾ uczniów (73,6 proc.), która przystąpiła do badania, prawidłowo

wskazała datę Powstania w Getcie Warszawskim.

Pozostałe 26,4 proc. odpowiedzi umiejscawia wydarzenie w przedziale od

roku 1036 do 2013.

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%

Mordechaj Tenenbaum-Tamarof

Adam Czerniaków

Antoni Chruściel

Ludwik Zamenhof

Mordechaj Anielewicz

8,30%

9,90%

11,40%

12,90%

57,60%

Przywódcą Powstania w Getcie Warszawskim był…

POWSTANIE W GETCIE

12 N=1250

WARTOŚĆ BONÓW 2/4

13

N=892 0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11-30 50 iwięcej

niewiem

23,1% 25,2%

10,1% 7,4% 8,1%

3,1% 1,5% 1,2% 0,2%

5,8% 3,1%

1,0%

10,2%

Ile godzin lekcyjnych w czasie Twojej nauki w gimnazjum było poświęconych tematyce Powstania w Getcie Warszawskim?

Ponad połowa badanych (58 proc.) przyznała, że na wiadomości

dotyczące historii ruchu zbrojnego w Getcie Warszawskim, w gimnazjum,

było poświęconych do 3 godzin lekcyjnych, z czego u 25 proc. były to dwie

godziny, 23 proc. badanych wskazała na tylko jedną.

POMOC ŻYDOM

14

N=1250

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Zdecydowaniezbyt mała

Nieco za mała Wystarczająca Nieco za duża Zdecydowaniezbyt duża

6%

28%

51%

5% 9%

5%

20%

55%

10% 11%

pomoc Polaków dlaŻydów walczących wGetcie Warszawskim?

pomoc Polaków dlaŻydów ukrywającychsię poza gettem?

Jaka Twoim zdaniem, była pomoc Polaków dla Żydów…

Blisko co drugi badany uważa, że pomoc dla Żydów w okresie trwania II Wojny Światowej jak i

w działaniach zbrojnych podczas Powstania w Getcie Warszawskim były wystarczające.

Badani częściej wskazują na zbyt mała pomoc dla Żydów walczących w powstaniu , niż dla

ukrywających się poza gettem, gdzie, 21 proc. jest zdania, że pomoc ta była za duża.

Zbyt uboga dla 1/3 respondentów była pomoc w Powstaniu (34 proc.) i dla ¼ (25 proc.) w ukrywaniu

się poza gettem.

0

5

10

15

20

25

30

35

40

1 Byłbym bardzoniezadowolony

2

3

45

6

7 Byłbym bardzozadowolony

Żydowska rodzina wprowadziłaby się do TwojegosąsiedztwaDo Twojej szkoły zaczęłoby chodzić kilkoro dzieciżydowskichTwoja dziewczyna/ chłopak okazał się być Żydem

Okazuje się, że w Twojej rodzinie jest osobapochodzenia żydowskiego

Gdyby….

NASTAWIENIE

15

Żydowska rodzina wprowadziłaby się do Twojego sąsiedztwa

Do Twojej szkoły zaczęłoby chodzić kilkoro dzieci żydowskich

Twoja dziewczyna/ chłopak okazał się być Żydem

Okazuje się, że w Twojej rodzinie jest osoba pochodzenia żydowskiego

1 Byłbym bardzo niezadowolony 17% 12% 33% 20%

2 11% 12% 13% 10%

3 16% 16% 15% 15%

4 ani zadowolony, ani nie

zadowolony 36% 35% 23% 30%

5 9% 11% 7% 11%

6 5% 6% 4% 6%

7 Byłbym bardzo zadowolony 6% 8% 6% 8%

NASTAWIENIE

16

Uczniowie są podzieleni w swoich opiniach między oceny negatywne a

umiarkowane.

Największe niezadowolenia powodowałaby informacja, że partner lub

partnerka badanego jest narodowości żydowskiej, wskazania nie można

odczytywać jako w pełni nacechowanego emocjami bowiem za

związkiem z partnerem odmiennej wiary mogą iść komplikacje w

wymiarze religijnym i celebrowanych tradycji.

Drugą najmniej pożądaną, byłaby informacja, że ktoś z członków rodziny

jest pochodzenia żydowskiego. Ustosunkowanie się do tego zdania,

także podzieliło respondentów, była to bowiem także drugą pod

względem liczebności odpowiedzi w ocenach neutralnych.

Najbardziej obojętnie przyjęłoby informację o żydowskich kolegach ze

szkoły.

0

10

20

30

40

50

60

70

1 Zupełnienie

2 3 4 5 6 7 Wdużymstopniu

56,8

11,28 10,08 8,24 3,76 1,92

7,92

34,48

15,2 17,36 19,28

6 3,92 3,76

60,56

12,8

9,36

2,56 1,52 2,56

63,12

12,4 9,04

9,04 2,16

0 4,24

46,8

14,16 12,24 13,36

5,84 3,92 3,68

45,84

12,72 11,84

11,44

5,84 3,36 8,96

NASTAWIENIE

17

Czy czujesz wobec Żydów poniższe uczucia?

N=1250

NASTAWIENIE

18 0

10

20

30

40

50

60

70

Gniew Sympatia Poczuciewiny

Wstyd Podziw Żal

Gniew 56,8

Sympatia 34,48

Poczucie winy 60,56

Wstyd 63,12

Podziw 46,8

Żal 45,84

7,92 3,76 2,56 4,24 3,68

8,96

3,76 6 2,56 2,16

5,84 5,84

1,92 3,92 1,52 0 3,92 3,36

8,24 19,28

9,36 9,04 13,36 11,44

11,28 15,2

12,8 12,4 14,16 12,72 10,08

17,36

10,64 9,04 12,24

11,84

Czy czujesz wobec Żydów poniższe uczucia?

N=1250

NASTAWIENIE

19

Badani w wyrażaniu swoich emocji cechują się bardzo dużym

dystansem, bowiem w każdym wyrażeniu poddanym ocenie

przeważają wskazania negujące jakiekolwiek zabarwienie

emocjonalne (odpowiedź „zupełnie nie”).

Najwięcej wskazań, w najwyższej ocenie emocjonalnej uczniowie

umieścili określenia „żal” i „gniew”. Nie są to jednak w ogólnej

populacji emocje dominujące (poniżej 10 proc. wskazań każde).

W najmniejszym stopniu odczuwają wstyd i poczucie winy.

Najbardziej neutralne ze wszystkich wymienianych było odczucie

sympatii do Żydów, gdzie 1/5 ankietowanych wskazała wartości

środkowe na 7 stopniowej skali.

ZAANGAŻOWANIE

20

Poniżej znajduje się lista różnych wydarzeń. W których z nich chciałbyś uczestniczyć?

0

10

20

30

40

50

1 zupełnie bymnie chciał

2

34

5 bardzo bymchciał

Spotkanie z Rabinem, który opowiedziałbymi o religii wyznawanej przez Żydów

Koncert nowoczesnej muzyki żydowskiej

Spotkanie z Izraelczykami w moim wieku

Wycieczka po miejscach związanych zhistorią Żydów w Warszawie

Obejrzeć nabożeństwo żydowskie wsynagodze

N=1250

Młodzi ludzie raczej nie są

ciekawi kultury żydowskiej.

Najmniejsza popularnością

cieszyłby się koncert nowoczesnej

muzyki, najbardziej neutralne są

dla badanych spotkania z

rówieśnikami z Izraela, natomiast

najchętniej uczniowie poszliby na

wycieczkę po miejscach

związanych z historią Żydów w

warszawie.

3% 4%

26% 23% 23%

12%

7%

2% 0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

poniżej 2,4 2,5-2,9 3,0-3,4 3,5-3,9 4,0-4,4 4,5-4,9 5,0-5,4 powyżej 5,5

Ile wynosiła średnia Twoich ocen w ubiegłym roku?

METRYCZKA

21

0%

10%

20%

30%

40%

1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00

1%

14%

34% 32%

15%

4%

Jaką ocenę otrzymałeś/aś w ubiegłym roku z historii?

N=1250

N=1250

22

15 % bony to zły lub raczej zły pomysł

Uzasadnienie:

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ