Aby rozpocząć lekturę, kliknij na taki przycisk , który da ...
Transcript of Aby rozpocząć lekturę, kliknij na taki przycisk , który da ...
Aby rozpocząć lekturę,
kliknij na taki przycisk ,
który da ci pełny dostęp do spisu treści książki.
Jeśli chcesz połączyć się z Portem WydawniczymLITERATURA.NET.PL
kliknij na logo poniżej.
2
Karol Dickens
Dzieje, przygody,������������������ ��
Dawida Copperfieldajuniora, rodem z Blunderstone
����������� ������������ ��������������������
������������������ �����������������w roku 1889
3
Tower Press 2000
������������ ��������!����"�# �����$%%%
4
��������������The Personal History, Adventures, Experience, and Observations of David Copperfield,the Younger, of Blunderstone Rookery(which he never meant to be published on any account)
5
����������
������������������
��������������� �����������&���&���������"��������&���������&����������"�����p-�� ����������� �������'������ ������������������ ���������"� ��� &����� �������������� ����'���� ��������"�������������������������� �"����� ��������������&��������������������'������� ���������� ��������� ���� �� &� ��������������������������������� �����"����������"���������������������� ����������������� ����"�� ���������&��������� ���������� ���������������������"���������� ������������������������ �"��� �������������������������� �������������"������ ����&� ��������������� ���������������"���� �������� ����������������������� ���� ������ ��������������"��� a-������������� ������ ���&"�&������������������� ��� � ���� �������������"�����y-���&� ��������� �&�������"���� ������������������������ ����'
��� �������������������"�������������� ������������"������� ������� �����'���� � �������"� �������"� ��� ��� � ��� � ������� ��� ���� ����� ���� &���� ���������"� �� ��� ����������� ��&���&������������'(�� ���������"� &��� ��������"���������"�������������� �������������� ����������
�������������������������'�������"� ������������������� �������� ������������� j- ������������������"������������ ������������� � ������������� �� ���&�������������a-�)�����������������"��������"� ���"���������������� &� ��������� ����"��������d-�����"��)����&������������������������ ������� ����� ���)�����������������������i-��"� ����� � �����&���� ��������� �� ����������� ���� � � �����������������&� ����'������������������� �� �&���&�&������� ���� ������� ���"���� � ���� ������ �� �������� �������� ���� �����&� ������� ����������� �������"� ��������� �������������"� �� �������"������ ���������� ������"�������������� �"� �� ��������������������&������������� �����n-���'�*������ ��������������������������������������"�&�������� ������� ����� �b-���� �������� ����� ���� ����������&���� �'�+����������������������� ������ ���� ���o-����������������'�!�������"�&����������� ���������������������� ������� �� ���"��� �� ����� ������������ ������ ������ �� ���� ���� ��������� ������������� ������� �',������"����&����)����������������������������� ���"������������������"� ���������a-������������ ������������ ������� ���������� ����������� �����'����� ��&� ��� o- ��"�������� ��������� ������ �� �"�������������������� ��������������� �� ������ �b-������� ������"������&�����-�&����������-�.���������/����������������� ������e-���'�0������������������&�&"��������&���������������������������� ������������������-���� ������ ��������"� �� ��� ��� ����� �� ���"� ������ ����������� �� ���1� �� �������� ��� ������ ����� ���������� �����2�.���� ������"���������������������/'
3������� ������������ ��������"����&���� �����������&������������'(�� ������ ���� ��*�� ������"��� �� ������ 4�))���'� 5������ ����� �����"� � � �� �j-
��������������� ���������������������������������������������������������&��'�0��������������� ������ �����������"������&��&���������� �������������'�,��� ������a-����������"������������ �&�����"����������������������������&�&����������'������z-
6
������������ ����������"�� ���� &���������������������������������� ����������������"� ���������������� ����������"� &������ ����������� �����"��� ��������������a-�������������� �������������'
0�& �������� ��� ��������&� �� ����� ���� �������������&��"� �� ���� ��������&�� �� o-������ � ��"��������&��������������&���� ����� ����������-������������ ��� ���� �����*�����"�&���&���������� �� ����&�������"�� ������� � ������� ����"����� ���������� ���������� ��� ��"������������� ��&� �����& ���&� ��� �'� !���*������������� ���������������������� ������� ���� �������������&���� �"���������"��������"�������� w- ���������������������������&� ���������������������&���&������'�(���������"�&��� ������ �� �������������"� ���&�"������������� �������&�&����&���������&���������������� ����������������������������'����������� � ������������������������������������&��� �������������������������������������'�6��"�������� ��������������� � ������a- ������������"���&����� ��7 ��"�� ���"��� ������������������� ������� ���"��� y-���� ��� &�� ������� �� �����"� �� ������������� ����������� � �����&� &��� �'� *� �� �� � �"��� ������������������ ��������������&���������'�5����������������&����������"����������'������������ ������������� ���������������������������"�� ��������"��� ��������������&���� ����������� ������������&� ���������������"���� �������������������a-������'
�������&�������&� ���&�&���� ������"������� �� ��������������� �������������������.�������������/"�&�������������&�������"����������������&���� ���"����������&���������� �� ������"����������&���� ����'�8&�������&"��������� � ����������������� ����� �o-���"� ������ �� ���� ��� �������"� �� �� ��������������"� &��� ��� &��� �������"� ���� � ��������&�������������'
�������� ����������������������� ����� ��"������������������ ������������� ����'0����������������������&���&���&�������&�� �������������� ������� ���� ��������a-�����������������&���������������������������������� ������ ������������ ���& ����� ������"����������"�������������'
8������������&�"���� �������� ���������"���� ���������� ���"����������������� ����������"���������&���� ��� ����� ����� �� ����������������� ������-��������"���ó-���������&�����������������������������������������������'������� �"��������������������������� ������ ���������������������������"�� ������"�������������� ����� ���a-&����������������������'�!� ������������ ��������������"����&���������� ������������ ���������������� ��������������� �����&������ ����'
8 � ����� ��� ��"� ��� ��� ��� ��� ���� ��"� ����������*�����'�4�����"� ���� �����&��� ������������� ����"������������ ����������"������������ ���� ������������ ����"�������� �i-����������� �� ���"� ������� ����&��� ��� �����������'�8&�������&�������������"����&e-������������������&�������������� ����������������&�� .����������������������������a- ������ �� ����� ���"�� ������������� �����"�������&�&"�&�����������������&�������"����������� ���� ���� �������������'��� ������ ���� ���������������� �� ���� �"������������������������������&������������������*��������� ������������&���������������)���l-��� ������������'
6�������&�����������������������"������&����������������� ������&�"�� ����&�����*�����"� ���������&��� ����"� � �� ������ 4������� �� ������� ��� ������� �������"� �� o-��������� �� ����������� �� ����� ���������������&� �� ������������ ��� �'�6�������&� ��������������'
-������������������)��� �-���������������*��������� ���� ������&����������- �&��������� �������������������� �����&�&������'
-�����&����-�� ���������������� ����'-�������� �-����� �������������������� ���'�-�!�����������"����������������������
�������9
7
6�������&��� ����� ����������� ���������� ���"������ ���� �����������&����'-��� ������������� ��� ����������&���� ���-� ����������������� ���'8 ������� �����������'�!���������������������������������������� ��*��������l-
��������������&���� �������������'— ��'''���'''���'''�-����������&���������-�������&����"�������&',����� �� ���� ��������������������������'
-�3�������� �&������������-��� ��� ���������� ����-���������� ������������'6�������&������ �������������"����� � ���������������"���� ������ ����������������
�������������� ����������������',����������������&������� ����������"����������������������������"����������������
jej twarz i ramiona.-�3������� ������:�7���� ������:�-��������������*�����'7���������������&�� ������� �"� ������� ���� &���������� ���&'� 4�������� �� �� �����"
������&������� �� ����������������������"� �� ���&������������������"�������������-�������� ��&���"�� ������ ����� ���"��������'''�&�������� ������������ ������"����&�&�����'''�� ���������� &�&���������"����� ������������������"���������������"������������u-��&������������������������������������������������ ���������'�6���������� ���&� �������� ����'�# ���� ��������������������"����������� ������������ �����������������w-�"������������������������������"�����������������������������'
-�;�:�-���������������������-�.�����*��/"� ������������������.�����*��/9-�!����������������������������&����&��������9�-�����������&�������'-�,������������������.�����*��/9�-����������������*�����'�-�!���������&�� e-
�������������.,���������/� ������� ����������&'-�0��������-�� ���������&��������-�������&��� ����&����� ����� ��'������������������������������������� ����������� �"� �����������������������a-
���&���������������������������'������"�������&������������ ������������� ��������p-������� ���������"� ���������� ���� ���������"� &��� � � �� � ������ ������� ������� ���������&�������&�����"����������������&������ �&�����������'����&��������������������������������������������� ����� ��"��� � �� ������ ��������� �������� ��������������������'
-�# �������������9�-�������������*�����'-�!����9�-������������ � ����������������������&�������'-�����"�� ����������� �����9�-��������������'-�0����� ���������"�� �� �������������������-�� ���������&���������� � ���2�-�6y-
��������"� ��� ������ ���������)��� � �� ���"� ������&���� ��� &���� ��� ��� �������'��� ��&� ������� �� ������������� � ����&��������'
-�6�����"�����,��� �"�&���� � �������� ������-�����������������-����&���������� ����� � �� �)��"� ����������� ��� ���� �"� � �� �� �����'�<������ ��������� )����&�"� ����������������:
-�!��������)��� �-�������������������&��-���� ��&����&����������������������������������� � ������� "�����&�&�� ������'''
*�� ���� �������� ������������������������&�������"�� ���&��������������������� j-������� ���� �&���&�������������:�6�������&���� ������� �������������"��������������� o-������������"���� ����������� ����� �����������������������������������������*�����"��� ������ �� ���'��������� ���� ��� ������ ��� ���� �� � � �� ��� ������� �� ������� �����"��������&������ ������������� ����� ����� ����'
-�;�:�-����������������*�����"������&���� �&������������ �����&������������o-��������&����-������ ��������� �����������9'''
-����&��������� ��-���&��������&��������-��������"�������&���"����������������&������'-�8:�8:�-�������&�����������-����&������������� ���'
8
-�# � ���������������:-� !�����"� ������������ ������"� ��� ������� �� ��� �����&"� ��� &���'� 5��� �� ����� ��&
dziewczynie?-�4������������&������"�������� � ���� ���������-�������������������&�������'-�0����0�� ����&�������&����������� ������:�-����������������"� ����� ����������a-
&��������&����������������&����)�� �������)��������&����&�&������"��������&���� ����������������� ��������� � �����-������������������������ ���'�6�����������������&'
-�!��������-�� ���������&�������'-�!��������-��������������������� ���������������-��������������������"�� a-
��"�����������&������ ������������������������ � ����������9��������'-���� &���� &�&���������-�� ���������� �����&��������-������������������� &����&
���"�� ���!��������������&������'-� !�������:� -� ��������� ���� *������ �������&��� ����� -� �� ���&� ��� ��&� �� ���'
���&����������� ��"�������� ���:�� ������������������������������&� ����������������������� � ���������&�����
������ ����������������������������"�� ���������������������������&�������o-���� �������"� �������*�������������� �� ������ ������&���"� �� ������ ����� ����"� �� �������������������������"���� ������������������������'
-�6������� �������-���������-��� ���������'�0������������������������"���� � ������ ���������'�8����� ���������� �������&� ���������'''
-�6���� � ����������������-���������������������&�������'-�0������������&����-�� �������������-�����"�������� �'�!���������������������'�8���
� ���������� �������&� ��������������������� ����������"� � ��&�&����������������������"�� ��������������*������������� �������)��� '��� ��������&�*������������� ��������� ����������������������������������������������������������&�*������������� '��������� &�� �������"� � ������ ������"� � �� ���)���� �� ������ ��� �������� �� ����'6���&�������&���������'
������ ���������������� ��� ������������������ �����"� &���� � ���������� �� ����������������������������� �������������'��������������&���&�� ��������&�&������"�� ���������������������������� ����������"�� ������ ���������"�� �����������������e-�����&������� ��"�� ��� ������� ����������������"������ �������� �������'
-�����,��� � � ��� ��� ������ ��"���&�� ������9�-�������������������������������� e-��'�-��������� ��������������9
-�*�� ��������������-�� ���������&�������'�-�*����� ��� ��� � ��� ������'-�!����������"������������'-�������� ���������������������������������� �������"�����������"� ����������������
����-��������� �� ���� ����'-���'''���������"������������-������������&������*������-���� �������"��� ����"� o-
��������'�5���� � �� ���� � ��������:�,��������������'�4������� ����"���9-�4������'-�0�����������"�� �&��������'-�0������������ ���������� ����"����������������)��� �� ��� ����������'���������
������ ���������� �� ��� ������� � ��'''�� ���� ��������'''�����&���������� ��������a-������������ �����-���������"������������� �����������"���������&�'
-�,������:�*�� �� ������:�-��������������*���������������� ���"�������������� ������'�-��������������������������9
-�!����������������-���&������������&�������'-�5��� �������� ����"���������� 9�-�����������������*�����'-�4�� ��-�� �������-������������&"��� ���������'�,��� ����������'''-�0� �������������������:�0�:�-����������������'
9
-������������������"�����������������������"����� ������� � ��"������������"���� r-pliwy i gdyby nie...
=����������������������&������'-�!���� ��������������������"����������������� ���� ����&��������-�����������&�
�����"����&���������'-�(�����&����"��"�������&"��������������-��������������'-�7��� ���&���&����������������� ���������������������-��������������������t-
�����&�'�-�������������������������"������&�����&���� �������� � �� ��������"�������������������� �������� ������������ ��������'
-�(�����&����"��������������-����������������'�-�6���������������� ����������������o-bie, lecz i mojej chrzestnej córce.
8������ �������� �����������������&�������'���������������������������� ���'����a-���������������������������������������������'
-�,��� �-��������������������-������ �������'����������������&����)� ���9-�*������� � ��"��������������������������������������������&������'-�0��&��������9-�4��������)�����������'-�6����� ��������&�-�����������������'������������ �� ����&�������� �������� &��� ���"� ������������� ���� �� ������� !e-
����������������������� � ��'�!������� ���&�������������������& ��� �������������o-��&�"�������&���&� ����������� ������������� ������"�;����!�������"���������� � �&����������������� ������ ��&�������� ������������������������ ������ �����&�&matki.
7� �����"���������� ������������������� ��������� �������������� ���������� o-������ ��&� ���"���� ����&���������������������"�������������������������������a-��������� �� ������� �����������'�3� ��� �����&���������� ��&� ������ ��������� � �������� ���� &�����"��������!�����������������������������"��&�������������������&�� i-����"� ��������������������������������������������������������&������������� ����������������&�����������&�����'
,����������������������&������&� �� ������������ �� �� ������"� ��� �������� � ������ ������������ ���������&���"���������� ��������&���������������'�*�������&����� j-��&�������&���� ��&������ ��������������������"������������&����&���&��� ����������- ���� ���&���"� �� � &���� ��� ����"� &��� �������� ���� �� .;�������/"� ������ ������������������������'�0�������� ����������������������������� ���������������������a-)�� �� �����"� �� ���������&� �"��������"������������� � ����������"��������&���"&����������"� �����������������'�0��"��������� �������"������ ��������������������� ��-by on szorstki i ostry.
���������������"������� �&��������&��������&�����������������&���������� ������&���&�������&���&���������"���������&�����&���&"� �����&����������������������������2
– Miejscowe zapewne cierpienie?-�����������9�-�� �������������"��������&�������������"�� �������'4����������������� ���� �� �������������� ���� ���� ������"� ���������"� &�����������
�����"�����������������'�0�����&�&� ������� ��&� �������&�����������������������2– Miejscowe zapewne zapalenie?-�#�������:�-�� �������������"�������&����������',��������������������������������&������������������� ���������������&��������
����&���&"� ����������������������� ������&'�!����� ������������� �� ����� e-go pokoju.
-���"�&��������9�-�����������������������&�������'-�!�������"����������������-�� ������-������������ ����������� �������'
10
-�*�:�-����������������� ���������������������������������'>��������"����������������� ������"�&����������������"�������� �������������9�4�� ����
�� ������� �� ������ ���������&���"����������� �������� ������� �������� �����'� 7� ������ ������������������ ����� �������"�������������������� ������� ������&'�# �������2
-�7�&��������9�-������������������&��&����������&� �������'-�0�����"������������:�!������&����������"��������&���'-�������:�-��������"��� ����������������"� ��������������������������������������"
��������� � �� � ��� ����� �� ��� ��� ��� ������� �� � ����� ��������������� ���"� ��� o-���������� ���&�����������������&���&'
;���!�������"����������&���� �� �������� �� ������������������"� �� ��� ��� ���� � ����-������� �� ���� ��"������� ������&����"� ������� ����������� ����� ������&�"�����ó-������& ��������������*�����"����������������������������������������� � a-&���&������������&������������� �����������������&�� ���'�,��� ����������������&���"������� ������� ����� ��������� ��� � �����"� �� ;��� �� �� �)��� �� � ���������� ���*�����'�!��������������������"������&�����"������������������������������"���������"������������������ ������������������������&����������"�!�������"��������� ������;������������"��������������&�������� �����������*�����"� �� ���������"� ��� ��������� ���czerwony, jak moja, drobniutka wówczas osóbka.
,� ��� ���������������� ���� ��� ��������"����������������������������������"����� �� ������&�"�����ó-�������� ����������&���"���� ����&������� ����&��������&������������2
-�>� �&������-�������-�����������������������'— 7����9�-��������������������'!������������� �� ��������������������� ��������&����������������������'
-�����������������9�-������������������������������*�����'�-�0�����������������d-����� ����9
-�(�����&����"� ��������'�0���������� &��������� ��������-�������&��� &������������doktor.
7� ������ ���� ����� �����"� �� ��� �� � ������ ����������"� ��� ��� ��� � ������� �� ���������������������"�����������"������������������'�!�������� ������"�������� ����� �������"�������&������������&��2— >� � &�����"� �������� ����������� �������&� ���'���������� � ���� �� �� �����������"
� ��������������'�������*�����������������������������������'
-�5�����������������9�-�������������� �&����������������'-�0�����"������������"������ ����������"������ ����������� ������-����������������-
���������"� ���������"� �����������"� �� &����� ���� ��� � ���'''� ,������ ��������������������������'�6������&������� ��� �������������"���������� ������&�&������'
-�3����&��������������:�-��������������������������������*�����',�����������������������������"������&�����������&������� ������&���&'-�5����������������� ���9�-�� &������������'-�4� �����'''���� ����&������'''�&���������������-������� �����'�������*���������� ��������� ��� ��� �����'���� ��������������� ����������"� � ������
��� ���������� ������� ��� �������������"�������"�� �� &������������'�������� &��� ��z-���������������� �&� ��������� ������ ����������"������"�� ���������������� ����"���������� ����'�0����������'�4��������������������"�����������&���� �� ���"�����*������������� �������)��� �����������������������"���������� ���������������-������ �������������'��������&���� �� ����� ������ �������� �������������������� �������� � ������������������'�8���������� �������������������� ����������� ����"� ����������������� ���������'
11
�����������
����������������
����!������������ �����"���������������&����������������������&�������&������ ��e-�������"�� �������������)�������������"���2���������&������������������������o- ������ ��������� ��!�������"��������&� �� ���� ������ ��������"� �� �����&� ����������� � ����������� ���������������������&�� �����"������������ ���� ���� ������"� ��������������� �&� ��"����������� ������� �����"��������������� ��� �����������&����&� ������ ��e-wie.
� �&��������"�������������&��� ���� ������"�� ������������ ��������� �����������"���&���� ���������������������������'�!�����������������&��������� ���������������&�-����� ������ !�������"� ��� ������ ��������"� � ��� �� �� �����"� �� ������ � � ������ ����� ��szorstki niby tarka.
6������� ���� ���� �������� ������ � �&�'�������� �� ��"���� ������������ ������ ���&"� ������������������������"�&����������������������� ������� ����&����������� ���)�����'4� �������"���� ��������� ���"������ �&������� ��������������������"����� ��������� �e-����������"� ���������������� �� �� ���������'�<� ������ � ���� ������ ����� �a-����&�� ��������������������������"���������������������"��������������������������o-������������� ����������'
������������������������"����� ������� �������"������������������������"���a-���� � ���� ����� ������"� ���� ������ ��� ��������� ���&���&� ���������2� ���� &��� ������������ ����� ��� �������������� ���"� ���� ���� &� �������������������� �� ���������������� �� ����� �������-��������� ������������������ �������� �������� ��������� �������������������'
!����������� ������������������������ �� ������������"�&��������&��������2��������&����!�������'��������������� ���9��� ������'
0� ������������������������ ������'�4�������������� ����� �����"� ��� ���������������'�0�� ���� ��������������&��������������� �����'�0�� ��� ����� �������o-�� ��� ��� ���� �"����������������� � �� ��� ���"� ������ ���� ����� �������"� ����������������������� ��&�������� ����� ���������'� !��� ����� ���������� &� ���� ������'!��&�����������"�� ��������������������������������'�,������������� �&��������� ��������"� ���������������������� ����'�8������������� �&���&����������������������������&���������������"�&����� ���������� ������ ������'
������� �� �������&����������� �������������� ����"� &����������� �����"����y-����'�!���������������������������������&��� ���������������������������"��� �����������������"� ���������"�������������������������������"����&������� ����� �� ���"�� ���������������������������������������� � ����� �&���&������� ��"�����"�������"��������������&�����"���������������"�� ��&� ��������"������ � �������e-���� ����'� *���� ���� �� ���� ��� ������� �������"� ��"� �� ������� ������� ����� �������������������������������&����!�������"�� ���!�������������������&������� ����y-���������� ������������ ����� ����������� � �� ���"� �� ����"�� ������&���� ������� r-��&���"����������������� ������������������� �����'�!���&������ �����������������" �����������"�������!�������������� ���������"���������&������ �"� �� ��� ���"����o-���� ��� ����� �&��� �� �� ���� �� � ����� ������ ����'� !������ �� �������� ��������
12
��������&�� �������� �����������������=������'�!���������� ��������������'�6�������&������������������������������������������������� ���"�������������������������������&�����������&����� ����������������������������� ��� �����������������'
0���������� ���&�������"����������� ������ �������������"�������������������"�������� ������������ ����"���������&�����������"���������&������� ��������������&���������'������"�����������������������������������"��������������&�&������"�� ����������� ���������������� ������������� ����������������������������������e-������������"�������������������������"������������������������� ���'
��������������������������������������������"��������������"���� � �&��������� ���� ������1�������������������!�������"�� ���� �����"��������������� ������������a-��������������� ���� ����'�<������"��������� ����!�������"������� ������ ������������� ������������� �����"� ��������!��������������������� ����� �� �����&������������������� ��'���������� � ���"�&������ �����������������������"����� ��� �����������������������������'�3�� � ������������ �����������������"������ ��9'''�6������������ ���������� ����� �������'�6����������������� ������ ���� ��&��'� !�������������&�������"� ����� ��� ������������"������������ ��'�4����� ����������������&�����������������������"���ó-����� ��� ��������� �����'�4����� ����������������������� �&�������������������������� ����� ��������� �� ��������������������"� ��� � ������ �� ���"� ����� �&������&����� � ����������������"� �����&������&��� �� �������'�������"� ��� &����� � �� ���� &�&� ����&������� ��"��������������������������������"�������������� � ���'''�!�� ����� ���d-�������������� ���������������������������� �� ����������������������&���� �������o-������'�6������������� �������� ����������������*� ����� �� �� ���"� &���� ���� ������������������������*� ����"��������"� �������������������� ��������� ��������������'3�&��������������"�������������������"��� &�������������� ������������� ��� �����y-������������ ��9�4����� ��������������� ���������� ���������� �������������������� � �� ��� ����������"� ��� ��� �� ��� ������������&����� �� �� ���'�# � �"� �������� "� ������������������������ ���&�������� ��"������������ ��������������������� ��������"� &����� ���� ��� ��� �� ������� &�� �� ����:� !�����"� ������� �������� �� �������"� ����������� ���� ������"� � ��������� ���"���� ������� ���� ��"� &��� ���������������"��������������������������&�����"���� ���������������!�������������������������� �o-��������������'
�� ��� ���� ��"� �� � ���� ������ ���� �������"� �������� ��� ����������� �����������������"��������������� �������������������������"��������������������� �'�� i- ����� ��� �����"��������������������������� �����"������ �������&� � �"������&����������"� ������������������� ��"��� ���� ���&������������ ������������ )������ ���o-���������� ����������"�&�������� ����������� ������'�!��� ����"�&�����������&��� ������&�� ���������"���&��� �&����������������������������� ������������������� ����'
��������������������������������� ��������������� ���������������������'�*���������������������� ��� ������������"����������������������������� �:�# �����������-������� ���� )����"��� ��"� &���������� ����������������������&�� �������������������������������������������'�8:�6�������&�� ���� �� ����� �"���� ��������������������������&�� ������������ ����"�&��� �� ����� ���������������� � ������ �������� ��'�!o-������������&�&�������������"�������� �&���������� ��������������!�������"������������������������ ������'
��������� ������� ��� ������� �� !�������� ���� � ��������'� !��� ����"� ��������� &�&���� �� ����� �� ����� ����'�6�������� ������� ��������� ���� ���� �� � ���� ��������� !e-������������������������������������������������"�� ����� ���������������&������ ������"��������� ���������� �����������������'�������������� �������������a-��"�������������������"������������������� �������������������������"� � ���&�� ������� ��� ����"��������������&���������������������"���������������� �������'�!o-
13
�����!�������� �������� ������ &����� � ��������� �� ������������� �������&����� ��������'�!�����������������'���������������������������������"�&��������'�!������������������ �����"� �� ������ ��������� ����"� &����� ������ ����� ��"� ���������� ��� ���� ��������������������:�!������������������������"��� ������&�������������������������� ������"� �� ����������� �� �� ��� �� ���������� �� ��&� ���� ��� ��������� !����� ��������&� ������"� �� ���������������� ���������� �� ������!�������� �� �� ��� ����"� ���������� ��� ������ ������� �� ������ ��� ���� ������������ �����'� !�����"� �������������������������������"� �� ��"��������������������������������'
-�!��������-��������������"����������������&�����������-����� �������� ���������9-�5����"�6����:�-���������������������� �����!��������-���� �����������������y-
���������������:#����&�&�������� "���&�������������������������� �����"�� � ����������������'�!�� e-
����������"��������������"���������������������'-�!��������"�!��������-�������������-������ ������� ���������9�5��������������� �r-
����������&�"������� ��9�� ��������������� �"����������������� ������&�������"����������������� �a-
&�'��������������� ����� ���������������������&���������������������������� ������ �������'� 8���� ���� ��� � ������ ��� ���� �� � �� �� ����� !�������'� !� ����� ������� ����������"���������!�����������������"����������������������������&��� ����'
-�5���������&�:�-����������!�������'�-�!����������:����������&�������� �"�������:4�� ��������������������������9
-�4����������:��������������"�!�������"�������������������������� ���"����� �9-�8���������"�������-� ����������� ���� ����� �'-�3���&�����&� ����� �������"��������������������������9-�������'''�&�������������� � �'����������"������������'-�3��������������������9�-����������������&��������������������"� ������������"�������
�����������������������'-�5����� �����-�� ���������������������"�� �����& ���� �������������������&������
� ��� ����-������������������������������������������ �����'�8�����&��� ���'-�0��������&����"�!�������:�-��������������������������"�� ��� ��������� ��������
���"� ��� &�� �����������'�6������� ���� �� �����'� 8 ���������� ������ �� ���"� �������������� &������������������������&������ �����������&���� ���������������'�(������������ ��� ��� ����"� !�������"� � ��� �����������"� ����� ��� ��� ���������� ����� ������ ������������������� �����"���������������� ��������������������&������&������������&�'
-�0�"���������������� ����������� �����-�������"������� ����� ������� ����������e-�����������'�-�����������������"�������'
0�����&�������"� ��������!������������� ���� ���� &����� ��������� ��� �������� ��������� � �������������&�������������������� �����"������&�������� ���� �������o-�������������� � ��������������&����������� ����������&�&������������������"����e-������������ ����"������&��������� ������������������������"���� �������������� ���� ��&����� ������?����&���"�������� ������������ �� ������������ ���&"������� ���&'�5������&���&�� ����������������� �����������������������������"�� � ����� ��!e-������"����� ���������� �������������"� ������������������������������������������'
4������������������� ���������� ������������������� ������������"�� ���� �������� ����'�8�����������'�6�������&���������� �� ���"�������� ������ ��&������� ���l-����'�8 ����� ����&��������������������������������������� �����"��������������&�� ����������������������� �� ����������&����� ������'�# ����������&��������������� &����������������������"������������"� ����������������&������� �������"����������o- � ���'�!��������� �����&���������������� ���'
-�����������9�-�����������������������������&�&������'
14
!���� ��������������������������'�3�&� ��� ����������&���������������������"��������������� � ���'�6������� ��������"����&��������� �����&������� ����������������������&������"�� ��������&�'
-�8�:�,�@�:�-�������������������'-���������������-�����������������&���'�-�0��� ������������������&���������� �-
zanie do pani.0�� ������ ��������� ������������������&������������� ��������������:�=��� ��
����)��������������������&����������������&��� ���������������������� ������&��������� ����������"������� ��������������������&�&'�������������������� ������� ���"���� �&�&� ������"����&�����"�� �&��������"������'
-�!�����&������"���&����������������-�����������&����������& �������-��� ��������:�-�� ��������&������'
-�,� �����-�� �������'-�*� ��������&��������-�����������������&���'�-�,�&����������:!�������&������� �������������&������"����������������'-�������� �&�����������:�-���������������&���'�6���������������&������������"�����
������ ��� ���������� ���&�&���������'�!� ��������������� �"���������&�"�����e- ����"����&����������������������� ��������"������� ���� � ���"���� ��� �'
�� ������� �� ������:��� ������������������&������&���������������"�������� a- �������"��������������� �������'
!�������"��������������������������� �������"����� ������ ������&�'�6�������&�������� ��"�&���������"���)�����"������������������ �������� ��������&�"����������������'
-�4�� ����������"������������&�������� ������������9�-���������!�������"����&����e-������"������� �����"������ �������&�"�������������������'
-�,�����&����"� ������-�� ����������������&�������'�-�*�� �������&����'-�0������&������"��� ������� � ���"�������������������������'''– A tak, istotnie.!�������� ��� �������� ���� �� ���&���"� �� ������ ��&�� ������ ���&'� ,�������"� ���������
����� ���������"��������������������������������'�# ����� ������ � ��������&� ������"�&�������� ��"���������&����!�������"�����������������������&��������'
-�0����������� ����������� ������������)��� �-�����������������!�������'�-�0���� a-�����"������������������'
-�*������&�-���������&�������'�-�,������ ��������� ����������:��� �����������"�� ��������������������������������"�� ��&����� ����������:��������������"���� ���������t-��'
-������-�� �������!�������'-�5�������������� �'''����&�������&���������"������&������������������������������������
�����9�!�������������"��������������������������"����� �������������&��'-����� �� ���&��������� ��������-������ �����!��������-�� �������������'�0��"���
����������������������"������ ���������������'6��������"�����������������������������"�&���� � ��������������� ���������������
��������������'-�8:�-����������&�������"��������������������������&�������������-�&�����&����������t-
�"�&������������ ����:�7�����������������������"�&���� � ����� ������� ���"�������o-�"�� ������������������������������"������� ��������������������:�6������������l- ����"�*������� �� ����� &������:������� ��������"� ��� ���� ��"� ����� �"� ������2� �������� �� ����� �� ����"� � �� ������ ��������"����� �� ��� ������ �������� ��������"� � e-�������� ��� ��"� �������"� �����&��� �� � ���� �� � ���9������� ��� ����"� ����� �9�!���&�����"��������� ���������������:
!��������� ��������������&��������������� �������'
15
-�3���&�� ������"���&�������������-���������&��������� �� ��&������� ��)�����"��������� ��������"���������&�����������������'�-��������������������"�� ���������u-���� ���������������� ����������� �9
-�0������ ���������� ������������������������ � ����-��������!�������'-�����������"������������ � ���"� �������������:� 5���� �����������������������"����
�������������'��������������� � ���"����������������������� ���������� ����������a-������������������������"�������"�������� ������'���9�6� �����������������9��������������������������� �� ������:
���������������������� ��������������� �&������������������������ ����&���������ó-�����������2
-�,�@�"�����&���������"�������"������� �������9�!���� �"���&��������9�!���� �"��� &���������"� ��� �����"�������"���!���������������� �� � ���"� �� ����� ����"�������!�������������&�������� �����'�5��������������'''���9�!��� �9
������������������"��� &���&������&"� ������������� &� ��������������'�4�������� �� ����&������ �&�����"�������� ������������������������������!��������.�����������/'
!��������!�������� ����������������"�������������������������������������'�!������&e- ����� �������� &�&������������ ���������������"�� ��������������� )����������������������������� &����'
!������������������������������������������������'�=��&��"� ��������������������"�����������&��������������"��� ���������������� ����������'�������������������&�&�� &����������������������'
0������������&��"���������������&�������&�������������&��� �����"�������� ���-������������������'�0��� ������ ��� ��������� ��'�,���"���������� �������������������� �� ����������������������� �� ����������&� �� ���'����� ������������"�� ��� �&������� ����� &����� ���������� ���������� ������������&�'�0���� �&����� ���"� � �� ���������� ���������� �����"� ������ ���� � � �&���������������&�������� �� �������� �� ������&� �����������'�!���������"�� ���������������"�������������������"����������������� o- �������������&�������������������� ���������������'���������"� ���������������������� ��&��������������:�!���������"������ �����������"� ������������� ����"������������� ����� ������ �������� ���9
�� ���� �������������!�������� �������� &��������&� ������� ����� ���������������'6�������&������� ������������� &�� &������� ���"� �� ���&������������� ���"� ��������������������&���&������ ����������&�����������"�����&� ������������� �"����� ������������������������&����'���� ��� ���9�4� �����"���������!���������������� �� �����������&�&������"���� �������� ������&������"������)��� ��� ����������������� ��y-�� ���� ������� �� � ��� ���� �� ����� ��'��� ��� ��� �����"� ��� ������� �&��"� ��� ��������������������'
4��������������������������� ���� ������������������ �����'�0����� �������"�� a-� ������������������"����������� ������"������"������ ��� �� �������� �"� ��� � ������� ����������"������������ ����������������"����&����!�����������������������������&�&� �����'� ������ &���� ����������� �� ��� �������� �� ������"� � ������� ������"���������������������������������������� ������'���!������&����������������� j- ��������������������&���������������&����� ������ �"�� �����6�� �����-���������&�������������-�����&�� ��������� �����'�0���� �����&�&���������������������"��o-������&�"����&���&��"����&� ���� ��<������)��"��� ���� ���������������� ������������������&�������'�(����&���������������"������������������� ��������'
!��� �� ��������������"���������� ��� ������ ������� �������"� ��� ������� &�����e-�������������� ����&������������&�����&�� ���'�!� �������������"� ��!�������"�� ������ ����"����������������6�� ��������� �������������� ����������� �������� ���������������� ����������������������"���� �����&����� ������������� ����� ������&�������'
16
!�������"�&�������������!����������������������������������������������"�&����� ��� �i-����� ��� �� ��� �� ��������� � ���������"� ��������� ��� ���������"� �� &��� �����!�������"��������� ����"���� ���������������������"������&�����&�������"���������������������a-������'
�������� ������ ������ ���� ������ ���� ����� �� &�� ����� ������ ������� ����'� !�6�� ����� �� �������������� ������ ����"� �� &�� ������������ ���� �����&��"� ������ ����� ���� �������� ������������������������� ������ �������������� ������� �������"� �����&���������������'�6����������� ��&�������"��������������-� ��������� ��� d-��&������������ ������������������������ �&�������� ����������&������-����������a-�������"������������ �������"��� �&�� ���� �������"� &�� �� ������� �����'���������������������������������������������"������� �&�������������� ���������� �������"� ���������������������� ��������������'��� ����������� ������������&������ �����y- �����������&���������������������&���'���� ������������� ���&��� ����������������� ����l-���"� ���� �������� ��������� �������� ����������������������� )�������� ����� ���� ����������'�>������������ ���"�������������-���� �������� ����������&������������ ����������� &�������������������� ��:�-����������"� �����������������"� &����������� � ���"��� �������������������������'�0�����������"���� �� ����&����������������za takiego.
��������������������������� �������"�� ��������� �������&��������� ���� �������"���������������'���� ���������������&��&����&���&���������������'�8 �&�������� �� ��� ��� �� � ����'��� �����"� �������� �����"� ������� � ����� �� ���� ��������������������������������'
8 �&"�������&������������������"������������������������ ������������� ����a-������2
-�;���:�6�� ����:�6���������"����������'-�0���������� ���-�� ���������6�� ����'-��������������������� ��� 9�-��������&� ������������� �&��������'– Jest to Davy.– Davy? Jaki Davy? Jones, co?-�������)��� �-�� ���������6�� ����'-�3�"� ���� -� �������� ����&���� -� &���� �������� ������� ���� ����� � ������������
������)��� "����&��� �&�� ����"���9-�A�����-�������������6�� �����-� � ��������&���������������&�&'������&���� �r-
��� ������'— 3��������������9�-�����������������&���'4��������� ����� �����������������'
-�0�������&���*��������4�))��� �-����������6�� ����'(�������������"������������� ����� �"��� ������ ����������������"��������������o-
��'�*����&� ����� ���������� �� ����� �����������������������������*� o-������4�))��� "�� �����������&������������� �&�����&���������������������� �����'�!�6�� �������������� ��� ����������� � ��������������"������ ��"���������������A u-���"��������2
– A jakie jest zdanie Brooksa z Sheffield w wiadomej sprawie?-�4� ���-�� ���������6�� �����-��������������� ����������"�������� ��'�5� ����
�������������&���&���&���&��������� ���'���� ���� ����������"� ��� ��������A����� �� ������ �� ���� �� �� ������ �� ������"
�������&��"�������� ��������� ������*������'�# ���� ������"������������������"� �������������������������2— 0���� �� ���������*���������4�))��� :
17
�������������� ������ �� �������'� ������ ���� ���� ��������� ���������� �� &�� ���� ����������"����� ���������� ������������������ ���������'�4�����"� ����������'
!��������� ���� �����'� !����������� ������ ��������'������ ���� ��� �&����� ����o-����"������������&� ��"������ ��� �������"�������������������� ���������������y-����� �� '�8 �&�����&������������������������������"���� � ����������������� ���"��u-������������ ���������� ������"��������&�� ������������������ ����������'�6����� � ��"������������������ ����������������������������"�� ��������������������� ����&������&�������������'��� ����������� �� �����&���1���� ���������������������"�� ������������������������� ������������&���������������"��� ���&"��� �������������������&�������"� ������������ ���������������������������������������������������.4������/'�4�- ����������������"� ��� ���� ����������� �������� �� ����������&����� ����� ���"� �� ���� ������������� �������������������������� �������'�# �����������������4������"��������������� &�������"����&������������������'
����������������� ������"�������6�� �����&�����������&���������������������� ����� ����������'������� ��������������������� �� �������'��� ������������������ ���� �"� ��� ������ ���� ������������������� ���� ������6�� ����'��� �������� ���� ����i-�����&��������� ��&����� ���1�������������������� ��������'�3�������������������������������������������������'�� �������������&� ��"�������A������������������- ������������� ��� �"�����&���� � �� ������������ ��������"���� �������������������o- � ��"�����������"�� �����!���� ���� ������������ ���"���������������������������"������&����������������������6�� ����"���� �������������������������'��������"���������������� ��"� � ���� ������ ���� ����� ��"������������ ��"� � �� ����������*����������4�))��� "���� �������������������&������������'
������������� �������������������� �� ���'�!��� �� �������� ��������������������&�������� ��������� ������� ����������������������"����������������������"� ���������� ���'�# �����6�� ������ &����"���������������������� ������� ���� �������������"�����"���������� ���������������'�# ������� ������"��������� ����������&"��������������"�����������������.�����������/"� ��������� �&������� �"�� ������� � ������������������'�4��������&�"����������&�������*���������4�))��� 9�8 ����e- �����"���������"�����������������"������������ ����������&������)� ���������������i-delców.
6�������������&�&� �����&�������9�!��������&��������������������"����&��������t-��&�'�3��� ���������� ����� ����"� ��� &�&� �����"� ��������� ���&������������������"� &���� �� ��� ������ �&����� �� �������� ������9�6�� ��� �������� �� ������ &�&� ��� �"� �������"� ��� ��� �����&�"� ������ �� ��� ��� ��� � �� �������"� &��� �� ������� ����� ��������96����������"���������������"�&��������������������������������������"�&���� ����������9�6�� ����&�&����������������������������������������������������������������'
7� ���� &���� ��� ����"� &���� ������������������"� ��������� � �������� ��������"� ���o-�������� ���������"�����������'
-�5���������������"�,�@�9�!������"�������"����������� �������������'''-�.(�����/�-���������"�������������������������������������'-�0��"����-��������������&�������-�������"�������������������������:-�3��������������������"�����"��� � �����2�.��&��� �&�����������)��� /'-�0��"�����������.�� �&/'-�6�����"������ ��������"�.��&��� �&�� ����/'-������������������-� �������������������&�"����&����������� �����'�-�6����������
rzeczy! Zabawne doprawdy! I co jeszcze, Davy?...– Co, mamo?
18
����-� 0��� �������&� �� ���� !�������"� ������� �� ���'� 5�� ����� ������� ���� �� �������������'�0������� �"�� ��!����������� �����������'
!����������"����������������'�(���������������������� ����"���������"�����������&�������'''�4�� ����������'
�����"�������� �������������������"�� �&��������"������������&��!�������"��������&���a-�������������"��������� �������&���������������� ��������������"�������������o-��������������������������������������������&'
*��������������������'�4�� ���������&������������!���������� ������������&�"����� ������� ������������� ��������"� �����"� �������������"� ����������� �� �� ��"�� � ���&�������������������������� ������������!����"������������������ �����'�!e-������� ������ �&�����������������������������������"� �� ��������� ����� ����� B����a-���"���������������������������C'���������������2
-�!�����:�3�� � ����������&����� ������ ������� ���� ����� ��� ���� ������ ����"� ��D������9���� �� ������� ��� ��:
-����� �������&��������&������������9�-���������'-�3�:�5��������&���:�-������������ ����������'�-�3����������&���������"����������"
�� ���"������ ���"�������"�&����3�� ���� ���'!���������������������� ������������"�;���"��������������������������� �������&
���������'�������������������������&����������� ��������"�� ����� ������� &�&"� ����d-
��� ������D������� ��� ������ ������. ����/"�������������������������9-�#������&����������������� "������������-�������� �����!�������"����������&���������
�����'�-�!��������&������"�� �������� �� ���'-�3���&������������ �������� ��� �����9�-����������������&������������������ �����p-
�����������������������'�-�0����������������������������������'5�����!�������� ������������������������������������������"������� ����������� ��
niewidzialne doprawdy.-�6�������"�!�������"�������������������������'-�*������� �"� �������-������������������� ����������'�-��������������"����&��������
���� ���������������#������"��������&���&���� ��������������'8"�&����� ���"�����������������&��������������������&�������������������������� ����
������������������������ �����#�������B����� ��"��������&� �����C"�� �����������&�&��e-�������'���� �������������������&��!����������� ��&"������ �����"���������&���������e-��������������������������������������������������� ��� ��'
������������� ��� �� �������&�� �"�� ��� �� ��������� �������� ������"������ o-��������������������������� �&���������"��������������������"���� �&������������ ������ � ��������������������������������������&�����'�6����������!��������� &������������������ ���"����&������������'������� ��� ��������"�� � ��������������������� ��������� ������� ����'
,���� ���&�"�������� �������������� ���������� ���"����������������������������z-������� ��� ����� ��� ��&"� ��� ������&��� ���"� ��� ���������� ��� �� ������'� 6���� ����������"����� ��������������&����� ����"������������������������� ����"���� ������������������������������� �����'�6���������������"� �����������&������������������������ ����"� ������������������� &�����'''
6���������������"����� ������ &�� ����"��� ������&���������� ���������������"�� ����������� ����"� � ��� ������� ���������� ���� ���� &������'� 6����� �� ������������ ���������"���&���������� �����������������'
# ��� &�� �������"��������� �� ��"������6�� ������ ������ ���� ����&� �� � ����� �����������&�"�� ������� �������������������'�8��� �&������������������&�� �����������
19
�����"� ������ �� ����'��� ��� ����� ��� &�� ������ ������ �&���� !�������� �������� ���� y-�&���&����� ������"�&����������������������������&�&�������'
5� ��� ���������� ����� &����� �� !�������� �� ���� �&������������"� �������� ��� ��"� ���������"�&�������� �&��� ���"�������������������� ���������������'���������� �����- ��� ����������������� �������������������������������&�&�������'
20
������������
Zmiana
������� ���� ��� �&��������� ��� ���������� ���"� &����� ��� ��������� �� ������"� ������������ ������������������������������ ��������"� &�� �����������������&������������ �����������&���������������'���� ���������� �������"� ����������� �� �����r-���&�����������&����������������� ���������"�����������������������"����&�������������������������'
������������������������ �������������������������������������� � ���&���������������������'������������� ��"����.�����/���"����������&�����"� ������� ������- ������ ��D��������� ���&����������'��������������������������������������1��o-���� ������������ ������� �������'
!���������������������������������������"�������������������� ����� ��������<� ����� �'�5� ���������� ���"���������&������������&'�!�������"������"������������������������� ������"������������������������������������� ���'�0����������� ����� ��� �"������� ���� ��������������������������"�� � �������������������������������'
�������� ����� � ������� �� ����"� ���� ����� ������� &����& �� ����� �������������������&����������������������"������������&��� ������������������ ������"�� ������&�����D������'�����������������&���������� ������������������ �����"� ����������"����&�����������"� &��� ��������������)��"�������� &�����������"� ��� &���������� ������� �����������&����� ����� � ����� ����������9�6�������"� ���D������� ��& �&�� ���� �� �� �� &� ����biegunów.
�������� &��"� � ����&��� ���"����������������� &��� ����� ��� ������� ����� �� ��������"�����������������������"����������� ������������������� � ��� �����&� ������������ i-������"�&�������"������ ��&� ��� �"�&���� ���� � ������������������� �������� ������"������������� ������������������������� ����������� ������"������!��������� ������������������ ����&�����"� ��� ���� �� ������� ���� ������"� &������ ��"� ��� ���� �� ��&"� ��� ���szczyci rodzinnym swym miastem.
�����"� � ������&�������������� B��������� ���� ����� &������� ���C� �� �������� ������� "������"������"� �����������&������ � ���������������� ������������� ���������"�����u-���"�������� ���������������������������������"������������������������!�������'4���������������������������&������������������"����&�����������������������a- ����B����������&������������������C"����D�������&�����&������&��������&������ ��������'
– 8������3�:�-���������'�-�������� ����������:;������������������������ ��������������� ���1�������������&�������������&�� e-
��'������������������������� �� ��&� ��&������"� �� ����������� ������� ������� a-����� ������������ ��'���&����������� ����������������������� ��"�� ������� ������� &����������"�� ��������� �������� ���'�*�������������������������� � r-������"��� ������&"�������&������������&��������"�&�����������"������������������o- � ��� �� �����'�8 ����� �������� ����� ���������������� �� ������� ��� ��"������������ � �������������� �������'���� ��������������������� ����"� ������������������������"� ������������&������������������������������&���&��� ���'
21
;�������������)��������� �����"�&����!���������� ��������)���������� ������&��i-�����������������������"��������������"���&��� ���������"����������������������������� � �����&���"������ ��������� �����&������&������"�������� ����������"�� � ����&�� ����� ��D������'����;����������2
– Oto i nasz dom!8 �&����������� �����'�5���������������"��� �����"������"��� "��� �"�������� ������
���������������� �'�0������ �������������������� �"������������� ���"�����������������-���� ������������������������"��������&����� ������������� � ���'
-����� ���� �������� ��� ����9�-���������'-�3�����-�� ������;��'4����� ����������3�� ���������� ���������� ������������������� �����������
������������������������ ��'��� ������������ ����������������� �� �����������������"���������������������� ����"��&������&��&������ ���� ������� �"���������������������y-��������������������������������������������������� ����� ������� ���'�����������������������'������������������������������� ��� ������� �������"� ����"�������d-�"��������� ������������ ������������������'
�������� ����������� �����������'�4��������"������� ������"����)��'�0�����)����� d-������ *� ���� ������ ����� �� ���������� �� ��&� ���� �� ���������"� ������ ��&���� ���� � ��������� � ����� &��� �������� �� ����&�&����� �����'� # � �� ������ ����� ����� ��������������"�������� ��������������������� ������)������������������������*� ���'
0�������������������������������'�7����������� ����������&��� � �� ������������"��������������������������� ��� �����!�������'�*�������3 �������������������� z-������7������� ������&������ ���"�,����� ������� ���������� �����������������&����r-���"� �� � � ���������������� ��������� ������� .4���� 5��/"� �� ���� �����"� ��������" �������� ������� �������&���� ���������"� �������� �������� �� �� ���������������������"� ���� ��������� � ��&����� ��� ����'�0�� ��)����� ���� ���"� �� ����� ������������������"������������ ������� ��������������������������������'
��������������� &�����&� ����������������������"�����������!�������"��������& ������� ��������"��������������&���������������'�*��������������������������� ��� ���� ��"����������� ������������������������������ � ��������'�,������������ �����������������"�&������� �������� ����� ��������������������������&������������'!� ���������������������������������"������������"������ ��"� �������������������&'������ ���� ��������"�������������������������������������������'�!�������� ��������� ������������������������ "������� ����&���������������������� �����"�� ������������"����&�� ������� ��� � &��� �� ���������� ����'� # �� ���� ����������� �� ����� � ������"� !����������&�������"���� ���� &�&�� ��&������������� � ������������������������"������� �� ��������&���������������&�������������������� ����"��� ������&���������� ������� ��'
!���� ��&����� �� ���� ��������� ��� ������� �����&��� ��������"� ����� �"� �� �����)������"��� ����&�������&��������������"�&�������������������-����������������������y-�&���&��� ����-� ������������ ��������������������������"�������&� �����������������������������"�� ��&�������������������'�# ���������&���������������������� �"����������������� ������"� �� �����)����"� �� ��� ���� ������������ &������� ������� -� � ��� ������ �"�������&���&����������������'�!��������������!��������. ���������/"����&�&���������������������������������������������������"�� ������ �������������"��� ��� &�&� �����"� �� ������������� ���� ����������� ��� &���� � ���� !�������"� ����� ����domu.
-�6��������������������-������'�-�!������&���������� ���"�������������'8 ����� ���������"��������������������������������������'-�5���� ����������9�-�������'�-����� � ��������� �9
22
8 ����� ������"� ��� ������ ��&�� ����� �� �������� �� ��������� ��� ���� �����"� ���������� �����������������'
-�*�� ��� &������� ������"� �����&��-� ���������!�������'�-� 7� &����� ������������ ����� ���������&�����������-��������������������������������-���;�������?�����"� � ������dla nas prawdziwy zaszczyt.
!�������&��������������������!������������� ��������� ������� ��������&�������&�� �"� �������&��"� ��� ����� ��� � ���� ��� ��������'�������� ��� ������ �������� �� �o-�����"� ������������������������"� �����������������������"� ��� ������ &��������� ����a-����������������������"��������������� ������������ ���&��� ���� �����&������r-��������������'
!���� ����"���������������� ������� ������"� ���� ���������� ����������� ��������"��������������� ����� ����������� �� ���&�&����������������������'�4������"�&�������������&��� �������"���������������"�������������&�� �� �����������"������o-���� ���������������������������"������������ ���&���������&��� ��"��� ���� d-����� �����'�6����?�����"���������"���� ��������������������������� ����������j-������� �� �&���������� ��)�����'� !�� �����&� ������� ������� ����������� ������ )� r-������� �� ���� ��������"� !�������� �����"� ��&��� ���� � �� �� �� ������ ���� ��� ���������������� ���� �������������������� ������������!���������������� ���������a-���������'�;��"����� �������������������&�����&��&����& �����"����������������������� ��������������������� �����������"���������&��������� ������������ �����������'�!�!�������������������������)�&��'�������"������������������������������������ ������&��&������'
-�!����!��������-��������'-���"�������9�-�� �����'-����� ��������������������������;��"����������������� ������ � ��� ������9-�0��"�������"����&����� ��������������'-������������������9– Jego ojciec!-����������&������&�����&���9-�0��'�8&����&���� ��� ������&"�5��'-�(����9�-���������������������������'-�(����',�������������"����;������ ������������!�������"����� ����������� ���������
��������������������������������������������� ����'�� ��� ������������������y-tanie.
-�3��������?������-��������������&������&�������� ����������-�&����������������9— 0��"�������"������������&"����"� ���&�&��&���'0������������������������������� ������� �����������2
-�(����9-�(����'0�����������������������'����������������� ���������� ����������������o-
��"������������������������'-�3������� �����9�-���������'-�0�������-�� ����������&������'�-�5���������������'-����������9�-������������ ���������������& ����� ������� ������)������"��� ����
��������"� � ����2-�3���"�������������9– Pani Gummidge.– Pani Gummidge?
23
���!�������"���&��������!�������"� ������������� �����������"� ��� ������������ ������� ������ �� ����������� ������������ ���� �� ��������'� ��� ����������� �������� �����������������������&��������"����;�����?������������������"���������&����������"��������#���� ���&����� ������� &���� ����������� ����������"������������ ����"�������������&��������"���������&��������-� ���������� �������������!�������'�-�7� �����&� -� � ���� -� � ���� &���� �� �������� &��� �����"� �� &��� ����� ����� ����� ���� ����"� � �����������������������&���� � ���������'���������� ����������������"������������������ ��������������� ��"�������������������"�����������������������������������'
�������������� � �������������������� ����'��������& ������������"� &�������#�m-�� ������� �������� ������������ ��&���&����"���;�����?������������������������� a-���� �&���������������������)�����������&��� ��'����� �& �������������� ���������y-���������&����������������������&������� ���������������������������� ��"������d-�����������)�����������������'�(�����������������"�����������������& �&���������� ������ �������� ����� ����������������������"������������������������������ ��'
0������� &� �������� ������������ ���"� ���� ��� ������'�4����������������������� �������������������� ����������������������������������������"������������ ������"������������������ ��������&����������?�������������� �������'
-�!��� ���������� ��� ���������� �9�-����������&�����������������"���������"� �������������� �����������������������&����"�������������� ��������� �����������"�������� �����&�&�&��������'
-�8���:�-���������������������'�-�*�&�����������'-�*��������:�-��������������������������������������������������"� � ����������e-
������2�-�5��������������� �&�'-�# � ������ ����"� &����� ��� �����������-� �������� ���������'� -��� ������� ��
�����:��� ��������� ��������������������� �����&"�����������'''-�3�������������&����������� ��'''-�8&�����������-� ���������� ���������'�-�0��"������&������ ��������� �'
— 3��������&��9�-���������'�����������������2
-�0�����������'( �������������������&��������� ��������� � �������'���������������� ���&�&"���
��&���� ������� �������������&��"� ������������������������� ��&������&������������&e-��"� ���������� � ������������"�������'''� ������������&������� ���������������"���� e-���&� �������"� �� � ������� ������� ������&����� ������� �������� ������ ����� ���������'����������������������������������� ����������� ��������&�?����������&�'�4��a-���������������������&�&�����������&����������� �����"�� ��������� ��������� �� ����-���������������&����������'
-���������-� � �����������&��������������������������� ������������������-��&�������&� ��������������"������ ���"���&��&��������� ����� �����"���&��������������y-baka i wuj Dan jest rybakiem!..
-���������!���������,��������9�-���������'-���&�,��-�� �������������&���������������������� ��'– Jest on zapewne bardzo dobry?-�,� ��:�# � ��� ����������� ���"��������� �������������������"����� ����������k-
������"� �� ����������� ��������"� ������� ��� ��"� ������ �� ��������� ���������"�����������������"��������������"���� ���)�&����� ��� ����������"�������������� ��'
(��������&�"������&�&�&��������&������������������&�������������� �"��������������������&���������������� ������� ����������������������&�"����� ������ ��������� � ������� �� ����&���� ��������'� �������&��� ��� �&����� ���� �� ?������ �� �����
24
����������������������������)����� ���'�0�� �����&� ������������������&������������� ����������������"����&���� ��������������������'
-������� ��� ������������ ������ ���9�-���������'�������������������'-����������-�� �������-� �� �� ��'�*��� ����������"� &�"���&���"�;�������������
#���� ��'�0��� ��� ��������������� ����'''����&���"���� ��� ����� ������ ��"���������o-���� ������������ �� ��� �� ����� ��������������� � ��������������������"� ���������� ��'
!������������� ��� ����������� ����&���� ���� ������� �� �� ������� �� ��� ���� ��o- � �"���������������&��������� �����'�������������������������?�����"������������e-������������2
-�3���"������� ��������������94����&�� ��������&������������������������'�# � ��&� ���� ��� ����)���"�������-
������� ��� � ���������"����������"������� ������������� �������������� ����'����������������� ������������ &�"����������������� �&�� ����������������&����� ������a-����"�&�����&���������"�� ��������� �� ������������� �������������������������&����� �����'
-�������������������-�������'�-�*�&�����"�� ��������������������'���������� �&�"�&��� ;��"� ������&���� �� ����� ����"� �� &����� �� �������������� ��&� ���� &���� ������'� �&���������������"���������������"�&����������������'�8��� �������������� ��� �������������'�3������"����������������� �&�������"���������"����&��������'
!� ����������� ������������������������� ���������������� ���� ��������'��� ��&��-���� � ��� �����������"�� �� �������������&�����"�&����������������� ���"�������������������������������������'
!��������&���"�������"������)�&������ ������ ���������������������������"�&������� � &��� ���� � �����"� �� �� ���"� ��� ��������������&��� �� ������"� ������� ������ �� �������� ����'������������������&"��������������������&������������ ����������e-��"��� ��������� &������������ ���� �������������"������������ ��������"���������e-���&� ��������������"�&���� ���������������������&������9�!���������� ��"������ � ����w-������ ����������� ��������������������������&�� &�&� ������ ��� � ��� �������������u-�������� ��������������������������"���� �����������������������&��� ��� ���������-����"����� � ���� ������ �������&��9�3� �������"������������������"�������������&��y-���� �������"�&���� ��&��������������&����������������)���"��������� ������ ����e- ����������������������2����"� ��� �������&'
<������������� ��&������� ���'�8 �������� ��������������"�������������do rzeczy.
*���������� ����� ����� �����"� � ����&��� �� �����&��� �������� ���� ������"� ������ ������ �� ������ ������������ �������"� ������&��� ��� � �� �� �� ��������� �� ������ ����������&����"������������������&�����"������������������ ��������� ��������������'�!����������� �� ���"��������"���������� ������"��������� ������?����������n-���"�������� �������������������&���������������������� ������������� ���'
-�0� �� ������ ����&��� ���-�������������!�������'������������������&�?�����"�����������������&�����&� ���������������������������"��
�������������������� ��"�&�������������� �&������������������������&����� �'�,���&���������������� ���� ��� �� �� ���������� ������"� � �� ���� � ������ �����"� ���l-������'�5���� ��&�&���� �������� ������������������������������������� ����������"��� �� ��� ��&���&������ ������'
!����� ����������������� ������ ������ ���"��� ������������'�,�����&�������"�&��� � ���������������������� ����� ������"�� �� �����������'�!���#���� ��� ��!���������� �������������� ����� �� ������������� � ����� ������������"� ������ �&�������2
25
.�� �:�7������ �:/�!��!������������������������������������������� ��� �������&)�&��"���;���������������������� ��������������� �'�*������� �������� ��&�����������&�� ����"��������"��� ��������"����������� ��&�����������������������&�������� a-rach.
4�������������� ����"��������#���� ������������� �����������&���������&���';����� &�&� ��� � ������� ���� ��������"� �� � ������ &�&� �� ���������� ���������� ��������������'�������������&�&���������"������&�� ��������� �������"������������������"��� � ���� ��� �"�� ������#���� �������� ��������������������� �������������� �������������������������'
!�� !�������� ����������� ������� �� ����� �� ����&� .�����,����/'�,���� ��������������������������#���� ��"����������������"���������������������� ����'�4�� j-��������������������� ���������� ��������"������ ����������"�������!��������� ������ ������� �"���� ��"����� �������� �����"���������������������'
!���#���� ��� ������������������� ����"������� �� �� ��"�� ����������� ��� y-���"��� ��������������������"�����&��"����&���� �� �"�������������"�����������������'
-�!���& �������������-�������&����&��!��������-��������������������&������������� �����'-�<����&�� �� ���&���������������-�� ����������#���� ��',����� ��� ��� �� ���������'����"� ������� ��&������������� ���� �� ������"� ��
�&������&���"�)������&���� ��&���"���������� ����� ������&�&��������� �������'��� ������������������������"������� ����&�������������� �������'�!��������������������������������������� ���'
-�7�������&��������"���������������&����-������ �����!�������'-�<����&��������&�� �� ���&������������������-�� �����������#���� ��'!� � ��� ���� ����� � �� ���'� ������ ��� ���"� �� ������� ���� ��� ������"� �� ����
�������������#���� ��"������������������&�&��� ������'�>� �� ���� �� ������ ������"������������������'�������������������� �������������"����������#���� ������w-�������"����&���������������������� � �����"����������� ����������� ����������������z-�������'
������ � �� ������ ��������&� ��� !��������������� �� ���"� ������� �����#���� ��� �������������������������������������&���"�����������������������'�!�������������������"�;��������� ���"�&�����"���� ����� �������&�?�����"����������������'�8 ��� �������#���� ������� ������������������"�������� ������� ���������� �������� ����'
-�,� ����������:�-������������ ��������� ���� ���'����������"������������#���� ��"� ��������� ��"� ��� ������"���� ���&������"���
����������������������������������������� �����&�� ���������'-���������9�-����������!���������� �&���&�&�����'�-�0�"���������������"��� ����:!���#���� ������� ������ ���� ��&���&�� ���� �� ��������� ���� ��� ��������'���
�����&"�������������������������������������������������'-�������������9�-����������!�������'-�0����������������-�� �����'�-������������������������ �'-�3�����"������������������������'-�����&�"������������������'-����������:�-������������������ ���� ���'�-�0��������� �&�� ���������������"����
����� �������'-������"�� ���������-��������������&�����������������&�������'�-�8���������� �� �"
��������������&��&���������'-�3�������������-�������&���&�����!�������'-����"�����-�����������&�������#���� ���-������ � ���"�&�����&������&�������� ���
��������"�����"�&���&������������������ �������������������������� ���"������������y-
26
��������� �������������'����"����"����&����"����&����������������&������������������������&����"���&����������������&���� ���'
0��� ������"� �����&��� ���&� �������"� ��� ��������"� ��� �� ���� �� ������&� ��������� �������"��������������������&�'�,� ������!�������"���������� ���������� � ������&��� ���"����������������"�������"�������������������������������� ����'
-�0���&���������"������ ���������-������������#���� ���-����&���������"����� ���������"�����������"��� ������� ����������"� ���&��� ������ ���"������� ����� ����"� ����� ��� &���� ������������&�&"� ������ ��� ���� ����&���"� ���� ������ ��� ����&������'�����"�&������������"������������� ���������"� ��������������������&�&�������������,�@�'
!����������������������'-�3������"����"�����"����������-������ �������������'�-�<����&� � ������&������������
��������'�8��������"��������������&������������"������������������ ����'�0��������������� ���"��������������������������� ����'''�,�����"������������������ �� ���"��o-� � ����������������������'''
�������������� ������������������'�# ��� �����"����!�������"������������������ e-����&�&����������������"����&������������ ������������ ���&���������������������2
-�6�������������'0������ ������"���&���������������.������/������������������#���� ��"��� ������
!�������"���&��������!�������"���� ����&�������� &�����"��������.������/� ����� ��z-��������� &�&'���� ����������� ����!�������"���������&����� ����� ���'�7������"� ���y-������"�&������!�������"���������&�����������&�����"�������&������� ��;���2�.*� e- �����:�6���������������/'�!�����������"���������������������������������"������ �- ��������"�� ������������������ ��� �������#���� ������ ���������&� �������a-strój.
���������� ������� ������������������������"��������������������� �������������� ����������� ������ &�� ������������������!����������;���'�;��� ����������������� �� ��������������������������������'�>����������������������� �����������'� 0��� ����� ����� �"� �������� ����� ���������� ���� ����������� �� ���� ���� �����������&�����"������������ ���� ��������������� �� ����� �����"� ����� �� ��"������� �������'�7��������� ������������������������ �������������D������"��������������a-������ ������������������������� �����"� ��� �������� �����'������������� ����e-������������������ ����'�?�����������������������&�� �����'�;����������� ��������������� �� �����"� �� ��� ������� ������� ��������� ���� ������ ���&��� ����"� �������&��������"����������&� ���� ���������������� � ������'
0� ��� �� ����� �������� �� ���'� ,������� ���&��� � � �� �"� ���������� ���� !e-��������������#���� ��"������ ��������&�����������������������?��������������������'4������� ������ ���� �� ����� �"� ��� ������������&�� ���'�8 ������������������ ���&"� ������ ���� ����������"�������������������� ����������� �� ������� ������'�*������ �� ��������"��������������&�������"�&�����"����������������� &�� ����������"����� a-�������������������� ��� �������������� ���'
!����������������� ������D������������������� ����� ������������� ��������������� ���"�� ��� ��� ��� ��������������������'�<�������� �������� �������������"��� � ���� �������� �������� ������ �������"� �� ��� ����� ������ ������� �����&� ��� ��� � � �"����������� ������ �"����������������� �������������������� ������&������:�(��u-����������������"���������&���� �������������� �� ���"�������������������������&����� ������������������������������� ��������������&��������� ������'�������! e-������"��������� �����������������"��������������������� ������� ���"������ ������������&�� �������������&����������&�'����� ���������� ��*�� ������'��� ���&�"��� ���������������������������� ��"����� ������&��� � �����&����� �'
27
,����������������"�� ���������������������"�������������"�������������������� &�-������&������"����������������&���������������&�� ���������'
-�!��������-�������������)�&�������-���������������������&������9-��������"���������-�������&��������!�������"������������ � ���2�-�0�������������
���������������"��������������������'���������������� ���������������������������&������ ��&��� ����������������"
����� ������ ������������"� � �� ���� �������� ����'�(&����������� ����� �������� ����� ������������&�������� �� ����'
-�!�������"�������������9�-�������������������'-�0������"�������*���"����������-�� ���������� �������������'-�!�����&�����"�����������������'�# ��������9-�# ��������9�-���������������&�������!�������'-����"�� ��������9��������������������������������"�������&�&���������98������&������� ��������������������������������"������������������������������"
�������������������'-�8���&�*���:�-������������ ������&�������!�������'�-�������&���"���"���&�� ������9-�6�����������-������������������ �����'�!�����������������������������"����� ��"
� �������������"�������"�����&��������������'!�����������&�"�� ���������������"����������������������������&���'-��� ����"��������-���������-��������������&������� ��������� ����"������'''���� ���
����� ����'''����&���������"����� �� ��������� �����������������'''-�6��"����"�!��������-� �����������&��"����������������������� �&��&��������&'-��������-����������������&��� ����������������������������"���������&� �������
��������2�-�3�� � ������������ ����������9�� ������� �� � �� ���'� 0�� ���������� ��&� ���� ������� �� ��������� �� �� �� ��� �
�����������������������������������������������&������� ���'-�0�����������-� � ����!�������'-�0������-������������'!����������������������������"� &���� � �������������������������������������"� �
�������&��������������2-�!�& �"��� ������'-�0������������������������ ����'-�3�����9�-���������!�������'!������������������������ ��������������� ���� �� �������������&�'�!��&� �&�������
���������� ��������������&�"������ �����&����6�� ����'�6�������&������ ������������� �����������������������"������&����������� �����"���������'
-�������������-��������������6�� �����-��������&"��� ��� ���������������� �� �'�5�����������"��������:
(&��������������"��������� ��������������������&�������'�(��������������������� ��������&����� ��������� ���'�0������������������ ������������"����������"������������������&���������� �&��"����������� �������� �����"����������&��������������"����������������������&��������� '
4����������������������&������ ����"� ��������������'�!��������&������������ ��&���� �������&����&�&������"������� ����� �����'���������� �������������� ������o-������ ���� � ���'��� ��������� ��� �����"� ����� �� ��� �������������� ��"� � ��� ����� ��� ������ � ����&������ ����������"��� ����"� ��������� � �'�!���������������������"�����������&��� �����������������'
28
�����������
������������� ��
5���� ������&"�� �����������������&����������"� ������������&���"��������&����� ���������������������"������� ���� �� ���� &�������-���������"��������� ���������9�-��� &������������������ ���������������������������������'���� ��������� ����������� ���������&� ���������� ��� �����"������� ����� ������&������ ������������������������������"��������&����������� ����'
6�����������& �����&������������2�����������������&�"��������������������"���� a-�����"�������������������� ����� �������������������� ����������� ��� ����"����o-�����&��������"��������� ����������������������������������� ��#���� ��'�6y-������������������������������������"����������� � ��������"����&������������ �����a-�������'������������������������� ��"�����������������������������&�?�����'�8 e-������ ���&"���& �&�����������&���"�� ����������������� ��������������� ���"� &�� ��� ����� ����������'�������������������������������"����������"� ����������������������'
� � ��������������������2�.6������:/�5� ���������������"������������� �������������������'�0� �������������������&����!�������'— ,�@��-�����������&��������-�������&���9� ��������������������"�������� ����� �&����������.��/"�� �����������������������
� ���������� ���������'— ,�@�:�,���������&��-��������������������&�'4� ��"����������� �� ���&�����&������� ��������������"�&�����������. ������/���&�&
�����'�4���������������� ���������� ������"�� ����&����������������&��������� ���������"���������������2
-����&�� ��� �����"�!�������:�0���� �����!�������:�0���� ������ �������� ���:� 5����� ��� ������ ���� ���� ��� ����� ��������:�� ���������&�� �� ���� ������� ������������� ��������������"��������&���� ����:���������������"�����������������9:
*�� ��!����������������������� ��������� ��2-�0����!��*��������� ����"�����������)��� "� ��������������"�� ��� ����� ������
����������'-�7������� ��&������:�-��������������������������&�'�-������ ���������� ���"���w-
������ ���&��������������&������������� �����������������������������'�,�@�:�0�� o- ��� ������:����"����� �����!�������:�8"�&��������������&�������������"� �� ����������������"�� ������������������������������'
(������� ��������� ����������������&�&� �����!�������'�8 � ��������������������',��������6�� ������������������������������'
-������������9�-������'�-������"� �����"������������� �'������&������������:— !��������������"�? ��� ����-�� ���������������&��-��������� ���� �� ��"���������
mi smutno.-�,����� �"������"�������� ��'
-�!����������������"����������������������-��������������&���������� ���&����������� � ���2�-�3���� ����&�������������������'''
29
!���������&�� ����� ��"��������&�&�����������"���������&�����������'��� ���"�&����o-������&����� &����"�������������� �����"����������"�&��������"���� ��&�&���������'
-�8 �& �"�������:�-����������6�� ����'�-�,��� ���& ������ ��������� �'������&��������������� �&�������&������� ��!�������"��������&�2– Czy znane ci jest nazwisko twej pani?-�� ��� ����&�&�������-�� ����������� �����-�� ��������� �����"�&������������'-����� ������ � �����:�3� &� ������ ������ ��� �"��������� ���������"� &��� &��a-
������������������� ����&����������'�0���������������&�'�!��� ���&������������y-������'
!��������������� �����&��� ������ ��� ���� ���&������ ��������� ���� �� ���"� ��� �� �������&�'� !����������� ���� ��� ��� ��� 6�� ����� ������� ����� �� ��� �&��� ������������������������ � �����'�0�����������������&����������������'�������"�&��������������o-�������� ��� �&������������'
-�,��� ����-� �������������&��������-� &������ ����� �&�"���� �� �������� ��������� �� koniem?
-�0��������-�� �������'– Smagam go.(���� ���� ����� ������������������"���������������� ����������������'-�!���� ������&��������������������� ��2�������������"�����"������� �������������
����������'�!����"�����������������9-�*�� �-�� �������'��� ����� � ���"������������� �����"������&���� ���������������������������"������� ��
������ � �&�������� �����"������������������������������������ ������"������������'-� ,������� &�����"� ��� ��� ��� ������ -� ��������� ���� ��� ������� �� ��� ������'� -
4������� ����&�����'���������������� �������'�8����&����������� �������'#������ �����&����� ������������� �������������� �������� ��������"� ������ ��a-
���������������������������������#���� ��'�0���������"����������&���&���������������� ��������� ��&�'
-������"��������-������������� ��&��������������� �� �������������&��-�������&���"����������"���� ����������"���������������"���������������������������'
0���������� ����&�������&�������"�������� ��"����&� ��������"���� ����������"��y-���������� ���� ������"� ������� ������ �� �������&�� �����'� 4����� ������"� � &������"������������ �����&� ������&� ������"����������"� ��� ������������������ ������ �o- ����� ����"�����������&� ��������������&�� ����� ���������"�������������)��"������������"����������������������������������'����������������&�� �����"�� i- ������������������������������������ ��'�# ��� �����������"������� �����������������&��'� 6������� ��������� ����� ���� �������&� ��&"� ��������&� ��� � �'� # � �&� �������'''����������������������'
����� ������ ��������������&�'�� ��������� ���������� �����&������"������������� y-�&���&�������������������������������� �������'�������������������"����������"����������� &����������������������������������� ����� �������������� &�&� �������������'0�����������"������������������"����������"� ���� ��������� �"��������&�����������������&������������������������������ ��������<� ���"���������������������� �����&��������"���������&�������������&���� ��� �'�*� ����� � �"����&������ ��������"�&������������u-�����������'
!��� �� ���"�� �������� �����������������"���&����������������������"� �������&���- ��&"� ���� ��������� ���"�������� ��!�������"���������������� &�� ��&���� �� �������� �� ��&�� '������ �� �� ��������� ���� ���&���&� �������"� �� ��� ��� ��������� �� ��&������'�0������������ ���������'�5������ ���������������������������������� ��� �����"�����������-�&������ ����&�������� ����������-� �������"����� ������������"�������i-
30
���������������������������������&��'�(������������� �������"� �������������� &����"� ������&�����"�������� �&����������������"���������������������'�,�������� ��������������������"�������������&�������������&�&"�� ���������������&�����������'
0�������� ��������6�� ���������� ������������'�!� � ����������� �� ����"�&���� ���������������&������"�������&����� ��&��������� ����� � ���������"��������- ����������"�&���� � ������ )������������ ������ ���������� ���� ��� �� ��'�6��������o- �� �����������)������� ����������� ����������� ��������'�!������������� ������������� �������������&���������"��������� � ����������������������������������������������������������'�0�� ������ ���������������� ����� �� ���&���������&��� ����'
������ ���� &�� �� ��������� ����&�� �� ��������� �����&�����'� ��� � ������� ���� ���&�&������"�&���� �� ������&������&"����������������������������2
– Synek to twój, bratowo?6�������&��������������� ����������'-�0�������-���������������6�� �����-������ ����������'�5�����������"��������90�� ��� ������&�������������� ����� ������������ ���"� ���� ���� &������ �� ��� ��e-
�������"��������6�� ������� � ���������������&��� �����"�����������������������e-�����&���"�������� ������ ��� �����2
– Brak mu manier.������� �������� ������ ��� � ����"� �������"� � �� &�&� �������� ����&"� ������ �����
��&��'�!���&���"���������� ������������������������� ��������)����"����������y-��� ������� �� ���������������������������������������������������"��������������������������"����������� �� � ����������� �������������'
������������������"� �������6�� ����� ������������ ����������� �������� ��� y-�������'� ������ ���&����� ��&���� ���� .���������/���&�&��������� ����� �������2� ���������� ������� ��������� ������������'�0�� �������������������"�������� ������������z-����������������������� ����"����������������"��������'�!� ���������������� �e-������������������ ��� ������� ���������������������"���� ���������������)�"�������� �����"�&���� � ��&������������������� ���&�'
��������� �&��������6�� ���������������� ���"�������������������������a-��"��������&����������������� ���'�!����������������������"� ���������&� �������������"�����������&� ����������������������� ��������� �������� �������� ��� � b-ne.
���������&������������ ����������������������������"���� ����������&������������� ���"� ��� ����&������������"��������������������������"����� ��2
-�!��� �������"������������"�� ������������� ����������������������'�5������� ���� ���������������-������������&���������������������&����-�� ����������� ��������e-������������ ��������'�8 �&���������������&����������������"�� ����� �����������'
8 ���������&�������������������������������������6�� ����'���� ���������&��������"������������� �����������������"���������������� ��� �����"�����������&���������� ����� ������'����������������������������������������������� �������� ���� ��'�!��������������"�� ������6�� ��������� ��������� �����&���� �����������o- ������"�������������������������� ���"���������&�� ����������� ���"��������&��"��������� �����������&�&�� ����������'
-�������-��������������������6�� ����'�-������:�,������������"� ����� �:-�8:�,� ������� ���������"�? ��� ���:�-��������������������&�������'�-�!����&�����"
���������������� � ���� �����������'4���������� �����&�����������������&���������6�� �������&�����������'�������
������������� �������������������� &� ��������� ����������� �� ���������� u-���"���� ��"�������������������� �����"�&������ �&�"� ���� ���������"��� ��� �������'�������������������"�������6�� �������������&�������������������������� ������
31
�� ������������&������������������ �������������'�5� �����&�����������������6�� ����'������&�&� ���� ����������������-�&� ���� ��������������������-���������-����"� ��&���� �� ������"� ������'�6����� ��&�� ��������� ������ ��&����'� ��� ����� ���� �������������������������"�������������������������"�� �� ��������������������������������������������������'
-���� ��-�����������������&��-����������� ���'''-�������9�-��������������6�� ����'�-������:-���������������� ����-�&���������� �� �"��� ������������������� �����-��� �����"
�����������������"�? ��� ���:�4� �����"������������������ ���� � �������������������- �� ��� ���'�,����&�������������� ��������� ������'''�-������������&��������������� ��� � ���-����������������!�������'
-�? ��� ����-���������������6�� �����-����� ��������������� ���������"�&������y-&�� ���'
-�5���6�� �����-����������� ����&�&�-������"�������'����������������9-�,����� ��-������������������&��-� ����� ����������� ������������ ���������
��� ��� �� ��� ������������"� &���� �� ����������� ����� ��� � � &����'� 0��� ������������"� ��� &������ ���� ������"� ������ ��� �����"� � �� ������� �� �� ��&�� ������� � ���'� ������� &�����"� ����� �"� ������ �� � ��� �� �� �� ������ ��� ������ ������"� ���� ���������������"�������������� ���'�4� �����"�? ��� ���"�������������&���� ����� ������� � ������� ��'''��������������������&������������'
-�? ��� ����-����������������6�� �����-����� ��������������� ���������'�!�����"���� &� ��&����'
-�5���6�� �����-���������������� �����-������"������ �"�&���������:!���6�� ������� � ��������� ������������� ������&�� ������'-������:�-������������� ����&�&�����������&�&�-��� �����������"�������������� ���e-
��:�!��� �"������������������������ �������� �&"��� ����� ����&�������"������&��a-����������� ��������������"�������������� �'�<������� ������������&������������ ���������������������������&�������&������������ �������� ������"�������������"�������������������&����������� ��������'''
-�8"�? ��� ���:�? ��� ���:�-������������������&��-��������� ��&����� ���������e-� ��������'� ������ ��"� ��� ��� &������ ��� ������'� 0���� ��� ����� ��� � ��� ��������'������������ "�������� ����������&�����"��"���:
-�4�������&����������� ���������-�����������6�� �����-� ������"�����&�"����&������ �����"������������'
���-�? ��� ���:�? ��� ���:�-� ��������������� ���� � ����������&��������-���������������������������:�� �����������������&���������"�������������"��������&���"spytaj Peggotty.
-�4�� ���"� ��� �� �&�������"� ������ ������� �&���&������ �������� -� ����� ������6�� ����'�-��� �����������"�������:
-� 0��� �����&� ���"� ������"� ��� ����"� �� ����"� ���� ��� �����������"� �� ��� ���"� �� �&������'��������������:�����������"���������������������������� "���������&��������� � ��"� ���������������������&� ��� �"��� ��������������'� 5��"� ��� ���������������&���������"����������������������"�� &�� ��&��'
#������� ������ �� �&���&�&������:-� 5���6�� �����-��������� ���� ���6�� �����-��� �� ��� ������ ������ ������
�������������'�5������������� ������ ������"������&�������"�&���������� ����"����'�7������&�������'������������������� ������"����������������� ������� �&�������'��a-����&��������"����������'
�����������������'-�0���&������������� ����� ��� ��� ������-���������'�-�7 ������"�,��� ���'
32
8��������������������������� ���������)����� �� ����'�������� ���� ���� �� �&���&�&�����:�!������������� ��������� �� �� �����������&�"������& �������� �����������!���������� �������� ����������� &�&��� � ����'�# ������� �������������� ������� �� ���"����� ��������"������������&����������������������������������"������������6��d-�������� ���&��������������� ������������&�'
���� �������&������������&� ��� ������� �� ������������ ���� ������� �� ����"� ��������������&�&������'�!��������������� �� ������ ������������������ ��6�� ����"���� ����������� ������������� �������&�&����� ������"����� ������� ������ ���� � ��'�8 �� �������������&����� ����������&�&�������� �&���&���&����&� � ����������������� ���" �������� ������������������"����������������6�� ������� �������� �����&���&"���� ��� &���� ����� ��������'� ��� ���"� ��� ��� ����� ����� ������ �����"� �� �� �����������������&���� ����"�������������������������"�����&���� � ������������������� ��"�����������������������������������&�������'
!��������������������6�� ������������������� ����������&������������2����������� �������������������'�!����� ��������� �� �������"���� �������������������� i-��������&������������"������������ ��������� �� ���������� ������'�!��� �������������������"�� ���������� ����������"�����������������"�������� ���"���������� ����'0�� ��������&��������� �����"� ��� ����������������� � �� ���� ���������������������)����'� !���6�� ������������&"� ��������&"� ����� � �"� ���������� ������ ��� ���&�������� ��������� ������"������� ���������������&�"����6�� �����������'�!���������������� �����&��������"�&������ ��� �����'�4���������������������6�� ������d-����� �&���&����� ��"��� ��� &�&� ����������"������ ���������� ��.� ����������i-���/�� ����&��������������� ����'��� ������� ������������������&��������&�������������&�&��������&������������"������ �������� ��&����"���������� ������������������ ���������� �'�� �������������������"����������������������������"������������������������� �����������������"���������� �������-����������������6�� ����'�3�&� ����� a-��������� ���� ��������� ������� �� � ���������� �������� ������"� �������� �� � ������������6�� ������������������������������� ��'
���"��� ������ �� ��� �� ��������� ��������� �&�����������������������������������������������&�'�7 �����������6�� ��������������"����������������������-��� ���&������ ����� ��� �� ���� ��������� ���� �����"� ��� ��������&�&������� ������ �������&�������������������&�������������� ������&�����&�&������'�!���������� ����������"���� ����� ��� �������&�� &������"� &������� ����&� �� ������ ��&�� �� ����� �� ��������"� �������������� ������������������������'
���������������������������� ��������'�!��&������������ ��� �����������6�� d-������������������������������ ������������& �������1�����������������������������domu.
0������������ �����������&�'�� �������������� ������������'�!�������� ��������� ���������������"��������� �����������6�� �������&�����������"����������& ��������������� ����� ���� �� ���� ����� �������� ��&�&� ������ ����"� � ������ ��� ������ ��������������������������� ����'�� �&������� ������"����&� ��������������������a-��������������������� ��������'�� ���� ������������ �����"� ���������� �����������'�������������&���"������ ������������������������&��������)� ���"�� ���&��&�&�����"���&�&�� &����'�!�� ���� ����������������&�����������������������������������"������������8���A"����������������4"� ������������� ��� ������"� �� ���� ������"�������������������������������'�8�����"������������ ���������������������� y-���"��������������������� �&������������������������ �������� ����� ���������d-���� �������'� 0��� ������ &� ��� ���� �����&���"� �)��&���"� �� � ������� 6�� ������ ������� ����&�'�!����� �� �� ������"� �����"� �����"� �� �����"�������������"��������a-����������"�&����������������'
33
0����������������� ��� ���� ��"�&��������� �� �����"�������������&��������e-����&� ���� ������� ����������'
!�� ��� ���"� ��������"����� ���� �� �������������&���� ���������"� ��&������ �� �a- ��������� ����'�6�������&���������������� &�������� ������ ��������"����6�� �������������"������&����� ���������"�����6�� �����������&��������������������'�4��&��� �� ��� ���� ��&��� ��� ������� ����������� ����� ������ ��������� �� ���� ������������"������������������&���������&� �������������������� ��'�*������"�� ������ ��������������� �������'
!� ������������������"�������������&��"����������"�������������������)��'�4��&��a-��������&���������������������������������������������������&�'�!���������������"��i- ��� ���������� �� ��� ��� ������ �������� ���&������ ����6�� ����'� ��&������� ���� ���" ����"��� ������&��������������������������6�� ����'������������������������"��a- ���������� ���� �� ��� ����� ���&'� 6����� �� ����� ����� �� ��� ����"� ����� �� ������ �����������&�����������2
– Davy! O, Davy!-������:� -��������� ���6�� ����� -����&��������&� ���������� �� ��� ���&� ���� ������'
Jedno z dwojga, umie czy nie umie lekcji?-�0��������-��� ��� �������������������6�� ����'-�7������"�� �&�����"������������-������������&�������'-���������������-������������6�� �����-�� �&������� ����"��������� �����'-��������-��� ����������������&��-� ���������� �����������������'�,�@�"����"
�������"���������"���&�� ������'�0��� � ���������:4����������������������� �������������������������� �������&�"�������� ������ ����
������������������������������'�6�������"����������������&������������������������a-&��������������������6�� ����'�6�������"�������������������)��������6�� ����"���������� � ����������'���������6�� ���������������� �"�������������������6��d-����"���������&�����&����������"�������������������� �������&���� ��'
8 ��� ���������������� ����������������"��� ��������&����� �������� ����"� �������&���������������&���'��� ���"����������� ����� ��"�� �����������������������������&� o-��'�4����� ������������ ��������������&�������&��������� "����������������������'��o-������&������ ������&���������� ���� ��������"�������������������������������� ��������� �������������� ����'����������6�� ������ �������������������&������o-nem:
– Klaro!6�������&�� �����"������������������� �&������������)�����������������"�����
6�� ������������������&���"�������������&�&��������"�����������&�����������������&�������������"����������� ����� �������������&�'
3���&�����������������&�������&��������"��������������������������� ����������� e-����"������&������������������6�� ����'�<���&������������� ��� ��� ���2
-�5�������& �� ������������������������������� ��&������������#���������"���������������������������"���������������9
8 ����� ��������� �� ���������'��� ����� ���������������6�� ������������"��i-���"� �����������������"���� ���������������� �� �"���� �� ���������� �� �&��� ��������������������������������������������"� �����"���� �����������"����&����� �&����&��a-�������������� �� ����������� ������������������� ��������������� ��&�����������#������������&�������������������������������������'
��� �����"���&��������� ���� ���������������� ����� �� ���������"�� �&��������"�������"��������� ����� ��������� �����������'��������"� �������� ������������&"��������������� � ���"�� � �����6�� �������"��������& �������������������� � � ������"�&������������&����������������������'�������������"�� ������ � �� ����� k-
34
�&��� ������������������ ��"���������������������� �� "�� �������6�� ���������o-������������ ������������ ��������������&� ���� ���"���������������������� ����"� ����&������� ����&�&������2
-������������:���&��&������������������"���& ������ �����&���� ��� �����'������ ���������������������������"� �� ������������ �� �� ���������������� ��
�����������������'�!��6�� ���������������������� �����"��������&���������������"&����� �� �� � ��� ������������ ���� ������ ������������� ��� ��������"� ��������������������&"����&������&��� ��&�� �������&���������� ��'
0����������������������� � ������� ����������� ������������������� a-����������� ������'�4�������������� ������� ����������&���"�������"�������&���"��������� �� ���&"� ��� �� ���&� ������� ���� � ����� � � ��&� �����'� 4� ��"� ��� ���� � ��� ����������� ������"�� � �����������&��������������'
!���&���������������� �����������"����������������&��� � ������� ����"� �������&������������� �� ��� ����� ����������������� ���'��� ��&� ��� ���&��������� ���������������� ����� ������ ��������'� *���������� ��2� >� ����� >� ��"� !������� !�����"Onufry Clinker, Tom Jones, Pleban z Wakefield, Don Kichot, Gil Blas i Robinson Crusoe������ ���� ��������� ����� ������������"� ��� � ����� ��� ��� �����"� ������������ a- ���&�"�� �������� ����&����������� ����'���� ���������������.*���������E%%E����/�������������������������������"�� �����"���� ������������"������� �������&����&����',���� ���������������"�&���-�� ���������� ����������������-����������������������������'��������"������������������������������"������������������������ �������������"���������������"��� �������"������ ��������������������� ������&������� �y-������ � ���������������������6�� ����'�!�������������� ��� �������������5o-����"����������������>� �������'���&��������������������������������� ����"��������&��"����&�"������������������'�4������������ ��������� ������� ��������� a-�������������� ����������������������� � ���� ����������������������������"�� ������� �����������&������������������������������"� ��������������������������� a-cili na tym, pozostawali zawsze szczytnymi bohaterami.
*���������&��&� ��"���������������������'�# �������� ���������"��� ������ ������o-�� ����������"�����������������"�� ���������������������������������'���� �������d-��� ��� ���"� ������ �"� ��� �� �������� ������������� ��������� �������&�&� �� &��������� ���&�����������2�����!����������������������� ������'�4���������� ������������&���)�������������"������� ��������������!��������� ���������� �������&����&izdebce naszej karczmy.
!���������������"������������� ����������&"������������� ������� ��������"�&���� y-�����������"� �������&� � �������&�������� ���'
!������������"���� ���������������� �� �������������&�"������������������&���������� �� ���������"� ���� 6�� ����� &��� ������� �������"� ���� ���� 6�� �������������������������&��-�������������� ������-�����������������&���������� ������������������������������'
-�������������"�������-�������-���������� �����������'-�0�����������"����������-�������� ���������6�� ����'-��������-��������������������&���� � ������������2�-������������� � ���������"
Edwardzie?-�4� ����"���������������� ����9�-��������������������6�� ����'-�������������-� �����������6�� ����'
— �������-���������������������&�������'!�����������������������"� ������ ������ ����������&�������������'�!����������a-
gle zwrócony na siebie wzrok Murdstone'a.-�,��� ����-�������-��������������"�� ��� ��� ���������'
35
6���������������������� ��������������"���������� ��������&��� ����������&��������������������&���������������� ������������������&�����&���������'
4����� ��� �������� ���� ��� �������'� ������� � ��������� ���� ���� ���"� ��� ���������&�"������������� ���������&�������&'�!���6�� �����������������������������'5����������"��������"����������"���� �� ������ ��������� ��������������� ��&�����r-����-�.�����������������&��/"�&������������� ���� ��������-���������&��������������� �������'
-������:�-����������&������6�� ����'-����&��������� �"�������5���-��������� ��������������&�������'�� ������"�&���6�� ���������������������"���������&��������&������ ��������&�������
������� �&����2-�0���� � �"�5��"�� ��������������� ����&�����"�&�����&�&��� �&������������'�0����
������ ������"���&����������� � �������&��������������'�!�& ��������,��� ���������'6����� ��&�� �������� ���"� � �� ��� ���������"� ����� �� ��������� ����6�� ����2
.�����:�!�������&����:/����������� �������������������������������'!��6�� ����� �������� �� ����������� �������������� �������� ������� ����&�"
����������������������� ���� ����������������� ���� ���'�# ���������������� ����"�������������������'
-� !���� 6�� ����:� !���:� -� �������'� -� 0��� �&� ���"� ������:� 0��� �&:� 4������ ��������"���������:��������� ������� ���������&� �������� ��������� ����"� ������������y-�����'
-��������9�-����� ������������ �'�-��� ������'����������&�����������������&���������"� ����&��"�� ��������� ��'�6����������
���� �� �� �� �����������'��� ���"� ������ ������� ����� ����"� ������������-� &������� ���� �������������������&����������� �'
����������� ��"� &���� � ���������������� ������'����������"� &�����������"���������������������������������������&�&���!�������'�8 ��� �����������������& ��� ����������������������&�����������������������"����������"�������������"������&��������������� �o-dze.
!�������"��"�&������������������������������"��������������� �������"�� ����������o-��������������&����������'��������������������������������������'''����'
��������������������� ����������'�0�� ������� ������'�!� ��������������� ����"���������� ����&���������� ������ ��������"� � �������"� �������'����������&�� ������w-����� ���������� �� ������ ����������������������������� ���'���������� ��� &� �� ����������������������������������������'�(�� ��������� ������� �� �����'
�������������"�������������"���������������� ������ ������������������"�������������� ������������������������6�� ���������������� ����� �"��������������'�0����������������"�����������������������������������"�����������&� ������������"����d-�� ���������������������������'
8 � ����&��������� ���"���&�����������������"������������������&��������& ���9�# ���������������"������"����� ���������������������"��������"��� ����������� �������"������� ���&������'�.6����-����������-������������ �� ��"������������������ ����o-����������&�"��������� ����������9��������"���������������9/
0�� �� ���� ��� ������� ���� � ����� ���� ���&����'�8 � ������ ���� ���������������� ������&�"����������������������������������������"�������������������������&'�� a-����������"��&��������������6�� ����������&������"�����������&����������� ���" ������ �"��������������������� ����'
���� ���'� !����� ����� �� B����� ������ ������ ���������&�� ���������C� ��� ����� ���� ���������������� ���'�# � ��� �&�������������&�"� ����� �������������������e- ������"�������� ����������������6�� ����"�����������������������������������r-
36
���"�����������������6�� ����������� �����������"���������������������������� ���"�&��� ����"����������������� ����������������������"�� ������ ���������������"�� � ������� ��� �����&� ����6�� ����'�����������"� ������������������&����� j-� �����&����� ����&������&����������������&����������������� ������������� �����'��a-������������"�������������6�� ����� ����� ������'
0��������)����������"�&������������� �� ���������������������:��� �&��������"�� ��&���������"� ������ &��� ����� ����'������������� �� �� �� � ������ �� ������� ���������&��� ��1� ����� �����"� � ������� �� ����������� ����"� ������ ������"� ������ �� ��� ��"��� ���� ��� ������"������� �����"� �������� ��� �����"�� ������� ������� �� ���& ���� ����������� ����&� ���������� �� �������'� ���������� �� ��������"� � ��� ���� u- ������������� ���"�������&�������"�������������������"��������&��������� ���"����������"������� ������������������������ ��� ������� �������:�������������������������"������ ����"�������"����� ��"���������"�� �������� ��� �������� ���������������i-���"� ����"� ������ �� ���� ��� ���������'� !���������������� �������� �� ���"� ��� ������"� �������� ������������'�,�������� ������ �����"� ������ ������� �������������������'�5� ��������&���������������������������"�����������&������� ��:�!��������������������"�������������� ������� �� �����������������������"� ��������������� �� ������������������� �����������������"���������&������������"� �������"�������� �&�o-���"���������&�������������������'''�� �&��������"����������������� ��"���������������"������������������������������������������'
8������&��������������������� � ���������������������������&����� �'�!� �o-����������������������������&������������������������������2
– Peggotty!0��� ������ ���������� ����� ��"� ����������� �����������������&�� ��� �"� ��������ó-
�������������������������������������"� ����������� ������"�� � ���������� �������"�������������� ��������� �������� �������'
!� ������� �� ���������������&�������� �� �������� �����������������������2-�������"�������!�������9-�5������"� ����"���������&�������:�����"� ���������� ��������������������',�������������"����������������6�� ����"������&�����&����������� ������'-�5����������&������9�-��������'�-����� �� ������������������94�������������� ���������������������������&�!�������1� � ����� ���������"�����
� ����� �����2– Nie, nie bardzo.-���� ���� ��������&��������������9�-��������'�-�6����� ��������"���������&��!e-
ggotty?— 4���������� �����<� ���-�� ������'0������������������"�� �������������������������������� �� �������� ��������������
��������������������� ���!�������'– Kiedy?– Jutro.-�,�����������6�� �������&���� ���������)����&��� �����9– Tak, i kuferek.-�3������� ���������9– Jutro rano.���!�������"���������&��������� �� ���&������ �� �������� �������"����������������
�����"��������������������2-�,�@�:����������&�:�5�������� ���������������������������&��� ����&'''������
������"�� ����������&�������'''�8�����"���&�� �� ����'''��������� �����"���'''��� ��������&� � ���'��� ��'''���&������������'''�4�����������"�,�@�9
37
-�4�����'-�6�&�����������:�8��"����������������� ����'''�����������&������"� ��&���� ����
��������� � ������ ��"� ��������&�� ������:'''�*� �������&�"� � ���������� ������a-��"�&������������� ��� �'''�������������&�&'''� ������"��� ����"�����&��������"��������&�����"����"� ��� ��"����� �����!�������� � ����&�&������� �'�0������� ����� ��"�����n-��"�������"�����������&�������������'''��'''
���� �&��������"����!�������"����������������������"�����������������'-� ,�����&�� ��"� !�������"� ��&�� � ��"� ������ !�������:� !��������&� ��� �� �� &������"
���������&"������������� ������!�������"� ��?�����"�����#���� ����� ��;���"� �����&�������������"�&����� ��"�����������������������������"����&�����&�����&�?�����'�0��i-szesz?
!��������!��������� ����������������� �&���������� ���� ����������� ����'�#�� �����&�����"�&���� � ������ ������������"����������������&�&�!�������'���&������������������������� �����&��������"�����������������)�����������'�0��"������������������������t-��"��������&��������������������&���������������&������������"����&�������������&����a-���&���������������'�0�������"���� ���������"�� � ���&���������"� �� &��� ������������������������'
�� ���� �&������ ���� &��� ������� ���� 6�� ����� �� ���&������"� ��� ��&�� ���� ������"��������������� ����&��� ������"�&��������"��������'�8��&�����������"����������&��'�0�� ���������������������&�� �� ���������������������������'�>�������������&�&�����&�����������&�������������'
-�8"�,�@�:�-�������'�-�5���������������������"�����������:�!�����������������*���"� ��� ���������'�!��� ��������"������ ���&��� �������������������������'
������������"��������������������"���������������&�� �� ���&������������������:����� ��������������������� ���"���������������� ����&��� ���'���������������"� �������������� �������"�������������������� ����"������������������������������������� ����������6�� ������� �� ���������� ����������'
-���������)����������-������� ������������6�� ����"�� ����������� ������������������� �����'
8 �&��������������!�������'�0��� ����&�&��� ���"�����&����������������6�� ����'�� ������� ����������������������������'�����������&���)����� �������� �� ������umieszczono.
-������:�-��������������������&��������6�� ����'-�#������&�����"�������5���-�� ������'�-�,���� ����"�,�@�'�8 &�� ������& ������
�� � ��'�,���� ����"���&�� ������:��������� ������������&�"���������������"����� �9-������:�-��������������������&��������6�� ����'-�4�������"�������5���-�� �������������������&���������� &��'�-�!��� ��������"
���������&�'''�������'''���������*����������'''— �����:�-����������������6�� ����'!���6�� ����"������������&"�� ����� ��������� ��������������"�� ���� ���&��"������ ��"
���������������"� �������&����������������������'����� ���"������������ ��������'
38
����������
�� ���������������
8 &�����������������������������������&�� �������������� ����&� �������"�� ��a-���������������������������'
8 �&����������'����������������������!����������������������������'�!������������� &����"����������&��� ������������������"���������������������������"���������������&�d-��������&� ������"�� ����������"�������� ���'�0������������������"� ������������������������������������"��� ������� ����������������������� ���'�(������������������&��z-���"� ��������������"� &��� &�������������"���� �����"������������ �� � �����'�4� ��"����������&������ ����������������������&�&��������������'��� ������"�&����������������������� �� ��"�&� ������������������������� ������������������� ����'
�������� �&�������������������&���'�4�������������'-�5�� �:�-��������'������������ ���������� ���� ��������� ���������"� ��� ������ ��� �� ������ ���� ���� �"
������������"�������������������� ��"����>� �����>� ��"���� �� ��������������a-����������������&"���������������� ���������� �����������"����������� ����������"�a-�������&��� ��&�����������������'�������"��� ���"�������������������������"�����o-��������������������������&�������� �����"� ������ ����������� ����"������ ���������'�!� ������������������� ���������"� ����������������"������&��������������������jest tak niewielka.
������������� ������������������������������"�� ����������������������������'�*����������"��������"������������������������� ����� ������ �����������"�������!�������"�������������������� �������"������ ������ ���������'�*��������� ��� ����������o-�"������������������"������������������&�����������������������2�.,�����������a-����,�@�/'�>��������������������� �����"� ��������������������� &�������&�������� ����� �� ��� ���������'�0��������������� &� ��"� ����� � ��"� ��� � �����&� � �����������������������������������������&'
=���������������������&���������������������������������"����������������w-�����������������������"��������������������� ��������� ����'
-�,������"�� ���9�-�������'-����:�-�� �������'– Gdzie tam?– Pod Londyn.-����� ������� ������������ ����'-��������������������������� ��D������9-�������������������"���� �� �������"��� ����������������������'''5�������� ��"����*������-���������������������-������ ����������"�� ��"� &���&����a-
��������"� ��� ������� �� ���������������'�8)������������������&���� �������"� � o-�����&��� ������� ������"� ����&���&����������������������'
-�����������������9-�!��������������������!�������9-����:�-�� �������������'– Tak, panie. To ona piecze nam ciasto i gotuje obiady.
39
– Piecze ciasto!�� �������� &��� ������ ���"���������� ��� &� ��"� �������� �����������������������
����"�&���� � ��&�������������������� ����'�!�� ������������������� ��2-�*������ ������������"���9-� 4�� ���� ������� -� ����������� ��� ����&��� �� ��"� ��� ��� ������ ������� �� ���� �
wspomnienie przysmaków.-����������-�����������-����"����������'�0������� ������������&�9���9– Z Peggotty?-�3:�����:
— 8"���'�0����������� ������������'������ ��������&��� ������ ���"������������� ��"�������&��������� ��������������� �
w swego konia.— !�����������-�������������� �������������-�����������&� ����������&��&�����������a-
niem?!������ �����'-�,� ���:�!������������������'����������� � ���� ����&��������9-�0������� � ��-�� �������'-�3:�-�������� �����&���������������������-�������"��������������������� � ��"
���*�����������'�,� ���9-�#�����-���������-�����������&9-�����-����������������-����"�*�����������'-�3���������������������&����� ��*�� �������-�������������������"�������������d-
�����-�������������&�����&�&���������'�������������������������������������2�.*�����������"�������������/'�4�������� a-
��������������� �����&������������� ��"������&���������� ������D���������� �&���� �������"�������������������������"������"����������������������������� ��!�������"���������&�2
Moja kochana Peggotty!����������� ���������������� ���������������������������������������� ���� �!�"�����#�����!����� ��$�����%�
8 �� ��� &�����������������&�����������"������������������&���������������������������'�4����������������� ��D���������� � ������������ ��� ����������� �"��a-��� ����� �� ��� �&� � ����� �&������ ���� ������������ �� �� ���� !�������"� �� �������������&�?�����'
,������������������������'�>����������"�����������������������)�������� &������������*������"�&��������������������� ����� ����������������&���"�� �����������"���������������������������������������"���&������&������� ����'
– Czy to panicz jedzie z Blunderstone?– Tak, pani.– Nazwisko?– Copperfield.– Nie to, nie mamy zamówionego pod tym nazwiskiem obiadu.-�6����&������ �����������6�� ����9�-������������ ������'-�3�����'���������"��������"�� �����������������������������9��&������������� ����� �����"��������� ������������������"�������&������� ����a-
�������� ����������������������&�'!���&���� ���� �����"��� ����"����� �����������������������������"����� ���ó-
��������������"� ��������������� �� ���&� � �����"� ��� � � ��� ����� ����� ������������"����������� ��������'�������&������� ��� ��������������� ������ �������������
40
��������� ���������� ������������"����������������� �� ����������'������������������������������������"�� ������������������� ���������� �����"���� �������&������ �����-���'�!��������������������������������&������������������������������������� ����"������� ����"������������������ �������"������������������ ������"�� ������������������2-�,�������"�������������� ���:!� �������������� �����&���"� ����� ��� �������� �� ��� ���� ���� ���� ������ �� � ���"
� ��� ���&�������� ����� �����������������������������'�>��������� ���� �� ������o-���������&�������&������'����� ���������� ���������������"�� ���������2
-�5�������&������������ ���������"�������������9-�!�����'0��������������������"����� ����������������������"��������������'-�3�������������������� � ���9-�� �&��������"�������������-�� ������������������"�������������������������-
����"������������������"��������������� ������� �� �������������������"������������"&� ��������&��������� � ��"� ������� ��������������)����������� ����������������'
-�������&���������������������������-��������-�������������������������"�����panicz go zna?
– Nie przypominam sobie.– W spodniach, kamaszach, palto szare, kapelusz o szerokich brzegach, w pstrym kra-
wacie.-��0�����������&�������-��� ���������'
— !������ �"��������� ����� �����)��� ����������-�������'�-�0����������������"������� ��� �� ��������'��������� ���� �������'
8����� �����������������������'��!���������������������� �'�-�3��'''���'''�-����������������-������ ���������������"�� ������ ������������ó-
��������������������"�� ��������'�����&���� ����������������������"������������a-���� ��������"�����������&���&�����"�������������&�������&���� �� ����������"������� �������"�����9
(����������"���� �� ��� � ��� ������"� &����� ��������"��� ���������"� �������������� ��� ������ ��'� � &��� ���� &� ��� ������ ������"� � �� �������� -� �������"� &��������-�������"� ������� �������&�&� ���������������� ���� ������� �&������ ��� ��������� ����������'� (���������� ���� ������� �� ���"� ��� �� ���������� ������ ��� �������� ����� �������������'�8�����"�� �������� �"����������������'
-�3�����������9�-��������������&����� ������ �����������-��������9-���������-��������'-�0��*���:�-����������'�-�0������������&����"��������������'�������������� ����a-
�� ����&���� ����� �������� ����� �����:� -� !������ ������� ��� ����� �� &� �� ����"� �� ������������"���������&������������������������'�5� ������������'�!� �&��������������d- ���� ��������� ������ ������'
-����������&�����������9�-�������'-����&������ ���-�� �������'-�!� ��9�3����� �:�-������������������&��������� ������-������� ������� ���&� ���e-
tany.– Owszem, z bitej.-�3�������������:�5���� ������������� ������&����������-���������������&��� ������-
�� ������"�����������&�������&'8���������"�����&� �������&�� �����"���������� �������������������������������-
���� ��&� ����"������������� ������&������������������������&����������������"���&��������������������&����������'�5� ��������������������"�����&����������������������'
41
�� ������� ��������&�����������������������������������������"� �������� ��������"� � �������� ��!�������'�0��� ������ ������������ ��� �����"� ���� ������"� ��� ����� ���������'# ������������"�����������"�� ����&� �� �������'
-�# ������� ������<� ���-�� ����� ������'-�4��� ��-����������������-����� �'– Czemu?-�8�:�-��������� ������������'� -���� ������"� � ���� ������ �������� �� ��'������
&� ���"������� �����������������"�������� ��� ���� ������'�0�������������& ��"� ���� ���paniczowi?
-�4����������������-�� �������'-��������&��������'�# ���������������������������������"���������������&� ���� ��"
���� �����������������&�-� �����'0�������������������� ��� ������������� �����������������"�&����������������a-
��������������"������������������� �������"�&����������� ������������'-�*������-� �������������������� ����� �"������� ��&���&������ ������������ u-
chu.8 ����� ������ ����������������� �������������'����������"������&��� ����������"
��� �������&������������������� ������� ��&�������������������&���&������"������������������������'— ��������������������-�� ����������������������������"������������� ���������� �����o-
����������'0������������������ ��'
-���������������������-������ ����-��������������������������� �����'�(�����e-�� ��������� -� ����� ����� ����'�8�����������"� ��� ���� ��� ����������� )�����'�3������'''aha, atrament... no, niech moje przepadnie.
-����������'''��������������������)�����9�-� ������������������������������'-�# � ������������� ����-���������-���� � ���� ������&������������������� �"
�������� ����������:�# � ��������������������&�������� �&��������"������� �� �����"��� � ��� ��� � ���������������������"��������� ���"�����&��������� �� ���������)�a-�����"������&� ������������ ������������������'
>������������'������������ &���� �� ���"� �� ��� ������"� ��� �������� ���������&� ��� �������
�����'� !� ������������� ������� �������'� !���&��� ��� �� ����������� � ����������� ����������"���� �&������������&� ���������� ������������'
���� �&��� �� ������������������������������������������������ �����"�&��o- ��������&� �� ���������� �� '�8��������������� �������������� � �&���&������������o- ����"� ������ �������� �� ��������"� �� ������� � � .�������"� �� �� ��� ����/"� &���� ���� �������������&� ������"��������� �������������������� ������� ������������&������'4������������������������ ���� ����� ���������������� �������"�������������������&�����)���"�&������������� �� �������'���������������������� ���������������������� ���� ����� �� ������� ������"� ���������� ����� ��� �� �������� �� ������"� �� ������������ ���������������&���'���� ��� ��� �����������)���������������������������������������������� ����� ������"������������&���������������������"����������� � �����������������"��� ��&�����������&�����'�0�&�������&� ��� ������"� ���������������� ������������� �� ���"������� ����������&���"���� ������� ������������b-���'���������������������������� ��������������'�0�� � ����"����������������������������� ���� �������� ��������������������!���������������'�# �� �����������������������������"���� �������������� �����������"����������� ���� �������� � ���'�(��a- �������� ������������"��� ������ �������������������&������'�!��&����"���������� �����"� &� ����� ������ ����� ����� �� ����&�&���� ��������"� ��������� ���������������"
42
������ � �� �� �����������&������ &� �������������1������ �������� ����������� ���� �������&���������'
��&�����������D����������������&�������� ��"������� ��� ���� ��<� ��� ���������&�����������&����'�*������������ ���������������� �������������'�!���&�� ��&������������������ ���������� ��"�&�������� �&��������� ��������������������"���� �������� �������������������&����������� �������"��� ����������� �������"�������&����&�����&������������� � ������ ���'�,�������������������������&���"�������������������� i-���"�������������� �&������������'������������ �"�� ������� �������"������������� � ���"� ��!�������"������������&�����������������������������"�&���� ��������� ��� �-�����������6�� ����"���&����&�����������9�� ����������� ���������"�������� ������� a-���������&��� ���"� �� ��� ��������'
0����� ������������&� ��������&����� ���������'�4�� ����������� � ��� ������o- �������-�&� �������� ������������&����� ���-���������������������������������� �r- ��"��������������������������������������� �������������2�.�����������/"������� u- ��������� ������������������ ������&�����������'�0������������� ��� �������� e-����� ���� ��������� )����"� ���������� �� � �� �����&� �� ������ ����� � �� �� �� ����'6������������ ������"��������������������� ������� ���"� ������������������������ ����"� ������� ������ ��� ��� �������"� �����'�(������� ������ �� ��������� �&�� ����������� �"��������� �������������������� ������������������������&�����"��������e-����� ���"��������&������������"��������.�����������/��� �������������������'
0�������������������������������������������������������&���'�!��������������������������������������������'�����������&�������������� � ���"���� ����������������������"������� ������������"�����������������"�������������"�� ������� �������������'�!��-��&� �������������&� �������"� ������� � ������� ��� ����� �� ����� &���� �� ��� ���� B ������&"��������� �������"��� ����������&�������������C����������� ����'
������������<� ���� ����� ������� �������� &������������"� ������������������ ������ ����������� ������ ������������ �����&������������&�"���������������� � �'� �������������� ������������� ������� �����������������"�� ��� ������������������'
�� ����������� �&����� �����������&��������������������������2— ����&���� �������������������������������6�� ����"������&���������*�� ��������
Suffolk?0��� ����� ����� ��'
-�4����&���2�������)��� �-��������������������'-� ���� &���� ���� ��� ��������� ������������ ���������� �� � ����������6�� ����"� �
*�� ������� �� 4�))���"� ������ ���� ���� ����&�� ������)��� ��9� -� ���������� �����konduktor.
0��"���� ���������'�4����� ������������&��� �����'������������������&�����&� ����&������������������������������������"���������&��������&� ��� ����� �������a-���&������������������������ ���� �����&�'�!����������� �� ��� ����� �� ��"����a-����� ���� ���� ��� ����� �� )�����"� �� � �� �� ����� ����"� ���� �&���� ���� �� ���&� ����'�������� ������� ����������"� ��������� �����'�8 ���������� ����"� � ��������� ��i-���'�!������������������������*�� ���������4�))�����������������������'
*�� ���&������������ �>� �����������"����������������������������������& m-��&����� ���"����� ���� ������� �������������������� � ����������� �������� ��� �������� �����'������������������"������"��������� ������������������������������"�����������"���������"�&�����������������������������9�5��������� ����������� �����o-����������� �����������"������������ ��9���������� � ��������� ���������������� a-����������������������� � ���� ��� �������� ������"������������������������ ����� ������ � ���������������"���������������������������&�� ��������'�3��������"�����������6�� ���������������� ��������������� �������������������������'�5������������
43
��� �����������"� ������ ������� � ����&���������� ��� ��"� �������� ��������&�� �� ����&" ������ ��� ����� �� ��� �'� 0������ ��� ����� ���� ���� ����� ���������&� �������� �������������� �"����������� ��'�3�� � ����������� ������������������� �� ���9�5�������� �� �� ���:� 3� ���������� ���� ����� ������� �� ���&��� ����&���� ����&����'''� ������ !e-������'�������������&�� �������������� ����� ��������� ��������������������������� ����� ����&�����&� �� � ����������9�������������� � �� ���� �� ��������������������������� ���9
6���������������������"����������������"�����������������������"������������ r-����� �����������������&�� ���������"� &��� �� ���� ��� ���������"�� � ��������� �� &���������� &�������'�!����������� ������ �� ���� �����"������� ������������� &������� ��������� ����������� �����"�&���� � ��� �������������������'
���� �������&�������������������� ���"����������������������� ���'�*�������u- �"� �� ��������� ������"� �� ���� ����� ����������� �� �������� ������ ���� �������"� &������6�� ����'�,�����������&� ���������������� � �������"�� ��� �� ��������������������"������������������"��������� ������������'�( ���� ���������������� ���������������������"�����������������������"�������������&��������������� �������������� �&� ���o-���'�0����������������������� ���"� � �� ���� �� ������������������������ &���� ������" ���������������&� ����� �������� �������&'
-�5�����������������������9�-�������'-����"������-�� �������"����������� ����������������������'-�5������&� ������������������4�����;�����-������'(���������������������������������� �������� ��������� ������������������i-
��� ������ ��)����� ���� � ������� ������������ �� 4�����;����"� ������� ������ ����������� ����"��������������������������������������'�0�������������������"������)e-������������ ��������� �"����������������������'�!����������������� ��������� i-����"���������)���������& �������� ��'
-�!����������-��������"�� ��������������������������� �����-�����4�����;����� a-leko?
-��������*��������-�� �����'-�������� �����9�-��������������&������'-������� ����"� � ����������������"���&� ��������� ����'*����� ���� �������� �� ���� ���"� ��� ����� ����� ��� ����� &������� �������� ���� ����
��������������'�8�������������������"�������������������������� � ���������&���������� �� ��� �� ���� ������"�&���� ������������������� ��������������'�!�������&����&�� ������� ����� �����"� � ��� ���������������������� ���� ������� ������ �� ������� �������� ����� ����"� ��� ��� ����� ���������� �������&���� �� �� ����� �� ��� �&�����&� � ����������� �� ��&� �� �������� ������ �� ������ ������ ��� �� �� � ���� �� � ���"� ���� ���zdrowego.
���������� �� ������ ��������"� � �������� ������ ����� ���������"� �� ����� ���������������������������������'�4�������������������&������������� �"����������������i-�������������'��� ��������������������� ����&�&������������������&������"����������� ������������������������������"���������������������&���������� ������������� ����������<� ���'� ���������������������� ������ ����� ������ �� ������ �� ����� ���� ����������������"�������������������������������� ����"������ ������ �����������������'������������������������ �� ���� ���������-������������� ���� ����"�&����� ��� ���� ���� ����������������������������� � ��� �'�!������������ ����������� �� �� ��������������� ������� ���"�&��� �����������'
0���������� ������� ������� ����� ����������� �� ������ �� ������ ���� �� �� � ��&� �&�������� �� ��������������� ������� ���"�������������� �������������������o-
44
����'�0���� ��������������������������� ����������������������"� &���.��&��������/"����� ����������������������������������������������� ����������'
-�!����� ������������������ ������������ ���������-��������������������'-�������"�����������-�� ����������������'-�5���� ����������+� ����9�-����������������������� �&����� ������� ����"�������
������������� ���������� �����)�����������������'-�8:���"� �� ��� ����-������������ ���������'�-�!���� &�����"� ���� � �������� ������"
������ �������� ����'8 �&������������������&��������'�������� ����� ���������"�����+� ��������������i-
���������������������� ������������� ����������&������������� ������'�����������������"����&�&�������&������������� ������&�����������"�� �����������&������ ����o-�&�����������������������������������������������������&���������'�4��������� �������� �������������"�����"�� ������� ��������������"�������������� �������������i-�������������������������"�������� ��&���&�������� �&��"�� ���� �������������y- ����������&'
(��� ���� �������&�&��"���� �"�������������������&� ��������&������"��������������������������������� ������������2
– Czy flet przyniesiony?-�!����������-�� �����'-������� ������ �����-��������������������'�0���������������������������� ������y-
� ���)��������������������"�����������������������'�������&������������"���������� ������������������������&�� �����'���)������� � ������&������&�������"�&�������� ��� l-����� ���������'�0�������� &��"� ��� ����"������ �����"� ���������� ��� ��� � ����������������&��������� �������� � ����"�� &����������������������������������'�8�����������������"�������������������������������������������������� � ��"�����"��������������������)�"�������� ���� ���������"� ��� ����� ���� �� �� � ������� ����� �� ����������������� �a-������� � � ��������� B�� ��������� &�� �����"� ����&��� ��� ��"� ��� ���� ������ �"� � � ���� ����"� ��������������� � ��&������ � �C�-�����������������������������-���� ����'0�����������������)����"�����������������������"����&�������� ��������"������������������� � �������������'�8����������������������'�0���������� ��� ����������� ������ &� ��� �����������������������&��"���� �����������������������������'�7� ������������������� �� ����"� )���"� ���������"� ���������"� 4�����;����"� ���� ����� ,��� � ������)��� "���������������������� ������'
������������ B��������"���� �����C"��������������������������� )�����"� �� ��������������������� ����������� ������������� �� ���&"��������������� ���������� ����&"�����&������������&�������������"��������������������������'�6���������������������� ����������������"�� ���������������������������������������������"������ ������������� ����)���"������������������������������������� ������+� ����2�.3���9�!����� ��/"����������������� ����� �����2�.8&"����"����/�����&����������� ������������'
�� ��������������������������������������"���������� �������������������)��������� �������� ���������� � ��'������������� �� ���� ����� ���"�� ����������������"��&�����&������&������� �� ������� ������������"����������&�����'�� � ���������� o-�����"�� ����� ��������������������� ����"�&������� ���������"����������&��� ����'�!�����&����������������������������������� ������ ���4�����;����'�!����� ��� � ����������� ����������������"���� ���&�������� ������� ��������������.4�����;����/'
���� �������� ��������������������������������������������"���������������� r-���� ������������������������������������������������&�� ��&�"� ����������"��b-����������������������������������������������'
-�0����������-����������������'
45
6��������������� ���� �&��������"������������������������ ����"���� �������"��������������� ���������������������'�4�������&�������� ��� �������, � ������������nami:
– Stój!�����������������'�4����������� ��������������������������������&����������� � ��
przy bramie.-������������� ��������������&"������6����-�������-������� ��������������������� a-
��������� ��������"������������&�������������:�0���������&�������������� ���&������'6������ ��� ������� ���� ��� �����6���"� ������ ��)��� ���� �� ������ ������� ��� �� &����
� ����"���������������� ����������������������� ����'��������������������"������ ��"�����������������"������ �����������������&'
4�����;����� ��� ��� � ����������"���� ������"��������� ����"������ ������������ ���������'�!��������������������"����������������6���"�������������������������9�8d-����� �������� ��� � ��������"� ��� &���� ��� ����������&�� �� ��� ��������� ���&������ ���� ������ ����'�!�������������"������������ ������������������"� ������ ���� ��������� ������"�������������������������������&�������� �'�������������� &����������� ��� ��������� � ���'
�����"� �������&����������"��� ����������������������������������'�*�������������" ����� ����� �� ������� ��� ���� ������ ����������"� �������� ��������������������� �� �� � i-����'�0�� �� �&��� �� �����������������������������"������������������������ ����� ��&� �� ����'� !���� ������ ������"� ����������� ������ ����� ��� ��������"� ������� ����������� ��������������"������������&������������'�!��������������������������� ��� ����������&��������������������������������� ����"�������& ������������&������������"�����������&� ��������'����������&������ ������������ ������"���������� �������������-���1������ �������������� ���������������"�&���� � ��������������� ������)������ ���"���� ������������� ������"���� �"����������������������������������'
8��� ����������������"��������������������������������6���"������������ ������ ������������������������� ����'�>����� �&������� ��������������������� �� ��������� o- ���� ����������������)������������2�(����"�� ���:
8 ������������� ����&����� ��"������ ����������� ������������&������������'�0����o-����&� ��� �&���������� ����������� �������"�� ��� ��� �����6��������&������"���porabiam?
-�4���������������-�� �������'– Psa? Jakiego psa?– A tego.– Jakiego?-������������� ������������"� ������'-�6���������"�������)��� ����-����������6�������������-�������&��������"����������p-
����'��������������������������������������� ��� �� ������'�!���������� &�����������"������������������� �����'
6������������������������������������ ������"�������� �� ����� �����������������o- �� ������'�5�����������������������"���������������"���������)����������'����� ����"����������������� ����"����������� ���������� ��"����������������������"����������b-�������� ���� �������&�� ������������ ������ -� ������ � � ���� ��� �&���&����� ������ ��������'�F���� �������������������� ��������������&������������ ���"�� ���&������������������������ �����"��������"������������������&���������� ����������&��2
-�!���:�;���:�������)��� ���"�������������������"� �� �����'8��� � ��� �������� �������"� ���� ����� ��� ����� ���� �� � ���� ����� ������"� ��e-
������"�����������"��������"��������"���������� �"�������� �����������������"�������
46
�������� ������ ������ ����������� �� ���� ����� ���"� ��� �����'�0� ���������������� ����������� ��'�4��������������������������� �����"�� ����������� ��������'
0�� ���������� ���&������������������ ���������&������������������������� o-��� ������'������&��� &�� ������� �� ���������� �� ��������� �������&�� ��������������������"���������&����� ��������� �����������������2�.7�������������2�(����"�� �-��:/�*������������������������������� ��&�� ����������������������&�������5'�4��� r-)����'���� ���������� ��"�&������ �������������������������&����������������������������'�������&����������� ���"������� ����"� � �� � ���� ���� ���������� �&��"���� ������� ��"���#'�,���������������������������������'��� ���������� ��2� �� �"� �� ��������"���������������������������������������������������-����6������������"��� ������������������������ ��������������-������������� ����������"�������������&�d-� �������2�.(����"�����:/
!� � ��������&��������� � ������������� ���������������"�������������������� y-�����'���� ��������������������������&�'�������������������"����&����������&��������� ��������� �&�� ������!�������"����������?�����"�&� �� ��������"�&���� �� ������a-�������������������������� ���"������������"��������������������������"������� ��������)������������������������������������������������'
4�������"� �� &���� ����� ������� �� �����&� �� ������� ������&��� ������"� � ��&���&�����������������'��� ����������������������������&���������6���'�4������� � ���"� ������ �����������������������6�� ����'�!������&��������� �������� ��������o- ���"� ������������������������ ����������'� 5��� � ���������������������������� o-������"�������������������� ��� �����"���� ��"� �� ������������ ���� ����������� �a-���"����� ���������� ������������������������������ ���������� ���&� � ���"���� o-��������� ��"� � �&�����������������������'�!�������������������&���� ��������� �����������6���� ����������������&"������&��������"�������&��&������������� z-���'�!��� �� ����� �������������&����� ���� ���"���������������&����6������&����� ��-����&�)�&�����&�)�������"�&���������� ��'�!����� �������������6���"���� �������������"���������� ���������"�&������������� ���� ������"�������������������'�������������������)������������������&����������)��������'
���������������� �����&�� �� ������������ �������������&�����"����������������� ����"�� ���&����� �� ���������-� ������������������ ����6���'�!�� ����&����� ��������� ���&�������������������������&���������������������"����� ������&� ���e-������������� ���"��������� ����� �������!����������D������'��� � ������������������ �� �������� ����������� ������� �������� ���������������������� �� ����������������!�������'������������� �&����������������������� �������������� �������������-��������� ��������������������������������"� �������������"�������� �������������&���� ���� 5'� 4����)���� �� ������������� �� ������ �� ����� ��� �������������� ������� ����������'�*��������������������&����"�������������&���������������� ������"����������&���������������������������������������'
!��6���� �����������"���������� �������������� �� ���'������������ ������y-���������� ������&����������������'��������������������"� ��� ���������"�����ó-����������������������������������� ����� ��"��������"������������ ����"������������- ������ �������������������'�<����������� ���������������"��������� &� �������������� �jego dziwactw.
47
�����������
��� ���������������
���������
8 ������������� �������&������&��� � �� ��������&�"� � �� ������ �� ����� ��� �������������&��������������"����������� ���� ����������� ��������"����������������������o-����� ��������&�������������������������������'�6����������������������6���"�&����o-������"���������"������&������� ���������"��� �"� ������������������ ������������&�-������� ����"������"������"��������������������������& ������4�����;����'
!����������������6���� ���&������"� ������������������������ &���� ������ ��1������������ ����� ��������"�������� �������������� ��������� ���������������� ���e-go.
������ ���"���������������� ��������������������"� ���������������� ��&�������y-������&���� � � ����������&� ��� ������'� 8��� ��"� �� ������ ���� ����� ���� &������������"���� ���������������������������"�&������� ��� �����"�� �������� � � ��� ���� �������� ������&����� ���'�,�����������������"����������� ����� �����&� ����a-������������������"�� ������������������������������� �� �����������������������-����������������������"� ��������� ���� ��&������ ���������������������� ��������������������������"� ����������������"� ����������������������������� ������� ������������������������ ��������"���� ���������)����������������"���������������������i butelka.
-�;��-��������-����&���������� ������"����������� �����&�� ��������������'�!��������� ������'
4������ ���������"��������������������������� � ����������������������������������� ����������"�� ��������������������� �������������'������������4�����;��������� ���������� ������"� ���������� �� ��� ������� ���"� �����������������"� ����� ���"�����������"������ �����������"�&�������������������������������������������������� ������'� 0�& �� ���&� &� ��� � ����������� ��"� ��� � ����� ���� ��� ��� ������ �����1����������"����� ���������������'�6�������������������"�� � ���������������������� ��������������������������&������� �� ���&'
-����������������������9�-���������������������&��������'-�,��� ����������������-�� ���������� ����-���� ��������� � ���'�-�0����� � ���
��������� �����������������"������������������������� ���� � ���������������������"� �������������� �����"�������������������������� ��������&������'
-�*����&"���������-�����������������������'-�*����&�-������� ������������������ ������&�� ��'-�6������������-� ����������������������������������-������������&�����'���� o-
�������������������"�� ������������������������� ����'�������� ������ �� � ���1�����������������9�-���������������������� �����"������ ������������'
-�5���������"������-���&������'-�5���������:�;�:�!������������� ��'-�!�� ���-������������� ��"������"� &��� ���� ����������������"� �������� �������o-
��� �������������������������'
48
(�����&��� ��� ������� �� ���&��"� &��� ���� ����� ����������� ������ ���� �������� ���������"�����������"�������������"��������������'
-�!���������� � ����"����� &������-�������� �������&��������������&�����'�-� 5�����Rzymianinem.
-�>���������-�������� ������������� ��'-�4����� �������&�"������ ����������������"����&�������� ��������� ��&�����������'-�6���� �����������'''-� ����� ��&�&� ���� ��� ����� ���� ����������'� 8 �������� ���� �� ���������"� ���� �
���������'�������������-�������&�����������-������&�����"�&���� ��������������������e-������'
��������������� ���� ������������2-����� �����������������������9-�0��� ��'-�0��� ��"����"���������� ���������"���������'�0��������� ��������&���� ������-���
���&���������������-� ��������� ����������'�������������&��"���&�����"����������� ���������"��������� �&��'
(������������� ������������"� ���� �� ���&� ������� �� ��������������������� ���"� �� � �������������������'�6������&� ������������ �"�������������������������������'
– Panie...8 ����������"����&�����������&���'-�!����-��������� ����������-�� � �� ��������� ���'''�0�"����������������&� �
���"�� &�����������������"���'''�������������"� �������&�'''����������������'''�������i-���'
�����������������"����������"�� ������������������"��������������������� ����)��������"������������&������������&����� ���������� ��������� ��� ����������� ���������"� ������� ����������������������������������"������������ � ��� ������ ���"����������������������� ������������'
0���&����������&������������4���"������������������"�������������������������� �����6���'�����������&� ������������"��� ������ �������� ���������� ��� ��������� a-����� ���������'� !�������� ��� &����������"� ����������� ���������"� ���������� ����� �������������&� �������������"������ �����������"�&���� � ���������������'����������������������� ��������'���������� ���� ������������ �&� �������������"���� ��������������"�������������"������������ ������������)�������'
7)�����&�� ���� � ������� ��� ������ ��� ���"� ������ ��������� ��������� �� �����&�'!��� ��������������&������"���������������������������� ���������� ����������&�������"��������� �� ����� -� �� ��� ����� ���������2� .��� ���:/� �� ��&��� ��� �������� ��������'*������� ����������� ����������������"������������������&�������������'������������������������������ �������������������"������������� ����������� ����������������� ����� ��&��� ��� ���� �� ���� ���&����� ����������"� ��� &���� ���� .)�����/'���������������������&����������&�� ��������� ���� ����������������������&������� ������ ��a-��� ���� ������"� ��� ���� ����� ��� ��������'�0�������������� ���� ������������� �����"������������&���� �� � �� ������7 ��"��� ������ ����������� ������������������������������������&�������������2�.!�& �"�������"� �����/"�������� ����������� ���"������ ����� &� ��� ����� ��������� ����������� ���� ��� ���� ���� �������"� &��� ������ ������'5� ����� ��� �� ����&�� �� 5'� 4����)����� ��� ��������� ���&�������� �� ��� ������� � ��������������������'�# ������ ��������������&�"�� ���"�&���������"������������������ r-���� � ������ ��� ������"� ������� ���� ���� � ������������ &��� ���� � �� ���'� >������������� ������������ �������������� ��"� ���������� ����� ��� ������� ��������� �� ��e-���"����� � ������������������������������� ����"���� ���� ���. � ���������/"��������������������� ������ ������'
49
-����������������� ��9�-�������� ������������ ���������������������&����������� ��� �����'
!���� ���������"�������������� �����������'-�8 �� ���&����������������-��� ��� �����-���������"�&� ���������������� � �"�&e-
������"������������&���� ���������'0������������������������������&���������&�����������������&��������&������������a-
�������� ��������������!����������������'-���������� ������������������9�-�������'-�0��"� �����&�:�-�� ����� ������'-�5�������������������� �"�����&�������������'-�0��"� �����&�����'-�6���� ����������� ������������������� ���������������������������"��������y-
������� ���������������-��� � ��2�-�*� �����"�������"������������������������&�'0������������������������ ���"���� �������������������������������&�'
— �� ����:�3�������������� ���������������������������� �����9��� ����������������'
-������������������������������'�����������������������������'������"�����"��to?
(�������������"�� �����4����)����������������'������������&� ���&����������&�'-��� ����:�-���������-�������������������"��������� �'�<���������'�6�������o-
���"�������������� � �"����� �&��&������ ����������������� ��)������'6������ ������������&������� ��� �������&���������������&�&��"������������� o-
brze pójdzie.,��������������'�������������� �������� ���"� ���������� ��������������������e-
�� ��"��������������������"����������&���&�����������������������"��������� ����� a-������'�# �����������������������������������"�4����)���� �������������&���� ���"�����������������������������"�����������"�������������.���������/'
0������&��������������"� ������������"������������"�� ������������������"���������������������������� ��������� ������������� ���������� ������� ��������������a-���"� � �����&�������������������������'���� �����"���� ��������������&�&����������"������������������� ���"�&��������"������������� �������������'
5������������������������"������������������B���� ��������"����������"�&����u-�����C"��������������������� �&������������������������&��������������&�"�� ��������������� ���� �� �����"� � � ������ �� ������ ������������ )��)�������� ��������� �������"��� ��4����)������������������ ��������� ��'�8���������������������&������������&������������ ����� ��������"� ������ ��������&� ���� ����"� ������� �������"� ��ó-������������"�&�� ����� �������������������"������������� ����"������������� ������ ������������"������B�������������������������� ��������C"�� ����� ��������������"��� ����������������� ���'
,���� ������������������&������ ������������������������ ����������������'�,���e- ����������"��������������� �������������� ��� ��� .>��������/1� ��� ����&��� ����� ������������������������������������ �&���������'�*��������� ���������"�����&�������l-��� ���B&��������������4����)���C1�� �����������"������� ����������� ����������������������������������������������������)� ����� ���������������������������'�0a-��������������������������������� � ���������"� ����������������"���� ������������t-����������������������� ���� ������������ ����'
,���� ������� ���"� ��� �� ��� �� ����� ��"� ������ ������� ���� �����"� ��� �� ������� �������&�������� ��� �������������� &���� ���������� �������"� ��� �������������������������� ������ ����'�0���������������������������������������������s-����&������ ��������������� ��&������ �����������������'�����&���������������������
50
������������������������"������������������������������������������������&�� l-����&������������� ���������������)����'�,���� ����������"����������������������&� y-���"������"�������������� ������ ������&�������� ��"����&���� �������������������������o- ��������������� ��� ������������� �� ������� ���������������"�&����������"���������y-�� �������� ������������� ���"���� ��������������������������������&��������������o-stry.
<�������������������"�������������������������� ��"��& �� ���&�� ������������"���� ����������������"�� ������� ��������������� &�����������'�������&������� ���������������4����)���'������������������ �������� ������& ����)���"� � �&��"�������� �������� ��������'�# ��������������&� �������������������������"���� ��&� ����� a-���������������"��������� �����������&��� ��������&��������������)������������"�����o-����� �������������������&����� �������������������������������& ����������������������'���������&��� ����������������� ��������������&�����������������'
,���� ������� ���"� ��� ���� ��� 4���"� &��� ���6���� � ���� ���������� ���"� �� ��4���������������� ���� ��������������� �������"� ������&�������������������� ����a-��������������������������������"� �������� � ������ ����������&������������ �������'
,���� ����������"���� &� ����������"����� ������������"��������������������� ����������� ����� ��������"� ��������� �������� ����������� .� ��� ������/1� ����� ������� �������� ������� �����"����� ����������������'�,���� ��������� �"���������������������������� �&���4����)�����"������� ��������������������������& ����� ��"� ��� ��� ������� ����������"� &���� ������ �����"� )���&���������"���������������"� �������&���������&�������� �&������'�,���� ����������"�������6������������������������������� ������"� �� ����� &��� ������� �������"� ��� �� ������� ���� ������ �� ���� �� ��&�'!��������������������� ������ �� � ������������"� ���������"������&� �� ���������2�.��&�������/'�4���������"�����������������������&���������� ���'
0���� � ������� ������������� �������� ��"������������������������������������������������������'�>��������������������"� �������������������������'
-�,� ����"�������)��� ����-�����������4����)����-�����������'-�,�����&��-�� �������������������� �����������-��� ������&������ ���������-
czenie.-������������������-���������������&���-���9– Nie, nie mam siostry.-�4��� �'�*��� �� ������ �� �"� ��������"� &������� ��������"� ����� ��� &�� ���'
Dobranoc.-�,� ��&����:�-�� �������'!�������������� �����&������������������������� ����������������������������y-
������������"�&����������� ���������������"�������������������������������'���� �a-����������� ��� &����������"�������� ������� �� ����� ����������������� ��� � �������&�&��� ����'�>� ��� ������� ������������ ��� ������� �� �� �������� ��������� �� ����� &�&� ���� �����������������"���������������������������������'
51
������������
���� �� ������ �����
<���&����������������� �����������'�4���"���������"�����������������������a-���������"�&����������������������"�� ����� ��� ���� ������������������������������������������������������"��� � �� ���� �������������� �&����������������������'
!� ��� ������ ����� ���� ��� ��'�0�������� ����� ����"� ������������ ��&� �����2� .�i-��:/"�� ������������&�������"�&������&����������"������'
(����������������������������������� ���"������������������������������� ��'-� >����������� ���� ��������"� ������������"� ���'� !������&���"� � ������ ���� � ���
������"� �����������������������������������)�����"��"���:�!����� �������������������"������������������"�&�������������������������:�3������� ���� ���:
!����&������������������&������� ��������������� ������������� ���������&���������������������"����&�����&��������������"������������������"���������&���������&���&�����"���������� ��� ������������������� :�-��������������� �� ���������������������� ��"��9�6��������� ������� ����"���9��� ������ 9�-������'
������ ����������� ����������������������������&�������� ���������'0�����������������������&����"����������� �������������������������&�"������&��� �e-
��������������������'������������������ ��� �� ���������� �� �� ����&������ ����������"��������������&������&���������"� �� &��������� ��� ������ ������������ ������� ��"� �������������"� �&������"�� ������������� ������������ �'
������"��������������� �����������������"����������������� ������������ �������� ���� �������� ���������'� �� �������� �� ������&������ ������� ��������� ��� ������� ��������� �����������������&���������������'�4���������&����� ������� �������������� ������������'�,��������������������&�"� ������ �������� � ��� �� �����'�0����&���e- ���� ���������������"������ ���"�� �����������������������"�� ������������������ �z-����������������"�&���� � ��� ��� ���� ����������"���������)�����&���������������'�,�������"���� ����&������������������ ����������������������������&� � ��� �������������"�&��� ������"�� �� ���<�� ���3 ���������� �#���� ��� � ����'�0��� �������y-��&���������������������� �� ����������&����� ����������������������&���a-nym.
5�������� �������������������������������"���� �����������������:�*��� ���e-������������ �������������������"�&�������� ������������������������'��� ����a-����� ��� ����� ������&� �����"�������������� ��������� ��� � �������"� ����&���� ���� � �������)������'��� ��� ���&���������� ���������"��������&������ ������� ����������� ��������� �&���������'�8��������������� ������� ������"���������� ���������a-������� ��������"���� ������������& ��������&���������� �������'��� ��� ��b-������������������"���������������������� � �����������������'��� � ������t-���������&�������"�� ����������������&���"����&�����"��� ������������������������� ������ ����������"�� ������������������ ���������������������������'�0������������������ ���"����������������� ��&����&���������������������������������'�!�� �-����������������������� ���������������"� ������� � �������������������'�!���������"�������� ����������"�������������������������������"������&�������������� ���������������������"����� ��������������������������� �� �������������������'
52
!�������� &� �� �������"� ������"� ������ ������ ��'��� ������� ������� ���"� &��� � � ����������������������������������� ������1�� �� "������������������������������e-����������������������������"��&� ���������� ��� ���� ������������������"���� ������������1��������&���������������������������������������������������������������&�-�������&���"��������������� ������������������������"�&�������� ������ �����'�� � �������� ������� ����������������������������������'
0��������� ������������ �����"������ ����������������������"��������������� ��� ���� �� ������ ������'� 8��"� ����� ������� ������ ��� � �� ����"� ������������������� ��������������������&� ��������'�# �� ���������������� �� ������� &���� �����"��&�� ������� ������������ ���������������� �� ���������������'�# �� �� ���������"�&�����������������������B����&�������&� ������ ��4����)����C������������� ����������&������������'�!�������������� ����B�&������ ����������� ����������������C��� ����������������'�,���������������������������"�&�������������������� ���������"������������������������ ����������������&������������������������'
*�� ����� ���:���� ������"�&����� �������� ����"������������ �������� � ��� �������������� ����&������������� ����&��������������"� ��������������&���� l-������������������'�*��������� �����"�����& ��������� ��&� ���������� ����� ����-���������� ������"���� ��������������� ������������� ������������������'��� �������d-������������"�������������������������&���"�������&� ����� ����������'���������� e- ����������&����������������������������"����������� �����������&�����������������������������������������"������������� ������������������'�,������� ����������� ��y-������ �����������������&������������������������� �����������'�!��� ������������������ �����������"���������������������� ��������������������� �������"�� ���&� ��"�������� ����� ��&��������������&�������������������&��������� �2����k-������������������������������������� ������������������'
(������� ������ ������������"� ���������� ��� �������������"�������������� �o-��� ��� �������"� �� ������� � �������"� � �� ��� ���������&�� ������� 4����)���"� &���� ��"��� ����"�������� ��������������'��� ������ � ����������� ���"������� �����"��d-����� ��������������������� ���������&������������� ��������� �������������'0����� �����������������&��"�����������&�������������� ���&����������� ��� ��������� ����� ������ ����������� ������&���� �� �������� ������������ �������'� 8�������� &� ��������� �����������'�4����)��������� ���������"� ������&����.����������/"�������y- ����������������������������������������������'���� �����������&���&"�������� y-���� ���������� ���� � � ��� ����� �� �����������&� � �� ��"� ������ �����������������&� �"� ��� � ����� ����������������������'
�� ���4����)����"� �������&���������� ������ �� ������ ����&� ������ �� ��������� �� ������������������"�����������������������'�0��� ������"� �� ��������������������y- ���������� ��&����������������&���?�������� ��� �������&� ��������������������"����� ������"� ��� ��������� &�� �����������"� &����� �� ��� ��������"� �� � �� 4����)���"� � ��������� ����"����������������"� ��&������������� ��������"����������������� ��������������� ������������������������������ ����"� ������� ����� &���������&������������������������ ����� �&���'������ ����� �&�����������"����4���������6���"�� ��������� ���� ���� ����������� ����������"� ������ ��� &� ��� ���� ��4����)����&�������� ��� ��������'
8�������������������������������� ����������������'�0����������������� ������ ��u-�������'�0���������������� ���������� �����-����� � ������������ ���������-����� ����������������������"������������������ ����'������ ���"�� ������������� �o- ����� ���&��������"�����&��������&������������� �"� ��������������� �������� ����o-������� &��������&���"� �������������������������� ����������'���� ���� �� ������� ���
53
� ����������������"������������� � ��������&���&������"����������&���������o-���� �� ��������� �������� &���� �����������������������'
!����� ����� ����������� � ������� ���� �� ���&� &������� �� 4����)����� � ��&�&������&���"� �������&� ����� ���� �� �� ������"� ������� �������������� ����������& � ���'�>�����������&�������"�����������������&�"�� ��������-�������� �����&��"���&a-���������� ��-���������������������� � ��� ������������ �����������.!�������!�c-���/'�0���� ����������������"��������������������������"���������� ���� ���������9
8 ����� ���������"������������ ���&���&�&"����������������"���&��������� ����a-&��������������������������������� �������'
-�3����������"�����������9�-�������'-�8"��������-�� �������'�-�!���������� � ����������������������� �������'-����������-�������-����������������������������� ����'������������ ����������� �
�����"��������� � ��������������&�� ����'�8������������� �������������������"� �- �����������������.*������E%%E����/'
!���� ���������������������������&����������������������� ���������������������'�5�������� �������������� ������� ��������������"��������������������������� � o- ��'�8����� ������������������"������ ������� �������� ��������"�����������&�������daleko.
8 �������������� ���� ������"���������� ����������������������������������� o-�� ���� �����������"�&� ��������������&������������� �������'�������������������a-��� � ��� �)����� �� ����������� ����&������'� ������ ���� ����� ��� ���� ������ ������"� � �������&������"�� ��4������� �"� � ������ �������� � �������"������������� ����e-������������������'�<�������� �� �������������� ��&������ ���"���������������������������������������������������"������������������ ����� ���������� ������"��������o-�� ��������������'���������4����)����"������ ��������������� ������������&������ ������������ ����������� ��������� ��'�,����&�������������������� �� ���������������������� �&�����������'
4����)��������������������� �"��������������������������������� � ������ �����������'������������� ��������� ��������� ���������� ��� �������-���"�&����������������:�-�� �!�������"������������������2�������"�������������� ���� ���������� ���������'0��������� ���� �������������������������&�����������������"� � ������ ������� ��������- ���'
-�0��-� ������-� �����������"� � �������� �������������������������������� a-������� ��'
����������������������������������"�� �����������������������'���������"���� y-�������������������-� .����������/"� &��� ������������ -� ��� ��������� ������������� �o-�������� �������������������� ���'�4�������� ������� �������������������� �������)����"������������� ����� ���������� ������� ������"��������������� �"���������&�������&������'� ������� ��� �� ��&���� �������������������� � �� ���� ������������� �� ���������������������������&������������������ � ��������������������"�����-������z-�����������������������������������������-������ ��������������������������� ��i-�����"�� ���������� ������������������������&��������������������'
� �&����� ���"� ��� �������������� ������� ������ ���� .!�������/"� ��������������� �o-����������������������'�!��� ����� ��������������"����������� �������������� ����'*�� ����� ����-� ��� ��������� �������������������������� ��������� ��-����������������������������� ������������"��������������������������������������� �����"� ������ ������� � �&��� �� �����'� (���������"� ��� ��� �� �� ������� ����� ������ �� ����������������� �&����"���������������������������#���*����"���� ����������� ������� a-���������������������� �&������6� �����"���� �������������"� ������������������������������"���������� ����������������������������'�6�&������� ���� �����������������
54
������������������&����������� ���������"����������������� �����������"�����������&�����&������������� � ��"���������������������&������� ����"�������������"� ��� ��������&��� ���� ������������"���������������������� ���&��������������������&����������������"���� ���������������'��������������������� ���&������� ��������������-���������������� ��������"�����������-���������������� ��������'�4 � ��"�����o-������������� �����&�������&�������������"�� ���������������"� �����"�� ���� ������������'�0������� � �����������������������������������"�����������������������'6��� �� ����������� �� ��&�"� �������� ��� ������� 4����)���"� �� ����� �� ��� &� �"� �� ������ ��� � ������ ����������� ���� � ����������� �� ��� ����������� ������"� �� ���������������&��������� ������������������&��������������������� ��'
0�&���������&� ���������������������6���"������& ��������������������� ��� ����e-������������������� ������'�0��� �������&������������ ������������&��������������� �"���&�������������������&�����&�����"�������������� ����� �� �&�����&�"� ����o-������� �� ������������������� ������������������������������'�*���������������� �� ���&"���������&������� �4����)��������������������� ���������������� ���� ������� �����"�������� ��� �������������������������������"� �� � �����"�����4���r-)����������&���������������&���� ����������������6���'�8�����������"�� ���&� ���� ���������������� �� �������� ����� �������� )������� ������ ������ ����"� ������� ����������������������� �������������"�� ����������� ���������������� ��������������������������&"����������� ��&�"������'
,�������������� ������������������������������������&�������������"���� a-�������� �������� ����������&��� �������������'�<���&������������ �����'������� ����y-������������� ��������"����������� ������������������������������� ��"�������& ��e-���������������������������'�<��������������������������� ��������������� ����'0� ������ ����������������������� �����������"�� �������������� ������������ ����������������� � �&������'
*���� ��� �� ���"� ������ ������ ����������������'� !������� ������ ���� �� ���� �������������������� ���� ������"� �� ���� ����� �����&���� ������ ���"� ����� ���� ����������&��� ��� �&���&������������ ��������������� ���'�*������������� ����"������������4����� ��������� ��������� ����)���������������"������6���"����������� ������� a- ������� ������������������� �������"����������������'
# � ������"� ���� ���������������������������� ��������� �� ��&�� �� ��� �-��� ���"�������� �����"��������"� �������������������& ���������������"�������������������� �� ������&� �� ��� ������'� !���������� ��� �� ��� ��� � ������ ��� ������������ ���������&�������������"��� �����������"��������������"� ������������&�������y-��������������� ���'��������������������������� ��������������&��� ��"� �������& ����������"�����&������"��������"�������&��"���������"�������������"���&��� ����������"��o-����&������&���������������"�)����"�&�����"��� �����&�����"�&����� �����"��� ����� ���"���������� ��"� &���������"� ��������������� �����������"� � ������������ &������l-������������'
-������&:�-���������������&����������� ����&�������������������'�-������������9��y-��������&��� ����� ������ � �:�8�����������������'�5����������� ����������)���:
6�&��������������������� ��������������'�4��&������� ����������������"�&����������p-�����������"�&� ���������������"� �� ������������� ���"����� ������'�6��&����4��� r-)����� ������ ������������ ����'�4�������������������� �����"� �� � �� ��������������e-���"������������ ����������������"������������� ������&��� ������ ���'
-������&"������4����)���:�-������������������� �&����������'-�4������ � �� ����:�-�� ������4����)���� ���������&��'�-����������"� ��������ó-
wisz?-�!������������������������&����-�����������������'
55
-�4������ �&�������&"���� ����� ��������:�-���������������������������'���������'�������� ����������������"������ �� ���������������������������� �����
�� ���� ���)������"� �� ����� &� �� �� ��������"� ������ ����� &���� �������� �� ������"������ ����������� ��"����������� �����������������������������'
-�5������� ����"�4����)����-�����������6����������&���������������������������e-���-�����������"�&����&�������������������������"��� ��������� ������"�&������� u-������������������������"������������ �� ��'
-�0����� �&���� ���������)�������������������-�� ����������� ������4����)���'-�������� ������"�� �������&�����������&������"�&���������&��&����-�������� ����y-
��������������������-� ���������������� ������ ��������'''-�����9�-����������4����)���'�-�!����������"�������������"���&�������� ���������
mowa.�� ����������� �������2� .����"� ��� &��� � ������� ����:/�*��� ������ ���"��������� a-
��������������� �������������������������&�������������������������&���������� ���'�4���������������2
-�8 ���������� ��������� ����� ���"������"������� ���&���&���&������������- ��������� �"���������� ��� ������������'�5���� �����������&���� ������"��� ���������u-����'�3��������������������� �������"�&������������ � �'�,���&"�������)��� ���:
-�4��&"�����:�-������������� ������������4����)���'�-�6������������������ ����"�������������'�0��� �������������"��������&����������� ������������������'������&������ ������"����������������������� ���"������� ��������������������� �����"�����&e-������������'
0�������"�&��� ����������������������������������4����)���������� ������������������"�����������������4����)����"��� ��������������������������'���������&��� ��������������������������&���� ��"������������������� �� �������� ��"���� ��������� ��� ��������������������������������������'�!��6������� ������������������������ j-���"����������������"������������������� �����'
-�!����6����-���������&�������������������������������������������������"�������������������������������� ������������������&���������-���� ����������"������6���"������������������� ����9— 0��"�����"���:�-�������������������� �����&��������"���������&�����������������a-
&�������������������'�-�0��"�����"���������������"������������������"���'�*��- ��� &� ��� �� ���� ����������"�������������"�� � ������� ����������������d-���"������������'''�(������ ���������� ������ �'''
!���������� ��� ��������&��� ���� �� ����������� ������ ���� �� �������� �� ��"� ���� �� ��������������������������� �&���������������"���������������������� ����"������������� �Steerfortha.
– A teraz niech mi pan powie, co to wszystko znaczy?���������������������"������� �&��� ����������������������������������'�� i-
������&������'�!����� ��"� ������&������ ���"����������������"������ �������y-ciel.
-�0��������-����������������-���&�������������&��� ��������'-�!�������&���-�����������������&���������������������������-����������������y-
wilejach?-���"�����-�������4����)���'-�!���������"�&����������������9�-�������������������������& ������� ��������������
widocznym nieukontentowaniem.-�>��������-�� ��������������-������������"�&�������� ������"������������2� �����������
�������� ���������&�����������������������"�� ��������������� ����������������'
56
-�8 �����"��"��������-����������������������� �&����������������������������������"�������� ������������� ����-��"�������:�3���"����������&����"��������������������a-����������������"���������"�������������������� ������&�������� ������������y-����&��:������������� �"����&��������������������� �"���������� � ����'
-�������"�������&�'''�-�&�������������������-���������� ����������� ��� �'-�����-����������4����)����-������������"� ���&�������������"� ������������ �� �a-
����'�7�&������������������� ������"�� � ������ ������������"�����������������&����������������������������"���������� ����"�����&��'
������� ��� ������������ ����������'��������� ������������ �� ������������'� !a-������������4����)����"���������� ����������������������������'
-�� �������&������-�������������������-���������������������&�"��������"�����t-��������������������������"�� �������&�����"�&�������� ���� � ��������������"������o-biera honoraria w Salem House.
4����)���������������'-�������&����� ����� ������&���������-����������������������-���� ����������� �
�����&������ ��"��������'5�����������������������6��������� ���� �������������������4����)�����"�����ó-
����� ����� ���"�������� ��������������������������:-�0����� ����"��������� �����-� �����������4����)���'-�4���� ����&"���������� �����-�� ����������������'�-�!������������ ����'-�5������������&������ �������-��������4����)����-��& ������&������������ ���"�������
jedno wychodzi.6����������������������"�� ��&� �������� ������������������������������������o-
����������������������'�!�����������������������������������������6����"���������������������������������������'
-�5�������"��������������-�������4����)����-� �� ����� &�����"�� ��������������&���� � ��"���������������������&����&������������������'
!��6������� �������������������������������&������������������������������������ ����� ��"�� ������������"���2�-�������������� ������'
6��������� ��������������������������� ��������������������� �������������2-�4��������"������������������9�0����������������������������������"�&�������
��������"��� ������������������ ����'�4������:-� !��� �� ����� ����"� �&�������&���� ���� �� -� �������� ���������� �������� ����
�������&� �����������'-�0��������������������&�-����������"��������&����� � �������� ���������������"���
��������-������� �������������"������������� ������ ��������������'-�4� ��"������ ������� ��'''-���"�&��9�!���������������'-�!�����������"� �����������&�������������� ���� �������"� ��'''�������������
warunki, w jakich...-�*�&�� ���"� &����� &�������������� �� ����-� ��������� ����������� -� � � �� ��� ����&�&
���������� ������������ � � ������'�6�����������������"������6���"������� ��&����a-�����"����������&'
-�0�&��������&������� ��� ������������-�� ������������& ������������'-����������'-�7�&�����"�������������'�������"� ���&�������� ����:6������������6���"���� ������������������������"������ ������������������&����� l-
�&��� ��������� ���4����)����� � ��2
57
-�5�������4����)���"�����&��&�� �������������������� �������"�� ��� ���� ���������� �����&������������'���� ����������� ������������ ������������ ������&���� ���&���� �y-���� ��������"����� ������ ����&�� �� ���'
6��������"�����&������������ ����������������������"���& ��������)�� �����&�)���"������������"�����������&�������&������� ���������������������� �����������&��� �'������������������"�����������&���������������� ��"��������������������"��������&� ��������4����)������������"������������� ��������������"��������������������������������&a-�����"��������������������������w�������"� �������"������ ���&�����&������������'5�������������������4����)����������� ����"������������ ��&� ��� �� ��"� �� ��� ��i-�����'�������������&���������������� ���������� �� ������� ����"���������������� o- ��������������� ���"�� ������������������������������"������������"������� ���� a-���������������'�!�� ����������������������������&�� ����&�������� �������������e-���������� �� ���������������"���� � �������� �'
!������������������ ��"������ ������"���������"�&���������'���� �����������&m-��&"���� ��������&�������&������������������������������� ��&������ ���&�������������������������&����"���������� ��������� � ��"�� � ���������� �������&������"��������������&������� ��� �����"����������� �����'�!��������� ���������� &�������� ��������a-��&������������������ �������"�����������&�������������������������'
��� ���"�������������������������� ����������������������������� ������� &����������&�������������������������"��� ��������������� ��� ����"� ����������� ������� ������"������������������� ������������������������� ��'
-��������������"���������� �"�������9�-�������������������&��'-����������-�� �������� ���'-�7���������������������9-�8 ���������������� ����������&���'-�8 �������9�-���������������� ������4����)���'�-���& �����������&�����&��� o-
��'�0�����������&���������������� ��������������'������ �� �����&���"������������&���:���������:�0������� �� ���"�� ��������������������������������������'
�����������������������'���� ����� ���"��������������&������������ ����� ���� o-������������������ �������������'�!���������� ����� ����������'�4����)���������)o-���"���� ���������������"� ��� ��"������� ��"���� ����� ��������������"������&����������� �'
# �� &� ��������������������������� ����������� ���"�������������� �����������"�����������)���� ����������������'�5������������������������"���� �����������4��� r-)���� �����"� ����� &���������� ��������� ����������"� � ���� ������ ���� ��� )���� � ���������'
�����������&� ������������ ����� ������ � �"���&����4����)���"������ ������o-�����������B� ������������"��������������������������C"����������� �������������������������������������'�!��� �����������������6�������� ������������ �� ������� ����d-�����������������&������������ �� ������������������������'�!� � �������� �'�.��"������ ����/�-������'�����������4����)��������� �����'���� �� �� ���������"� ��������������������� ������� ������������� ����&���&��������� �'
�� �������������������������������&� ��&�������������� ������ ��"������� �����������������������������������'
!������������ ��"� � ����������&��� �� ������� ������������ � ��������� ���� ��o- � ��&���&��� ����"��� ������ ���� ��������������������� ���������2
-�#������ ��������)��� �'�������� &������� ������������������������������� ����� ������������ ��������d-
��� ���� ������&�"� ����������������������������� ���"������� �"� �������������e-�������"������������������ ����������������� ����'�>��������������������� �&����
58
������"��������� ���� �� �������������&����)���������� ������������������"�����d-��� ��&����������� ����� ������� �����6�� ����"���&�������� � ������&�������'''
����������&����������������������������'�!���������� ��������������������;������� !�������"� ����&�&��� ������������ �� ��&�� ��������'� >����������� ���"� ��� ����� ����������� �������������� �"����������� ����&��� ����"�&�������������������� ��'�,�u-�������������������������"������� ����� �������� �����'�!��!�������"���������������������������"� ���������� ��������"�� ����������2
-�0����������������������-�������������&������������ ��;��'�-�3���������������:-�(������9�,����� �9�-���������������&������"����������� ����������&�����'-�3���������������:�-� ����������;��'
— 3���������:�-��������������!�������'��������������������������&"����������������������������������"
-�3����������� ����9�-���������'�-�6������!�������9-�0�&�������&�-�������������!�������'– Emilka, pani Gummidge?-�0�&�-��������&'(���������'�4������������ ��������!�������"�� �� ����������������� ���� ���������a-
���������������������������'��������������������� ��������"�������2-�!������������������ ������ ��"��������������"�������&� �� �����&������:�(���o-
������������������"����&��������#���� ������������������� �����'!� ����������"������!���������������������"� ������ ������������������������ �
������������������� ���������������������"� � ��2-�!��� ��������� �� �����D������� ��#��@��� '������������ �����������'�4������
������� ������������������������"��� �&��"�� ��� � ������� ��� ��������������������������������� ���&���� ����������'������������������������?������������� ���������"��������������� ������������ ���&"������� ���&'''
!�������������"����������������� ������"����������������.������ ���&"������� ���&/'������������� �� ����������� �� �������� ����������� �� �����"� ��� ����� ���� ��������������������?�����'�6������������"�����������"�� �� �� �������������������������������������� �����9
-����"����"��� ����"��� � �������&���������� �����-�� ���������!�������'�-�0������panicz spyta.
�������� �� ������"� ������&�������� �&�������� �� �������� ������ � ��������raków.
-�3�&������ �:�-���������'-�5���������:�-� ��������;��'-�5��������:�<�����������"�������"���"������� �������� �:!�������� �� ��������������������� ���&���� �����'������� &�������� ������&������
�� �������"� ���� �� �����������"� ����� ������������ ���������� �����"� �� ��������������� ������ ���� �����"� ��� � ��'�4���� ��������������� ���� ������� �� ����������"����� �������������� ���������������������"��������� ������������� � �� ����������e-��������'
0������&���� ��� ������ ������� �� ��&��&���� ������ �������� �� �� ������� ���y-�������"�� � �����������&�����������4����)����'���� �� ������&��������������������� ���������������������������������������� ��������&�������) �����������&��2— !����������"������� ������"�����������������:0������������������������&�������������&���������� ���& �������� ��� ���������'
0�������� ���� ����� �"� ���� ��� �������������� ���� ���� � �����!�������� ������ &��4����)��������&�������"�����������&����������� ������������������������������y-
59
��������&������������������������ ��� ���������)�& ��������������&�������-�&���������� �������������� ����������������������-�������2
-�0���������&"�4����)���"�����������"����������&:�4������� ������D������"� � ���"��o-chani ludzie, bliscy krewni mojej niani. Odwiedzili mnie.
-�,� ���"��� ����:�-���������4����)���������&��'�-�6���������������:�5��������a-cie, panowie!
��������� &���� ���� ���� �����&��"� ��� � �"� ��� ������ � ������&� ���)��� ���"� ��������������������������������'�(������������������ ���&� ������"��������"�����d-����������"����� �&���������"����������� ����&�����������&��������� ��&��������e-������������������������"�����&�������������&���&"� � ���&����������� �� ��&�������e-��������� ����'�(���������������������������� �������������� ���"� �������������� ���������������'�0������������������������������������'
-�0������"������!��������-���������-�������&��� �������� ��������"��������"�� ����������������������"�������4����)�������������� � ���&���� ������'�0�������"��� ������������� �������'
-�#�������:�-�������������&���������&�����&�����'�-��� ����������������'-�3�&�������� ��-����������-����4����)����� ��� ���0��)������ �4�))���"��������� �
go najpewniej do Yarmouth w odwiedziny do pana. Nie uwierzysz, Steerforth, jaki dziwny&������� ��'���� ������ ��"�������������������&� �&��� ��'
-�5�����"���� �������� ��9�-������������������&�����&�����'�-�!��� ������� �� ����a-rza!
-����"�����:�0�&�������&�-���������������������;��'�-�6������������� ��"��&�u-�����&������������'�!�����,�@�����"� ��� &��������� �� ��� ���������"� ���� &��� ����-��������������&�"�������������&�� ������������������"������&�� ����������������o-���������������������'������&������������������������&���&�������&��������� ����o-�����������2
-�� ������"�������������� �������&�����'''���� �"�����"�����"��������:'''�4���-�����������������&�� �������'
-�0�&������ ���������� �� ���"��������������&�� ���&�� �������"������!��������-� �����4����)���"�������� �������������������������������������� ���'
-������� ��"������� ��"���������-����������������'�-�,�����&�����"�� �������&��������&���������&����� �����'�!������&���������� ���"��������������'''�6���� ���&�"������������������"��������������� �������"��������&����������"�������������'�5� ��� ��������������������� ��� ���������� �����������'''
6����������� ���������� ����&������������� ���������������������� � �������������2-�*� ������ ����:�8 ������������������������&"���������&�����������:;��� ��������'� !����������� ��� ��� �����'� !����� ����� �������� ����� ���� � ����
������ ���������&�����������?�����'�� ���&� ��� ������� ������"��������� ���������a-�������������'�!�������"������������������������������������ �� �����������������a-��!����������� �������"�&��� ������������"���� ����&����������� ����'����������������������������������������������� ��"������������'
!�������������������������������������������������������������������� �������� ������������ ����������'�*�� ������� ����������������������"�������������� �� o-����������'�<����������"������� ��������� ��������"�������������,�����G�"����� a- �&����������� �����������������������������"�� ��� ���������������"���� �������������� &����������&������������&�������������������&� ��� ������� ����� �� ����� ���������� �������*� �������������'
>������������������������������������������������ ����&������������������������������ ������&������ ������������ �������1� ������ ���� ����"� ������ �����"� � �� ���� � ������ ����������������"��� �� ������������������"�� �������� ������� �������"�����l-
60
�&��������� ��������&������� ��������������������&���������"���� ������&��&�������� ������������&� ��� ������ ��������"������������������������������������� ������"���� ������ ������������������������"����������������������� ���"�����-����� �� ���"� ������� �������������"� �����"�������� �� ����������"�� ���� ��u-������� ����'''�������������������������� �� �&"�����������&������)����'
!�����������"�&���� ����������������"���������� ��������� �����"������������������&�� ������� ���� ������"� ���&��� ���� �������������&���'� <���������� �&������ �������� ��� � ��������&���������������"����������� ����� �'�!�������"�&�����������������������������������������"���������������������� �� ���"����� ���"�������������������"� ������4����)�����������"�����������������&� �'�������������������������������������������������&��������&��������� ��������������"� ������������ ���������� ������������������&�'�,���������������� ������������� ��'�!�&�����'''�5����'''� ���'''�����h-�����"� �������� ����������� ��D������"��������� �����&��� ������ �� ���:
�� �����������������������������������������"���&���������&���"������������- ������� � ������������ �&����������������������������������������&���� �� �����"���������������4�����;����"������� �&������������� ������������� ��������������a-���������������������'�!� ������������������������������� ��������� ����"���������� ��������� ���������������������������������'
61
�������������
������!����� ��������
"�������������
��� ������ ����������&������ ������� �"���� ����&�&� ��"��������&����������� y-�� ��������������"������� �������� ���������������������������&��������������� � ��������������� ��'����� ����"� �������������&� �� ���"� ������ ���&����������������� �����������������������"�������&������������������������������������y- �"���������������� ���������� �������������������� ��&'
����� ����� ��������&��������&���������������*�����'���������������&������� o-������������������� �������������������"�������&� ��� ���������� �� �� ����'����i-������������������"�&���� � ��������� ����������� ������������������������"�&���� � �� ��� ��������������� ������� �� ��������������� �� ������� ��'
4������������ ����������&���)������������������ �"������&���� �� ��������������swym powolnym, leniwym krokiem.
-�!�� ������������� �"������*������-�������������� ���"������������� ������&�m-���'
*��������������������������"�&���� � ��������� ������"������������&���������� �������������"�&� ����������&��������������� ����� ����'
-�4������������������������-� � ����'�-�0��������� ��!����������"������������'-�3�:�-�� �����'�� ��������� ������������ ����� ����������'-����������������������9�-������������������������'-���"�&��9�-�������'– Ze zlecenia.-��������� � ������������-�� �������-�������������������'''����������'-�0���������9�-��������������������&����������"������� ���'-�0����������-����������������� �&����������������'�-�0��� ����� ����� ��'-�3������������ ���� ����� �9�-���������"����������������&�������"�� ���������&�"
������������������������'-�# �������������������"����.�����/-�� �����"���������������������� �&���������-
��������"�����&���&"����������� ����� ��'– Tak, panie Barkis!-����'�-�7��������� ���&������������'�-�,����&��������� ������������ ��� ����� ���-
�������'-��������&�&������������9-�0��"�����������������������'�0�� ������������������������������'-���������&�������������9�-������������������'-�5����������� � �"����������������� �����&�&�-�����������&�������������� ��� ��-
���*��������������� ����� �'�5���&�&�������9-�0������9-�3�:�-������������'– Peggotty.-����������������������������9
62
-�8�����������������"��������&�&������'— Tak!8���������� ��� � ������ ���� ��������� ����� ��� ���� �� ���'� 5�������������������"
������������� ����'-�3�:�-��������������������-������������� �����&�&"����*��������������������� �o-
��� ��'�3�� �������2�.&����&9/�0����"�����������'�.3�������� ���9/�-������'�.*������� o-tów” – odpowiesz.
��4�������������������������������������������"��������������������� �������� ����"�������������������� �������� ������������� ������������������������&�����o-��'�6���������� �� ������������&��� �� �������� ������������ �� ������� ����������&stronie budy „Klara Peggotty”, widocznie jako prywatny zapisek.
�� ������������������������ �� ���"���������������� ��� ����:��� � � �������������� ��������������������� �����&"����������&��������� ���"��������� ������� ��������������������"�����"���������������"�!����������&������������� ������ ����&�u-�����&"���� ������������ ������"�������������� ���"������� �����������&��������"������a-�����"� ��� &���������� �������������&��� ���������������� �������������"�� ����&� ���� � ������ ���������� �������� �� ����&���� 4����)����'� ��� ����:� 4��������� ���� � o-���'�4����������������������������������� ���������������"��������������������������� ������������'
������"�� &��������&���)����"�������������������� � �������� &����'�!����� ������ ���� �� ������������������ �������������������"� �&������"���� �&������������������������ ������6�� ����'��� ��&� �������������������������������"���������������������� ���� �� ���'
*������������� ���"�&��������������"���&��������������� � �����������&�&��� t-��"�������&���&��� ������������&�'������������������"���� ��:�� ������������"������o-�������&��������������&�&�������'�����������"�������������������"����������mi serce, niby powrót drogiego starego przyjaciela.
��������������� �"���&������������&�������������������"��������"��������� �������'���������������� ����"���������������������� ������&�'�4�� ���������� ��������o-���������������������"��������� �� ���������������� �����&�����'�������������������� �� ������������� ������'�0������������'����� ��������:
!����������'�,�����'� !���&������� ����������� ���"� ������� �����,�@�"� ������&� ���"��� ����������������"����������������"�� �����������&�������������"����������&�������� �������������"������������&� �������� ����������� �� ��������������-�����'
����������������������&������:�0�� ����������������:-�*������������&�-������������������������&��-�,�@�:�,� �����&�"������"� �� �
������:������������"� ��������"�������������"����� ������!�������"�������������������
���������������� ����������"������ ������� � ���"��������"����� �����������������������o-���'�!����� ��������&���&������"������� ���������������'
0�����������������&������"�� �������������� �������������"������������6��d-����� ������� ������������������� ����������������'�!����� ����������&������������'0����������������������������"�� ������&��������� ������������������������&��������� ��"�����&��� ��������� ����&'
4�� ������������ �������"� �������� ���������'�!���������������������������"������������&���������&�&���&������&����� ������'�,��������&� ����������"�������!���������������������������������� �����)�"���� ����� ������� ������"�������������������� ���������&�������������� ���������������'�,��������&��������� ������y-���������������������.,��� /"�����"�������������&��"����������&��� ������'
63
!���� ������������������ ����������������� ���� �� ��������������������� �������"��������� ��������������"�!��������������������������&�����������)������'
-�������������"�!�������9�-�����������&�������'!������������ ����� ���������� �����&��������������������� ���������'-�3�������������������9�-�������������&�������������&�������'-�0������:�-�����������������!��������-�������������������'-���� ��� �� ������ ��� �� ��� � ����������-�������������&�������'-�6���� ��"� �������������-� � ������!�������'� -�3��� ��� �� ��� ������ ����"� &�� ��
���'-��������������������������9������ �������������:-�3��������������-� ���������������&���)�������!��������-���� ���������������
���������������������������������'�8�"���� ����� �:��� ������ ����������:0�� ��&������������ �������!�������������������&�&������ �'�����������������������
��)������"��� ���&����������'�6�������&�"�������� ���� �������������"� ���� &� ����������'������� ������� �������������������&�&�������'�=� �� ����&���������"�������� ���������������'�>�������� &�&�������������"�� �� ��"��� ����������������������o-������'�0����� ����&� �����������������������'�*������� �������������� �� &�� ���e-����'�!��&������������"���� �����������������������&������"�������2
-�!�������:�0�����& ������������9-�5�"����9�-�� �������!�������������������&�������'�-�0��"��� �:-�!����&���&���������"����������-�������������������������&�'-�0�� �:�-��������!�������'�6�������&���&����&�&�����'-�0�����������&����"�������"���������������'�0����� �����&�������'''�0�������"
��� ����������� ������ ��'-�!������������:�5�� �����������������:�-�����������������!�������'�-���������� �
������������������������"��&������"���������:��������������������������&�� &�������� ������'�<���������������&�������� ����o-
�����&�&����������"������������!���������� ���� ���&�������&���2-�5�� ���������������������:���� �� ���� ������:������� �������� ����:�0��"���"���
��&�������������"�������������:�0��:��������&���������������"������ ��� ��������"��&"�� �� ���������'�0���������� ��:�0������������� � ���"������������������"�&���� � ��������������������"���� ����� ���&� ����'�# ����������&�"�������"�������"�����������&���� ����������� � �� ��������"�,�@�� �������������������� �'��������"�,�@�9
-�3:�5������ � ���� � ���:�-����������'�-�*� �����������������������&����������'-�0��������*�����������&� ������&�������:�!�������������:�-��������!������������y-
��&������������������������ ������&�� ���������� ���� ������ ��������1� ��������������������������)�������� ����&����������"����������*������"�����������&����������� �� �������� �� �������� ����� &�� ������ ����&�'� !�� ������ ��������� &�� �� �������"���������������������������������� ������������������� �� ��������"�������������������� ������� ���� ��"��&�������&����"�&��� ������ ����&'
4�� ���� ����������������������'�8����� ����"� &��� ������ �� ������� &���� ����������'8 ��"���������!�������"������������������������ ����������'�8����� �������4����)� r-���� ��!�������� � ���"� ��������� ���������������� ��<� ��"�� ����� �������� �����'# ����������� � ��������"���������&�� ����������������������������������'�# �������"���������������� �������"�&��� ����&� �����"������������&�&�����������&�"���������������� ������ �� �������� �� �������� ����� ��� ������ ���������������� &�&������'� 7� ���� ��������������������'''
# ����� ����������"��������������������� ����&����� ���������������������������"� ������������"������� �������&�� ������ ���"������������� ��������-�����"������
64
6�� �����������&���������������������'''�!��� ������� ������������"����������������2matka moja i Peggotty.
!�������������������������&"���������������&��������������'�0�����&��&�"���� �����&�& ��������������� �����������������'�8 �� ����������������"��� ������&����������'
-���������&������-�����������������-�����������������������,�@�9-�*������&:�-���������&������������������������'�-�4�� �����������������9-�0�������"����'�,���"����&�������������'-�4�� ����������������������� ��������9�������������&����������������9-�0�������"����"���� ���������������"���������� ��'�6�������������"����������������a-
����&���������������'�8�"�����������"����������������������9-�5�����&����������������:�6���� ���� ���"�������������&������&�&�� ��� ��'-�3�������!��*��� ���:H�����������������������������&������������:�!���*��������� ���������� a-
�����������������&����� ������ ������������������������������'����� � ������������������� ��� ���&�������� �'
-�������:�������:������������� �&������������������&�����"�����������&��������������,��� ���9
-�*�&�����*���"�!�������:�5�����&���������������:���������������"���������������tego biedaka od jego urodzenia.
-�6����������� ����'-�������� �� ����������������������� �����9�-� �������� �� ���������� ��������
moja matka.-�*��������,�@����� ���������-�� �������!�������"�����������&������ ��������������y-
�������&�&������������.-�5���� � ������������������ ����&���������� ���� ����� �������������-����������a-
&��'�-�0�� � ��"����������� ������:�<����&� ���&����������������������������*������'Czemu nie wychodzisz?
-�*� �������� ����� ��� ����������6�� �����-������� �������!�������'-��� ����&������-�����������������&��-���������������� ������� ���������������-
��� �������� ����� ����'�6���� �� ���� ���� ���"� ��� ��� ���� �� ��� �� ��� �� ������"� �������� ������������������������������"���� �������������'''�5�� ��������� �����"�����������"��������6�� ������� �"���������&������&� ����&�"��� �����'�!��������������tym?
!���������������������������� ��&�2�.0����&����������������&�&������� �� � ������n-tencjami”.
-�8:�����"������ � ���"�����������"��� � ��:�-���������� ��������������&�'�-�>o-����������� �������'�,���������������"��������������������������� �'�!���6�� ������������������������������'�����������������"�&������������������"����&������� ��� �����l-na i... i...
-�=� ��-��� ����� �������������'-�3�&����������������-�� ������&����������������������&��-������������ ����������9-�0��"�����������'''-�!�����������������������������"�&���������"����������������� �����������������������"
� ���&"�&����� ��"�� ���&������'�6�����������������'''�����&���������"���� �����������-�"� ����� ����� ����� ��� �� �� ���"� ����� &�&��� �������"�������"����� ���'�0�������� �����������������������&���'�3����������"� ���������&��������������'���9�6����������racji?
-�0����������'
65
-�!��������"��������������������'�!�������&���� ��������� �����������'���������u-����� �����������"� ������'� ����� ��� &��� ���&� ������&� �� ��� ��������� �� ��������� ���Murdstone...
-���������������������-����������������������!�������'-�0���������"������ �&���� ������������"��������������'���� �������� �����������e-
������"��������������������� ��"��������&���'�8���"�� ���� �&����������������� � ����n-���&������6�� �������� �&���"� ���&�������������"����������&�����"� ����&�����&�"����������&������'''�������� �����������'''� �� &����� ��"� �� &����� ������������ �������&"��� ���&������� �'''�������������"���&�"��������,�@�����"��������������� ����������i-����� ����'''���''����&� ���� �������������� � �����&������ �'�!������������ ��������o-������&�����&�������� ���� ������ ���&�&� � ��'������"�&�����������������"��������������� ��� ���� �� ��������'� 4���� ����"� &��� ��� �� &�����"� ������"� �� ������������������� ���������������"��������"�����������������������������'
-����������-�������������������&�������-����������������������'����������������"��������������������������"�������������'''��� ������� �� ����'�0�������������� ���������"����������������������������������������������"����������'
!��������������������������"� ������&������������������� ��������&�������&� �� �����������������'
-�!��������-����������������������������&�����������&� ���������-��������� ���������������������������'�����"����&�������&��������������&������������������&�����������&���� ����� ������� -� �� ��� �������� ��"� ��� &������ �� �������"� ������"� ������"� �� ������������"��������"����&��������&���&�����������&�������"�&����������� ������ ������"� ��������������������"����������"������������������� ���"� ���������������� ���mnie pan Copperfield.
��� ����� ��������������!��������������� ��������������&������ ��������'�!����&� o-��������&������������������ �������������������������&������������ �&������� �"������������!����������������&������ ������������������ �������������������&�&������ o-���� ��������������������������"���������������������������&����� ��������'��� ���� ������'�!�����������������������������&�� ����&�������������������� � ��&��������o-sobieniu.
!���� ����"���� ���������������������������������� ������"��������������!����������������� ���������������������� ����"�����������������&��� ������� ������������&��y- ��������������'�0�������"�������������������������������� � ����������&�� �� �����o-��9�!�������������������������4�����;����"���4����)������ �� �������������������e-����"�������&�������������������� ����"���������������� ���������� �����������������������������������'
8����� ��������&��� ��� ������������������������������'�!�������������� �����&���� ���������&���� ���"����&��������"������6�� �����&����� ���"� ��� ���������������e-������ ��������"����������������������������������"�������� �����&� ��� �"� �� ��� ��� ������������������"���������&�����&��������� ������6�� ����'�(���������&�"������������������� ��������������� ���������"���������������'�# ����� �������������������������������"� ������������ ��������&��� ������ ������������"�&���� y- ������ ��������������� �� �� ������� ��������"�������&������������� �����������niby puch marny.
0���&����� ��� ������ ��� ��������������� ��������������'�8 ��������������������������������&�����������������������6�� ����'�!�� ������ ���������������� e- ���� ����������������&�'
4�������� ���������"���������� ������� ������'�4�������&�������������� �� �'�!a-������������������"������� ������� �"������������&� ��&����������'
� ��������������������������&��������������������������� ������2
66
-�!����������� �� ������:�����&���������������"������ ��"�� ������������ �����'-��� ������������������������-�� �����'!� ������������������"���������� �����������'�0��������������������������� ����j-
�����������"���������������������� ����'��� �����������&� &��������������������� surowym i ponurym jego wzrokiem.
-�5����������������9�-��������������6�� ����'-�,� ����-�� �������� �&�������������"��������������� ���� ����-������� ����������
� �������&�9-�6������'-�<������� ���� �9– Od dnia dzisiejszego.-�():����&�����&� �� ��������&'���� � ��������&�������� ����������������� ��������� ���'���������������i-
������� �������� ���� ����&������������������������� ���'������ ��������� �� ��e-������"����������������"��������������������������������������� ������&����� ����e-niem.
�������������������� �������������&��������������� ������������ ����&�"���������������� ��������������"������������� ������'����� ���� �� �������������&�"������������ ���������������������&�"� ���������������������������������������������&�&������� ��������"������������������ �������������� �'�!���6�� ���������� �����������"������������������������������ ���������'
-������"�5��9�-������������������������������&�'– Na Boga, Klaro! Widzisz?– Co takiego?
— ������&�:������������������������� ������:��������������� ������"�������&����������� ���"������������ ������ &�&���� ���� �� ���� �
���� &�����������'�0���������������������� ��&� ���������������� ��������� ���������"�������������"� ������� ����������������������&��� ����������������������������w-��� ���"������������������� �������������������� ��������6�� ����'— 6������������������&�"�5��:�-������ �����'7��� ���� ������ ��� ���� ������ ��������� B���������� ��� ������� �����"� &���
���������&������C� ����� ���� ������������� ���� ��� ������ ����6�� ����'�6������&��������&������������������������&��������� &����� ����������� ��������2
-�,�@�"��� ����"� ����&�-���������������������������������������������������'!���6�� ������������������������������������������'-�0�&�������&� �� � ��-�������� ���� �� �� ���������������-��&�������&"� ������
������&���������"�����������������������&��������"� �������� � �:-����������"������9�-����������������5���6�� ����'-�������5���-����������� ������������������ �������������&��-���& �&���� o-
������������� ����������,�@����������'-��������������� �"������:�-�� ��� ������������ �������������6�� ����'-�3���"�������5��:'''-��������������&�������&'�5�������� � �������"�����������"���������������� ������
���������� ���������� ����9� �� �:�!� ���� �������� ������ �������� ��������������'�0������&�������� ����� ������� �� � ��� � ������ -� ��� ������� ��������� ���a-������������ �� �������'
�� �������������� ��������������6�� ����'��� �������������� ������� �� ��"�����&����� ���������"�� �����"��������������"���� ��������������������"�����"�������������� ����"� ���������� ��� ���� ���� ��� ��������"� ������������� ��������� ���� �e-������"���������"�������'���������������������"���������� ����������������&����'
67
# ������ ���� ������&�"������������������"����������������� �������������������"���������� ������&�&������"������� � ��������&�����6�� ����"����� ��&����� �������������������&�����������'������������������������ � ���"� ����������)����� ������&������"�������"���� ���������� � ��������������"��������������"��� ��������������a-�������������������������������� ���������'�7��������� ������������������� �� �����"����� �������"��������&��� ��� ����������������������� �� ��������6�� ����'��i- ���������"�������������"�������������"�����������'�0��&� ����������� ������ �� o-��������������&������"����������� ��&�������������������� ���������������������'��������������� ����������������!��������������'������������� ����� � �"���� a-�������� ����� �'�� �&������ &� ��"�������������"�&������� ��������������������� ������� � ���������� ������������&�'�!����� �� ������������ ������������ ��� o-�������������"������������������������&�&� �� �&������'�#������� �����&��� e-� �����'
-�,��� ���� -� ��������� ���� ��� � �� ���"� ��� ��� ���� &��� � ����"� ���6�� ����� -� ���������������������������������������������� ����'
-�!�����&����� ���� ��-� � ��������6�� ����'��������������������� �������&�������������������'-����������"�,��� ����-�����������6�� �����-������������������������������&�e-
�����&������������������9-�4����������������������������������������������-���������������6�� ��o-
�'�-�6�������������������"������9-�!��������������"�������5���-�� ����������� ����-�������"����������'''������� a-
��������"�������5��"�� �������� ����������9-�0���������-�� �����������6�� �����-���������������"�� �������"�������������
�����'�0�����������������&�� �����������&���� ������������ ��"�������� ��"���������&�������� ������ ����������� ����'
-�0�&�����&"�������5���-��� ����������������&��-�����������"�������������� i-�����'
-�8�:�!���������"����������������-�� ���������������������6�� ����'-�3������"�����-������ �������������&��-����������������� ������&����������������'''
��� &���� ������ ������������� ��� ��������� �� � ����� �����������'�(��&�"���������"���&�������&�������� � �'''
-�8:����"���������������������������������-������������ � ���������6�� ������������&���������������������������'�-�8:����:�0���&��������� �������������������� ����&���� ����������� ����������'���� �������������"���� ���'�*���������������&���&����� �������� �������� �������� ������������'� ������� ����� ���� ����� ����� �� �������� ���"�� �����������������'''�&����� ��"���� �����������'
-� 7������"������:�-����������������"���� ���������������6�� �����-���������� ��� ����������� ��������������������'
-�����"�? ��� ����-�� ����������������������-�����������������������������"�����o-��������&�� �����&������� ������ ��������� �����"������������������������� ����'''
-������������������ ����������-�� ��������6�� �����-������ �� �� ���&���o-����� ��� �'
(������������&�&��������������"� &���� � ����������2�.������"� �����? ��� ���/"����� ����&� ����� ���� ������'
-��������������������������-�����������6�� �����������&������� ������-������o-���������� �����������������������"�� ��������������&������ ����������'��������&���"�� ����������������������� '''����������������������'
-�!���������������-���� ����������� �����-� ����&���� ����������'
68
-�0����������&��������������:�-������ ���"���������������&���� �� ��� �������������������������������'�-�����"���������'��������������������"�������� �&������ �i-�����������������������&�'���� �"� ������"������������"� � ��� ������� ������������������������"������ ������������'�����������������"� ��������"�� �������� �"�a-����������������������'
!���6�� �������������������������'-���������-��������-��������������"����)���� �������&������ ���� ������ ��"� &��� ��
����������&�&"�5���6�� ����"�&����� ������&������'�0����� �"�� ������������ ����&���� �������������� ��� ��� ������������������'�(�� � �����'
6����� ������&��� ��������&��������������&�����������������'-�0�������� �������&�������������������-��������-����������������� �������������
�������������������"� �����������������������"��&�����&����� ������������1�� ��������������������� � �������������������������'�*� �"�������������������"�������� ����������"� ������ �-� �������� ���������� ������&��� ���� �� ���� -� ��� � �"� ������ ��� ��wszelkim twym zachciankom, nie jest wcale odpowiednim dla ciebie towarzystwem...
-�0�&��� ����� ��&�����-����������������6�� ����'-�5� ����������-���������-�����������"�� ������ ���������!�������"������������"
���������&����� ����� ��� ������ ��������������"� ����������������������������������-����� �� ��&�&� ����� �� � ������� ���������"� &����� ��� ����� ���� ��������'� >��������mnie?
>���������� �����&�����"� ��� ������������"� &����� ����������������� �������� �� �� �&���&������"��������� ������������������������'���������������������� �����a-�������"��������������������� ������������������������� ������� ��������� ������ ��������������������� ������������&�"������������������� �&�������&����� ���e-nia.
7���������������������������"�&�������"���������)����������'�����&���&�����������������������6�� ������������������������� ������������������"�������&���������������'�0������������� ������������� ���"����&���������� �������������������� ������&������ � ���'������������� ���� �� ������� ������"� �� ������ ������������������6�� ������������ ����������"� &��� ������������� �� �� ��"� ���� �� ���� �� �������'�<�������� ��� �����������"����������� �����"� ������� ��)����'''�8"� � �� ��� ��������� ������ ���:
!� ����"�������������"��������������� ������ ������� �������������� � �������� ��� ������ ��������6�� �����-�&���������������������&����� �� ����"�������&����������������������������'
3�� �� �:���� ���:�4����������&������������"��������"����&���������"����������� ����&� ����������� ��"��������&��������"�&� ����������� ��"��������&�"�&� ����� �zbyteczna – moja.
3���������:��������� ������'�6����������������������������������&��"����������&�������������&��&���&� �� ��� ���&��������� ���������� �� �� �������� � �����������"�����&��� ��������������������������� ���� �������������� ���������.��� �&"�*������/�� ��.!����"�������/"���������&���������������� �������"������������������"���������y-������&� ����������������� �����'
7���������������������������"������������ ������������"�� ���������� � �������j-���������������:�5����������������� ������"�������������������� ���������������e-���:� �� &���� ���������������� ��������� � ������� ��������&� �� ���� �� �������� ���6�� ������ ����&���&����� �������:
������������������&�� �� ��"��������������������6�� ������� �& ������)��������� �������������"����&�������������'
69
8 &�� ������ �������'���� ����������������������������"������������&������� u-&���������������������������������������������������� ������������� ����������� a-������ ���� ��� 4����)�����'� ����� ��� *������ �� &����� �������� �� � ��� �� �� ��������6�� ������� ���"�������������������������������������"����������������a-�����������������������&���������2
– Klaro!(���������������"� ��������"�������"� &������ ���� ������ ������'''������ ����� &� ��"� ��
������������&� ��'��� ���������������� ������������� ������ ������"����� �������������������������������������� ������ ������'�8�����������������������&�&�������"�&��������"�������������������������������"�������"������������������'
4�� ������� &����������"� � ��� ���� &������� ����� &�&� ��������1���������� �� ��� ������'8 ���������������������'�4�������� �����������"��� ������ ��������"�� ���������������&��� ����'�,����� ������ �"�������� ��������������������������������������&�&"���)�� �����"�� �������������� �������� ����� ��& ������� �����"� ���������&������"������������������'
������� ������� &�� ������������� ���"� ���&���� ��������� �����"� ����"���������"��������"��������� ���������������'
70
����������#
����������������������
�!���&�����������"����������������������� ���������� ��"������� �&������������'0��������������������������������������������������"����4����)���� � ������������o-����������������� ����'�!������������������"�&����������������&"��������������������"������� ������������������������&�&������������������������������'�7�� �� ����a-�����������&� �����������������������������&����������������'���� �������������������"��������� ��������������������� ���������������������&�� ���������������� ��'�>�������������"�������� ����������"���������������������� �&�"�������� ���a-������������� ��� ����� �&��������'
5�����&���������������� ����:����&��&�������������������������������"��� ��� �������������������� ���� ���� � ��� ����"����&���������� ������������������ �&�������������"�����������������������������������&��� �"���� ������������������������������������������������� ������������"�������������������������������&������ �������� ���������"�������������� ������������'
�&� ������������� ��� ���� �� �����������&��� �� ������ ���"� � �� �����&��� ���� �� ����������4�����������2
– Dawid Copperfield proszony jest do bawialnego pokoju.4�� ��������� ������ ���������� �������������� �� &������ ��������������� �!�������'
!���������������������&���������"�������������������������������������"�� �������a-�����������������������'— 0���������"�,��� ����-�������������4����-����������"���&��������"����������'��� ����� �����������"� &����� ����������"� ������� ��� ���������� ���"� ����� ��
���������� �� ����������� �����"� �����&� ������� ������������� �� ��'���� ���� �o-��������� �� �������������&�� ��������������������� ��� ����&������ ��� ���� �� ���e-�����&������ ������'�!����������������������������������������������'�!����������g- ���������� �'
-�,��� ����������)��� �-��������������������������� ��������������������� ��&��������� ���-������� ��������������� �'''������������ ������� ����"���&�� ������'
!���������"��������������&������"������������������"���������&���������������������������������'
-� 5������ � ������ ��-���������������������-� � �� ��������� ����������������"� &���� �������� ������������ �������'''� ���� �� ����'��������� &� ������� ���&� ���������& ����� ������������ ��&� �����&����� �'� 5� ����������� ������� ���&����"� ����� �� ������ ��������'
4��&������������� ������'-���� ������������� �����������&��"��������������������������� � ����� �����9�-
�����������������������'�-��������������&�� ����&�������� ����9,������������&���������� �����"������������������'���������� ����� ����"����������
���������'-�*�� ����� ����"���&�� ������� -� ������� -� ������������� ������� �����"� ��'''� &���
�����������'
71
!���� ������ ���������� ��� �� � �� � ���� �������&������ &�&� �����'� !�� ������ ������������������������������������������'-�*�� ��"� �� ���&���������-� � ���'�����������'
-�(�����'4�������� ����� ������'�!�������"�&�����������������'!����������� � ��� ���� ������������������������������'����������������������� ��
���������"������������������&���������'�!�������"� �����������������������"�������� � ���������"� ������������'�# ����� &��� ����������������"�������������������"���� y-�&���&� ���������&��������&�����'
!�����&� ��� ������������&�"� �������������������&��� ���"�������������������� ��b-�����'�6���������������"�&������������������������"�������� ���������'�6��������� ��������"�������������������������������"����&���������� ����������������������������� ��� � ��'�6�����������������������&��������������������&"����� �����������a-����� �����&�&��������� � � ������������� �������'�!�������������������������������"� � �� ���� ����������� �������"� �������������������������� �� ������� �� �����'!���������� ����� ���"� ���������������������� )���������������������������������������������� ������"�� ������� ����� �� ���"� ��� ��������� ��������������� '���������������"���� ��������&�������������������� ������������ �&��������������������� ����'
*������&� ��������� ���������������� ������� ��������� �����&���'�6������������� �������� ����������� ��� ��������&��� �"�� ������ ��������������������&���� a-����������&�������������������&���"�������������&���"���� �����������������������������������������������"�������������������������������� ��"�������������&����� �����"���������������������"�����&���� � ��������������������������������������'
( ��� ����������� �� ���� ���&����� ���� &��� ��� ��������"� ����� ������ ������������������ �� ���������� ����&�� ���� ��� ���������� ������������'� ���������� �� ���� �������������� �� �� ������ ������ �����"� �� ��������� ��� ���� ��������� �o-�������� ��������� �����'�������"������������� ������������� �"�� ������������a-��1� �� ��"�����)������������� &�� &���� &� ��� �����"� ������ ����� ��"� ������� ����������� ����� ������������&���������������� ��� ����������'�� ���� ��� �����)��������������&�� ���&���������������&���������&��������� ���������������������&���������'
!������ �����&���������4�����;�������������������& ��"������&�� ���� �������t-��'�,������� ���&����� �� ��������&� ���� ��������&� ���� ������������D������'� !������������� ��������� ������� *������'� 0��� ���� ��"� �&����� ���� ��������� ����"� �����������������"�������"�����������"�� �����������"�������� ��������� ���������������������'
-��������������)��� 9�-�������'-�5������-�� ����� ������'-�!���������������-� �������������&��� �����������&�� �'�-����������� ��� ��������� a-
walera.�����������������1��� ����������� ��������� ���������&����� ���������������e-
��������������&��������'�0� � ��������������������2�.8���"��������"� ������������� e-���"�� �������� ��"��� ������� '/
4�������������� ����������"������������������������������ ����� � ����������d-�������"������������������� �����������������������������������������"����������������� � ��'� !������ ����� ������ ����������� ����������&� �� � ��'� �������� �� �� ������&���� ����������&��������������������������������"�������������������������� ������o-�������� �� ��'�0��������������� ���������"���������&������� �������������przypalo-�&������&������'�������"��������������� ���"��������������� �� � ��������� ������'
72
�������� ����������"�&�������� �����"��� ��������� �� �����&������ ���"��� ������������������"�� ��������������������"��������������������� ��������������&���2�.����"����"�����/'����������������������������������&� ����&��� �������������2�.>���tat-tat, rat-tat-tat”.
-�0�:�-���������������������&�������&������� ��&� �&�������������-�&������� �����o-bota, Minnie?
-�4����������������-�� ������������������ ���������� �����������'�-�*� ����o-kojny, ojcze.
!��8���� � &��� ��������1� ���� �"� �� �����������"� ������ &��������������������������� �����������'
-�,� ����-���������������'-�8&���:�-����������6����-������������������9-�4����������� ����� �� �������"�������:�-�� ����� ��������������������'�-
Ale tak jest.-�������� ������������"��������'�0��� ��������������� �������'– Najlepsza to metoda.-�������:������������������������ ��������������-� ��������� �������'-�,� ���"� � ����-�������� �������8���'�-�3������"�� ����� ��� �����"������������
�������������'�!��������������� ��������'����������������������������������������"��������������������������������&��"���
�&�������&���� ���������&����� �"���� &���������������������������&��������������"����a-��&��������������&�������������������)����"���������������"������ �� �����������e-������� ������������&������� �'
-���������������������-�������-������������������ �'�6� ��&����� ���'�!��� � ������� ����&��"���� "� �������"� ��� �&��������� ����&��"� ��� ��������'�� ���������"������������&������������ �����������'
� ��������� ����"�� ������� ���������"������ ���������������������&�������o- ����"� �����&�'�!������������������ ��������������������� ���������������� � � o-��'�8����������� ��������� ���.�� ���"���� ���������/"���� ������� &������������"����- ���������������������������������������&���������������� �� ��� �� � ���������������� ��� �����"��������������������������&��������������"� ������'
-�8 � ����&���-�����������8����������&��������������-�� � ����������������'-����� ���9�-� ��������'��� ��� ���� ��������������� �� ������� �&��������� �������
apetyt.-��������� � ������ ����"�������������� ���'��������&��'�6������ ���������� ��e-
���������������"������������������������������������ �� ������������'.>����������"������������/�-� �����������������'-�!��������"� �� ��������-������������������'
— ����������������������� ����"�&������������&� ��������9�-����� ����'!��8�������������������'„Rat-tat-tat, rat-tat-tat”.
-�4������������������&�������-���������������'-�*�� �����:�(����:-�0��������������� ��������������� �������'����"������'��� ������������ ����������������&�����"�� ��������)������������ �����������a-
&����������� �����������"�������������6���������"������������������������ ����� ������������������ ����������1� ������6���� ��� ���� ������ �� ���'�,� ��� ����������� �� ��������"� � ��� � �������� ��� ���� ��� �� ��������������� ������ �� �����'� ������ ��� &�&��������������������������"���������������������������������� ���'
73
��������������"��� ������&������ ���������&����������������������� ����������������������������"���������������������&��"���������������'
-�3���"�5����9�-���������������'— ����������������-�� �����'6����������������������������"���������������&�&����������� ������'
-�*���������������&����������"���9�!���� �������"�� �������� �� ����� �"���9�-��y-�������8���'
-����:�-�� ������5�����-��� �����������������6���"� �������������'�6���� ������ �����'
-�3�&����:�-�����������&��������&������������&������������ ������ � ��2— 6���� ����������������'''<���������������������������2
– Nie, nie, ojcze.-�4� �����"���������������������&������-���������������-��������������������������'�����������'�4��������������&�&������'�0�� ������ ��������� ������"�&�������� ���o-
�"��������������������� ��� ������������������� ���������������� ��� ����������"�&��������� ������������������������'
4����������� ���� �� ���� ���� ��������"� ��� ������� �� ������"� ���� ������ ������ ��������������������� �������� ������������� ������������� ����������������'�6����� a-&���������������������������&��� ���'���������������������������������'�5����"������������������������� ����&"�����������&������������������&����������������� ������y-�'�0������ ��� �������� �&���&���&� �����"������� ����� ���"� ��� �������� ����� �� �����"������������������������������'��� ����'�8���������������������� ������������������������������ ���������"��������������������"��� ����"�����������"������������u-�����"�����&��������������������"�������� �������������������������'
!������ ����������������������������� ��������������������������������������������y-������������'������������� � �����������������������������'���������� � ���� ��"� o-������������������1������������� ��������'�6��&���� ���������'�������� ��� ����� ����"������������������"���������������������"��� ��������������������������'
0�����������"�� ��� ����������� �������� � ���� ����� �������������&�����"����������������������� ����� ����������&�������������������������������'��������������������������"����������"�����������������&"�&���� � �����& ������������� ������"�����ó-��������������������������'
4�������� ����������� �������������'�6������5������� �������"��������������� ���������������� �����'�#��� ��������� ������������������������������������ ��"��������������� � ������"� ����������� ��� ����������� �� ����������"� �� �����&��� ��� ��������'�# ������������������������������ ���"��������� �� &� ��"� ����� &��������"���� &� �����������"���� ���������������� � ����"������������������������ ��&��������������a-��������� ���� ������ ���� � ����������� ���� ��������� �����"� &��� �������� �� �� ���&������� ������������������'�4����� ����������������&���������� ��� ����'
�������������������������"����������������� &������!�������'�0���� �����&��y- �������������"�����������������������������������������"�������������"�&���� � ����-������������ � �����������������'�4�� ����������� ��������������������������������� �����������������&������&����'��������� �������'
!��6�� �����������������&���&���&������������"�� ������� �� �� ������������&�'������ ������)�����"�������'�!���6�� �������� ����������� ������������������������'� !� ���� ��� ��� �� ������ ������� ����&��� � �&����� �������"� ���� ������� ������������������ �'
-�����-�� ����� �����������������'-�!���������������� ���������9�-� � ���'
74
-�!����������"��������� ���������&��� ����'�0����������������������������������'0��� ������"� ��� �� ����� ����&�������� ����������� ���� ����� ������ �� ���� �� � ���"���������������������������������"�������������������������'�,�������� ���������k-��������"�&����&���� ����������� ������ ��� ��������"�����&��"���&��&���������������������'�,������������������������� ����������� �����1�������&�&����������������������"� ���� ���������������� ������������������������"��� ������� &�&� �� ����� ������u-����"������������ ����� �����&��������� �������������"������)�� ��&�&�������&���&���&����������������'
*���� &�&� ���� ��������������� �� ����"� ���� &�&���� ������'�8�������� &�� ������ �� �� ���������������������� ������ ��� ����� �������'���������������� �� ������ ���� ���� �������&�'4�� ������������������������������������������������&������������ ������������������ ��������������'�>�� �������������� ���������"� �������� ���������'�8�&� ����������������&� ������� ��������� ����������������&��'
�� ���� ������ ��&����� ������ �������� ������� !�������"� ������ ��� ��������������&�"�� �����������������������&���� �����������'����������������"�� ��������������"��� ��������������"� ����������������'����������������� ��-��� ��"��������������� ���������"������������������&��������������������������������-�������� ��������������'���������� �������� ����"�������"� ������"������&�:�<����� ����������������������y-��&����������������"�������������&������&��2
– O! Nie! Nie! Nie!# � �������� ���������&����������&� ������"�������� ������� ����� ���� ��&1�����
���������������� �������������"���������������"��������������� � ��������������"�������� �������������������"���� ���������������"��� �����������6�� ����"�������a-���&����� �"���������������������������������'�!���������� ����� ���������� �����'— 5�����������"��������������96��������� ������������'
-�0��������"��������-����������������������������� ��������������������������o-����-�&������ ��������� �������:�,��������"��������� �&����'
8��������������������� ���� ������6�� ����'-�0������������������������������-�������� �����"�����������������"����������
6�� ������ ������� ������������"���)������������������ ���������������������&�������&����'
0���&����"�&�������������"���������������������������"���� ������"�� ������������w-��������� ��'�!�������"������ ��������������������������8������������������������- ���'�!��������������������� ��"���� � ����� ��&����������&��� �� ����� ���������� �����������������������������&�'
*������������2����6�� ����"������ ����"����#������"�������������&�'�# ������y-������� ���"����� ����������&�������������������������� ���'�!�����������������������"��������������"� ����"��������������������"�� ������� ������������������������u-����������������� ��������������'''
4��������� ������������'�,������� ������������� ������ � �������������&���&������ ������ &�� �� ���������� �� �����'� !������� ����������� ���������� �����'� ������������������������ ��"� ��� ��������'�0� �� ���������������� �������� �� �� ������� �������������������2
-�.5���&��������������������������"������!�:/(���������������'�8 �&����������'�8�� ��������������������"�&� �����������������
�����������:�!�����&�����"����!������ ������� ����� ����&2.7 ��������&�/'���������������&��������������������������������������"���������� �������� o-
������"�� ����������� ������ ��� ������� ��������� �����&� ��������&���� ����"� ������
75
������������&�&"��������������&�"�� ��������������� ��������� �������&��������'�0����y-��������������� �� ���"� ����� � ��� ��� ���"���������� ��� &� �������������� ����� o-��� ��"� &������ ����������� ����������� ����� ������6���� �� ����&���� ���� &�&� ���&�����"�����&�������&������������������'
4������������'������������ �������"���������������������'�!��� ������������������� ��"�������������������"������&���� ��� ����&"���� �� ���&�&������� ������&��o-���������'���� ������� ������� ���"������������� �� �����������"������ �����������"�� ���������������� �1�����&������ �"�� ��������������� �&��� �����������&�"����o- ������������������ �����'
��������������� ������� ���������������&�������������'�!����&�������� ���)a-��&���������������&������������������������� ��"������ �����&����������������������&�����'
!������������������� ����� �����������&�'��� ��������������� ����������&���������)���"� � ����� ��������������&��'�!�������� ���� ��� �� ����������� �� ������� ��&�������������������� ������&��� ������� �������� �����"����������� ���������� ������������ �����������������"�&���� � �������������������������� ��������'�8����� ��������������&���"�&������������������������'
-�8 � ����&���-��������-� �������������'�6���������������&"���� ��������������'����������������� ��������� ������������ �����"��������������"���������� ���������"�����������&"��� ������� ���������������'�!��� ���� ������ ��������� ������� ��������������������������������"�������������� ������������������� ������������� ��"� �������a-&����������� ������������"���������������������������� �� ���� �������� ��������'�4� ���-��������-���������������������� �� ���&���������"����������2���� �������������������� �e- �������� � �&���'�,����������������������������"�&���� ����&� ���"�����������������g-dy.
���������������!���������� ������������ ����������������'-�8����������-�������� ���&�-��� �������&������"�&���� ����&� �����"��������������"
��������&������������&�'��� ���������� &�� �"��� �������"������ ��������2�.0���� o- ��������&�������������&"�������������� �������������/'�4������������������� ��o- �"���� �� ��� ����"����&���� ��������� �������"�������������������������������������l-������� ��'�0�� ����������������������������������"� �������������������������"�����������������������"���������'�>��� �����"� �� ��� �� ����"� ����� ������������������-����2�.6�&� ����"��� ��"����&����������/'���� ���&������������������� �������� ����"���������2�.!�������"���������������"�������� �"� ������������������'����&������ �� ��" �� �������'�5����������� ������"����������������"����������"����� �� ��� �����'*��������������&�� �����:�0����!����������&�&�������� �� ��������������� �/'�8 ��e-���������������� �����������&�&�����������-���������!�������'�-�����������������������������"����������"��� �������"����������� ���"�������� ����&�� �����"������� ���d-�� ������ �&�&����������"���������������������������"�&���� � �����������������& o-��������&���"�������������������������'�8������������������������������������ ��2.5���������&�����������������"�����������"�����&�����������������"���������������o-����&�/'��������������������'�*�� �����������������������&� �� ��������� ���:�.!���������-��������&�������-�������&�,�@��� ����� �����������&���������������������������� ����"������������������������������"�������"������������������ �����������/'
,�����������������������'�!������������� �������&������'-�!����&���������-��������-����������&�&��������"���� ����� �������&"����������
���� ������������� ��"������������'''�,�������&�:�0� ��� ������������������&����������"� ������������������ ����&�����������������"�&��� � ���"������������ ����������� r-)��� "�&���&��������"�� ������������������� ��"��������"��������&���������������&������� ��&�������&��� �����������&��������������"��������� ��&�&�������'�.!� �������"�� ���� �
76
��� ���-�������� �� ���������&���������������� ����-��������������������&�"����������a- ����"��������� �&��������&�&�������"�����&������� ����&���� ��/'���� ����"�&���������"��-��:�,�@�"����������9��������"����&�&���������������� ����������-��������&�������� ������"���"�������������&"�� ������&�!�������'
���� ���� ���������������� ���������&� ������ �� ����&�������'�8 ������"� &����� �� �� o-��� ������� �������������"� ������ ��������&�&��������� &�&�� ���� ����"� &���� �������������������'�8 ���&��������� ������&��������������&����� ������������������������&���e-���&���������������"����&�&������ ����������� �������������&�����������"����������������������&��� ������� ������������������&�'���"������������� ������!�������"��� ������ ��� ������������ ��� �������� �������� ������"� ����"� ���������"� �������&��������������"�������������� ��&���������������������� ���� ����&���"�� ������������� �'�,�������"���������� ����'� ��������� �������&�������������������������&����������������� ��������� ����� �'������ �����������&���������� ����������������� ����������'� 0�� ����� &�&� ��������&���� ������� ��� ����� &�� ���"� &��� ��� ��� �����"������������������&�&������'
77
���������#
������������"����������
!�� ������ ��� �� � ��������� ����� ���� 6�� ����� ������� ������ ��� � �� !�������'�������� �������&������������� &�&��� �������"� �� ��"��������������� �������!e-������������������ ����� � �������"�����������������&���'�!���� ��������"� ����a-��� ������������ �������"�������������"� �������'� �� ������� ������ � ������� ���� � � ���oboje.
8����� �� �� ������ ������������&�&� ������������ ���������������"� ��� ���������� ���������'�������&���������������������� ����� ������������ �"�� � �������� ���� ��� ��'�>��� � � ����� ���� ��� ����� �� �������������6�� ����"� ��� �������� ������9�8 ����� ��������������"� ����������� ��"���������������'�!���������������������� ���� ��������������!���������� ������������������� ���������������������i-������ ���� ����'
�����������������������&� �������������'�,� �&��������� � ���������"������o-���� ��������� ������������������������������"�� � ������� ������������ � �������������'�8����������������������� ����� ����� ����'�0����������� &��"� � ��������� ����� ������� �� �������� �������� ����&�"� ������"� ���� � ��� ���������� ����������������������"�����6�� ����� ��������������� �"�� �������� ����'�0��� �o-�������������� ��������������!�������"������������ ������������������������ a-��6�� ����"�&� ���������"�������������������������������'������������ ������������"���������� �����6�� ����������&�������������������&������������������������9������������� &� �������������"� ���� ���� ����� ������� �� &������������������o-�������"��������������� ���'
0��������� ������� ���� ���������������������'�8�������� ��������������"� �� �&�t-���������������� �'�!�������������"������ ������� ������������������������������������������������ ����������������"����� �������������������������"��������"��������������������������������� ����������&����&�������'������������������������� �"���&��� ������������ �&������& ��������������������������'''������� ��� �����������"������� �������"� �������� �� ����"� ������ � ���� ���"� &��� � � ���������� &�� �� �� ������������������������&��������&�'������������ ������ �������������� �����"nagich.
-�!��������-������������������������������&��������������������-�� �&��������"����������6�� ��������������&� �� �'�0��������� �������������� ������ �"� ����� �����&��������������������'
-�������'''��������-��������!������������������������������'-�8���"�!�������:��������������"� ��� ������������"� ��� � �� ��� ��� ������ ���� ����"� ��
�����������"���������������"��������'-�4�� ������������� ����9�-������������������������'-�*���� ����"�&�������������&�����������'������"���� ����� �������������������������"
&���������"���������� ��������������������"� �� �'''-�*�� �9�-������������!�������'
78
-����������-�� ���������������������� �&���������������&���� ���'�-�# � ����� ��"&���������"����������"�������� ���������������'�!����������&��&�����������"������&�����������"�������� ���� ����'
!�������������������&�������������������������������'-�,�@�:�-����������������'-�4�����"�!�������'-�4�����������"�������������"���������� ������&������"�������������"���*�� ����o-
�"���������������������� ����� ����"���&�� ������'-���������������������������9�-����������&������'�-������������������������� ����
����������9-�4� ���-�� �������-���� � ����������������� ��D�����������������������'-�8:���� � ����-�����������������&�������'�-�5� ��� ���� &������ �����"���� ��� �
���"�&���� � ������ ����������"���&�����!�������'������� �� � ��������������� ����"������������������:
-�7�������:�7�������:�-����������������&�������-� ��������� � �����"�������"� � �����&�� ���������� ����"���������������� ����"� ������������������'
8 ������������������������������������"���!��������������� ���&2-���������&� �� �� ������������������������� �'������ �������������&��� ����� ��'
8���"������"��������"���������������������� �� ���������������&������������ �"�����������������'
5����� ��������������� �������������������������&��� ��"� ���������� ������&���'6�������������������������� ��������������"�����&������������� �������� ��"��d-������������� �������������&�������� ��������������"������ ����������������e-����� �������"������������������������������������"����� ����������& ������������ �����"� ������������ ������� ���� ����� ������ ������� ?�����"� ������ ���� &�&���& ������"�� ����������������-������������ &�������������������&���'�!�������� &� �������� ������������������������"������ �������������6�� ����'�4���������"����t-�������������� ����"�� ���������������������������� ������"�� �� ������������r-����������� ���������'�!������������������������"���� ����������"������������������i-��"���������� ���� ��������'
-��������� � �������������-������ ����������6�� ���������� �&��� �����������������-��������������&������� ������������������'��������� �� ������� �"�������� ��"�������"����� �������� � ����� ���������������'�������&�����&�����������'
!������������������������������ ����� �"���������&��&� �������������� �������������������������'
-�;�:�-�������������6�� ��������� ����&��������� � ��������-������������"�&������&���"�� �� �����������������������&"����� ���� ��"������ ������������������ &�� ������������'
!� �������������������&���&� ���� ����&��� �������� ���"�� �������)��������o-����"���� ���������������������������������&�����"�&������������������'�>���� � �"���&�� ����������������������������� �� �� ������ ������'� * � �� ��� � �� �������������������������������&����������� �������������� ���� �������� �&����!�����������o-wi do odjazdu.
!��*������ �&����� ���� ��� ��)����� !�������'� !�������� ��� ���"� �� ������� ������� ���"������������������������ ���'�����������)��������&����������"� &������������ ���"�������"�&������������������������� ����������'
!������������� ���������� ������������&������������ ��"�������� � ���� ����� ��� &�& ����"��� ����������������������&�����&������&�&������������������2� ����&�&�������� �����'���������������� ������������������������"������� �& ��� ������������y-����������������� �����'
79
,������������������������������ ����"����*��������� ���������� �����'�4�� �������������������������������'�<����� ����������������������������������� ������������-���������������� �����"��������������������������������������������'�0��� �����a-�����������&���&���&�������"��������������������������'
-�!�������������� ��-����� ������������������'-�3�������-�� �����'-�!��������&����������������������-� ������������������������'– Doprawdy.,��������������������������� �&������������ � ��2
— ����������� � ������������9!����������������������������&��'
-�0�� � ��"��� � ���-��������������&���&�����������-������ �"��� � ��'�?:���9������ ����������������������������&����������&��������������"������������������
�������� ���&�� ��������� ��������� �������� ��� ����&� ������������'�,���������������!e-���������������������������������"�������������� ���&�"������*������� �������������'� ��������� ���"� ��� ��� �� ��� �� ������"� ��� ������� ��� ����� � �� ��������� ���������� ��������������"��������� ����������� &��� �"���������������������&������� �!�����������"�������������������������� ��������"����������2
-�0����� �"��� � ��9��� �������������������������������� ������������ �&��"����������� �����������i-
��'��������������������������������� ���"�������������� ������ �������"���� ��!e-����������������"�������������������������� ����&����������&���������'�,�������� ���a-�������������������"������� ����������� ���������� �������������"�������������������������'��&�� ��&��������� ������D������� ���������������������� �����������������������������������������"�� ������������� � ��������'
!��!����������;���������������������������&���'�!���& �����������"�&���!������������������������������ �������'� �������� ���� ����*������"������ ����������� �&�-���������&������1����������������������������������"�����)���������������������������������� ���� ����&�����&'�!��!�������� ��;����&���"� ��� �� ��� &� �����"� ��)���!e-������"�� �������������������� �����������������'
-�,� ����� ����-�������'4��&�����������&����������� ���� ������������ �������2– Aha!-�4������&�������������������-�����������)���-������� � ��&� &��� �� ��'�!���ó-
������2– Aha!-�0�� � ��&� �� ��"���������������"����������"����*�����������9!����������������'-�*� ��������&��������-��������������&�����������-� ����������������������'�;�9
!��������"�������9!���������)�&��������������*������ ���������&������"� ���� � ����������������
������ ������������"����� �� � ���������"������������ �������� ���'������������������!�������'�7 �����������"������������'
-��������������� � ��&� �� ���-�� �������'— !����������"�&���� �������:�-���������'�-�6�����������������'!�������������������2
-�,�@�"�������"������ �������� ����"�� � ����������������9-���9�6����"�!�������"���������������� �������������-�� �������������������y���'
80
�������������������� �������������� ���"��� ��� ���� ���&���������������u-)�����������������!�������"������������� �������������������� & ������������&��������������������������������'
-�!���� �"�������"���� ������������� ����9�-������������������������������"�������� ���'
-�5���� ������������&����������*������9– Tak.-�6����� ��"� ��� ��� �� ��� � ���:�6���� ��� ����"������������'�,����� �� ���� ��
�����������������&�� ���� ����������&�� ��� �������'-�5����� �� ������� ������:�-����������!�������'�-�!������������������������ ��������
���������������������'�3��������"���� � �����&�������'�*���� ����"����������� ������&�&������������'�0����������� ������ �����"�&��� ����� �� ����� ����������������� ����� ��'''������������������ ������� ��������&���������������&�&������&�����-�������������&�-������ ���� ��� ����&�"� ����������� ���� � �"����������������� ������� ��� ��������&�&��& ������&'''
!����� ���� ������������������������ �&�'-�0���������� ���&� ���������������-������������&����������!��������-���� � ����&
,�@������� ���� �������� ����"� ���������� ��� ���� ����� �� ������ �������"� ����� � � ��������� ����������������'
-�4��&��������"�!��������-���������-��� ������������"�&����� ��������"�&�������������sobie.
7������������������������������'-�,� ���"���&��������-��������!��������������������������-���������������������t-
���������������"���� ����������"���� �&��������"����������������"���������� �������&��z-���� ����"��� ���������"�,�@�"����� ���������������� ������"� �� ��� ������ ��������a- ���'�*�����������������������������&�����������&�����&������� ��������� ���������� � ���������������������"���� � ������ ����&�����������'''�.����� �/"�.�� � ��/�-��������������&�������������'
!�����������������������*���������������� �����"����� ��������� ���&�����&������������ ������������ ��������� ����������������!�������'
����� ����������������&��� ����&"������������������������������������������'5��� ����&�������������������������������������#���� ��'���� ���������������������"����������������������� ��������������������������������'���� ����� ��� ������� ����&������"���� �"�����"���� �������������������������� ����&��������� ��� �����1� ���������"������������������������'�0��� ���� ����������&�?�����'�4����������������Peggotty.
-��� ������� -� � ������ ������&��� �� ������ ������������ �����������)��� !�������"� ����&������������������� ������������ � ��2
-���������� �� ��������������� ��& ���&���������� ���'�������������� ����&��&�&'!���#���� ������������� ����'
-�8 ����:�8 ����"���������:�-�����������&�����!�������"-�*�'''� &�������&� ��� ���� ��� � �������-� ��������� ���� ����#���� ��'� -�������
����������� ���������&�&� ��&�����&� ����"��������������� �����������������������'�� ���&�������������������� ����������������������������"������!��������������-
�&��� �� ��� ���������� ���������������������"��������2� .*�� �� �����/"� �� ��������o-����"������������ ���������#���� ���� ��������&���&�&� ��� ������D�����������a-������� �������'
��������������������� ����&��� ����&"��������������������&���"���&� ������������&����� ������������������� �������������'�������������������������� �'�6���� ������"
81
���� ��� ������� ?������ �� ���9���� ���"� &���� � ���� ������� ����"� ����� ���� �� &�&spotkanie.
���������&��������� ���� � ����������'�!�������&��� � ����'��������������"� �������� ����� ��"���� ��� ������������� ����������� �������&�&�����"� �������&������� ����&"�&�&� ������� ����������"�� �������&���"� &����&���"���������"� ��������������������u-���'�( ����"����&�&��������&�"����������� �&��"�����������������'�!����������������������&������������&��������"�&����������������'
6���� ?������ ������ ��� ��� � �����'� !������ ���"� ����� �������� ��������� �� �������"����&��� ���� �� ����������� '�6�������� &�� ������'�*������ ���� ��� ��"� ���� &�� ����������������� ���� �����'
– 8:������9�-���������'-�0� ������� �������-�� �������'
— 3���������� ����"���������������9�-�� ������'��������&�����������"� ������������� ����������������"�������������� ��������� ���c-
����"�������&��������������� ������ �� ���'8 �� �� ���������"������& �&���&������������&�������� �����������"������������
���� ���� � ������ ������&� �� ��&� ������'� ;�� ���� ���� &��� �� �����"� �������� ����� � ����� ���&���"� ����� ?������ �������� ������� ����� ���"� �)��������� ���� ������� ���#���� ��"������ ������������������!��������� ����� ������ ������ �����������&���������������������"�������������������'
-�3�:��������������:�-������������!����������� ����&������������������������ ����'-� �����:� 7���� �����:� !��� �"� ����� ,�@�9� -� �������� ;��� ������& ��� ���� �� ��� �
����� �����"���������������������� ���������������'�������� &�� ��������"� �� &��� �&�����&� ��� !�������"� �������� �������� �� ������ �����
������������"� ��� ��������&���������������������&���������'��������������&���&�a- ������������������ ���"���&������������������������������� �������'�0��� ���������������!�������'�*������������"���� ��"�����&��������"���������������)����������� ������"����� ��������� �������������'
,� ������������������:�# ������� ���������� �����������������������!���������������� ��� ������)�&�����������������������"�&������������"�������������&�&� ������������a-����������������������������"����������� ���� � �����������������'
-�;�:� -� ������ ��� !�������� ���������&��� ���� ��� &�&� &� �� ���������� -� ����� �������&��������������'�5����&� ��&�������-� � ���� ����&��� ������������������-���������������������� ���������������'
-�0������� ����������������������-���������-�� � ����������������&����������� u-na.
-�!��� �:��� ����:�-���������;��'�-�0������� � �"�������"����������:����:����:��������� ������������������������"��������?������� ����������������������'-������������������������&�������9�-���������������!�������'-����4����)�����9�-���������'-�3���"��� ����"��������"������������������-�������������&������� ��;���'-�(�����������"����>� ��)�� �-�� ������;��'-��� ������������ �����������'����������� ��������������&� ����& ���'�5������������9-�*���� ���"�� ���� &�� ��������������-�� �������'-�����������&������������������:�-������� ������ ����������&������������)�&�����'�-�6���
���&�����������'-�!��� �"������:�-����������� ���������������&������'-�!����:�-����������!�������'�-������ ��&��'''� &��'''��������������"� ����������"
&� ���������"������ �����:
82
-�8:����"� �����:�8 �����&��������������� ������������ ��"�&����������������������szczery.
-�4� �������-�������������&������������� ������ ���-������������ �������&�������a-���'
-�0������������"������&� �����������-��� �������������������& ������� ���������-�� �����&����� ���������������'
-�����������&�����:�-�������������&������������!�������'-�0� ���������������� �&�����������-����������-� ��������������&��������������"
� ������������&�"�����������������������������"������������� �������������������� �'!��!��������������������&���������'-�3�&����������:���� �����������:�����&�"������������������&����������'�������!��������������������&���������'-�;�&�"� ��������"��������� -� ��������� ������&��� ���� �� ���� ������ -� ��� ���� ��
�������������������'�,����������������������� ������������ ����������������"&����������� ����������� �������������"���� ����������������������'
������&����������������������&������������������&����������������������&�?�����'4�����������&�����"�������������� �������������������������"��� ������ ���������y-��"� �� ����������� ����������'� ���� ���� �� ���� ��&� �����"� ���� ���� ����� ���������'�����������&���������������������������'
-�8�����"�&���&��-������������&��!��������-����������������� ����������'?������������ ��������"�������������������������������"��� ������������������������
�����������"�������������&������������B��� ������-�������� ������������ �����:C"������������������������������������������'
<������� &��� ����&� �� ������ ��������"� �� ������ &��� ����&� ������� ��� � �����&�����������"������������� ������������"������&��������&�����������"��������� ����������w-���'�7����������������&��� ����&"�������������������� ������"���������� �� ������������� �� ���� ���"���������"����� ���������� �������������������������������&����)���"�� o-������������������������&��� ���� ��'������� ��&���&�����������������������������������������"� � ����"� ��������"� �� �������&� ���� ���&� �� ������ ������� �� 0�� ������� �"�� ���������������� ��&��������������������?�����'�4�������������������'
,����&�������"�&�����&������� ��"������&� ���������"������������� ������ �� ���������������?����������� �����'���������������������������"��� ������������ ����"� ����������������������������� ������ ���'�����������"����� � ����������������������������"��� ��� �����&����������"���� ����&"������� ���'�������&"� ������&"�)������&�?����� � ����������� ��������� &� ������������� ����� &��� �����'������� ��������"������������&���"�������� �������� ����������'�<� ������������������"� ���������������������" ��������������������� ������������ ����� ������&�&���������"��������� �� ����� ��������"� �� ����������������� �� �������� �������'�0�&��������� ���� �����"� � ���������&������ �������������� ���"�������� ��� �"�&�������&�&����������"�������������&�&����������'�,����&�������� �&��������"�������������������&����&����������� ��&����� � ����� ����������� ������ �"� ���� � �� � ��� �������� ���� �������&� ������"� &��� ��"������ ��� ������ �� ������ �� �����&� ����"� �� �� �� ����� ����� �� � ���� �� �"������"���������������"�&�����"����������������������&�� ����� ���'
���������&������������������ ��������*�������&������� �������������������������������� ����"������������������������"�������������������������������� ������� �����������"� �� ���"� ��� &�� ��������� ������ ���������� �� ������� ;��"� ������� ����� �"������������� �����"���� ������������������ ���!�������'�8 �� ����*����������� ���� ���������� ��� �������� �� ��&� ����&� �� ����"� ������� �� ����� �"� �� �����&� ������������� ����������&���&������� ������'�,���� ������������������� ��&�2���������
83
�������"��� ��������� ������ ���������"��������������&� ���"���������������"��������� z-���������� ����"��� ������� �����"����������������"�� � ������������������ � �'
������� &��� �� ���� ����*������� ���� ��������'� >�� ��� ��� �� � ������ �� �"� ��� ������������������������"������������"�&����������������������"�������&�����������e- ����������������� ���!�������'�!��������������"��� ���������"� &���� � ��"����o-���"��� &�����������������������������������"������������������������������� ����"��������� ��������������&����������'�8 �� ���&������������� ���������&������������ �� &�&� �������� �����"� ��� ��� ��� &� ��� ������ � ��� �&����� �������������� ��������������������'��������"�� ��������� ������������� �����"���������������o-������ �� ������ �������� �������&� ���� ��������'�0������ �� ������������!��������������� ���"������ ������� ����������������� �� ����������������������&��������a-���&�&������������"������������&���� ������'�������������������������!���������������������)����������&������� ���������'��������������������������� �����"��������� a-��#���� ��"��������&��������*������� � ������������&���� �������������������&������'
��������"� ����� ���� �����&���D��������������������������"�����������"� �����*��������!���������� �������������������&����"��������&������������?���������������t-�����'������� ����������������� ����������"������������ ��&���� ��� ��������������������� �������&�'� ����������� ������� �������&� ��� ������"� �� ����� ��������������� ���"�&������*�����������������&���������������� ���������������'
!��������� ���� �������� ����������������������������������� �"����������*�r-����&�������������������������� ����"���������� �����������������������"����� y-������ � ��������"� ����� �&��� ��&����� � �&� ���������"� � ���������'� >������ ��� �����"���������������������������'�4���&�� �������������������������������� �����i-�����'�!��*����������� �������������'
# ��������� ��� �������"����!���������������������������������� ��������#����d-��"�� ����������������������.�����������/'
-�0��"�,�����:�0���� ��� �����&� ������� ��������&�� �����-� ������ ����� ���'� -8��������� &�����"� ���������� �� ��������"� ��� ���������� ��� ������� ������������� � ����"� ����������� ���'
-�4��� �&:�4��� �&"���������:�-������������!�������'-�0��"���"�,�����:�-��������������� ���'�-�# � ���������������&� ������"�����a-
��������� ��'���"�,�����"���������������&���&������'�<������ ����� ������ ����������e-����"�&����� ������"����������&'�>�������'
���!�������"������������������������������������������������"��������������z-��"� ��� ���� �� ��������"� � �� ����#���� ��"� �� ��� ���� ��"� �������� �������"� ��� �� �� ������������������������������&����������� �����������"��������������� �����'�8�a- �����������;��������&��"�������� � ���������"����&������������������������ � ���������&"&������������ �� ���"������;������ �������������������'
��&�������������&����'�!��� ����������������������������������������������"�����*�����"����������������� ����������������������������?���� ���������"�� ��������!�������� ���������'�4����������������&������ �������� �&��&���?���������������&�"�� ������� ����� "� ��� &��� ���� �� ����� ��������� ���� �� ��� ���"� ���� ��� ���� � ��� ������&����������������� ����'�?��������� ��������������������������������� ��"������������������&��������"���������� ����"���������������&��� ����������� � ����������&e-��������������������� ���"�������������� ����������'
5��������&��������������� �����:��� &�������������������������&����������������� ���������&�������"� ���&������.�� ��������� ��������/'�6����������������������&� �������� �������"��������������������������������������������'
84
!��*������ �� !�������� ����� ����������������"� �� � ��������"� ��&��������� ���&'� !� �� ������*������� ����������� �������������&���-����� ������������"����������������)�:-�������2
-�3����&���������������������� ���������9-�������!��������-�� �������'-�3�������&��������� ��������9-�������!��������-������������'-�������!��������*������-�� �������� ���&����������"�������������������������z-
kiem.5� ���������"��� �������������������������� ����������:�!������������������ ��"�� �����
���� ����&����&�����&"� ��� ���� ���'�0������������� ����������*����������������� &�����'������������������������������������� ������������ �����"���������&�d-���������������������� ���&������� ��������"���������������������������������'
��&��������� ������� ������� �� ��"�� �������������������������� �� ��"����������� ����� ���������������&�����������'�# � ��!�������� ������������ ����� ������-���"��������� ���������������������&��&������ � ��&'�*���� ���������&�������&�� a-��"� &���� ������������'�!��� ��� �������������?������ �� �������������� ���"� ����*������������������������)�&������� �&�����������������������������������������"����������������� ������� &����������"� ���������������� �� �����&� �� ����� �����&����������������������������"����������&����������� ���������������"����������&����������� ��� ���� ��������������������������������&�&������'
0������ ��������� �����&� �� ���� �����"� �����&��"� ���������� ��� �������'# ������ ���������"����� ���������������������&��� �� �������������� ����������a-�������������������� ������'�*������&�������&������ ��&� ��� ����"� ����� � ������ ����*������'�8����� ���������������"������������ ���������������"���������� ��������� ������������"� ���� �� ������� �������)������������� ������������� ������'�������������������������&������ ����"����&������.�����������&��������/'
# �������������������� ����� ���������"�?������ ��� ���� ��� �����&� ���������������� �������������������� �&�'�5������&�������'������� ��� ���������������B����������� ��C"� � ����������� �������&����������������"������"��������� ������"����������&��������� �"���������&������ �����"� � ���������� ������"� �� ���� ������ �������� ��������&���� ����������������������"�����������������&��������������������������t-�"�������&����������������������&�������"������������������ ��������� �&�&����������e-trzu ptaki. Marzenia podobne, nieziemskie, jasne i nieuchwytne, jak te tam wysoko gwiaz- �"������������������������� ����'���������������������"������ ��������� ��� ��!�������������������� ��������� ��� ��������"������������"�&���?����������&�'�6��������� ���������� ���� �� ����������"���������������&�&����������������� �������� ������ ��������6������'
����������� �� ��� �� �� �� ���� �������� ���� � ���'� ���� ��� ��������� ��� �� ���*������� �&������� �������� ���'���� ���������� ������"� ��������������&��!�������'��a-��� ��� ��� ����� ��� ��������� ������"� � � �� ��� ��"� ���� ���� ��& ������� � ����������&�������?�����������'
!��!����������;������������� �������"�������� ������������������������"��������&�������������������� �������������������'�?���������� ��� ��������������������������������&� ���������D�������������������������������������� ����'
# ����������������������������"����!���������� ��������"���������& �������������������"�� ���������������'������������ ���"�� ������ ���������� ���������������� �?�������������#���� ������������������ ���'�!�������"�� �����"������� ������������� ����"�� ������������� ��� �����������������'��� ��������������������e- �����������������������������������������"����������������������'
85
>�������&����������!�������'����������� �������������"�&������������� ���������"��� ����� �����������"�������*������&�����������������'�!����� ������������������� � ���������� ���'� ������� ��� ��� ����:� �������������� ����������� ������ ������ ��������� �����"� ���&������ �������� �������"� �� �������� ����� ������ �� ������ ���� ��������������� .����������������/�+�I�'1��������� ��� B�� ������� &�&� ��� ��������� �������C�� �������� ��������� �� "� ��������� ��� ������!�������"������������� �� ������������"���������������������� ������������� ������������������������� ����������"��� &���������� � ����������� ������&����� �&���������������������'�,��� ����������&� ���!����������.����������������/���������������� �����'
>��������� ���� ��� ����� �������!�������"�;����"������#���� ��� ��?�����'�0����� ��������!������������������������������ ����"�� ��������������������������� ��-���������� ����"�������������������������!������������� �����"� �������������������zawsze.
-���������������"������� ��������������"�,�@�"� ���������&��-��������-� ������ ����� � ��������"���������������&�� ����&��� ���������� ���'�!��������������������� � ���������&������&����'�(������������� � �����"�&�������������������&�����������"��*�� ������'���� ����������� �� �������������&����"���������������� �� �&���������������������'
��������������������������� ��������������&������&���������'�,�����������&�&�����r-��"�������� ����������"�� �������������������������� ��������"�������������������������� ��6�� �����"�� �����������*�������� ����� �����������'�0��� �����������e-�������������� �����"� �� ������ ���� ���������� ������� ���������� � �������"� ���� ���� ����"������������� ����&��������"����� ����������&������������"�������������-�������������� ��������� &�� ��&����!�������'
�������������� �������������� ���������� ���� ��������� ������������"����������������������1�����������������������"� ��� � ����������"� ��� �����������"� ������������"��������������������������"���������������������������� �������������o-nic obecnie pisanych.
���� ��� ��� ��� ��"� � �� ����������� ���&�������&� ��� �����"� ���� ��� ��"� � �� ��������"������� � �"�&��� � �"�� ���� � �:�0�����������������������&�� ����'�0����� ������"����� �������������"��������������'�4� ��"��������������������6�� ��������� ���� ���������� ���"���������������������������������&����'�0������������������������� ����&�������� ���� ��������"�&����� ��"�������������������������"�������������&�������"�������������������� ���'
�������������� �� �����������������"��������������������������������"���� ���"��� ��� ���"� ����� ����� ������� ����� �� ��������"� �������������� �� �� ���������',�������� ��"��� ������������ ��"������������������������� ����������&�������&'6��������������"���� ���������"� � � ������������9����� ����� ��������������� �a-�����������������"������������� �"����������������� ���������������������9
# �����������6�� ����� ������ ���"�&� ����������"�� �������� ������ ����-&� ��������'��������������� ���������� ��������������� �������������� ���������'��� ���� ������� ����� ������ ����&������� ���� �� ����������'� *���� ���� ����"� � ��� ���� ���� �� ��������������'�,����������������"������������������B ���� ������� ����������"����������� �� ������&������������"������&�� ���������������������������������� ������&���&"������������&��������������C���������������������� ����� ��"�������� �����e- �������������&��������� ���������� �����&������ ������������ �����������"�����ó-
1������������������B*�����)�6������C��������������5���+�I������ ������'�EJKL'��������� &�&���
dzieje krwawych walk religijnych w czasie Reformacji w Anglii.
86
������ �����������������������������"��� ������������������ � ����������� �&������e-�������&���������������������'
,�������������������������� ��"������������������ ����&"���� ��������������� ��� ����!�������'������� ���&�� ������"� ���������"� ��� �� ��� �"� � ��� ���������� ���������������� ���� � ������������ ��������� ����������������������'�<����������������� �������������"�� ���������"� ����������������& ��� ��*�������9�>�� ����� ��� ��������������������������� �'
�� ������� ���� ������� ���"� ��� ��� *������ &���� .� �/"� &��� !��������������"� .���p-���/"� ��� ���������� ����� ���&������� � ����������)����� �������&��"� ����������&���������������� �����'�����)������������������������� ��������������"� ��� ����� � y-�����&���&���&���������������� ���������&������� ����� ���������������&�'�3 �� o-�������"���� ������� � �������������� ���� �������� �����"�!���������������� o-����������������'
������� ���� � ��������������"� ����� ���� ���"� �� &����� ���� ���"������&�� ��&�� ������"��� �� ��� �� ���������������"�� � �������&���������������'�4�����������&e- ����������������������������������������&�������"� ����������������������������a-����� �����&���&�������������'
� ������ ���� �� ����������� �����"� �����&� ��� ������� �� �"� ������ ����������� �j- �� ��&�����������������������&��������������������������������"������"��������&�������������� ��������������"�����������������&�&� �� ������������������ ���&mary.
!������ ��"� � ����������� ���� ��� ����"� ���������� �� ������"� &��� ������"� ��������� ���������������� ������������������6�� ����������� ��& ������������&���������&����'������������������������)��"�� ������&�������������������������o-���2
– Aha! Brooks!-�0��"�����"�,��� �������)��� �-�� �������'-����������� � ������"�����:�*������&�����"�*��������4�))��� "����������������:����������������������������&�����'�( ����������&���������'!�������������� �������A����"��������������������&������������������6�� d-
stone do Lowestoft przed... mniejsza z tym, kiedy.-�5���������������� ��"�*�����9�# ��������������9�-��������������A����� ��������
������� �� �������&��"� � ��� ��� �� �� ���'�0������ ���"� ��� � ����� ����� �� ��� ������"������ ��������������������6�� ����'
-�8 ����� &������ ����-� ������ ����������-� �� �������� ����� �"� ��� �� ������� ��'0�������������������:
!�������������������������������&��������������������"� ������������ ������������������������� �������� ��������������'
-�3�:�-�� �����������A������� ���������������'�!�������� � ��2�-� ������pogoda.
������������������'�>����������"� &������� � ������&�� ������� ��������&��������������&��������������������������� ��&"�� ��������������������������2
-�3������ ���&����������� �����"�&��� ����&� ������"���"�*�����9-�8:�,���� ������-�������������������������������6�� ����'�-�!������������&'�0��
� �������� ������"������������������&���'!�� A����� ������� ���'�� ������� �� ���"� �� �������� ����� � �&������� ���1� ��
6�� �������������������)���������������������������������A����"������� � ��&��a-������������"������� ����"���������������'
!��A����������������'�0���&�������� ��� ����� ������������������������� ���a-��������������� ����&����"�� ���������6�� ��������������'����������� ����������� �
87
�����"�����������������6�� ������������ ����������'�!��A�������������������-���������������������� ���� �&��������������'�5������������� �����������'
-�,��� ����-�����������6�� �����-���� ���������������"�������������� ��� �&a-��� ����"������&����"��������'
-�������������������&����-���������������6�� ����'-�!�������������"�5��'�8��������������"�,��� ���"� ������ ��������������������n-
���"�������������&�����������������:����������� ������������������&������������ � e-����&��������� � �� ���&������&���� ���������������� ��� �������"�������������������� �����������'
-������� ���������������-������������������-����� ��&�������������������������o-stanie.
4��&�������������������"������������� �����������"��������������� ���&"�������&������ �����2
-���� �������������"�,�@�"� ������&������ �����'������ �������������&������ ���&������ �����&���� ������'���������"� &����� ��� �����������"� ���� ������� �������-�����������������'�# � ��&� �������������������������������� �� � ����� ��������-������� �������������"����&� ��"�� ���������"������������������ ������� �&�����y-���'�������������������������������������&����������� ������"����������&'
� ���������������� �"�����&������������������������������������"�����������������&�d-nak.
-��������������������� �����������9�-�����������6�� ����'– O kantorze, panie?
— Tak, „Murdstone i Grinby”, handel winami.6������������� ���� ������"� �� � ������ ��2
-�3����������������������������"�� ��"��������"�����������9-� 7������� ����������-� �����������������&����� ��� &���� ���������� �������"� �������
������������� ��� ����������&�������-��������������"���� �9-�6��&����������-������'�8������A���������� ���������������'4��&��������������������������A����"������ �&�����������������'-�!��A��������������������"���������� �&����������������������� �������������
tych samych co innych warunkach.-�4�����-������������������������������ �����&�������� ��������A�����-������
���������� ����'!��6�� ���������������������������������������������� ���&"������� ��&����
����������2-�����������������&���2������������������ �����&� ����"� ������ �� �������� �"
&����������������&��������������"������ ��������'''-�6�������� ������-���������������6�� ����'-�8�� ������������������������-� � ������6�� �����-���������������� ���� � �
����'� 5� ������ ����"� ,��� ���"� �� �����A����� �� <� ��"� � �� ������� ��� ������ �����������'
-��������������"����������������������� ������ ���-������&����������������� ��������������� ��������-� ��������������6�� ����'
���������� ������� � ���"� ����� ����������&�����������&� ����������� �����������"�������������&��"�&�������������� ������������������������'�� �&��������"��� ����� ���������� ����������'� 0��� ������������ ��� ������ �� ������ ��� ���������� �������������������"���������������� ��������������&������������A����'
7� ���� ���&����� �� ������"� ������ ����������"� �������� ���� �� ���� �"� �� ��������������� �� �������� �������� ����������� ��� ����� -� ���� 6�� ����� �������������������� ����������� ��&������������������"�����������������������-��������
88
���� ����������������� ���������� �� ���&���&� ���� �� ��� �������"� ���������� B�����&���������������#���� ��C"��������������������������A������� ��������"��a-&���������������� ��<� ��'�8�������&������ ��������������������������������n-�����������'''����������&��������������������&�� ����������'''����� ��� �������� ����"� ����������"���� ������� ����'
89
���������#�
������������������ ������$
co mi nie smakuje
,��������"���� ���������������� ���������������"� ����������&������������ ����"��� ������������������"���&������� �������������������������������'�,���������"���������� ��������� ������������ ������"� � �����"� ����� ����"� ��� ������� �� ���������"�������������������������������������)�������'���������&� ������������� ��������������������������������������� ��������� ���)������.6�� �������#�� �/'
4��� � ������ ��& ����� ���� � � �������"� �����&� �������� *����)�����'� !����&������� � ������������ ��� ������������1��������� ��� ��� ������� ��������������&� ����������������&�����������������"�������������� ��������� �������� �� �� ��'�,������� ��������"� �� ����������"������ �&������������������"��������� ������ ������������������o- ���"��� ������ ������������������ ��������������� �����������'�5�&����������������������������������������������"�&�&������������� ���������� �"����������������������������������������������������"����������& �������������&�������������������-����&���������������"�&���� � �������������������� ������� ���&��� ���"��������&������������w-����������� �������� ��������A��������������������������&��� ���'
8�����&�� � ����� )����� .6�� ����� ��#�� �/� ����������� ������ �����"� �� ������������������������� ���������������������������&���������������'�0��������&� �"� ����&�����������"�������������� ������������ ������ ��"�&��� ������ ���7 ��'5� ��� �� ��������� ����� � ��� ���� �������� ������ ����� ������� ������"� ������������� ����"�������� �� ����������� ��&������� ���� ������ �������� �� ����� ��������������'� # �� ����� ������� ���� �������"� ���� �� &�� ���� ��������"� ����� ������"����&���� ����� ������������������������������������ ��������������'������������ a-���� &� ����������&������� ���� �������������'�<�������� ��� �����"� ������� �����'6��&���� ���������������������������� ��� �����"����������A����������� ����o-������ �����������������������&�������������������"�� ���� ������������������'�����������������������"��� ������������������� �������������&�����������������&������������ �� ����� �����"� �&�������� �� �����&������� � ��� ��������� ��������� �����������&���������������� ������������������ �'��������������� ����6����������1��������� �����)��������������������������'�8��&������"� ����&�����&����&�������������"����������������� ��������� ����������&���������&������������������<�� ��6������ 2.8��&����� ��"����������������������������� � ������������������ ��������a-���2�.6�������������)��/'�!���������������� ����"��������������������������� � i-������������"������������������ ��������� �����&� �� �&������ ����&�������'����������&����� ��������� �"� �������� ������������������&� �� �� ��������� ������������ �������&� ��������������������"�� ����������-�� � ��"��� �����������������)���-��y-������������������������������������'
������������ ��&�����������&� ����"� � ����&����� ���� �������� �� � ��� ������y-�����"����������������������������������"�&�������������� �������� ������������
2 Lord Mayor – burmistrz Londynu.
90
����������"� ��� &��� ���������� 4����)����"���� ����� �� ���� �������� ����������:# ����������� ������� ���&��������������&������������������������������"���������� ��������:� ������ ��� ��� �'����������� ����"� ��� ���"� ���������� ���������������&� ����"� ���� � �� ����������� �� ���� �� � ����������� ���� ����"� �������� �����"� �������������"������������������� ������������� �����������"� �������� ��"����������������������&��� � ���������"������������-�������������� ������� �'������� ����d- �����������6��������������������������������������� �"���������������� ������"��� y-��&���������� ���"�&���� � ��������������� ��������������'
������������������������������� ����������&����� �������� �� ����&�������� �� "�� ����A��������������������������'���� ���� �����������������������������"��e-��� ��������������� ������� ��� ����"� ������� ����)���� �� � ������� ��� ���"� �����������������������������"����������������"���������������������'�8 �����&���� ���� �����"� ������ �������� � � �������� ����� ��� �����&���� ����"� �� ����� �������� ������� � �����������������"�����������������������������"� ����� � �"�&������� ���������������"������������"�� ���������������� ������������������������������ ����'
-�8�����-�������������&����������A����'-���� &���������-� ������������������ �����������������&�� ������������ ����&����-
��� ��������)��� :�6���� ���&�"���������&�������� � ����� �����98 ����� ���������"����� ����&������������ ���&'������ ������������� �� �� ����� o-
���"��������� �������������&�������������������������������������������������� ��e-��������'�0����&����������������&��������&����� �����'
-�� ����&������-�� �����'�-�������*����� ���"��������'���� ��������������������� ����6�� ����'����������� ��"�� ��������"�����������������������&���"����&�����o- ���������-� �������&���������&����������� ����"��� �� ������� �����������������e-������-�����������������&����������������������'
-�!��6���� ���-�� &��������A����'-�7������"�������������-�������� ��������&���'-�!��6�� �����-������������A�����-����������� �����'�!���� ��������������e-
������ � ������ ������� ��������'�!��6�� ����������������� �� ���������������� ������ ������������'�8���� � ���������������������'
-�6�&� � ���2��� �����������"������>�� � -� ������ ���6���� ��� ���������� ������ ��� ��� �������������&������"� �����������& �� ����� ����'
!� ���������������������&�������� ����"�&����������������� �������� ������'-�8������&��� �����-��������-����� ��9-�8���������&�-�� ���������A����'-�8���������&��� ��-������������6���� ��'�-�0�����������&������ ����&"������'0���������������"������ �� �� ������ �� �����"������������"������� �&��� &�������o-
����"�� ���������������� ��������������'�����������A������ ����������������&�����"�������"�� ����� ��������� �����������
�� �������� �������� � �������� ��� ������ �������� ��������� ���� ����'� 0��� ���������������� ���� ��"���������������� ���'�� �&��������"����������������������"���� ���� o-�����������&"�� ��������� �������������������������'���������B� �&�����"�����������&�������C�����������������������&������������ ����"���� ��� ������������)������������&��"� ����&�� �������"� � ��� ������� �� ��&�� ����"� ��������� ���������� ���� ���� �������'!����������&�� �� ��������������������������'�4��� ������������������������������-���������������� ���& ������&���� �'�>���������������������������� �� ���������e-������������������'
!��6���� ����&����������������������������&��� ����'�(�������� �������������o-�������������� �������-�� �&��������"���������������� ���� &��������-����������'�!�
91
�� ���������������&����������������������� ��������&����������������&����������������������������������� ����"�� ������&��������� �� ������������������������'
# ��������� ���� ������������������� ������������ ���"��� ������ �� �� �"� &��� ������� �����&"� ����"� ����������������&�'�!��6���� ������� ��������������&� ����"��������&"����� ��&"������������� �&��� �����"���� ����&��� ������������&��B���������w-�������������������������������� ������������������������ ��� �������� �������������C���������������� ����'�*���� ��� &� �� �� ��&��� ������"� ���&�� ��"� � ��� ��� ������ �� ���������� ���� ����� ����� ���� &� ���� �� ��� �� ������������'� ��� &� �"� ��� ������ �������������������'
8������ ����� ���� ���� ��&�� &������� ��������� �����2� ��� ��6���� ��� �������� ���������������������������6���� ��'�6�� �"� ��� ���������"���������������������������z-��"������"������������ �����������"����&�������"����&����.�������/������������ �����������������"� ������������� � ���'�!��������&� ������� ����"�� � ��� �� ���"��������a-���� ����"������� �&�&���&���� ���������������� ���������� ����� ���� ���"���e- �������������������&�����������'
-�0��� ����������������� �� -� �����������6���� ��"� ������ �� �� �������� �� ��������� �������� ����� ����������������-���������� ������ ��������&�������������������������������"�� ������ �������� ������ ������������'����������&� ������ ��������� � ������� �����������"����������6���� �����& �&����������������������������'''
-�������"�����-�� �������'-�7��������������������������������������������-����������� �����-����������
����� �"�&����������������������'���� ����������������� ���� ����&��������������������"�������������&����������"������. ����� ����������������������/"�&����������� a-pa.
0��������&��"���������������� �����"��������������� �������� ��"� ������6���� ��� ����� ����)��������������������������'�,���"������������������ ���� ������ �&�'�!�������a-������&���������� ����"������ ���������������� � ��'
-�'''5�����-�������������6���� ���-�������������������������������������������� ����������������������"�������� ���)��������&�&���������������'���� �����"�����&�"������ ��"�� ���������&����������������'�������������������������������"��������6���� ������ ������������������������������������������������� ���'
0�������"�������� �� ����&����� ���� � ������ ��������������)��������&�&������ y-�"� ���� ���� ������ ������������ ����� ������ ���� ����������"� ����� ����� ���� �o-��������� �������� �� ���� ����������� �� &�&� ������� ��������"� ���� ��"� ���� ���������"��������������������� ���������� �����������������'�*�� ���� ����:�(����������"��������������"�������������"� �������������"���������������&�������&����������'�0a- �� �������� ������������������� �����2� .!��&��������6����� ��� ��� ������ ��/'0�� �����"�������� �"��� �&���������������� ������������������� ��������� ���� �& ���������"������������� ���������������������&�&������ ��"������ ���� �� ����������� ������������'� 5� ����� � ��� ��&�����"� ��������� ������� �� � �� ������� ��y-������"� ���������������'�������� ����������� �&������"����������������� �������� �����������'����������������������"�&����������� �&�"���������&���������������������o- �������&��2
-���:� 5�������� ��������:�������"� ��������"� ��� ���&� ���"� ��� ��� ������:�0�� ��������&��������� ������������ � �������:�4�������:
0��� �������&��� � ����� ��� ������������&������������"� &��� .����/� �� .��� ���&/"� �� ��������������������"����� �������������������������������������������������"�������������& ��������� �����'�!����� ����������������������� ����������'����������� e-�������� ��������������������"�&������� �� ����������&�������"�������� ���������������o-������������������"������������������ ������������� ������������� ������������� ���
92
����&��� �� ���� ������ �&��� ������� �� �������� �������'����� &���� ���� �����"� ��a-������"��������������'�0���������������&�������������� �������������� ��&�������������"�����������&����&�������������������&� ���� ��������������������&����&�������������"������������������ ��������� ����"� �� ��� �� ������������� �� ��������'�>����a-������"������������������&����������� �� ���"���������� &�� �������"� �������������������"���������� ����"�������&����&� �����������������&� ���� ������"���������-���"�������� �����&����� ����������"���� �������������������������"�� ���������������������� ������� ���������������������������"����&������������������������������� o-��"����������&�&��� ���������� ������'
�� ����������� ���������� �6���� ������������ ���'��������������������� ��-������������������ ���"���������������������� �������'�,��� �� ������������������������� ����� �������� �� ���������� �� ������ ������ &� �&� �� ���)'� ������� ��� ������������ ������������������������� ������������'���� ��������� ���"���� ��������� �"������ ����� ��������������������� �� ����'��������� ����� ����� ��� ���������������'�8 ���� ����������� ���� ����������������������������������� �"���� ���"������������"������������������"���������������������������"����"������������"� �������*� ��� o-�����'
*���������������&������� ��������"���������������������-�������� �� ��������&9�- ���� &������������������"����������� ���� ����� ��� ���.6�� ����� ��#�� �/������y-���������������� �������������� �������&������������������������������������ �� ����� ��'������������� �� ��������������� � ����������������&���� ���'�!������� ������������"����� ���������� ����������� ��� ��������� ��"�&���������� ����'�5� �"����� �� ��� �����"����� ����������������'�6������B ������ &������ �����&�C"�� �����o- ��������&�������������� ����� �� ������"� ������ ��������&�� �������&���� �� ������ ������'�,����������4��� ����B����������������������������� � �����C"�� �������� ����� ���� �� �"��������"������������"������ ����"�� ������ ���"��� ������'�!� �����&��������&������������������� � �������������������������� ��� ������'�>�������� ���a-�� ����&��� �� ������ ������������������������������� ������������������ ��������� �������������������������"�������������������������������������������� ��"���a-�&�.!� �<���/��� ��� � ��"�&�����������������������'�>�����������"�������������������"� �� �������� ������� ��� ���� ���������� ��� �"� ������ ������� �� � ����� &���������"����� ���� ������&����������������,�����<��������������� ����� �����������&���������������&'������ ��������������������������� ������������������&�������������"�������'�����������"�������������������������������������������������������������'���� ������������������ ����������������������������"���������� ����"� �����������&��'
!� ���������������������������� �������� �� �'�# ���������������������� ��"�������������& ������&�����������������&������'�# ��������������"������������������������������ �����+����������� �� ������� ������������� �������������������@��#�� ����������� ���������������'�<� ����������������������� ��3 ����'�6��&���� ���������������� ���&�� ��&����������'��� ��� ��� ��� ������ ����������� � ������������������"������&����&������� ��������� ������"���������������� �������������"���������������������������������������'�!��������&�������������� �����������'�����������������o mnie musieli!
���� �� ��� �����&������� ��������"���������"�� ������ ���� ���������������n-���������� ��������� ������������� ������������ �� ��"�������� ������ ����������- ����������'�>��"���������"�������������� ���������"����� ���� ��&����& ������o- ������������������ ����2
– Ile kosztuje u pana szklanka dobrego, ale to najlepszego piwa?*������ �������&������"���&����� ������������������ � ���'
93
-�,��������������-�� ����������� ���'-�!�����:�-������ ���������� �������� �����������-���������� �����'#���� ����� �&���������� ������ �������� ��������������"���� �������� �� ��� )�����
����������� �����'������������ ������������������������� �������������������� �����'4�������� ��������� ��� ��"� ����� ���� �� �������� �����"� ������� �� ���� �"� &���� ���� � ������������������������������)�����"� &������ ����"��������������'�!��������y-�������"�&����������"������������"�� ������������"������ ��"�&���������� ������)����� ������ �'�0������������ ���������"����������"� �������������������������"�� ���� a- ���������&�&���'�!� �������������������B��������&��������"�&������������ ���C"������ ���� ����� ����� ��� ������ ������������ ��� ������� � ��"� ������ ��� ����������������� �����"������������ ���������������'
0��"� ��� ������ ����������� �� ���������������� ��� ���� ���� �� ��� ������� �����'��� �� ������"� ������������ ���� ����"� �������� � �� � �� � �� ���'� 8 � ���� �� ���� &�" �� �� ������"��������������������� ����������� ���'�������� �"������������������������ ����� �&����������������������0�&���������������������"���������������������-����� ���� ���&��'
���� ������� ��"�������������"������������������������ ���.6�� �������#�� n- �/'�!��A����"������������������������������������& ���"��������������������� ���n-��'�0�� ���������� ����������������������������"�&������� ���� ���������& ��������������� �"��� ���������� ������������������������'�6������������������� ��� ���"�������������"������������������������� ����:�6���� ���������������������������&� �������"���� ����������"����&������������� ����"���������)�������������� �����o-��������'������������������������ �����������&�������������������"����������� �����������&�������������"������������ �&������������������ ���"�������������������� ��������� ������'�6������������������������.�������/��� �.��������4�))���/��������&� ������������"������#���������"��� ����������������������������������������������"����������������������������&���������������"�� ��������� ����������������������������������� ���������"����� ����&�������� ������� �� &�������������������������&�&��������'�������6�������������)��� ���������������������&�&�.����������/"��������6������������������ �� ������������'
0������������ �&�� �������&�������� ����������������������������������'�3�������������� ���������������"���������������������������"���������&��&� �������������������������� ��!�������"���������������������������� ����&"������� ������������"������������&���&���&�������'
0�� ���� �� ���� 6���� ����� ������������ &������� ��� ������'� �� ����������� �������������������������� ����&��� �������� ���������������&�"���&���������� ������� ����&���� ���������������'�>������������� �����������������������&�&��������������� �������������������� �����&����'�>���� ������"���������������������������� �������a-��6���� ���'�0�& ��������������������������&��������������� �������������'�,��������� ���������������"������������"�������� �������������������� ������������������ e- ����������������"���������"������������������������ ���&'��������������������������������� ���������"�� ���� �����������������������&���������� ��������� ��r- ���'�0��&� �������� �� ����� ��� ���������� ������������ �� �� ��������� ���"� �� ���������������&������������'�0������������ ���������������������6���� ���������&������ � ��������������1���������� �"� �������������������&�����������������"������� ���������� ������"����� ����������������������������������'�.3�� ���������������&�����������/"� ������� �����&��������� �����'� �����&�������&��� � �� ������ ���� �����'
��������������������-��������������������"������ ��������������������������� ����-�������������������� ������������������ ������"����������&�������&����y-
94
&���'�0���������������� �������� ������ �������������� �������� �� ����6���� ��� �&� ����"�� �� ����������������� ������� ���������&����'�� ��������� �����������-��&��������� 2
-�!����������)��� �-������������������������-������� ������������ ����������������� ����"���������������������������'
�������������������������������������������������� ���&'-�����������-���������-������������������������������&��������������"������� �-
����� ������� ��� �������� ���������"� &�����&�"� �������'�3�:��� ��� ����:�6������&��� ������������������������������������������������������'''��������������������&���'— *������&:�-���������������� �������'6������&������������������������� ����&����&��-������������� ����������������"�&��
�� ��"������������-��� ��������&���������������"�������� ����&��������6���� ��"�� ��&�����&����������� &������������"� ������ ���������������"��������������� ��������� �� z-nie.
-� 0��"� ��"� ������ ����� ������)��� :� ,������ ����� � � �� � �&� �� ���"� ��������&� ���&������� ���������&����������������� ���������'
*��������������'-�>������������������� ����-��������-���������������� ���� ���"� ���� ������"������p-
������ �������"�������������������������'�*�� �������������������������'�8�����&����&� ��������� ��&�����������"� ������������ ���������������������� ���'�!������������������ ������������������������������� � ��������"������������-� ������������������&�-�� ���&������ ����"�� ���&�� �����)������� �������������'������"�� � ������������'''
�����������"������� ���"�����������)�������������������'�8 � � ���� ��� ��� ����"��������� ���������� ��������� � �������������'���������"���� ������ ��������"��o-����������������� ���'�0�&���������������������� ���)��"� ������ ���6���� ���������. � �������/"������ ������������������������� ������������������������ � ����������� ������������"������ ��������������������"��������>�� '�;� ��������������� ����"�������������&�����&�������������������"����&������������������������"���������� ������������ ��.������/�� � ���'�0�����"���������������"�������������������� �� ��������� ��� �����������-� ��� �������&� �&��'�,����������������������� ��������������������&�&��������������"������������������&�� �����"�� ���������������"�����������o-������������� ���������������"���������������������������������'�*�����"� �����e-�� �����������������������'��� ��������������&���� ����������'���������������"�� ������� �� �����&"� ������� ������ �������������� ����������� ���'� !��� ������ &�� ����"� ����� ������������ ��������� ����������������� �� ����������� ��� ����� ��� ������ukrytym miejscu.
>�������������� ����������� ��� �� ������ ����'��������� ���� �� ������� ��� a-����&��� ������� ������ ������ ��� � ������� &���� �� ���������� �����'� !�� ��� �&� �� � �&�������&��������� �������������������������� �������������������������������'
0� ��� �� ��������� ���� ������ ����� ������� �� ��������� ���� 6���� ���1� � o-����� ��������������������� �������������� ����"��� ��������*�����'
!��� ���&�������� ���������"����������*����������� ����"��������� ������� ����B���&�������C"�����������&� ��"����&��������� ���������������������������������������'��a-����������������� ���������&��������������� ��������� ��� ����������&�������������� �� '�6���������)���������������"��������"�����&��������"����������������"��������"����� ��� �����"���������)��������� �� �������'�# �������������������������������-�������&��������)�������������������� ������������&��������������>� ������>� o-��"� ��"� �������� ����������� �� �������������������� �� ��� ��"� �������� ����� � ����o-���������������'�4����� ������"��� �������"����������:
95
!��6���� ���������������� )����� ��������� ���� �����&������������& ��������������������'������������"���������"�� ���������������&�������������������������������"�����"��������� ���������� ��� �� �� ��� �����)����"�������� ��������� �������a-����� )����"� ������������� ��������� �� �����������"� ����� �� ����"� &������� �&�� �a- ��������&� �'�!����������������������������������"� ���������� �����"�������������� ���������������'
4�� ������������� ���� ��������������������������������'������������������6 i-��� �������� �������������� �����"���&���&������������� ���������� �� '��������������������������� ������.��������;������/���������������� � ���������������y-�������������� ����'
������������������ �� ��� �������'����&����� ������ ������� ���� ����6���� ��'����������������������������� ����� ������ ����� �� ���� ���������"�&���������"����o-����������� ��������������"������������������"���������&�&����������������������������� ������������ ���'�4���� ����� ��� ��� ��"������������ ������������ ����"��� ����������������� ��������������� ����������"���������� ������� ��� �� ����� �a- �&�������'�!�������������������������������� � ��"���������������������������� ��"���ó-������� ������������ ������&�������� �����"������������� ��������� �����������������a-����������"� �� ���� ��������&����&�������'�������������� � �����&� ������������������� ���������������������)��������������������'
��������������������� �� � ��� &� ���������������&���� ��������'�!��� �� ���"� �������� ���������������������"���������� �� ���"� �� � ��� ����6���� ��� ����� �� ������ ��� ��'���� ���������&��� ��"��� �������������� �� �������������������� ����&�&������'
0�������"���������� ����&������������� ������ ��� ��������������������� ����'�8 e-��������� ���������� ������������� �����'�������������������������� &� ������ ���"������������������������������������'�!���6���� ��"� �����"���� ���������������&����e-��������������� ��������&��������������������'�0�������"�&��� ��������������"�� �&�������"� ��� �� ��� ����'���������� ����6���� ��� ����������� ������ ��� ���� �� ��������"� ����� ��������&�&�����������������������������������&�������'�8 ������������ a-rzowi domu, ku widocznemu jego zadowoleniu, klucz od opuszczonego przez nas miesz-����'� >������ ���������"� ��&��������&�� �����"� ����������� ����������"� �� ��������� ����������������"��������������������� �������"������������ ������'�,���� ����� �� ������������������� ���� ������������� ����'�.4������/������������� ��� ���������-��� �����'�6�&��������������& �������������� ����"����������������� ������������ ���� ���"��� �������������&� ����������"�� �����������������������������&�����'
���������� � � ����������� � � ������"� � � &� ����&��"� �� � ��� .6�� ����� �� #�� �/"���� ���������������������"���������������������� �����������"������������������� ������������ ���&��������������������� ����������������������������o-�����'�0�� ��-���������������&���������-������������������&������"���������i-������ �������� �� �������� ���������� ���� ���& ������ �� � ��� �� � �� ����"� �������������������������� ������ �� '�!���� ������&��� ����&� ������� ��� ���"������"������������� ��'������������ ��������������"� �������� �������&���������"���������������� ������������������&����������������������6���� ��"�� �����������������������������&a-�����"���������� ��������������������������� �����������������&����"������� ������������ �������� �������������� ������������ ��&���� ��������� ���� ������ ��� � ���'5� �������������������� �����������&���������� �������� ���&�"�����������������������������'�0������������ ���"��������&��� ��������������� ���� ���� ����� ��������-����"��������������� �������"����������&�����������&����������� �������������<�n- �������6�������� ���� ��������������������������&������������� ���"��� ����y-����� ����������������������������� �������� ���"��� ����������������� ��������
96
&����� ������������������������'��������������.������ �/'�8����� �����&�&������������ �����&�������������������"����������������������&�������&����������'���������������������&�������������������� ������������������� ������������� ��� ������������6���� ����� ����������������������"������&������������������&��������������������������� �����������"� &�������� ������� ����������� ���'��������6�� �������� ����"������������� ���&�9�0�������������'�0���������������������������������������'
���������� �������� ����6���� ���"� ������� ����& ����� �������"� ��� ��� ���� ����a-�����'�4������&�����.������/1������������������"��������"������������������"�������� ���������&��������������������������"���������������������&�&������������������� �a- �����������������"�������������� ������ �����������'��������������6���� ������ j-�������"��������&�&��� ����� �&��������������������1������� ������ �������������y-����������� ���� ��������������� ������������� �������� �� ��� �������� ���� ��� ���tygodniach zostanie uwolniony.
-���������-� � ���� �����������&�������������6���� ���-�������� ����������o-��"�����"��:������������-�&����"����������������"���������"�&���������� ������"��d-�����������������'
������������������ ����������������"�� �&��������"����� �� ��7� ��#����������� ��������a-������������������������"���������������������� ����'�0���&���������������������������������������������������� ��������������"������� ���������������������������� ��������� �������������"�� �������������������&����������������'
����������"���������"� ������ "�������������6���� ��"� &���� �������"� ����������� ����� ������'� !��&���� ���� �� �� 7� ��#��� ������� ���� ������� �������'� ���������������������"������������"�� ����������� �"� ���������������������� &����������������������� ���� ������������� ����������������� �"������ �� �� �����'�>������������ ���� �� � &���� ������� �� �����&����� ���������"� ��������� ��� ������� ��������������������������� ������������������������"� ���� ����������� �'
������� ����������������������� ��� ����������������� ����"� ���� ������� ����� �����&�����������������&���&�����������������"�������������������� ������� �������e-���&"� ������������������������������������������� ������ ������6���� �����o-�����'�������� ����&���������������� �"������������� ������������ ������ ���������&�� � ��"��������������6���� �������&������� ��"����������;������B������������������������������C�� �������������������� �����"������������� ������������ ��&������� ���'�0����������� ����'�!� ����&������� �����&� ����� �����"������ �����������������������"������������������ �"��������� ���.��/��� �������&���&�������������������y-���������������������������������� � ����'�4� ��"����&���� ������ ���� �� ��e-����� �������� �� ����&����"� ������ �� ��� ���� �� ��� �"� ����������� �� ������&��� �����)������"�&������������ 2
.!��� �������������� ����!���������:'''�������������������&���� ����������&�7� �"������������ ���5��������������&�6����/��������� � ��'�4����������������&����a- ���������� ��������� �������������"� �� ����� ���� ���"� ��������� &�"� �� ��� 6���� ���������������������� ���� �� ������������&��������������&"��� ��������������������niskim suficie izdebki.
�� ���� ������ �������� ��������*����)������ �� ��������4�������� ����� "��� ó-����� ������ �� ����� � �� �� ��� ������� ��������� �� �������"� ������� �������� ��� ���� �� �����������������"� ���������������������"��������������������&����� �����������������;������:�# ��������������������������������"���������� ��"�����������i-������"����������������������� ���� ������������������&����� �� ���"�������������� ���������������������9�7��� ������� ��� �� � ������������������&�"�����"����������������"� �����&�&��������� ��������������������������"������������������������ m-����� ������ �����'
97
���������#��
���"����� ����� �������
krok
!��� ������6���� ����������������� ���������'��������������������� ��������������� ��� �� ��������'������������� �������� ���� �������� �� �����"� �� ���6���� ����������"� ������������������������������� ��� ��"��������������������������� �� ������"� �����������"�&������������������ ��������'�,� �����������"������� ��&���������������� ���'
!����������&������������������&������� ����������� ��� ��������������� ���)�r-�������'������ �������&�������������&�����'�!� ������ ����������� ������������������� �������� ��� �"���� ������������ &���� ����� �������� ������� �� ���� ������������������������6���� ��� �����������'
-�!������&������ �����-���������������������"�����������&������&�������"����"��u-������������&��� ��-����������������������)��� �������������������&������������'
-������������&�9�-��������������������� �� �����������'-�6������&�� ��������� ������ ��"� ����� ���� &������� �������� �����������������"� �
�����&���&��������������������� ������������'�!���� ���������&�����&������"� �����������'�(���������������������'
!���6���� ������������������"����������������������&� ���������������&�������&�&����� ������'
4�������������������� ����"�� ���� ������������������ �� ����&������������'-������ ����������-���������-�������������������������������������������������e-
��������&���������������"�� ��������������9-�>� ������&��-�� ����� ����������6���� ��"����������������������������������� �
��)���"������������������������"���� ���� ������������� �"������������������������ ���� &����-��� ������&���������� ��"�� ��������������<� ����� ��������&���ó- ����� ���� ����� �� � ������� �� ������&����&� �����'� ���� ��� �������� ���"� ����������)��� "����������� ����������������'
4������������ ����������'�����-��������� �� ������:�� �������&�&� �� ���"� ����� ��&����� �������� ��������� ����� ��������������������&������������ ������������"������� ����������������&'��������� ������&����������������������&���"������������� ����� �� ��!������'�� ������ ������&�&"��������� � �����&��������&���'
-�0�&������&� � �������� �������-�����������'-�������:�6�����&�������� ����� �����"���������&���� �������������)���'
— 3������������������������������������9���������� ��� ����"� �� ������� �� ���������"� ������� ���������� ������"� ���� �����
����������������6���� ��"������������� ������������'-� 0�� �� ��� ��������� ���� 6���� ���:� -� ��������� ����������'� -� ������� �������
���� ����� ��������� ��������"���� ����"� �������������������"����"� &�������&���"������� ���������������������������������������'�0����&����������"� ���������� ��e- ������������&�&������������������������"�����������������������"� ��� ���� ������a-
98
��:������������'�������"� ���:�3�&� ������������������������������"��� �"� �����mnie nikt o to nie prosi.
���������������������������� �����������������������'-�6�����&������������� �"�����-�������������������������-�����"�����������
���� �����������������������������"����������� �������� �������"����������&����������������� �'
����������������&������������� �������������"���������������� ������� ����� ���� ����� �&������ �����������'�4�� ����� ������� ������ �����������&��� ������&������ó-rem:
Nalej Dobbin,Dalej Dobbin,Wychyl Dobbin!Nalej Dobbin...0���������� �����"��� &����� ���� ��& ������ &���� ��������"� ���������� ���� ���� ����� ��
�������� ��������������� ����������������������"���������� ������������'-�������&���"���������&:�?���:�-���������� �&��� ������'-�0������������������ �"��� �:�-�������������&������������� &��������'-������������������"���������&:�!��������������&�����'-�5�������� ������ ����������"��� ������ ������"����������������-�����������&��
�� �����-�������������������� �"��� �:!��6���� ���� ��������� ���������������������� ���������������&����������B�
������� ����������������C"����������&������� �����"�� ���������������������&������������'#������� ��� ��������"��� ����� �� ��������� ������ �������� ���� ��������� ��� ������'!������������ �"�� �������� ������������"��������� ������& ����������'������������e-������"� �������� ��� ���� ���"� � ���� ��� �� ���� ��������� ����������������'�!���&����������������� �� ����������������'
-�5��������������6���� ��9�-���������'-�4�� ��-���������������&���������-���� �'��������������������������������'�,����
��� �����&�������������'�!����������������"��������������������������'''���������������"���������"�������'�,�������������"�� ������������"���� ������������"
����� �������������� ���������������������������'��� ��"��� ������"�������������� �� �� �"�������������������� ������������������������'�,���"������������� ������ ��� �� ���&� ���� ���"� &��� �������������'�,����� �"� � �� � ��"� ������ �������� �� ������a-��������������������������6���� ���"� ����������������������������1���������� ���� �������������'
�� �����������������������������& �� ���&� ��"� �����������&��<� �"��������"� �� � ���������������������������'��������������"������&��� ����� ��"��������������� �z-����������������������"�������������������������������"����������������������������������������������'
��������������� ����&��� ���"�������������� �� ����������������"������������� ����������������������"� �������������������������&�����������������"����������������������� ��� �� ���"�������� �� ��'�����������������"� ����������&���������� ��������� � ������������� ��&�������'�0��"��� � �������� ������� ������������:
7���� ����� ����������'��� �����������������������������������������'��� �:�8���� ���������6�� ����� �� ����� ��� ���������������"� �������������������������������� ������"������������ ����������������5'�6'���������,'��'"�� ������������� j-�������������������������&��� �������'�0������ �������������'�*����������� ����������������������������'
0���&����"� ������������ ���� ����"� ������������"� ��� ��&�� � �� <� ��� ��������6i-��� ��������������"������&���&����������'�0�&������ ����� ���"��������������z-
99
�����"�����&���������� ������� �������������� ����������������&����� ��!������'�!����� ������6���� ���� ��� ������������&���� ��� ��������"� � ������� ��������Au-���� �� ����� ��&�� ���� �� � ������� ��� ����� ���� &��� �&��������� ���� �����"� �� ��������������� ���������� ����������'��������� ��������A������������ ���� �������������"�������������� �&������� � ��� �����&����"������� ����������������� ��������a-�����"� &��� �� ���"� �� �������"� � ��� �������������� ��"� ������� ���������� &��� ��a-nowczy zamiar.
>������������������������������ ����� ������� ��������� �������� ������������������6���� ��� �����"����������&����������&����� ����� ��������� �� ���&'�8��� t-��&� �� ������ ����������������� �� "� ������� ������������� �� �� ���'� 5���� �� �����������������"��)���������� �������������������������������"��� ���� ������&�?m-���"��������&�������������������'
!�������������������� ��� ������������������ ��������� ������ �������&����'-�7��������������-��������������6���� ���-������ ���� �����������������"���������
�������������������� ���� ��������� ���� �����"� ����� ������� ����� � �� �� ���"� ����������)��� '� !����������� �������� ���� � ������� ��������� �� �������'�0��� ��������"��������� ��������������������������&������'
-��� ����"� ������-����������6���� ���-�������)��� �B� ���&�����������������������&��������������.����/C������ ��������� ����� ������� �� �� �����"������� ���� �"������ �'''� &� ���������"�������� ������������������������������"�&��������������� ������'
!� �������������� ��������� ���������������"����� ��&�������� ��������� � �i-skim rozstaniem.
-�!���&������:�-����������6���� ���-���������&������� ���� ���������� �����&����� o-���� �����"� ���������"� &��� �� ��� ����� ����"� ���������� �� ��� ��� ��������� ����j-�����'�������������������������������"�������������� �������� �����������&���o-�����&�����������"������������������������"�&��� � ����� �'�>� ����&����&������o-���� �� ����� ��"������������������������� ���� ���� ����������������"���&������� a-���������� ����'''����������"� ��� �������������������"���������������������������y-���'
-�6������&� ����:�-�������������'-�'''6������� ��-������������&�������������6���� ���-� ����������������"���&a-
���������� ����'�8���� �������� �2��� ������ ��� �&���&���������"���� ������� �����o- ���'���� ��������� &�������� ����������"�������������� ������������������"� ������������'
-����� ��������&��:�-��������������6���� ��'-�,������-�� ����������-��&��������&�������������������� ��������������&�������&'
0���� �������������������������������"������� ����&�������������������������� ��������&������� ��������& �� ��&���� ������������ �����������'�<������� ������ ����&�����y-��"���������&���������� �������������������"��������������&�"������&���������������"������� ��� ������������ ������'
4��&��������������������� � ��2— 0����������������&� �������"�������"������"����������������������"���������'!�����������������������2
-�,��������&���� ������&��������"�������)��� ���'�������� ��� �� �� ��� �����)�n-���"����� ��������� �� �������� &� �"� ��� &������ �� ��� �� ����� �� ��������'�*�� ���:� �������� � ���� ����� �����&"� ���� ��� &��� ����� ������� ������"� �� ������� ��� ������������������� ���'
,�������������������������6���� ����� ���������� �������������� ����������u-)������������������������������� ������������'
100
(��������� ��"� ��� ���������� �������� ������ &���� �� �� �"� �����"� ���� �� ������"����������� ���� �������� �����&����������������� ��"������������������ ��� �'�0���&����� ����� ������� &�� ��&�������������"����������� ������������"�&�����&����������&����� ��������'
-�0����*���������������&��������-������������6���� ��'�-�0�� ���������� �pana!
-�������)��� ����-�����������&�&�-�����&���"�����&:������������������������������������ ����'��� ���������������� ����������� �������&��������"����������&������������������1� � ������������"�&�����������&�� ����� ���������������� �:�3�&�������������� o-�� � �������������������������������"�&������������������������������"������������������ ���������&������������������������������������������'
� �&��������"���� ���������� ��������� �� �������"��� ������� ��������� ��"�����6 i-��� ��"������������������&�������� �� ���������������������������"� ������������������������"� &��������� ����� ��������'�!���������� ����� &�����"�� � �� ���&������������������������ ��� �������������������������&�� ������"������������"���� ����������������������"�������������������������������� ��������"� �������������"�&���� y- ��� ����������&�&� ��������'����� ��������������"� ��� ����������������'�������&��z-���� ����������������������&������&���������������'�!�������������������������� d- ���:�������&������������������ �� ��"��� ������������"�����������&�"����������������i-������������������������������ �������&�������"�.�������/�������� �����������"����������&��������"�&�� ��� ���.6�� �������#�� �/'
� ��� ����� ������� �����&��� ������������'�!����������������'�(������������ �������� ������)��� ��&� ��&����������&������ �������������&"� ���������*�����������o-od.
0��������&��"� &�����������������������&"���� ������� �����������������������"� �������� ����������� �� �������� �������� ���� �����������'� ������"� ���� ��� ���� � ���������������� �� ����� � ������������� ���&�� ��������� ����1� ���"������������������o-�� ����&���������������������'
8 ����&����"���� ����������������������������� ��������������"���� ����������a-�����"���������&��"� ���� �������������������� ����������������"������������� ��! e-������������� ���������� ���� ���������������������� ����'�0��� ������������������� ����������� ������������������������'�0��������������������� ���������*�����"�i- �����������������������"�������������������1� �������&� �����������"����������� ��e-��������&����������������������'�� ������������������&�&"����� �������������� �������"����������������������������������� ���� �����&�&�����'����������������&����������� ���������"��������������������������� �&�������������������� �����"������������ ���&� ����� ��������&���&���� ����'�4�� �������������&������"������&������������������������"��������� ��� �����������������'�!��������� ����������"��������&���� ��"�����������&�������������'
��� &� ��������� �����������"�� �����������*�������������"������������ ����� �� ����!�������"�� �����&��� �����������"������������������� ������������&���&�-��������e-������������������������&�������"�������������������������'�5� �������� � ����"��������� �&�� �� ������������� ��� ������� � ��!�������"� &����������������������� &����1� ������������� ������"�������"����������� �������������������'�8 ����� ��� �������� ��"� ����"� &��� ������"� �&��� �����&����� ��������� ���������� �����������'!��������������������� �� �������� ��'������ ��������������&����������&������������ � �������������"��������&�����&�&������ �������������� ����1�������"�����������*����������������� �����,�@��"������������������ &�������"�� ��������,�@�������"���;���"4� ���������+��������'�����"����������� �����������&��������"������ �������"��������
101
����������� ��"������������� �������������&���� ����������������'�(������������ ��� �������� ������������ ��'
*����� �� ������������������������������� ����������� ���"�&���������������� �������������� ��� .6�� ����� ��#�� �/1� ������������ �� ���� �� ���� ���� ����� ��������������������������� �� ��������"���� ������������������������������&���������������������� �&����� ���� ��� ��� &��� ������� ��������"� ���������� ��������� ����������6�����������������������"�� ��� ������& ��������&������"����&��������A����"� ������� �����������&����������������������&��������� ��������'�!��������� ��������������6��������������)������ ����������������'
����������&����& ����������&�������������� ������������'�0��� ������������"��� ó-������������� ������������� ������������������ �����������"�����������2�.!��,��� '���������� ����������������� �����'�!��������,�@��/'�6�������������������������� �� �&��� ���� ������������ ���� ����� ���"� ���� ��� ��& �� �����"� ������� ��������������������'�!� �� ��������"���*����)������>�� "����� ���������������"��������� �� �� ���"�������� ����������� ����� �'
4����������"������������� ��������� ��'-�������������9�-�������'-�!����������������'-����&�9!���� ���������"������&����������� ��&��� ������� ������&����������&������������������
pensów.��� ��������������������&�������������� ������� ��� �"������������� ����������� ��o-
��'�*��������������&����������������&����������"����� ������������������������"��������������������"���� ��������� ��'�!���������������������������"������������&� ���������������� ���������������������� ��������������������� ��������� ���������o- ����'�!������������� �"�� ����������������������������)�������������&'����� ��������������"���������������������������������� ���� &��� ������'��� ������������ ������ �����&��'��������"���������"�������������������������&������������ �"��� & ������&�" ������������� ����������������������������"� �������� �����������&����������� ����z-����������'����������������������������������� ����&������������������� �� �����dryblasa.
-�3�:�-�����������������������&�����������������'�-�������"������������:��� �� �policji, do policji!— 8 �&������&������� ����������������������&��-�&���������������������'-�,�������&�"� �������&�:�-���������������'
-�8 �&������&������� �������&���������:�-����������� ���&����������'8 ����� ��������������. �������&�:� �������&�:/"����������������� ����������������
����� "� &���� � ���� ���������& ������ ���� ���"������'�!�������� &� ����������������"���������������������������������������������� ������ ������� ��"�����&��"�������������� ��&� � ������ �������&�'
!� ������������ ����"������&���&�����������������������&��"�� � ���&������'���i-�����������������������"�������� �����������"�������������"���������� ���� ���������a-�� �����"� �������"� ���������� ������ �����"� �� ����"� �� ������� ���"� ������������e-�� ���'��������"�������"�����������"�����������&����������������"��� ���"�������<� ������������"�����������������������������"������ ��"��������"����������"����������������&������������"���������������#���������� ����&����� ��"������ ����� ���droga do Dovru, do celu mej ucieczki.
102
���������#���
%� ��� �������������
��������������������������� ���&�������������������� ��#������"�������������� ���� ������� � ���� �� ������� ,�@��'� !�� �����&� ������� ������ ���� ����� ����� ����� ���������������������������"�������������� ��� ������ ����&�� ����� ������"����u-�������� ��������������"���������������� ���������������������'�������� ������������������"�������������������"� ����������������� ��������������������'
�������������'�������� ������� ��� ��������'�4���������"��������� ������� ����������'�����������������"����������"��������������������� &���������������������'�>�-���"������������ ���������������������� ��������&��� �� ����������'
0��������������&� ���������������������"���������� ������������������"�*������&������� ��"������� ��������� ���������������������������'�!��������& ����� ������-����������� ������������"���� �������"�&����������������� ����& ������������ �������'�>������������������������������������������� ������&�����������������i-���"���������������&���������� ������� ����"����&������&�������������������"����������u-�����������'������������������"� ������ ���"���)�&������������� ������������'����������������� ������������� �"���� ������������ ����������������"���������������������������������������'���� ���������� ��"����������������������� �����������������w-ne wiesza wszystkich swych wrogów.
,����� ������� ������� ���������������������6���� ��������������"� �������������&� �� �"������� ������&�������������������� ���'�!������ ������ �������������i-��"� ����������������������������� �� ��������� &�� �������� � ������������ ��� �����������2
-�!��������������"������ ����������� ������ � ������� � ��'!��,���� ��-������������ ������������������ ����-���� ������������������"���������
����� ������� )�&��"� ���� �� �� ��������"� �� &�� ��� ��'� !������� ������ � ������ �� ���������'�,��������� ��������������������������"����������������2
-�7������������������9-�!��������������&��������� �����-�� �������'-�0�������� ���������������&������������ �&�����-�� ������-�������������������
�� ��&����'-�8����������������-���&���������� �����������'-�,�&��� ������������ � �������� ����-����������&�&���������������������&������&�'*���� ���������� �������� ����������� ������'�8 ��� �� �����"� ���������� ������� �
�������"�� �����,���� ������� ���� ������ ��� ����������� �� �� ���'�!� ������������������ �������������������"� ��� ��� ��� ��� ���� �� �������"� ������ ���� ����������'!����������� ����������� ���������������� ��������������� ����� ��������"������ ��������������������'����������"��������� ���"��������������� ����"������� �&��"���������������������� � ��������� �������� �� ������ ������ �������� ����� �����"���� ��� �&�������� ��������������'�0��������������������&� ���� ����� ����&'���������� �� ���� �������������"�&��������������� ��"��������� �����������'�!���������������� �������������������&������&����������� ����'�8������������������������������� ��u-������&�&� ���&�������"��������&�����"�� �������� ���������������'�� ������������"����������������� ����� �����������������������������"��������&���� � �� ��������o-
103
��� ���������������"����&� � �����������"������������������������������� ������� � �"������������������� �����������������'
�������� ������������ ������ ������������� ��4�����;����'�,�������������&� ��������������� ����������������'�8 ��� ����� ��� ���������������������� �"�������������� ����&������� �������"��������������'�0������������ ������������������&"��� �������� ������ ���&����'
4�� � &��� ���� &��� �� ������ �������������"� ���� � �������� ���� ���� ���� ��&� ��� ����� ����� ������������������������ ���� ��&��������� ��������������'�4��� &�������������������"������������&��������"���������������������"� �& �� ��"� &������ �� �����'� � � ������ ���� ����� �� �������� 4����)����� �� �����"� � ������� ������������� �&������ ����'����������������������������� &������������"��������������o-������������� ���������� ����������� ���������������������������������"��� ������������������������ ������"�������������������� �� �������"� ���&��� &� ������ �������',����������� ��������������������������� � ���� ������ �������4�����;����'�# y- ��� ��������"������������4����)����&���������& �&�"������� ��"� �����������& ����� ��� �����'� 3��� 4����)��� ������� &��� �������� � � ���� ������'� *��� ���� ����� &��������� ���"��������� ���������������"�������������)��������� ������� ���&��������� ���� � ��&������ ���"���������)������&�������&� �����"� ����������������������&� �� ���'8 ��� ������ ��� �4�����;������������"�� �������������������������������������'4��� ������� �� ��"������"�&������������������ ������������ � ��� ���� ����"���� �� ��,�@��"����� ������ ������������������������'
5��������� ����� �������������������� ��������"���� ��������D������:�����������������"���������������� ������������������� �����"������������� ����� ���o-������� �� ��"������� ������������������ ����� �������� ������������ �������������r-��"��� ������"�&������&������ ������� ���� ����������� � �������������������������a-���������� ���������� �&�������"���������� ����������������������������������������������������������������������'������� ���������'�4����� ����� ��������� �� �� ���"��� �����&���&�� �����"������������������������������"���� ������������������� �� � l-���&��� ����"�� � ��������������������������������������&�&��������� �������� o- ���������������"���������&������� ������������� ��������� ���� �����������������t-��'�8 ���������������������������"������������� ������ ���������'
��� ������� ������ ��&����������� �� ������� ����������������"�������"���������� y-���&����"��������� �� ����������'����������"�����&��� ���������������������������������������� �"� ���� ���� ����������>�������'��� ������������ ����� � ��� �������� ����������.#���� �� ����� �����/"� ���������&� ����� ����������������-�������"���&������� �� ���&������������������������)��&������������������ �������'������������������������������������������ ��������� ��"������������ �������"��������������������� ������� ���� ������� ����������"����������� ����"�������� ����������"��� � ���� ������0����"���� ���������������&��� ���'����a-�������������� �� ������ �������� ������"� � ���� ������ ����� ���������'� ��"� �� � ������"���������������� ����� ����� ��������"������������� ����������������&���� ������ ��&��������������������������4�����;����"������������������������� ���������� ���a-mego rana.
�� ���� � � ������ ���� �������"� � ���"� ��������� �������� � �"� ���� �����&��"������ �������������� �����'���� ������"� ��� ����� ������� �� �������&� �� ���������������� ���� ��������&�������� ����"� ������������ ���� ������������ ����� ��� ����� ����&���� ����'�� &���������������������&����� �������������������� ��������������kupca.
6��&��������������� �����&�������&�� ����� ��� ����� � ����������&�"�������������������� �� �������'��������������������������������� ���"����������������� � �
104
���� �����'�7���������������� �����"� ��� ������������� ������������������������o-��������&�����������������������'
0������������������������������������&����������&����"��� � ��� ������������,���� �'� ������������������ ���� �� � ���� �� �������� ��������� �� ��������� ������"��������&������ �� ����� ������ �������� ���������� ������� �"� �������� ����� ��������� ������ �������� ����"������������������������������������ ���������������������������������"����������&����"� ���������"� �� ������������������� �� � �������� �����&�-cych zamków.
,�� �������� �� �������"� �������������� ������ ������ �������� ��� �&���� ������ �������������������"� �������������������������������������������������"����� ����� �&�����������"� ��&���&����������&����� ������������"����������������� ������� ������������������������'�4������� ��"��� ����"������ �� �"����������)�����������)����'�������� ������ ����������'����������� ��������������������&�������������"����������������������������� ��"����������� ��� �������������������� ��� ������ ���"�������������'
-������������"�����:�-��������'�-�!����� ����������"��������:�#����:�3�"����������&����������"������������������9�3�"������������&����� ���� �"������������9�3�"��o-roo! Goroo!
������������������&������ ��"�������������������������"��������������������� a-����������"��������������� � ���������� ����� �'�4���������������&������������z-����2
-������������"�����:�8�"�����������&����������:������������������"������9�8�:#����"������:�-��������������������������"���������������������������� ����'
-������ ������ �����-�� �������� ����������-����'''������������� �� ����������� u-ta.
-� !����"� �����:� -� �����������������&�����������&�� �� ������� ���"� �� � ��� ���������� ��������������"������� �&�������������������������������-������"�����&�����������������:�8�:�8���������&����������:�!��� �:�8"������:�3����������9
-�!���������-�� �������������� ����������� ����� ��'-�8�:�8���������&����������:������"������:�#����:�8����� ����������"������:������ �����������������������������������������"��� � �� ��������������� �
��������������������������� ������������������ ����&�����������'-�,� ����-���������-���� ����������������������'-�8������� �����&�:������:�-������������������&������ �����&��������'� -������� ��
������� �����:�8���&�����������:������������"����� � ��9�#����"��������������a-�'
0�����������"�� ��� ������ �� � ������ ���������������������������"�&����������'������������������������������"� ��������� �&���������������� ��"���������������n-�����������������&���� ��'�,� ������"� ����������������� �����������"���������e-���"����������������� ��������'������ ���������������� ��&������� �����������"��������&����&�������&���&� ����'�4�� ������� ����"��� ��������'�4������������������������������������"���&����� ���������������������&�������� ��'
������"�� ������� ������& ����� ������� � ��� ����"���&�����������'� �����������������������&"�� ������� ������������ ��� �� ��� ����"� ���� ������������ �������������� ������&����� ��� ����������� ���� � �������� ��������� �� ����& ����� ��"� � �� ���������������� ������&�������'�.;�:��:�-�������'�-������� � ���"������ ��������:������"���� �����"������������"������������������������������"�� �&������:�8 �&����� �"�������������� ��������� �� ��:�;�:��:�!� ����������������������������"�������&����&��a-�����"����������������&����������������/'
105
����&��� ���"�� ������������������������������ �� ��������� �� ���������������a-���'� >������������ �� ������ ��� ��������"� ��� ���� ������� ��� ���������� ������� ����������������"�������������"����������� ������������'�������� �����������&� ������������������������������"�&���� � ���������������������"����������� ��������������a-���� �����&����"�� ������������������������������"�������������������������.��/��.�����/'�0�� � ����"��� ���������&����������������&����������������� ������� ���a-���"������������������������������������� ������������ �������'
�� ������� ���������� ��������� ������� ���' �� ����& ����� ������� �������� ����������������������"������� ������ ����'�!���������������&���� ��"���������"���������������� �"���������"�)�����'����������������������"�����������"������������������ o-������ ��� ��� ��� ��� ������ �� ����� ��� �� � �� ������ ����� ��� �����'� � ��� ����� �� ���������������������������������� ��������������������������"������� ����������������������&���������&��2
-�8�"�����������&����������"������������ � ����&����������������������9-�0���-�� ����� �������-������ �������� �'– Och! Goroo! Goroo! Poczekaj do jutra na trzy pensy.-������"��������'-�8�:�#����:�0�"���������������������������������:�-�������������&�������� ����
����������������������������������'���� ������������������ �"������� �������������������������������'�6���������&��
������� ���'��� ��������������������������������������� ��������������������������a-�����'�!��� �� �&�������������� ����&���������� ������'
0��������������������� ����"�� �������� �� ������������������ ����������� &����������������'�0���&����� �������� ���������� ��� �������������� �� �����������'8��� �� ��������� ���� �&�������� &� �����"� �� ������ �� ������ ���������� �� ������'��������� ��� ���������� ���'� !����������� ��������� ��� ���� ������ �� ������� �� ��������������"������������������������������������'
4�������� ��� ����� �� ����� ��������&������ ���� &��������� ���'�0��������� �������������"���� ������������ ���"� �����������������"������������� ���������� ��������'�5� �"��������"� ������"����������&�������������������"�������������������������������� e-��"� � �������������������&����&���� ����"�������������"���� ������ ���������� ���&"��a-����������������'
-�����������"�� �����������"���������������&����"� �����������������������:(������������������������������������ �� ���������� �� �������"������&���������z-
���������&�������������&������'���������� ��������� ������������� �������'-�# ����� �����9�-������������&�����������������'-�,��,�@���-�� �������'-�3���� ����� �� �������9-�7 ����<� ��'– Czym dowiedziesz? Zuch z ciebie! Co?-�0���-���&������'-�0�������� �� ��:�5������������������� ����������������"�����������������������'��������������� ���������"���������� ����������������"�� ����������������� ������ �
�����'-�0�"�����"�&��������������)���������"� ���&"� ��� ����'8 �� �����������"� � � ������ ��� ������������� ���&������ �� ����"� ����������� �-
��������������"�������������������'-�( ����&������-�����������������-����������'-����������������� ��:�-��������� ������'– Panie!
106
-�����������:�0� �� ���������������� ���&� ����� &� �� �&������������� �� �����brata? Oddawaj!
����������������������&�� ������ &���� ����'������� &�� �� ��������� �����'���� ���e-�����������&����� � ����������"������� �����&������&������������"�������������������������������������������������2�.�����&/'���������&� ���� �������������"� ��������������������������������"���������&������������&��������������&������� �����&����a-�������"�������� ���&����� ��'�0����������&�&��� ����� �&���&��� �������������&�������"��������������������'�# ���� ����"�� �&����������� &������'�4�� ������� ����������e-��&��������������������������������������"������� ����������'�*������������ �� ���&'
���� ������������������������ �����"� ���� �� ��� ����� ����&����������� ������a-������������������� �������"����� ���"�� �������������� ��������&�����������'�8���-������������������&���� ���'������"�&������������ ������"��� �����������������-����� ������������� ���������&"���� �&���&�&������������� ������������� ����'�8����������� ����"�� ������������ ��������"������������ ���"�� ��������������� ������ ����'��� �����������������������������&� ����"���� ��������"��������� ������������������� ������"���� � ���������� ���������� ���� �� &�&������������������������������� ���'�8���������������������� ���������"������������������,�@��"����� ���� ������ ��� ��������� �� �������&� �� �� ��'� 7� ����"� � ����������������������"�� �� ���"� �� �"�� ����"�������������������������"���������������������� a-��� �������������� ����������������'
>������������������������� ���������&����������������&����&���������&�������a-�����'�5� �������"�����������������������"�����������������������)�������'�,����"� �� ����������� �"�� ���� �&�������������������� ������'�������"� ���&����������������-������������ ����� �����'��������"����� ������������������������ ��������'�������������� �� ���������"���������� ���������� � ���� ���������'���������"��������������o-������"�������"��� ���� �� ���"� �������������&������"��������� ��'���������������a-���������������������������"� ���������"���� �"����������������������������������� ����"� ���������� �������"�� �������������������������� ������������ ��������'
����� ����� ������� �� �� ������� ������������'� (��� ���� �� ������ ��� ��&�����������"����� ���������"���������&��"�������&���������������������������������&���"� ������&�� ��&���� ��������� ��� ��� ���'� !� &����� &�� �� �� �&�����"� ��������������i-����&��������� ��"����������������&������������������������������������'
-�������� �-�� ������������&�������-��������������'�4��������9-��������-�� �������'-�4������-��������������&������'-��������-� � ����'-�0�������������� �"��������� ���'�6�������"������'4�������� ���"��������������������������������������'-����� �������� ��-��������� ������-������� �������������'�5�������"�&����������� e-
���������"� ����"�����������'�6��������������������&9�>����"���������� ��)����"������������)�����'
!���&�������� ���������������������������������� ������ �'�4������&��������������� ���� ��� ���� ����� �� �����"� ��������� ������� ����"� �� �������������������'������ ��������������� ��&� �������� ���'�,�������������������� ��� �� ������ ���� ���������"�� ��������������������������� '�!���������������� ������������� ��������������������������"������ ����� ��������������&�������� �������������� ���� ����'
-�6�&�����:��������������������� ���&�&����9-������ ���&���� �����-�� �������"� �� ���&�&�������������� ��������������'-�8"�������&������'
107
-�0��"����������-�� �������"���������������������� ��������"�������������������� �������� ���'
4������"����������� ����������� ������ ���"�������� ��� ��������� �� ����� �����"� ��� ��������� ���������"�� ��������������� ��������'�0������ ��� �� �����"�� ��������� ������� �����&������� ����"����� �������� ������ ���� ����������������� ��� �����"� � ��������������������������������������"���������������� '
-����������������������� �-����������������-��������������� ���� ���-� � ����� �e-��&������ ��� �� ���"�&���� � �����������������������&�� ����� ����������������p-����� ���� ��������� �����'� !���������� �� ����� �����"� ������ �&��� ��������� �� ������ ����&���������'
!����&���������������&� �����������������������������)�����������&����������������"�������������"�����������&������������������� ����)����'�0�����������������"���������&������������������������������&���� ��'
8 �������&�� ��������������������'�*�� �"�������"��� ������ ���������������y-����'����������B���������������� �� �������� �����C��������������������������������� ������������� �����'�!��"�����"����"�����"����������������"����������������� ������� ������o-����������� ����'���������������&��������� �������� ����������������� ��������� �"���������������������'������������"�� ���& ������������<� ��"���� ���������� ��������������"���������&�"�����������&��������� ������ �����������"���� ������ ������������������������������"� ������'�!� � ����� ������������ ������ ����� ���������� ������������ ���������������������&�������'
������ �� ����� ���������� ���'� ������� ��� ���� ���� ������'� !� ������� �� ����������'������������������ �"�������"������������ � �����������������'���������������"�����������"���������������������������"����������������������������� ��� �'
�����&��� ������������� ��"���������������������������������� �&��"�� ���� ���������� ���"���������� ��������������&���������"��������������������� ������o-��������� ����"����������� &��� ���������� )������'�,��� ������� ���� � � ����"� ���������� ��� ���������*�����'��&�������������������������� �����"�&������ �����*�� ����o-ne.
-�!�������� :�-��������������&�����������-����������&���� ������������'��)������������������"�������� �&�������&�&'�������� ������ ��������������������u-
����������'�� � ������������ ���������������������� ����������������&�&��������'-�!���������'''8 �����������"����&����������������������'– Ciotko!...-���9�-����������� �����'-�!���������"�������'''�&������������������������'-�5���9:�6����:�-���������������� ������������'-� 5������,��� ���������)��� �����*�� ���������4�))���"� � �������� ���� &� �� ���
� ��� ��&��� �������&��������������"���� ����������������� ���'�*�� ���&�������e-������������ � ������������'�!������������"����������������"������������� o-��"����������� ������ ���������������&���������������� ����������&���'�0����o-��������������"���������"����� ������"�� ������� �� ��"���� ����������"����������� ���������������&���'''
���� ����"���&���������� �����������������"�������������"����������������"������������������������������������������&�� �����"������� �������������"����� �������������"�� ����� �������������� ������������"�������������������������������'
���������� ������������"��������������&������� �������� �������"���� ������������a-���"������������������&���"�������������������� �� �� ���'�!��������&�&���������� ����������������)�1� ������������� ������� �������������������������������������'����������
108
����������"� ����� ���"������������������&�������������&��� �"��������� �������������'�# ���������������������������������������������� �"������������������)��"��a-������������������"���� &�����������&���������������� ��������� ����"�� ������� �u-���� ��������� �����'��������� ������� ���� ��� ���� ��"������&��� ���� �������� �������������������� ������� ������������&��2
– To mi historia!!����&�������������� ������'-�5���:�-�������� ���������&'�-�!�& ��������"������������,����"�����������������'4����������&���������������� ��������"���� ��������������������"� ��������������
������"������� ����������� ������ �&������'�������������������� ������� �� ��������������&�'� !�� ���������� �� ����������� ���������"� ��� ���"� ������������� �� ������ ��� �mnie przez okno.
-�!����,����-����������������-� � ��������"� �������"����������� ��"�� �������"�������������� ��"� � ���� ���������'
4��������� ����������������������"� ������ �&��������� ���"� &��� � � �� �����������������������"����������������'
-� !���� ,���� -� �������� ������� -� ��������� ������ �������"� &��� �������� �� ,��� ���������)��� ���'�0���� ���&"�������"����������������"�� �&�������"� &��� ������������������:
-�,��� �������)��� �-�����������������������������-�,��� �������)��� 9�3����"��a-������"��������,��� '
-�,� ����-��������������'�-�6������������ ��� ��&�������'�!� � �������� �� �� ���j-��"�� � �������"���������������������� �� ��'
– Jego syna? Aha! Syna Dawida Copperfielda.-��� ���� ���� -� ������� ����� ������� -� ������ ������� �� ��"� ��� � ��������:�(�����"
������:�5�����������"�*������������� "������� �������������'�-�6��� �����"���������������������)������������� ����������"����������������� ����'
-�8:�-�������������,���'�-������� ����"����9:-� !�������� ��� -� � ������� ���� ������� -� &��� �� �������:����� &�� ���� �� ��9�0��������'
6�������� �������"������������������"����������� �����������"������� ��� ����&� ����� ����'�# ����� ����������*������������� ������������9
-�0�� ����-�������� �������,���'-�3��� ����"��� ����"�&����� ��������� ������:�3������� ��������'�8����� ���������
�� ���������,��� ��������)��� ��������������������"�������������������9-����������9�-���&���������&����������������'�-����������9-�������"��� ����������-��������������������������������� ���� ������������&���
�����'�-�!�������� �&���� � ����� �'-�;�:�# � ��� ������������&���'''�-������������������������������������'�0����
� �������������������������"� ��������������2�-�(��� �����:-�5���:�-������������� �����������'�-��� ������ �� �&��������,���'���������&
���'����������������������������������������"������������������ ����������������-
���'�������� ����������"������ ��������"�����������&�����&���&������������ �����o- ����'���������� &�&"�������"� ������ ������������ ��"������������������ �������������������� ������������������������"�&�����&�������"������������������������ ���� ��� � ���'!��� ������������� ������������������"� ������ ��������'�!� ��������������������"���z- �������� �������"����� ���������� ������ ���������'�4����������������"������"�������� ��&���������'�!���� �������������������������� ������� ���������'�*�����������������������������������������&�&�� ����'
109
!��,���"�&������&�������������"������ �����������'�#�������������������"�����������&� ��"������������� ����������&�������&� ����������������������������������� �-��&������ �� � ��� ������ ��� ������� ���������� ���� �������1� &���� �������� �� z-�����"�&������������������ �� ������&�����"�������� ������������ ���������������"�� ����&��� ����"�� ������������"�������������"����&����� �������� ����������������"&���������� ����������� ����� ����'�( ���� ����&������&��&��� ������ ���� ��� ��� � �������� ��"��������������� ���"�������������������"�������� ������� ���������� ����i-�������� �������� ��������'
5���� ���� ������� �� ������������ ��������"� � ���� ������� �� �������'�,� ��� ��"�������������������� ������� ���� ����"���� ����&� ��������������&�&�������"����������������������������'����������������������������� ���� ������ �������"������ ��������������������������������"������������������������������ "����� ���������������'
!���&"������������& ������������"� ������ ���������� &���������� �� &�&� �������'������&������"� � �� ���������&��� ��� �� ��� � ��� ��� �� ��� �����"� ���&�� ������� ������� � �����������"��������������������� �"��� � �������"�������"�� �����������������������-��"�����������&�)���� �������)�����������"�����"���������������"��� ������� ���� y-��"�����"� ���������"���������������"������ �������"������������������������i-���"����)�������������&������������������)����������-������� �����������������"������-������ �� ������"� ������������ ����� ���������&���� ���"� �� ��"� ������� �������� ��&���� �'
���� ���� 5���� � ������ �������������� ������"� ������� ��� ���������� ����� �������a-�������������������������&�������������"�������������������2
-�5���:�8���:4������������������� ������������ ��"�&���� � �� ������������"������������ �������
������&�������&������������� ��������������� ����� ���"��������������������� ��������� ��"�����������������������������������"�������������������� ����������������p-��"�����������������������"������&���� ��������������������������&�� ���'
!�� ���� ������������"������������������������������������ ���� ����&�������������"����������� ��������� ��"����&������� �"������������ �����&��������������������� ������&� �'�����&�������"���� ����������� ����&�&�� �����������������������������������������������������'������� ����������&��� ������&���"������� ����������������j-�����&�������������"��� ���������� �� ����������� ����&�&��� ���"���������������&�&�����'�������������� �� ����������������������� ��� ������������� ���� &�� �-���"� ������ ������� ��� ����"� ������� �����������"� �������� ���� �������� �� ��������'4� ����������"�������&��&�����������������������������&�� ������� �������������"�������������������"���������������� ���������������'�,�����������������������������"� ������� ��� ����� �� � ������&� ��������� �������"� ���� &� ��� �� ��"� �&���� t-����"��&����������������&���������������������������&�������������������"������������������"����������� �&����"������������������ ��������� � ����'������������� ���������������������"� ���� �� ���&� ���������� &� ������������������ ��������������������������� �����"������������"� ��������������� ���� ������������ ��������� i-������ ����"�������� ���&� ���� ����� ����"�����������������������������"���y-�������������&��2
-�5���:�8���:������������������ �� ��'�������� �����������������������������"������������� o-
������������� �����������'�!����������������������������� ��������������������������� ������,���������������� �����������������������'
��� �������� ��"�&����� ������������������������������ � ��'����������� ���"���a- �"���������� �����������"��� ������������������������'
110
��������������������� ��������������������������� ���&�������������&�&���t-��"����� ��������� ��&������&������&������������"������� ������������"����������������&�� ����������&�� �����������"�������� ����� �����&��������������������'�� �&�������� ���"����� �������� ���� �� �������2� . �� �� ������:/� ���� ��������2� .�� �� ������/"� ��&� ��"�� ����������� � ���"�������������������"�� ������������������������������'�4� e- ��������������������)�����������"������������������������ ���"�������������������������&����������'
��� ������� � �����"��� ���� �� ����� �&�������������������������� ���'�4�� ����������������"��� � �� �������������������"������ �������������&��������������������"����������������� &� ��� � ��� ������������������������������'�0�������&�� ���� ������������&��"� ��� ������� �����'� 5� ����������� �� ������ � � ������ �� ������ �������������������������������2�.�������������/�-�������� ��&���&����������&���'
# ��� &����� ������������������������������-������� �������� ������������-���������o-�������������,����'���&����� ������������������� � ��'�8 ����� ����������������&�&������'�!������������������������������,����"������������ ������"� &���� � ����������'6���������� ���"�� ������������������������'
-�!�&����������"� ��� �������� ��� ����������������� ��������������������:�-��a-������"�� �����������'
-�6�����������������-����������������������,���'-���������:�6������ ��:�!����� ��&�&���� ���:-�6����-������������� ��������������������������,����-���������� ��"� �������&�m-
����'-�!������������&�����:�*�� �� ������:����)������"� ������ &�� ���� ���� ����� ������
������'� ������� &������� ������ �����:�6����� �������� &� ���� ����'� �������� �� ��� ���,��� ��������)��� �������&�������������������������������������'�6������ ��� ��� c-��'''��"��������������������������� ��&��������� ������ � ���"� &� ����������� �� o-���� �����"����������� �����'�!�������:
!��,���������������������������������"�&���� � ����&������������&�������&�����t-��������������'
-�0����������������� ���� ������"�&������� ����-��� �����������������-���� ��� ���e-��������������"�� � ��������������������������������� ��� ��*������������� '�0����a-�������&���"�������'
!��,��������� �������������'-�3����������������"���� ��������&������������������������������:�5�����������&��
������:�*�� ��� ��������� �:�0����������� ��� ��"�� ��&������������������2�.�������:��������������� ���/"���� �������������"��������:�#�����:
8������������"�����&�"�������������������������,����'�7����������������������'-�6����&�&������ ����-����������������-�&�����������'����� ���������������� ��"�����
�������9����&��������6�� ��������������� � �������&����������� �&�'�����&����� ��������������.������/���������� �����*�����"� ������������� ���������������������� �������������'������������� ���"� �����&��������'
!��,�������&�������������������'������� �������������������"������ �������� �Kaina podobny.
-�6����� ���� &������� &����� ������� �� ������:�3� �� ��� ���!�������"� ���� &��� &�� ���"�����������������&������&�����&�������������:�!������ � ���������&���"� �� ���������&�-��:�0�"���������������:�6���� ���&�"���������&���&����)�����������������"������������� ����������&�� � ���"�����&���������������&�'
8 �������� ���'� ���������"� ��� !�������� &���� �&������"� �&������&���� �� � �������������"�������������������������1������������ ���"���� ������������"� ����������&�&"������������&�&� ���������"�����&��������������������������&���&'�6������"���� ������
111
*���������������������"�������������"���� ����&���� ��"��� ������� ��������������t-��� �� � ����� ������ ��� &�� �� ��������"� ������ ���� ���� ��� �������� � ����� �� ����'����������������������� ��"��� ������������������'�>�����������������������������y-������������ �����'
-�,� ���"� � ���:�-�����������������'�-�,� ���"���� ���������"���� ��������� ��'�5a-��:�8���:
# � ����� �����������������"��������� ������������ ������������������"�� ������������������&��� ����������������������"���&����������������������������������&�&������&�� �� ��������������'�8���������������������'�0�������������������� � ������������������������ ���� ������������������������������,�������������� ����� u-������ �� � ��� �����������'� 4�������� 4���� ������ ���� �� ��� �������� �����prawa.
!�� �� ����� ��� ��������� ����� ����� ����&��"� &��� �������� �� ��������� ���� ������"�&������������&�&"����������������'�# �����������"�5�������������������"��������������������������������� ������'
-�3������"������,����-����������������������������� �������� ��������������-��a- ����������������"���������� ����� ������������ ������ � ��'�8 �&�������"��������a-)���"�� ���������"�� ����� ���������� ��'�4��&�������� ������'
-�0������,��� �9�-��������� ����&������������,���'-�������'�!�����������"���� ����������������� ��9– Hm! Z synem Dawida?-�������"���,��� ������'-�8"����'''���� ������ ��9'''�3�"�������� �������'-� 5���:� -� ��������� ������"� �� ���� �����"� �������� ���� ����� ���"� �� ��������'� -
!��,���"�&���������"��&������� �&������� ����&�����������������"������������� ������'0�������������������&"����������������"�������� ����������������� �����������
����&�"������������&���� �������������� �������������������'�5� �����������������o- � ��&���������� ���&����&�� ������������������������ ���������"��������������"���� ���� ���� �����������'�5����� ����� ������&�&�����"� ���������������������������&��������������'������������������&� ���������������������� ������&�� ��� ���&�������� ������"� ������ ������� �� �� ��'� ���������� ���� �� ��������"� �����"� &��� ��������������"������������������������������ ������"� ������������������'�������������"������� ���� �����������"����������"��������������� ����������� ������ ���������������������������������"����������������� �������������������� �� �������������������� ��������'
!���������� ����"����������������"� �������&���"����� �������������"����� �� o-�����������'�!��������������������������������������"� ����"���������"������������������ �����������������)���&������� ��"�����&���� � �����&���&���&����������������y-���������&�� ����������� �� � ���� ��� ������"� �����������&�"� �� �������������� ����"� ����������"� &���� �� ������� &�� ��� ���� ������� � &�� ��&��� ��������&��� �� ���� �� ������"������� ������� ��� ��� ��&� ��� �����������'� !�������"� �� &���� � ����������"� �� &�������&����"�� ��������������� � ����������"������������&����������"� ������������� ó-������'� ��������� ��� �������� ���� &������"� � ��� ��������� �������� ������� �� ��������� ���������� ����'� ,�������������� �� ���� �������� ��������������&����"� ����������������� ��������� ��� ���"������� ����������������� ������'�7������-���"� &���������� ��������0�� �"� � ��� ��������� ��������� �� &� �� ���� �� �&���&�����"��"���������"�&�����������������������&����� �� �������������������������" �����"� �����'''��������������������'
112
���������#��
Ciotka moja czyni postanowienie
��� ������� �����&��������������&�"���� ������������ ���������������������������a-��"���������� �����������&��� ����"� �������������������������&����� ������� �"������� ������&��������������������"��� ���������&����&������ � �����������������������'�,��y-����������"������������������"����������������� �������������������� �����������a-�����"���������������������������'
��������&�&� ��"����&�� �������������"����������� ���������������������'�������- ��������� ����������������������������������������"����������&���� � ��� ����������&���� ����"����������� ����������������&��������������������������������'�!������������� ������������������������)�����"��������������������������"���������� ���������&�������������������������&���������������� �����������'�6��������������"������������������&���������� ���"�������������������������������&� �����"�����������-��� �����������������"������������������������� � ��������������"�������������������o-��������������� ���'— ;��:�-������������������������'4��&��������������������'
-�!������� �������-�������'– Do...?-�,���������&�����'������������"�� �����������������������������'-��������"�� ����������& �&�9�-������������������'-�������"��������������'-�7'''������������ ���� ��9�-���&������'-��� �������-�� ������������'-�8:�-����������'�-�0�������"���������"�&������������6�� ���������������'
— 0��������&������"�&������ � ���"��� ������'''6���������������� ������������ �������'�4��������������'���������������������
���������"������������)�����"������������������������������)����������� ����������&��� ���� �� ��������� ����� ��"� �� ������� �� �������"� � �� ������� ����'� 0�������"� ������������������"���������������������������������"������������ ���"��������&��������� ����� ��� ���������'�!���������� ������� �������� ���"� ��������� )������ �� ��-��������"���������&�"�������������������������������&��������� �������� �������� �������������"��������&��������������������� ��������'
-������� ���-� ������� ���� ������&��� ����� -� � ��� ����� �� �� ����"� �������� ���� � ���������,���������������"�&������� ����&���������'
*������������������ �������������'-�4� ���-���������������������� �&��������� ��������������&��������������-������
������������,������� �&�����������������'-���������&������������-�� �������'-���� ���"�������"�������� �� �����&��������"�������� �����������������������������
Ryszardom Babley.
113
�������������������� ����"������������&� ��� ��������������������"�� ������������� ��������2
-�0��������&���������������� �"���������������'�5������� ��������"������ ������ �������"���������������� ���������"�&������������"��������������������"������������ �������� �"������������������������ ��� ����'�!��,���������� ���������������������� ���"�� ����������� ������� ��"�������������������������� �'�!������&��������nazywaj go nie inaczej jak „panem Dickiem”.
(�������� ������"� ��� ���� �&�����&� �������&�� �� &�&� ������"� �� ��� ���� �� ��� ������������"�� ���������,�����������������'��������������"������&�������� ���"����������������������'�4�� ���������������������������������������������������������������"������� ��������������������"���������������������������������������������e-������������������������������ � �������"������&���� ������������������� ���������� ������� ����"� �� ���� �� ���������� &��� ��������&� ������� ��������� �������&��������������������������������)���������)���������'
-�8"�+� ����:�-���������� ��� �&����� ��������'�-�5����������������������� �������e-���'''������ ��������� �����������"����� &���� �����"����� &���� ������-� � ��������&"��� o-��������������"��������������� ����������������������2
-�0�����������������'�,����� �"� �����������"��������:���������������������������&���&����������� �������������������� ���'0�������&������������ ����������������&��������"��������������������"�&�������� ��'-�,� ����-�� ���������,����-����&���������� ���&�&�������������'�(�����"����
����������'''�*�������������9!������������������&����������&��������'-���������"��� ����'-���������������-��������������&���������-� �������������������798 ����� ������"����������������&��������������������������� �������� ��������������'-�3��-� ������ ��� ���������������� �� �������������� �� �������������'�-����� ����
����� �������������"��������&� ��"�� ����� ���� ���� �'�*������� ����"�&� ��� �������������&�������� ���"�&���������� �������������������� ������&��������������� �� �� ���e-��������&�&9
� ����������������������� ����� ����'-�,����:�-����������,���"�������������������������������"��� ��� ������������
�������������-����������� ������ ����'''�6��&������ ���"����&����-� � ���������"����&��������&����-���������������������� ��� �� ����������������������������������o-���'�!����������� ������������������ �������� �"�������"�������� ���������"��������e-���'
6������&�����&��"�� ������������������&�����������'— 5������������ � �9�-�������'!� � ���������� �� ��'�!����� ����"������ �&������������'
-�4��������� �����-��������'�-�!���������������"��� ����9!���������"������� ���� ��������������'��������� ���������"� ���������������� ���e-
�������'�������� ����&� ������ ������������� ���������7'-�8"������ �����-�������-������������ ,�)������ ��������"�������"�������:�5���������&
��������������������������'�0���������������������"�� ������� �'������������ �������z-����"���� ��������� ���&"������&�����&��������1� ���"���������� �&��������"�������''':
������&����������� ����������� ���������&��"�����������&�&����� ����&"�������&�� o-������� ���������� ���"�������������"���������&��������"����������������"������������������������������������'�# �������������������"� �������&�������&�������'
-�7������������� ������,���9�-�������������������"�� ���������'!���� ������"������������������������������������ ���������"������������'
114
-����������������9�-���������������'6������������ �������&�&����� ����� �"����������������� ������������'�8���������o-
������������������� �&�������"�������������� ������������"�������2-�4�������:�4����������&�"�*������������� "������ ����� ����� ����������� � ������
���&�'�*� �"����������� �"� ����&��� � �������������'-��������,����-�&�����������-������"�������"� �������������� ����� �"�����&���'''
������ �������������9-�0�&�������&�-����������� ������'– Doprawdy?-�0�&�������&�-������������������'�-�0���� �� ���&�� ���������&����������������a-
����������������'-�,����� �9�-���������������������'-�6���� ��� ����������'� �� ���� ������ �� ��� ������ �� ��������� ��� ��������"� ��
���������������������� ��'�8 ����� ���������"����&����� ������"��������&��������&����o-�����*��������������� ��"�&�������������������������������� ��� � �'
-�8 ����� ���:�-����������'-����������� ������ ������"������������������������������-��� �����'�-�!��,����&���� a-
�����������������'�6��&���������"���&�����������"� ��������� ��� ��������'�# � ������� ��"���� �� ����� ������ �������������� ����� ��'������������:
� �&��������"���� ��������������������� �� �"�������� ���"�&������� ��������������&��&��������"�� ��������������������������������'-�,� �������������-��������'�-�!� �����������"���� �������������������"����������
�����&�� ����������"� ������ ��������������� ������������ �������� �����������������&�����������&����������� ����������"������������ ���������������'�6� ��:�8������"� �����������"�&������������'����� �����������&�������������������'-�3���&�����������������-���������-�������������������������&�'�*�������&"�����e-
������"� &����� ���"�� ���������������� ���� ��"������������� ��������� �� ����� ��������������������'�5������������������ �&�"����&������������������ �"���������������a-��������� � ������������� ���"�&���������������������'''� ��������������������'�!���������������������������'�����������"����������'�0�&���������"��&��������� �����-������������:�5� ��� ���� �:������"����������������������� � ��"���������'
�����������������������������������������"�����&���� � ���������������������'-�6������-��������-��������"� � ��"���������������'�,� ��� ���� �������"����"���o-
������"������������������"���������������������&������������"������ ������'����&�&��� ���"����������"���������������� � ����"������������&����������-����&�������&� ����������o-����������������:�-� �������������"� ������ ��������������'����������������������'�!o-��� �"��������������������������79
– Tak, ciotko.-�3��� �����-�������������������"�&���� � ������&�&���������� � ���'�-��� ����"������
����� �� ��&�� �������'�8�� �������� ���&�� ����������� �� ������ �� ����� ������� ����������&�������'����������������������� ��'
– O nie, ciotko!-� 0��� &���� ��"� ����&�"� ���������� �� ��� ���������� ������� ����� � �������'� 5����
����������������������"���� ������������"� ������������������������������&������&e-go memoriale.
-�!���������������������������������9-��������-�����������������������������&���-���������� ��<�� ������������������
�� ����� ����"� ���&�� &���� ������� ����������� ���������'� !����� �� ����&� ���&� �������'
115
6���� ���&�"����������������������������� ���'�,��� ����������������������������ó-��'�6��&���������"������������&��&����"��������'
�� ������� ����&"� �� ������������������ ���"� ��� � � ���� ���������� ���,���� ������� ���" ��������� �������"� ������ ��� ���������������� �������������� ���������� �� � ������Karola I.
-�!���������-���������������-� ������"�����������"�������� ������"���������� ����'0�&������"��&�������������&�����'�7����"������ ������������ ������� ���������������9�0� ����+������������������������9�3������� ������������������������������� ���� � ��"��������������&��������� � ���������������������������'
# � ���������������"������������������������������ �����&���� ��� ����)���"���� �- ���������������������� ���'�(��������&� ��"������������������������� �����"��������������������"������������� ����"�������������&�� ����� �& ���������'�5�d-������������������&�&�� ���� �� ���"� �� ������������������������������������������������"������&� ����&�� ������ ��'������������"� ���������� �����������������s-������������ ��������&� ��"� ����� � ��� �������� �� ���)���'� 7� ����� �� ��� ����� ���������&���������&�������"�������������������������� ���������������������������"��o-����������� ������������������������������&��&�������� ����������� �&�������������&����������5����-����&��� �� ���&�� �������������&�&�����������-��� ��������� ���� ��������"�������������������������������������� ������'
0���� � ����������������&�"���&������������������� ����� ����������������� �����6�� ����'�6���� ���������������� �������&����� ������������ ����������"� &��� &�&����&��������'�!�������� ������������������"�� � ������ ����� ���������������������� ���'����� ���������������������������� �������� ���� ���� �����'�0���� ������������������� � ������������������������������������'�0� �������������������������� ����� �'�����������&�������"�������6�� �������������&���� �������& �������&����������������������������&���&��������'�0���&����"�� ������������������"������������ ����������"������������������� ���&����������"� ������������������&��������&������&twarzy.
������� �������� ������������������&������� �� ���&�� ����� �����������������'�4�e- ������&�������������� ������������&����� ������������������&��� ������������������������������������������������������������� ��� ��'�!����&��� ����������� ����������� � �� ������ ��� ��� ����� �������"� &��� ��� ������� ������� �� ����"� � ����������&����������������������������� ��������������������������������� ���������� ����&���&����� �� ������������������������6�� ����'
-��� ����:��� ����:�0����� �:�-����������������&�����������������������'�-�0������������ �����������"�&�����������������������"�&��������'''
��� ���� ���������������������6�� ��������������������������"�������������������"�� ����������&�������� ����&��������� ��'�4��������&�&"������������ ���&���������������6�� ����"���������������� ����"������������� ������� ��&� �� ���������'
-��������������:�-������������������������&������������������&����������'�-�0��������������������������"������:�!�������� :�5���"�������� �"������������:
>������������������ �������������'�8�����������������������������������������'�5a-������������������� ���������"�����6�� �����������"����������� �������������������������������'�(�������"���� ������ �����"������ ��������������������'���������t-�����&�� ������������ ��� ����&� �������������&������������������-� �����������t-�����������-����� ��� &��� �� �"� ������������ ����� �������� ��� �����"�����&����5���"�� ���������������������������&���'�( �������� &� �����������������������a-�����������������'�!���������&������ �������� ������&����������� ��"� ��� ������������������������������"��������� ���������������'
116
��������������6�� ��������� ��������������� ��� ���������&����� ������ ������������� ����� �����������������"��������������������� ������������"������������� t-���� ��������������������������"�&���� � ����� ���������������'�6���������������n-������������5���'
-���������� �&��9�-���������� ���������'-�0���-��������-���������:�-�6��������������������������"�� ������ ��"������������
� �����������������'�!����������������� ������������"�����������������������������a-���&���������&���������������6�� ����'
-�8�:�-���������������������&�'�-�0������ ������"������������"������������������a-��������������&�&����������������������������������������� ������&����'
-�5�������������������� ��� �� ������� ������-������ ���������6�� ����'— ���� �9�-�� �������������'!��6�� ����"����� ����&�������������&���������"�� ���������2
– Panno Trotwood.-�!���������������-�����������������&������ ���������&�����'�-�6������� ��� �
����6�� ����"������� ���� �������� ������������ ,��� ���� ������)��� � ���������*���������*�� ������9�,�����������������������*��"���������������������� �'
-�5���������-�� ��������6�� ����'-��������������"��� ����������"���������������������"� ��������&� ������ ���������a-
���&������ �� �� �����������&��� ��'-����� �������� ����������� ����-��������������6�� �����-�����������������e-
� ���������������� ���� �������� ���������� ����� ������'-������������������� ������� ��-�� �����������������-������������������� ������a-
������������&��&��������������� � ��������'-��������-� ����������������� ���������6�� �����-� �������� ����� �����������
�����������&� ��� �� �������� ����"�� � ���������������� ���������������'�������� y-���������� ���'
-�0����������������-��������������"����� �������������� ����"� � ���2�-�5���"�������tu pana Dicka.
�����&���������&���������&���������� ������������"���������"�������������������� ���e- ��'�# ������ �����,���"����� ������������� �����2
-�!��,���"������������ �������&�����&�����"������������ ����-����������������������)���"������� �&���������������������������������-����������&�������&'
!��,����� &���� ��������������&�����������������������'�������������������������6�� ����"�����������������2
-� !�� ���������� ������ ���� ��������� ��� � �������� �� &���� ��� � ���������� ��niej...
-�*�� ��������� �������-��������������� �����&���� ��� ���������������-�����mnie jednak tu chodzi.
-�!��� �����������&���� ������-�����������6�� �����-�������� ������� �&��� ����'0��������������������"�������� ������ �����&����������&��'''
-�7������������������ �-������������������������&�����&��������� ����������������-&����&���������������� ����'
-�5���6�� �����-��)����� &�� ����-������������&���"��� ���������&�&'�0����������������������"������������ "� ������� ���������&����� ���������& ����������o-&��"���������������� ����������&����"�&����������'�(����� �������������"� ���� i-���"�&������������"���� ��"���� �&�������������'�����&�"�&�������������&��������������� ��������������&�����������"� ������"��������:�8 �&���� ������������&������������������o-���"����� ���������������� ������� ��������� ������� �������������������eznanie.
117
-�0��� ������ �&�� ������� ���� ���������� ����� -� � ���� ����6�� ����� -� �����������"��������������� �� ���&������������������&�������������� ���� ����'
-�6��������� ����:�-���������������������'-�<����������������&�����������������������)�������-�������������� ����������
Murdstone.-�;�:�-����������������������&������� ������6�� ����'�-�7����� ���&9�-��������'-�6������-�������"���������������������� �� ���&������������ � ��������������&
�������-���������&�����&�������������"� �������������"����������������� ����&��������� ��� ���������'� !��������� ��� ���� ��� ������ ������� �� ���� �&� ��&������� &������������"������������������ ���� �&���&������������������� ��� ���"���������� ����� �������������������������'������������������'����������������������� j-���������&������"��������������������&���������"���������"�������������� ������� o- ���"������������������"�������"� ����� �����&���������������������"�� ������ ��� ���� ����"������������ "�����������������'�8��"���������������� ���������������������&�&�������������������������������������&���������������'
-�,� ����-���������������-������&���� ������.������/����&���'�4 � ��"������������- �����������������������9���9
-�4������� �����-��������������6�� �����-�������� ��������� � ������� o-���'
-�8:�3�&���� ����� �� �� ������"�&���������"��������������������� ����"�&�&����"��tym „pewnym” miejscu?
-�4� ���-�������������&������������6�� �����-������������� ���� �������������t-��"���� �������������������������������'
!���6�� ������������������ ����'— *�� �� ������:�-�����������������'!�� ,���"� ������ ������� �� ��������� ����� ���� �� �������"� �������� &�� �� ���� ���
��������"����������������������������������������&������'-�3�&�&� ��� �9�-��������'-�(�������������������'-�3�:����������������*��"�� ������ ���� �&���� ��������"����&���� ��� �������
�����������9-����������� ���&����������������������� ����������������������������&�&�� ����-
� ���������6�� ����"�����������������������������������2-�*�&�����*���"�����������"����������&����������������.������������� ����������/'
6������,��� � ������ ����� ���������"� ������� ���� ��� &���� &��� ����9� 4�� ���������"�������������.������������� ����������/"��������� �������������������"����� ���������� ����������������"�� ����� ������������������������������������������������������������������������������������9
-�0�� ��������������&��-��������������6�� �����-�������� ���������������������)������'
-�0�� ��������-�� ���������������&����������������-� ��������������&������������ j-��������&���������������� ��������'�8�������� ���:�3���������� ���&9
-���������"������������ �-�� ������-��������� ���������,��� �"�� ������� �������o- �����������������"�&�������������������������'�4���������������� � ��� ��������� ����"��� ����������&����������"��� ������������������� ��������'�!��������d-���������&������� �����"��� ������&��������������������������������������������&�&����� ����"� ��� &��������������� ������� ��������"� ��� &��� �� ����������1� &������������������� ����������"��������������������������������"�������� ����� �������'������������ ��� ��������� ������������� �������������'�!��� �������������������������������"�� ������� ���'����������� �� ����9�5� ������"�&���������"������������ "�����y-
118
��&���"� �������&��������&���������� �������������������� �� ��������������"�������� ������������������������&�'
4���� ���� ���������&�� �������� �� ������� ������ ��� ���� ������"� �� ���������� ��������������"������������&������������������'�# ����������"���������&�����������������&���"����������������������6�� ����"�����&��������2
– A pani co masz jeszcze do powiedzenia?-�,����� ��-�� ����������� �����-���������"���� ��������� ������� ����"�����&���
������� ������������������������ ����"�������� ��������������������)��������� � ��"� ���������&������� ���� ����������������&�&������&�������&����"�� ��������&���-� � ����������"� ������ ��� �� ���&����������� ������"� &��� ��������&������������������ �����"�� ��������������'
-��� �����"������������������������'������������������ ���&�����"�,�@�9�-��� y-������������� ��'
8 ����� ������"����������"��� ��������&�"�� ������ ������������������'�6������"��������"��������6�� ���������� ���������� �"� ����� ������������������ �&� o- ����"���� ����������&�� �� ������������"��������������"������������������ ���������!�������� ������ ����� ����'� 6������"� ��� ����� �&���������������� �� � ������� ��������"��� ��������-���������&��"� &�����������"����������"�&����������-�������"�� ��������������������������&����������������'
-������������������������"������,���9�-�������������&������'����������"��� ���������������������"�������������2
— 3������������������������������� ���� �����'������������)�����'
-�!� �&�����������"�&� ���&������ �� � ��&��� �'(���������� ��������&������������������������� ��� ����������&������� ������6��d-
�����������2-�6���������� �&��"���� ������������ � �'�*���������� ���� ����� ���������������
����������'�5���� ������� ���������������"�&�������������&���"� ���������� ����� �"��j-�������&�&� �����������������'
-�!���������� �-�� ����������������&������6�� �����-�� � ��� ������������'''-�*�:�#�������:�4���������������� �'-������������������������:�-����������������&��������&��������6�� ����'�-�0a-
���� ��� ������&���:-�4� ���������"����������� ��������-���������������������&������� ������6�� ����"
����������������������&�����������'�-�4� ����"����������� �������"�&���������������� ������������� �� ���"�������������� ���������9�4� ����"�����������"�&��������������� ��� ����"����������������������&�&��� ���������������� ������������������� ����&"��� ������� ��������������&���������� ��������������������&������� ����&� �� �&������'
-������������������������:�-��������������6�� ����'-���������������"�&���� � ������������ ����-���������������'�-������"�� ����������
���� �� ����������"��������&�"��&���&���&�������������������&������"� ������ ���u-����� �������'������������������� ��� �� ���&���� ��"��������������6�� ����:�*�e- ������ ��� ����� �� ��:� 4�� ��� ��� &������ "� ���� ��� & �"� ������� ��� ��"� �������� ����� &�&������"��������� ������������������ ������"� ���������������&��"��������&������������������ � ���� � ������������������������������� ��'''�!)�:�#� ���:
-�5�����&����������������� � �&���� �:�-��������������6�� ����'-���"������������9�-���������������'�-�3�� ���� �����"��������������������'''�������
0�� ������ ����"����&������������:'''���������"�������� ������&������� ������������e-������� ���������� ������� �� ����)���"�������������������������&��������&���"����������� ��� �� �&���������&���������"�������&�������������������������'
119
-�4������������&��:�-������������6�� ������ �������"������������������������������ ���������������'�-�!��������&�����"��������������������:
�������*�����"���������&��������&�&���������"��������������������� ������6�� ����'-�!����6�� �����-�������������������������-� ����������������� �� ���� ������-
���"� ��������� &�&� �����'�����&���� ��� ���� ���������"������ ��"���� ������� �� ���� � ���������&"����&���������'�( �����������&��� ����&�&������"����������&�"��������� ��a- ������������� ���&�&����������'������������������� ������"������������������������wspólnikami.
-���������������������"��������"������������&"������� ������������������������9-���������������������������6�� ����'
#�������&�&�����������*�������������� ���&2-�5������� ����&��� ����"��� ��������� ���"������&�����������'''��������0�� �����o-
� �� ���������� ��������:'''� ��� �� ���� �������&� ���� �����&� �� ���� ������� ��� ����������"���& �������������������'�3����� �������������)��������"������&�������������y-����������'������& ������� ��&����������&����������������"������� �������� � �����o- ��������������������"�� ������������&������"� ��������� �����&�"��� ���"��������������� ��� � ����� ������ ��� ����� ������� ���� ���� ����'� 0��"� ��� ����� ��� ���� ��� ����� �����'������ � ���"���������'
8 �� ��������������"��������� ������"������������������������������"������������������������ ����'�����������������"������������������������� �� �1�� ���������"&���� � �������������'�8 ��������� ��&'
-�����������-�����������������-������:�7������������-� � ����������&����������� ������6�� ����'�-�8������������"����&���������&��������&������������� �������������a-��&���������������"�&������������ ����"�������������������������������������������&�nogami.
����� ��"�� ��������"�����������������"�������� �������& ��������������&�������������&����� �������&��������������6�� �������� ��������������&��&�������������� ��e-���'�#������������������������ �������"��������6�� �������������� � ���������� ����� �� �� �������&��� ���� �� �������� ����� ������� �������� �� ���'� ������� �� ���������� ��������� �� �����'�*���������"��������� ���������������������������&��������������� ���� ������������������������ �'
!�������������������� ����������������&�&����� �����&� ���������������������� ���e-����&��������"���������� ���&����������"�������� �������������������� �������������u-������&�&�������������&�'��������������������� ������,������������������������e-���������������� ���"�������������������� ������� �����&����������'
-�(����&"�������"���� ���������������"�������������"����������������� �������-���e-���� �������������'
-�������������� � ���������������,��� ��-�� �����'-��� ����:���������"����������������������� '– Doskonale! Nazwiemy go Trotwood. Syn Dawida zostanie Trotwoodem.-�������� ���������)��� "�&��������� �������"�����������&������:-����"������"�������"�������� �������)��� �-��������������,���'#�����"��������������&���������������� ������������������������������������o-
��&��������������"����������&��"����&��� �� ������������� � �'���� �� ���� ������������ ���������������������� ������� ����������'������"
� �������������������� �� ����������������"�� ����������� �"������������� ��������� &���� ���� �����'�0��� ������������� ���� �� ��� � ���"� &��� ����� ��������������������������� ����������������,����'�6� ������������������"����*�� ���������)������� ��������� ���"�������������&����� ���.6�� �������#�� �/���������������������a-����'�������� �������� ������ ���� � �� ���� ����'�0������� ����"��������������
120
����"����������&�&��� ��'�������������"���������� ����������������"������"��o-� ���������������&�� ����������"������������ �������)��������������������������������� ��������������������'���������������"��������&"������� ���&9�0�������"����������"�������������������"�������&��&���������������������'
121
���������#�
%�����������
!��,������&�������������������������������&�������������&������������ ����"�� ������-����� ���� �� ����� ������ � �����������"� ������������� ���������������� �������'��o- ����������������������������������� &� ���������� '��������&����������&��&����������������������7"������������������������������������� ��������������� ���������'�4�l-�� �������� ���������� �� ���� �����������"� �� &���� ������ ���������� ��� �����������"� �&����� ����������������"�������������7� ��� ��"���� ����������������������������������������������������������"������������� �������� � ���'���������� ����������������y-�� ����������������������������"� ������������������� ����-� ������������������e- ����'�0��������� ����� �������� ���������� �� ��� ���������"� � ��� �&�����&���� ������ ��������������"������������������ �������������� � ���'
,����������������������"�� ������������������'���"������������������������&����&������������� �������������������� ���"� � �&��� ��������������������� ������o-�������������"��������� �����������&��������������"�������� ������ ���������o- �������� ��������� ���������������������"�������������� �&������"�������������������r-���������'�# ������ �������������� �������������������������"�� ����������� �"�������������&����&������������������������������������� ������� ���������'���������&�������������� ��������������&"����&�������������������������� ������"����,������w-����� ��������� � ���������"��������'�!� ����� ����������� �������������������� ��� �� ��"�&���� � �������������������� �� ���������� �'�*� ���������������� ����� �i-����'
>� ������������������&�����������,������"����������������� �������&�������'�,� �� ���� ������� �������������������� ���� ������������� ������������������ �������"�������&���������������� ���&�"��������"���������"������ ����&�&�������������� ������j-sce przeznaczone ongi siostrze mojej nie urodzonej – Betsey Trotwood.
-������-�����������������������"����������&����������������������������������,�c-�����-�������������������������������������'
*�������������&� ������� ���������������&��'�(������������������ ����"�����o-������������������'
-���������� �����&��� ��������������� ���9�-��������'8 ����� ������"���� �� ��"�������������� ����������� ��������&���"�� �������������'-�,� ����-�� ������'�-�������������&���� �&����9
��������� ��������������������������������������� ����������� ��&���&'-�������&��������-�� �������'-�,� ����-��� ��� �����'�-�5���"��&�������������� ���������������� �� �� ��e-
������&��������"��� ��������������&������������&�����������������'(������������� ����"��������&� ������������������"� ��������������� ����"� &����
������������������������������,����'�!���������&�� ����������� ����������������������"������������������������"�� ��� �&�����������������&'�,�������� ������ ���� ����"��� � ������&�� �������� �����"����������������� ��� �������� � ����� ��� �"����������������������� ����"������� �������"������������������'�0���&����������� ����������y- ������������������������"�� �&���������������"�&���������� �������������"������������ ��
122
�����'�!��� ��������������� �������������������������� �������������������� ������������������ ��������� �� ���������'�(� ��������� ������������������ &����&�����&'�!�,���������������������"� �������������� �&����'
������"���� �����&�������&����"��������&������ ����� ��������"�����������������e- ���������������"���&������������&����� �����"� ����������������� ����������������&��������� ����'�,������������������ ��������������� � �� �� ����� � �&��������"� ��e- �������� �����&��������"����� ������"��������"������������&���� ������'
-�0� ������&���-�� ��������-��� �� ����� ������������'�� ��������� ��� ����������"�� �����&���� ����������&����������������������������
biczem.-����� ���������������������9�-�����������������'-�;�:�0�������'�( ���������&������ ����������)��� �'-��������������� ���������9– Wcale nie, jest mecenasem.0����������������&����������������������������� �������� ���&�� �� ������� ���'
,����� ��������������������������������&�������������������������"�������"���������&�������"���������"��������������������� ��&�'������� ��������������������a-����� ��������&���"����������&� ������ ��������������� �'������������ ��� �����������"� ������������&����������'
������������������������������� � �� ���������� ����������&������������"������i-��"����������������������������������"��� ������������������� � ����������������������������� ���"� &���� � �� ������������������������� "�� �� �����&��������� ��������������������� ���'�,�����"����������"� ���� ������&�������'�4���� �������������������������&� ����"� �� � �� �� ���� ���� ����� ��� �������� �� ������"� ������������ �������������� �2���������������� ���������� ������������ ����"�������������������"���� �"�������������"������������"������������� ��������'
# �� ���������� ���������� ���� � ����"� �&��������� ����"� ��� &� �&� ������� ���"������ �� �� �����"� ������ ������ ���������� �� ��� ������ �������� �� �� �� � ����������"� ��������&� �����'���������"�&���&����������"������� �� �"��� ������� ����������� ����� d-����� ��������"� ������� �� �������� �� ����"� ��� ����� ���� �� �� ��������� ����������t-����"�&��������������� ���� ����"�� �������� �������������������&"��������'����������������������������� �����"�� ������������ ���� ������������� ������� � ���"������� ������"����"�� �&��������"���������� ������������� �������������� � ����������� y-��"�����������������������������������������������"�����������������"����������������&��� ���'�*�������������������"�� ����� ��������������"��������"������������ ����& ���a-��������� ����� ���������� �'������������ �����"��� �"��������������"��������"����&���������"���� �������&������"������� �&����������������'
-�(����;���:�-����������������'�-������������)��� ��� ���9-��� ���"�������������-�� ������������&��� ������������&����'����� ����������������&��������������������� ��������"������������&������&������
��� ����&���������� ���������������������������� �&������ ��������� ����"� &��� � ����������&��������������'�0���������������������������������� �����������2�� ��-�����������������������B������� ��&���&������������&������C����������� ����"���o-��� �&���������������������������������������������������������"����� ������� �r- ��������&��������� �����������������'
8��� ��������"���������&����� ������������� � ����(����"���������������� �� ��������� ������&����������������������������������� � �� �����������������������������"������������������� �&����"������������������������ ��������������������'�,�������� ������ �����"�����������"�������������&����������������� ������� ��'
123
-�!���*������������� �-������������&����-�������"�������� ���&'���&���� ��������� �����:�0���������������� ����"���������������������&'
������������������� ������������ ���������������&�"� �� ����� �����&"� �����������������"����������"����)���"�������������� ��� ����������)�����&�������� ����������n-��"��������� �����"������ ��������������������� ���������& �&�'
-�5�������������������� ��&����������-���������������)��� "�� �� ��� ����������"�������� ������������������ ���� ������� � �� ���������������������'�-������ ���o-�����9
-�0���������������� ������������������� ��-�� �������������'– Tym lepiej, pani, tym lepiej.����������� &����������� ����"� �������������������'����������������&�� �� ��������
������������ ��'�!���� ���������������&�"��������� ��������������!�������"����������������� �� ��������� �����"� ����������� ������������ ������� ������������� ������'( ���� ����������"��������������� ��"��������� ����������������������� ��"��������������������� ������������������"� ��������������&��������� � ��'
-�8�����&����"����������������-��������������'-�0������ ������"������������������-���������'-�3 �������������-�� ���������� �&�������������� ���"� &�� ��� �&���� &�&� ���"
������&�������"�������������-������������������������"��� ��������������������"�� ��� ����������� � ������������ � ���� ������������'�0�����������������"�� ������������ ��9
-������� �����������������&��� ��-��������������-����������� ������������������"�:����������&��������2�&������� � ���������������� ������9
-�6�������:�-����������������'�-������� � ��:�5���� � ����� ��������� �����&���� ���'�7 ��������� � ��� ������'
-� 5���� ��� ������� �� � ��� ������&� ������ -� ���������� ������ �� �� �������&������������'
-�������&:�!����������� �������:�-�� ������ �����������'�-�4� ����"��������������&e- ������� ���� &����� ���� ������"� &� ��"� &���� � ��� ��� ��� ������ &� ��������������������������������������'
-�����-���������������������-�&�� ��������������&� �������������� �����"������&������������"�����������"������������������&�����������'�3�&������&� �"�&� ��"�����������'�0������ ������&� ��������������'�0�&�������������9�6��&�������� � ��"� �� ���pani najlepszej, co?
�������������������� ����������'-����&������&"�&��������� ����-�����������������������-���������������������
znajdzie.-����� ���������"�� ��� ��������������������-����������������'!������ ��� ���� ���� �� ���"� �� ��� ������ ��� ��� �)�������� ���� ������������ &�&� �
��������� ������� ����"�� ��������� ��� ��������������'������������&������������&������������&�������������� ���"�� ���������������������������2— 6������������&���������� ������������� ���'�������� ��� ���� ��������&���������
go tutaj?5��� ������������� ���� ����� ������"� � �� ��� ���������� ������� � ���� ������"� ��� ������
������ ������'� ��������� �� ���������� �� �� ����� �������� ���� ���� �� ��&���������� �������������������&������������������������'
�����������������&�����������������������������&�������������������������������m-�������� ������������� �&��������&�����������������(����'������"�� ��� ���������� ����&�"���� ���������������������������"������������ �������������������'�!��������������������"���������� ������� �������� ��� �����"� �� �����"���� &������&������������ ����
124
������ �����������"� ������� ��� ��&����� ������� ����������� &���� ������������"� ������� ������������ �� � �� ����� �� ������� ���� ������ ��� ������ �� � ��������'!������������������������"��������������������������������������� �����������������a-�������"�������� ����� ������"� ���&����������� ������������������ ��� �����&��� ��� ������������&����������������"��� ������������������� � ����������� �����&�������ode mnie.
0��������� �� ��� �����&� ��� ������� ���������&�� �� ��������������"� ���������� �� o-�����������������'�4����������� ����������������������� �����������"� ����� �� �������� ����� ������������������� ���������� �������&�&������� �'
-�!��� ����� �� �"������-��������-�������������� ����� �"�������� ��9-�*�� ��-����������������)��� �-���������������� �'-�5���9�-��������'-�!����������������������������'�4����&����� ���������� � ��������������� ����"
a dom mój odpowiedni jest dla nauki, cichy, spokojny i niemal tak obszerny, jak klasztor.Zostaw go tu, pani.
!��&��������� � ��������� ������������"�����������&� ��������� ����������������'-���� �����"�����-���������������-������������&�������������& ����"�����������o-
�������������&�����������&����������������� ��� �"���& ������������������&�����"���������&�����&� ��� ��������������������&'
-�*�� ��� � ��� ������"������������"����"� �'''-������&��"�����"������� ���:�-���������������'�-�������� ��������"����������o-
� "�� � ����������������&���&���&� � �&����������������������� �������'�!��������������"�&������������������ � �"������� � �&������� ��'
-���������������-��� ���������������-� �� ���� ����������&������&�� �� �������"� ��������������������� ��������'
-����� �������� �������������&�����������-��������������)��� '���������������� ��������������� �"����������� �����������"�������� �������� �
��������&� ���� ��������"� �� �������� �����"� ��������������������� �����"� ��������������� ����������'�=�����������"��� � ��� &��� ���� ����"� �� ����������� ��)����" ���� � ���'�+�����������������������"������������������������������������������a-���������������������������������������&���� ���������"�������������������������"��o-�� ��"� ��������"�)��������������������"� ������������������� �����&���� ��&����� ����� ��"� �������� ���� ���&"������ ���� ������������"� ������������� ������������� �����'����� ���� �������� ������� �����&� �� � �����&���� ����� �������� ���������� ��y-�����'
!������)��� ��������� �� ����������������������������&� ������'�!������������������� �� ��� ����������������������"� ������ ����������� �� �� �� ���&�'� ����������� &�&������ ��� ���������� �����&�� �� ���� ����"� ��� ������ �� ����� �� ���������"� ���� �� ���'� �����������������"���������������������������"���������������������� ��������'�!�����������&��� ��������������������"�������&���������� ���������� ��� ����� �����&"������������������������ ��������������������������������������������� ���'
*���� �������&������������ ������ �������� ��������"� ������ &���"� 3�������'� 4� y-����"�&��� ����&�������&������"��� ���"�&���������&�� ����� ��"������������"���� �������jednym, jedynym jego celem.
(������������������������������������������� ������ � ������ �� ���������� ���o-���������� ���'���������������������"����&�&��&����������������"���� ����� �����"������������� ������� � �&��������&���� �������'� !����� ������������ �����"� ��� ���� ���"������������ � �������� ��1���)���� � ���������� � ���� ����"�������� ���z-��������� �'
125
0������������&��"���� ����� ������ ������������������ ���������������� ����������������������"�����������"�� ������������&������������������������� ������� �&�������������&�������"��������������������������� �"���� �� ������� ��������"�� ����� ����������������������"��������������������3������������)��� '
��������� �� ��������� ������������ ������'� ����������� �� ������ �� �� ���������� ����'����������������������������������������� �� ���"����������)��� �����& ���� ��� � ���"� ��������"��� ������������"����������������� ��� �� ���������� i-netu, Agnieszka do nauki, a nas pozostawiono samych.
����������&�������"� ������������������������"�� �����&����������� ���� �� ��&��p-szych i najserdeczniejszych.
-������-��������-��)�&��� ��"�����������,������"���0�� ������������� �� � �'��������� ����"� ��������������������"���������"�� ���������� ����� ���������
Dickowi.-�0�� ��-���������-���� � ���� �������)��������"�����������'�(���&����������
rzeczy, a nie zawiedziesz moich nadziei.8 ������������������������'�0��"����������������� ���&�&��)������� � ����'-�����&�������������-����������-�� &�� ���'����������'�-�6����������������������
��� ���������������� ���������� �'������������������������������ �&����"� ��������"��������&�&������������������������"���������&���������������������� � ���&��������� ������� �&��� �������������� &�� ��������� �&����������������"�������������&�������&'
8����������&��� ���"��������&������������ �� ����"� �����&� �������&��������� o- ���� ��������'� (� ������ ���� ������ ��� �������"� ����� �� ��������� ����&�� �������� ��3�������������� �������������&��'�������"����������)�� ��� �&������� �����&������� �e-dzie.
!�� � �� ���� ����������� �� ��������� ����&�'� �� &� ��� �� ���������� � ����3���������������������&��� ���� ����&������������������'�!��������������������� ��������������� �����������'
4�� ������������ ������ ���"�����&�&������"��������������� �"�������������'������a-����3����������������)���������"������"�����������'�!������������ ��� ��������������"������� ������� �������"�������&��������������"����� �����������������������'�8����������������������������������� ��������������������&������ �� ������������ u- ������������&��� ���'�8��������������� ������������������������&������'
!�����3�������� ������������ ���� ��������� ��������������"���� ����&���������o-�����'�0�� � ������&��������������&�������������"���� ��� �����"��������������� ���������������� �����'�!���� ������������'
����������� &������������ �������������������"� � ������ �����&������������� ������� �������� �� �����&� ���� ���'�!�������������� ���"�������� ���� ���� &��������� ��������������������'�6����������� ���������������� ���"����������� ����������������� o-����'������&��� ���������������������(�����������&����������������������'�!��y-&����� ������������������� ����� ������������ ������"����������������� � ������o- ���������'����� ������������ ���� ���:��������������������������'�<� ������������� ������������&�'�,���� ��&� ��������� ���������'�4�� �������� � ��������������� ����� ��� ����������&������������������ � �������� ���� ����"�� ������������"������ ������&��� ���(�����;����:����������������������'
126
���������#��
������� �����������
���������
��0���&��������"������� ���"�����������������������������'�����������������������)��� ��� ���������������������������������'�*������ � ����������"������ ���o- �����"���������� ���������'������������&���&���������� ���� ����������&��������������� �������������������"������� ��&�������������������������������������� ��� �����'�!��� ����������������������������������"� ���������4����'
����� ���������� ��������&�������������� ������&� ���������������������"� ��������������&�������������"�� ������������������� ������������������������������� �� �-���"��� �������� ��������������&������"������&������ ��� �����'�4�� ������� � ����������&"���� ������������ �������������'�4��������������������"������������������"����������� ������ &������ ��������� ���� � ��������'� �������� �� ���� �������� �����"������������������������������������������������������� ��������������������*��n- ������'�!������������&���"��� �������"���������������"�������������� ������"������������������'
0��� ��� ��"� �� �� ����� �� ����"� ��� ������ �� ��� �����"� ��� �� ���"� ������� ����� ������"��������������3��'���������������������� ���"�� �����������������"��������-����������������������������������'�# �������� ����� �������"�� �����������������"���&���������)��� ���������������2�.!���4����/'������ ��� ����������"���������o-�� ������9� ����������� ��� �� ����� ������������ ���� �����'� ��������&��� ���� � ������"����������������������������"����������������)��� �2
-�3�:������������������&����������&���� �����������&�&����9-�0��"���� ��� ��������-��������������)��� '-������ ��"�� ���������� �������������&����&��� ��&�-�������� �����'�-�5����6�l-
��&������������ ������������������� �"��������� �����&�������������� ������ �������o-�����'�5��������������� �����������9�-������������� ���������������&����������������"� ������������ ��������2�.,������������&�������& �����������������������������/'
-�4������"� �������:�-�������� ����������'�-�# � ��&� ��� ������������ �����&�������������� ��"����� �����������)�������� ����"� �����. ���������&�������& ���������������������/'�7����������� � ����&���������������������������������&������ ���:�7���� ����nich nieuczciwymi drogami dochodzi do fortuny i znaczenia!
-�>����"����5����6�� ����� �& ������� ��&� ���"���� �� ��������-������� ����������������"�������� �� ��'
-�*�������"������������� ������ ����������&��������"�� ���������� ������'�0��"��� ��� ������������������'�4� ��"�������������� -� ����������)��� � ������� ��������-����&�"� �������"��� � ������������������� �����������'
-�!� � �����&�� -�� ������ ������-� &���� ���� ����������������� �� ��� ���������� �������������� ������������ �����&����'
-����"�����������:������&���� �����������9-����:�-������������������� �����"�������������������"���&������������)��� �� y-
����� ������������������ ���'�-������&���� ���������� �'
127
-�4��������������������2�.�� �����������/'-����"�����������'������ �����'-�0���� ��� �����������"�� ���9�-��������������'– Nie...-�0��9�-��������� ��������������)��� '– Nie.-�5�����"����������� ����� � ����� ��������� ���&� ����� �����9-�0�&���&�����-�� ������ �����'-�6����������������-��������������-�������������������:�(����������������������d-
����������'�����&�"�����������������������������������&',������4����������� ������������������������ ��������'�������������������"
�����������"����� ���� � �������"����������������� �����������&��������� �� ����"��o-������������ �����'�!�������&��2�.�������"���"����&���&���&�������/���� ������ �a-��'��������������������������������)��� ���������������������������"���������&��������������"������������������ ��'
4�������� �"�� ��������&���"���& ��������������� �� ���"����� ������������ ��������������������������������������������� ����� ������� �� ������1������� ����������������������������� ���������'�!� ������"����������"� ����� ���������������� z-����������� ��������"� �� �� �� ������ ������"� ������� �� ��� � �� � ������&�� ��� ����������������������������������'������������� ������� ���� ������������� �� ����������-����������'���������������������� ������ � ��������������� ������'
-� !����� ��� ���� -� ������ ���� ������ -� ������ ����������"� ���������� ������� Copperfield.
0�� ��� ������ &� ����������"�����������3 ���"������ ���������"������ �� �� �����"� �������������'������������������������ ����������������� ������ �������� ���� u-������'�(����&���&� �������������������������&���"����������������& ��"������� ����������������������������� ���� � �����&��&���"����������&���������������'
�����&� �����������������-�������������������������� �� ������� �����:�-�� �� ���z-����������������������������������������������� �������B����&�������6�������������� �6���������������)��C"� �������� ����� ������� ��� �� ��������'������������ ���� ������������������"������������������������������������������&����"��������� � ����"���������������� ����� ���������������"����� � ���"���������"� ����� ����'�� a-�������� ���� �����"� ��� ���������������� �� ������� &���� � �������"� ���������'������������ �����"� ���&���� �� ���"� ��������� ���� ���������"� ��� ������ �� � ����� ����.6�� �������#�� �/"������ �������� ��� �������������� ����� ����"���������� ��������������� ���� ����"�����"������������ ������� ���������"������������������������� ������ ������ ��'� ������ ��� ���������������� ���� �������� �� �����������&���'���������������������"���������������������������"�������������"������� �������"� ������������������ �� ���&�� ����������������"�� ����"������������������&����� ���� �������������"���� ������� ������������������ � ���� �& �����������&�������������n-���� ����&��"�&����� ����9����������&������� �������������������� �� ���������6���� ��"� �� ������&���"� ������"� ��������� �� �� �������9� 3� &� ��� �� ������ �� ����������&�������� ������������������&��� ������������������������������� ����9��� ����������� �����"����������� ������ ������"�����&������ �����������&� ������� �&�������������������� ������)�������9���� ������� ������� ���<� ����"� &����������"�� a-������"�� � ����� ����������"�&��� ���� ����������& �� ��&����������9�����������������������&�&�������"�������&������������ �����"������&��� ����� �� �����'�,������������ ��� � �������� ���� ��������� �� ��������� ����������� �� ���������� ��� ����&��������������������"��� �������������&����������������'
128
<���������� ����������������)��� ��������������& ���������"�� ������������������ &���� ����� ������������������������� ����'�# ������ ������ ��� �"������ ����o-������ �&��������������������� ��� ����������������'���&����"���������������o-��������� ���������� ��� �� ��-����������������������������������&�-����������� ����������'�,��� �� ����� �������������&����������� ������ �� ��������������'
�� ������� 3�������� ����������� ��&������ &������� �� ���������� �&��'� ������� ���� �������������������"�&������������ � ����������'�8 ����� �������&�&"� ����� � ������������� �"������� ��������&����������&�&�������� ��'
-���������� ������� ����������9�-���������'-�8������-�� �������-������������� ����'-����"����������� ���9-� !���"� �� ����"� ��� ����� ���� �� ���� ������� -� ������� ����&��� ���� �� ��������&��
�������-����������&�������������� ���'-�6�������� �� ��������94������� ������"� ������&��� ���"� ���� ��� � �� ��� ������'� 0��'� 8 ������ ����� � �
drzwi.-�6������������� �&���������������-�������������&��'�-�����&������������������"
���"��� ���'�!���������������������������&"�������������� �������"���������� ������98 ����� ������"����������� �������� � �������� �������'-�7����������������-���������� ������'�-����:�8������'�����������&�&�&��������� �����'���������&���������������������� ���&'�!�������������
������� �����"������ ���&��"������� � ��������������� � ������������� �������4���n-��"��&�����&�������� ������������������'
-�4�� �����-� � ���-��������� �����&�� &���� � ����"��������������"�������� "���� �- �����'�0���� �� ���&�� ���������&���� ������� ���� � ���'�,� ��������������"������������"���� ������4������������&�����&���������������'
6��������"�&���� � �� ����������� �������������� ������'�0�������������������&� ��� �� ���� ����"����������� ���� �� �������� ������ �������������������������w-��������� ��'
���� �����������������"�� �������������� �������������������������� ��������(����'-�!��6�� ��-������'�-�6��������� ������� ����'-�!��� ������� �������� ��� ��-����������������'-�������"������������"�� ������&����������� ������� ����'������&��� ������������(���������� �����������"������3�������"�������������
����������������"��������� ���������"��������������������������������������������'-� 4��������� ������������ -� ������ ���� ����� ��� �������� �������"� ������ ������ ���� ��
������-����������������������"�������������'�!����� ���������� ���"������� ��&�� &a- �"����������&'����������&�"�3��"�������������� ���"������������������ �������������&�����"������ ���������������"��������'''
-�,������4������������-�������������������������'-�6��������������"���� ������4����'�0����������������"������&� ������ ��"����
pan o tym wie!-�0��������-���� ��� ����� ������������)��� '-�������'� 7� ������ 4����� ����� ������� �������"� &������� �� �� �������� �� ����"
� ���'�5�����&�����������&��� �"���������� ��&�� &� �"� ���������&'�8��"������������o-��� ����'�5������������&������������ ���� �"������������������������ �����'
-����������� ������ � �����������������"�������������������-�����������������'-� *�� ����� ������� -� � ������ ������ -� ������������� � ������:� ,��������
������������������������� �"�������� �"�� ��������������������� &�����������"� �����������&�������� ����������&�&��������������� � ��������3�����������������'''
129
-����&���2�����4������ ��������������-�����������������)��� '-�������"�� � ����������������"����������"�� �� �������������"� ��� �����"�������n-
����&"�����������:-�,������������������9�-����������������&� �&���� �� '-�,�������9�*��3���&������� ������ �"��������'''����&���� ������4����"���� ������ e-
����"� �� �� ��� ���� �� -� �������� ����&��� ���� ��� 5����6�� �'� -� *��� � ����"� ��������)��� "� ���� ����:�6��������������"���������������� ���������������� ������&��e-kompensaty.
-����"����9�-��������������'-�0��������"�����-�� ����������������5����6�� �"�������������������"� ����������w-
��� ��&���&������������ ��� �&�������������� �� "� � ��2�-�!���� �������������"�������������� ����"���&���������������������&��������������������������"����������e-������������������� ������"�������&��������� ���������������� �������'
-������������ �� ���9�-��������������"������������&�������'-�,�����&�'�7 ���������� �� ���������&�����������'�,���� ����:!������)��� "����������&��������&���"�� ����� ��������������������&������'�*��
������ ����������"������������&�"� ���������������� ��'������"�� �� ����������������"������ ��������������� ���������������� ��'
!��� �� ����� ����������� �������"�� �����������������������������"��������� ������������"� ����� ����'� ���� �� ���������� ������ ������������ ������3������ �� �������� ����"������������)��� ����������������"�3�������������"������"��������������������� o-��������������� ����'�0���������� ���"���� ������������������&���������"�������� ���&�"�����������"� ������������� B����� ���� ��� ��������C"�������������&������� ����� �����������'��� ���&������"������&�"��������:�4������ �������"������&�&�����:������&�&"�������� � ��"������������&������������ &�����'�0�����������&�&�&� ������"�&����o-�����������?�����'�0��"�������'�3�������� ���� ����������� ������ � ��"����� ��������&�'�# ��� ����������&"�� �������������������"��������������������� ����������������������������'
��� �&�������� ���� ��������"�� ��3��������� �����"� �� ������� � ����� � ������������'�������������������&��2
-�������� �����������"��������9������ �������������������� ����� ���&9-������������������-�� ����� ������'-�!����������&�����9-����������������������"��&�����&���'-�0� ������������&� �����������������'-�0�������� ���� ��&���� ���������� ���3�������'����������� �'-�0��� ���3��������-������������ �����������������������&��������������������2�-
0��� ���3�������'���������������������� ���"���������������������������'���������������&�����������'-����������-��������������-���� ��������&��3���������� �������� �&����9�6�� ��
����� ���������������������&����&� ���������"��������������:0��� ��������������"������ ������������ ��"������������� �'-�4����"�� �� ���-��������-�������������"����������� &�������������� ��"������
������� ��'�# ������"��������������������������&�"���&�������"��� �����������������u-�������"��&���������&����� ��"� �������������������"�������&�������'''
0��� ��������'�4������������������������&��� ����������������������� �������������������������������������&���'
-�5������������������������������� �"����� ������� �����&�-������'�-�0��"����������������������:
130
8��������������"��� ������� �������� ���� ���"�������������� ������"������ �&���������&�����������"����������������������"��������� � ��������������9�!�� �����&� o-�������������� ���������������� ������������ �����"�������������������'
-�!��������������-������������&��� ������������&��������'�-�6������"��������������'*� ������ ��� � �&��� ����������� �����������"� � ���� �� �� ��� ���� �� �� ��� ���"� �� ��3�������"��� ���������������"� �������'
-�!�����&�����"������-���������-������������&�����&����� �� ������"�����������������e-go bardzo.
-�!���������������:�!�������������"� ������������������-������� ������&����������"��������������������� � ��"����&�������������������&��������� �������� �����������"����� � j-�����3�������"� �������� ��� ���� �� &������ ����� �� �������������� �����������'�! o- ����������� ��� ��� �����&����"� �� ������ ���� ����� �������� ��� ������"��������� �������� ����� ����������������� ��'
(&�������� �������������������"���������������� �������������"� &�����������y-�������(���"�������������������������'���������� �����������������������������'�!��e-������������&������������������ ������������������"���������&�������������������linie.
-�,����������������&���9�-���������'— ���"������������)��� �-�� ����� ����'4�� �&����������������"�� ����� � ��&� ���������"������ �����"������ ������� &���
��� �����������'����������������������������������������"������ ����� ��� ����&���policzkach.
– Nie biurowa to, panie Copperfield, praca.-�3�&���9�-���������'-�(�������������"������������)��� "���������������� ��������� �'����������������
������������ :��������� ����������� �������� ����"������������)��� :�����&���������������� ��������� ������������ ���� � ��"� &������ ������������
������� ���&"���������&���������&�����������������������"�������������"� ���&�������n-������������������ ������ ��������������� ������ ������������� "������ ������"���u-�����������������"�����������������������"��� �'
-�6������ ��� � �������������9�-���������������&�����������'-� 5�"� ����� ������)��� 9� -� �������'� -� 8"� ��:� 4����������� &������ �������������"
maluczkim!��"�����������&���������&��������"���� ���������������&���� ����'�8�������������
������ ���� ������������������������������ ������������'�8 ������� ������������������ �������������� ����'
-�8:�-����������������-������ � ���"�&����&��������������������������������'�7��������&��&�����������&���&������������ �'�����������������������������"��a-���������)��� "��������������������� ���� ������'�,��������������������&������� ��������������"����������2� ������ �����'
-��������&���������9�-���������'-�8 ��������������������&������"������������)��� :�7����������� � �� �����:�5a-
������������������ ��������������������������)��� �'4�������"�� �&��� ������������&�'-�5���� �������������-�� ������������&���������"��������������������&��������'�-
,�������� ���� ��� �� ���� ��� �������� ����� �&��'� 7���� ������� ��� ��� � ���������:� 7���� �������������������������)��� ����������������� ������������'�!����� ���������� �����&�&������'
-�4� ��������"����� �����������������������������������������-��������'-�5�����0�� ���������"������������)��� �-�� �����'
131
-��������������������������������������������-����������� ��� ��������&����-��)����� � ��������������.����)��� ���;���/��� �.;�����������)��� ���/:
-�8���"������������)��� �-�����������������&���������-������������������&�����"���maluczki, to nie dla mnie!
4�� ���� ���� ��������� ���"� ������"� ������ �&���� �� ���� �� �����"� �� ���������������"� ������������ ������"� �� � �� ��� �������� �� ���� ���&� �� ����� � � ����oknem twarzy.
-�,���������������������������)��� "������������)��� �-�������-� �������"�� y- ������������� ����&"���� ���� �����������&�� ������������������'
!���������� ����"���������� ��� ���� ���������������������)��� �"������ �� ��on przyjacielem mojej ciotki.
-� 8� ���"� ����� ������)��� :� -� �������'� -� 3� ������� ������� &���� �� ��"� �� ��� ����"�����&��� ���'
# ����� ���������&���"������������"�������� �� ��������������� '�0������������������������� ��&���&������&� ����&���������&�� ���'
-�6��������-�������'�-�4� ��"������������)��� "������������3�������9-�8����:�-�� �������������"����������������������� ������'-�3�����������"������������)��� "����������������'-���� ��&��������-�� �������'-�,�����"��:� ������ ��������"������������)��� "���� ��� �����:�!��� �� ��� �� &���������
���������&�����"����&�"�&�������������� �:�,�����"��:� �����"������������)��� '8�������������������������������� ��������&����'������� �������������������� �&��1
���&��������������'-� 6����� ���� ������ -� �����'� -� 0�������� ���� ������"� �� ������� &�������"� ����
������)��� "� �� ��"� �� �������������"���������������&����'�# � ��������������d-��� ���������� ��������� ����������������� ���� ������ �� ����"��������"������������ ����"������������&����&������� � �������������������������'
(�������"����� ��� ������������&�������'-�,�����"��:� �����"������������)��� �-�������(������� �����������������'�-�4� ��"
��������"������������)��� "����������� �����������98 ����� ������"������������������������������������ ��������'-�8"� ����� �:�-��������'�-�6����"��������������������� ���������������������"
panie Copperfield.!�����������������"�������&���������������������������������������"��������� �
�� � �&����������������������"���������������������2�.�:����"����"���������&/'�8 � o- �����������������������"�����������������������1��������� ����&���������&�'�!��������������� &���� ���� �� ����������� ��������� �� �'����� ����������� ����"��� �������� �����������������&"��������� �'������&������������"�������������������"������������������� ����'�,����������������� ������������������������&�������������������������"����- �������"������������������������ �"������������ �������!�������"��� � ����)�������������.!� ��������� �/"������� �����&������������������?�����"� ������ �&��������'
0���&��������������������������������������"� &������� ��������� ������������ �� ���������"������ ������������ ����"����������������������������������������������������������'�0����&�������&�&����������������������������������� ������� ���������������������������������"�������������� ���& �"�������������&����������������"����������'� !���������� ���"� �������� ���"� �� �� �� ��������������� ���"� ���� ���� ���������"��� ������&� ������� �������� �����������'����������������������.6�� �������#�� �/������������������ ��"������������������������������&�&��������"������� ���&���������������������� �����"�&���� � ��������� ������������������'
132
4������ �������4������ ���� �������� ������"� ���� ������ � ������������������"� &���� ��� �������'�!���� ��������������&��������"������������ ����&�������������������������� ��������2� ����������&���������&����������������"� �����&��� o-��"� � ��������"�������&�������"� ����������������������)������������� �"������������������������������ �������'���� �����������"���� ������� ������������ ���������������� �� ����������� ���� ����� �������������'�#������������� ����&� ������������a-�'�6������������ ���������������������������'�(����� ���������������� � ���"��j-�������&���&����� ����������������&��� ��� � �"�� ������������� ����� ������t-��� �� ����������� �� ����'�,� ��� ���� ������������ ������ �������������� �����"� ��d-������&����������������������� �������4�����'
0������������������������������������� ���������� ������� ���� ��������� ������� ����������&��������������'�8����������� ����������� ���������������������������a-��"� ������ �� ������������� �� ��������� ��������� &���� �� �����'� 0��� ����� ���� ������������������"����������� �����������"���������� ������ ��� ������'�,���e- ����������"��������������������������&�&����������������������������������������u-�����������������"��������������� ���������&�&�������������&������ ��������������� �� ������� ������� ����������� ���"� ��� �� ����� �� ��� �������� ������������ �������"������ ���������� ��'�3 ���"���������������"�� �������������"���������� ������������"��� ����������� �������� �������������� �"���&����� ������������"������������ ���o-�'�0����������&"�����������"� &��������������������������� ������� �������� ���"� �������� �������&"������ ��������&� �����&������������ ��� ������'
,������ ����������� ���������������������������� ��������&'��� �� ������� �� � �������� ��������� ���������'� ()���"� &���� ����� ��� �� �� ����"
�������������� ������������"�����&��������������� ��������� �'�# �������� ��&������������� ��������� ����������� �������������������&�������������� &������ ��"&���� � ���������� ��� ��� ���������������� �������� ������� �������� ����� ������"����)��� �� &������� ��������� �� � ��������"� ������� ���� ��������'���� ���� ��� ��� ���"�&�������� ������������� ������1������������������������������������� �� �������ó-�������� ����� ���� ��� �����"���� ���"���� ������������ ���������������� ������ ����������������� ���'������������������&�������������� �������������&���B�������� ����"�������"����������������� �� ��� �������C"� &��� �� ������������ ����� ������������������� ����������� �� ������� &����&�'���������� ��� ��� ����� ����� �����"� � ����� ��������"����� � �������������������&������������� ��"��� �������� ������� ����o-��������� ����� ���� ������'�;�������� � �&�"� ��� ������ ����������������������� �������������������������������������"�� ���������������������������� ���� ��"�����- ��������������"����&���������������������� ����� �� ������"������������������� �������'
,� ������� ����������������������������� ������ �������&����&����'�8 �� ���������������&����������������"�������� �� ���������� &���� � ���'���������� �������������e-�� ��&���������������������� ������ � �����������'���������� ���� ����������� i-����� ��������� ��� ������������&�'� ��������� ���"�&���� � �� ��������������� �����"������������� ����������������"�������� &� ��"�� �� ������������ &�� &����������� ���������"���������������������� ����������������"�� �����������&�&����������������������� &�����"��������������������� ����������� ���'
��������� ������������4����"����"�������� ��������� ���������&��������������������� ��������"���������"� ����� ��������3�������"������������� �����'�!���� ������ ����������)��� ��� �����&�������������������'������ ����������"�&���� � ��������� ���'�������� ����������������������������� ���"� ��&��� ����� ���� �� ���'����������a-������ ���&�����������������"����� ����&������������ ������������� �����&��������������
133
�����"� ������������� ���� 5����� 6�� ��"� ������ ���� ������� ����� ����� ����������������� �� ��� �����'
6���������4������������������ ���������������'����������������6�������"����������"�������"�����������&��;��� � � �"����������� ���������������� ��������������w-������������������������� ��������'�*������������ ����������� �����"����� ��������a-�&��������&��������������������� ������������������������"������������� ������ ���������� ������'� !�������� ������"� ��� ������� ��� ���� ���� �� +���&�� �� ����������� ��� ������ ������ ������� ���������� ���������'���������"� ���� �� ��� �� ������� �����-���"���������&�����������������������������6�������"��� �� �����������y-��"� �� ������� ����� ���� ����� ����������� ������������ �����"� &��� � � �� �� ���������������������������������������������������� �&������ � ������'
!���������������;��� � � ���������������������������&���������'�*����������������� ������"����� ������������� &�� ��&������ �� 7 ������������������ �������� 5����6�� ��'�>����������������������)��� '�*������&� �������� �������� ��� ������'�6�e-����������� ����������� �����"����������������������"��)�������������������"��y-����������������� ������������������������� � ����� ���������������"������������������������������� �������������������)��� ���3������������ ���'
����������� &��� ����6�� ��'� !��� 4����� � ������ ���"� �� �������������������"��������)���������'�4��������������������������'�� ���������"���� �� ���� �������������"������� ��&����&������"� �������� �'
# ��������� ��"�����6���������� ���������2-�����������"� �������"����������������� ��� �����&����������������'�6� ����
������������������������������:���������� �����"� ������������������:-�,�����&�"�����-�� ������ �����'-�,������������������"�������������������������� ������ ��"� �������"���������3n-
��"�����6�� ��"����������"����������'�� �&������� �"�&��� �����������&�&������� ���"��� ����������������������"������������� ���5����6�� �"���"������ ������� ����������)��� ����������� "������������� ����&�&������'
-�0��������������������"� ����������-���� �����������'-�0��� � ����-��������������'�-���� ��������������������������"��������������� �b-
���:�������&�������������������'-�3��:�4����9�-������������5����6�� �'-� ���"�������� ���� -� ����� �����;��� � � �� -� ��� �������� �����"� ����� ���� ���� ���
�� �������"�������������� ���� ������"���������&�������'�5������������������� ������ ��"������"����&����&�������:����������������������"��������������� ��� � ��������"� ����&������ � �� ���&����������������&������������������������ �� ������ ��"�&���������a-)�����������������'�0��������&�����)�������� ���1�����������"������������������&��o- ����"���������������������&������� �� ����������� �������'�������������� &������ ��"5���:�3� ��������&�������� � ������� ��������������������������&������'
,�����"��� � ��������&��� ��������� ���������5����"���� ������������������������a-����'�0������������������� � �'�!������ ������� ����������� �����&���&�����������������"�����������&������2
-����"����"� �������"������������ ����"���������������"������'�5����������������z-�����"� � ����������� ���'
– Przesada!-�0��"���"� �������:�5�������������� ���������"� ������������)��� �������� �������
�& �������� ����&�����"� �� ����� ������ ��������"� ��������&��� �� ��������&��� ��������&'���������������� ������ ���"� �������:�4�������&���������������'�8���������"������-����"� &�������� ���������������� ����9�0��� ������"�� ��)���� ����������� ������ ��
134
�������"����� ������"� ���� �����&�����&������"� &�� ������ ����� ��� ���������������������������� � ���:�4��������������"�������"������������������"�� ������������'
-���"���:�-�������������������� �����'�-�!���������������������'-�3����������������-�����������;��� � � �'�-�6������������������������������"���
��� ���� ���������'� 8���� ����� ������� 3��"� &��� ������� ���&�'� ������"� ������ &�&" ������4���������� ������������ ����"� ��������������'������������������9�0��'�4�y-������&�������2�3��"������ ����"��������������������9����� ������������������&��"���&����&�������������� ��-�������������&�������� �������� ��-�����������������"������������'�����������"��������"������������������� ������������������'�6�������� �� ����������'�.6���:�-����������3��'�-������&��������������� �� �����������9�5��������"��& �� �������"� ����� �� ��� ����&�/'��������� ��"��������"� �� ������� ���&"� ����e- ������������2�3��"� ������4����� � ���������������������"����������������&��"�����a-�������������&��� ���"� � ���"�&� ���������"�����������������"� � ��������'�*��������&���������������"������ �����&'�5���������������&�����������"������ ������������'
�����������&��������������� ��������������"����������������������'������&�&"���o-&�����������&"���������� ���������'������� �����������������������"� �������������2
-�6���"�����������9-�0��"�3��"���"�������"��������������'�4���������������"�������� ����� ����"
�����'�8���� � ��� &������"� ������ &������ ��� ���&� �� ���������������� ���"������ ��������'� 0��� �� ��� ���� ������"� �� ��� �� ������� ��� ����� ��"� ����� ������ ������'4��&��"������� �������"�����������������:
6�� ���� ��������&�&������������������������ ������������������� ��"�������h-���������&�����������'
����������"�����������)��� �������������� �����'-�8�������������&����������� ���&� &������ �&�-�������������������&��� &� �������
������������������-������������"�������)�����&��������"��������������� ��������" �������'�8 ����� �����"������������������������������������������"������&�&����������� ����������� ��� � ����&���&������ �����&"������������������'
-���������������9�3��:�,�����:������������ �������������&������9�-�������u-�������������� �����'
-��������&�&� ��"��������������"��������:�-��������������6�������'�-�,��������"�������&����� � ������������������������ ��"������� �������"���� ���������&��o-���"����������� ���������� ����� ��'
-��������������&��������������� � �����'-����������9– Najpewniej.-��������������������:�-���������������)�&������������� ���������&����������������
��������������������� ������"������������� ����� ��������"������������������&���'���������������� 2������������������3 ���1����������������� ��������������������b-
������� ������������� ������ 5�����6�� ��"� &���� ������&��� �� ��"������"� �������&� ���� ����"� ������ �� � ����� �� ����������'�8 &���������� ��&��� ����&� ���"� ������������"������� ��#��@��� "�� �����������&��������� ���������'���7 ����������������� ������������"��� ������ �������� ������� � ���"��������������������������'��������������� ����&� �������"� ��� 7 ��� ��� �����&� �� ������� �����"� �����&� �������������� �� �� � y-�����������������������������������"��������������� �� ������������������ ������� ����� ��'���� �����"����5����6�� ���� ���������� ��������������4� � ��'��� �����������&����� �����&������������&�������������������� ��������� �"���� ��-������� � �� ����������������"�����������������������)�&��"� ������������&�����'
!���4���������� ������ ������'���� ������������"�� � ����&� ������������������&�������&���"������������� ������"��������� ��������������������������"����������� ��������
135
������"��������������������������������&�&'�!�� ����������"��������� � ���"���������������������������"�������������� �� ���� ������� �����������'�,��������������"��������� ���������� �"��������������������������������"����������������������� ������"����������������������'�!���������� �� ��� �����������;��� � � �� �� ���� � ����������"� �������������������� �� ������� ��"�&���������� ���������� ��'
#��������������'�!������� ������� ��������������������'�!��������&�������������� � ����� �������������� ��������� �������� ������������������ � ����������������6�������'�!���4������������������� ����"�&����������&�&�����"��� �����������"��������&�������������� ���������'����������������������� ������������������� ��� �����&��������"� ��������&��� �� ����'���������� ������� �����&��� �� ����� �&���������������� ������������� ������������'�*�� �� ���� �� ������ ����������� �"���������"��������� o-�����������"� �����"������ ����������� ���������"��������������"�� ������ �������� ������'
�������������&� &��� ����������'�0�����&����������������� ��������������� ���a-���'�5����6�� ���������������� ���� ���������������� � �"������������&��� ��������'���������� �� �������������;��� � � �"����������& ����������� &������ ����� �����j-�������&���&���� ������ &�� ��&���������� ������������'�4��������� �����"����&�� p-�����������"�� ������������ ����������������������������� �������������'
-�3��"� ������-����������������� �&�������������-������� &�� �����������������"�����������&�����"� �����������������'�,���������������� ����"������6�� �"�� ��"�����������'�0��&� ��&� ���������������� �������������� �� ���&���������"�����d-&�� ���'�������"����������������������������"������������������ ���������������������'�����������������"� �������������������"��������������)�����'
-�4�����&� ���-���������������6�������'�-�*�� ����������� ������ &� � ��&�-������� ����������� ������"��������&����������������������� ������"����������������"��� ������'�6�� ���� -� � ���� ������ �&��� �������� �� ������� -� ������ �&�� ��������"���������������������&����������"��������� ��� � ������������������)����'
-� ����� ������� ���� ��� ��"� �����6�� �� -� ������� ������ -� ��&�� �� ��� ��� ����������������������������� ���� ������������������ ���������������'�6��&���&�d-���� ���&�'���� �����"�������&����������������&�'�0��� � ����������� � ������� ���'5� ��������"������������� �������������&�3��"�� ��� �&"�������������"�&�&�����'
!���6������������������������������������'-�����������-��������� ������������&������� ������������"��������������������
���&����������� ��'�-������:�*� ������ ���"�������������������&��� ������'������������ ���������"� ������������� ����� � &�� ��&�����'������� ���� ������ �� a-
����� �� �� ����� �� ����"� � ���� ��� ��������� �������� �� ����� ��� ����� �� ���� ����������� �������4�����'�*����������������"���������� ��������� �� ����&� ������� ������������� ��������� �� ������� ������ �������"� ��� �����������"� �� ��� ������ �������� �������"������������������ ����'
����������� ���� &������� .���:/� �� ������ ������"� �� ����"� ������ �����"� �� ����� ��������&"����������������� �����"�&���� ����������� �������'��������"������ ������������������ ����� ���"����������������� ���������� ����'�!�������� �����������6�r-��������������2
-�# �����&����3��90��� ���� &�&� ����� ��� ���'�0��� � ����� ���� ��������'�������� ������ ������ �
����'���������������&��������� ����������������'�!�������������'�(�����������������e-��"��� ���"����������������� ����"�������&���������������������������� � ����y-�� ������� ���'�,�����"��� ������&���������������� �����&���&�&��������������"��ó-���2
-�*�� ��3��:���������"������������������ ��&�&� �������������� ����������"����a-������������ ���������"�������&�������:�6������������"� �� ���������'
136
# ����������������"��&������������������� ������ ��� ��"������������� �� ��"�� ���������& �&�"������������������������������'����������������������"� ������� ����"�������&��"�������&�����������&"��������� ���������� �� ��&������"�����&�������������"������������������'
-� 3��"� ������� -� ���������� &�&� ������ ��������&��� � ����� -� ��� ����� ����� �"�����'�������������������������������������������9
(� ������� ��������&� ��������� �������� ������ �������&� ����'� ����������� ������� ��������� �������� �� ��"�&���������������'
-�����������������"�� ������� ����9�-��������������'0��� ���� �� �"������������"�� ��� ������"������������� ���������������������������-
��&�����������&�����'# ����� ������ ����������������"� ���� ���� �� �"� ����������� �� �'�(����������
&� ��"���������"�����������& ���"������� ��"���������'�!������������� ���������� a-rzy.
!����������������� �� ���"�3�������� �� &���� �����&�����������������"�������k-)��� ��������������������������������������'�!��������&� ������3���������������e-���"���������������� ������������������ ��� ���'�(�������������� ����&�������������b-���������������&�&"�����������'
�� ��������"� ������� ������ ����&�"� ������ &��� ���� �� ������ �������� �������� ��� ��������������� ������ ��� ����� ������'����� ��������������"� ������� ����"�������������"�����������������'
!�������������� ����� ��������)�����"��������&������������������� ��������� ��&������'� ��� �������� �� ��� ���� ��� ��������� ������ ������� ������ ��&����� ��� ������������"� ��� ���� ������ ���� �� ����'� 0��� ������� �� �� &�&� ������'� !����� &�&� ������������������������ �� ���"�� �&��������������� �����&����&����"���������������������������'�8��������������������������'�0����������� ��� ����������������������������a-������"� �&��� ������'� ������� ��������� &�� �������"� �� ��&� ������ &������� ������� �������������������&�&�������'�*������������"���������"������� "��� ���"�����������"���)���"�������� �����������&��������� �&���������&�������������'
0���������&�����&������� ���������'�# ���� �����������"� ������������������&������&�&������"�������"���� &������������ �������������������&��� &�&"�� �� ���� �� ��������� �&�spoczynku.
0�����&��� �� �������������"�� �����������&�&������������������������ �� ��&�������� ��'3�� �������� �&����� ���������� ��������&��"��� ������"�&������� &������������ ����&������������������������'������ ��������������&��&���'�,������������� ���&'
�������� ���������������������� �����������������������'���� �9�!������ ���������������������'
137
���������#���
&����� �� ����������
���0���� ��������������� ���������&�������������������!�������'�0���������������� ����&"������������������ ��� ��,�@��"����������"�� ��������������������)�������� ����������"���������������� ������&���"����������������'���� �������� ��������� ������4�����"� ���� ������������� ������� &�&� � ���� �������������� ��������� �� � ���&�'� 0����� �������� ��"�� ��&����� � ��������� �����������������,���������� ������������� ����� �������������������������&���������� ����'�8 ��������&�&���������������������������������� ����������������������� ��������������� �'
0��� ��������������������� �������!��������� ������������������������������"&�����&����������������������������'������&�&����� ���������-��� �����"�� ������������ e-�������� ��� �� ������� -� ����������� ���� �� ����������� ��������� �����������"� &������ � ���������&���&����������� ����������� ���'������������� ������������ �����������o-����������������"� �������������� ���������� � ��� �� ����������"���������� ���y-������ �� ��"�&������� ������������ ������ �������'�������������&����� �����a-���9
,�������������� ��� ��� ����"����!����������������������������������� &��������o- ���� �� ������'�������� �� ��&����������� ���"� ������2� &���� �� ������ #����' ���������(������'�����!����#������� ��������� �������!��� ��"�'�������!�� ���������������������������������'��� ������ ��� �&������������������&�������������������&������"� ��� �����&� ��������� �������� ���������"� �����������&��� �������� �� ������ �o-���������������"�� ��������&�&�������������������������������������������������"���&�������& ���������� �"����������������D��������������������'
<����&�&����������� ������ �����"�������������������������"������������2� ����e- ������������ ������������������ ��"����������6�� ������ &�����"�������������� �������� ������&������ ������ ��'�*������� ���"� ������������������ ������� ���"�� ����������&� ���������������������������&������"��������������� �����������a-������������&������� ���� ���"� �� ������ �������� ��� ����� �������������������� � ����������������'���� ���������� ��"�&���&������������ �������������"� &�������������� ������� �&����������������"� &��� �������������������������� ��������������������"� ��������� ���������������������������'�6� ��������� ��&�������� ���������������� � ����������� ������������"�&��� �������� �������������������������"���������&���� � ������������������� ������"�����������"������� ����������'
<����!����������� ��������������&���� ������'�!�����"� ������*������ ��������� &��������"���������������������'�<����������������� :�8�"�!��������B����������� ������ ����������C"�����������'�!��*����������������� �"������������&��������������&�������&������&����'�!��!��������� ����&������;��������"�����������#���� �����������e-��� �����"��������?������������������ ����������������� ������"��������&�&������������to Peggotty.
����������������������� �������� ����������&�������&�������"�����&��������e-��"��������� ������ ��?�����"�����"������������������"������ ���� ��&�&������ � ��'����������"�� ����������������������"��������� ��� ���������������"����&������������� ����"� ����� ������� ��&������������ �������'�,������������������� ���"���� �
138
��� �&������� �������&���"��������������� ����������������������������������������������"�������������������������� ��� ��'��� �������&�������� �������������������� ���������� ���"�� ���������������������������� �����"���������� ��������,�@��'��� ������,����"��������&�� ������� ������� ��"���� ��� �������� ��"���� &�� ���� �� o-mu dopiero nazajutrz rano.
0�� ����� �&������ ���� ��� �������&� ����"� �������&���&� �����������������'�� ��������"�&��� ���������&��������������"� ������������������� ������������������������� ���o-�����������'
!�� ,���� �� ��� �� ��� �������'� ,��� �����&������� ��� ���������� ������� ��������� ������� �������������"���������������"�� ������������������������� �����'������ a-���"�&����������������������������� ���"���������������������"������� �����������"����������� ���������&��� �������������� ���"����&���� ����'��������������������������� �� ���)��������� �����������'� 7������� � ����� ���� � ������� ������� ������� ��� ������ �����'�0�����&���������������������&�&"������������������� ������"������������t-�����������'�������&��������������������� ����&������&�������&���"��&�� ��&�����o- ������� ����"��������������������������&������"����������'
-�������� �-� � ��� ���"��������������� ��� �� ��������������������-� &����������"�������� �� ������������&�����������&������������ ���������������������������������&�9— 4���������������9�-���������'4�����������'— 7�&���� ������-�������-����&���������������������� ���"�� ���-��������������� ��������
– jest to najrozumniejsza, najgodniejsza podziwu kobieta!6�����������)������� ������������� � ���"�&���������������������������&���������'
-�!�������� ����-��������-��&����� ���'''� �����"���� �� ��� ���9��� ������� ��������� ����r- �������� ���������9'''����������"��������&���"� ���������������������������� ������� ��e-������&����������������������������9
– Tak jest, panie!-�0�������� ����� ��-���������������&���������-� &��� ������� ���9����� ��� ��� ���
stary?-����������������&����������������&���9�-���������'-�������'''������������"�&���������������"�������� '�!���� �"�������"�������� ����i-
storyczna? Tak zapisano w historii? Tak, nie inaczej?– Tak, panie.-�4� ��"�������������������������� ��-��������� ��������� ����������'-�8"���:�0�� �:�-�������� �����'�()������� ����������������� �������'-�0�������� �� ��� &����� �����������������-����,��������������������-� &������ ���
���'''�,���"��������������&�����������������&�����������������������������������������������������������&�������'�������������� �������������������������� ������ ����"���&������� ��"�����'''
-������ �������9�-���������'-���������� �9�0���-�������,��������������������'�-�������������� ���'-�5����"������� ��9-�8���'''������������� ���"�������&��������"��������������"������ ������ �������������
��� ����'� 4������ �� ���������� �� ����"� ������ ��� � ��� �'��� ���� �����"� ��� ���� ��� � ������������-�� ���9�6�����������"���������������'
-�4���������9�-������������ �������&���'-�0������������-�� ���������������-�������������� �� ���������&�����'������y-
������������������������� �����������&�������������'�!�������go.-�7�������������������������9
139
-�,������&����������-�� ������ ��������� ����-����������������� ����"��������'�3����������&�-� � ������������&������� ����� �����������������������-�����������������������"���"������"��� �����������������������"� ����������� ��'
-�6������� ����� ���'���������� ���������� �����"� ��������&��� �� ����������� �� �����������2� .��"� �����
��� �� ���/'� !�� ����� ������ �������"� ��� ������ ���"� ����� �������� ��������"� ����� &�����������"��� ����"�&����������������������&�������� ���������� � ��"�&���������������� ������ �"������������� �����������"���&�����������������������&��������������� � ���"��� ��������&������� ����&�������"����������� �����"������������������,����������������'
0�����������"�������� ��&��������&������� ���������������� �� ������������� �� a-����������� ��������� ��������"���������������������������"������������ ������� ������ ����'� !�������������� ���"� ��� ������ ��� ,���� ��� ����� ������� ������� ���� ��� �������������1���&�������&�&� � ������������������ �����������"���� ����� ������"�� � ���������"� ������ �� ����"� &���� �����&'� ��� �������� �������������� � ��������� �� �� ������� ��� � ��&���"������������������������� ������,������������� ��������������u-&������������ �"� ������"����������������&� ���'�3����&����������������"�����"�������h-����"��� ������"������&����������������� ���"������������&�������"� ������������a-������������&���������&������"�������&��� ������ �� ��������� �����������'
��� ����� �����&��������������� �����&���������"����������������������������������i-������'������������������������������������ ���������� ����� ����� ���������� �&���������&������� ���������� �������"� �� ������ ��&������ ������������� ���� ������ �� ����'0�������� ������"�&������������������ ����� ��� �& �������������������� ��������������&���"���� ��������������"���� ��������������������"�� ��������&�� �����������������������"���������������������������������� &�����������&������"������������ ��&��� �� ���������� ������� �� ������ ������� 6�������'� 7���� ����� ������ ��� ���� �������������������������������'�3��������"���������"������������������ ��������������"�����������������������������������'�<� �������������'�� ����� �����������"���������������������&������������&������'��� ������������������������������&�������� e- ���������������������������&�������'����� ���������� ����� ���"����� ��������������a-��'���������������� � ��������� ������������������� �����)������"����������������� � �����"� ������� ��� �������� ����'�0�& �����&���� �� �� ��������������� ����������d-������������������������'�*�����������������������"����� ����&���������������� t-��"������� ��������������'
�������������������������&��������������������� ��� ����������������� ������4������������������������'�8����� ���������������"�������� ����'������������� ����� � ������"�� ���������������� ����������������������'�!������������&������������������ a-&������������������ �����������������,����"�� ��� � � ������� �"�������� ��"����������������� ��� �����"��������& �����������"������������������� ������'����������� ���,���������� ���� ����� �� B �� ���� ��� ���� ���"� ������&���"� �����������&� �����C���� ������� �� ���"� ����&�&��� ���� ������� �� ���� �� ���&����"� ������� ����� ����� ��� �������'�4�� ������������"����������"����������������&������������������"���������������"� ���������������� � ����������� �� ����&���� ����� ������ ������"� �&�� ����������&������������� ����� ������&� �����������'
(��������������������������������������� �� ������"��������������&����������� ������)�����)�������'�!���������� ���������������� ��� ��������� ������������ ��������� ������������ ������� �����������&���"� ��"�� �� ��������� ������������ ����� �������������� �"������������&������������������ ������"�� ������� ��������� �&������� a-������� ��������������������� �����'�0��������&��"�&��� ���������������"�������������� ��������������������������,���������&���������������������'����������� �������o-
140
�������������"�������������� ������ ��1���������&� ���������������������&"������,����������������&�����"� ����� ����"� ���"������ �� ��������������"� ����� �������� &��������������������&���&"� �� ���&���&��&���&�� ����������������'
# ����������� ��� �� ��"� ���"� &������� ����� ������� ������2� ������� �����& ������ ������������ ���������������������� ����&����������������������������"���&������� �������� ����&������� ����������� �� ����� ������� ������ ������"� �� ������ �&�&���� ��������������"�������� ���������� �������"��� ���&� �����&� �������&������������������"��������� ��&��� ������"�&���������� ���� ������ ������'����&�"����&e-��� ����������� ��&������� ������������� ������ ������������������"� ���������� ��������p-�������������������&�������������&�������������������� �������������� �����&���"� ��mnie przynajmniej.
3������������������ ����������������&������������,����"�� ��� ��&�������������� ��&�&��&��"���������������(�����'���� �����"�����&�������������������������������������������)��&��������,������� �������������������"���&� ������������ �������&�&��a- ����������������� ����&�������������������)���� ������������ ��"������������������ �"����������"�� �����&���"�� ��� �������������������� ��������&�������'
!������ ��������� ���"� � ����� ��&��� ���� ,����� �� ������"� ���������� �� �����(�����������������������"��������� ����������&������ ������ ���"� � �&��2
-�0��� ��� ����������� &� ��"�� �����"������������)��� "� ��������� �����:�����a-�������&�������:
��� �� ����� ������������"�������� ����� ������ ��������������"����������������� u-������������ ��������� ���� ���&�� ����� �����'�,���"� ������� �������� &���� ������ � ��'�!����&���&����� ����������� ���� ������� ������'�(��������(����"� ��������������������������'
-�5������� ��� � ����-���������-� &����� �����������������&��� ��&������������&�����"����& �"�������"� �������������'�0�������&� ������"������������)��� "��������"�����������������������&�'������"�&���&����������������"��� � ����������������������'
8 ����� ������"� ��� �������� �� ���� ����)��� �� ���������� ��� ����� ��������� � ����������(����"������������������������� ��������"�� ������������&���������������������������� ��'
-����������� � ���� �����&����������������-�������(���"�� � ��������� ��&���� ���'�-����� ������ ���"�� � �� ������� �����������'
-�3�&� ����������� ������������ ����-�����������'-�8"���"������������)��� "���������"�&���� �������'''�0������������� �����������
���"� &���� ��� ��� ����� ��� ���� ��� ��� ��� ����� ��� ��� ��� ��� �����������'������������"�&��������������&�������'
-�,��������������������� ����������9�-�������������������������������'-�8"������������)��� �-�� ��������������'�-������������������&���������&��������
��� ���9�������"����������"� ������ &���� ��� ���� &������ ����� �� �������������d-dem.
-����������������"��� ��'-�,�������������"������������"������������ ������� ������ �� ���&��� �������'4�� �������&����������������������&������������������� �� ���'-�4��-�� ����������-��� ������������������"���������������� ���������� ������� ���'-�6���� ������������������������������-�����������������'�-��������������� ������-
����������&�"�� ��������������������'-�,�����:�8"� ������ ���"� �����������)��� :� -� � ������ ��������&��� �����'� -�,� ���
������������������"� ����� ���� � ���������������� �� ���������� &�����"� � �� ����&���� � �������'
– Bredzisz, doprawdy!
141
-�0���������"������������)��� "��� ����'����&�������� �������� � ������������"���������&����������"�������&����������'�,����&����&��������"������� ������� � �"������������ ������ ��� ���������� ��� ����� �������� ���� �� ��� ��������� �����e-��9�0����������&�������������������������:�!����� ��������������� ��������� ��������jak najciszej, jak najpokorniej.
0�� ���������&�������&�������������� �����������������"������������������������������ �����"�&����������"�� �������������������������������"���������&����������������������������������&�������'
-� 4� ��"� ��� ������ ����������� -� �������� -� �� ������ &�����"� ��� &���� ��� ������ �����"���� ������� �����������&������������ ������'
-�8:�8���������������������������"������������)��� �-���������-���������� � ����� ���������&����������"���������������"�������&������"���������:�0����������jest potrzebna! Nie dla mnie jest ona, wiem to. Ale i oto nasze skromniutkie, ubogie schro-nienie.
������������������������� ���������"����������������������������������������&�"�������������������������;���"������� �������"�������&�����'�!���&������������a-������&������&�������"������������������������������� ����������'�-���������� o- ���-��������-������� ��������������"������������-� � ����-����������� ��������o-��'�-�!���&"� �������������������"����������������&� ������������������"� ��������������������"���������� ������&����'�0������������������ ���� ���� ���"������&������������ �'�0��� ��������������� �"�����&��� ��&��������"��������������� ��(����������������������"�� �������������"������������������������������&���"����� ����������"���� i-��������������������'����������������� ��'�*�������������������������������"�����ó-������ ������� ���������������������� ���"�������������������������������������e-������������'
!����������������������������� ����������;����� ����� ������ ���� �'�8 �� ����&�&������"����� &����� ����&������"��� ����&� �����&������������������ ���������&�����&�&�������������'
-�,�������� � ���� �������������"���&�����-�� ������������&����� ���'�-��� ���������������)��� ����������������� ������������������������'
-�!����� ����"���������������"�������-�� ������(���'-�5���� ������������������������&��"�� ������������� &������������ �����&�����"� ��
�� �������"�� ����������������������������������������������������������'#������������������������������� ���"���������&�����&��������������������������e-
������������"�������;����� �����������������������&������� �'-�4����&�-���������-�� � ��������� �����&���������&������"������������"�������
�������������������"� �� ����"�����&���� ���������&����� ����������"������������ ����� ������"�&�������"��������������������� �������� ���"��"�������������������&���e-���"�������:
-�4� ��"���������� ����������� ��-����������'�-��� �����������������'-�,�����&��������� � ��������'�������������������"�������������������������
nic.����������������� ����������� ������������ �� ���&"�������������� �������� ����"��
� �&��� ���������������������"���� ���� ��&� ������������'�0��� ������������������������������"� ����� ����������� ���� � ��� ��� ����� �� ������� �����&����'� ������ �������������������������-�������������&�&�-����&���"�������-����������������� ������-����������;�����������������&���������&��������������������������������������"���������������������������"����������������� �������������&�������"�� �������������������� ������'�����������:������������ ������������&� ��������������"��� � ��� �������"��� ���������� ���� ���������������"��� ��������������������������� ��&��'������-
142
�����������"����������"���"������������������������������ ����"�������� ����"������u-&���� ����&��������������������������"����� �� ���&��������� �����&���&�����������- �����"����&������������&��� �������������������������� ����'
4�������������������������&��"����������������'������������������� �����������"�� ����������������������������"����������� ����������&�� ���"��� &������� ���������u-���������� �������"� �����������������'�# ��&����� � ��������������������B�������������������������� ��.6�� �������#�� �/�����&�&������������<� ��C"����� ����� �a- ������������)��� �� �� &���� �����'�(���� ������� &������ ������"� �������� ���� �������� &��������"� �� ���� ���&"� �� ���� ���&"����������������������������'��������������������"� ��������&���������"������������������������"��������������� ����� ����������&"������ ���d-��������������������������������)��� �"����������"����������&������� �� ���"��� � a-���������&�����������"���������"����������"������������"��������"�������������������� a-�����������"����&����������������"�����������"����������� �"�� ����������������� ����"��������������������������"���&� ��"��������"������������� ����������"������������&� �������������"�������������������������������&� ����������������� ����(����'
����������� ������������������������� �������� ��������������������� &���&��� ��&����������"�� ������ ����������� �������������� ������������������"�������������� ������� �������� ���������� ���� &����� ������"� ��&������ �� ��� � ����&�"� �������� ����&�������������������2— *�������������:�������)��� :*��� ��� ���6���� ��� ��� �����&� ��� ��"� �� �������"� ���� �"� ������ ������������"
����������������&������"����������������&�������"-�������������)��� ���:� -��������������&��� ����'� -� 4�������� ��� ����� �������
������� ��� �� ����������"� ��� �� ����������� �� ��������� ������ �� ����� ��� �� �� � ��� � ������� ����� ���:�,����"����� �������������'�!����� ��������� ������������������������"��������������&����������&������������ �����������&�������"���� ������������������ ���"� ������������ �������������&������"� �������������������� ����������&��������&��������������������'�����&���"�����&"�����������&������:
0������������� ����"������������ �������������)��"������ ����� ���������������a-�������������6���� ���"�������������"� �������� ���&���� �������"� ���������� �������������� �����������&��������'
-�,�����&�"� �� ��� �����&��-�� ����������������&��� ����&��������&��� ����&���u-��&���������������������-������� ��� ��� �����"��� �������������������&���������������������� �"����&���"��������������"����������������� ������"�����������6���� ����o-���������������� ������������������"�������������)��� ���"�� ����������&��� ���������"������������� ���������������&��� ����������������������������������&���'
(��������"�����������&����� � �����������������6���� ��'-�*�� ����������:�-�� ����� ��������6���� ����������&������"�������&��� �� ���
������������������ �&������� �����'-�4����������� �������������&�������-��������-����������������"��������������y-
������ �� ������&� ���� �� &�&� ������� � �� ���"� �����&�������"� ���'�(����� ��� ��� �a-������� ������� ������������� ����'
0��� ������ �1�������������� ����������(���������&���������'�>������������� �����o-���������������"����6���� ������� ������� ����� � �������"���������� �������� ����'
-�!���&�������-���������-�����&������������� ����&�����������&�������������� ��a-���&�����&���'
-�� ����������� ��� �� ����������������"������-����� ��������;����-�������������� �����&������ ����������)��� �'� ����� ����� ��������"� ������� &�������"� �� ��������'!�� ������)��� � ������� ��� ����� ���� ������ ������ �������� �� �� ������ ������� �����
143
�������)���������� ���"����������������������� �������&�������"�&����������������������&���������'
-�!��:�-�� ������������������6���� ��'�-�5���� ��������������������'�7��������a-biasz, Copperfieldzie?... Zawsze w handlu win, co?
��������&����&��� ��&���&����������6���� ����"��������������������&������������������������������� �������"����&������� ��������������������� �������4�����'— (�����'''�-�������������6���� ��'�-����������������������������'��������������� ������;������&�&����� � �&��2
-��������������� �����"� &������ ���� ���� �����������������&������"����������& ����������� � �&���&"�&����&������������������������&� ����������������������"�����o-��� �&�����������)�&���&��������� �����������"�&��������������������� �����"� ������� �&������������"������"��������������"�������������"� ���� ����������&�������� ���&��������&������������������������'
(���"������������������������&��������"�������������&�"�������&������������� ����a-���������������� ������ ���'
-������������ ���������� ��� �����������&����9�-������������������������� ��&��&����������6���� ����'
-�������"�&�������������� ���&�&��������&������-�� ������������&����� � ��2�-�!���� ������������������&������������������ �������"��������������� �������������� ���)������������������������������ ���'''
!����� ����"��������������������'������� ������������ ��������������'-��������-��������-�� ��������� ������������ ���������� ����"� �������������
���� ���������"� &� ��� ������"� ������� ����������� ����� ���� ����"� ������� ���e-�����������������������������������"� ���������� ����������������� ��������&�&�������&����������������&��� � ��&� �����������������2�.!������:�,� ��� �������"������t-���������������������������"����������������&�������/'�<�������� ������� ���-����-����� -� ��� ���&�� ���� ������������� ��� �������"� � �� �������� �� ���������������� ��������� ���� ��������� ����� ������&��"����� �������������&�������"�������)��� ��'
6����������6���� ������������"�����&��������������;���'����������'�4�� ��&����������������"��������&���� ��������������&������������'
�������������� ���������&������ ���"�� ������&�������"� ����������������������� �b-��'�!����������������� ������"�� ��������"� ���� �������������������� &�� ��� ��� ��)��"� �����&��� ���� ������ �����������������������'��� �����&� ������ ��� ������� �� ����� ��� ���������� ����������������������������'�����&������ � ��"�����)��"�� ����� ��������� �������� ������&��������������������"������������������������"���������������a-&�����)����������������6���� ��"� �������&������������2
-�!�����"�������"�� ���������� ������������� �������4�����'�������"� ��� ��� 6���� ��� �� ��� ����������� �� �����"� ���� ��� ������� ������
4�����"�&����������� ����������'��&�������&��� ������"�����������������������6���� ��'���� �����"��������� ����� i-
�����&�"������������������������� �����'�(��� ����� �����&�����)��'-� ������� -� ������ ��� 6���� ��� -� &����� ������ ������ ����� ��� ���� ������
����&��������"���&������ �������& �&����������������"���������������������&�"���& �"���������������������� ����"����������������������� �����������& ���'
-�4� �����"��������������& �&�����������!�������-��������"��������������6���� ��� ����'
-����"������������������)��� �-�� ������'�-�( ��� ���������������� ��!������'– W celu pozostania?-����"��������"�� �� ��������&���"���������� ��������"���������������&���������e-
�&�� �� ����� �������"������������ ������&�&����� ���������� ������� ����� ������ �
144
� ����������������'�4����&����� ����������� �������������&"�� ����������� �&�&���� ��� ������� ���������� ���'�0��� ��������� ���� ���� � ����"� ������ ����� �����r-)��� "����� �� ��������� �� ������&�&"� ������ ��������������!������"� ���� ������ �� �"����������������&��������������������������������"�&��������������� �� ��������� ���-������"�����&������������������ ��&"�����������������"������ ������������ ������������e-��"���� ������'�!���������������-����������������-���� ����"��������������������- ������"��������&����� ���������&������� �:
-�4��� �:�-����������'-�7�������-������������6���� ���-������� &����� ������������������� �� ��� ���:
!���&���������� �"������&������� �"�������������� ������&�&"����������� �����!���o-��"� ����� ������� �� ����� � � ������� ���� ���� ����"� ������� �� ������� ������&���&����� ������������'
����������"������ ��������������� ��� ������������������'-�3�&� ������� ����-�������������6���� ��'�-�7��������� � ����������������
�����������������������9�8���������� &� ��������������2����������� � ��&�������� �o- ������&�&"����������� �����!������"���������� ��<� ��'''
-������������������������"����������9�-���������'-����������������'�8 �� �������������� ���� ��������������&�&� �� ���"� �� ��&
������"� ��� �� ������� ���� ������������������"� � ��� ����� �� ��������� ���� ���� ���-�����'�>� ��������������������� ���"�����������������������&"��������������������o-���������-�������������������&���'
– Zapewne, kochana pani.-�8����� ������������������� ������&�&"��� ��&"�����������&���� ���"� &���"�� �
���6���� ����� �������� �������'– Przepraszam, do czego?-�,�������"����&���� ��� ����������"������������ �&���������&���"�����������������
����������� ���&���������&������ ����������&���������� ����������������������������� ����� ��� �� ��� �&����� �� � ��� �� �������� ������ 6� ���'� ���"� ������������ &������&����� �� ������������ ���� ����&� ������6� ���'� ������ ����&��������"� �� ��������'''�������� ���� ��������&"� � ��� ��������� �"� &��� ��� &��� ������� ���"��� �"� �� �� ���������������������'
8��������������������������������'��������������� ������ ��&����������������r-dzenia.
-� !��� ������� -� �������� -� ���������������� ���'� � ���������"� � ��� �������� �����������&�������������������� ������"������� ������������'�0��������������������������� ���"������ �������� �����'�8���&����� ������&����� �� ��������������&������ � ����������'�*� ��� &��� ������ ���� ������"� ���� � �� ���� ��� ���� ���� ����&���&� ���� ��"���"�������������� ��&������ ����"���������&�&� ��� ��������"���������"������������������������������������ �����&�������� ���'�5������������ � ������ �� ��������� ��� ����������'������������� ��"������������������)��� "����� ����� ���"� &���� ������ �������� �����������������"�&����������"������ �������������� ��������������������&���������������������������������������<� ��'�8���&���������� ���� �������&e-������ � ����-������������ �������!���@�����-�� ����"���������� �&������� �� ����'
���������������������������������&�������������������� ����� �������'������������������������&���������&����������6���� ��"� � �&��"� &��� �� �������&�"��������o-��� ��� ���������&������������� ��"�� ����������������������'�!��6���� ���� ����e- �����������&������ ����2
-� ������)��� ���:� !��� �������� ��� ������� ��� �����&���� ���� ����&�������"� ���������������� ������ ������ ����������� ����������&��������&��������&��������������&�– brzytwa.
145
0��������������������������6���� ������������������������������&�"� ����&��"�� �������������'����������������"������������������ ����������������"�������������"��� ����������������� �� �������� ���&����� �� ��� ���� ��������� ��������� �� ���� �� ��� ����� �����&�����������������'
����&������������������� �&��������� �����"�� ����&� ������������ ����� &�� ��� �� "������������������������������'�<����������&�������������������&����������e-��"���&����� ��� ���������� ����&�� ��������������"����6���� ������������& ������� ���� ���� ��������"�� ������ ��������������� �����������'��&����� ���� ���� �������'�������������������'�(�������������"�&������ ��������������"�����������������&�"����� �������������������<� ����������"�� ����� �������������������� ��������� ���'
������ ���������������"������������������"�������&������ ����������������� o-�����(����������� ��&������������ �������������6���� ����'�!�������"�������������&"� � ����� ���� �������������� �� ���������"� &������� �������"� ����"� �������"� � �������� ��� ��� ���&� �� ������� �� ����� ����������"� �� �����&� ���� ������'� *�� ���&� &������� ����������"� � ��� ���� ���&����"� �� �������&� �&����� �� � �� "���� ��� ��"� ��� ���6i-��� ������ ����������&��������������������;���'
-�!��������"�������������)��� ����-�������-� ��� ��� ���&���� ������&��������& ���������"� �������� ��� �&���&� ������� �������"� � �������'� # � ��� ��� ���� ��� ������������������������������"�������&�����"� ������������������������&� ���������y-�������&�������'
����� ���������� ������"�&����� ������������������������� ��"�� ��������"���������a- ������� ���"���������������� ����������������������"����������������� ��&� ���� ���&�����'�0�����������������"�������� ����������� ������������ ���(�������������������������'�*�����������������"������������&� ����������������������&�������'�!��������&� ������������������� ��������������������������������'
8 �� � ����������������1� ���� ��������� �� �"������������� ��"���������� ����d- ���'�!� ������������������"����� ���������6���� ������� ������������������y-borny poncz.
!��6���� ������� ����� ���� ��� ������'�0��� ��������"� ����������� ���� ���� �� ���&���������'�!�����������������������"����������� � ����&�������������'�!��e-����� ����&�������&����������������������������"��������&��"�������"�������&�������- ����� �� ��� �� ������������ ����&���"� ������ ��� ��������� �� ������� �� �������'�����������������������"� ���&������&���&������"�������������������������������6���� ��"�� ����������������������������&�&�� �����'�!������&������ � �������6���� ����������� �������� ���������� ���&� ���� �� &�&� �������� �����"� ������&��"� ��� ���� ������� �������� ��"���������"��&������&��������&�������'�0������������� � ��"���� �� �& �� �� ���� � ����� ��"� ������ ��� �������� �� � �� ������������ �����"� &��������������� ������������& �����������������������&'�!��� �� �������6���� ��� ����������������&���"� �� �� ����� ����6���� ��� ��������� �� �� �� ����� ������"� ������ ������������������������������������ ����������� ����������'�4�����"������������� �� ������������� ����� ��&������ ���������&������"�� �������&���������������������������������6���� ��'���������� ���"�������&���������� ��&������ ���������������a-�����&���"������������������������ �� ��������&"����&�������������������� �������a-szym rozstaniu:
�������!������#����������(
����� ������� � � �� #�����( �� � �� ���( ��������� ���"��� ���� #�� ������� ������� ������� ��!���#������������������!������������ ������a-�����������������������������)�������� �����*����#���"�����������������#o-����������� �������! ��� "��� ����! ����'� ���� ������������� �� #��� ��� �� ��
146
�������� ��!#������)�������!��� �������!�����������!�����������������������������������!�������������'�������������!�� ��# ����������������� ���#������������+�#��#������!������#��'� ����
,��������� ���� ��! #� ���� �� ����! #��� �������! ������� #����������! �� ��� ��#��������(*����!������������#� ���������"���,�������������� ��#�o-����������������������������#���#��'������ ���#��� ��������� ������ #�-���������������������#������������������! ���������� �#��������! ���������� ���� �����#�����- �������� �!�����#����������! ����������������� #������� ���+������������*����� �.����"���(
>�� �����&���� ��� ����� ����������������"� ��� ���������"� ���� � ��&������ �� ������"�� ������� ������� �"��������&�������������������6���� ��"���������������������'������ ���������������� �� ����� ��<� ��� ������"��������� �&����������6���� ��'8�������� �&����������������� ������� ����������������� ���� ����������"� �����������������������"���&������ �����������&� ���� ��"� ����������� ��� ���������"�����������������������'������������ ��������������������&����� ��� ����"��������������& ������������"���������� ��������'�<� ��������������&���� ����&"����&����&� ��� ����&����"� �������������������'
147
���������#����
Rzut oka wstecz
�����4�����������:������ ������ ��������"�����������"���������������&����� � ������������"�����&������� ����������� ����� ����:�0������ ���"�� ��������"���������i-��������������������"������������ �������"�������&������ �������������"� �������&e-������������������ '
�����:�8�������� ����������&��������������������������� ���'�4��� �������� ���"�� ��������������� ������������'�������������"� ��������������"��������������"�&��� � �� �������� ��������������� � �������� � � ������� ������"� ����������� ���� �������������� ������� ��� ������� ��������� �� ��� ����� ����� ������ ���� �� ��������������� �����������������������"�����&���'
0��� ����� ����� ���� �������� ������� �� ��� ���� �������� ���� ���"� ����� ���&�������������� ������ �� ������ ��� ���� �� ��������� ��������� ������� �� ������ �� ������3������������������������"������ �����"� ������&������"������������ ����"����&����������� � � �"���&����&�����������������������"������ �&��������&���&��������� ��'�!���������������������� �������4��������� �������� �������������&����������� ������������������"� &������ ���4����)���1�������������������� &� �������������"� ����� ��a-����������"������������������� ���������������������� ��������������& ����� ����� �� �������&���'
�����������9�3:��������4���� "��������&������������'�!���4���� "����&o-����������&�������0��������'�(���� ������&�'�*������������ �����������������������������"����������� ����������� �� &�������� �������������������'�!��&����������0��������� ���������� ����������&�����&"������"��� ����������� ���"������������ ����a-��������������'��������������������������&��� ����"����� � ������"����������������ó-������� �� ���"���������������������&�&� ����'��� ���"�� ������� �������"������ �������������������2�.8:�!���4���� :/
!����� ������������� ��������������&��� ���"� ������������� �������� ������ ��������"��������������&�� ������'�!���4���� � �������������&�� ���'�,���������&�&� ��-�������������������� ���������� ���������������������'������ ���������������&�&���������"����������������������� �������'�6�������������������� ��'
0��������&��"�&���������������"�����&�&��)���������������������������������������:0��� ������������������������������������������"���� �������� �������������������������������������������������"��������� ���� �����������"������ ����������� a-�������������������� ��� �������"��������������������������� ���������&����"�������&��&� �������� ����&��� ������� ����'�0�������&�&� �� �� ���������������������'�>��"��������"������� ����&�"�� �&��&�������&����������"�� �����������&�����������:�8��e- �:�0���&�������� �������� ���� ����������"��������0������������������&�������&������� ����� ���������������"����������������&�� ����� ��'
5���� ��������������������������4���� "�� ����������������:�0�����&�����������"���&� ��������������� �&������������������ ������'�,����������������"�&��� �����4���� �������������������&����������������&��� ���������������"��������&�&������&�� � ����� �� 5���'� 5���:� ������� ��� �� ��� � ������� �� ������:� !����������� ����������� ����������� ������� ��'������������������������������� �������&���a-
148
���0��������'�!���4���� "� ���������������"������������� �"������ ����������o-�������������'������ &��� ����� ��:���������������� �����������������������������������"���� ������������"������������� ������������&�������'����� ���������������a-�� �����������������������&��� ������������������&�����������������������������'
�� ������� �������� ��&�� ������� �� ����'� 8 ��������� �����&� ���"� ����������� ���������� �� � �����&���� ��� ����� �� ���&�"� � ���� ���� ������ ���� 4���� "� �� ��������� �������������"�� � �� ������������&��������� ����&���'������������������������&�� ������"� �����&��� &�� &���� ������ ������ �� �� �� ����������"� ������ ����� ���������������������� ����� �����������������"��������"���������������������'�0��o-������ ���������� ���� �� ���������&� ����&�� �� ���� ������� ������� ��� ���� ������',������4������������� �������������&������������� ����������"����,��������� e-�������� ����"����������������������������������������'
����"����������� ������.6�� ����/"��������� ���������� �����������'������� &������ �����������9�!�������������&�������� ������� �����'�6����"����������������"������� &��� �� ���� �&�� �����"� ��������&� ������� ��� ����1� ��� ����� ������ �������������������������� ���'��������������������������"��������"������������"���������a- �"� ���� &����� ������"� �� ������ ��� �� ������������� �� ����������� �� ����������������� �������4�����'�!� �������� ����� ���"���������� ������ �������� �� ��� ������"��������� �����������������������'�8����������-�������&����� �����������-������ ��"���&� �������� ���������������'���������&���&����"�� ��������������������"���������&���������������������������������'������������������ ��������������������������srodze.
*���������������������"����������"�������������������'�4��������������'������� ����������� ����� ����������"� ����������� &������ � ��2� ��������� ��� ��������"�������������� ��������������&����'�!��������������������"����������� �����������������������'�!������������������������������������&�������� �����������"� ���������������������������������������'�!�������������� �������&� �"�� �������"�� �������a-��"�� ����&�"������ �����&����������� ����� ���&���������� ���� ���� �����������"��a-�������������������������������������� &�����"������&����������������&��������'�����a-��� ����������������������"������������������������������'�������������������� �� �"���������� ��� �"��������������������"�����������"���������������������� ����������������"����&������� ���������������"����� ������"�&������� ������&�� ������������ �&���������"� �����)�&���"����� ����������������������� ��������������'����� u-������"���������������������'
8 ����� �������� �� ��������������������'�!������ ���������������������"� ������ ������ �� �� ��'� 0� � ������� ������� �������� ����� �� ����"� ������ ��� �����������������'� !����� �� ��������������� ������ �� �� ����� �����"� �������"� ���� ���� ����� �������������������������������"�� � �����3�������'�5��� � ����������� ����y-���������������������"���������������������������� �'������������� ����������)���"������ �������&�&�����������&���������� ������������'���� �������������"������������ ���������������"�������������������������������������������'
����� ������ �������������'� 3 ���� ��� ��� &��� ���������� ������� �� ������"� �� ��&��������"�������������������� � ���"���� ������ ������ ��� ���� �� ������"����������������������"�����������"�����������������'�������� ���������������������������d-�������"�� ������� ����"������������� ��������&�&����������&������� ����&'������������������ ������������&������������������'
!���������������"�����������������������������&���������������������������������'�7��� ���&9�8���&���������������������������������������������� �������������������� ���������������"�� ������������� ������������� ������� ����&�������3 ����'�� �����������"� ��� ����� ��������� �������� ����� ��������� �� �� ��� �������� ���������� �� �
149
������ �������������&�"�������������������������� �����&���������� ����"�������e-����"������"�&�� ��������������� �'
3��� �������� ���������"����������������� ������� ����� �� �����������"�� ��� ������� �����9������� ����������'�5�&����&���������������� �����&��� ������������� ���o- � �� ������������������ ������������'�3�������"��������&���������"�����&�������"�� o-�������������� �������"���"������&���� ��"���&���������������������������� ����������"�� ����������������� ��������'
5�������������������������������"�����������"� ����������"��������"������������)�������� �� ��������9� 0������� �������� ��� ������� �� ���������"� ����������� �� ���������������&���������� ��� ����"������������������������������������������ �"�����a-�������� �����������������'����� �����������������9��������������������� �&w starszej pannie Larkins.
0��� ���� ��� &�������� ���������"� ����� ������"� ��������� �� ��������������'�0���� ������ �� �"� ����� �&��� ���� &�&� �������� � � ���� ���������� ��� �� �������"� �� �� � ���������"��&���������������<�����:��������"�������� � ����������� �������:����������������&����� �&'
6������������ ���� ��������"����������������� �����)��������'�������� �������"���&�d-���������� ������"�&�������� ������� ����&��������"�� �������� ������������������"���a-���������������&�����������&�&����������"������ ����������� �"� ������� �������������� ������ �� �� �� �� ������ ������� �&�� ��&���'� >���������� �� �)�������� ��� � ��� �������'� 7���� ���� ���������� �����"� �� ���� ��� ������"� �� �������� �������� ����� �����:,����"����������� ������������������&�&��� �����"�����������������������"�����������a-��������"������������� ������ ��� ���"��� �������������:���� ������"� ��� �������� �- �������)�������"���&�9''"�� ����� ��������������������������&���9�0��:�0��� �������a-��� �����������������:
6��������� �������������������������� ����� ���������� ���'�0����� �������������j-������&������&�&� �� ��������"��&�������� ����"����� ���� ���� ��������� �������� ����������"������&�"��������'���������"����������&���� � �������������&�����������a-���<�����"� ���� ������� ����������'�8&�����&�&"���������"������� �������������u-�����������"��� ��������������������������&��&�������� ������ �����������������������"������������������������&����&�����������������"��� �&���� �� ���"����������������&��o zdrowie jego i rodziny.
6�� ������&�� ���������������� ��������������������'�<������ �������:�0��� ����������� ����� �� �������<�����'����������������� ����������� �� ������������������������'������������������ ������������ ������������������������"������������� ��������� �����"����� �������)������"����������� �����&���������������e-����� ���������)�"��������&��������"��������"�������������<�����:��������"������� ����� &�������������������� ���� ������������ �������������"����������&������������� ��������&�������� �� ��"����������� �������������&���������&������� ���'�� �&��������"��� ���������&���� ������������������ �����������<�����'�3�� � �� ���������� y- ����� �����:� �� ���� ������ ���&�� ���������"� &�� ���� ������������ �� ���� �� ��"������������������� �����������������&������������<������������������������"�� ����'�����������������������������"�&����� �� �����"����������� ��'��������������������-����'�6��������&�� �����&�������&� �����������:�4���������"� ����� ����������������������������:�6��&����������������� ����������������'�7����"�� �e-��&�������B�������� �������������� ��������C��������&������������ ��<�������"���� �a-�������� ��"������������� ����������<�����'���� ��������&���� �������������������������������������������������2�.8"������������)��� :����������� ������������9/Nazajutrz ojciec spotyka mnie i mówi:
150
.6�&�����"�������������������������"���� � ���������������������������� �"� �&����� �� ��������������������&�� ���������������/'���� ���������� ��"��������������������,���� ����� ��'� 5������� � �� ����������'� 5��� ��� ������"� �� ��������4�������"���������� � �� ��� ���� ���� ����� ��� ��'''� 0��� ����� �����������"� ��������� ��� &� ���� ��������������������� �� ��������������������'
4������������<���������������� �����������"������ �"���������� ��-��� ����� ��������������-��)�������'����������������8�:�8 ��������� ���� �������"������������������������&��"�&���� � ����������� ��������:�*����������������������&����� e- ����"���&�����������& ������'���������������������������"�� ������������'�!��e-������ ��������������������� ���� ��������& ��������������������'�6����� ������o-�������������"�� ������ �����9�4�������� ���"������ ������"��������������"��� ���������������������������"�� ������ ������������� ����������&���������������"��������-���'
,�������������� �����������2-��������-�� �������'-�5�����"�����������9�-��������'-�������"�������������1���������������&������������&�����'������������"�����������"���������� �����������������������"������������������"��������
na jedno wychodzi.— ,� ����-��������-�������� ��������������'— *����������'�� �����������'
-�!�������&�9�-����������� �������&���'�-�*��&�������"�����������*�����'''4��������������������"�����������������'�4������������������������&�������������
����� ��������&������&����������&��������'�6������������ �����'����������:�3�&�������� ��������� � ������ � �����9��������� �����"� ������ ����� �������"� �� ��������� &����"����������������������������������������"�� ���������������������������� i-����"�����)��"������������&'���������� �������������"���������������� ��������2�� �-����"�����������������&�����������'�!� �����&��&�&"�������2
-����������������������"��������������'-�,����� �9�-��������'�-�3�&����&����������9-������������������������� ��� �����������������&��#���� ��3.– Zepsute z pana dziecko. Ot co!!� ��������������"������� ����������������������������� ������������ ����������'
������������������ ����������������������������2-�0�������������������� ����� ��� ����������*������'>������� ��"� �����"���������� ���������������� �����������������'� !�� ��&����
�������� ��������������� �����"������������������������ ����&� �"�������������-�����"��������������������������������'
-�8���-��������-��������������� ���:�!��������� �������� ������������"�����Copperfield.
������������&�������������&��������� ��������������� ��� �������� ���'-�!� ������� � ���������������-����������������'�-�,� ���������� �������������&
�����������'�#���� ����������&����"���������������������� �����������������& �����9��� �����"�&���������������� ��������������&������ ������������ ������ �����a-���������� �����"�������� ������3�)�� "������������� ��� �������� ���������� �� ��&'
!� ����������"����������� ������������&�����"��������� ����������������������&��'*�����&�������&�'�!������ �������������������&������������<������-������ �����"������l-
3�#���� ��-������������ ��������� ���#���� �"�� �����������������7 ���"������������ �����
obróbki diamentów.
151
��&���� ����'���������� �� �����������������"� ���������"���� ���� &�����������o-������� �&��&��� ������� ����������� �����'� !����� �������� �� ������ �������������������������"�������������:�������������������"�� ������� ����� ������&�&������������ ������������������&�&��������'��������� ����� ������������������ ��&������"���������� �������&�������������-�������&�&�����������������'
-�������� �-������������ �������� �� ����3��������-���� �&"����� &��������� ��������'�����"������������ �� ����� � �'
– Wszak nie ty, Agnieszko?-�5�:9�-���������������� ���"�������������������'�-�8&���:�4�������"����������9
Nie, nie ja, ale najstarsza z panien Larkins.���������������������'����� �������������� ��������2– Czy za... za kapitana Baileya?-��������������������"�������������������"�� ��� ��������'!����� ����� ���� �� �� ������ &��� ������'� ���������� �� ������ ���� ������"� ����������
����������� �"����������� ��������������������� ����� ����"���������� ����� ���" ��������� ������������������������<�����"���������:�!�� �������� �����������"�������������� �������������"��� ������ ������������ �����������������������y-��&���"� � ���� ���� �������� ����� ��������'� ���� ������ ����� ������ �������� �����&�&������'� ����������� ������ ���� ��"� ������ ���� <������ ��� ��� �������'� !�������������� ����������������������������&�����"������ �� ���&������������������������ ������������������������&���������� ������������������������������'
152
���������#�#
������������ ���������$
��"�������������
������0�������"������� �������"���������������� ��������"�� ��� ��� ��������������e-������������������� �������4�����'�,� ���������� ���"������� ����������� �� �������������������� ���� ����� ������� ����� ��� ��� ������"� �� ������ ���������� ���� ��������'���������������������������&���� &�� ��"�� ���� �����&������������ ���&������� a-��� ������������ ����&� �� ��� ��������"� ��� �� ���� �������� ������ ��������� ���������o- ������"��������������������� �����"�������������� ������������"�� ���&���������� ����������� �"� ��� ���������� ����������� ���� ��� ������������"� � � �����&� � ��������� ���� �e-� �����'�>������������������������������������������ ����"�&��������������'�*y-���������� ����'�6�� �"��� ����� ����"������������ ��������&��� �� �����������&"�����&������� ��� �����"�����������&������������� ���'
0��� ��������������������������� ����� ��"�&������������ ���'�!������������������a-��������� ��������� ����� ���������������������������������������"����������� ��������'�0������������������ ���� ���� ��������������������'����"�� � �������� �������������������������"������� ������������������������������������� �������o-������ ��"��� ��������������� �������� ��� ���"����������&����&���&����&�����&��������������������������"����������&�������&����&� � �"� �����������&������'
!��,���� � ���� ��� ������� ����� ������ ��� ��"� ����� ��� ���� �� ��� ������� �����'�>��������"������������ "���������������������������������"�� ������������� t-�����"���������������&������&�����������������������"��������&���� �� ����������������������� ������������&�&�������������"��� �� ���&�������� ���'
-���������"������-� ������� �����������������*������0��� ����"�� ��� &����������� ���������-���������������������������������������&�������� ��� ����"���"�� ������������������������"�����������������������������"����������������� �� ��"�������������'�>���&���&����� �����&� �����'�0������� �"�� ����������������������������������ze szkolnego stanowiska.
-�,� ���"�������"�������������'-�4� ��������-���������-���������������� ���������������������������� ����������
����� ���� ����������������'����� �������� �����������&����������������&���� ������������ ������"������� �� ����&����&��������������������������&�������������9
������������������ ������!��������&�&��������'-�*�� ����������������:�-����������'-����� �����&"� � ��� ������ ���� ������������ � ��-�� ������'�-��������� �������� &���
������"�������� ����� �&�"��������� ��������"�������� ���&�"�������������� ������� ���-�����"����������������������������������� �'
-������ ��"�������'-�4����������&�"�*������������� "� ��� ���������������������"������ �� ��������'
!�������� ���&�&��� �'-������ ��� ����� ������ ��"�������������'�������&� �� � ������� �� ��� � ���'
153
-�6��������������&� �����&�-�������������� �&������� ���������������-���� �� ���� ���������"����������&�"������&�'�#������ ��� �"��� �������������"��������� �����������o-��"�&���� � ���� � ���������������&���������� ����������'
����������������������&������ �������������&���������������������������������� ���'
-�5�����������&�������������������-� � ������������'-�6���� ���&�"� �����������"����������&��������&����-��������'-�5��������&�����������:�-���������������&������� ������,����'�-�����"����������u-
�����"�&���� �����������������:�5���� � ���&����������"����� �������'-�,����� �9�-�����������,���'-�3�&� ���������� ��,��� ���� � ��������'-�<�������� �������������������� ���-��������"� ��������������������&����������-
�������� ��"�� ��� ��'''������)����������� ����������"�)��������&���� ���� ���������������"� �������������������'''��������� ���� ��"�� ��� �����������"�����������-�������������������� �� �������� ����� -� ����������"� ��������"� &� ��� ������"� � ��� �� �� ������� ����������������'�8��������������������������� �����"���������������� ���� ���� �&�������� ����"�������������������������� �������&'
6������� ���&�"����� ���������������������&�&��� ���'-�3 ����������������������������� ���������� �����������-����������������-�����a-
��������������������������������&�� ���� ����� �&�������'�����������������������o-��������,����"�� ����������������&������������"����������� ����������"������&�����������o-�����"� ������������������'
!��,��������������������� ������� ������"���������������������������� �������������� ��������&�&�����������&��������� ��&���������'
-���������-�����������������-������ �����������'''-��������-�������������,���'�-���������������������������������������������z-
����������������������&���'''����������'''��&��������"��������2
— ������� � ���� ������� ����:�-��������'0����������� ��&� �������� �������������������������� ��������� ����� ����� ��� �
������������� ����'�!�������������������������������������������� �� � ����� � a- ���"� ������"� ��� ��� ��������� �� � ����� ����� ������ ��������"� ���� ��� &� ��� �4�))���"����������&��"��������������� ����������<� ���'�4�����"������������������u-�������� � �"�������&��� �����"�� ��� ��������"���������� ������ �� ���������"���� �y- ����"���������������������������� ��������&��� ����'
!��� �������������� ��� ��������� ������� ��������������������3�������"�&�&��&��B�������&������������������� ���C����������� ������'�3�������������������� �� �� ���� ������������������"������������������&������ ���� �������'
-�3�&��-���������-�������&�����"������������)��� ����� ����� ������������ ������ ��"��������������������������� ��"�������������� ������������ �����������'��������� �- �"���������� ����� ����� ��"������������� � ����������������'
-���� �"���������� ����� �����"����&����������� ���������������������-�� ����������������'
-�0��"���� ���:����� ���� ������ � ���"� ���� � ��"� ���� �"� ���������"� ����� �'���"3�������"�������"����������������������&�'
-�6������-��������������������"��� ������������� ��� ����-�&���� � ��� �������Larkins.
-�8:�0��������&�-�� ��������������������������������������<�����'�-�0��������&:0���������� ����������������������)����������������� � �&���� ����������"�&����������
154
������������"� � �������������� ����� ���������������� ��� �"������ �&"�� � ������������������'''
-������������������������� ���-������������������'-������&����������� �������"��������������������-�� ������������� ��������e-
��"�����������&���&�&��������'�-�3����������������� �&�������� ����"�������������o-������������� �'''���������"�3�������"� ��������"�������������������������� ��� ��nikim.
4��&������������)�������'-�8:�����"��������&���"� � �����������������������������'�3�����&���&�-� � ������ j-
���������������&�&����������������-����� ����� �������� �������'�!��� �"���������������"���������� �� ����� ������ ���&��� ����������&�����������"����� �"�� ���� ������&� ��� �&���������&����� �� �&�������� �� �� ��'� 8 � � � � �� �������� ����� ���� �������������������� ���������������&���� � �"�������&���'''
>������������� ���� ��� � ��"����)��"� &��� �������������� ������ ���������� ������ ��� ������'�0�����3���������� ������ ����"� ����������� ������������ &���� �� ��������������2
-�8 � ����������������������������"�������� "������"��������������������������������������'''�������������������������������������&��9
����������������������������������"���������������������'���������&�������������� �� ���"�� �����������������������������'
-�!���� ����"�����������9�-��������������'-���������� ������������� ������� ����������9�-���������'-�����-�� ������'-�6����"������������������������������"�������� ����� ��������������&����� ������
������������'�8&��������&�&���� �� ���������"�&����������� �&�"�� ��������'-�����-��������������'-�>������� ���"��������������������������"������������� �� �'����������������
���"�������������"����������&� ������ �"������������&"��������������"�� ������� ���interesami.
-�!�����(����9�-��������3�������'H���"�����������'�,�������������������������&���� ������"������������������
���"�� ������� �������������������������������� ����������������� �� ���"�����������u-�������������&�������'�0���&����� ���������&"����������������������'''�7������� ���� ����'�0�����������&����"�3�������������:�6�������������������"�������������������������������� � ������������������'
!�������������� ���������������"������������������������ ������� �� ������������&���&���������������&�����������'�0�������� ���� ���������&�&���������������&��������������&������'�*��������&������ ��������&����������"������� ��������������������"���� ������ �������"�����������&�������������������&���������������������� �����a-������� �����������������������������"��������������:�0�� ����&����������� ��� ����������"� ������-�� ������ ��������&���������'�0�&�������&��������������� � ��������� ������ �� ���&���������'
6����������&��������������������� ���� �� ������'�( ����������������������������&�� ����� �� ����������� ��� ����� ������"� �� �� �����"� �� ������������� ���� �� ��������&',�����"�������������������&���������������"�&���� � �������&���&���&�� ���� ����"����&������� ��� �����"� ������ �������� ���� �� ����"� � �"� &��������"������ �� �� �����&������������������ �������������'
-�0�������� � ��&���������� ������������-�����������&������� ������������-���a-���&�����"����������������"������� �&������ "�� ����������� �����������������������������������������������'
155
– 6���������� ����� ����������-�� �������������)��� '-�3������������&���������'�� �&��������������&��������������������"���������&� �"
����"������������������������� ����� ������������� ������'�,� ���������������"���9-�*� ���������� �������������"� �������� �� � ���� ����������� ��������� ��������-
�������������)��� '-�# � ����������������������������������������� ���:-�8 �������������������-�������� ������-��������������������&��������&����� ���
����������"�3��:!������)��� � �������������� �� ��� ����� ��3�������� ��� ������� ���� ������"� ��� &�
�����������������'�� ���������"���������������������������������������2-�0� �����"��� ��"���������7 ���-������������������������������'-�3����"������������� �6�� ���-�� ������ �����'– Czy tak?��-�*�� �������:�-������������������&��������� ����6�������'�-�������������:� ��&�
����&�����4�����"��� ������������������'�*�� ���������:�!���������� � ����� ���� �������������"��������������������� �����"������������"�� �����'�3��"� �����"��������������� ����������������"���� �������� ��� �� �"� �� �:�-��������� ������o-����� �����'�-�8 ������� &����� �� ��������&�� ������� � ����� ����� �� �� �� �� � �����"����"������������ ��'— ���������������������������������-���������������)��� �-� ������6�� ���o-
ry?-�����9�8������������������ �����������'-������� �������&���9-�3������"���&������-������ �����������&�������;��� � � �'�-���������������������y-
��&��������������������"�������)� ��"���������"������������������ � ���� ���������-����9�4������������&�������������"�&���������� �� ����������������:
-������ �� ��������������9�-��������������'-�(�������-��)�������������6����������������&���&� �������������������������
-���������������������������6�� ��"� &� ������������������������������ � ���'(����������:���������"���&�����:�6��� ���� �������������������������������&�����&���j-szej skargi.
-�3���"�����:�-��������������4����'-�3��"�������:�>������������������������"�� ������������������"�� �������"��y-
��&�������������������� ���'�������������&�����&"� �����������&� �� ��������� ��&������o-�����������"�����������������"������"���������"����� ������� �����������������"��������������������������������������������������������������������������� ���'
-����� �������������������&�-������������������������ ������-����&���"����������������������)��� ����������'�6��������������.�����&�������������� �/'
-�������� ������-�������������������������-������ �������� �����������������.��������/"� ����������� ��������������� ����� �������'
-�8"�� ����� �������:�-��������;��� � � �'�-�0��������������������� ��� ����e- ��������:� 7� ��� �����"� ���������������)��� "� ��� ������������� �� ������ &��� �&��p-����"�&����&����������������&��"��������"� �� �����������������"� ��������������e-�����������:�0������������� �:�6���� �� ������������ �"������ ��������������������o-����������� ������"���&���������������� � �"���������������&���������"��� �����������a-������ ��������'
-�3���� ����� ���� -� ��������������� ������ -� ��� ������ ����&�&� ��� �� �� ��� &�������������������������������� ������������������������:�6���������������������&����� ����������6�� ����������&������������ �����&�"�������������� �� ��� ����� �������&�cia.
156
4�������������� ���� ����������� �����6�������"� ��� ��� ���� ������ &�&� �� ������a-���"� �� ��������������������� ������� �� � ����� ������'� ������������ ����&��� ������������������"�� ������������������������"��������&��������"������������ ��������������������&�� ������������������ � �������������&��������������&�&����� ����� ����'�!���������������������� ���������&���������������������������������������������swej rodziny.
!������������������������&�&������������������������� ����������'�!������������ �������������)��� ������������������&����'�4� ����������"����������������������������"��� ��������� �����������������������&������������������� ������'�4��������������"����� �������������5����6�� �9
-�8���&���������-�� �����������6�������"������&����������� ������� ������������������ ������� �������'� -� 8��"� ��� ������ �������� ������ �� ������� ������'� # ��� �� ��93�2�.!���������"��������������� ������������� �����'�5� ��&�� ����������������������� � �������������������� �����&�/'�3���"��������"����� �:�3��� ��3��������&��������������&'�# ��������� ����� ��������"�������9�!����������'
– Nie teraz, mamo.-� 6����� ��"� �����"� ��� �� ��������� ������ &������ �&�� ����&����� �� � �������
����������"���� ��� ������������ ���"������������������������������� � �������&��������"��������� ����� �������������"� �������������� ������ �5����'������� ����������)���� ����������&� � ���������������:�,������������ �� ��"��������������"��a-�����������&�����&��� ���"�&���������� ������������"������&�� ���������������������'
0��� ���� �� �'�6�� �� �� ����� ������� �� ��� ����"� ��������"� ��� �� �&��� ��� ����� &�& �����'
-������"�����&��������-��������;��� � � ��������� �&��������� ������'�-�3�"�������:.���������� ��������"� �������&��3��'''/���"���������1�.6������������������ 4...”�� ��� ��� ����9����� ��"�3��9�3�:� 5����� 5���� ���������� ������ �� &���� &������ �� o-�����'�0��� �� ��.�������/"� ���� .������ �����/'��������� .������ �����/'� 5���� ��� 5���dobry, uprzejmy!
6������ ��"���������������������������� ��������"������������ � ��������������t-���������� ����������������'
-� 3�:� ��������'� .��"� 3��"� ��� ��� � ������� ���/"� �� ��"� ���� ��� �������� ���� �����"������ ����� �������������3����&�����&���������� ���������9�.���� ����������"������&�������������&�������������� ����&'�� ��� �����&������������������&��������"��&���������������� �"����������������������������������� '��������������������������)��"�������������������/'�7���������&������������&������������� ���-� � �������� �& ��������������a-�������������&������������ ��������'
!������)��� "�������������������� ����������"������������������"���� ��������� ��o-�"��������������������������������������������"��������� � ��������������������������������� ������'�8 ������� �������������"����� ����"��� ����� � ���������������� ������"������&�������"���������� �&�'
,�������� ��� �� ���������'�3��������������������� ���� �������"��� � ���&����a-��4����'���������������"������������������������������������ �����������'�������y-������������� ����������2����"��������������� ���������������������������"���� �&a-�������������� �����������������1���������"��������������� ������������������a-������������������&���������)�����������&��������� ���&�����������������4����'��������"������������"�������������������������������"������������� ���������� ���� d-&�� ������6�� ��"�� ����� ��������������'�������������� ��������������'��������&������� ��������&� ��������������"� ������������������������ ����������������������������"���������������� ����� �����������&�3�������� ����������"������"��������"
157
���������������������� ���� � ���������� ���� ������ ���� �� ���� �����"� ��� ��� ���������� � ����������&���������'
3���3�������� ���� ������� � ����������"� ������������ ��������&���"� ��������e-���������� ��� ��������&� �'�!�������"�&����������������'�# ��3���������������a-���������������������������� ��������"��&�����&�&����������������� ����������������&�� ��� ������������'�������������"����&���&�������������� ������"� ������������y-����������"���&����� ������������&���������������'
0�������"�&�������������� ��"�������������"�����������������������������"�������&������������������������������������������&���������� ����&���������� ���������&�� ����&� ������'� � ��������� ���"� � ���������� �� ���"� ��� �� �����&�� ��� �����������������&����������������'������"�������������� ���&��������&������"������������������������������������� �������"�� ��������� ����� ������"������������ ���� �����&�����)���'�0������������� ���&����� ���������"��������� ������������ ����� �������"�������������"���������������"�������"� ����������&������������ ��������&���"�� ����� ���c-����� � ��������������� ����'�8 �� �����������&���&������� ��������&���������������������������"����������� ��������������&��������� �������������������"�����&���� ���&��u-������&���� �����������������&���������������"���������&��� ����������&���4����"� ��� ������� ������������������������������������� ����� ����'���������� ���� �� ����� ����������� � ������������ �� ����� �����"� �� ������� �� ����� �� �� �������&������������&������'
0���&����� ���� ������������ ������ ��� �������"� ������3�������"� � �� ��� � ��"��������� �������� � ������� �������'���� ������"� ��� ������ ��� ������ &������"�������������������� ��������� ����"��������&� ��"� ��������������&���&����&�������������������"� ������������������������ &��������������� �������������������"� �� ���������������������������������������������&�'�������&������������ �(�����"����a-��&�������������������"��������������������������� �&������� ���������"�������� &�� ��&�������'���3����������&�&��&������������������������&��������������&'�!���������������������� ����������� ������'�# �������&�� ����������������"����������������z-������"��������������������"� �������������������������������������������������-�������������-����������'������ ���&� ������������"������&������������������� ���j-������ ��������"����� ����������������� ����� ����������������������������&��������o-�������"���������������������� �� �������&���������'
��&���� �����-����������-����� �����������"���� ����������� ����������������� � y-�����������������&����&��� ����"��&������&������������������'�4 � �����"����� ������������ �&��������'
-�7�������&� ���9�-������������������'-����"�����������-�� �������"� �����������-�&� �� ��<� ��"������� �������&� �� �
Suffolk.-�!������9�-�������'!���������� ���� ����"��������&������������ � �����������&���&�������� ���������"
� ����� �������&� �����������"������ �������������� ����2-�0�����������"���������� ��� �&������������'-�4��������"������������������ �� ������������-����������������'-��������-�� �������'-�����4�))����&�������������� ��������&����9-�����&����-�� ��������������������'�-�4�))����&������ �������������&����'-�4��������"���������� ����� �������������&� ������-�����������������'������������ ���������� ������"��������������� ��������������� ���� ����� ���y-
����� � ��&��������� ��������������&�'
158
-�3������-����������������-�&�������� �����:�������4�))����-�������������:�������� ���������9
-�0'''��"����&���"�����������-�� �������'-�������"����������� ����� ��������� �&������������� �'��������&�������� �����������"��������&������� �� ����"����������"� �����"��
������� ������ ���������"� �� ������� ��������� �� ���� ����� �� ������� ��������"� ��� �� ��� &������& ����������� ���� ������������ ������ ������������"���������� &���� ���������������'�8 �&�������������������'
-�3���"����� �������9�-�����������������'-������������ �9�-�� �����'-�������� �&������������ ���������9-������� ���-�� ������&�������'�-�;� �&������������'�4���� ���"����������������&���
������������ ���"������������������������������������"����"��� ���"�����������"����a-��"�����������"�������"��� ���"�����������:
-���������������"���� ������������������ �������� �� ��������-� ���������������������"����� ��&�������'
,������������������&���� ���������&����������'�8���� ������"�������������������panem tym miejsce.
-�,� ���"�&�����������������������&� ��-�� ��������������-��������"� ��� ������� a-�� �����&'
���� ����������������������������������)��������������� �����'�����&��� ����"�a-�����������������&�����������"������� ���������������������� ��������1�������������������������������� �������������"�&���� � ��� ������� ��� �������"� ��������������������������&���������������&������ �����"�����������&��"���������������&����o-��������������������������������������&������������ ����'
,�� ��������� ��������������&��������������������������� ��"���������������� ������������������ �������� �������'�!����� � � ������� ���� ��������"� �� ������� �� ���� ����� � ��������&��� ���"��&������&�������"���������� ������� ������������e-�������&���������'
0�����&� &� ��� ��������� ���������� ��� ����"� ������ �&��� �� ������ ��������������������������� �����������������"����������� ���������� ���������'���� ���� ��"��� �� ������� ����� � ���� ������� ���������'� �� ����� ������ � ����� ���� ���������"������������� ���������������&����� �� ��"���� ������������� ����������������"� ������������"�����������&�������������������������������&�����'�# ���������&��- ���������������������������������"��������������"�� ����&�������������"�� ��������z-����������"�������������� ���������� ����"���� ������������� �"�� ������������&���������������� ������"�� ������������������������������� ������� �������"��������&��������� ��'���� ���������� ������� ��<� ��"���&�������4�����;����"�� ������� ����&��z-������������ ������� ���� �����������1� ����� �� ��� ��� ������ �������������������������������������������������������������� �������������������������������� � ��-cego ich tyrana.
��������������������� ���������&��������&�� ����.!� ���������������/��� ������������������'������������� �������� �����������&�"�������&���������� ��� �������"���������������&��"����������������� ����������������� ���������&��'������������������ �� ��� ������������&����� �����"��� ������"� ��� ���� ��� �� �����"� ����&����� ������������&���&���&������� ������������&���������"��������� ������)���������� �������� ��� ������������� '
-�7�����-��������-�������������� ����� ������ �� 9�6�� ����� ������ �������������c-���'���9�6�������������9
!���� ���������"�����&���������������"���������������������������'
159
-� ���� -� � ������ -� ���������� ��� �� ���� ����&� ���� ���& �� �� ���������������� ���������'���9�6��������������������9
��� ������������������"�� ����������������������� �����������'-������������)����9�-��������������&�����������������&��������'�-��������� �����i-
������������������� ���&�������)��'���������&��� ����"���&��������� � ����������"���������� ����� �����������������o-
)�������������"������������������&������������������������������ �������)��� 9��� e- ������������ ���� �������"� ����������� ���������"�������� �����"��������� ��������������'
������������������ ���&��"���������������"������������������ �������������������"����&�����������"������ ���������&��� �������9�0��� ����� �"������ ��� ������������"������� �� �������������������������������������)�������������)��'��� ���������� ��� o-���"�����������������������"�������������� �������������������� �������������&�"�����&�����������������������������������"�������&� �������� ��'
��� ������� � ��������B��� ������"������������ ��������&����� �������������������C����������������� ��������'��� �������� �������������@���#�� �'�#����.5 u-�������������/�������.!�������/'��� �������������������>������-������������� ��� ����������"�� �������&��-� �����"��� �������� �����&����������&�&������w-��"���������������&������� �������������� �������'���&��������� ��������������������������������� ��������"�������������&�"��������"�������"��� ��������"���� �������a- �����&���������� ������&�� �������������������������� �����"��������� ����������o-��� �� ������� �� ���������� �������� � � ����� �����"� � ��������� ���"� &��� ��� �� � �����"� ��������������������������������"���� ������������ �������� �������"�����������"������ �������������������� ���������"� ���������� ����������"� ����������� �����������"������������������������'
����� �����������������"������ ������� �"� �����������������������������������"� ������������� ������� �'�!����������������&������� �����������������������'���a-������ ��������������"��������������"������� ����'������������&������������ ����� ��������������������� �����&���������� �������� ���������������"�����������&���� ����� �a-����������������&��������������"����������� ������&��������������� ��������������)�����"������������)�� �������� ����"�������� ���"��������������������� i w jakiej mia-��������������&�������������� ������������ ��� ���"��������"������������� ��������� ������'����������������� � �����������"���� � ��������������������� �e-���'� !��������� ��� &��� ������ ��"� ���������"� �&��� ���� �&���&����� ������ ������������&��������� ����'
!��������� ��������� ������ ����� � �� ������� ���������&������ ����"� �������&�����"������&�������� ����������� �&������������ � ��������������'�!����� ���������o-������� �����"����&���������� ����&"���������������"����&�����������&������'�0�����������"������&������������'
����&��������� ����� ����������� ����������������"�� ����� ������ �� �������p-������������� ���������������������������'�<��������&������"�� ������������ ������������"� ����������� �� � ��"����������� ������"� &�� �� ������� ��� ��� �������"�������������� ����������������������������� ���"�������"�� �����������&����'
-�4����)���:�-����������'4��&�����������������"������������&������'''�0��"���������������'-�0��������������������� ��9�-��������'
— ;�:�-�������������'�-�6����������)��� :(�������������� �������'�# � �������������� ��������� ���������"������� ��������������&��������������������'
160
-���������������������)"���������������������)�-��������'�-�5������������������������"Steerforcie!
-�3�������������&�������������������&������-�������������&����������������'�-�,o- �����&"������:�0�"���� � ����������������:�0�:
8������� ���"� �����&� ������������ ��� � ������"��� ������"� ������ �������������������&�"�������"�������������������������� �������'�>������������������ �&"�����&��z-�������������������� ���� ������ ��'
-�8����� ����������"�&������������������������)���-�������4����)����� ����&���������ramieniu.
-�!���&������� ���� ���������������� ���'�6������&���������������������������������'�������������������������'�3�����"�4����)�����"�&���������������������)��9
-�5�9�5��������� ��������)�� ������������������"����&���"����� ����������� ������� ���������� ������������'�8 �����&� �� �� ���"� ����&������'���������"�����9�,�� � l-������ �� �������� ���:���� ���� ��� ����&�������)��� :�������� ��� ���"� ��������:0���������������'
-�5� ������ &����������������������"�� ������-���������-����� �� �������������� ��niepodobna!
�����������"������������ ������� ������������� �������������'-��� �������-�������-���������� ����������������'�6�������&������������ �����"
��������������"�������� ��������������"����� ��������������������"����������� � ������������������������������������'��������� ���������������������������������������e-���������������'— 7�&������ ��������������:�����@���#�� �:��������������������� ��������:4����)����������������������'
-�3�"�����������&�,�@�:�-���������� ����&�����������������'�-�!��������������e- ��"�����������1���������"��������������������������&������������������ � ������������������������ ���� ��"���&�����'�7�&�� ���������@���#�� �'�������� �:�;���"��������:
!��������&������������� ��������������������������������'-�# �����������������������������&������"�����������)��� �9�-��������4����)���'-��������������9-�!����"�� ��������������������������9�������������������'-�!� ������ ������������������������-�� �����'-�3"������:�-���������4����)���'�-���� ������� ����&����"�� ����&����:-�0������ ���������-� &��������������'�-�!���������� ����������������������'''�����a-
����������������������� ��������� �� ��������� ����"��������� ������'-�!��������������������:�-����������4����)���'�������� ����"�������&��������&�����������&������� ����������������"������������� ��
��������'�����������������&������� �������������� ���"������������� �� ���������y-���"��������&�������� ���"������������������������������������������������'�!���&"� ����������������������"� ���� �����"���������������"����� ������� ����"��������������������������"�������������� �����������&� ��������� ����������� �����������a-��������������>�����"�&���� �������"�����&���"�4����)�����'�0� �������"�� &�� ��&�������� � ����� ��������������������������&�'������������� �����������������'
161
���������##
Rodzina Steerfortha
# ��������&�����&�������������� �� ����"����&���& ��"����������������������������� �� ��������"������������������������������������"���������&���������������'��y-� �������������� ��"�&�����������������������������������&����� �������������������'��������� ����������������� �����������&���� ��������� ���"������������������������������'������ ����������������������� �������� � ���������������&����������t-��"���������������� ��������������������� ��������������� ��������������������������������"��������������"����������&���"������� �����������'
4����)��������������������������������&�"��������� �����������������������������"��������� �����"������������������&������ ������������ ��������������"����������"�����������������������������������������"�������������� ������������� �&���'���u-��������������������������������'� 7������������ ��������"���� � ��4����)����"��o-��� �&������� ����������-�����������&���������-���������'���������&� �������&���� l-����� &��������������������� ����������'�0�������������� ���� ����� �����������������������&�� ���� ������'�������&� &���������������"� ������ ����"� ���� �� �"� ��� u-����"� ���� ���� �������&���"��������'� !�������� � ����� ���������� ���)������ ������'�����������"�������"���������� �������������������'
-�3� �����"�������)��� ���:�-� �����"�� ��������������� ����"�4����)����-������� ����"&����������� �������� ������ ������������������� ���'���������� ��� �������&������ ���b-�� ��"�&���� � ��� �����&�����������'
(���������������������� ��� ���&��������&���"������� ������������ ��'����o-������������� ��� ���&"� �������&��������������� �����������'
-�6���"�&����� ��"����������������� ��� ��-����������4����)���'�-���������"�&� �������������� �� ��;������'���9�,� ���9�>����"�������� ������&�������'�!���������� �"� ��� ���������"���������&�&������ ������'�!������� ��&�����"��������&�&���� � ���'
-������ ����������������-�� ������������������'-�8�-� ������4����)����-���� �"�������� �����&�� ������������������������������"
� � ������ ������������������������&������'-�������������������� ��&��������������-�� �������'-�8���������"����� �&�-�������'�-�!��������� ���& ��������������������������'������"
��&���� ���������������&����&�����:�!������ ������ �� ��;������'� ������������"������������� �������&���� �����"� �� ��������� � ������������������
�� ������������� ����������������� �� ��� ���������&��������������)������ )�����'�!�napisaniu listu do ciotki i opisaniu jej mego spotkania z dawnym towarzyszem i przyja-������"� &���� ���� ���&�����"� ��� ���� �� ����� �� �� ����� � �&�"� ������� ��&������������ ��� ���"�!������"�6������ �� ������ �������"������������� ��������� ��������������� �������������������&���������� ��� ���'
-�6��������������������������� ���������-�����������'-�5�:���� ��������9�-������������'�-�3�"���&��������������:����������������"� ��
���������������9-�0�&�����&'
162
-�3���� � ���-�����������-���� ��������:�3����&����������������"���&� ����"����� �e-���'�(�����"����&��� ������ ������� ���&���&�����������'
-�3��������'''�-���������'-�>�������:�!���������:�7������������������������������:�0�������������� ����&�
��"���� ����������&��������'!���������� ������&��������������������� ������������������'�0��� ���������� �
���4����)�����"����������&���������������������������'�&� ���������������"���������� �������������������������������"�� ����� �&������ �
������������������ �������&���������������������������;������'�0������������������������ �"���������&���������������� ���&����������� ����"���������������������&a-�������������� &����������&������.�& �������������5������/'�,�������&�4����)������� �����������&�������&������'�!�����������������&���'�,��� ��� ���������"�����������������������'������������&�"���������&����"��&���������� ����<� ����������������������������������&"����������&� �������������������'����� �������������������� �������������&�������������������������������� �������������"������������"��� �����������&������ ��� �������&�&� �����������"��� �����"������������������������������� ����� ��� ������� �������"� � ��������� �������� �� ������� �����"� � ������������ �������'
�������&� ���&���������� �����&��������� ����"�����"�����������"���� ����������&�-��"� ������������ �&���� � ���"� ��������������� �������� ������ �����������"� ��� �������� ���������&��������"�����"�������� �������������"�����"������������ ��������&������ ���������'�*������"��� ��������������������������"���������"������� ��������� ��"� ����&����"� ��������&��� ����"�������������� �������&��������� ������ �o- ���"������������ �����"���&�������� �������� ���&"��� ���"�&������&� ���������"������������ ����'��� ������� ���"� &��� �� �������� ���� �������"� �������� ����������������� a- ������������&����'�*��������&��������� ����"�� ����� � ����������� ����������o-��� ����'�4�������"� ����������������������� &�����������"������� ������� ���������������&�&���� ����������'
!�������� ����������������������������,�����"������4����)������&�����������������&��>���'�,���� ����������"����&����� � ����������������������4����)����'�� ���������������"����������"������������� �������������"���������������� ����"�� � ����&����a-�������� � ������������� �������'�# ����������� �����4����)���������������� ��������a-���&�� ���"�������&�&� ����������������������������"�����,��������������2
-�,����� �:�3������ ��� &���� ��������9� 5������ �� ����� ��� ���'�,��������� �i-���������������������9
– ,�������������� �����������������&����������� ��-�� ���������� ������4��� r-forth.
-�3����:�0�������������������'�!��������������������"�&�������������'�������������t-nie?
-�����������9�-�������������4����)���'-�8"�����������"�������������������'�5�������� ���'�8��"� ������������� � ����&a-
�����'������������� ��������� ��&�������"�� ���������������������������� ���&� o-�������������������������������������'
-�7��������:�-���������������4����)���'�-�8��������������� &����������������� o-��������&����������5������"���������������������������������'
-�,����� �:������������:�-����������������,�����'�-������������������������n-ny! Istotnie sumienny?
-�������&������&������������-������������������� ���'-�*�� ��"� �� ��� �����������:�4�����:�3�����'''� ����� ��"� ������� ��� ������"
������&����������&�������&"��� �������������������������� ������'
163
�� ��� ��� ����� � ��������� ��������� � ���� ��������� �&�������&� �� ���������� �o-���� ��� ����������"���������������"� �������4����)����'�!��� � ���� ��������� �� �����4����)�������������������������&����������� ��4�))�������������'�4������������� ��&� ����� ����"� � �� ����� ����"� &��� ������� ������ ��"� � ����� ����&��������&����������������"��������� �&����������&���&������������&�&��� ����"������������������� a-��"�����������������������4�����;����'
-�3:�F��&��������������"����������-������ ����'-�*������&���� �������-�� ��������-����������������������&����������������'�!��!e-
����������� �������������� �������"����������� ��������&�������������&�'�4�����"� �����-������&��� �"��������&����� �����������&��-������������&������������&������&���� o- �� ���&������ ���'�>����"����������� ��������������� �����������������'
-������������9�-�� ����������4����)���'�-�4� ��"������������������������ � �� ��� ����������'�0����������&��"���� �� ������� �"������������&�,�@�"��� ����� ��������������ludzie.
4����������������������&'�!���,�����"������� ������������� ����������������������&�������"��������������������������������'
-�3"�&���������������:�-���������'�-������������������ ���9-���9�-��������4����)���'�-�5������ ���9-�3"�������:������� ������ ����"����������������������� ��&�9-�0������-� ������������ ��4����)���'�-����������������� ����9�7���'�0������"
&������ ��� &����������������"���� ���"� &������ ��"� ������ ��� �� ������� ��� ��� ��� �����'6�������� ��� �� �������������� �����"����������&���&�����������������& �������������������������������������"������������������&��������"������ ������������������������� �&����������������������'
-��������9�-������������,�����'�-�0������ ������� ����� ������������ ���� �������������'�5������������������������������&�����'������������&�����������������"�� ��������9� !��� ����� �� �����:� ������� ������� �� �� � ��� �� ����� � �&������ ���������� ������&"� ������ ��� &��� � �� �������� �����&�'� ��������� ������ ��&�"� ������ �������'�����&�"����������&���������&�������������������"�������������������������������o-���&�������&'�������&������������ ���� ��������:
4� �����"������"���� �������������4����)���"������ ����� ���� ��������� � ����� ���-���������,�����"��������� ����"�������� �������������"�� ��������� �&����������������������'�0���������&� �������������������"�����������������"�&�������� ������,�����podoba?
-�6���� ��� �� �������������-�� �������'-�7��������:�*�:�-��������'�-���� ������������� ������"���� ��������� �����"�&����
�������� �������� �������"��������� ���������'�3:�*������:— ,���������������� �������'4����)��������������"��������������'
-�6��&����������-������'�-�6�&����� �����:-�!����� ����:�-����������'-�0��"���������� ����'�6�����&������� ������������"���� �� ��������"����������
�����������'���9�<���� ����������������"����"���9!���������� ���"���������������������������������'�*����&� ���������"� �������y-
��)����'-�8 �� �����������&�&� ��� �����-�������'�-�0��������������������� �������������o-
�����"���������������"������ ���������������� ��������"� � �&������ ��"��������'�6��� ������������ �����������"��&�����&�&"� ��������������&������"��������� �"�����������&�"� � ��&���� ���"�������� &�������������� �����������'����&��������������� &�&������ �������"�� ��������������� ���� ���������� ����������'�8����������������>����,�����'
164
-�!�����&�����"�������������&��� ����-�����������'-�;�:�-�����������������������'�-�0������ �� ���������� ������������ �����a-
��'''�3���"�������)��� ���"������&���"�&����� ��:�����������������������������������n-���"������&������:�3� ������������������"����������&����������� �"�����&�:
4�����������"� ����&������� ���� �������"� ����� �� ����� ������ �� ���������� ������swoboda.
# ���������� ��� �� �� ���"� �� ��&��������������������� ���� ������ �� ������� ���,�����'�����������"���� �������&���������������&�&�������"��&��������� �� �"�� �� �� ��������������������������������� ����������������"����������� ���&����������������� � ������� ��� �� ����'��� �������������� ��&����"� &����������� �� ����&����������������������������������-�������������� ������������"���� ������ ����&���� �������������"���������� ���������������� �����������������������&������������'
0��� ����������� ��&���&��������� ���������������� 4����)���� �� ���'� � ��������"����&������� ������������� ������������������'�!��������������� �������&������������������ �������'�*�����������������������"� ����� �����������'�!������������ �������� �� ���"��� ������� ��� �������"� �� ������� ����� -�������� �"� &����� ����� � ���&�����"�����������������������'��� ��������"��������������� ��� ���)�����"���������������� ��� �����"� ������� ���� ���������� �����"� &����� ��� ��������� �������� �� ��&'���������� ����������� �������"� ��� ����� �������� ������� ��� ���� ����&�����"� ����� ���������������������'
-�!����������������������������������"�&������������ ������-����������� � �������������&� ��������"�� ������� ���������&�&���������� ��,�����������������'�-�!����������� ��"���������������� �������� ���������������"������������ �����������������'
-���������������-�� ��������-�������������"���������������&���������������o-��������'������ ��"�� � �����������"�&�������������������������������'
-�,� ��"���������� ������:�-�� ��������� ��������4����)���'!������ ������������������'������������������� �����&������� �&������������ ����o-
�����&������&����&������������������'-�4������������ ����������� ����� ��� ������������-��������-�������������������
������������� ���������������������������������������� ��'�������������������������"� � ����� ��� ����������� ������������ ���&������ &���� ��������"� �� &� ��� �������&��������"� ������"� ������������ ���� ���"� �������"� &����� ������ ���� �����e-akle.
��������'�!���������"�&����������� ���4����)����'�3�&� ���������������� ����u-���� ���� �����&� ������ �������� ��� ��"� ��� � ���� ��� ����� �� ������ ���������� ����przyjaciela!
-�����������&�������� ���������������������� ������������ � ����-��������������'-�0�������� ������������"����&������������������������"�������������� ���� ����e- �������������������'������� ���������'
4�����������������������������������'-�4����&�-����������� ����-����"�� ����� ������������������ ��"���������������l-
������������� ����'�6�������"������������)��� "� ��������������������������&�������������������������"� �������������&�������������������� ����'�*��� ������������"� &e-��� ���� �����"� ������� ��� ����"� ������������� ��� � �&������ ��� �� � ��� �������������������������������������������������������������&����&� ���&����� ���������������"�&����������&���&�����&������������'�6���������������������������� ��'
!���,������������������������������������� ������������������&�����'�# � ���&������������������&����� ���������������������"����� ���� � ���"����������&�&��������� ��"������� ��� ������ �� ���������� �� ���"� �� &� �������� ��� ���� �� ��"� � � ��� �� ���"� ��
165
�������������&� ��������������"����������������� �������������'�8������������������ a-���4����)�������)��������� �����������������'�>���������������������'
�������������������������������������������������&���"�4����)����� ��� ��������&������������������� ������������������������'�0��� ����&� ������������"�&������������'�6��� ������ ������;������� �������'�!�������&��������������������������������� &���� �����'� >�������&��� ������ ���� ������������ .������������/"� ��� �������� ������������,�����'
-�3:�5������� �������������-����������'�-������� ��������������������"��������a-��������� ������������������� ����9�5������������� ������:
����������������� ����� �&�������� ����'-�3:�-������������,�����'�-������� ��� &��������������"� �� ���������� �� ������
�����"�� ��������������������'�3:�6������������������ ���"��������:�7�&���� ����&��������&�������9�3��������������"������������:
��������&� ���� ��������� ������������������"���������������4����)�����"�������-�� ���&� ���� �����4�����;����"���� �����"� �����������"� ����� ������"� ����� i-����������'�!���&���&� ��& ����� ���� ���� � ��� &���� �������"� � ���&� �������� ���������)�����������������'������������������������������)�����"��� ����������������� &��������"� �����������������'�0��������"���������������"��������������������4����)���1� ���������"�&��� ���������&������������� ������ �������������"����������� ������'
�����������&��������������������������������"� ��������������������� �� �������������� ����������������������� ������������"� ��� ����� &������������������� ������� ������"��������&���������������������������)"���������������� ���� � �������&a-�����'�������������"��&�������� ����������������������,�����'
!�������� ����&���� ����� � �"�����������������������������������&���&� ������ &�& �����"� ����������� �� ��&"� �� ���� &�� ���"� &��� �� ������� �� �����"� �������&���� ��������������� ������������'
#� ����������� �������"� ���������������������& ������� ���������������������� �����������&�'�3 ��������� ���������� ���"����� ������������������������������"��������������&��������������������������� ����������"� ������ ���"�������&�&�����������������������2�.�������9�,����� �9/"��� � ����������� ��������������������"��������������� ��"������������������� ��������&�������������� �����������"��������� �� &���� ��"������9�7����������� ������"����������������� ������'
166
���������##�
'����(�����
�������� ���� ���� ��� �������"� ����������� �� ��� �� 4����)����"� ������ �������������������������� ������������������������� ���'����"��� ��"���������������� � �� �����������������������&��� ��&�"������ �&������ �� ���&��������'�6�������"��� �����i-��"� �����&�"���������������"������"������������ �� �������"� ����� ���"� � ��������� �"� ������ ����������"����������"����� � ����������� ���������'�0�������������������� �&���������&"�������"�������� ��������&"������������������������� ���������� ���"������������������� ��������������������� ���"������������� �����"�&��� ��������&�&��������&����������������)� ���'������������������������ ������������ � ��� ����������"���������� � ������������������������ ��� ����"����� � �� ���������'8�����������&�������������)��������������&�&������ ����� ����� ����������'�0���� � � �������� ����������&���&���������������'�0���������������������&������������� ������ �� ����� �� � ��� �� ���� ���������'� !������� ��� �� �������&� �� � �����&���&� ������" ��� �������������&������ ����'�0���������&����� ���� ������������ ��"� ������������-������&������������ �"��������������������� ��������������������������������� ��kredensowym pokoju.
����0��� ������������������ � ������������������ ��� &����� �� ������ �����������&&������� � ������������'�0�����)���"���������������&��������������������"��������������������'������������������� �����������<��������'�!�������� ��� ������������"��o-����������������� ����!����"�����<���������������������������'
,������������������ �������&�����������&�������������������� �����������&������ ����������� �����������������'���&����������� ��������"��������� �������� ����"� ����������&�����������&���������������������� ������ �������"�&���������� �������� t-�������������'
<������������ �������� �����������&�"���� ��� ���&����������� ���'�!��������������������������������� �� ��������� ��������������� ����'�# �������������)�����"��j-���������������&��"��������"������������� �����"�������� �����������������o-���������'�(�������� ������&���������&��&��� ����������� ��������� � ������������������ ���"����� �&������������������������ ������&��������'
8 ����� ���������� ����� � ������������������ ���'����&�����������������&�����������������������������������������������"����������������"�������������������&�������������"���������������������&���"����&��"��������������"����� �� ��������&'
-�!��4����)����-�������-�����"���������������������� ����9-�,�����&��-�� ��������-���������� ����'�3�&���������������4����)���9-�,�����&������-�� ������-����4����)����������������'<���������� ������������������������������� ���������������������������������r-
����'���������� ����������������������������'-�����������&�����������������9�-�������'�-�8� ��������&� � ������������� �����"
����� ����������������� �&���������������� �� ��������&'�����������������9-�,�����&�'�0������&���������� �'-�,����������������-�������������&������"���� ��� �� ���"�������� ���������"���
������ � ���������� ������"�&�� ��� ���&������������� ����������'
167
8 �� � ��� ���� �� � �� ������������� �����"� ��� �� &� �� ������ �����&"� ��� &� ����&'�7�������"�&���������� ��������� �������������������������������� �� ������a-�����&����������4����)���������&�����������������������&�������������)���"� ��������������������,�����"���������� ������������������������������� �"�����&�������ó-���������&��������"�.��������������/'
4����� ���� �������"� �� 4����)���"� ����&����������������"� �������� ����&�����&&�� �'�,����������������� �����������������������"���4����)��������������)������������������� ���� ������ �� � ������ ����&��������� ��������'� 0��� � �� �������� ������� �������&���������&� ���������������������������������"������ ������������� ��������� ���<��������:�0�������������������� ������ � ���"����� ������ ������ &������������ &�� �"� )������� �� ��������"��&���&����� ���������� ������ �� ��������������� � ���"������������ ���������&���&����� ���������������"���&� ������ ��o-����&����������������������������'
��������������� ����&�� ��������������������������"�� ���������� ��������� ����������"����� ����������&���������� ����������� ������"��������'
���������&����&����&����&��� ���������'�6������� ��"�������&� ��"��������������������&�������������&�������"��������������������������� � ������������������� ����&���������� �� ���&� &������"� � ������ ���"� &��� ��� ��� �� ��� ����&"� ��� ������� �������'4����)���� ������������&����� ����"��������������� �������������&��&���"�������������z-�������"�������������������������"�� �������� ������������������"������������"�������&��������� ������������� ����������������-����������"����������������&��������� ������������'�4���� "���&��������������������"� �������������� � ��������&��������������&�����������"����������&������������� �� �������"������������ ����"�����������"�&������������� �� ���"��������������"����� ������������������������&���������"�������o- ��&����&���������&�������������� ������'
� ��� ��������������������������������������������&���������& �����������'�0�d-��� �� ��������������&�� �'����������������������� ��<��������"��������������������p-��� ����������� ��� �� ���'� 4������ ��� &����� ��"� ������� �� ������� �� �����������������"������������������������&�� ���������������� ��<� ���������������z-������"�&���� � ����������������������� ������'����� ��������������&�������������� ���������'
!����������������4����)����������,�����'�,�������������� ��������������&����&�& � ���'�8��������������������������������������������������&������������ y-���� ���"�����&����&��������������� ��������'
0��������)��������������"�������� ����������&��� �� �������&��������&��'�!��y- ������� ��������'����� ����"���������"���������������D������"� ���� ������&�� �a-&��������������������� ������� ��4����)��������� ����"��������������������"����������a-�� ��� �������� �&��������������&�"���������"��������������������� ���'�!�������������� �������������&�� ���� B���������&������������� ����������������� ���� ����� �� ������������ �� �������� �� �������� �� ����� ���� ��&����� ������� ��C"� �� ���&������������������'�4����)���"���&����&��������������"�� ��������������� ��� ��"�����&��������������"����������"�&�������� ���"�������� ������� �&�������� ������"����������� �������������� ���������!�������'�*�������������"� ����&������������� �����������&a-���,��� �������)��� ���������&���� ��"��������������� ����������'
-���� ����������� �������"�,�@�9�-������'�-�5�����������&��������'������� �"��� "�&����� � ���� ��� ��'
-�4� ��� ���-�� ��������-�����&���������&� ��� ����� ���������������"�� ���������� ��������������������'�5������������"���� ����������������� � ���&�����&'
-���� �:�-���������4����)���'�-������� ����������:
168
-�0��� ���������������������������-�������������� �����-�������� � ��������o-dzianka!
-�8"����������-� ������4����)����-� �����&���������� ��� ������:�0�:��� ������tych tuziemców, w rodowitym ich otoczeniu.
-�4�����������������&����"�&�����������-�� �������'-�3�:�������:�!��������������������&�������������>����-������������&����������� y-
�����������'�-�0����&�:�*�&������&�&�������:�5����������������� ����'�0����������&&�&��� �:�3�������������������������9�!�& ������������� �����&���������9���9
-�0���������-��������'�-�!��� ���������������� ���� �����!�������'-�,� ����-�������4����)���������� �&������������'�-�5������������������������� ��"
����������������������������������������98 ����� ���������� ����&������"��������������� ������"� ���������������"�� ������o-
�������������������������������"������������� ������� ��������������&���������������"����&�����������������������&���'
-�!�& �"�� ����•yczysz – � �����'�-���� ��"������������� � �'�>������&������"�������- ���"�� �����������"����������������������&������������&�����'
,�������� � ���� ���� *������"� ������� &�� ������� �� *�� ������� �� � ���� � ���&"������������� ���'�!��������� ���������"������������"�������� � ����������������&�"��������"� �� ����� �������"� &���� �������� ��������'���������� �� ���� ������� �� ���� �'4������������������������������� ����������������������� ����������������������j-����"������������������������������ ������������ ���'�(������� ������� ���� ������ ��������'������������ ������ � �������&�������������� ����� ����������"�� �� �����������������'�������������&� ��� ��������������������� ������������������ ������������&���&���&������'�������� �������������8��������� � ����������1�.8�����5����/��������"��� ���&� ����&��� ����&'
��������� �������� ������&�����"�������� �������������������������������� � �������������'������ ����� �"��������&���� ��������������������������"�� ������������ �u-���� �������������������� &�&���� ���'�8 ��������������6������&�&� �����'�,����� ��� z- � �������������� ������������"����������������������������������&������� �����'
-������������������8����9�-������������� ���'�-������ �������� ����'-�5������ ����-�� �������6���'�-�3�������� �������������� ������ � ������ �'
5��:�!������ ��� ���'������&��������&�&�)�������������������������������������� ��������������������
������ &�&� ��� ���'�!������������������ �� �������� ����������� �&����� �� �� ���8�����������&���� ��"� ��������"�������������������������'
-�,����������������-������'�-��������������9-������ ��������������� ����-�����������-����������������� ��������&����"���
������� ��� ������ ������� ������������:-���������&����9�0���������������� ��'��������������������������9– O, nie!-�!��������&������������������������������z�� �����-�� ��������������&��������'�-
Nie przypominam sobie.-� 5��� ��:�0��� ���������� ��:� 4��������� ���� ����� ����� ���"� ��������� ������ ��� �
��� ���"�����������&��������������� ��*�� ������"���"�����5����������5����"���ó-������ ���&������������������������'
-�3:�0���������������-������������8������������������ �"��������� � ��2�-�6���" �����"����������:�*������������ ���&� ���'
– Mojej matki.
169
-�3����"������������-������� �����&�������������������&������������-������:�!����-���:�8�� ������������������:�3:�������*�� ����������� ��� ����������������� ��e-������:�!�������:�5�����������������9
!� ������������������&�������&������ �����'-������� ���-������'�-�0��������:�8 ��������������������'�;�"���� �"�� ���� ���
������������ �����'�0������������� �:�������������������"������"��� ���������������"������������������'-����� ���������� �����-��������-� ��������������� �:�7�������������� ���������"
�����&��"������������� �������� ��6���'�.0������� ���� &���������/�-������ ����5����'�-�.���"����"��&����-������ �����6����-�������& ���� ��������/'
6���������������������������������"���������&���������"�����&���������������������a-�������������� ������'
-�,��������� �:�-��������������������'�-�����������:�5������������ �������� ���&�����'�4����������� ���������������"������������� ������'''
�������������������������� ���������'-�3�����������������������9�;�� ���9�-� � ��'!� ����������'�*����������� ���'
— 3�:�-����������������&����� ��'�-�!�������"���������������*������"�������&��������������� �����������9�3�:�4������������9
!������ �����'-�# � ������ �������������������������-������'�-�8������ �����"���������� ����
&�&� �����'� ������� �� ���� �����&� � � ��&� ����� ��� �� ������������� ��� ����� � ���������'�����������"����������:
-�6����?�����:�-����������'-�0�������&�&�?����������������:�3�������������������:��� ������&� �� ��& ���������"
� � �������'-�0������ ���"�����&����� �� ��:�-�����������������'-�0������������������ ��"� ������-����������������&����������&����������-��������o-
����������&���&�����������D������"���������������� �����'��&� �� ��&�'-�0��� ���������������������������������&����-�� ������������� ������5�����-��
��� ���������� �� ��������'-�0��� �����"� �����"���� �����:�0�������� ��������������:�7� ������������ �����o-
����"������������ ��� �������������������� ���'4� �����"����&��������� � ���"����������������������������������'�6������������������
�������������"��������&������������������������������������ �������"�������������������� �������)�����������������������'���������������� ������ ���������'
-�*���� ������-�������������&����������������������������������-����� �&�����������i-���"����������&���� �������&���������������"�������������"�� ������������"� ����o-��&��������"�*�������&��������������&������'�8�"���������������������� � ������ ��������������"����&���� �� ���������������"�������� ������� ������� �����&�"���������� ������'
-����"������-�������� ������������'�-�6�����������������"�� ����� ���� ������'!��8�������������������������� �� �'-������������-��������-�������"������ ��������
����� �������&������� ����'��������������&�&� ��������"��� �� ������� �"� ���&��������"&��������"���� ��'���� �����"������������������"�&�����������&������"������������&���2�������'�5�������������������"�������������������������'�8�����������"����&�&�������������"����� �"�6���9
-�0� ������:
170
-�7�����-�����������8����-� ������� �� ��� � ������&������������������&����& ���������& ��������������&�'�!����� �������������� ���������������������'�!�� ����&�����������jej nie brakuje. Prawda, Minnie?
-�!��� �"��&���:�-�� �����������5����'�-�6��� �������� ����"����&�&�����&��&�'-�*�� ��� � ���"��������:�3������"���&�����:�-�������������&��������������'�-�� �&�
���"������������������� ����"� ������������� �������"� �������������� ���"� &����� ����������������������'
!������� ����� ��� �������� �� ?������ �� ������������ ��������� ���� ����"� ����� ����"� ��� ���� ��� ��& �&���� �� ����"� �� �� ���������&���� ��������� ���� ��������������� ��������������������������������������� ����� ��� ���� ���������&�'�4�������"���������������&����"��������� �������������'�4��&�������������������'�4����'��y- ������������&������&������������������ ��������"��������&�������� �����������y-��"��������������� ���������������"�������������������� ����������������&�&� ���c-���6���'�0�������&�&�&�������� ���������������&������������������"��������� �����&�-��� ������ � ������� &�&� �������"� ����� ����� ��������������� ��&� �� ���� ������������ ����������'
0�� ��� ��������������������������������������� ����� ����������"�����"�&� o-���&�"�����������'— ��& ��������"�&��������������� � ��-������������������'0����������'�*���������&����������"���&������� �� ���&� ��������������������������1
���������������"��������&��� ��������� ������������"����� ������������������&������r-��"�� ��������� ����&�&������&�!�������'
����������&��������'�!��������������� �� '�8�����������"�� ����������"�����& ��"�����������'�!������������������&������"���������������������"�������'�0������e-������� ����&��������"�������� ������������"�� �� ���������� �����'
-���������������� ������������9�-����������� �&������ �'-��� ���"������-�� �������-������������������������'-���������&�� ���&��� ��*�� ������9�-��������'-�5�� ��"�� ������ �����������'-�3������*�����9(�����&����&�����������"�����������������������&���'-���������-���������-���������� ��������"���"������*��"�&� ���������������'��)��������������������"��������&�������� �� �������'-�!�������:�-����������'-�,������:�6�&�� ������ ������:�-���������������&���������� &����'�������������� ���������:���������������������������������������'���)����������� �i-
��������� �&��������� ���"��������������"����� ����������"�� �������������������"�������"������"������&����� ��� ��� �������������"�������������� ��������������������������������'���� �����"���������������������� �� ������ �)������������ ������"�������� &�����������"�������������������������"�&�������&������'
-�5���������*�������������:�-���������������&���)������������'�-�<����&����������o-���������������'�!�& �"����������'�3������������& �����������9
��� ��������������������"�������&� ����������������"����������������������'������ ��������"�� ������!��������� ������� �� ����"��������"����������������� &����"�������&��� ������ �� ����������'�������������������� �� ��� �'� !���������� ������ �� �������"� �������������� ��������1���������� ���������������'
!���&����������������'����� ����������������"� ���������������� ����������������"� ������������� ������ &��������)����"� ��� ���� ������������������ �����'�(��� �������������'� !���� ����"� ������ ����� �� ��"� ��� ��������������� �� ����������� ��� �� �*�� ������'�8��������� �� ����� ����"�����&�������������"������ ������������ ����'
171
-�3��������������-��������-����&������������������������9-�3�"������*�����:�>������������������������"���������:-�#����� �����-���������'– O, od dawna!-�7��������&�������-�� �����'�-�3�����������������"�&����������������&�&������������
������������������&� ����������������9– Doskonale.-����������� ���"������������� ��-������ ������������&�������)�������������&��������
�������������������� ���������������'-������������ ��-����������'�-������ �� ���&���&�� � ������������ ������������"������
��������'�0����������&��������������"� �� �������:-�!��������������������"������*�����'
— *�� ��� �� �"� ����� ��-������������'��"�������&����������������� ���� ��"��&�������� ��������&������������ �����������
po chwilowym bezskutecznym szukaniu nim tu i ówdzie, przy czym twarz jego najrozma-���������� ������������"�����)������������"������&� ���&� ������� ������ ������'�(��o-��������'
-�4�������������:�-�������'-�8:�-���������'-�,� ���� ��� �"��� ����� ��������� ��:-������� �����������������'-�3�������������� ���-����������������&�����������������'(����������"�����&��������������������������������'����������������� ���'-�0�&��������� ����������� ���������&�!��������*��������&'��������&�������������� o-
�����'�!�����"�������"���� �� ���'�6����������"��������&����"�� �� ������������&����������'
���������� ��������� ���������� ���"� ����������������������� �� ������������twarzy Peggotty.
-�6���� ��� � ����� ����� ������� -������� ����� -� ���� ������� ���������� ���� �� ��'8 �& ���������,�@�"�� �����"����������& ������"�� ������� � ��'
!����������� ��� �� � ��������'� ��� �������� !�������� ������������� ��"� ��� ��� �������������� ����&�&��������������*�����"����������������"��������������������"� ���� o- �������� ��������������&��������'�7������"���������������� �����&����&����������a-��"�&���� � ��������������� ���"������������������!����������������������������u-���"������������"�����������&������ � �����& ���������������� ������������� ���'�5�-�������������"����������������������������"��������� �����������������"��������& ��"������� ����������� � ���"��������������������� ��� �����������"����� ���������������a-������ �� ���������� �������������� � � �������� � ������ �� �������� ���� ������������������� ���� ����� ���'
(���� ������!���������� � ��� �����4����)����"� ������ �� �� �� ������ ��� �'� !e-����&�����"������������������ ����������"������������������ ������������� � ����� �-��"� ���� ���������������&������"������ ��� ��������������� ��� ��� ������ �� �����&���'�,�����&���������*����������������� ��4����)�����������������������������������������'*��������"� ����������"�� ��������� ��������"����� ���� ��������&��������"� ��������������������"��������� � ���� �����������������'
*��������������� ������� ���������������"�� ��������������� ��������&���&� �t-����� .����������������/���&���� �������� �� ������ �� ��������� �� �����'� !��������&����������������������� ��� �������������'����������!�����������&����"� ������������&&���������"���������� ���&�"���������������&�����'
-�0��������:�-���������4����)���'�-�!�������������"���&������ �� ������� �'
172
-�!����������������� ������-������������-������������"��� �&��������'''-����������������� �&�:�!�����"� �����������������:�-��������'*�������������������� ������� �����������'�8�����&��� ���� �������� ������!e-
������'�3��������������&������������ ���"�����������������������������&����������������������������������&"����������&����������������� ����"������������"� ��������� o- �"������&�����������������������"���������&� ����� ����� ��'�7�� � ����� ������������ �����������"� ��� ��������� ��� &���� ������ �� ���"� ���������� �����&� ���������"� ��������� �� � ����������"��������� ������������������������ �� ������������� �&�������������e-���"�� ����� ����������������������������'
�����������������������������������������������������&���������������� a-�����������"� � ���� �������������������������������� �������������� �� �� ������!�������"����������������������&�������&����"�� ������������������� �� �������&�� ����������'
-�4����"� ��������&��������-�����������'-�!�����������-�� �����'�-�4�������"� &��������� �����9����"� &���� � ���� �������
������'����������������� �9��� ��������������������'-����������'-��������"���������������������'������������ ��������������������'�� ��������� � ���������� ���� �� ����'� !��������� ����� �� ������"� ����� ������&��
����&��������"�� ������ �����������'��������� ��� �������������"������ ������������ ����"��������������������'��� y-
&�9� 8��� ������� �����������&� ���� #���� ��'� 0��� ����� ��� ������ �� � ������ ���� ����������'�!��!���������� ����� ����� ������� ����������� ��� ������"� &�� ���������o-������������?�����1�;��"����������� ����"�������������� ���"���������?���� ��������"� �� ��� �������"� ����������"� �����������"���&����� ����� ��������������������������"�� ��������&���������������������)�������� &�������&�'�8���&������������������ ������ ����&����� �� ����� ����� �� ��� �� �� ������&"� &���&� �� �"��� �� � �� �����&� ���#���� �������������� �����&���������'
��&���������������������������� ���'�� ����� �����������"���� ��������� �����'4������&�������� ���"��������������� �������������!�������"�� ��;����������2
– Panicz! Panicz Davy!!��������������������������������������� ����"������������������������������i-
���"���� ������'�!��!������������ ����������������"���������� ����"������������� �� �� ��"����������������������������"�������������&��������"� �������������& �� �������������������������������������� ��������������)�&���'
-����� ��� ���-�������-�� ������������� ���)���� ��� �����&"� ����������'�0�� ���������� � ������� � ������'�?�����"� ������"� � ���� ���:�� ���"���&�� �������� ����� ���&��:8��"��� ����"�����&����������,�@�'�4�������������"�?�����9�!��� ������������"�� ������� ������������&������&������������������������� �����"���������9�0�&������&���������������������&�'
Wypowiedziawszy to jednym tchem, z niepomiernym zadowoleniem, pan Peggotty��������� ������� ����� ������ �������"���������� & �� �� �������� ����"����������� �������"������������ �����������������������'�!� ����������������� ���������"������������y-������������"��� ��������������������� ��������&�����������'
-�,���� ���������"������� ���� ���������:�-������������� ��'-�3�"���:�-�������;��'�-�,� ����"�����&�"������ ����'�,���� ���������:�3���
�����������:-�!��������������"��������-�����������!��������-�&�������& �&���������������y-
����������� ����'�?�����"� ������:�3�:�-��� �� ��� ��������-� ��������� ���"� ��������"���)�����:���& ��������&���������� �������"������:
173
!���#���� ���������� ������� ��&��� � ��'-�8���"���������-�����������!���������� ��&������������������-����&��������&���k-
��&����������������� �����'� 5������������� �� ��"� ��������"� ���� ����&������&���������������� �����"� ������������� �������� ����� ����'�6���� ?������ -� ������"� ����� ����&��� �������&������� ��4����)�����-��������������� ���������������'''
4����)���� ���������� �� �������� �������� �������������� �� ����������"� ��� ���������� ����������2— ,����� �:�3�����������'�,�����&�����'����������;�������������&�������������"�&�� ����������� ���������"��������&������'
-���������?������-�����������!��������-�&������������ ����-��������&���������o-����"���������&�������� ����-�������������"��� �����"����������'�0���&�������������o- ����� ��������"�������� ���������������"����� &� ��� �������"�������� ����������������&'�>���������"�������� ��'
-�,��������������������-�� ������4����)���'-�����"���������������-��������� ���-��� �����&�����'�!��,�@���������"�&���� ���
��"���������� ������ ��"�&����&���������'�3����� ��������������� ������"������ ������&��� �������������'����� ��&�����"�����"���������"�&����������������& ����������&��"��������"��������������&������� ����"�������"������&���� ���������� ������'�3��� � ��������ó-�����-���������������-�������#���� ��"���������������"� ��� ����������������'
!��������������������������������&���� ��� ������������'-�5��������"������������?�����"�� �� ��&�����&�&������'�����&�� ��������"� �������n-
��"��� ����'�������������� ���������������� �"���������� ��&���&�"����� �"���������"����uczciwy, bardzo uczciwy, serce ma na miejscu.
0�� ��&�������;�����������������������&�������&������'-������������� �������������� �&�:�-� ����������!�������'�-�8�"������������������������
�������&�?�����'��������&�&� ��"������������������������"�������������"�����"����������������"��������&������ ������������������&�?�����"�� ���& �����������&����&���������& ����'�0�������"�&������ �����&������� ��������������"������������"� ���&���� ���������������������������������� � ���������������������� � ����� ��� ���� ���������"� �� �������&��������"����&����������� ����������������"���������� �������"�� �����?���������� ����������&�"������&�&��������������� ��'
!�� !�������� ����&��� ����"� &��� � � ������������ ���������� &��� �� ������ �������� �����"������&������������ �����������;����������2
-�>� �������������������������?�����'����������"�����������"�&���� � ��� ���������� ����'�4����� ������������������������'�.��"��9�-����������?���� �'�-�8"�����e-�������� � ����������� �� ���� �� ��9�8�"�����&�"��������9���� ���������������������/'(���������� ������������ �� ��� &�&� ������ ����� ������2� .������"� � ���� �� ���"� ����ó-����"�������&���"������������������"������&������&����������/'�3�&���������2�.!����-���� ����"� ���"� ��� ����� �� �������� � ���'�3������� ���� ������ ����������� ������" � �� �����&"��������"������ ��� � ����/'�.*� �/�-�� �������� ��������������'�!��������� �������� ������"����� ����&�-�����&����� �����'
������ ����!�������"� ������ ������������� ������� ������ ���"� ���� ����� ����������������)�1�&� ������������������������4����)����"� �����������������������2
-�3�������������������-������������ �����&�-�������?���������� ������;���������a-���'�0��������� ������"���������������������'��������� ����&��� ������� ���������"� ���� ���� ������ ���������� ��� ����� ���� &�� ��� ����� �� �����������������"� �������2.!���������&�"�������&���������:/�3������������"����� �������&���������2�.���"�����&�"&�������������� � �/'�������������� � �:�-������������!�����������������&���������'�-*���� ��� ��������� ���:�3���2� .,�������"� ����&�"� �������������� �� � � ���"����&�"�������������������������������������������������/'�0���������#���� ������� �����
174
�����������������������������"�������'�6�����������&�������� ������� ������&���� ��"������������� �&�������?�����'
;��� ������� �������"���� �&���������������������� ���"����������&���������� o-��������� ���������������������2
-�!�����&�"������,�@�"��������"���"������ �����������"���������&���'�!��������"�&����o-���"� &��'''��������"�� �� ��������������"������,�@�"�� �� ����������������'�5��������"�������"�&������'''������&"���������� �&�������������������'''�������&�'�3������- ���"����������������������� ��������"������� ��&����������� �������������"�&��&��&�������"���������������&��������������������'
�������������������������������������"����������������������������������&�������&�����)���'���������� ����"���&�������������������������&������& ������������������� �������"������������������� � �'�����&� ��� ��D��������������������������������&�?�����"��������'�����"� �����������"������������"���������������� � ����"� ���������������������&����"�&���� � ���� ������������� ����������������������������'
# � ���������������������������������"���������"���������)�� ����� �'�,����� u-������ ������ ������������&���&� ���� �� ���� ���"� ���� �� 4����)���� ����� ����������������� ������� �������� �&�������'
-�!����!��������-�������-�&����������&�������������� ������������������������a-�����&�����������������������"�&��������������� �����&������������2�8��� ������&�:���n-���&��������"���������������-���� ��;���"��� �����2
-�,�@�"� �����:�!���������&���������"��������� &����&�����"�����"������!�������"���������������� ��� ����������� ���������'�8����������� �����&"� ���������'����o- � ������������������ ��� ������� ��"� ������������� ����� ������ ��������������� �����������������'�0��"������"����������������� ��������#���� �:
!��!������������� ������������&���� �����'�(���������� ���������������;������������������������'���������������� ���&������������"���������"����� ���&�� &� ������o-�����������&��"�������������������������4����)����'�(������������������������"��� �� &����������������"� ������������������!���������� �� ����"������"�����������"�� ���������'�!�������������� ��� ������ ������4�����;����'�6����"� ���������"���z-������������ ��������������'
����� ����?�����������������"�����������������&�&�&� �������� ��������'�*������o-���'�4����)���������� �����&������ ��� �����������"� &���� � ��������� �������� ����d-����'�?��������������������������������������������'�8����� ������������������& a-����� �� ������� �� ����� �����"� ��� ������ ?������ ��������� ���� �� ������� �� ��������"������������ �����������������'�0������� ����� ���� !�������� �� �������� .# ������� ���&�"� ���&�"� ���&�:/"� ���� ���� ���������� ������ ���������� ������ ������� �� �� �������������"� ��� ���� � �����"� &��� �������� �� ������ ���������� ���� �� ����� �� ��"� �� ��������������������"����� �&�� ������'
������� ������#���� ��"�����&�&�� ��������������-������ ��������������������!e-�������-���������)���&�������������� ����'�8 ������&������ ������� ���������&�&��������"������������������&����"�&��� �������������������'
0���������������������4����)����������������������'�!������� ���������������?�����1������������������� �����������"��������������� ������ �������"�� ����������������������"���� ���&��������"�������������&������"�&�����&������� ���"���� ������������������������������������ �&�"�4����)�������������������������������� ���'�4�� �����������"�&���������"��������������������"�;����������&"����������� � ����������e-&���������&���"����������"����������������� �������������� ��"���������� �� ������-���"� ��������"� ���� ������ ��������� ��������"� � ������� ���� � � ����� �� ����������� ������'�����������"��������������������������������'
175
!�����&��� ���"�� ������ �����'�0�������������� ������������������� �� �'�4���r-)�����������������������)�����"������������"����������-� ������������������������ �� ����������-���������� �� �'�>���������������������'������������ ����� �������&��������������� ������� ������������������'�4�������������;������� �������� ������?����������"��������&�&���� ����������������� �������������������&������� �� ��'
-�!��������������������-�������4����)���� ������������ ������'�-�8�� ��������&���"��� ������� ���"���� ����������� ����������'
-�4�����������������&����-������ ������'�-�!��� ������ �������� � �������:������� �������� ���� ����� � ��������������9�6���� ���� ����� ����������������������������������'
-�!����������������"����� �9�-���������'�����*���������� ����� ���;���"� ���������������"� ������������� ��������� � ��'
<�������&��������������&�����������"��&������������� ���������&������������� �������-����&���������"�������������� �����'
-�5��������� ������������-����������'�-�3�"�4����)�����:�0������� �� ������������ o-���'� !�������������� ��� ��������� ���� �� ����,������ �� � ����� ���� �� ���������� ���� ���'��������:��� ����������� ��������"�&���������"��� ��"�����"�&���������������"��&�������������� ������������ &������� ������������������������������� ���"� ��� ������&�� ��������������'�����"���������� ������ �����������������"��������� ����������������"���������������������������������&������������������ ���'
����������������������������������������2-�4�������&�����"�,�@��-�������-�������������������'�8 �������������������� ���'!�����������������������������������!����������� ��������������������� ��D���outh.
176
���������##��
Stare miejsca, nowi ludzie
����4����)���� �� &�� �� ��������� ��� ���� ����� �����&� �������'�*��� ����������� �����������"������������������������������������������ ��1�4����)���� ������ ��������������������"�&��������������������� �������������� ��&�����������"����� ��� ������&a-�������&���������������� �����������������!���������������"������������������������ ���'������������������������!��������������������������'���� ���"�&��� ����������� ����������&������&���� ���� ����������������"���������������������������"�� ��4�e-��)���"� � ��� ����� ������ �����"� ������ ���� ��� ��������'� ,���� ������� ���� ���"� ��� ���&�����������&������"����� �&�������� ���������� ���&������������!�������.!� �,� ��������/� �� ��� �� ������ � ������ ��� ���� ����� ����������� ���� �������'��� ������"����&��������"�������������������� �&��������������� ������������"��������-�������&����������������� ������'
>��������������������������&����������� �"� ���4����)���������������������������&���������������� ��*�� ������'������������������������������������������ ���"����� ����� ��������������� �� '�0������������&����"������ ��"��������������������&�o-���'���� ������������"�������� ������� �������������������"�������� ��� ���������������& �������������������&�������������"�� ���������&�������&������� �����������'
��� �����"����� ����&��� ����� ��*�� �������������������������������� �� ����������������������������������������� �������'�!��������������������� �"���� ��� ������e-����� �������'� 0� � ������� �� � �������"� � ���� ����������� ���� �� ����"� ������� �������!�����������������"��������"�� �� ����������&����������&��������������������n-���������&��"� ������ ����� �� ������ ������ �� ��������� ����� �������� �� ����&����� �������&�&������&"������&������� �� &�&� ���������"� ������ ��� �������� ���'�<����������� ����"����������������'�!����� ���� �������������������������������������a-������"��� �������������� ������������ ������������������'����� ��������"��y-���������"������������������������������"�&��������&������&����������"�&�������������� � � ���� �����������'�?������������������� �&����������"�� �� �����"�&��� � ������������� ������&���&�&�������������� ���������� � ����������'
4����� ��������������������� ��������'������� ��� ��� �����������"���������o-�� ������������������ �"��� ����������� ��������������������� �����������'�8��� � ������"������������� ������ ���'�,���������������������������&������ �����������y-������ ��������������"������� ���� ���'������������� ������������������������� e-� ������������������� ������������'��������� ����"���������&������������������������� ����"������&�"�� ����������������"������&�������������� � �����������������"����&�������������������� ��������������� �'
,������������� ��"���������#������"���&������ ��!��� ����&�3������"���������� o- ���������� ��� ��� ���� ������ �� ��� &��� ������ ��������'� !��������� � ����� ���� �o-���������������"����������"� �������� ���� �������� ������� �� �"���������������"���������������������������������������"�������� �������� �� ��������������� ����������������������&�������������'
�� �������������� ������� ������&������� ������������������&����������� ��n-����������������������� ��������������������������������������������'�4�� ������
177
4����)�������������������� ��������������"��� ������� ��������������������������'��������������������� ��������"������������� �����������"�����������������o-���"��� � �����!�������"������������&������������������������ ������-��������������������������������-���� ��������������������������"� &��� ������ ����������� ������o-��� �&��� ������ ����&�����"� &��� 4����)���� �� !�������"� �� ������������ ���"� ���� �������"����� ����������������&��� � ��&���&�������'
����������������������� ������������ �����& �� ����� �������� ������������� �� "����� �������������������"����� �������������������!�������'����� �������������������� �� ������� �����������4����)����'�������� ���� &��� ������ ����������� �����"�����&������� �����������������������������'
!��������������"���� ����������������&�����������-�� ��� ���������&�������������������� ��*�� ������"��������������������������D�������-���������������������� ������ ���'�4�� ��������� ��������������� ����"����������������������������j-����'�4���������������������������������� ����'�������������� ����"��� ����������y-����"���� ������������������&�����������"� ������������������"���������������� e-����'
-��&�������������������-������������������-�&�����������������'-�6�������� ���� ��������� � � ���� �� ���������� -� � �������'� -��� &����� ��� �����
���� ���������������������� ���������9– Z gwiazd?-��������� 9�-������������ �&����������'-�!�����������������-�� �����'-�0������&������ ������� ����-�����������"�� ��� ���������� �������������������-
��������������������"�� ����&��������������� �"�� ������&����������������������'-�0��� �&���� ��� �������-������'�-�0����� ��������&��� ���"���� ��� ����"���� �����:
����������������:�# ������� ��9-��������������������&����-�� �������'-�5������ ������ �������-������������� �&������� ������-���������������� ����"������
�� ������������������������������������������������� ����"���� �"������&�����&����������- ���"� ��������������"�������"������ &����&�� � ���� ���'�,��� ���:�����������*����o-� ������&�������������������� �� �����������:
– Kochany przyjacielu, co ci?-��� ������� ������ ������ ��� �� ��� ����������"� � ����� ������������ -� �������'� -
# � ��������� �������������&���������:!��� ���� ��"����� � �� ����� ��"�� �������������'-������ ���-�����������&�����������&�������������"������������������� �������-
����� ��� ������� �� ���!���������� �������� ����"�&���� ��������"�� ���� �"������������ ������������������&����"������������������"�&���������&���������&��� �������������ostatniej tej godzinie.
���� ������ �������������������������"����������������� �����"��������'�4�������������������������"������"������������������'����������������"�� �����������������"����� ����"����������������������� � ������'�5���������� �"� ����������������& ���������� ������"� ����� �����������'� 0��� ����������� &������� �����"� � �� ���� &��� �����"� ����������������"�������&���������������������� � ��'
-�0��"�������&������&���"�,�@�:����������&�������������<� ���"���������� ����������� ��������������������'�8 ��� �������&���� ������"�������������'������������ � i-�:�#� ���� ������� �&��������� ������������������:���� �������������� �������o-������������������������'�� ��������� ���� ��� ������"� ��� &������ .����� �� ���������������������/��� �&��"�������.����� ����������������� ��/� ����� ������� �������������
178
������ � ���'���"���������� � �������&���������"������������������������-�������-��������'
-�����������9�-����������'-�����������'''���� ����:�3������������&��"�������&���������������������"������"�������
&���������������"�,��� ���"� ����&�"������������&���� ��������������������"� ��������ojca.
0�����������&� &���� ������� �� �� ���� ��������� ������� �������� ������"� &������ �"� ����������� ������"�����������������2
-�8��:�-��������������&�������"�&���� � ������� ������-�.��� ���������"������:�;�:��������������:�����������&�����������/�-�&��������6�� ��'�3���������� �� "�,�@�:
-�# ���������������������� �����9�-���������������� �&����������������� ���'-�*��������������� ����:�0����������������������������"����� ������"��� ������ ���
�����"���� ���������������"����������������� � ���'��&���������#���� ��������������&�����"������� ��������� ��������� ������ � i-
�'�������� ��� ����������� ���� ������������������������ !�������"� ����������& �� ������������������� ���� �&�����;������ �?�����'�4����)���"���������������� �� ������ ��������������������������"��������������������������� �'
7�&���������� ����"�����&���� ���"����������������������"������� ����������������w-ny.
-�5�����������-�������-������������������&���"����������������� �����������'-��������������������-�� �������'�-�6��&������ �����������������'-�0�������� ���� �:�-������������'�-������������ ���������"� ���&������������������
��������������������������� ���������������������������'4��� �:�*������������'-�5���������-���������������'-�������"����������������� ������������������������������������������� �����
����&������:�3�"� ���� �:� ������ &������ �� ����� ��"� ����� ��"� ����� ���� �����"� ��� ������������ �������������"������������'�6��� ��������� ����������&�������������� ��e-���"�&��������'
– Zadziwiasz samego nawet pana Peggotty.-�6������������������������"���9�-�������������������.-�����&�������)������������� ���������-�� �������'�-�!� ����������������"��a-
���"��������������������������������������'���� �����"� �����������& �� ���&�����"�������������������������"���������)����������������������������������&��� ��� ���'
-������������:�,� ���&������-�� �������������-���������"� ������������ �������������"���������� �����&"�,�@�"�����������������������'���� ������������"� ����������a- ����&� ��������������������������� ��&� �������������"�����������������7��&��� 5 ob-����&�� ��������'� *��������� �� ��� �������������� ����������&� �� ���� ������ ��������"����&���������'������"�������������� ����� �'
-�5�������� ����:�-������������ �����������������'�-�!�����������&�������������'-���������� ����-�� ������-����&��������� � �&��������'�*� ����� � �� �����������
���� ��� �������� �� �"� ������"� &��� &�� ������ ��� !�������'�8� � ���� &�&� �������������������&���� ������'
-����������������-�������������������������-���������� �� ������ ��"����������i-����������"�� �����!�������������������&���������:���&������"���������� ��� ����������������� �����:�,� ��"������"��&��4����)�����:
���������������'-�0�������������������-�������'
5�7��&��-��������������������&��������������"���������������������������������� ��������������� ����&�-
������������������'
179
-�3����������������-�����������������&��������-���������������"� ����� � �����"��� ���� ���������������"��������"�� ������� ������&�������� �& ���'— 6������:�6������:�>���&��������������������:*�&��� ���� ���������� ��"� ����������"� ��������&��� ���&� �� ������ �� ���������������
����&������'�4�����������������������'-����� ��&������������������-�������-���������� ���<��������"��� ������ ������&��'
��������������"����<������������&����9– Nie.-����:�!���&������������ �������"����������� ���&�&������'����������"�������������� ��� �� ���������������������������&���������"�����������
���"����������������������&����������������������� � �������������4����)���"������������������������������&"���&�������������������������!�������'�0� ���������� ���tym.
-�8���:�-���������������&������������������&��������������'�-���������:����"�����&e-����<�������:
-������&���������9�-���������'-� 5��� ������"� ������� �� ��� �� &��� ���� ����� ������'�=� �� ���� �� ����������'
8 ���������������.!����*����/'�!)�:�����������:�!������������� ������'– Jak?-�.6����?�����/:!���������������&���������'��������&������� ���������������������������������&a-
��������������������� ������'�6�������������� ���"�� ���������������"��������������������������� � ��������'
-�3������������������"���������&���� ��:�-��������'�-�3����������������� ����� ���p-ny Ham. Na honor! Rycerski!
;��� ��� ������ � �������� �� ��"� � ����������� ���� ����� ���������� �� � ������ ������&�������'�8 ������� ������� �����"��������� �����������"����������������� u- �������)����&����������������&���&���&���� ����������'�0���������&"��������&�&������������������������� �������"� ������������"��������������������������������'�!��������� ����&��������"���������"������������� � ��������'
# �������������������"�� ������������"�?�������� ������ ������������������������y-&��������������������������������� �������������������������"���� � ����� �����"��a-��������"��������&������������� ������"� ���������������"���������� &����"���������'��������� ��� �� � ���� ��� ���� �����������'� !���&������ ��&� � ����� ���� �� ������� ��&�� ���'�,�����������������������"������������������ ���������������'
0�������������"� �����&��� ����� �����"���� ���� ����"������&����������������a-����������'������� &�&� � �������������&����� &���� ������������'�4����� &�&� ���������"������ �������&���"�������� ��������� ���'�� ���������"��������������������� ������������ ���������� ��&����'���� ���"������ ������������ �������������y- ���������������������������������'
-����������������������� �������������� ��� ������������-�������"�������&���������&��"�4����)���'�-����������������9:
!���������������&������ ����������� ��������'-���������������������&�������-��������'-��� ����������&��������� �����&�������������"������ ����"� �������&��������� �i-
���&���&������������������������������������'– Czemu?-�;�"������ ������"� ������ ���� ������� ���� �� � �����������'� 4�� � ���"� �� �� ��"
��������������9-�4�� ����������������-������������ ������������� ������� �����������'
180
-������:�-����������� �&�����������&�������4����)���'�-�8 ������������������������� ��:A teraz na obiad!
8 �&���������&� ���&�����������&� ���� �������������������� ����� �����������'�,���e-���� ���������� ��������������� �&����������������������������� ��� ��"��������������������� � �������'
�����������<��������1� � ��������� ������ ���� &��� ������'�0�� ���������&�"� &��� �� ���&������4����)����������,�����"�� ����� ���������������������B��������"� ��� ����� �����C"� ��� ��� � ����� �� ��� �����&�� ���'� ����� �����:� <���� �� ������ &���� ������ ���������2�.��� ��&�����"� �� ���&���������� �"��� ����� ����"��� ��������/'
!���� ������ � �� �� ����������� ����&"� ������&��� ���� ������ �������� ������ ���"� ��� � �������������������"����������������&'
-�����������������������-�������-�����6���������� ���'-���������9�-���������� ������4����)���'– Panna Mowcher, za pozwoleniem.-����&����"� �� �� ��"���������������9-�5���� ��"����������������������"� &������� &�����"� �� ���� &�&����&���� �������� �
������ �&�� ���� �������� ���� �� ���'� 4��������� &��������� ��� ���� ��� �� ������ �� ���������"�������������������������� ������������� �� ���'
-����������� ������"�,�@�9�-������������4����)���'������� ���-� ���� ����<�������������� ��� �����������-���������������"� �����
��������&���&��������� ������������ �������6�����'-�0�"� �� ������� ������ ����� �� � ������:� <�������"������� ����� ��� ����6�����"
� �������&���'������������ ����"����� �� ���&� ���������������������&��4����)����� ������� u-
��������������������'�0��� ������ �'�6��������������������� ���� ��������������i-����"� ���������� &����� �������������������������������'��������� ������� ��������������������<�������"������������� ���������"����������2
– Panna Mowcher!4��&������� �� ����� �� ��� ��� ����������'� 4��&������� ���� &������"� � � ���"� ��� ���
���������������������� ������&������"���������������������& ���&����� ��������������������"��������"�����������"������������������������"�)���������������������������������������������������&���� ������"������������� �� �� �������������������'�!o-��� ��� �� �� &�&� ���� �� ����������������������������'�!����������� �����"���� �����"��� �� ��"� &� �� ������� ���������� ������� ����� ��"� ���� ���� �������� ������������ j-��"��������������������������� ������������ �� �"������ �"���������������������� �"��o-�������� �� �������'�,���� ��"� � ����� ��� � ��"� ����� ��������"� �� ��� � ����� ������������������&�����������"��������������������������������������"������ ����� �����������'�,�&��������4����)������� ������������������'
-�����������&�-�������������&��������������&�������-�&���������� �������������a-����9�8"��� � ��"����� ������������:������������� ����:�0��&����& �"������"��������:���������������� �����"�����&�����&�:���"���"���:�6��� �������������� "����������������-���"�������� ��������������'���9�!��� �9�3�&�� �������������������&����������"� �� ��"� ����"����� ���� �� �� ���:� 5�������������������������������� ������������:�6��� ������������ ����������������-�&�������������&�����"� ������������"� ������&�&��������i-wej matki.
6��������"��������������������"�� ���������������������������� ��� ���������� �������� ������"������&��������������������-������"������&������������&�&������'
-�8"������ �������&�:�-����������������&���������������������������&���������� �����'-���� ��������&�����"������4����)�����:�+������'�!��������� ���� ������ �����������
181
����"������ ���&��������������������� �"������������&"����������� ������������������� �����������������������&���� �����'
-�������������� �������������&��-���������4����)���'-�#� �&�� ���:�-��������������&�������������������� �����"�������������������o-
���������'�-�#� �&�� ���:�0�����"� ������������������� ������� ��6�����'�������� ����:�3�� ���:�7��������6��������� ������'�������� �������:�3�� ����:������u-��"� &���*���������"���������:��������� �������� ��� ��"� ��� &������������� �����'!���&���"� �� �������&������������"������� ������� "����������'
-������������������ ���9�-��������4����)���'-�3�:�-���������� ��������������� ����������� �����������������������'�-�3�:
�������&�����"�����&�&� ���������������� ����� ����������"�������)�� �����"��� � e-�� ��������� ������������'�3�:�3�����������������"�&����� ����&� ��� �������9
– Nie wiem.-� ������"� �����"� ������:� 8������ �� ��������"� ���� �� � ��� ��������� ��� ��� �����
kruczków.0�� ������ ��������������������������� � ���� �� ��&��������'�,����������"���� a-
��������� ������'�6���������������� �������� ������������������"� ����������� �� ����� ����� ��"� ��� �����������"������������������ ��������� ���������'�0��������������������������"���� ��������������&���������������'
�������������������� ����� ����������"������������ ��������������������������r- �"������&���������� ��������������&�B�� ������������������������C�����������&�������)���������"� �� ��"� ���� ������"� �����������"� ��������� )�����"� ������������� �� � �y-���"�&������������������ � ������� ��"������������� �������������'
-�������������� ������&�����9�-���������4����)����'-�!��������)��� '������� ������������'-�4�� �����������-������������&������� ����������������� ����&������� ������������e-
���'�-��������&��������'6��������"���������������������������"������&������������������������'-�7����������:�<� ����������� ���������'�6����������������"������������)��� '8 ����� �������&�&"�������&��&����������������������������� �����'-�3"�&���������&����������:�-������������� �&���������������������'�,�������� �w-
�������� ����&�&�����������&����������������������&"��������&�������'-�5�������������������� �� ������������"������� ��9-������������������������"�����6�����9�-��������4����)���'-���"� ��"� ��:��� ���� �����:�6���� �����:� -� ��������� ������������������& ��� ���"
������������������&�������������� ����'�-�(�������������������������'�!�������:�0a-������������������3"�*"��"� �� �&������������������������"����������&�������������u-������& �����������������������������������)� ���'
-�>���&�����������&���������������9-�(��������������"������'�,������������ ������ ������������������������a-
znokcie.-�;�&��������9-���������"�&�������"���������'�0��� ��� ���� �� ����� ������� �� �'�3�� � �������i-
������&��������:�>� ���������� ����"���&������������� � ���������������'-�7�����������"�����6�����'�4������������'-�0�������� �"������������ �����������'���������������� � ��� ���������>��&�"����
�����'������������ ����������������������� ����������&��������� �'�4��������� �'-�3��� ���������������������� �����:�-��� ����������4����)���'-����"�������:�-�������"��������������&��������'�-������������� ����:����������
���������������������������������:�3���������������������� ������������:�8�"��� �-
182
��&������&��������'�0������������������&����������� ���'�0�&��������������������� ��� j-�'� !���6������ ����� �������� ��� �����"� &����� �������� � ���� ��������:� !�����&�������������� ������������������"�� ��������������������"� ���� &������ ���� ��"� ��� ����������������� �����'���"���"���:�0�����:������.���������������/"� &�����������&�� �� !���������"� &���� ��������� ����������� ��������� -� ���������� ����&���������������&���������������������������������������'
4����)���� ���������� ��� �����"� &�� �����'�!���6������������������"������������"�������'
-����� ��"� ����-���������������&��������� ������&��'�-�3�������� ���������'�� � �������)���� �������������������������'
�� ���������� �� ������� ��"� )���������� &����� �� B������������������� �������C�������"�����������������'
0������� ������ ����� ��4����)�������������������������������&��������������������wkrótce na stole niby na estradzie.
-�5����������������� �������������������� �������-��������-����������"������������ �� ���"�����&�����'
-�0�������� ���-��������4����)���'-�3��&��-� � ����'-�8 ����:�3����������"����"����:��� ����"������������� ��'8 ������������� ��4����)����'�!�������������������� ���������� �������"������ �� �
���"� ��������&��� &�&�����������&��� �������� ���� ������ �������'� �� ���������� �������� ��������������� ���&���&�� ������ ������ ��������� �&���&� ���� � )��������&��� &������������������������������������������&�����"��������� � �������������'
-�!���������� ����������-��� ��� ��������� ���������� ������������ ��&������u-�����-� ��������&� ��� �� ������������� ����������������������&��������'����l-��"�������:����������������������&�������� ���������'
6��������"������������������)�������������������)���������"��� �����&����������������������������������������������"��������������������� ��4����)����"���������������&��y-kiem.
-�3�����������!�����@�"�����������:��������������9�-��������������&�������� ��twarz mego przyjaciela.
-����"������'-���������������:�����������:���� ���������-��������������������������������'
!�� ������ �&������� �������'''�# ��������������� ��'''������9– Szalony!-����������������� �'�!�� ����'�8����� ������� �����)����������)����� ���������6a-
dagaskaru.– On, Charley?– On sam. Naturalnie, nie posiadali tam balsamu z Madagaskaru.-�4��������9�-�������4����)���'-�4�����:����� �� ���"��������:�-������������������������ ������'�-����������'��
�������� ������ ����"������ �'�5���� ��������������������������� � ��'�.��������o-����������"�����"����� ��� ���9/�.>��"��������� ���9/�-������������'�.�����������e-���"� ���� ����"�������������������� ����&��������� ����������&���"������������z-�����'''/�3������"�������-�����������������&�������������������4����)�����-���������&� ���������������"����&������&'''������������"�������"�����������������'
-�����������9��������9-���������� &� �� �� ������-�� ������� �����&�������������'� -�!��������������
��&���������� ��� ������ ��������������'�7������������ ���&������'�!����� o-�������������������� �����"����������������"�������������� ������������"���
183
&����������������"��� &���������������� ������ �� ����������� �&� ���"������������� �&�"� ����"�� ��������� ������&��"������� ���'�������'�� �&������ ��"������&������������� �� �"��������������&������2� &�������� ��9�������� &��������� �� �9�!������"������wam, pociecha!
0������������ ���������"����&���&��������"�����&���&����"���������&���&��� ������4�e-��)������������&���&������'
-�3���-��������-�����&��������������������������������������"����� ����������� ����'��������� �� ����&�����"������ ������������&��� ����'
-����� �������9H(������'�3������"� ����� �"������������&��� ����'-�;�:�6������"�,�@�"������ �������������&� �����������������'�5����� ����"�,�@�9�-
������������'-�8����������-�� �������'-�3�:�-�������������������������������"���������������&������������ ����������o-
��&���������� ������������4����)����'�0��� ���������������� ����� ��"�������������������� ���������������������������&��������������&� �����"��� �������������&����sufit.
-�!�������������"������������)��� 9���9�-�����������������'-�0��"� ��&���&�-������ ��������4����)���'�-�8�����"����������)��� � ��"�&� �������
�������"�����������&�&����� �������'-�*�����&������&���9���������������:�!�������:�<� ��� �������������:���9�0����� ��&�&
!����"���9�-����������������&������� ��������������������������������������&������"����������������'
-�0��"����!�����-�� �������'�-�0�������&�&�?�����'-�3�:�-���������������������&��������������-�&��������������������"�&���������� t-
ka!���������&�&������&������ �������"���������������������&����"�� �������������������
������"������&� ��� ��� �������������� �����'-�>�������������&��������"��������"�������������&�������������� ��������"�����&
����&"������"��)���������������'�4���&���������&�&������ ��"������������ ����� �����'-��� ����:� -� �������� 4����)���'� -� ;�"� �:� 3� ������ &�� ������� �� � ������� ����
6��������� ������"��������������&�������������� �������1���� �"��������&��ó-����"�&���������� ����������"������&����.8������5����/"�������"���������������� ���&"���������� ����������������'� !������ ������2� .8���� �� 5����/:���������� ��� ����� ���y-&������������&������ �����'�0���������������� ��;��"�!�����������������"��a-�� 2� � ������� ��������� ��"��������������������������� ���'�6����������������&�"�������������������"���������!�������"�������������� ���������� �"�������"������������������ ���'�0�&������&���������������������������:�0������������������ ���������& a-������������������������������������ � ���������� ���������������������������y-&��������"���&������� ����������"������ ���� ��"� ���� ���������������������&�����������������&"����� ��&�&� �������"������ ����� ��� �������&�����������"���� �������� �������� ���'
!���6��������������������������������������������"�����������'�4��� a-&��� ������������ ���������� �� ���� ����������'�# �� ��������"��� ����� ��������o-���������2
-�3:����"��������������:�-��������� ���&������ ��� �� �����������������������'�-,� ���:�*�� ��� � ���:������������������� � ��������������1�.�� ���������������� �u-��������/'��������'��������������?'"� ��&������ �"�������������������?'"� ����������'�������:�����&�� &����&�������&2������"�������� &�&�?�����"� ����������"����� ���9���"cha, cha! Panie Copperfield! Jaka ze mnie trzpiotka!
184
7���������������������������� �������������� ���&2-�0�"�����������"����������������� �"�4����)�����:�6�������&��� �� ����� �� ������e-
��������������"����������������"������"�������������"������������:�3���������*�����"kochanku. Kolej na pana Copperfielda.
-����"�,�@��-�������4����)��������&���-������� ������������9-�,�����&�����"���� �����&�-�� �������'-�0����������&����"�������-�������������������&������������������������-������-
��&���� ������������� ��'-�,�����&������-�������������-����������'-��������������-���������-������������������ ������� ��'-�0��"� �����&�����"���������'-�0�:���������������"���9�0��9�������������������'��� ����������'''���9���������������'�*���� ��� ��������� ����&�� �����'�!���6�����������������
���"������� ������������� ������� ����������������)���������"��������� �����������a-���&������� ����������&���������������&�&�����������"���� ���������� ������������������������������ &�����&�&���������'��������������������������������������� �� �����������a-��������������� � �� ����������� ����������'
-�3���������9�-��������4����)���'-�!�������������'���9�!��������� ��"� ���� �"� �����������&�:� -� ��������'� -� 5���� ��
mnie trzpiotka, panie Copperfield?!������������"�� ��� �����������������������"��� �����������&���&�&��&�������j-
�������&�'�!��������� ����� ��� ������������"��������������������� ��������������� ���������'
-�������� ���:�-����������� ����&������&������� ��'�-�����������������������9�� �&����"�������������'�0������� ����� � �� �������� �� �����"����&� ��� ����� ������������������� �� �����'���"���"���:�#������"������� ���:�3�������.������������������� o-��:/"������������"������������&�"���������������������������������'����������"�����������)��� :�4������ ���"� ������"���� �������:�3���� ���������������:������� ������"� e-������:�0�"����� �����'������������2� ���� ����:�,���� ����:
6���������"������ ���������������������"��� �����&�����"�������������������������� ������� &��� �� ������������������� � ����� ��� ������'�0�� ������ ����������� ���&������"�����&��"��������������������������������������������9�.����������������/�- � ��������&�������������������������������������������&��������'
!����&�����&�&�4����)������ ��������������������������� �������"����������w-���� �����������������"� ������� ���� ��� ����� ��� ��������'�0���������� ���� ������"��������"� ��� ����6��������� ��������� �������� �� ��������� � �&�� �� ����� ������'�������� �������&������������������ ������������������"����������������&���"�������p-�"�����'�6�������"������������"���������� ���"����� ��&���"����&�&����� ��������"��<� ��������������&�"�����������������������������������&����'�4�������������&�&������ ���������������"��������������������&���"���������� ��������������"����&���� � ���� ��������9� 0��� ������������ � ����� ��� �� �� � ��"� ��� &���� ����������"� ��������� ��������� ��&� �������������'�0���������4����)���������� �������������� &�&����������"���� ���"�����������'�6����������� �������&�)���&����'
!������������ ���������� ����������������&��������������������� � �����������4����)������������&�������&������&�&��������'
�����&��� �� ���"�� ������� ������������������� �� ��������;���"����������&�����"����?������&�����������'�4����������,� ������������������� �'
-�*��-����������������-�?������������������������ �����������'-����� �� ���&�-������������-�������� �����& ���������������������������'
185
-����"�� ��������"��������-�� �����"����������&����������������������'�-�3��������a-���'''�� ��������� ���� ����"�������?����������� ����&'''����������������&��������'
-�4�������������������������������������� �&����������������� ����������� �����'-�0��������������������-��������;��'�-�����������������������������"����� ����������
od niej jak od zarazy.-�� �&��������"����&�� �����������������������"����"����� �����'-�,�������� ��"� ���� �'�0��� � ������� ������������ �� ������ �����"� ��� ����� ��������
���������� ���"������������"�&���������� ������?������&����2�.?�����:�?�����:�0���a-����������:������&������ ����'�0�� ����&��������� � �� ����� ��� ����/'����u-���&���������������"��������,�@�'
-�!��� ��-�� ��������-������������?�����9-�?������������2�.6����"������:���:�6����:/�8 �������������������������8����'-�!����������&���������� ��:�-����������'�-�*�������&� ���� �����������"�������� i-
���������������������������&���&� ��� ���'�!���������9-�6�����? ����-�������� ����;��'�-�8�������������������� �?�����"��������&�&����� ��n-
ka.-�0���������&�&����������'����� ���&9-�8���� �� �����"� ��� ��� ���� ������ ��������2� .?�����"� ?�����:� 0��� � �����&� ���� � �
���"���������� ��� ����������&�����/'����������������?�����"��������� ����������������"��� ���"� ������&'''�������"�������"� � �����&���"��� ���"����������"������������ �- �"��������� ���� �"���� �� ������������� ������ �"�� ������ ������� ������� ������&Emilki.
������"�������������� �'�4��������� ������'-�������?����������������������������� ����&�&�������������2�.!�& �� ��������"��o-
����&�&���"���� �������� ���������������������������������������������"���� ������&��� j- ���"�&��������������& �/'�������������� �������������"�� ������&��������� �'�!�������� �������"� &������������'������������������9�6���� ����������� �"����� &��� ��� &�&��d-�����"�� ����������������'
�������������������������"���&����������������'-�3�&�����-����������������������� ��������������������������&����&� ����-��e-
�� � ������ ������&�&"�� ����������������"�&�� ���� ������"�� �������������&����������� �������&"�������"���������������������:�0��� �����������&��������?�����:
������������ ������� ����� �� ������ ����� ������ �� �������� �������������'�������� ���������������������!�����������������;���'�������������&��� �����������&������i- ����"� ����� ���� ��� ���� � ��������"� ����&� ��� ���� ����� ����� �� ������ ������ ��������������"������������������ �������������������'
,��������"� ��� ����"� ��������� ��������� �� �������� �� �����"� ��� ������ �� �����"���� � ������"� �� ������ ������� �� �������'���� �������� �� ��"� ��� �� �������� �������� ��������� �������������?�����"� ������&���������������������������&'�0�������������&�&� � ���������������"�� ����������������������������&�&������"��� ��������� ���������� �����������&�'�!�������� ������������"��� � ���&���?�����'�0�����������������������������������������������������������������������������'
!�������������������?������������&������� ��;���2-�6�����������&����� ��<� ���-�������'
— ������ ��<� ��9�-���������� ��'4��������� ��� �������� ������"� ���������� ��� ����� �� ������ ��������� ��������-
�������������� ����������������"� ������������� ��������� �����&��� &����������'!�������� � ��������� �������'�8 �&������������������������������ &���� � �������������������������������'
186
-�<����&� �������� ����� ���&�-�� ��������� �����������"�6����"��������������������u-����'�-�0�����������������"����-���&���������'— ����������������9�-�������;��'!� �����������������&��������������"���������������������&�����������������������
���&�"�&���� � ��� ����������������������������������������������������'-�!������������������������-������������?�����'�-�0�������������&�&���������9�!��� �"
ciociu, prawda?!�����������������������������������������&���������'-�!�����������"�&�������� �����������-��������6����'�-�#����&�&��������������������"
������� � �����������&'�8�:�-��������� �������������������-������&�����������������e-���"�����������"�� ����������� ������ ���� ����'
?���������������� ���� ������������"�����������"����� ��� &�&����� ��� ������ ��- ���"�������������������"���������������������������"������������������&���� �����&�����przy mnie Hama.
-����&����"����&�"�?�����:�-���������� ��"��������������������-���������"������&�"twoje, nic mi niepotrzebne, tylko dla ciebie.
=���� ������ &�&� ������'���������������������� ��6����'�0�������"���� &�&� ���'��i- ������"� &��� ������� � � ����������� &�&��� ��� ���� ����� ��� ����&��� �������"� ���wystarczy.
-������&"���������� ��-������������������&���&�&�����'������"������������������������������������������������� ����'�0��������������������� �"
&���� � ����������������������������������"������ �� ��������������&�&����������'��a-���������������&����� �������������'
# �� ����� ���� �������"�?����������������� ������������� �� ���&��� �������� �������������������'
-�?�����"�������:�-�������&���&�������������������&������� �����������'-�8�"�;��:�-����������������&��'�-�0����������&��������� � ����"������������"���
������ �������� ������"�&��� ���������'-�(�����:��������:�-���������&��;��'-�0��"���"���:�-�������������������������-���� ������"��� � ���������� ������y-
�:�!������"�&���� � ��&�&��������������������'-�0� ������������������������"�����������&�������-���������'�-�0���&���������"
����� ���������'���"� ������ ����:��� �� ������� � ��"� &���������������� ����������"�� ������������������'
-�3�����������������������-������ ����;��'�-�6�&���������������������������� ��"��y-��������� ��:
-�3��������� ���"���� ���'����������� ������"������������� � ��"���&��������������u-��&�'� 4����������&� ��� �� ��� ��� ��"� &���� ��� ������ ��"� ������� � ������ ��������"����������� ����� ������������&���&���������������'
-�*�� �����������&�:�#��� ��������:�-�������������;���������'�-����6���������������������"���� ������'
-�������:�-�������?�����'�-�������"��� ����� ����&"�����������������������������e-��'�������������"�����������'�8"������&�"�����"� ������&���������"������ �������n-nam.
!�������������������������"����� ����������?�����"�� &����&��������������&�"��������jej w oczy.
-�>���&����"�������:�-� �����������������'�-�;��"�������"�����&:�,�@�"����������� �� �����������"�����&���:�!�������:�����������������"� ���������"�� �������&���'������������������� ����������������������������������������� �������������"������&�:�8&"serce! Biedne ty moje serce!
187
8�������������������������&���&�������������� ������������������� �����"� ������-����������"����������������� ���� ��� ������&�&����������B�������&�&��������� �� ��� ��� ��������C"��������� �������������'
,� ���!��������������&����&�"�&�������������&�� ������"����������"�� ���&��"������&�����������'�4��������������&�������"��� �����������"���������� ����� �����'����������������&�����������&�&������'�4�� ������������ ���"���!�������������������&�&������"���������������&�����������"�� ����������&����������������"�� �������&��� �� ���"��&����&���������'
��������� ����� ����������� ��"� ������� ���� ���� ��� ��������� ��� &������'� ,����� e-����"�&������������������������������������������������� ���"����������� ��������&��������"���� ��� �� ���������� ���� ����������������"������������ �&����� ������ �j-������6����'�?������� ������������������������������������������'
188
���������##���
�� ���������������������
i obieram zawód
���!��� � ��������������&����"� �����&������������������?�����"�&�&���������� �&����6����"���� ������������"������&������&�&��������������������� �� �������� �����"������������ �����&������������'�,�������������������������������������� ���"�&��� �����& ���������"� ������ �������� �����������&�� �� ���� �� �������������"� ���������� ��� �a-������ ����� ���&� ����"�����������������������'�!�������������� � �"� � �&����y-&��������"���"��������&�&������������� �� ������������"��� ������������������� �������������&������������������������ ���������������"������������������������ ������-�����&�&������'�!������������������������������� ������ ��"��������������� � ������&�&������������� �����'
# ����� ��������� ��� ���"��� ������ ������ �������"����������"��������&�4����)��������� ���������� �� �'�(������������� ������ ����&���� ���� ����� ������ �����������&������ �'�!������������������������� ����"�� �������&�� ��� ������� ������������&������ �������'�!��*����������������������&�� ����� �����"� ������������"����������y-� �����������������������������������"�&���� ����������������������������������� �&���������D������'�!���������������&�&��� ������&�� ��������������������'����������� .8������5����/��������������"�� ������������"�������������������� ������4����)���������������� ����� �� ����&�� �������� ����� ������"� ��� &���� ����������� ���������� �����������"�&������� �����������������������&���&��������� � ���� �������������'�5� ��������"�� &�� ��������������"�����������&������������ ��'
-�0�� �������������&����9�-����������<������������� �&��� �� �������'-�0��"�����������"������ ������������-�� �����'-�4��������&������� ������� �������������-���������4����)���'�-����"������������� o-
����"��� ����'— 8���������������-�����������'<������������������������ �����&�������������������������� � ��&�����������1���� �
��������-�����������"�&�� �����������������'�!���������"���������������������&��o- ����"� ��� &�� ��&��"������������������������&���"� ��&��������� �� ������������� &��egipska piramida.
6����������������&����"�4����)����� ��������� �����������'���� �����"�����&���������������������������������&���"����������������"�&����������������������������� e-���'�0�����4����)�������������"������ ���������������&���������������2
-�8 ����&����"��&"�,�@�:�-��������'�-����������������������������������� ���9-�3����:�-��������� ����&������������������-�� �������'– Czy to warte zastanowienia?-�7� �� ��:��������������������"����������&�������&�������������������������������y-
��������� �'-�6������ ��&���&�������� ���9-�������������� �"������������������'
189
-�3���������������� �&���&����� ������-�������������4����)���'�-�0�������������"����e-��������"����� ��� ���������"������ ����������&'
���������� ���'� 7������� �� ��� ������ ���� �� ��� ��� � ���� � ����'� ���&� ������� �����������������'
-�3�������������������������9�-��������������&���4����)���'�-��� �&�����������y-���9
-����"�� ����������"���� �����������������������������'-�;�:�-���� �����������4����)����-����� ���������� �������������'����������������&����������������� ������� ����� ���������������2– Czy wiesz, co to proktor?-�>� ��&�� ������������������������-�� �����'�-�5��������&��� ���� ����������� ����
�����������'�!����"�������&��������&�������,������G�������� 6"��������� � ����� ������ ������������������������ � ����������'���������� �������������&� ������������� ��,������G�������'�5��������������"�� ������� ����&����������������"�����������&�� &����������� �����!��������"� �� ������� ���� ���� &��� ������"�������&�� ����� �� �������? ��r-dów7"� ��������� �� ���"� ����������&�� ���� ���� ���� �� �� � � ����������� �� ��������������������"��������������������� ������'
-�!������������"�4����)�����:��������������������������� �� ����������������9-���������������:��� ������"� ���������������� �� �&���� ���������&���������a-
������ ����'�*� ���������� ��"���������������������������������������"������&���� ���������������� ������������ &������������������������������������ ������� ���w-���'����������&�:��������� ������:�<� ��������� � �� ���������"��������� ���&������������� ����"�������� ��� ���"���������"� ����������"�������& ������������������"��������������������'����� ��"������&����������&���� ���� �������� �������'
-������ ������������������������&� �����������9�-��������������������������"������������'
-�0��:�-�������4����)���'�-�3 ����������������� ����������"��� ���"�������������� r-��������� ����&���������� �������������� ��������� �&�������"����������� ��������"��e-������������������������'�!������������ ����&��������� �������"�����������������������&���������&�������"������������������������� ���"��������������� ���� ���&'�;�:����� ���������������������������� ����������� �����&�������'�,�������� ��������:
4��������4����)����"����������,������G���������������������� ���������������'�!����"����������������������&������� ����� ������������������������'���������o-��������������������������� ��� � �� �������"�������"��������� ���������� &�&��� ��� ������������������������������� ���������������������������������������������"����������������������� ����������������'�!���� ����������4����)������'
-�*�� �������������������������&��������-������ ����-���������������������&�����u-nek dla Doctors' Commons.
� ��������������������"������������������������'�����������������"�&���������������"��&����������&����������� ��<� ��"�� ����������������� ����&�������������������n-������� ���������� �����&�������� ��"���������� ������ ���"����������������grozi wszystkim domom stolicy.
!� ������������������&����'�>���������������,������G�������"������� ������������"� � �� ������� ���� ��� � ��� ���������"� �� 4����)����������� ���������� ���� ��
6�,������G��������-�.4�������������,��������!��������������� ������������������� �����
,���������4� ���3 �������&�/'�!������ ������������ ����� ����������������� ��� ������� ���-ców 34 proktorów.
7�������? ��� ���B�������? ��� ���� 7"�? ��� ���� 77� ��? ��� ���� 777C� ��������� �&�����������M777� �M7N��������������)�� ���������3����'��������������)����&��������3������������������������������o-dawstwo.
190
������������"�������� ������� � ����� �� ������'���<� �������������������'�4�e-��)������&����� ����� ��"�� ����&���� ��� �����������&����"� &������� ����������������� ����������������������������� ���'����������&��������&�������������������'
6������� ������������������'�����������"�&���� � ������������ �����&��������"���� o-���������������������������"������������ ��� ���"����&���� ����������&������"�������� �����������"�� ������� �� ��� ���� ������:
-�3����������������������,������� ����-��� ����������������'�-�5���:�5�����������"Janet!
5���� ������ ����&��"� &��� ����������'�������� &�� �� ���� ���������'� ������� ���������nos.— 7�&������&�"����������������������-�������'�-�(��������������&"�� � � ����&�����'(���� �������&������������������2
-�0� ���������������"����,�������&������������� ��� ������������'�*����&���������� �&�������'����� ��� �������&����������5���"� ��� ��������&��&���'�<���� &� ������ �"���� �����&�����&"����������&�������� ��� ������������ ������& ����������'
4������������&�����������'-�������"���� ������ ��"�������"���������������-��������-� �������"���"��
��������&�� �� ������������"��������������6�� ����G�'�5� ����&���&������,�@���&��������������������������������-����������� ����&������������������-��������� �'''�*� ��:
5��������������������������"����������������������&������ �������"������������"������������ ����������������� ��� ���������������������������������'�0���������&���to bynajmniej ciotki.
���������� � ��� �����������������"����������������������������"�&����������&����&"���� � �� �� ������ ������� ��� &��� �& ����&� ����� ���� ������ �� ��"� ���� �� �������� ��"������ �������������)��'�!� ��������"������������������&�����'�*�����������������"�������������"���� �������&�����������&�����"�&� �������'
-���� ������ �� ��� -� ������� -� ��� ���������� ��� ������� ��� ����� ���� �� ��������� ������������������� ����&����&�����&����� �������������������������'����"������o-��� ��������"� ��� ������ ��� ��� �� �������9�6���"� �� ����� �� ��'���������� ��� �� �� ���������� ����'
-��������������������������"����������������������������9�-���������'-�3���� �������:�-�� ������'�-�0�������� ������� �����������&�������������'0���� ������������� ������ �����&�������� ������������� ������"� &� �������� � r-
�����������"�������������� ������������������������������'�# ��� &����� ������������"5������������&�&������������������"�������������������B��������&�����������y-���&"�.������ ���������/�-�� &������������C'�8������� &�&����������� �����"� ��� �����������&��������� ����������� ��� ��������� ���� ���� ���&������ �� �����'�!������������� ��� �����&�&"�&���������"������������������������� ��������������������"����������o-�������������������)�&���������'���������������������"����� � ������)�����"����i-&���������������"������������������� ��������'
-�0�"������-������������-��������������������������9�3�����������&�������� ����������������9
-�8�����"� ������ ������� -� � �������'� -������ ���� �� ���� ������������ ��� 4����)�r-���'�!� � ���������������&���'
-����������&:�-����������������'�-������������������������:– Jedno mnie tylko zastanawia.– Co? Powiedz co, mów otwarcie.-�8��������� ������ ����"�������&�������&�� �� ��������� ��������������� ����
kosztów?— �������)����"������&"��������&�-�� ������'
191
!�������������� ����&'-�8����������"�������������"� �����������������-��������'�-�!��� ��� �����)��'
*����� ������������&���� ���� �������� ��"������&����� ���������&����������'����������������� �����&���������"������������������������������ �������������w-�������������'�6���� �������&���������� � �������� ����9����������&�����"������������"����������������������������� ����������������������� ��9�,���&"�&������������������"���������"� �������� ����� � ��������������"������������&������&���� �������������&�������&�������� �������� ������)���'
���������������������������"������������&�������������'�!����������������������������������������� ������"������ �&������������������"������� ����������������2
-�����:��������������:�5� ������������������ �����"�������� ���������������i-����"������ �����"����������� �"�����������������������'�,���������������������� ��� ������ �������'������� ��"�� ��������������"�&�������������:�,��������������"� ��w-��"����������������������� ������"�&����������������&������������������������� �:
��������������"��&������������������ ������������������� ���&2-�0�����������������������������"��� ��������"����������������������������&�����'
6����������������������������������������&������������"�� �� ����"����������a- ��� ������ ��� �� �� ������"� ���� �����"� ������� ����� ��� ���� ���� �������� ��� �*������������� '���������� ��� ��������� ����������"� �� ���������������������� �� ������������������"�� ������� ��� ������&������������"�� �����'�8 �� ���� ���� ���������a-��� ���������� �� ������ ����'�,���� ������������� ��"� ����������������������'�0�������� ���� ���������-���������������� ��� ������������-����������� ���������y- ���� ���� ������"� ����������&�&� ��������'�*� ��� ���������� �� �� �������� ��� ������������ �� ��������"� ��� � ��������� ����� ������ ����"� �����&���� ���� ��� ���� ���� �o-�����"�&���������� ���"������� ��������� �������&���������'
!������������������������������������&������������"�������������������������� o- ������������ ���������"������� ������������&���������� �����&"�� � ������������� �o-����&������� ��������'
-����������&����� ������� ������������������-����������-����������������ó-����'�3�������������&����'�5����������� ������&� ������ ��������'
,��������&�����������������������������'�!���&���&� �������������������������� o-����������������������������������� �� ����"�����& ������"����������������'������&� ���������� � �����&�'�0� �������� ���������������� � �����&������������������'
0���&����������� ����� ������������ �����������������4��������5��������,������G������'���������� ���������"� ���<� �� ����������� &���� ������� ��������������� ���&���"����������������&������������ ���������������������� �� ������ ���'
��������������������+�����4������ ����� ���������� ������������ �����'�,������ ����&������� �������������������������������������������������������������� ��"������������<� �����;����� �����������������������'�!����'�,������������&��� �����j-���"�� �����������"����������"�����������"������������������'�5� ������������������� ���������������"� ������ ���� ���������� �������� �� ��� ������"� �� ��� ������ ������� ���������������� ��������'
-�����:�,���������&�:�-��������������������������'�-�0������������"����������'-�0���� ���� ������� �������� -� ������ ������'� -�0������ ���� ������ ��'�0���� ������
��& ���� ��������������������"���&����������������������&����������'-������"������:�-�������'�-�0������� �"�� �������������'�!���������"��� �����:-�3������*���"�������:����&����� ���������� ���'�������������������������&� �����'�6����������������������������'-�0���������������"�������� �&�����-���������������� ���������������� �� � ��'�-
8�"�������&���������&� ������"�������������������������'
192
-�6������������������9-����"�����"�������-�� ����������������-����������'– Z nim? Z tym nieznajomym?-�0��"���������������"� ���������&�"�����"������ � �"�����������"������������������
��������'�������&� ���������� �&������������'� ������"��������&� ����������������������������������������������������"�������
��� ����������� &�&� �����������'� ���������� ������� �� ����� � ������� ��� ���� ������"�������������������"�������&���"�&���� � ������ � ������������ ���"����� �"����������������� ������������������"���������� ����� ������������������������������������� ��� ������������������2�.����������� ���� ��"� ����� ���/'
��������������������� ���� ������ ��������,����'���"� ��������������� �������� i- ����"� �������������������.�0����������������"����� ��� ������� ��������������� �"�������&� ������&���������������"������� ����������� ��������� ������� &����������� �� ������'� !�� ����� ����� ������������ �� ��������� �&������� �����& ���� ������'���������� ����������&�����'
0�����������������&������� ������������������������������ �� ������������&��� �����a-�����"�� ��&�����������'�.0�������&���������/�-�������������� ��������������������'�!�������������������������"����&����������������������������������������������"���� � ���������������� ������������ ���������"����������������� ��������� ��������'������������� �� ������� ��'
��� ����� ���� �������������������"� ��������� ����'�;��������&��������� ��� �u- ����� &������ ����� ��"� ����"� � ����� ���'� !����������������� ������"� ������� ��e- ��������������������&����� ������ �������� �����������������4��������5�����'�5������� ���"�� ������"����������'�����������&��������������������������'�5� ������"�����"�������� �������������� �� �&� �������������������������"� �������� �������� ���� ��� ��������������� ����'
-�!��4������-�������-�����������&����������� ��"��������������������������'!�������������������� ������'�6� ��� ���������������������"����������������� �����
����������&�������&�������������� ����'�0��������������������������������������"� �������"�� �� ���� ���� �&����������� �����2� ��� .��� ����,�����/"� ���� .4 � �3������&�/".3 �������&�/"� .7� ��,���������/'� !� ��������� ��� ����������� ��������&��� &� ���e-���"�&������ �������������������������������'�!���� ��������� ������"���� �������� ��� ��"���������������������&���������� �����������������������'�������������� a-���������������� ����&� ����������������&��������������������������� ���������������� �'�!������������������������������ ������������ ����"�� ���� �������������� ��������'�!������������ �����4�������������&"� ������)���������� �����&��� ��'
*��� ��� &��������"������ �������"������������� ����������� ����"��������&��� ����&��������� ����������'�( �����������"���������������������� ���������� ������y-����������)��������� ��� �� ��'�,�������� ������������������������"�����������������������"����� ��&���� ����"����� ������� ������� �������������"������&�����"��������&� �������������������� ������&���� � ������ �����'�*�����������������������a-���"���������������������� �������"�����������������"������� �����������"�� �����������u-���������'
��������� ��� ���� �������� ������ ������'� !������� ���� �����&���"� �� ��� &��� �� ������� ���"������� ���"�� ��������2
-��������"������������)��� "������������������ ������������� �9�8�� �&"���&������������� ����� &�� -� ��� ������� ��������&� ������� -� ������ ������ �������� ����������� "� �����������&���'�!���������� �������������������"� �����������������"������������������������&����&��&�'������������������&���������������'
���������������"�&������������������������"���������������'
193
4������������������"�������� ���������������������������� ������������ ����a-�������"���������������������������"��� ���������� ����&��������&����"��������"���� ����� �� ������������������&�� ��������"� �� ����������������� ���&�"� ������ ������� � ��������� ��������������� ��"���������� ���������������� ������������������e-niem.
-�������"��������-�������� �������4�����'�-�������&���������&�����)����� y-���� ������� ������ �� ��������&���������� ��� �"� ��� ���� ������'� ��� ������ �� ���������������� ������������ ���"� ����������� ����"� �������&��������"� ��� 5�r-kins!...
-������������)�����-��������'-��������������������������-�������� �������4�����'�-�0��������& �����"�&��������a-
������������������������������� "����������������� � ���'�0��������������������"������ �� ���� �������&� � ������ ��������"� ���������������&"� ��� 5�����"������ �������� ���� ���� �"� ������ ����������� ��� ���� ��������'� 4�����"�����������&"� ��5�����"��������������������)���������� ���������������&'
-���������&�-������������������������ �������������&���������-����&������������&�"� ��������������������������� ��� ����-������������������������� �������������� ������������������� ���-���������&����&������������&�� �������'''
!��4������������������������������������������������������������������e-��������������������������"��������������������� ��&������2
-�!��&�'''�0��"����������-������'�-�0�������������������&���&������������������- ���"�������������"������������ �������������������5�����"�������&����������������swych zasadach.
!�������������� ����������������������������� �����������'��������������� o-��������"����5������ ������������������� ��"��������"���������������� ���������������������& ����������"�������� ����� &�����������������������&������������ ���j-�������������� ��'�5���������������������� ����� ��������������"����5��������������&a-�� ����������������'�5�������������������������������������������������� ��"����5�r-������������������������"�����������"������4����������������� ��������� �������i-��"�&������������ �� ����������&��������&��������� ���'�,�� ��������������� � ����"����d-������ ���� 4������ �������� ��� �� ��� �� ��� ���� ����&"� ���� ���9� 7������ ��� �������"���� �������������"���� ������������ �������"�5�����:������������������������� � ��������������&� ����4������"�����&���������������������&� ����5������:
���!���������"���������������&���� ���������"���� �� � �����������������"����������������������������&��� �� ���"�� ������������ � ����������������&�&� ���� ����'!��4����������� ������������������������������ ��������� ����� ����'���� ��������������'�������������������������������������"�����& ��"�������� ��������������� u-����������&����� � ��"��������������&����������&����� ���� �������������������8.
����!�� 4������ ����� �������� ������ �������"� ������������������� � ������������ ��� �����'�0� � �������������������������� � ������� ��������� �&�������'*����������� ������ �������"�������������������4����)���'�0������������� ���� ���l- ������&"� ������������� � �&�����'�#�� ���&������ ����� �������� ����������������"������ �����������&������������� �� ������&� �� ����"� ����������� ���������"� ����������������� ������������������������������������������ ��������������'�*������"
8 Aluzja do Spisku Prochowego (Gunpowder Plot) – zorganizowanego w r. 1605 przez angielskich katoli-
���������������������5��� ��7� &����� ������� ������������ �����'�4�������������"���#���+�����"�������"� ������ ����� �� ��� � �� � �� ������ ����� ��& �&���� ���� �� �������� !��������"� ������� ����� ����������������������������������'
194
&����� ���� �����&� ���� ����"� �� ������'� !���� ��� ���� � ��������� ��� ����� �������"������������� ����������"�� � ������������� ����"����&���������� ����������� �a-��'�0���&"� ���� ��� ����"� ��� ������ ��� ������� ������"� ��� ��"� ��� �������� ����������������������"���������"� ������)��������"�&���������4�����"� ���������� o-���'�����������������������������������������������������"����& ������������'��y-��� ���� ���� �������������'�*��� ��� ������������ &� ��"�� �������������������������� ������ ��������� ����� ���������� �� ����� �������'����������������� ��������&a-���� � ��������������������� ��� ������ ����������� �������"� ����&��� ���� ����������n-��"� �� ��� ��� ����� ����������� �����'� ������ ������&���� ����� ����������� ���������������� �� ������ �� �����&�� ����� &� ���� �� �� ����"� �������&���� &������ ��� �� �����"przerywany tylko szelestem papieru przewracanych kart, szukaniem nowych argumentów��������������������'�0�� �"������� ������� ������� ��� ����� �� � �� ���&������e-��"� ��������"��������� ���������� �� ��:������������� �"� �� &������ ����������� ������������� ��� �� ��������� ��'� !����� �������'� ������"� ��� � ���� ���� ������&������������������� ����&���������&��-� ��������������������������'�8���:
�� ������� &� ��� ������� ��������"� �� ����������� ���� 4������ ��� &��������&������������������ �����������'��������������������������������������������y- ����"��������� ��������������"��������&�������������������������4��������5�����"���������������� �� ������ �'
����������� ����� ������������ ���� �������"��� �� ���������� ����������������������������������������&��������������������&�&������������ �������������'>����������������� ���������&�&������������"��� �������"�&��������������� �� ���"�&��<� �"�����������"����������������� ���&������)�������������� ������"�������&�&��� �������"� ��������&�"�� ���������� ����� ��"�������������������������������'
-�6�������� &��� ����� �� ���� -� ������� -� �� ����� ����&������"� ���������� ��� ��� ��mieszkanko, jak raz to, czego nam potrzeba.
6������ ��"��� � ������������������������ �������������������� � ����� ���y-�&���������� �&�������������������*��������4�����"���3 ����"����� ������������ �"���� ������� ��'�4��������������'�������� ���� ��� �"������������ ������& ������e-�������'
-�5���������"������������� �&����-��������������������������������������������o-���'
-�7 ����� �&�����-������������������� �&������� ������� �����������������������'!��������'� ���� �� ���� ���"� �� ��� ���������"� �������� �� ��&����&� ���� �����"� �
�����������������'��� ���������"����"� ����"�������'��&���������������������������������starsza kobieta we flanelowym kaftanie i perkalowej spódnicy.
-������������ �&���������������-��������������'-�,�����������9�-��������������&���������������������'-����"� �������������������'-�6��������������:�-�������������������'������� ��������� �'�����������������
��������� ����"��������������������� ��������������� � �������������&�������'�0�����drzwiczki, ciemny przedpokoik i dwa mikroskopijne pokoiki. Meble stare, ale dla mnie ���������'�# ��������"���� ���"���������"����������������� ��������'
�������������������������'���� ���������� �������������������������� � ��������"��� ������ ���������������������������'�!����&������������ �������� �������������������'
-���������� ���������������������������������9�-���������������'-�8���������"�����-�� ������������ ��'
— ������������������9�-������������������'!�����������������������'
195
-���������-� ���������-���'''����'''�� �'''������:-��������9�-����������������'-�3����'''�� �'''�����&��������'''�� � ���"���� ���'-��������:�-����������������'– Nie, pani, od cygar i fajki.-������������ ���������������������-��������������&�������������"�������������o-
jona.— 0�������������������-�������� �����'4�����"���������� ���"� &������ ���������������� � �"����&���� &�����������"� �� ���
��������"� ������������������������������&������������ �������� ����'�4���� ��������������������� ������� ��"��������� ���������������������������� �����&���� ��o- ���������'�������� �������������& ������������������ �"������������� ���������0�� �"��������������������"���������������������������������������������'
!�����������������������������"� ���&���������������&����� ����&������������"� ��e- ������������� ��������"�������������������'�!���������������&� ���������������������������������������������������������������������)��� ����� ������� ������'�������������������� ���������� ��3�������"���������������������� ������&�&����&����'�;�j-���������&����������&���������� �������������������� ��������� ���������'����o-�����������������������"��������4����)����������������������� � ����������� ������&�&����������&������'�8 ����� ������&�� �� �������"���������"���&��&������&����������5���"������� ���������� �"�&���������� ��� ����&�&���������������� ��������������'# ��� &�����"���������� ��3 ����"������ ���&����� �����������"�� ��������������"���������"���� �������"����������"��� �������������������� �����������������'�3�����9����������������������� ����������� �����������0�� ����������"� ��������ó-��&�������������������������������������'
196
���������##��
������ ���� ��
>���������� ��������� ������� �������������������� ����"����&���>� �����������������)������"�������&�"����� ��������������"� �������������'
>���������� ���"� � ���������������"������������������������ ������������������� ���� ����"��������������������� ���"�������������� � �"�������� �&��������������"���a-������������ ������������'�>���������� �������� ���������������������� �& �������i-���������� ���� �������������� ���������"����������� � ��������������&�������������'��������������������� ���"�������"���������������"��������������������'
�����"�&�������� � ���������� ������� �"�����������������������������������'!���� �������������"�������������������������������� �������&����& ����������&��������������� � �'���������&� ��"�&������� ������������������������"�������&�������������������� ���� ��������������� �������"����������� ��������� ��&�������������u-����� ��������������������������'�*�����������������������"��������'�*���������������������3�������"�������������"�����������&������������������������'�!����������y-�� �����������"����������������������������������������"�������������&��������� ���"�����������"������������"�� �� �������������������������'
!������� ����� ������������"�����&������������������������"��������&� ���������� �������� ���������������� ��'
4����)���� ��� �&������ ���'� 0�������&�� ����"� ���� ��� ���������� ������"� ���� �� �������� ���������� �����������&���������������������� ���� ���� ��;������'�!��4����)��������&�������� �� ��������&����������"���� �����&����� �� &� ������ ��������&��������8��)�� ����� ��� ���� �� ������������&������������ ������ �����4�'�3� ��"�����������������&����'�(�������������������������������� �����'�!���4����)���������y-������������ �� '�����������������������������'�8����� �����&�&"�&��������� ����o-������������ ������� &����&� ������� ������������������'�!���,����������� ������� a-������������ �����������������"� ������������������� ������������&�����"����e-����&����������2�.������������� ���9/����� � ���&����������������������"������� �����������'������ �����&�������&� ���� ����"� &������ ��� &�� ��� ��������������� ����"� ���������������� � �� ���� ���� ���� ����&���"� ���� ���� �������� ��&� ���� ������ �������� ������&��� �� ��������� ����� ��������"� &��� ����� ��� �� ������������ �� *�������Street.
!�����������������"����� �� �&������ ������������"�����"���������&���� ����"�&�� ���������&� ��� &���� ��� �"������ �������������������� ������� ���������"�� �������&���������4����)������������&���� ��'
-�6�&������:�-������������������������'�-�4� �����"�����&��� ��������������:-�!���������������������������&������������������&�� ����-������'�-�8�:�,�@�:
����� ����������&����������������:����������� �:!�������������������&�����������"��� � ��������� �'-���������"������:�-������'�-�6��������������������&�� ���"� ���&������������'���"
����&�� ������9�0����������� ��9*������������������'�5����� � ����������"��������������"���� ��������� �� �����dnego.
197
-�3��� ��� &� ���� ��� ���:� -� ���������'� -�#���� �����&�� �����&�� ����"� &�� �� �� ����������������������������������� �����'
-�0��:�0��:� -����������������'� -�0��� ����'�8 ��������������� �&���� ��� ���� �jednym z mych towarzyszy w hotelu Piazza w Covent Garden.
-������������ �� '-�0�������'������ ����� ����"������� ���������������������� � ���� ���������������
i wieczór do jutra rana.-��������& ����������������-����������������'-�3���� �������:������������&�����& �� ����'0��� ��� ������ ���'� 8�����"� ���� ����� �� ��&���� ���������"� �������� ��� ����
����&������������������������������"� ���������&�������&��&��������������������������a-mi.
# ��� ��� �"��� ��������������� ���������&������&�&"���� � ���������������� �e- ���'�!�������������� �����������������&������������������"������ � �������"���� � ��������� �������������������������.��������/��������"��������� �&�������������������������������'���� ��������������'�0����������������������� �����"�������� � ��&�& � �����������������B��������������C��������� �&����������"�������������������������d-�������� � ������������������'�4�������"������������������������ � ���'�������������pensów. I na to zgoda. A teraz co do obiadu.
!�������������������������� ����������� � ����"��������������� ������������������������������)��'�8��� ������������'�6�������������������������"���������� �����������'���� ���"� &������������� �������&�������� ����� �����"�������������a-�������������������� ���������������� �� �'�!������������������ �������'���� ����������'�!��������������������� �����������"������ ��������� �"�&���� ��&������������"&���������&�2
-�!�����������������������������-������������ ���� � ������������&��-����� �)���&a-������������������&�"�������������� ������������������&�"����������������� ���������� ���y- ����-����������'��� ����������������� �����������)�����������������&��� �������������trunkami i serem.
��� �������������������������� ����������� ������� ���� �� ���������&�� �������� �� ���������'
!����� ���� ����������������������&������������ � �� �����������������"�������&����������������2�.�������������/'���������������� ������"������"�&������������&� o-��� ������"� ��������������� �� ���������� ��� '� ����� ��� ��� ��&����� ��� ������� ������������ ��������������������"������������������� ������������� �����"� ������ ������������� ������:
�������� �� ����� ������� �� ����� �� �������������'����������� ��� ���� ��� � ������������������� ����&������� ������� ������'�*��������� ��������� ���"� �� ��������������������������� ��"� ����� �� ��"� ����������"��� ��������� �� �������&���� ���a-teczne.
5� ���������������4����)����������������#������"� �����6�����'�8 �&� �����������������'�!���������������������� �4����)����"� �������� ���"����� ���� �� ����������'6������������������ �������������������&� ��� ��"� �������&����������������.���o-wiek”.
-������������������ ����� ������������"������������)��� �-������������ � �&����������������������������&������������� ����������'
-�7�������-���������-��� �������&����������������� ����"���������������&���'-�4�� ����������"����&�����������������������-����������4����)���'-�0�����:�-�� ������6������-���������� � ����������������'����������&� � ���
rana do nocy.
198
*� ������������ ��������� �����&�������� ������ �� �� ����"�����������4����)����"� �� ������� ��&��� ��������� �� ���������&���� �� ������ ����"� ���� �� �� ���� ���� ������������'� ��������� ����� � ���'� 0��� ����� �������� ���"� �� 4����)���� ���� ��� �������"������"����������������� �������� ��"�&������������ ��������� ��������������������"&����������������"���� � �"�� ������ ������������� ������� ������"� ���.������/"�&���������� ��������� �����"���������������������"���������������� ����&�������&������������������������������� ������ ������'���� ��.��������/"��������&���������&���������������"���� ������"���� �� ����������������������������"��������&��������������o-������'��������� ������������������� � �����"���������� ���������������������"��a-��� ��������������� �� �������������&�"� ���������������������� ����������'
*������������ ����� �������������� ���"������������� ����� ���������� ����'�# �� &����� �������� ��� ����"�.�������������/���������&� ��&������� ���������� ��'�8d-��������������������.��������/� �����������"�� ��������� ���������������������'
������ ����"����������������'�!���������������� ��������������������������"��e-����������������������� ������'�>���� ����������� � ��'�4����������������������� �������"������������������'�����������4����)������"�� �� ����������������������"� �������������� ��� ��8��)�� ������ ���������� ��� �"���������������� ������� � ������ � �� �'� ���������� ����� �� ������ ������#�������� ������"� ����� �������� ������������������ ��������������������&����������������'�8 ������������� ������"���������� ��� �������������'������������������������4����)����'�*�����������&��p-����"� �&����������� ����&�������"� �� ����� ���� ���������"� �������� �����������'6������� �����������&����� �����'����������"� �����������������&�� ���������"����������� � ����'� (���� ����� ��&�� ��� ����� ��� ����� �����'� 4�� �������� ����&��2.0������&��4��������:�0������&�:/
(�������������������"� �������������'������&�������������������� ��������&������������ i-�'�5������������������'
������������9�3�:�6�����2�.# �������� ���"�� �� ���:/�4��������������������a- ��� ����"��������� ���������.�� �����/'�8����������'�0������������������������� ��������������� ������"� �������"� � ���� ������ ������� � �������������� ��� �&� ������� ���������. ���/'�!� �����������'����������������������4����)�������#�������'6������� ���������'�0��"��������������������� ������� �������&�"��������������� ���������"�������������������������� � ���� ���������'�8 ����� ������"� ���������o-���"� �� ��� �� ����� �����"� ��� ��������� ��� �������� �� ��� � �����'� !��������"� �������������"���������������� ��"����������& �&���� ����� ������������������ ����d-������&� �������������������� ����������� �� ��������� �� ��� ���� ������ ���'8 �������������"���������������������&�����������"� ����������������������������'��������������������������'
����� �������� ������'� !�� ������� ���� ������ �� ����& ��� ���� ����'� 4����)���� �������&��� �������������������"����������� ����������������'�,�����������������&��� ����� ���&�"����������������������������������&���������&�������������� �� ��'���������������&����9������������� ����"���� ������������&"��� ������������&���������������o-� �� ������� ��'�# ������������"�������������������"���������� �������������&a-�������� ���������� ���������� ����������"� ������� ��� ��� ������ ������� ���� -����*������������� '
�����!�������"������������ ������������������������������������������������'������� ��� &�� ���� ����� ������9� 6������� ���� �� ��� ��� �����& ��� ���� ��� �������2.������)��� ���"��������������������"�� ����������"�������������� ��/'���������������������������������� ������������'����� ������ &������ �����������9����� � ����� �� �&�������"��������� �����������������������"���������������������������� ���'
199
����� �����������2� .&� ���� �� ������/'�0��"� ��� ������� ��������� ����� ����&�"����������������� ��������� �������������'�<�������������� �� &���'�!�������&��������� ����#������"�6������ ��� ����&"� 4����)���� ��������"� � ��� �� �� � �����"� ����� �������� ����������� ��'�,��������:�6������ ���:�5� ���'���& �����������������������'''���e-���'''�������'
!��������� ������������� ��������������'�(���������������)�����������"��������z-����4����)�����&��������� ������� ������� �'�4�� ������������������ ���&� ����� �u-���'�0�� ���� &��� ������������ ���� ������"� �������� ���'������ ��� ��������"� ��� �������������)��� '�>����������� ���� ��� �����������"� ����� ���&��"� ��� ����� �� �����"� ��������������������"����&������������������������ �'
0��� �����������'��������������������������������'�5� �������������"� ��� �������a- �"���� ������-������� �������������"����&��������'�!� ���������������4����)�����o-���������������������������� ����������������2�.������&��� � ���/'�,�������������� ��-�����'
��������� &����"� �����������������"�������� ���� ����������������� �������� �� ����&�����������������������"���������������� ��� ����'�0�&�����&'����� ��������������e-�����'�,����� ���"��������&���������"� �������� ������������� ���������� ����� ���"���������� ���� �� ���&���"����� � �� ���� ������������������� �� ����� ������'0�� ������������� ���"� ��������"� ������ ���'���������� ��� �������� ������ ��������������'�6��������������"����������������� ���� �����'�� ����������������������"������������������������"�����������������'�!�����������������������������������&���'
����� �����������"� � ������������ �� ��������"� �� ���������� ����� �� ��'�(&������������ �� ��)��� �� ���������� ����"� �� ��������&�� ������ ������� � ���� �������� ��'�0�������&��"�&����� ������������ ���� ��&� �&������"� ���������������������'���������o-���2�.�����&:/�!����� �&����������� ������"�������������'''����� �:�(&�������3������ �"����&�������&�������"� �������&����� ���"�����"���� ���������� �������� �� ���������������� ���������'�!��������������-��� �����������������&�������"������ ��a-������� ��-������������ �������'
-�3�������:�-��� ����������-�&���*���������'''-������&:�-�� ��������������'�-��������������� ��������'�!�����������'4����������������������� ��&�&��� ���"�������������'�!����'�#����������� ���'��a-
��������"����3����������)������������������������� ������������������� ���� �������'-�3�������:�-� ����������-���������������'''�'''����'''����'''�����'''-����"�����-�� ���������� ���-������������������ ���"�����'���& �������&'-���& �'''� �'''���&'''��'''– O tak.������������� ����"�����������������������������"������������������ � ���� ��-
�����"� ������������������������������� ��������������� �'-�����"�����������������"�����������:�-�������'�-���& ����� ��� &��������� �� ���"
�����������&�����"���������������������� ��"� ������� ������� �� ���'������������������ �������������"��������������������� ���������&������"��o-
��������&������������ ������� ������ ����'�������������������������������������������������&�'�4����)�������������������������������������� �������"���&������������������������������������� ���"����3��������&������&���������"���������������&����"� ������ ��������� ������'
����������������������������������������&����������� ����������������������o-������������������'�!�����"�������������� ����������������������������'�� �����������"����)������ �����&���������������������'�4�������&���� ��������������� �������e-����"�&������������&������������ ������ ����'�>�������� ��������� ���� �������� a-�� ���������� ����������� ��"��� ���������������������������������������'
200
������������������&� ����������������������� �"����� ��"������������������"&��������������������&����'
*��� ������������ ��������� ������������"�����������������������"�������������� a-����������������� ���������������'�3�������&������3�������:�7������������� ����������� �� �����"������������ &�&"� ���� �����'������� ������� ���� � � �"���������� &�&� ��������"���� ������ ���� ��<� ������ ���������������:�8� ������ ��������� ������&�"���������������&� ������������������������'�������������������������&������"�����e-������������� ����������"��������������� �� ������������ �� �������� ����� �'�3����&��"����� ����������������:�,�������� �����������'
3��������:�4������������������������������������������ �����������"������ ���&��"���� ���� &��� ���� �������� �������� ������������������� ��� �����������'�<����&����� ��� �� � ��� ���� ������� ��,�@��� �� ��������������� ������9� ��� ����������:� # �� ���������������� ��������������������������������������������� �����"�&���������������a-�����������&������ ������"� ���������"� �������������������������&�&������&������&�����������2�.!��������:�8"����������:�������&� �� ���� �����������/'������� ����� ���������������������������������������"���������� ����������� ������������)���'
201
���������##�
�������"�������
0���&����� ������� ������������ ������� �"������������������ �� ����������� y-�� ��������������� ���"�����&���������������������������� ������ �������-� ������������� �����"�&��� ����&����������� ��������������� ������� ������� ���������������-�� ����� �������������������������������������'���� ��������������� ��� ��������� �������������������������������'
-��'�������)��� "�?�O����9�-������� �����&������������'!����� ����"�������&���������� �3�������'����������������"�� ���������������"���
������ ��������� � ����� �'� ����������� ��������� �� ��� ��"� ���� ���� ��������� �����������&�"���������� �������������"� ���������������������"�������������������d-�����������'
*���� �������&���������������� ����&���&���&�������������� �&���������������� �e-�����'�8���&��� �������2
Kochany Trotwood!&� ��� )�������! � ��� #������������� ����! #���*����"����! /�� �����!
0��"����.���"������������������!�����'���"������������� �������������������1���� ���
���������������������� ������ ����� �������������"�����������"������ �����������������������'������������ ��������������"�������� �����������������'������������������������������������� ������������'�>�����������2�����#����2�������!��������1���� ���!������'�����#�����������������!���������� �������������������������������������������������������2� ��� #�������������!������ ������������� ��"������������ I������������ �������'�!�� �������������� ����&� ���������2�����������#������serca!...�0��"������������&����'�!����������� ������"����������� � ����2
Droga Agnieszko!)� �+�����������"��!���� ��#��������"�����'���������*�������#��������'
��������������������������������������� �������+����������������-��������������������������� ������-����������������2�?���!����"�;� l-
born.5����� ���&������������ ����������������"�������������������������� ��������� ����
&������"�����&�������� �����'������������� ����&���������� ���������&������ ������o-������ ������������ ��?���!����"����������� ���� �������������� ��'�3 ���&�"������ ��� ������������� ������ �� ������������������������ �����'
������������������� ��������& ������������ ���"�������������&����������������������'� ������ ���� ���� �� �����������"� ����� ������� �������'� ��������� ���3������������ �����������'
*�������� � ��"������������� �������"�����������������������������������������"������������� ������� �&� �������� ����"��������������������� ������"��������������������������������� ���� �������������)�� �������� ����"��������������� ������ ���������-�������������� ��&�������&"������&��������&'
-�# � �������� ���������������������������������-���������� �����& ��������-����&� ��������� �����"��������������:������ ���������:
202
!�������� �����������������'�,���������&�&���� �������������������� ��������'���������������������� ��������"�����&�����&�&�������� �������� ������'
-�(��� ����������&�����-������������ ��'�-���������)���"�&�����������9-�3�:�3�������:�-�� ��������-�&����������� � ����������'(��������������������������������������'-����"�3�������"� � ���������������"������������ ���'-�5���� ������ ������������-��������-������� ������������� ���������&� �'4��&����������������&���"�������� �������������"������� ���'-�8�������� �������-�����������������-��������������������� �����'-�5������������������������4����)����'''�-���������'-�0��������&�-�������� ����'-�0������������������ �������� ��:�6������ ������������������� ����"��"�����& a-
����� ��&"� �� ����"� ������ ��:� !������ �����"� ������ 3�������"� ����������� �� ���&���������������������������������� ��������������� �&������ ����������'
-�0�������������������� ���������������-�� ������������&��'-�0�����������9-�0�������"� �� �����������"��������������"����������������������������������b-
��������������&���������'�!��������������"��������������&� ������������������a- ��"�����������������������������������"��������"�&��������� ����������'
���������&�&� ��������������"��������������������� ������������������������� �� u-������������������� ����� �����&�&����'�!������������ �'�8��������������������� �� ���'�!�������������� ����������"������������������ &��������"���4����)���"������������������������������"� �� ������������������������������'
-�6�������� ���������������&�������-����������� ����������'�-������� ��� �������������"���������������������� ����"� ������������������ ��"������������������������������� ���� ��������� ��� ���� ��������������� ���'�3��� ����������"�����"� ����&�&����&���� ������ ��"��� ����"� �������������"���������� ���� �����"� ������� ����"������� �� ������"������������ ���� �&���'���������������'��������������&���������������"���������������'�0�& �� ���&�����'������������"����� ���������������&������������������� ��� �����������������&�����&���'
�������&�����������������&��"�� ��&������������������"� ������� ��������&������ �� ����������������� ����'
-�0��"����&����������������� ��-�����������������-�� ��������� ������"� ������ �� ��������������������������������������������������&���������&�����&���&"��)�&������'0��������� �������"�� ������ ��������:�!���������� ������ ���������"�� ��"� &�������� ����������������'''
(������������"�� ������������������������"����������&�&���������'-�'''&�������� ���� ������&������� ��������"�� ������������������-���������-������o-
������� ��"������� ��������������'����������������� ������9-�!��� �������"� �����3�������"�� �������������������� ���� ���4����)�����������e-
����������"�&���&������������&���������������������������&�'-��������� ������9�-�������'� ������������"�������������&�&�&���������������������"�����������������&�� �o-
��� �����������������������"��������������� ���������������� ����� ���������)a-nie.
-�3���� �������"� �������&�"����� ���������� �&�����������9�-���������'-�# ������� ������������-�� ������'�����&�����������������"��������������������
�� ���������������������"������� �������&�&������ ��������������"������&�������� ����������������� ����������&���� ��'�4����� ������������������������"� ������&���� ��
203
����������������� �������� � ����4����)����"��������"�&�����������������"�� ���������� �������������'
-�3� ���� ���������"� ����� -� �������� ������"� ������&��� ���� ����� �������� -� ���� ��� ������������ ����������������������������� ����� ���"�������������������� �����'������������������������������<�����9
– Nikt, Agnieszko!-�8"����������������:-�������������"�������'�5��������� ������� �"���������������4����)���"������� ���u-
����������������������"����&������&� ������������������,�����'3�����������������������������������������������������&��"����&�����������������r-
�� ����� &�&� ������ ��������������� � �� ��������������������� �����"� ����������� �������������� ���� ����������������'��������������������"������� �& ��(����'
-�(�����;����9�-���������'�-�0����� ���������"����� �� �����<� ���:-�!��� ���������� ��������� ����"��� ������������ ����� ��"� ���������������
����� ������-��������3�������'�-�5�������������&���������������������&���-� � ���po chwili.— ���� ����� ��������9�-���������'8 ��������� ����� ���� ������ �&�����������������������������������������"��a-
dumane oczy.-�4� ���-���������������-����(��������������������� ����������������&���'-���:�(���:�-������������ �����'�-�5����������� �����"�&��������������������
���������������� � �����������9�������������������������������&��9�8�������������&����� ��������������9�0���������� �� ����� �������"������������ ���"� ����������jeszcze!
!�������������������"�����&��������"���������&���������������������������'-�!���������-��������-�������������������������&��9���������&����������"���� ��"
����� ������"������������������ ������������������'�*������� ���������������� ���������"�&�������� ����������"���������� �������������������&������������������� ���"� ���������������������"�����&����������������&�&����&������������'
��������������� �� ��'-�����������"�������9������������������������9-����9�(���:�-�� ������������&"���������������'�-�4������ ����� � ����&���������b-
�'�8"�������"� ����"������������ ���������&��"���������� &�"�������� �������������&�'�����"�������������"�����9�8&����� ���������'
*������ ���������&����� �"����������������������'���� ��������� ���"� ��� ���������"�������������, �������������&�&������������������'���� ������"� ����������������- �����&��'�8 � ������� ������"���������������'�6��������'
-�������&�������&���-���������3��������-�&����������'�( �&��������� ��� ����z-���"�� ������� &��������� �������"� ��� ���� ��� ���� ���� �� �� � �� �����������"� ��������������&� ���������� ������ ������������������'
!��������������� ������������ ��'-���������"��������������������� �������-��� ������3��������-������������ ����
�&�������� ��������������� ����� �����"� ����������"� ���� �& ����� ���� �� ����������"������������������� �����"������������������ ������&�'���������������&������������'0������������"�&��� ������� ���"��������������� ��������������&������������"�����������o-�������� ��������� ������� ������������������:
-�7������������"�3�������:9�-���������'-�>� ����"������������ ������������ ���������"������&��"�������������&���&��"��a-
����������� �� ����������"���������"������� ����&���������� �������������� ��������������&��� ����&"����'''�8:�������� :��������������� �&�"�����������������������&����
204
��� �"�&�"��� ����&���"�������� ������:�����"�&�����������'��� ����������&� � ������������"�&� ������������'�����"�&��������������������������� ��� �"��� �����y-��"������������� ������'�����"� ��� �������������������������������������"����� ��������"� �����&�'�8"�� � �������������� �������:�3��������������� ���� �����a- ��������� ������������������'
!�� ���� ��������� �� ������� 3�������� ��������'� ����� ���� �������� ���� &�&� ���� ������"�� ����������������� ���������������������"�� � �������������&�&��&��"�� ��������������� �����������������"���������������� ���� ����"���������������"������ �������� �"����������������"������� ���"�&���&�����������"������������������2
-�0��������"�3�������:���������&��������������:���� ���������������� ���������������������������"������������� ������ �����
������'�8������������������� ��� ����'�!����������������������&�&������&"������������ �������'�� ���������"�&��� �������������&���������� ���������������� ����'
-�0�� �����&���������� � ������������������� ��-��������-����������������"��������������"�� ��� ������������ ���(����'�0���� ����&���"����� �����&� ������"������������o- ��������������������� ����'��������"����������������������"�����������������&�����������'�0������������������������� ��� ����� ��������������'�*� �� ���������o- ������������������� ����&����������'
���� ���� �����������"���������� ���� ������&����������� ����"� ������������ ���������������������� ���"���������)������������� ����"�� ����������������������� ����������� ��� ����"��������������������&���"�� ����&����������& �������"�����&�� ����i- ������� �������'���� �� ��&"� � ������ ���� ��������������� �� ��� �������� �� ���� ���"����&���������������������'�!���������������&� ��"����&�����������������-������� ��������-�� �������������� �������"�� � ���������������&��"������������"����������z-��������������"���������"����� �������������������'�0����������&��� ����� ���� ������������������������� � ���&�&��������������'�0��������������&� �������"������"� �������������� �����&���� �� � �� � �� ����� ������'� !� ����������� �� ���e-������� �������'�!����� �������������� �������������� ��������&�����(����'�0����a-����������"������������ ����'
# ���������� �����&�������� �� "��������������������� ����� �������� ������� a-���� �����"��������� �������"�����������������&���������������'������� ����&����o-������������������������� �����������&����������'����� � ��"�&���� � ���� �������� ���������������������������"�����������&� ��������������"�����&���&�������������� ����'��� ��&� ������������������ �������������'
!������� ����� ������ ���������� ��� ��������"�������������&��������&�������������������� ���������������"��� ���������������������������������� ��� ������ ��������� � ����������������'�!���� �������"�����������&��� �������������������������"��� �������������������� �����"����� ����������������&�&����& �� ������������&��k-������&���������������������"��������&������������� ���� ������ ���������;���e-��1������� ���&����������'
,������"�����4���������������"� ������������������������� ���"���������&������o-���� ���������� ���� ������������'����������������������������������������'3��������������"���� ���������������"���������&��"�� ���"�4��� �"�� �&��������'
!���� ������������������������(�����;����'����������)����"��������&����� a-�������� ��������� �� � �'�,�����������"�� �����������"������������������"��������&���� ���&�� ���������� ��� ����� ����� ���'�� ����������� ��� ������� ��������� �������������������� ��������"�� �������� ������ ��3�������"������� ����"� ��� �������������jego za naszymi plecami.
205
*���� &������������&������"��������� ������� �� ��� �� &��� ��������� ������'� 5� ���������������������������'����������������������������������4�����;����'����� ���� ������������� ���"������� �� ���������� ����������9
!�������������� ���������������������&�����'�!�������������������� ������"���� ��������������� ���������������������������"���������������&������&�������"� ��������������������������������� � ���������������'�# ������������� ���"������������"���jest to istotnie Tomcio.
!� ��� ���� ����������� �����"����������"��������������� �&���� ����������e-go towarzysza.
-�,����� �:�-���������� ������'�-�*�������������������������;����4�����9-�*��&���&�-�� �������'�-�0���&��������������� ���"������ ������������������
Traddles.-����:����:�-���������������� �&����&������ ���'�-�*�� ��� �������'-�5�����������������-��������������� �&������������-� ���������������4�����;�u-
��'�!����������� ���������'-��������-�������������&���� �&���������������� ���� ����-�������"���������
������:-��������� ����� �����������-�����������'-�������"� ���������� ������"� ��� ���� ���������� ������� ���� ��� ���"� ���������
������� ���� � ������ �� �����"� ��� ��&��������&���� ����� ���� 4�����"� ������������� �a-��� �'�0������������������������ ��������4�����"��������������������� �"�����������r-field.
��� ��������������������"����������&"�����������������&���������"������������y-���"���������������� ������&��&�'
-���� ����-�� �������������� �����-�&������� ������������������&��������� ���d-��������'�������:�!���������������"���������������� ���&�����������'
-�4����� ����������9�-������������������'-��������-��������������� ������� ���&���������� ����������� ��������� ���z-
��� ���������'�-�!��������&�����"������ ����� �& ���� �����������"���������� "�)��������������'�*�������������������������������� �'�8"����"������ �������� ������"� o- ������������&������"��������������)�����"���������& ���������������� ����������������'
( ������ ����������&����������������"���&�������������� ����������������������������"���������������&�������������������.��������/:�7���������&� ���������� ���������:�>���� ��"���������� ������������"������� ����&���&������������������ ���������&��������������������� ��"� �������������������� ��� � �������������������� ������ ���'
>����������� �� ����������"� � �� ���������� �� �����'� !������� ����� �� ��� ���� �;��������&� �����"� ���;���� 4������ ��������� ����"� 3�������"� ������ �� � ����� �a-����������� ����"����������&������������������������������1�(���"���� ������&�"�&������ ��� �� ������������"� ������������ ������� ���� ����� �� ��'� ������� ���� ����������������3�������"'������������������ ����������&������������ ��������&������������������"�� ������� �� ���������(���'�!����� �����"�� � �������"� ������ �� ���'
(���������� ����������� ����� ���� ��"��� ����������������2���� �������� ����&����&�� �������������&�����"�&����������;��������&������'�8 �� � ��� ����"�����������������������������������������&�������������� ����'�!�������� ��������������������������"����.��� ����/��������&� ���&�&���� ���'
!����� ������������� ����������"���� ��� �������� � ��&� ��������&"�� � ������������������������� ������&�'����� ������ ��� ���� ���������"�������������������&�������� � ���������� ���� ���� �������'� �� ������������� ��& ������ �� �� ��&���� �������#���� ��'�!��#���� ������������ ������������ �����1� ����� ����&� �&������"��� �
206
���� ������ �����&"�������� ���������������������������'��� � �����;����������� o-���� ����� ���� )�����&�� ����������� ����������� �� �������� �������� ����� � �� a-����������������������"���������������� ����� �����������&�&�������� �������&��"�&����� ����� �����������;��������"���� �����'������������ ������ � ��&���������&�����"������������"������������������ �����������������������&������������������� o-������'
-�����&��-��������������� ����"��� ���������������������������&��������������&e-��������������-�����&�������&��� �������� ������&� ���'���������� � ��"�����������wyrówna dobroci dobrej krwi.
-�0��:�0��:�-�������� �����;����������������-���� �� ���&��� ����������� �������� �-��&� �� ��� ������ �� � ����"� � ����� �� ��� �������� ���"� ��� ���� ���� ����������������'����� ���� �������� �������� ������� �� ����� -� ���� ������� �������� &���� ������ -� ��������������������� �-����� � ���"��������� ������'����:�4�������� ������"��������&"����� ��������"���������&���������� � ��'�4�����������������������������"� ������������������������&����������'�,�������&���������'�+���� ���� ����"��e-� ���"�����������������������"������ ����&���������������'
�� �����������"���������� ������ ���3�������"� �� ���&� &������� ��������"��� ����������� ���"�������������������'
-�8�:�-���������������������������"��� ������������������� �����-������������� �"� ���� &�� �� ��� �����"� ����� ������ ���� ����� ��� ������"� ������� ����� &�� �� ����:����� ���������������� ����� ��������� ������������"����� ���&��� �������������&�"��y-������"����� "����������������� �� ���������������� �������'��� � �������������'�,o- �������:�8�"� � �������:�5�����"�&�������������������� �����"������ ��� ����������������������������������������������� �����"������ ������� ��������������� ������������ ����'�0�������� �� ��������"�&����������������� �'
������ ����������� �������� ��������� ������ �� �������"� � �& ��� �� ������ �����&����������������"���� ��������� �&��������'�!��� �&����� ����������������������"����������#���� �����;����4�����"���� ������� ��� "������������&����������������"���y-�����������������"��������&����������������&������������������������'
-�8����������-����������4������-���������&����������� ���"�������������������������)����"��������������� ������ ����'
-�6������,'�����3'9�-��������#���� ��'— �'���������*'�-�� ��������������'!��#���� ��������� ���'�� ���������� �����'
-�# ������������� ����������� ���"������&�����������������������'''– Rozumiem, lord N.!��;����4���������������������������2-� '''� �� ��� &�� ���� �������"� � ����� ����� ������� �� ���������2� .����� ��"� �z-
�������������� ��/'-�5����������:�-������������4�����'-�*������������������-��������������������#���� ��'�-�0������������"���'''��o-
zumiesz mnie pan.-��'�-�� �������������������������&����������4�����'-��'"����:�4��������� �������� ����"����������"������ ��������������'!��4���������� �������&�������, ����������"�������������'-������������������&�� �������-�����������#���� �����������&����������������'�-�!��y-
&���������"������ ����"��������������������"�������� ����&�� ���������������������o- ������� � �'
!������� ����� ��� ��������� &��� ���"������ � �� ���������������� � ����a-������������������� �&����������� ��������� &���������'�!��� ����������� ���� y-
207
������������� ������"��������������&������������"�����������������&�� ���� �����a-&��������������� ��� ���� ����� �������'� !�������� ������&�� �������� �� ����'�!�4�����"� ������������ �� � �� ���������"� ������� ������� ���� ��� ���&���� ���)���� ������ ��� ���������������� �������������� �� �����&"��������&� ������ ��&������� �� � e-���������� ��� ������� ��������� ������ �� ���������� ���� ������ �� ������ �� �&������� �����������#���� ��"� �� ���� ���&���������������'�!���������� �������"���"������������������"��������� ������������������&������������"���������"������� ��������o-���� �"��������������� ������� ������'�#���� ���� �������������� ���������� ���&������)����������������� �����"�&����� ����"��� ����������� ����'
���� ��������������������������&� ���&� �������"�� �������������������������������3�������� �� ���� ������� &�&� �������������� ����������"���� ����'�0�� ������� ��"� ��������&���������������&��� ����&'� �������� �&�����������������&"��� ����&���������a-&��������������������������� ���"�������������������������� ������������������� e-������������� ������ ����&����� ��"���������� ����������&������������� ��������'��a-&���� ��� ���������� ������ ���� ������ ��������� �� � ������� ����&� ��� ��� 4����)�r-���'�6�������������������������������"����������������������� ��3�������'�4�u-������������"�� ������� ����������������&��������������'
(�������������"�� ���������� �����"� ����������������� �� ���"� ������ ������� �������������������� ������� ��"��� �����&� &� ��������������� ����"� ����������������������������� ����������� �������� ��"����������������������������������'��� �������y-���������� ����&���&�&������������"������������ ����������������'�>�����������"������&�&� ���� ������������������������������������������ ���"� ����� �������������"�����&��� ���� &�&��&��"� ����������� ����������� &��� ����"�� � ���������� "����������������� ��������� �������������� ����&�������������������������������� �o-��'�����&���3�������� �� ���&� ��� ��� ��������� ������"� ��� ��� ��� &���� � �������������"������� ��&�&������������ �������&������� ����������� ������� �������� ��"��a-�������� �����&"� � ��&"����������������� �&���&������������'
6������� &��"� �������� ���� �� ���� ������������� ����� ������"� �������&��� �� �(����"��������������������������������� ��������������������� ��3�������"� �� �������y-��� ������������� �� � ���� ������� ����������������� ������������ �������������������� �����������������'
������������&���� ������� �� ������������"�������������&������� ��3�������"�����a-�������� ��������&����������������"����������������& ��� ��������)������������'
-�8:�,����� �"������������)��� :�-��������'�-�5���������� ��� �������������:�0������� ���� ������� � ������������&�������&��������������������&�&����������&���o-by.
-�0�������� ����������������������"������������������-�� �������'�-�7����"�����j-mujesz pan?
-����&������������&�������:�-��������������&������'-�7 �����������-��������'������"���� ������������������"�� ��������� &� ������������������������'�4�� i-
���� ���&�����������'�(������������ �����&�������� ���������������"���� ���������&�� �����&���������������"���������������������&����������������� ������ ���'
������������������������� ��&�������������� �"�� ���������� �� ��������� �������������'��������� ��� � ��&� ����� ���� ��� ����������� �� �������"� ��� ���� �����"� ��������� &����������� ������ ���'''� �� �����'� !��������������������3�������'�,���o- ������� � �� ��� � �� �� �������������'�# ����������� ������"� ������� ���� �����������������������"���� ����� �������� ���������������������������� ����"����� ó-�������������&������������������"�������� &����������������'� 7���������� ����������� �����"����������&��������������� �����"�� � �������'
208
-�3�"� ����� �"������������)��� :�-������'�-�!���������� ������� ��� ��'�0�����o- ��������� ���� �� �� �� � ���� ���������:�*� �� ��� � �� ����������� ��������������������������������� �����"� �������&����������� ����� �"�&���������0�� �� ���-�����:�4���������������&�����������9�8�������"�&������������������������ ������&�����&�9
4�� �������������"������������� ���������������� �������� ����)��������������"�������&������������)����������������"���������������� ��������������������������e-���"���������������������������"���������������������������� ��"����������&��������������� ���� ������������ �����1��������������������������������������"���������"&���� � ��&� ��������������������'
0��"� ���������� �� �������"� ����������� ���"� ��� ������������������'�6�� �"� ����������&��������������� ���������"������������ ������ ���������������������������������'
-�4���������������"������������)��� 9�-�������'-�4���������-�� ������������'-�3�"��������� �������&��������3�������9������������������������������"�����o-
������"������������������ �����&�����"������������)��� :# � �������"������� ����������������� ������)������������'�!���������� ������&e-
�������������������3�������'�#�������������&����'��-�8����������"���� �������"������������)��� "�&����� �����-�������'�-�!�������e-
������������"���������"�&���� � ����� ���� ���"��������������������������������������������'� ����)��� � �� ;���:� ��:� ��:� ��:� !�� ��� ���������� ����� �� ��"� ����������)��� "� ����� �� ���� ����� &��� &�"�������� ����������"� � � ����&�� ������"� ����&������ ���������������� �������������������� �� � ������������������'
-�!�������"� ������� �������������"������������&�"������������������"�� �����a-�������������-��������'
-�8:������ �����������������������-������� ����������(����-� &�� �������&�� �� ��� � �:�!�������"�����������������������������������&�'�����"�&���������&������&����� ����"�&���������������:
����������������������������"�&�������������������������������'-�0�&�����&� ��"������������)��� �-��������-� ���&����������������8����������a-
��� ����� � ��� �� ����������� &������������"� ������ ����������� ��� ����� ��������� � ���������� �������� ���������'�#� �� ��"� �&�� ��&���� ��������"� �����������)��� "� ����&����"��������"������� �:
-�!���������������������-�� ������������������������� � �& ��2�-�5�����"��� ���� ������� ��9
-�!� ���� �������� ���-�� �����'�-�0����������"�����������������������"�����������������3�������'�0��������������������"������������)��� "���������������y-������"�������������������������������'�6�����������"������� �"�����&������"������������������� �������3�������'�,������������������������������'�!����������"����&����������� � ���'
-�!������������ ���-�� ������������'-�8:�,����� �:�5�������������������:�!����������"������������)��� "��������������
����������������� ��&��������������������������:�8:�����������������&���������&� ��)��i-���������9
*���� ������ ������� &���"� � ����������� �� ���� ��������"��� ���&�����"� ������ ���� ��i-���������������"����"��������������������&���'�� ������������"��������������������&��������������'�!��� ����)������������"��������������������������"�������� i-���������� ������������� ����� ���'�>������������������������ ������ ������&����
209
)� ���'� �� �&����� ������� ��������"� ��� ���&� �����"� ������ � ��"� ��� ��� ��� &���� ����������&�����������'
0��� &��� &� ��������&��������� ����'�!�������� �����&��� ��������"�������"���� ������ �������&��� �� �'� !������� �� ������ �� ������ �� � �� ���� ������ ��� ������� ����&�"������������"������������&�������"��������������������������������������"�����������o- �������� "���������������&����������� �����&��������'
-�������-���������������� ���������������-��������)��� "������������&�������� ������������&�� ����'''� ��� �����'''�� ����� ����������������-������������&��������"� �������������������������� ���-��������������)��� � ��������� � �'��������"������;���9
-�8"� �� ��"� �� ��������� ��-�� ������ �� ��� ����������������-� &���� ��� �����"�������� ��� ����� ��� �� ����� ���"� ������� ���"� ��������'� �� ����� ����"� ����������)��� "� ���� ���� ������ ����'� ��� �� ��"� ����������&���"� �� �������� ���������������� ����������)��� �"���"�&��������������"��������������"���� ���'�������"��o-��������-���������������"��������������"��������&������� ���� ��� ������������� ����&����� ��� ������ ��������"� ��� ���� ��� �������������������� � ����������&������ �����'�0��� � ��� �� ��� ���� ���������� �������"� � � ��� ��� �� ����"� &��� ������ ���������� ����������������)��� �'
-�8����:�-����������� ��������������"� ������� �&�&������ ������������-������"�������������� �&������������'�# � ����� �������������&���"��������� ������"����� �����������������1���������"������������"���� ���������������'�!������)��� ����������"�"����� �������'�5�������������&����������&���������"����� �������� �����������"��&�������������� ������������'�7��������������� ���������:�7����� ���������:
�������� �����"����������������������"�����"�������� &�����������"��� ����� ����a-������� �� ������"��� ��"� ������������������������ ���������� ���'
!�������"��� &���������������� ��������������� �����'�!���� ����� &���� ������������������������� ������"������ ��������"� ����������������'
-�3�����������&�����"������������)��� �-�������������������'-�*��&���&�-�� ��������-������������������������� �'-�,�����&�"� �"� �����&�� ���"� �����������)��� :� -� �������'� -� *����� ��� ������� ��
���� �� ��������&��"�������������������������������������������� ������������*����� ���&�"�����������������������������������'�0������������������������������ ��� ���������� ��� ���� �� �������������"� &����� ���� �� ������ ���� �������'� !��� �:� 0����������������������������9
-�0���-�� ������������� �����'-�,�����&�'�8:�,�����&�����:�-��������������&���������� ��������������&�����������
����'�-�!���3�������"������������)��� '''-�7����9�-���������'�-���9�(����:-�8"�&������������"������"������������)��� "��������� �����������"����������� a-
����:� -� ������ �����&��� ���� �������&��"� &��� �� �� �� �� ���'� -� ��������� ��"� ����������)��� "�&�������3���������������� ��������� ���9
-�4� ���-�� ��������-���������������� ���������"��������&������ ���� �������� ��� �������&�����&���� ��'
-�,�����&�:�8"� �����&�����:-�0���������� �"�� ������ ���������-�� ���������� �'-�8�����"��"�������"������������)��� :�0��������� �������������&�����������'�������������"���������������������������"���������������������������'-�!������&������-����������� ������'�-�!������&��������������&�1������"�&�������m-
ne jest nasze stanowisko, lecz pod niziutkim naszym dachem obraz panny Agnieszki – o,������������ ����"�������� ���������&����&������-�� �����������������������������������������"������������)��� "��)������ ��������'�8 ��������3����������
210
������������ ����"�&��������������������"������������ ����������'�8"�����������r-)��� "�����������&���������������"���������&���������&��3�������:
� �&����������� ������� ���� ������� ��������� �� ������ ����� �� ������� ��� ����twarz.
4�����&����� �������������������&��������������1�� ������������&�����������������y-���������������3�������������������������������'�� ����������� �"����(���������"�����"� ��������� ������ ������ �������� ����� ����&'� � ������ ��� �� �� �������"� ������������������ ������ � ���"�� � �� ��� ���"���� ��������� �� ���� ��"���� ���&��o-��������������'�!����������&� ������� ��3�������"��������������������� �������k-����"������������������� ��������"������&��"����������(����"������ ���� �����3����z-ce swe uczucia.
-�8:�0��"������������)��� "���"���:�-���������-������������������������� �����"������ ��"� ������� ��� ���� ��������� ���� � ����'� 5��� ��� �� ��"� ���� ���� �������� �� ����������� ����������&�� �)���"� ���������� ���� ���&���� ���"� �������3�������������������������������"�&��� ����������������������� ��&������&�&��&��'����"�������z-����� &������ ����� � ��������� �"� ����&�������������������� �� ���&� ����"� �����3�������"�&������������� ���"������������)��� "������� �����&���� �� ��� ��������� j-��'�3���������������:�,����&������� ����������������� � ��'
��������������������������� ���������������� �����'-� 5����� ��� �����"� �����������)��� � -� ������� -� ����������&�� ��&������ �� �� ����
����������������������&������������������������"� � ������������������������o- �������'������������ � ���"������������)��� :�<��������� �����&�����������o- ���������������������������������"�������������� � ���� ��������&��3�������"��&���������&�"� &��� ������������"������������)��� :�!������������2�.0������� &���&�"�� ��������� ������/'�6�������� ���&�"��������&����������&"������� �����'
*�� ��������3�������:�0��������������"����� �������&�&� ��"������������� ����� �niej prawa!
-�0�������������� ��� �������-� ������� ������"� ������ ��������������� ����� �����&������&���������'�-�6�&��3��������&����&������"�&���������"������������)��� "��� a- ���"� �� ������ �"�����������&����&������������������� ��� ����� ������� ������������������'������� &��������������&����� ����� ����"� ����� ������� ���������� ���y-�������� � ������"� ������ ���������� ������ �� ��� �&� � ����&���&� ���� ����� ����"� � ���&��3���������������������&��������������'�8"�������������� �������&�������a-���������������'�<��&�����������"�� �� �������������������'�!���������&�����"�����e-���"�� ����"������������)��� "�����&�������������&�"�������������������� ������&������ ���������������������&������'�0��� � ��������������������� ��"������������&e-stem.
��������� ���'��� ���������� ������ �������&�'�4��&�����������������"��������2-�3������� �&������"�&��������������:�!��� ����������&'�0��������������������� ��
�����:�!��� ����������&'����������"������������&����&�������"�������������������������������"����������l-
��"������������)�� ��� �����&��� �����������������'-�8:�-�������-���������'�,��"�������������������������"����&�������� �����0��
>�@��"�������&���� � ������ �����������'�0��� �������������� �'-�����&��-�� ��������-��������������&� �������'-�8�:�!����������:�-����������������&���������'�-�5����� ��������"�����������r-
)��� "�����������������������������������������"����� ���������'''-�5������������� ������������-�� ��������-���&��&"�������"���&�������"���&��������o����'������������������������������������"���������&��� ����������"� ������������ ��� u-
��������������"����������������������������������������������������������������e-
211
����"��������"����������������������� ���� �����&��"�&���������� ������������������"���������������� ���"������������������������������������������������� ������� � �'0��������������������������������������������������������������� ��&�������o-��"������������������������������������ ���������"���������&��������'�6����������a-���"������������� ������&�������������"��� �����"��������� ����������������� �����(����������������"���������������������������� ���������'�!�����������������)����'������ �������&��������'�>�����������������������'
0������&������������� �'�!������������������ ������ ��"����������������������i-��'�3�������"���������(���'�����������������9�,���� ������������� �����������"� �������������3���������� ���&�&������&���&�����&� � ���"�&�������������������� �����"�������������������������'�5������ ������������ ��������������"�������������3�������"������ ������������&������"������� ������ �&��������� &�&� �&����"� ����������"� &����� ������������������ ����'�8 ������������������������������ �'�# ������� � ��������������-�����"����������"� ��� ���� � ��"� �� ������ ����"� ��������� ����� ��"� �� ������� �����������������������'�� ������������"������������ �� ��� �����������������'
6���������������������������������'������������"��������������"� ��������������'6����������������� �������������� �����"� ��� ��������������"���������������"� �� ��������������������"����������� � �������������������'�(&���������������(�� a-�'�<�����������"�����������"��������� ��� � ��� ����������"�������������� ��������"�����������������������������������'�0��&�������������&��������� ��&��������� ��"�����������"���������&�������������&�����������"������� ������� ���������������"������� �� ������������"� � ����� ���� ������������'�0��� ��� ���� ������"� ����������� ����'�������� ��������� ���� �� ��������� ��"� �� � �� ����(��������� �� -� ���� ������� ���������������������� ����-�� ������������"���������������� ���&������� ���������������&�&���������'����� ���� ����&������������������������"� ������������������&��� �������(����"�����&��������������� �������������������������&'
212
���������##��
���������������
0����� �������(�����;����� �� ��"��� �������3�������� ��� ������ <� �'� !���e- ����������&�� ��������"�� ��&���������'�4���������������"�������� ������� ������������"��������� ��������'�����&��������&�������������������&�������������"����������3�������� ��������� � � &���� �����&"������������� ������� � ����&"� � ����� ����� ����������������&��������'�3�������� ��������������������� �������"������ ����&�&����j-���������� ���������������"�&��������������� ������� ��"�� ���� ���������������&����l-���������� �������������'���"��� � ���&������������� �� ����������������� ����"���� ���������� ����������"�� ����������&������ ���������������� ������������'
>�������&������������������� ��������������������"��� �������&� ������������"������������������������&� ��&���������������3�������'�.>� ����"��������� ��� a-����������� ���������������&��"���� ���������&���&��"� ������������� �� ����������/'*��������"��� �������������������� �������������� ��������� �� ��� ����������������)�����"� ���������������&��&��'�������� ����&�&� ����� ���������������"��������� ����������'���������� &�&����� ������������&� �������� ������"� ��� &���������������l-������� ��������������&��'�0������ �����"�&��������������� ���'�0��������������&�&������������������"������������������"�&���������������� �"� ��������&�&�&����������������� �������������������&���������� �������������'���������� ������������������� ��������� ������"����������"�������������� � ������ ����&��������������&���nadzieje.
!����� ����"������ � �"�������������� ����)�������������������� ��&������������"����������� �����&�������������� ���� �������������"�����������������&�&������a-��"���� ��� � &��������������� � �&���������������� ����� ��"� ������������������ ������������� &�&� �� ��������� �� ��������������'� >����������� ���� �� �� ��� ��&�����'� ������ ��������������������������������������� ��� ��"����� ��������"� ���������(����������������������"�&�� �������&��&�������������������)����'
�������� ��&� ������ ������� ������ ���� ����'� <���� 3�������"� ����� ����& ���� ����������������� �����&�&� �� ���"������������������������"�&������������&�&���&� z- �'����������������� ���������� �����"��������������� �&��������&�"� ���������������������'�� ���������"����&������������������ �����'
0��������������������������������'�4����)����������� ��� ��8��)�� �"��� � ������� ����1����� ������������ �� ���������&�������������������������������������t-�'�� �&����� ���"������ ����������� ���������� ������������ �� ������ &����� ���)���� �4����)����'�8 ���������������� �����������&��������"���� ����������&� ��"� ����������� �� <� ���"� ������"� ��� � ������ 4����)����� ����������� �� ������ 3�������"� ��������������������&���������'
6�&���� �������� ��'�!���&������������� �����������������4��������5�����"��� � e-������ ������� �������� )����� �������� � ������"����������� ���������� �� ����� �� �� �������"�����������������&�������������������� ����������� ����������������"����������������������������"�� �����&������������������������'����������&��������������o- ����������� ������"������������2� ��������������� ������"� �� �����"���� ���&����&���� �����-����������&�����������-������&������������������������������������������
213
�����������������������&��������.��������/"���������"����.���/��������������� ���y-�� ���������������������������������� �����������&�&��������"���������"������������ �� ��������������������������������� ��� ��������������� ����� ������������o-jowi.
�� �����������������������������4��������5�������� �&����������� � ���������������������������������&� ���"��� �������� �&��� �������"����������������o-��� ���� ��������'�,�����.�� ��������/'�4������ �����������& ���'����� ����������� ���������"�� �������������������� �� ���'��� ����������4������� ���� �������� ��"�������� ����� ��������&����������������� ������0����� "�����"��������"������� o-�� ���������������������������������� ������������������������������!��� ��'�,� ����������"���������������������� �� ������� ������������ ��������������������� ��'
5����� �������"��� ��� �� � ����� ���� ��� �����"� �������������� � �� �������� �������"� ���� ��� ����������& ��������� ����������������� ������ ������'���� ������������t-�����������������������"�������� ����������������&� �����������������������'
���������� ������������&��������� ������������������ ���������������� ����"����������� ���� ����������������������� �������������'�5� ������������� �����"����������"�&��� �����4������&� ����� ����������� ���������������'�,����"� ���&��� ���������&������������������&������'�4�����������������������"���������������� �������))��" ���������������������������0����� ����� �����&� ��� �'�0������������ ����������� ���� ��������� ����� ���� ����"��� ������� ������������ ��� �&�� ����&����"� &����� ������� ����������������"�����'
,��� ������������������� �����,�������������� &�������� ��������������&�������������������������)�������&������� ����"��������������� ��� ���� ���� �������� ���-���"� &��� �������������"� � � �������>� �����������"� �� ��� &��� ���"� � �� ���� �����������������'�!�������������������������������� ��������� �������� �������������������������"� ��� ������ ������ ��������"� �� ������"� � ������� � �� ����� B�������� ������ ���� ��������������������C����������������������"�&�������������4���������� ���� �jego powozu.
?������� ����������"�������������� ���&�"� ���������� ��"� &���� � �� ���������"� �������� ���������������,������G�������'�5������� ��������������"������������������� ��� �����������������������&�"��������� ���������������� �� �������������� i-����'�8�� ������������&������������"���� �� ���&�&��������������������������������u-������� ��������1� ������ ��������� ����� � ������� ,������G� ������� ����"� ���� ������� ��������������������'
!���&�� ������������������� ����&�������&���'�>�������������������������������e-����� ��������������������� �'�!��4������������������������"��� ��� ���&��"�������������������������� ��������'�� �����&���"� ����� �� ���&���� ����"����&��������"����������&���'���������"�&�������������"������������������&"��� � ��&"��������&����� ���� � �"������� ��������������&���������"����������&����'�6����"��� ��� ������� ���� �������������������� )������� ����&� ����&� ���� ������ � � � �o-�����"� ����� ������������������������� � ��"� ���������������������&���� �������� t-��������������"������&����������� ��� ��������� ��'
4������������4�����"� &���� �� ��&� ��������������� ��� �&���������&������ ��������� ���'�8 �����"���������������"�� ����� ������&��������� ��� ������ ������ ������������-��� ��������"� �� ������ ������ ������ �������� ���� ������� ��������� ����� �� ���������&�"����������������������� &� ���� ������������&�"�����������&�"����������� �����&����w-���"����������������&����������&����"��������� ��������"�������� �&����������� ����"��a- ����&����������� ��������'����������������������������������������������'�!� d-�����������������&�����������������&����������&�"��� ������&�������'�*������"�&����� ����"�&�����&��&������ ����������������&�1� &�������������� �� ��������� ������������ ���
214
�� ����� ����"���������� ����&��������������"�� ����������)�����&��'�5��������m-��������� �����"������ ������3�����9'����������3����9����������� �"����������� �o-����"�������������� ��� ����������� ���&'�5������������������������ ������&���"�&����7� �,���������"��� ����� �������� ��&����� �������������� �������������"������&��� ������������������ �������� ��� �����&��"��� ����� ���������� �� �������� ��� �����'0������&����������� ������ �������������� ������������������������� �&����"������"����� ��������,������G� ������� ����� �������&�"� ��� �������&�� ������ ���)�������� -�������� ��� 4������ -� ����� � �� ������ ,������G� ������� �� ������� ���� �������"����������� ��� �������"������������ ����������&�2�������,������G�������'
4���������������"���������������������"�� �����&�����"�&���������������4�����"��� �������� � �� ����������������������'������ ���� ������������� ��������������������� ���������������� ���&���"������������ ������� ��������&�������&������������ �������� ����� �����'��������� ��� ���� ����� �� �������� ������ ����� �����"����������&"�����&�"��������������&�������������'�������������&���&����������������������������'�0�� ������ ����������������"����&���� �������� �������������'�0�����&���� &� ��� ���� ������� ����������� �� ���� �������� ��������'� 6�������� ��&�� ��� ��� ��4���������������������� �'�>��������������������������.�� ��������/1�������� a-���������������������� ���� �&��������� �� ����������������������������4�����domu.
!��� � ������������������������������ "���������������������&���&�����������&���"��������� ��������������"�����������������������������������'��������� ������� e-������"� ���������������"�����������������'
.��������������������������� ��������4��������������&���� ��/�-��� �������� &�� ��&����� �����'
���������� ������������������������ ���'���� �������������������������� ����a-�������"���������"���������"� ����"����������'
-�# ����&��������,���9�-����������������������� ���� ���'.,����-������������-������� �����������:/�-����������� ������&��������'�,������
�������������"������������������������������������ � �����������'-���������&��,���"������������)��� �-���������������� ���� ����-��������������� z-
ka mej córki.5��� ����������'�4����������������������'�8 ���������������&������������������ �
�������,����"����������&�&�����������'�� ������� ���� � �������� ������"� ���)� �"� ��������������"� ������'�0������ ������"
���� ���'� ������ ���� ������"� � ����� �����"� � � ������ ����'��� ���������������������������������������'�*��������������"� ���� �&������������������� ����j-���������� ���� ��"������������������ ���"������&� ���������� ������������1����� ������������� '
-���� ������-����������� � ����������������-���������������)��� ��� � ���'������ ��������,���"������������������&�&"�����6�� ����'0��� ��������������� ������'�0��������� ��&�������� �� ������ � ����������o-
���"���"�������,����4�����'-�5����������������"�����6�� ����9�-��������'-�,��������-�� ����� ��������'-�3����6�� ����9�-��������'-��� �����-�� ������'�-�,�����&�����'!��4������� ������� ������������� ������������&���&��� ���'-����������������������-�������-�������������������� ����&�������'
9�3�����B3����������C�-�4� �3������&����������� ��������������� ���'
215
-� 7����&�� ���������� ������������������-� ������� �� ������� ����6�� �����-��������������� �'���������������� ��� �� ��� � �������� �����'�*���������� �� ������-��������������)��� �'�8 �� ���� ��������������������������������������� �������pana.
��� ����������� ���&��������������� ���'�!���������� ����'-�!���6�� �����-�� &���������4������-��� &���������� ���������&��������� ���
�����'�,���"��������"�����������������������"�����6�� ���������������������������&��������������'
!�����������������"��������6�� ����"��������������� �������������������"���o-�����&���� ���� ����������� ��� ���'�6�������������������������"�� �����&���� ����,���� ��� ������������"�������������������&�&���������������������"������� ����������&��������������������������)����'��������������� ������������ ������� ����������4����������� ������ ���������������&�"�� ����������� ���'
��&������������������� ������ � �"����������������"���&�������� ���"�� ����������� ���� ������� ���������'� (��� ���� ���� � ������ ��������&��� �� �����&"� �������������& ���������'� 5����� ������������ �����"� &����� ��������"� �����"� &������� ������ ���� ����� ������� �����'
!�������� ������� ����������������������������&��� ���'�( �������� ������d-��������� ���� �������"�� ��������������� ����&� �� �����������'�,�����������������&a-�����������"������� ���������'�������������� ������"������������ �� ��� &�&� ���d-����"��� � ���������� ����'
��������&��� ����������� ����"���� ������������������������������'�0�������� ������"� � �� ����������� ������&� � �� ���� ����� ��� �������� �� ����� 4�����'� ,����������"�� ������������������������ �������"���������"��������"���� �����"� �� ���� �����'�# �������&���&����������&����������� �������� �����&������������������������"������� ������������� &�������� ��&� �������"� ��������� �� �� � ������ �� ������� ��������&zemsty.
0������������&��"��������� ������������������������,���'�,�������� ���������������� ������ ���������������'�4�� �������� �����&"�����������������"��� ���������������&�&� ���� �&�"� ������ ��� ������"� ��������� �����"� ������ �������� ��� ����� �����&���� ������ ����� ������'�,�� �� ���"�������������� � ������&�&�&�������� �� ���'
# ��������6�� �����-������&��� ������� ����-����������&� ����"����� �������a- ���� �������� �����"� ��� ��� ���� 6�� ����� ������� ����� ��&� �������� ��� ���&���'(����&��������&�������������� ������ ������&�����"�� ������������������ ������ �������� ������ �������"� � ��� � �&�� ��� ���"� ��� ������������ ��������� ������ ���� ���'( ������"� ��� ��� ������� �� �����"� ��������� �� ���� � ���,���"� �� ��&����� &�����ogrodach.
4����"��������6�� ������������������&�����������"�� &�����������������&�&�� ��"�� ������������������� �� �����'�(�����&��� ������������&���&� ��� ������sposób.
-�,��� ����������)��� �-����������������6�� ������������&������ ��������������&��������� ���������-���������������'
4��&������������� ������'-�0�������-��������-������ ��������� �����������)�����&���������������"����������
dla nas obojga temat.-���� ���������&�������&����� ���������-�� �������'-��������-���������-���������������� ������������ � ������������� ������a-
�������������������������������������"�� �������������������� ���������������� �"���������������� �"��������&� �������������������������������������&�����������l-����"������������ ��� ����"���������&�&�-���&������&���� �'
216
������������� ����������������&�������"���� ���������"�����������������&���� ����������������"� � �&�����������"������������ ����&���&��������� ���������� ������ �"���������������������'
!���6�� ������������������� �� �������������"� ���������� ������ &�� ��������ó-����2
-�0��� � ����������� �����"����� � ���������������������� ����������������� �i-�������� ������'�6������������"��������������� ������������&������� ���������e-����"���������������'�0������ ���� �����������������&��������� ��������������o-�����������"�� �����&�"���&����� � ���������������"�������������'�����"��������� ���������"�����&����������������"����������� � ���������'
���������������������� ����������'-�0������&� ����� �&������� ��-���������-�� �������������&���������������y-
���������������� �����&����� � ���������'�8�����'���� ���&�������&�������&� ��� ���o-�������������������&�'�!�������������������� ���������������������� ��� � ���� ������ �� � � �"��&�����&� ��� �� ������� �&������������������ ������� ��� �&�������o-�����'�0��� ������� ��� ����&�&� �����'� 4������� �� ���� � �����������&����� ���� ��"� �������������������&������������������������'��������������� ��������������������y-�&�9
-�!���6�� �����-�� �������� &�&� �� ���-� ���� ���"� &��� �� ���� �������� � ��������� ����"��� �� �&���&�&���������&� �������������� �'�0��������������������������a-������� �"�� �����&� ������ �����������������&�� ����������&�����'
!���6�� ���������������������������������������"������� �����������&� ���������������� ��������������"�� ��������������& ��� ���������� �� ����� �� ����'�� a-�����������"���������������"�&����������"�� ���&��������������� ����'�!��������������������������� �������������"����������&���������� �������� ���"�����������������drzwiami znajduje.
!����������&��������� ��"����������������������������������������������������&���)��������� ���� �� �� ������� &����� ���'� 3������������ �� ��� ���� ��"� �� �������� � ��"� ����������'� *����� �� ��������'� !� ����� �����"� ����� ��� ��� �� ����'��)�������������"�� ������� �������'�!�������"�������� �������������� ����������� 6�� ����� �� ���� ��� ������� �� �� �������� ��������� �� ���� �&�������� ���� ��������� �������� ���&���������"��������������������������������������"������������� �-nego odurzenia.
>���� ��� ���� �"� ������� &������'� ( ����� ���� �� ������ ���� �� ��������� ���&����� ��������������������&'�0��������������������&�&�������'��������������5��'�� � i-������ ���� ��� �� ����������"� � ��� �� ��� ����� ��� ����'� 0��� �������:� ����������������������� �"��������� ��������� ������"����������&������ �������������� ����� ��'
������ ������� �� �����������'�6�������������� �����"�&������� ��� ����� ����"�&e-��� ��� �������������������� �������&������'���� ����� �������"�����������&���o-���������� ���&"��� ��"�����������������&��������������������������"�� ��� ������o-����������&�?�����'�# � ���������������� �����������& �����������2�.,���/"����y-���� ����&"����� ���&�"�������������"���� ����"����������������������������������������������"��� ��� ��������������������������&��������������'�,�������� ���������"������������������������� ����������� ���"�������������������"������� ���� ������������wspominam je wzruszeniem.
�� ������&���� � ���� ���"�� ��&�������������������������������'�,����&������������������������������������"�������������������� ���� ���'
-������������"�����4�����"���������������� ����-����������������&���&�'-������ ���� ���:�-�� �����'�-�!���6�� �������������� ��"��������������n-
������������������������������'�!�����������:�-��� �������������� �������'�-����� �����
217
����������������������������������&��"����������� �������������&�&������������"������j- ���������� ���'�>����&�����&������&��������� ��"����� �9
� � ������������������� ������������ ������"�������������&������&������������ �&�� ����������"������������ ������������ ��������������'
-����������� �������������-���������-����������������� ������������ ����������95���������������&��"��������� �������������������"��������������� ��������� �"
�� ���� ����������� �� ��"� ������ ��� ������� �� ���������'� ������� ������ �� �����������"� � �������������������������'
��������������'�0�� ������� ��������� ��������� � ��� �����"������������������������������������'�������� ������������ �� �������������������������������� �����"������� ������ ��"�&���� ��"�&����������������������� ���"������ �������������������������������������������������*��������4�����'
-�!������������������!�����9�-���������'-����'�*������������� �9– Nie, pani!-�8:�������� ��&����&��� ��&���&����'�!����������������:������� ���� ��� ��� � �����'� !������������� �����"� ������� ��"� ��� ����� ��� � &e-
���9�����������!����"����+���&������:����������"������ ��� �����������������u-���� ���� �����3����������� ���&"� ������������������������������������������� ��o-��"�����������"���������� ��������������������'
��� ����"������� �������������������������������� �'�����������������"��������������������'�*������'�0��� ������������ ����������'��� ������"�� ���������������������'�*�� �������������������"��������&�&�����"���������������������������������&����������������� ���&�����'�(�������� ������������� ���&��� �� �������� &�&�������"� ���������� �� ��'�!������������� ������������'
-��������&������ �� ��� ����������������������6�� ����9�-��������,���'�-��o-chanie moje!
8�������������� ���������� ��������'�4���������:-����������-���������'-�0��������������������-���������� ���&�����������'�-�0�������"���� �����&��� l-
����"�� �����&���� ������������������'�5���� � ��&�&�������� ��������������� �:���e-kawam, kto tu potrzebuje opieki! Nie ja pewno! Mam mego Jipa, to mi wystarczy. Prawda,Jipsiu, kochanie?
6������������"�� ������������� �����&����������'-�8&�������������&�����)����������&�������'�8�"�5��"�����������������"����������&���"
�������� ������� �'�6����5������������������)���� ������������ ���������1�����5������������)������ ��"�� ���������"��� �����������"����� �����"������������& a-����'���"�5�����"�������"����� �9
5���������������������������� �1���� �����"��� � �� &�&� ������ ����������� i-���������&����������������������'
-�4����"�5�����"����� ��-����������� ���&������������-�������������������� o- ��&"������&�����"���������������������������������������������� �������6��d-����:�!��� �"�5��:�5�����"���&������:�0��"������ ����&�&��������������� ����������� �����������������������&�&��������'�,���������������&���&� � ��:��������� ��������&�&����������"����� �"�5�����:
# � �� ��� ������� &������� �����"� ��� ��������� ��� �� �� � ��� ���� � ��� �� �����'4���������� ����������������������'�*���������������� ��������������'�!����������� i-�������� ��� ����'����������,�������������������������&������� &��� ���������������&��5���� ����������&������&�����������'� 5����� ����������� ���&�"� ��� &�� &��� �&�����&����������� &�������&�'�!�� ���� ��������������������� � ����� �����������������"��
218
�����������������������������&�������������������������� ����������� ������"����-����� ����������� � &����� �������� ���� ���������� �������� ������ ������������������ ���������������������"�������������������&���&������������ �� ��������������'
!���6�� ����������������������������'�!� ����,����� ���������������� � ������"�� ������������������������� ������&���� �������������� ������������� ������������������"�&���� � �������� ������������� ���'
0��������&��"�������������)���������� ���"���������&��,���"���������������"����������������������� ���"���� ����������������������������������������"�&� ��� ������� �� ����� ������'� !��������� �� ��������'��� ������ ����6�� ����� � ������������ �,���"�����������&� ��� ������&�&� ������������������ ������ ��'���������u-������ �����������,���"�����&������������������ �&������ �� ��"��������������� ����&���������� ���������� �����'
,��������� �������&��"� ��������������"��������� �� �"�� �� ������� ����������"���������� ��� ����� �� ������� ���� �������� �� �������'� !���6�� ����� ���������������������� ��������������������������������'�3�"�����������������4������ ��e-��������� �� ������)�����"��������������������������� �����"� �����������"�&�������������������� ��������������������"�������"�����&����������&�����������'����������������������� �"�� ���������������� ��������������"�������&�������������������������� �o-��������������0�� ���"�&���� � �����&���� ������ ���������������'
��&������������&������������'�6�������� �����������������4� ����3 �������&�������������������"�������&���� ���� �&� ��&���������������"� ��� ���� ��&������� ����������� �������� ����������"��� ������������� ���������������������"�&���� � e-����"� ���� �������������� ������������'�������� ����,��������������������� �&��� ������������������������������������&�&����&���&������������� �������5�����������'
����� ��� ����� ���� �������3 �������&�� ����"� ������"� �����&������� ���������� ��������"�������������� � �'�.,���/��������������� ���������������������������&����������&������&�������� �������"�� ���������4������� &�� ������ ��������� �� ���"������������� �� ����������������� � ���&�"�������� �� �� �� �� �����"� �� ������� ���� &����� ������������ �����&������������ ���� �&����������������'�# � ����������"����� ��� ������� ������ ���������"� ����&����������� ���� �"����������������������������Dora.
7�������������������������������� �������"������ �������"����������� ������ � �"��o-��� ����� ��� �'� >������������� ������� ���� �� �����"� �������� -� &� ��� ��&��� �������������������������'�5����������������������� �����"�����������������������&�"��������&������������"������ �������������������"��������&����������� ������"������������������� ���� ����������� �������� ��� �&��������������� �� ���� �� � ����-���'� ��� ���� ��� ��������� ��� ������� ������������ ���"� &��� ��� ����� -� ������� �� � �����,����-���������� ��'����������������� ���������������������� ����������������������������-���� ������ ��"������&�*���"������ ������������������������- ���,���'����� �������� ���������������������"�� ������������������������� ��� i-����������������'�!��� ��������� ���"���������������������"��������� �������&���� ����������������&������� �����������������������������'
��������������������������&������������"��� �������� ���������������� ���������� a-���,���'� !�� �� ��� ��0����� �������� ����� ��� ������������ ������"� �� ������� ���������<� ������ ��������������� ���� ���'�!����� ���������� ���������"� ����������� ���� �&������������������ � �� ����&��� ������"� &��� ��� ������&�� �������� �� �� ���������"����� �����������&����������"����������������������� ����������� ��'������"����������� ������ �"�� ������������� &���������'���������� ����������� ���&���j-������&�&�����������������������&�� ��&��������&�� �'�3��������������&�������� ��&�-�������������6�� �������� ���������������������������������������������9�( �����
219
������������������������"����������������������� ������� ���&����������"�������������� �����"���������������� �����������"���������� ��������������"� �������,������� ��y-���� ��������������������������� �����"��������������������������������� �'��y-���������������������������������"��������"�������������� ������'
!�������������� ������ �����������������������"� �����"�������������"�� ���a-��&�3�������������������� ������ ������������� ������� ������������������� �������4�������������������"����&������ �����������������&� ������"����������� ��y-����������������'�!��������������"�� ��� ��� �� ������� ���"�������� ����������� ��&������������������������������������"������������ ���&�&�� ������������������������������� �� ������������� �����&����� ������&"����� ���&��� �������������&�&���� r-�����'� 5���� ������� ��� ����� ��� ���� �����)����"������������� ���� ����� �� &�� �� �� ������'�4��������������"��������������������� �������������"�����& ��������)��������������"��������������&�&����������"������"�� ����� ������� ��������������"�������������&�&�� ������'�5���������&�&����������'
-�4�������������������-��������-����� ������:�6��� ����������������������������'(�����������������������������������&�&������'-�0���������� ���&��-���������-������������ �"�������������������"�&���������
&�����������'�������������������������'– Pani Crupp...-�0��������������������������������� ������ ���� �� ��� �������'�5� ������� &���
�������&����-���������� �� �"����&��� �����& ��������� ����� ���&'������������y-���&����&������������������ ������ ��������"����� �������"�� �����������������e-�"������������)���'
����������������������'�0��� ���������������������������������&�������&������ �����������'
-�0��������-���������-��������������������������'''-�8:������������)����-������������������)����-���������������&�����'!����� ����� ������ ��������������� ����� �&���� �� � �������� ��)����� �����'� ,��
������������������������ ��������������������������'-� ��� �� ������� ������� ������"� ����� ������)���� -� �������� -� �&���� ��� ��� ���
���������"�������������� ��2� � ���"����������&������������������������������������a-raniem. Pan nic nie je, nie pije.
-�7��������������� �������������9�-���������'-�!���:�-�� ������"����� �&�������������"����� ��������������'�-�0��&� �����&����
���������������� ������'�6�� �� �������� ���� ������� �� ��� �� � �������� �������� ��� ���1���������&������������������� ���� ����� ��������1������������������� ��������� ���"�����������&���� �&������� ����������� ��"�������� ���������������������a-���&����������"�&������)���-�������'
!�������������������&���������'�0��� ������ �'�� �������� �������&����������&�'-�6�� ����������"����������������������� �����"������������)���"���������-� �� o-
��������������&����-������������� �������������������������'��������� ���������poplamionej winem kamizelki.
-�!����� �������"�����������-�������������-������������������� �"��������&������"������������� �&�&��� � ������� ������� ���'
-�!����������)����-����������� ������-��������������������������������:�0�&���l-��&����������������"�&����������������������������"������ �����������������������a- �� �� ����� ������'� <���� &������� ���� ������������ � ������� ���� ���� &������� �������"� ��������� ����� ���'�6���� ��������&���������������'�� �������������� � ���� ���a-����� ���"���������� �������������'
220
�������������������������"� �����������"�������������������������)����������� o-���"� ���������� ������ ������������� �� ������������� ��������������������������'# �� �������� ������ ���� ����&�"�������� ��� &�&� �� ������ ���� � ��� ������� �� ������"�������� ��� &� ��� �� � �����"� ���������&��� ��� �� ����������� ���� ��&���� �� �����&strzec tajemnicy mego serca.
221
���������##���
Tommy Traddles
��������������������� �� ���������������������������"���������������� �����y-����������� ������ �������������������� ��� ����������&����'�8 � ����������� ��������� ��<� ���������&����������&����������'�6�����������������"����� ��������������������&�&"������ �����"� �������� ����������&� ������ ���"� &������� � &����&� ��������������������"���������� ���������& ��������������"� �� �������������� ����� ����������� ���������� ����� ����'� �������������� ���� �� �������)�������������"�� ���������������� ������ ��� ���� ��������������������������'
(������������������ ���&����&����&��������&��������������'�6����������&�&���a-������� ����������&���� �������� ������������ �� ��������������"� ��� �����������a-���� ���� ����'� 0� ������ ��� &�&� ������ ������� ��"� ������&��� �� &� �� ���������'���� ������������������������������������ ��������������"����������� ����"��� �������������"�������"������������������������ ��������������"��� ������������� ������������������������������� � �������'�!��������������� � ��������������&����������������������"���� �����������������������6���� ��'�5������� �&��������������� ����������r-�����������&���� ��"������������������-������������������ ��������������&������- ����&�����������"��� � ����� ����� ���������� ������-� �����&��� � ��������������e-��'����������������&��������� ��������������������"��������������������������'
-�7����9�-��������� �� �� ������ �&��������&'�-���� ����&���������������������a-nie?
-�!�������"��������������������-�� ��������������'-�*�����-�������������������������&��������������� ����� ������"������� ��o-
���"���������������� ���������&"���������������&�� ������������ �������"������� �����������������-� ������������������������ ����� ���"�������������������&���������&�"���������������������������� ���-� � ���������� ������������� �&��� �����������'
*���������������������-���������� ��������� ������� ��������������������������&-���������&� ��������� �������� �������������'����������"�������������������������&���������'
-�����&������-����������������������"��� ��� ���&���� � �� �"�������2�-�3��� ������e-ko?
-�<� ���-�� ���������������'– A widzisz, od jutra nie dostaniesz ani kropelki, ani kropelki.0����������� �������&����� ������������'�6��������� ������ ��������� &� ��
� ���������������������������������������������������������������� ������������� ���������'�8 �� ����������������&������'
-������������������ ���9�-���������'����� �����������������&���������� ����2�.����&���"���/'-�����&���"����-�������������������'-������&����9�-���������'����� ������ ����� ��� ��������������������������������������"������ '����� ���'
4������������ �������������'�������"�������� �������� �����������&����������� � �-�����������������&��������������'
222
0����������������������� ���'�!���������� ������������ �� �����&��� � ��'�8 � a-�����������������������������"���������������� ����� �������������'�7� � ���������o-����������������������������������������������������'�4��������������"������������ ��������� ������������� �������& ������ �� �� ����������� ������������'�4���� ������� ������������1���������"��� ��"�� ���������������� ��'�0�������� ����� ���������������t-��"� �����������������������������������������������&�������������'
� �������� ����������� ������"����������� �&������� ��"����������������������"�� ��������� ������������6���� ��"������������� ���� �� �������������������� �����������������������)����"���������� �����"�������� ���������� ����������������� ���&"�� &�-������� &� �������������� ��������������������������������������������"��������� � i-�������������������� ������������������"������� ������ �������������������������o-������������������������� ���&�'
���������� � ��� �������������������������� ���������������� ���'�0������������� �������"���� ����� ��������'
-���������������������"���������� ���-������������ �&��'-�7�&�������������-�� ������-����������������������������� ���������"���� ���"������������
&������������ ������������ ����������������?���!����"� ������������ ���"���������� d-resu kancelarii.
-�6�������������9�-���������'H����-�� �����'� -�����������������"� ������� ���������� �� ������� ����������'�,��� �a-
����&������ � �� ����� ���������������������� ������� �������"� ���� �&��� �� ���������� �����������'�������&����������������������� ����'
���������"���&����������� ������������������"� ������� ����&��������"����� � ������������'
-� 0��� ������ ���� ��� �� ������&�� -� � &������ -� �&�� ������� ������ � ���"� ���� ���������� "���������� ��������������������� ���'���� �����"��������&������������� o-����������������� ������������������������� ���������& ���'
-�3�����&������� ���������9�-��������'-�3����:�-�� ������������"��������&���������������-������"�������&�"�������������"�����
������������)������� ������������ �����'������ �����:4�����������"�&���� � ������� ��������'-�3����������"������������������������������ ��"��������������9�-���������'– O czym?-�8������������� �����"������� ����&������ �'-��������������������������������������:�-��� ����������������'�-�,� ������ ���
czasy, co?-�# � �����������������-�� �������������������������������'-�������"������������ ����� ����:�,� ��� ��� &� ��� ���������:�!������������
������������"�������&��"��������������� �&��"��������������9�!��������"�������&�����a- ����������������� ��"� ���������������� ����������6����'�4����� ����:������ �����&� �������������� �'
-�!������������ ��� ������������������� �-��������������� �������"�� ���� �����������"�����������&��������������� �&���������������������������
-������� ����9�-���������������������������'�-�7������� �������"� �������&� ��tak dawno. Oj, stary tyranie!
-�0��������������"�&����������������"���&������9�-���������'-�3�����-�� �����'�-���������� ������������������ ����������� ���� ������������o-
����'�!��������9:���:���:���:�6��������&�"��������������������& �����������������'– Tak!?
223
-����'�*���������������"�������"���������������&������� �� ���� �"� ���������� � ����������"�� ��� �����'
-�������������������� �9�-�������������������������� �������"�&�������������'-�0����� �'�!��������������&�����'�0������������������� ������"�����������"� ��
����� ����&����� ���&�"������������������������� ���'-������������9-����9�0��:�6�������������������������&��"� ������ �����&����&������� &���� ���� "
������������ ����� ������ �� ���� ��"���&������"�� ������ ������������������&���������� ����"���&��������������� ���'
-�0����������������9-�8�����"� ������������ �������� )����"� ���� ��� �����"� ��� ����������������� �
�� �������� ��������������������� ������"�������� ��������'�!���������&� ���� �w-���������������������4�����;�����-�D�����"���������������"����������������� o-bie?
-�0�������������"���� ������"����������������������������� ����������'-�6��&����������-���������� ����-� ���"������� ���������� ��������������������
����� ��������'�!������ ��� &����'������������ ����������"�������������� ���"� ����������� ����� �� � ��'� !��������� &�����"� &��������"� �� ��������� �� �� ���� ��� ���������� �����������&�'�!�����������������������������������������'�D������������������������w- ���"���� ����������������� ����'�!���������������� ��'�6������������������������������ ������� �� �������� ��&��&������ ���� �� ����� ���&� �������� ��� -� ����� ������� ��� ������ -� �������� ���� �� ��� ��� ���� �� ���'� ������ -� �������� �� � �� ��������������-���������&�"� ����������������������&���������������:�� �����"������� ��������&���� ����������������&���&������������ � ������ �����'
!����������������������"���������� ������"����� �� ����'-�7������������-��������-������� ���������������������&������)����"������������� �
������*����-����������������������'�-������������������� ���������'�8���� ����"�&�����&�'6���� ���&����&������������ ��&����&��� ���&�"� ��� ����� �����������������'�3��������"� ������)��� ���:� ��� ���"� ��� ����&"� �����"� ��������:� ����� ��������"� ��� ���� �&��&��������������� ����������������"���� ��� ������"������� ������'���������� &e-stem.
��������:�8"�,���:-��������� ����������,�@�����"� &� �� �� ���������� ������'������������-������
�����������"���������� �����������������������&��������������-�&�����������)��'�8���� �"�������"������ ��"�&������������������ ������"���������� ���:
������ ������� ����������� �� ��"� &��� ��� ������������"� � �����&������ ������&a-����'������� ��� �������������������� ��"�� ����� �������������������� ��������� ��Norwood.
-�,� ��"������� �������:�-����������������'�-�4������������� �����"����������� o-���:�6������������� �&"������&�� ������������&�'���������������&�� �����'������������ ��������������'�0���������"��� ����"���� ��������� �������"������� ���������� ��������� �2�������������������������������� ����'�.�����&��������&���� ���& �/���������� ������&����'��������"� � ���������������������"������� ����������������������� ��e-����������������&'
!������� �� �������� �� �����)�&����� ��������"� � �����&��� ���� ����� ������� ��������������� ���'
-�!������ &� ��"� &����� ����� -������� -� ��������� �� �� &����� ������ �� ���������'!�����'�8���&��� ���� �������� �����'�4�������������������� �������'��������-��� ������)������"� �������&��� ��������� ������� �����-��� ������������&�"����� �������� ���������������"������ ��� � ���� �����'� �������� ���������� ������������
224
������&���� �����'������������������������� ����� � �������������������������)�����n-������� ���"�&���&���'��� ������ ���"�����'
���������� ���������"���������� ����������������������������� ��2-�6�������&������"������������&����&�����������������'�0�& �� ���&��������������������o-
��� ����������������'�������������� � ������ ����'�3������"��� �������������:�!��e-����:�0�"� ������ ��"� �����&��� ����������� �����&��� � ���& �"� ��� ����� ���� �:������ �������:�!�������:
-�!����������&������-��������'-�����������-������������&������������������&����-����� ���������"�&����� ����"
&��������'�0������� ���������"��������������� ��&���������� �&������'�4����&������������a- ��"����&"��� �� ��������������� ��'�!��������6���� �����&� ��&� ����������������������&�"���&������������ ��:— ���������"���� �����:�-����������'4��&��������������� ��������'
-�!�������6���� ������������� � ���"����������&���:�������������� ���� �������"��� ����� ������������������ �� ����"������� �� z-
����� �������������&�"� &���� �����&���������������������������� ���"������������'�!�o-��������� ����"�� �������������� ���������� �'�(�����������������������&������������ ������'����� �����6���� ��������������������&������� � ����"�������"��� ��������"���o-����"� ������������������"�����������"���������'
-�!��������������"��������� ����-�������"����������&��������&����-������� ������"��������������&���������������� ����:
4���������������������&������������'-�5���������������"������6���� ��:�-����������'-�0������������� ��������-�� ������-�� ��������&��in statu quo.– A pani Micawber?-��������� ���������'�,������0�� ����������&��in statu quo.– A dziatki?-�������&���������������� ���������"������������������������� �'�>������� �o-
wiu i cnotach.!��6���� �������������������� �����"������ �������������������������'������
������������������&��������������"������������� ������������������"���) ������� �����������������2
-�*�������������:�6�������������������������������������)��� �9:(�������������� ��� ����'-�0�� �:�-����������6���� ��'�-����� �����������������"���������� ������������
tym oto moim najdawniejszym przyjacielem, towarzyszem dni dawno minionych.-�������:����:� -������� ��������&��� ���� � � ��� ���"� � �� ������������� ���
� ������ ������"���� ��������������'�-����:�������:�5���������������� ���������� �������"��������������� ��� ���������� �������'
�������������������������� ��� ����'-�3� �����"�&������������� �����9�-������'�-������������������ ���9-�4���������������������� ���� �������-�� �������'-�����������������������������-������������6���� ��'�-�8������������ ����� ���
����������� ���"��������"� ����������������"�������&������������������� ��"� � ���&��� ��� ������ ������������ �� �&� �����&����� ����� ���&�'� ������� ���"��� ������ �� �� ����������������� �������� ��'
!����������������� ��� �������'�!��6���� �������������� ���������������������&���� � ��������������������"������� ��� ������� ���'�!���6���� ������������� ���"������������������������� �'
225
-������&�������� ����"�������������)��� ����-������������� � �&����� ���������d- �����-������������������� �� ���������&�������"�������&� ��������"�����&� ��������������������� ����"������������������������'�0���� �����������)����������������"���e- ��� ��������� � �� �� ����������"� �� ����������� ������ ���� ���"� � ���� ���� ������"� � �� ������� � � ������� ���� �� ����� ��������'� 7� � ����� �� �� � ��"� ��������"���& �&��������������"������� ���������������������"���� ����"� ����������� � ���������������������'
������������ ��������������"������������'�����������������6���� ��'��� ���������� �� ���&� &���������� ����&����� ��"�������&��� ������� ��� � ����� ����"��������&� ����� �����������"�� ��������������������������������'
-�������:�-������������6���� ��'�-�8������ �� �������"����������������r-)��� "����������� ���� ��������� ����&�����'
4��������������������� �&�����6���� ������������ ����"�����&�������������������o- �����"����������������� ����'�6���&�&�������� ����������� �������������&�&�������'�# ���������� ����� ��"�������������� ���������������'�>��������������������� ���'�!y-�������� ��������-�.��"�����������/'�3� ��&����������� �����9�.8� �����/'�0������� �� a-wiono mi tych olbrzymów.
!���6���� ��������������������������� �� '�!������� ���� ����"�������� ����&�&�����������"�� ���������������&������"������ ����� ���&����������"��������&��"������� �& �"��������� ������� �&����������6���� ������������� ��"����������� �a- ����� ������ �� ���'� ��&����� ��� ����� ��� ��������� ��� ��������� ��������� ������"����������� ���� ������ �� ����� ��� ���������� ��� �"� ��� ����� ���������� ������znajomych.
!��6���� ��"��� ��������������������� ������&� ����"�� ����� �������� ��������� i-��'������������ ��������������������� ������������&�������'
-�������������)��� ����-�������'�-�0��������� �&����������"������ ����������������� ����"���� ������������� ������ ��������������&��������� ����������y-���� &���� &�� ��������������������'�!���� ������������������&������"��������� ���wystawia pod samymi drzwiami salonu, a policjantem z lewej towarzystwo podobnego���������� &���� &� ��� ����� �������'��� ����� ���� � ����� ��&������ ����� ���� � ���"���������� ��&�������&����'�0��� �������������"� �����������&����� �����"��������"&�������� ��������"�)���������� ����'��������&���������� ����� ����"����������������� ������&������������������������"���&����������������������"�������&�����"� ��������������&� � ������� ��������������������� ������'��������������������"�������6���� �����& �&������� �������������� �����"������'''���"����"������"�&�� ����������������'''� ������� ��� �� ���������� �� ������������ �� ���"� ������ ��&��� �� ������ ��� �� �����&�����&��������'���������������������� ������������ ������ � i-������6���� ��'�!������� &� ���&����������������������� �� ��� ��������"� ������������� ����� �&��������������&��������� �������'
!���� ��������������������������������������������'
226
���������##����
���'����"����������������
���,�� ��"� �� ������� ������� ������� ���� � ��������"� ������� ����&�����"� ��������������,����������'��������"�������������������������"��������������������������y-������ ���"����������� �� ������������������������������������&�����������'�>��"���������������� ����"���������������� �����&"�� �������������������� ��������������a-������� ��������� ���� �'� 4� ��� ���� �� � ������ �� ������� ����� �����"� ��� �������������&������&����������������������� �����2�� ������ �����������������)���&�o-���"����������������� ����������� ������ � �'
������������ �&��&��������"���������������� ��������������'��������������o-���� �������������"�������)�� ������������'�!���������� �������������������������������o-���&������������� ������&�����������2�.0��:�0��:�0������������� � ���'�0�������������� ����������"�&������������������"������ �&������� ����"������� �������������/'��������&� ������ ��������� ������ �������� ���������"� ��������� ��� ���� �������� � ��� �� ���������� ����'
��������� � �����"� ��� ��"� ���� ����������� � � ���������� ���� �����"� ������ �������������&����'�*���������&�&�&������������ ��������������������������&���������������������'�0����� ����������������������������������� ������� ���&���&������a-�������������������������������������������� � ���"����������������������'�5����������l-����� ������������������������ ���������������������������� �����"��&������������ �����"��� ��������������� ��� ����"���� ���� ��� �����������������)�������� o-�������&���������� ������"���������������������������"�� �������&�&��������� �������e-���� ��� �� � &����&� � �� �)����'� 5��������������������������������� �������������&������� ��"������� ���� ���������������� �����������������"�&� ���� ��������&�&����� ����������������������� ��������������&���� ������������ ���&����&��� � ���2����-����� ���������������'�4�����"���� �������� ���� &�&� ������������"� ��������� ������ustawicznym postrachem.
0��� ��� ������ ���� &� ��� �� �������� .��������� �������/"� �������� ���������� ����������� ����������������������"������������� �� ����� � �&� ����&"������&��� a-����� ������������������ �� ���������������������� ���&���� ��� �'�6�� ������c-�������������&������ ���������"���� � ���������������������������������������� ������ ����"� ����������������������������������������'
!����������������������"���� ���������� �� ����� ����������"���������������� o-������� )������� ���� ���&� �� �"� ���� ������� ����� ����������� ������� �������� ���������� ��������6���� ��"�����&�����&��� � �������������������������������������o-��&�����������������������������"�������������� ����������'
O naznaczonej porze przybyli wszyscy troje razem, pan Micawber w szerszym i biel-������������������������������������������������������"�����6���� ��������������������������� �������"��������������� ���"������ � ���� ��������� ������'�����y-������������������������"���� ���������� ���������6���� ��� ������������� ���&������������� �����&�������������"���� ����� ����� ������"� ��� �������������"� ���������� ��������������������������&�'
227
-�3���� ���� ����"�������������)��� ���:�-����������6���� ��'�-�!����������������&�������������������"������������������������������������������������������������������������;�������� �������������������6���� ��'
-�( �����������������-�������������'�-�0������� ���� ��� ����� ���������'-�0���� ����� ������"�������"����������-����������6���� ���������� ���������-
�������"���������������� ���������������������������� ��� �"���������������o-�������"�������������������������� ������������������������ ���)���������������e-�������������&������'�>������������ �������"�������:�*���&��� � ���"� ��������a- ������������������'
-�6���:�-���������������������������6���� ��'�-��������������������� � ���y-�����"�&�"�����������������������"��������������� �"������� �'
-�������:�-�������������������6���� ��'�-��� ������"�������� �����������& a-������� �������� ���� ��� �������� ��� ��������������� �� ����� �� ���������� ������ ������������������������������������ ��������������� ��������������� �������"� ������������������� ���&����������������)�����'
(�������������������������� ����� �&��� ������������"������������������ ��������������������������������������������� �������� ���� ������������ ��&������ ���'
,��� ���������� ������� ���������� �� �������� �������������"� ��� ������ �� &�����&������������ ��������������������'�>���������������������������&����������" �"� �������'�0����� ������������"����� ���� �� ����&���� �������������"� ������"� ���a-���� ��������� ���� �����"� ������� �� �'� !�� � ��������"� �� ����� �� �����&������ ������������"�������&����&��������������� ��������"�&���� � ������������������& ���� ������������ ���������� �� ����������� ��� ����&� ���&� �� ���'� ��� �� ����6���� ��"� ������"�������� ��������������������������"������� �������� ���&"�������������"�� o-���������������������������������������������"���������� � ��������������&������ ���������&������� ��������'�4��������������� �� �����������'
!������������-������������������� �������� �� ��� ����-�������������� &� ��"���������������������������� ������� �������'�=������� ������ ���� �� ����� ����"�����������������"���������������������� ��������� �� ����� � ��� ���������"�� ����� �������� ��� ��������� ����� ����� ���������"� � ��� .��� �� ��������/� ���������������������� ��"�� �����������������������'�4��� ������"��������� ��� � ��"�������������������'�(����"��������������"����� �������"���� ��������������������������"�� y- ��� ���� ������������������������"���� ��������,����"� ��� � ��������� ������������ ������������������'�!��6���� ����� &�������������������������'
-�������������)��� ����-������'�-����� ����� � �����)��& ���������&�����&�����a-nizowanych domach, tam nawet, gdzie gospodarstwo pozostaje pod bacznym okiem pani ���"������ ��"� ���'���������"����������"����� ����� � ���������)��& ������ ���y-����&�� )�����)��'�8���� ��� ��������������� �����������"�������������� ��������������� ������� ����"�&���� ��������� �"����� ������� ����������� �������������������� ���������"���������� ����������� ����������� ���������&������������&�������'
4����������������������������)��"������������ �������������������������'��� ���a-���������������������"���� ������&����������&����� �����'�!��6���� ��������&������������ ��������� ��������������� ����"� ��������"� �������� �������� ��������� �"� &�� ���������� ����&���������������������������������������� ����& ���&���� ������� � �a-�������������������'�!���6���� ��� �������������������� ���&����������� �������� ���'����������������������������� ������������ �����������& �&��������&������������a-������������������&��������&���������������'
Niespodziane to kucharzowanie, smaczne istotnie zrazy, zwracanie uwagi, by ich nie�������������������������"������������������������������ w��� ���������'���������� �����&� ���������� ����� �����'� ������� ��������������"� ���� ����� �������� ���o-
228
�������,����'�!��������6���� �������� �����&�������&��� ������'���� ���������������������������"������������&� �����&������'�4�����"����������������� ����'
6�����������������������������"��&����������&������� ���������"�� ������ ������� ��'�*������<����������������&���� ��1���� ���������������������� ������'
-�������������9�-�������������������'-��������������������������-�� ������-�������������&�����"����������������'– Nie ma go tu.-�������������������������"���������������� ����9– Nie. Czy nie od niego przychodzisz?-�0���������"�����������'-�6�������"������� � ���9-�0���������"�����������"��� �����������"����&����������� ���������"���� � ����&����'-�!���&�������8��)�� �9-�6������������������&�������������������� �������������������� ��'6������ ��� ������ ��� �� ����� �� ����� �� �������� ���� � � ���&���� �� ������� �����'� !�
��������&�������������������� �����'�&������������������4����)����������������� �����������"������� ��� ���&������u-
������� ��������������� ���������� '�!��6���� ������� �������� ���������������w-����� � �"��������������� �������������"������ �������������������� ����"�&���� � ����������������� ��'�!���6���� ����������������������������������� ������� ���a-&��������'���� ��������������������������&������� ����������"�������������&����� ���"��� ������ ��������� ���� ������� �������� ������� �� ������������ ��� ���� ������ �e-������������� ������������ ���������&�������������������� ����� ����� ����'
<�������"� ��� ���� ��� ������"� � ����� ������ ������ � &���� �� ����� �����'� 5� �����"���������� &� ��������������� �����������������������������'�<��������������������������������� ������'�!������ &���� ���"��������������������������������������������������������'���������� ��� �������� �� �&�������� ����������� �� ���� ������ ��� �� ���������"� �� ������� &���� &� ����� ������"� � �� ���� � ������"� ������������ ����������"� ��dziecko i tyle!
-������&����������������������9�-�������'!� ���������������������"���� ����������&� �������'!� ���������������&����"�� �����&�����������'-��������4����)����������� �����8��)�� �9�-���������'-�������������������������9���!�����������������'-���� ���������� ��"���� � �������&�����-������ – �� ����������"������� ����&�������a-
�'�!��������������� �����'-�5��������������&��� ������'''�-���������'���!����������'-�������������������������"�������"�� ������������&�������� �����'-�0�������������� ���-���������-�����������"��������&�"���������� ������������� ���'
4������ �� �������������������������'-�,����� �"�����9�-�������<����������������� ��������� ������ ����"���)�& ������
do drzwi.�������������������� ������ � ������������������2– Littimer!-�4���������'-������ ��������������������������D������9-�0��"�����"���� ��� ����'-�4����������� ���������9
229
-����"�����"� ������������� ���������'— Wiem o tym.!� ����������������'
-��������4����)���������� �����&��������� ��9�-��������'-�0��������)�������� ����"��������������������'�4� ��'''������������������ �������
�����)��'����������� � ��&����'(����&��������������������������� ��� ������������������ ��� ����'������ �"
��������� ���������� � ��&'���� �����"����������&���"�&���� � ���� �� �������� ������������&������'�,����:�5�"���������������� ���������"� ����������������� o- ���<����������������"�&���� � ����������� ������������� �� ���'
�������������������������6���� �������� ��������� � ��������������������������'������ ������������������������� �� �������� ����� �&��������������������o-����'
-�3���:�3��:� -� �������'� -�3� ����"� ������������)��� ���'���� ���� ������ &��� �j-������&'�5����������� �&�"�������9
!���6���� ���������������"����&������������ �������'-�������� �� ��-����������� &�&�-�������������������&�������������"� ���� �����
������)��� �"���������������������� �"���������������� �������� ������ �����������������������������'�6�����"�������������������"������ ��������� ��"� ������ ����������������� ������'������ ��������"� ������� ������������"� ����� �����������&��������������������� ������������� �������&�������&����������&�����"������������ ����przekorne mi losy.
���������������"���������'���� ������ �������������������&������������������r-nym losom.
-�3���-�� �����������6���� �����������&������� �����������2�-�,�����"�����n-��:�5�����������������'
!��� 6���� ��� �� ��� �����"� ��� �� �� ����� ������ ������"� �� ����� &� ��� ���� ����������������������������� �����'
-�!�������&�������������� ����� ��-�� ���������������&�&������������6���� ���-� ��� �������� ������� ������������� ����������� ����"������� ���������������-����&��� �"������������)��� "������ ���������� ��������������"���� ��� ����-���e-�������������������'�-�!����������������������������"����&���������&�������������"��������������'�8"���:������������������������� ����������'
��� �����������������'-�������-�������������6���� ��"�����������������&�� ��&�������������������� ���
����� ��-���������������� ��2�&��������� ���"������9�������9�*��&���&'�4����&������� ���������������&��� ���"�������������&�������������������"������ ������� ����'
!��6���� ��"�������������������"���������������������"����������������������o-�������������������������������'
-�������-������ ����� �� ���&�&����������������&��������6���� ���-�� ��������i-����� ���� ������������'�4����� ��� ��������� ����������"��������������&�"�������� ������������������������������ ����� ����� ����&����9�0����������������&��r-�����'�0������� ������������ ���������&�"�������������� ����������������������jest liczenie na pewne, niezawodne zyski.
��� ������&������������������������ ��&�������� �������������������� ������� o-������������������6���� ��'
-�0��� � �������������� �����"������������������)��� �-�������������6���� ��-� ���������� ������ ����� ����� �� ���� ������� ��������'� ��������� ���� �"� ������"� �Barclaya i Perkinsa! Na Trumana, Hanbury'ego i Buxtona! Na podobnej to tylko skali� ������������������������������ ����� ����� ����&����������������&� ������� ���