„ABC ekonomii” - isaplublin.plisaplublin.pl/sites/isap/files/pliki/images/abc_ekonomii.pdf ·...

Projekt pt. „Rozwiń z nami firmę” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Materiały dydaktyczne na szkolenie

„ABC ekonomii”

realizowane w ramach projektu pn. „Rozwiń z nami firmę”

współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej





„ABC ekonomii”

realizowane w ramach projektu pn. „Rozwiń z nami firmę”

współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej


w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

Priorytet: VIII Regionalne kadry gospodarki

Działanie: 8.1 Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie

Poddziałanie: 8.1.1 Wspieranie rozwoju i kwalifikacji zawodowych i doradztwo dla przedsiębiorstw

przez

Acton Training Center Ltd. Sp. z o.o. Oddział w Polsce

w partnerstwie z

Instytutem Spraw Administracji Publicznej w Lublinie

projekt pn. „Rozwiń z nami firmę”

Nr umowy:

627/POKL.08.01.01-06-401/12-00




„ABC ekonomii”

opracowanie

Jarosław Banaś



PROGRAM SZKOLENIA

Nazwa szkolenia ABC ekonomii

BLOKI TEMATYCZNE Z KRÓTKĄ CHARAKTERYSTYKĄ

Lp. Nazwa bloku tematycznego Charakterystyka bloków tematycznych Liczba godzin bloku

tematycznego

1 Wprowadzenie do ekonomii Wprowadzenie do ekonomii i gospodarki, omówienie podstawowych pojęć, podmioty występujące w gospodarce i ich znacznie

2

2 Przedsiębiorstwo w gospodarce

Podstawy funkcjonowania przedsiębiorstw, cele działania, podział przedsiębiorstw, specyfika działalności

2

3 Zarządzanie gospodarczą działalnością przedsiębiorcy

Podstawy zarządzania, wybrane metody racjonalnego zarządzania gospodarczą działalnością przedsiębiorcy

2

4 Banki i system bankowy Ewolucja i funkcje pieniądza, polski system bankowy, działalność banków komercyjnych

2

5 Kooperacja przedsiębiorstwa z bankami

Współpraca banków z klientami, popyt i podaż usług bankowych, bankowość elektroniczna

2

6 Podstawy rachunkowości i księgowości

Omówienie rachunkowości i jej organizacji, wybór systemu finansowo-księgowego, plan kont, bilans, rachunek zysków i strat

3

7 Nowoczesna firma i globalna gospodarka

Omówienie narzędzi informatycznych wykorzystywanych w nowoczesnych przedsiębiorstwach, rynek elektroniczny, e-biznes

3

8 Narzędzia i metody badania procesów gospodarczych

Omówienie wybranych narzędzi służących do analizy procesów gospodarczych, źródła pozyskiwania

4



danych

9 Zajęcia praktyczne Opracowanie zadań – praktyczna implementacja wiedzy ekonomicznej w zakresie: rozpoznawania cech charakterystycznych i zabezpieczeń banknotów, wartości pieniądza w czasie, oceny projektów inwestycyjnych, obliczenia progu rentowności i innych wskaźników, analizy SWOT

40

10 Ćwiczenia Przeprowadzenie sprawdzenia wiedzy uczestników kursu – 40 pytań w formie zamkniętej i opisowej

20

SYLABUS SZKOLENIA

Nazwa szkolenia ABC ekonomii

Wymiar godzinowy 80 godzin

Forma zajęć 20 godzin w formie wykładów (w)

40 godzin zajęć praktycznych (z)

20 godzin ćwiczeń (ć)

Cel szkolenia Nabycie wiedzy teoretycznej w zakresie ekonomii wraz z umiejętnościami praktycznej jej aplikacji na potrzeby zakładu pracy.

Nabyte umiejętności przez uczestnika

rozumienie podstawowych pojęć z zakresu ekonomii,

rozumienie mechanizmów i powiązań występujących w

gospodarce,

poznanie roli i znaczenia podmiotów występujących w

gospodarce,

poznanie relacji występujących w sektorze bankowym w

szczególności kooperacji przedsiębiorstw z bankami,

poznanie wybranych metod racjonalnego zarządzania

gospodarczą działalnością,

poznanie podstaw rachunkowości i księgowości,

zrozumienie podstaw funkcjonowania nowoczesnego

przedsiębiorstwa,

poznanie wybranych metod badania procesów gospodarczych.



OPIS BLOKÓW TEMATYCZNYCH

Lp. Nazwa bloku tematycznego Opis bloku tematycznego Liczba godzin

1 Wprowadzenie do ekonomii (w)

Wprowadzenie do ekonomii i gospodarki, omówienie podstawowych pojęć, podmioty występujące w gospodarce i ich znacznie, powiązania między uczestnikami w gospodarce

2

2 Przedsiębiorstwo w gospodarce (w)

Podstawy funkcjonowania przedsiębiorstw, omówienie celów działania, rodzaju przedsiębiorstw, specyfiki działalności

2

3 Zarządzanie gospodarczą działalnością przedsiębiorcy (w)

Podstawy zarządzania, podział zasobów przedsiębiorstwa, wybrane metody racjonalnego zarządzania gospodarczą działalnością przedsiębiorcy

2

4 Banki i system bankowy (w) Przedstawienie ewolucji pieniądza, funkcje pieniądza, polski system bankowy, działalność banków komercyjnych, ryzyko w bankowości

2

5 Kooperacja przedsiębiorstwa z bankami (w)

Współpraca banków z klientami, popyt i podaż usług bankowych, bankowość elektroniczna

2

6 Podstawy rachunkowości i księgowości (w)

Omówienie rachunkowości i jej organizacji, wybór systemu finansowo-księgowego, plan kont, bilans, rachunek zysków i strat, podstawy księgowości

3

7 Nowoczesna firma i globalna gospodarka (w)

Omówienie pojęcia globalizacji, narzędzia informatyczne wykorzystywane w nowoczesnych przedsiębiorstwach, rynek elektroniczny, handel elektroniczny, e-biznes

3

8 Narzędzia i metody badania procesów gospodarczych (w)

Omówienie wybranych narzędzi służących do analizy procesów gospodarczych, źródła pozyskiwania danych

4

9 Charakterystyczne cechy oraz zabezpieczenia banknotów występujących aktualnie w obiegu (z)

Zapoznanie się z charakterystycznymi cechami banknotów, rozpoznawanie zabezpieczeń charakterystycznych dla różnych banknotów

8

10 Wartość pieniądza w czasie (z) Przeprowadzenie symulacji opłacalności lokat bankowych uwzględniających różne

6



okresy czasowe i różne okresy kapitalizacji odsetek

11 Opłacalność projektów inwestycyjnych (z)

Analiza trzech możliwych projektów inwestycyjnych (lub ewentualnie trzech możliwych wariantów tego samego projektu), wybór najkorzystniejszego

8

12 Próg rentowności (z) Obliczenia progu rentowności, wskaźnika progu rentowności oraz wskaźnika bezpieczeństwa wraz z ich interpretacją

8

13 Przeprowadzenie analizy SWOT (z)

Przeprowadzenie analizy SWOT na przykładzie dowolnego przedsiębiorstwa i dotyczącą dowolnego aspektu jego działalności

10

14 Pytania kontrolne (ć) Podanie odpowiedzi na pytania kontrolne (40 pytań), pytania zarówno w formie zamkniętej jak i opisowe

20

Stosowane pomoce dydaktyczne

laptop, rzutnik multimedialny, prezenter, tablica, dostęp do Internetu

Literatura uzupełniająca Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2007

Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Mikroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2007

Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003

Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998

Cebrowska T. (red.), Rachunkowość finansowa i podatkowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005

Grzywacz J., Współpraca przedsiębiorstwa z bankiem, Difin, Warszawa 2006

Chmielarz W., Systemy biznesu elektronicznego, Difin, Warszawa 2007

Ryżewska S., Bankowa analiza przedsiębiorstwa na potrzeby oceny ryzyka kredytowego, Twigger, Warszawa 2002

Godziszewski B., Haffer M., Stankiewicz M.J., Sudoł S., Przedsiębiorstwo. Teoria i praktyka zarządzania, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2011



Sudoł S., Przedsiębiorstwo. Podstawy nauki o przedsiębiorstwie. Zarządzanie przedsiębiorstwem, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2006

Janik W. (red.), Przedsiębiorstwo w gospodarce rynkowej, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Administracji w Lublinie, Lublin 1999

Mały rocznik statystyczny Polski 2012, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2012

MATERIAŁY DYDAKTYCZNE DO SZKOLENIA

I. Abc ekonomii – materiały dydaktyczne do wykładów

Wprowadzenie do ekonomii

Ekonomia jest nauką, która bada w jaki sposób społeczeństwo gospodarujące decyduje o tym, co, jak i dla kogo

wytwarzać1. Ekonomia dzieli się na dwa podstawowe obszary: mikroekonomia i makroekonomia. Kryterium

podziału przebiega ze względu na skalę przeprowadzanych analiz2:

Przedmiotem analizy mikroekonomicznej jest szczegółowe badanie indywidualnych decyzji

odnoszących się do pojedynczych towarów.

W makroekonomii kładzie się nacisk na wzajemne związki zachodzące w gospodarce jako całości.

Celowo upraszcza się w niej analizę poszczególnych elementów badanej całości w trosce o

przejrzystość obrazu działania całej gospodarki.

Do podstawowych pojęć ekonomicznych można zaliczyć: realny produkt narodowy brutto, produkt krajowy brutto,

siła robocza, stopa bezrobocia, stopa inflacji. Definiuje się je w następujący sposób3:

1 D., Begg S. Fischer, R. Dornbusch, Ekonomia. Mikroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa

2003, s. 29. 2 D., Begg S. Fischer, R. Dornbusch, Ekonomia. Mikroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa

2003, s. 46.



Realny produkt narodowy brutto (PNB) jest miarą całkowitego dochodu gospodarki narodowej. Świadczy on o

ilości dóbr i usług, na których zakup może sobie pozwolić gospodarka jako całość. Zwiększenie poziomu realnego

PNB to inaczej wzrost gospodarczy.

Produkt krajowy brutto (PKB, gross domestic product – GDP) jest miarą wielkości produkcji wytworzonej przez

czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem.

Siła robocza jest to liczba ludzi pracujących lub poszukujących pracy. Nie obejmuje ona wszystkich tych, którzy

nie pracują ani nie poszukują pracy.

Stopa bezrobocia jest to odsetek siły roboczej pozostającej bez pracy.

Stopa inflacji jest to procentowy wzrost przeciętnego poziomu cen dóbr i usług.

Rynek jest zwięzłą nazwą procesu prowadzącego do tego, że decyzje gospodarstw domowych dotyczące

konsumpcji różnych dóbr, decyzje przedsiębiorstw o tym, co i jak wytwarzać, oraz decyzje pracowników

dotyczące tego, jak wiele i dla kogo pracować, zostają wzajemnie uzgodnione dzięki odpowiednim

dostosowaniom cen4.

Rysunek 1. Sektory instytucjonalne i ich wzajemne powiązania

3 D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2007, s.

20 i 25. 4 D., Begg S. Fischer, R. Dornbusch, Ekonomia. Mikroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa

2003, s. 40.



Źródło: Mały rocznik statystyczny Polski 2012, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2012, s. 483. Dostępny

jest także w Internecie na stronie: www.stat.gov.pl.

Przedsiębiorstwo w gospodarce

Przedsiębiorstwo to jednostka (podmiot) prowadząca działalność gospodarczą, dążąca do zaspokojenia potrzeb

innych podmiotów życia społecznego (osób i/lub instytucji) przez wytwarzanie produktów i/lub świadczenie usług,

przy czym działalność ta jest motywowana chęcią uzyskania korzyści majątkowych i prowadzona samodzielnie

na ryzyko właściciela czy właścicieli. Warto nadmienić, że można spotkać się z innymi definicjami



przedsiębiorstwa z względu na przykładanie uwagi na inne charakterystyczne cechy wynikające z: teorii

ekonomii, nauk o zarządzaniu, cybernetyki, socjologii i prawa5.

Każde przedsiębiorstwo dąży do określonego celu lub do realizacji określonej grupy celów. Można do nich

zaliczyć6:

maksymalizacja wartości przedsiębiorstwa w długim okresie czasu,

maksymalizacja sprzedaży,

zadowalający poziom rentowności kapitału, produktywności nakładów lub zasobów,

sprawność działania rozumiana jako terminowe i odpowiednio jakościowe reagowanie na potrzeby

klientów,

osiągnięcie zadowalającego poziomu zysku,

przetrwanie przedsiębiorstwa,

utrzymanie dotychczasowego poziomu zatrudnienia,

stabilizacja przychodów,

osiągnięcie zakładanego udziału w rynku,

„wewnętrzny spokój”,

maksymalizacja wynagrodzenia zarządu.

Przedsiębiorstwa można podzielić na wiele sposobów. Jednym z nich jest wielkość. Dziki takiemu podziałowi

występujące w gospodarce przedsiębiorstwa należą do jednej z grup: mikro, małe, średnie i duże. Dla

precyzyjnego określenia linii podziału wśród kryteriów znalazły się:

liczba zatrudnionych osób,

roczny obrót lub całkowity bilans roczny.

Tabela 1. Progi i pułapy MŚP

Kategoria przedsiębiorstwa

Liczba osób zatrudnionych: roczne

jednostki robocze (RJR) Roczny obrót Całkowity bilans roczny

Średnie < 250 ≤ 50 mln € ≤ 43 mln €

5 B. Godziszewski, M. Haffer, M.J. Stankiewicz, S. Sudoł, Przedsiębiorstwo. Teoria i praktyka zarządzania,

Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2011, s. 36-39. 6 W. Janik (red.), Przedsiębiorstwo w gospodarce rynkowej, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Administracji w

Lublinie, Lublin 1999, s. 11.



Małe < 50 ≤ 10 mln € ≤ 10 mln €

Mikro < 10 ≤ 2 mln € ≤ 2 mln €

Źródło: Nowa definicja MŚP. Poradnik dla użytkowników i wzór oświadczenia, http://www.parp.gov.pl/files/74/87/1155.pdf, [Data pobrania: 21.04.2013 r.], s. 14.

Podział przedsiębiorstw ze względu na kryterium własności:

przedsiębiorstwo państwowe,

przedsiębiorstwa samorządu terytorialnego,

przedsiębiorstwa spółdzielcze,

przedsiębiorstwa prywatne,

przedsiębiorstwa mieszane.

Każde przedsiębiorstwo działa w określonym otoczeniu gospodarczym. Otoczenie przedsiębiorstwa w

klasycznym ujęciu można podzielić na7:

otoczenie bliższe (bezpośrednie) – zbiór systemów, pozostających w bezpośrednich relacjach z

przedsiębiorstwem m.in. klienci, kontrahenci, banki itp.

otoczenie dalsze (pośrednie) – zbiór systemów, pozostających w pośrednich relacjach z

przedsiębiorstwem m.in. system prawny, polityka, sytuacja społeczna itp.

Według raportu Głównego Urzędu Statystycznego w 2011 r. prowadziło działalność łącznie 1 784 603

przedsiębiorstw, w tym 8:

1 765 597 małych, w tym 1 710 598 mikro,

15 817 średnich,

3 189 dużych.

Zarządzanie gospodarczą działalnością przedsiębiorcy

7 S. Sudoł, Przedsiębiorstwo. Podstawy nauki o przedsiębiorstwie. Zarządzanie przedsiębiorstwem, Polskie

Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2006, s. 44-45. 8 Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w 2011 r., http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/pgwf_dzialalnosc

_przedsiebiorstw_niefinansowych.xls, [Data publikacji: 22.02.2013 r.].

http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/pgwf_dzialalnosc%0b_przedsiebiorstw_niefinansowych.xls

http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/pgwf_dzialalnosc%0b_przedsiebiorstw_niefinansowych.xls



Zarządzanie to kierowanie, w którym podstawowym źródłem wiedzy kierowników jest własność zasobów lub

dysponowanie – z upoważnienia właściciela – zasobami, które są niezbędne podwładnym do wykonywania ich

działań w przedsiębiorstwie9.

Decydowanie jest procesem intelektualnym przetwarzania informacji w warianty celów i/lub działań do celów

prowadzących, z których jeden (wariant) jest w sposób świadomy wybrany do realizacji10

.

Funkcje zarządzania:

planowanie,

organizowanie,

motywowanie,

kontrolowanie.

Planowanie – „projektowanie przyszłości, jakiej pragniemy oraz skutecznych środków jej realizacji”. Planowanie

to proces składający się z następujących elementów składowych: prognozowania, programowania, planowania

sensu stricte.

W ramach funkcji planowania wypracowane i podejmowane są decyzje dotyczące czterech fundamentalnych

elementów każdego planu:

celów,

sposobów działań, jakie należy podjąć aby cele osiągnąć,

zasobów, jakie w tych działaniach należy użyć,

narzędzi wdrożeniowych11

.

Organizowanie – obejmuje ogół działań podejmowanych przez poszczególne szczeble kierownicze,

zmierzających do konstruowania organizacji rozumianej jako „pewien rodzaj całości (…), której wszystkie

składniki współprzyczyniają się do powodzenia całości”.

Składnikami współprzyczyniającymi się są ludzie i dysponowane przez nich zasoby.

Powodzenie jest równoznaczne z osiąganiem celów przedsiębiorstwa12

.

Motywowanie (pobudzanie, stymulowanie) sprowadza się do stwarzania takich sytuacji, które zachęcałyby

pracowników do wykonywania działań służących realizacji zadań i celów przedsiębiorstwa jako całości.

Motywacja pobudza, uruchamia, ukierunkowuje i wzmacnia działania pracowników przedsiębiorstwa13

.

9 B. Godziszewski, M. Haffer, M.J. Stankiewicz, S. Sudoł, Przedsiębiorstwo. Teoria i praktyka zarządzania,

Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2011, s. 227. 10

B. Godziszewski, M. Haffer, M.J. Stankiewicz, S. Sudoł, Przedsiębiorstwo. Teoria i praktyka zarządzania,



Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2011, s. 246-247. 12


Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2011, s. 251.



Kontrolowanie (kontrola kierownicza lub menadżerska) służy czterem równoległym celom:

sprawdzaniu, czy rzeczywisty przebieg procesów w przedsiębiorstwie odpowiada zamierzonemu

(zaplanowanemu),

motywowaniu do realizacji zamierzeń,

doskonaleniu działań zarówno indywidualnych jak i całej instytucji,

sterowaniu operatywnemu (obserwacje kontrolne dotyczą całego przebiegu procesu, nie jest

kontrolowany jedynie ostateczny, końcowy wynik).

Kontrola powinna zapewniać warunki wystarczające do tego, by wiedzieć, co i jak zostało już osiągnięte oraz

spełniać warunki konieczne do tego, by wiedzieć, jak działać lepiej w przyszłości14

.

Rynki czynników produkcji:

praca,

ziemia,

kapitał.

Kapitał ludzki to nagromadzony przez pracownika zasób wiedzy fachowej, doświadczenia i umiejętności. Daje

on możliwość uzyskania w przyszłości wyższych dochodów15

.

Kapitał rzeczowy (fizyczny) to zasób wytworzonych dóbr przyczyniających się do produkcji innych dóbr i usług.

Ziemia jest czynnikiem produkcji dostarczanym przez naturę

Kapitał i ziemia łącznie tworzą rzeczowy majątek narodowy16

.

Rynek to mechanizm koordynujący zachowania nabywców i sprzedawców uczestniczących w procesie wymiany

dóbr oraz usług17

.

Wolny rynek umożliwia ustalenie się cen wyłącznie w wyniku gry sił podaży i popytu18

.

13





D., Begg S. Fischer, R. Dornbusch, Ekonomia. Mikroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa

2003, s. 340. 16


2003, s. 363-364. 17


2003, s. 72. 18


2003, s. 84.



Czynniki produkcji to posiadane przez społeczeństwo zasoby, których użycie w procesie produkcji pozwala

wytworzyć nową wartość19

.

Klasyczna ekonomia: Praca, kapitał, ziemia proces produkcji Towary, Usługi.

Propozycje współczesnej ekonomii: Praca, kapitał, wiedza (i doświadczenie) proces produkcji Towary,

Usługi.

Banki i system bankowy

Ewolucja pieniądza20

:

wymiana barterowa – wymiana bezpośrednia dóbr na inne dobra,

pieniądz towarowy – różnorodne towary były środkami wymiany: bydło, tytoń, oliwa, piwo, wino, miedź,

żelazo, srebro, diamenty, papierosy itp.

pieniądz papierowy,

pieniądz bankowy.

Funkcje pieniądza21

:

jest powszechnie akceptowalnym środkiem płatniczym (środkiem wymiany),

jest jednostką rozrachunkową,

środek przechowywania wartości,

miernik odroczonych płatności.

Miary podaży pieniądza oraz zależności między nimi22

:

Agregat M0 – to szeroka baza monetarna, zawiera: gotówkę w obiegu pozabankowym, gotówkę w posiadaniu

banków oraz rachunki banków komercyjnych w banku centralnym. Jest to najwęższa miara pieniądza.

Agregat M1 – to agregat M0 wraz z całością wkładów na żądanie. Uznawany jest za podstawową miarę podaży

pieniądza w wąskim ujęciu.

Agregat M3 – to agregat M1 wraz z wkładami terminowymi i certyfikatami depozytowymi sektora

pozabankowego. Uważany jest za najlepszą miarę podaży pieniądza krajowego w szerokim ujęciu.

19

Czynniki produkcji, Portal Edukacji Ekonomicznej, http://www.nbportal.pl/pl/commonPages/EconomicsEntry Details?entryId=4&pageId=608, [Data pobrania: 22.04.2013 r.]. 20

P.A. Samuelson, W.D. Nordhaus, Ekonomia 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, s. 414-417. 21

D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2007, s. 103-105. 22

D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2007, s. 120.

http://www.nbportal.pl/pl/commonPages/EconomicsEntry%0bDetails?entryId=4&pageId=608

http://www.nbportal.pl/pl/commonPages/EconomicsEntry%0bDetails?entryId=4&pageId=608



Agregat M2 – to gotówka w obiegu oraz wkłady detaliczne a vista w bankach plus wkłady detaliczne i udziały w

towarzystwach budowlanych.

Agregat M4 – to agregat M3 wraz z wkładam i udziałami sektora pozabankowego (prywatnego) w towarzystwach

budowlanych i pomniejszone o posiadane przez towarzystwa budowlane zasoby gotówki, wkłady banków oraz

bankowe certyfikaty depozytowe.

Bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie zezwoleń

uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod

jakimkolwiek tytułem zwrotnym23

.

W Polsce system bankowy składa się z dwóch poziomów:

Narodowy Bank Polski,

Banki komercyjne.

Narodowy Bank Polski (NBP) jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej. Narodowy Bank Polski pełni

trzy zasadnicze funkcje24

:

banku emisyjnego – przysługuje mu wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych RP,

banku dla innych banków,

centralnego banku państwa.

Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu

polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP25

. Zgodnie z opracowaną przez

Radę Polityki Pieniężnej Strategią Polityki Pieniężnej po 2003 roku, celem NBP jest ustabilizowanie inflacji na

poziomie 2,5 proc. z dopuszczalnym przedziałem wahań +/- 1 punkt procentowy26

.

Do zadań NBP należy także27

:

1. organizowanie rozliczeń pieniężnych,

2. prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi,

3. prowadzenie działalności dewizowej w granicach określonych ustawami,

4. prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa,

5. regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie,

6. kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego,

23

Art. 2 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe (Dz.U. 1997 Nr 140 poz. 939). 24

Działalność Narodowego Banku Polskiego, Narodowy Bank Polski, http://nbp.pl/home.aspx?f=/o_nbp/o_nbp.html, [Data pobrania: 20.04.2013 r.]. 25

Art. 3 ust. 1 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim. 26

Działalność Narodowego Banku Polskiego, Narodowy Bank Polski, http://nbp.pl/home.aspx?f=/o_nbp/o_nbp.html, [Data pobrania: 20.04.2013 r.]. 27

Art. 3 ust. 2 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim.

http://nbp.pl/home.aspx?f=/o_nbp/o_nbp.html

http://nbp.pl/home.aspx?f=/o_nbp/o_nbp.html



7. działanie na rzecz stabilności krajowego systemu finansowego, o którym mowa w art. 2 pkt 1 ustawy z

dnia 7 listopada 2008 r. o Komitecie Stabilności Finansowej (Dz. U. Nr 209, poz. 1317),

8. opracowywanie statystyki pieniężnej i bankowej, bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji

inwestycyjnej,

9. wykonywanie innych zadań określonych ustawami.

Artykuły 5 i 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe definiują, czym są czynności bankowe oraz jakie

inne czynności mogą wykonywać banki. Czynnościami bankowymi są28

:

1. przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz

prowadzenie rachunków tych wkładów,

2. prowadzenie innych rachunków bankowych,

3. udzielanie kredytów,

4. udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie i potwierdzanie akredytyw,

5. emitowanie bankowych papierów wartościowych,

6. przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych,

7. wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego,

8. wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach.

Do czynności bankowych należy także zaliczyć poniższe czynności, jeżeli są one wykonywane przez banki:

1. udzielanie pożyczek pieniężnych,

2. operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, których przedmiotem są warranty,

3. wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu,

4. terminowe operacje finansowe,

5. nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych,

6. przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych,

7. prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych,

8. udzielanie i potwierdzanie poręczeń,

9. wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisją papierów wartościowych,

10. pośrednictwo w dokonywaniu przekazów pieniężnych oraz rozliczeń w obrocie dewizowym.

Kooperacja przedsiębiorstwa z bankami

Charakterystyczne cechy usług bankowych29

:

28

Art. 5 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe (Dz.U. 1997 Nr 140 poz. 939). 29

M. Kolasa, Marketing bankowy, CeDeWu Sp. z o.o, Warszawa 2008, s. 11-12.



niematerialność – nie można tych usług zobaczyć, dotknąć, posmakować czy pokazać. Klient

podejmuje decyzję zakupową dotyczącą czegoś, co nie istnieje w sensie fizycznym,

nierozdzielność – niemożliwe jest oddzielenie fazy produkcji od konsumpcji usługi bankowej, często

usługi bankowe związane są bezpośrednio z osobą, która daną usługę prezentuje klientowi i następnie ją

świadczy,

niejednorodność – usługi finansowe są nieporównywalne, wyróżnia je miejsce i czas wytwarzania oraz

umiejętności i indywidualne predyspozycje osób, które je świadczą,

nietrwałość – usługi bankowe nie mogą być (tak jak towary) magazynowane. Jedynym wyjątkiem jest

karta kredytowa. Występuje jako forma przechowywania kredytu. Większość usług bankowych

świadczona jest w momencie wystąpienia na nie popytu.

Współpraca przedsiębiorstw z bankami wynika bezpośrednio z potrzeb firm w zakresie30

:

bieżącej obsługi przedsiębiorstw (dokonywanie różnorodnych operacji finansowych),

możliwości korzystania z różnorodnych form gromadzenia wolnych środków pieniężnych,

pozyskiwania źródeł finansowania zarówno dla działalności bieżącej, jak i inwestycyjnej.

Banki realizują także inne usługi na rzecz przedsiębiorstw m.in. udzielają gwarancji bankowych, wspomagają

przedsiębiorstwo w prowadzeniu handlu zagranicznego oraz prowadzą działalność doradczą.

Korzystanie z usług bankowych może przebiegać z wykorzystaniem:

wyłącznie tradycyjnych oddziałów bankowych,

tradycyjnych oddziałów bankowych udostępniających także usługi bankowości elektronicznej,

banków wirtualnych.

Możliwości gromadzenia tymczasowo wolnych środków finansowych:

klasyczne lokaty bankowe,

Inne formy (skarbowe papiery wartościowe, obligacje skarbowe, bony bankowe itp.).

Możliwości finasowania działalności przedsiębiorstwa przez banki:

kredyty bankowe,

a) kredyty obrotowe (w rachunku bieżącym, w rachunku kredytowym),

b) kredyty inwestycyjne,

30

J. Grzywacz, Współpraca przedsiębiorstwa z bankiem, Difin, Warszawa 2006, s. 13.



leasing,

faktoring.

Rozliczenia pieniężne mogą być prowadzone z wykorzystaniem:

rozliczeń gotówkowych (wpłaty i wypłaty w gotówce, skarbiec nocny, inkaso samochodowe),

rozliczenia bezgotówkowe (polecenie przelewu, polecenie zapłaty, rozliczenia z wykorzystaniem czeku).

Usługi rozliczeniowe (systemy płatności detalicznych): ELIXIR, EuroELIXIR, Ekspres ELIXIR.

Tabela 2. Harmonogram sesji ELIXIR

Nr sesji Otwarcie wejścia

Zamknięcie wejścia

Początek sesji rozrachunkowej

w NBP

Koniec sesji rozrachunkowej

i przekazanie wyników do banków

I 16:00 (D-1) 9:30 (D) 10:30 (D) 11:00 (D)

II 9:30 (D) 13:30 (D) 14:30 (D) 15:00 (D)

III 13:30 (D) 16:00 (D) 17:00 (D) 17:30 (D)

Legenda: D-1 oznacza dzień poprzedni. Każdego dnia roboczego odbywają się 3 sesje rozliczeniowe w systemie ELIXIR: poranna (I), popołudniowa (II) i wieczorna (III). Źródło: Harmonogram sesji ELIXIR, Krajowa Izba Rozliczeniowa S.A., http://www.kir.com.pl/main.php?p=harmonogram-sesji, [Data pobrania: 21.04.2013 r.].

Kanały bankowości elektronicznej:

home banking,

bankowość internetowa,

bakowość telefoniczna,

bankowość terminalowa,

bankowość mobilna.

Podstawy rachunkowości i księgowości

Amortyzacja jest to utrata wartości dobra kapitałowego w ciągu roku, będąca efektem wykorzystania tego dobra

w procesie produkcji.

Zapasy są to dobra przechowywane przez przedsiębiorstwo na potrzeby przyszłej sprzedaży.

Aktywami nazywamy posiadany przez przedsiębiorstwo majątek.

Pasywami (zobowiązaniami) nazywamy to, co firma jest winna innym.

http://www.kir.com.pl/main.php?p=harmonogram-sesji



Koszt alternatywny (koszt utraconych możliwości) jest to suma dochodów utraconych w wyniku

niewykorzystania posiadanych zasobów (pracy i kapitału) w najlepszym z istniejących, alternatywnych

zastosowań31

.

Tabela 3. Elementy składowe bilansu (bez stanu na koniec roku poprzedniego i bieżącego)

AKTYWA PASYWA

A. Aktywa trwałe I. Wartości niematerialne i prawne 1. Koszty zakończonych prac rozwojowych 2. Wartość firmy 3. Inne wartości niematerialne i prawne 4. Zaliczki na wartości niematerialne i prawne II. Rzeczowe aktywa trwałe 1. Środki trwałe a) grunty (w tym prawo użytkowania wieczystego gruntu) b) budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej c) urządzenia techniczne i maszyny d) środki transportu e) inne środki trwałe 2. Środki trwałe w budowie 3. Zaliczki na środki trwałe w budowie III. Należności długoterminowe 1. Od jednostek powiązanych 2. Od pozostałych jednostek IV. Inwestycje długoterminowe 1. Nieruchomości 2. Wartości niematerialne i prawne 3. Długoterminowe aktywa finansowe a) w jednostkach powiązanych – udziały lub akcje – inne papiery wartościowe – udzielone pożyczki – inne długoterminowe aktywa finansowe b) w pozostałych jednostkach – udziały lub akcje – inne papiery wartościowe – udzielone pożyczki – inne długoterminowe aktywa finansowe 4. Inne inwestycje długoterminowe V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe 1. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 2. Inne rozliczenia międzyokresowe B. Aktywa obrotowe

A. Kapitał (fundusz) własny I. Kapitał (fundusz) podstawowy II. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna) III. Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna) IV. Kapitał (fundusz) zapasowy V. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny VI. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe VII. Zysk (strata) z lat ubiegłych VIII. Zysk (strata) netto IX. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna) B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania I. Rezerwy na zobowiązania 1. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 2. Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne – długoterminowa – krótkoterminowa 3. Pozostałe rezerwy – długoterminowe – krótkoterminowe II. Zobowiązania długoterminowe 1. Wobec jednostek powiązanych 2. Wobec pozostałych jednostek a) kredyty i pożyczki b) z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych c) inne zobowiązania finansowe d) inne III. Zobowiązania krótkoterminowe 1. Wobec jednostek powiązanych a) z tytułu dostaw i usług, o okresie wymagalności: – do 12 miesięcy – powyżej 12 miesięcy b) inne 2. Wobec pozostałych jednostek a) kredyty i pożyczki b) z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych c) inne zobowiązania finansowe

31


2003, s. 168-171.



I. Zapasy 1. Materiały 2. Półprodukty i produkty w toku 3. Produkty gotowe 4. Towary 5. Zaliczki na dostawy II. Należności krótkoterminowe 1. Należności od jednostek powiązanych a) z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty: – do 12 miesięcy – powyżej 12 miesięcy b) inne 2. Należności od pozostałych jednostek a) z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty: – do 12 miesięcy – powyżej 12 miesięcy b) z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeń c) inne d) dochodzone na drodze sądowej III. Inwestycje krótkoterminowe 1. Krótkoterminowe aktywa finansowe a) w jednostkach powiązanych – udziały lub akcje – inne papiery wartościowe – udzielone pożyczki – inne krótkoterminowe aktywa finansowe b) w pozostałych jednostkach – udziały lub akcje – inne papiery wartościowe – udzielone pożyczki – inne krótkoterminowe aktywa finansowe c) środki pieniężne i inne aktywa pieniężne – środki pieniężne w kasie i na rachunkach – inne środki pieniężne – inne aktywa pieniężne 2. Inne inwestycje krótkoterminowe IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

d) z tytułu dostaw i usług, o okresie wymagalności: – do 12 miesięcy – powyżej 12 miesięcy e) zaliczki otrzymane na dostawy f) zobowiązania wekslowe g) z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń h) z tytułu wynagrodzeń i) inne 3. Fundusze specjalne IV. Rozliczenia międzyokresowe 1. Ujemna wartość firmy 2. Inne rozliczenia międzyokresowe – długoterminowe – krótkoterminowe

Aktywa razem Pasywa razem

Źródło: Załącznik nr 1 ustawy dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591).

Nowoczesna firma i globalna gospodarka

Systemy informacyjne zarządzania32

:

32

J. Zawiła-Niedźwiecki, K. Rostek, A. Gąsiorkiewicz (red.), Informatyka gospodarcza. 1, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010, s. 309-310.



systemy informatyczne wspomagające funkcjonowanie systemów informatycznych stosowanych w

zarządzaniu (SW),

systemy transakcyjne (ST),

systemy informowania kierownictwa (SIK), zwane też systemami wyszukiwania danych (SWD),

systemy doradcze (SD),

systemy kompleksowe (SK)

Inny przykład podziału systemów informatycznych – ze względu na zadania realizowane w organizacji33

:

systemy wspomagające produkcję i usługi,

systemy do obsługi finansów i rachunkowości,

systemy do promocji i marketingu,

systemu do obsługi klientów,

systemy do logistyki.

Biznes elektroniczny to34

:

wszelkie formy transakcji związanych z komercyjnym wykorzystaniem indywidualnych i

instytucjonalnych podmiotów gospodarczych bazujących na cyfrowym przetwarzaniu i transmisji danych,

biznes prowadzony w sieciach komputerowych, takich jak Internet, z uwzględnieniem towarzyszącej mu

infrastruktury pokrewnej,

produkcja, dystrybucja, marketing i sprzedaż oraz dystrybucja dóbr i usług z wykorzystaniem sieci

teleinformatycznych.

Handel elektroniczny (e-commerce) – zawiera w sobie wymianę dóbr i usług pomiędzy klientami, partnerami

biznesowymi i dostawcami za pośrednictwem drogi elektronicznej. Są to wszystkie transakcje pomiędzy

organizacją a jakąkolwiek inną stroną, która w tym uczestniczy. Transakcje odbywają się na zasadzie wymiany

informacji rozpowszechnianej przez sieci elektroniczne na jakimkolwiek szczeblu łańcucha dostaw czy wewnątrz

organizacji, pomiędzy przedsiębiorstwami, przedsiębiorstwami a klientami lub pomiędzy sektorem prywatnym a

publicznym, w sposób płatny lub bezpłatnie35

.

33

J. Zawiła-Niedźwiecki, K. Rostek, A. Gąsiorkiewicz (red.), Informatyka gospodarcza. 1, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010, s. 314. 34

W. Chmielarz, Systemy biznesu elektronicznego, Difin, Warszawa 2007, s. 16. 35

W. Chmielarz, Systemy biznesu elektronicznego, Difin, Warszawa 2007, s. 16-17.



Wybrane modele komunikacji w gospodarce elektronicznej36

:

B2B (business to business) – interakcje pomiędzy przedsiębiorstwami,

B2C (business to customer) – interakcje pomiędzy przedsiębiorstwami a konsumentami,

C2B (consumer to business) – interakcje pomiędzy konsumentami a przedsiębiorstwami,

C2C (consumer to consumer) – interakcje pomiędzy konsumentami.

Rynek elektroniczny (e-market) – sieć interakcji i powiązań, miejsce gdzie spotykają się oferenci i klienci w celu

dokonania transakcji sprzedaży i zakupu w dowolnej sieci teletransmisyjnej, często rozległej – globalnej – gdzie

dokonywane są transakcje biznesu elektronicznego37

.

Gospodarka elektroniczna to istniejąca czasowo w przestrzeni sieci rozległych, głównie Internetu, w sferze

normatywnej i pozanormatywnej sztuczną organizację społeczno-ekonomiczną, której architektura ze względu na

swą dynamiczną złożoność i specyfikę używanej infrastruktury nie może być zastosowana w sposób statyczny w

świecie realnym, chociaż towary i płatności występujące w tej sferze należą właśnie do tego świata38

.

Narzędzia i metody badania procesów gospodarczych

Oznaczenia występujące w analizie SWOT:

S (Strengths) – oznacza mocne strony,

W (Weaknesses) – oznacza słabe strony,

O (Opportunities) – oznacza szanse,

T (Threats) – oznacza zagrożenia.

Próg rentowności

Próg rentowności (punkt krytyczny sprzedaży) to wielkość sprzedaży konieczna dla pełnego sfinansowania

generowanych przez przedsiębiorstwo kosztów. Dla uzyskania pełniejszego obrazu sytuacji oblicza się także

wskaźnik progu rentowności oraz wskaźnik marginesu bezpieczeństwa39

.

Wzór na próg rentowności w jednostkach naturalnych:

zjj

st

kc

KBEP

gdzie:

36

Zob. więcej: W. Chmielarz, Systemy biznesu elektronicznego, Difin, Warszawa 2007, s. 28-30. 37



W. Janik (red.), Przedsiębiorstwo w gospodarce rynkowej, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Administracji w

Lublinie, Lublin 1999, s. 68-72.



stK - koszty stałe w zł,

jc - cena jednostkowa sprzedaży w zł,

zjk - koszt zmienny jednostkowy w zł.

Wzór na wskaźnik progu rentowności (WPR):

snP

BEPWPR

gdzie:

BEP - próg rentowności w ujęciu wartościowym,

snP - przychód ze sprzedaży netto w zł.

Wzór na wskaźnik marginesu bezpieczeństwa:

WPRP

BEPPMB

sn

sn

1

gdzie:

BEP - próg rentowności w ujęciu wartościowym.

Wartość pieniądza w czasie

pK - kapitał początkowy,

r - stawka oprocentowania (stopa zwrotu), kapitalizacja odsetek,

kK - kapitał końcowy.

Założenie: roczna kapitalizacja odsetek:

Kapitał po pierwszym roku: rKKK ppk *

Kapitał po drugim roku: 2)1(**)*(* rKrrKKrKKK pppppk

Kapitał po n-latach: n

pk rKK )1(*

Założenie: kwartalna kapitalizacja odsetek:

Kapitał po pierwszym kwartale: )4

1(*4

*1

rK

rKKK pppk

Kapitał po czterech kwartałach: 4

4 )4

1(*r

KK pk



Zaktualizowana wartość netto (NPV) jest to różnica między sumą corocznych zdyskontowanych nadwyżek

finansowych (Cf) a sumą zdyskontowanego zainwestowanego kapitału (I). Nadwyżka finansowa składa się z:

zysku netto, amortyzacji, odsetek od kredytów i pożyczek w kolejnym roku eksploatacji inwestycji, jeżeli w stopie

dyskontowej i w nakładach inwestycyjnych jest udział kapitału obcego (pożyczonego)40

.

n

tt

tt

i

ICfNPV

0 )1(

gdzie:

Cf - nadwyżka finansowa w kolejnym roku objętym projekcją,

I - nakłady inwestycyjne,

t - kolejny rok objęty projekcją (t = 0, 1, 2, …, n lat),

i - stopa dyskontowa.

Inwestycję uznaje się za opłacalną jeżeli 0NPV .

40

S. Ryżewska, Bankowa analiza przedsiębiorstwa na potrzeby oceny ryzyka kredytowego, Twigger, Warszawa 2002, s. 244.



II. Abc ekonomii – materiały dydaktyczne do zajęć praktycznych

Zadanie 1

Zadanie to dotyczy charakterystycznych cech oraz zabezpieczeń banknotów występujących aktualnie w obiegu.

Charakterystyczne cechy banknotów można podzielić na cztery grupy, które można analizować z wykorzystaniem

wskazówek41

: Dotknij banknotu i sprawdź, czy:, Popatrz na banknot pod światło i zwróć uwagę na:, Przechyl

banknot, a zauważysz kolejne zabezpieczenia:, Sprawdź dodatkowe zabezpieczenia:.

Korzystając z informacji umieszczonych na stronie NBP Banknoty i monety Zabezpieczenia (m.in. Ulotka

NBP Bezpieczne Pieniądze) proszę wypisać charakterystyczne cechy i stosowane zabezpieczenia:

1. „Dotknij banknotu i sprawdź, czy:”

a) ………………………….................................................

b) ………………………….................................................

……………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………

2. „Popatrz na banknot pod światło i zwróć uwagę na:”

a) ………………………….................................................

b) ………………………….................................................

c) ………………………….................................................

3. „Przechyl banknot, a zauważysz kolejne zabezpieczenia:”

a) …………………………………………………………………………………………………………………………………

b) …………………………………………………………………………………………………………………………………

c) …………………………………………………………………………………………………………………………………

41

Opracowano na podstawie ulotki: Podaj dalej! Bezpieczne pieniądze, Narodowy Bank Polski, http://nbp.pl/bezpiecznepieniadze/main/5_Ulotka_NBP_Bezpieczne_Pieniadze_PL_small.pdf, [Data pobrania: 22.04.2013 r.].

http://nbp.pl/bezpiecznepieniadze/main/5_Ulotka_NBP_Bezpieczne_Pieniadze_PL_small.pdf





d) …………………………………………………………………………………………………………………………………

4. „Sprawdź dodatkowe zabezpieczenia:”

a) …………………………………………………………………………………………………………………………………

b) …………………………………………………………………………………………………………………………………

c) …………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 2

Wartość pieniądza w czasie. Dla poniższych założeń wyznaczyć wartość posiadanego kapitału po upływie czasu

trwania lokat.

Podstawowe założenia:

złK p 100000 ; kapitał początkowy,

%4r ; stawka oprocentowania (stopa zwrotu).

Symulacje (roczna kapitalizacja odsetek):

po pierwszym roku: …………………………………………….......................................................................................

po drugim roku: …………………………………………………………………………………………………………………

po piątym roku: …………………………………………………………………………………………………………………

Symulacje (kwartalna kapitalizacja odsetek):

po pierwszym roku: …………………………………………….......................................................................................

po drugim roku: …………………………………………………………………………………………………………………

po piątym roku: …………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 3

Opłacalność projektów inwestycyjnych

Analizie poddano trzy możliwe projekty inwestycyjne (ewentualnie trzy możliwe warianty tego samego projektu).

Korzystając z metody NPV dokonać wyboru najkorzystniejszego projektu. Stopa dyskontowa: %6i .

Lata Nadwyżki finansowe



Projekt nr 1 Projekt nr 2 Projekt nr 3

0 (inwestycja) - 50 000 - 50 000 - 50 000

1 8 000 12 000 14 000

2 10 000 12 000 13 000

3 12 000 12 000 12 000

4 14 000 12 000 10 000

5 16 000 12 000 11 000

Razem (Lata od 1 do 5): 60 000 60 000 60 000

Wyliczenia:

Lata Zdyskontowane nadwyżki finansowe

Projekt nr 1 Projekt nr 2 Projekt nr 3

0

1

2

3

4

5

NPV:

Po przeprowadzeniu powyższych analiz najkorzystniejszym jest ………………………………………… .

Dla chętnych: Wyznaczenie wskaźnika IRR dla każdego z projektów.

Zadanie 442

Przedsiębiorstwo uruchamia produkcję nowego wyrobu. Docelowy poziom sprzedaży ma wynieść 500 szt.

wyrobów. Przy pełnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych przedsiębiorstwo zamierza osiągnąć przychód ze

sprzedaży na poziomie 125 000 zł. Planowany koszt całkowity ma wynieść 115 000 zł, z czego 40% stanowi

koszt stały.

Na podstawie danych należy:

42

W. Janik (red.), Przedsiębiorstwo w gospodarce rynkowej, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Administracji w

Lublinie, Lublin 1999, s. 73.



1. Określić wielkość i wartość sprzedaży, która pokryje całkowite koszty produkcji.

2. Obliczyć wskaźnik progu rentowności (WPR) oraz wskaźnik bezpieczeństwa (WB).

3. Przeprowadzić analizę wrażliwości, zakładając planowany poziom kosztów i sprzedaży jako wariant

wyjściowy:

a. zmniejszając cenę o 5%,

b. zwiększając koszt zmienny o 15%,

c. zwiększając koszt stały o 10%,

d. dokonując wszystkich w/w zmian jednocześnie.

Rozwiązanie:

Obliczenie progu rentowności w ujęciu ilościowym i wartościowym.

Obliczenie wskaźnika progu rentowności i wskaźnika bezpieczeństwa wraz z ich interpretacją.

Analiza wrażliwości (zmniejszenie ceny o 5%) wraz z interpretacją.



Analiza wrażliwości (zwiększenie kosztu zmiennego o 15%) wraz z interpretacją.

Analiza wrażliwości (zwiększenie kosztu stałego o 10%) wraz z interpretacją.

Analiza wrażliwości (zmniejszenie ceny o 5%, zwiększenie kosztu zmiennego o 15%, zwiększenie kosztu stałego

o 10%) wraz z interpretacją.

Zadanie 5

Na przykładzie dowolnego przedsiębiorstwa i dla dowolnie wybranego aspektu jego działalności proszę

przeprowadzić analizę SWOT:

Analiza SWOT dotyczy: …………………………………………………………………………………………………..

Czynniki pozytywne Czynniki negatywne



Czynnik

i w

ew

nę

trzne

Mocne strony Słabe strony

Czynnik

i zew

nętr

zne

Szanse Zagrożenia



III. Abc ekonomii – materiały dydaktyczne do ćwiczeń

Pytania kontrolne

1. Jaka jest definicja ekonomii?

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

2. Badaniem gospodarki jako całości zajmuje się:

a) makroekonomia,

b) mikroekonomia,

c) łącznie makroekonomia i mikroekonomia.

3. Miara wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego

kraju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem to:

a) realny produkt narodowy brutto,

b) produkt krajowy brutto.

4. Siła robocza jest to:

a) liczba ludzi pracujących,

b) liczba ludzi pracujących lub poszukujących pracy.

5. W jaki sposób definiuje się rynek?



………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

6. Do powiązań pomiędzy przedsiębiorstwami a instytucjami rządowymi i samorządowymi należą:

a) podatki,

b) podatki i świadczenia społeczne,

c) podatki i dotacje.

7. Jakie sektory instytucjonalne można wyróżnić w gospodarce?

a) ………………………………………..

b) ………………………………………..

c) ………………………………………..

d) ………………………………………..

e) ………………………………………..

f) ………………………………………..

8. Jakie są rodzaje podatków?

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

9. Jakie są charakterystyczne cechy przedsiębiorstw?

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

10. Jakie są cele działalności przedsiębiorstw?

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

11. Małe przedsiębiorstwo, to takie przedsiębiorstwo które:



a) zatrudnia mniej niż 10 pracowników oraz którego roczny obrót oraz/lub całkowity bilans roczny nie

przekracza 2 mln euro,

b) zatrudnia mniej niż 50 pracowników oraz którego roczny obrót oraz/lub całkowity bilans roczny nie

przekracza 10 mln euro,

c) zatrudnia mniej niż 50 pracowników oraz którego roczny obrót oraz/lub całkowity bilans roczny nie

przekracza 2 mln euro.

12. Na jakie grupy można podzielić przedsiębiorstwa według:

własności?

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

form prawnych?

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

rodzaju i zakresu działalności?

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

13. Całokształt systemów, pozostających w bezpośrednich relacjach z przedsiębiorstwem to:

a) otoczenie bliższe,

b) otoczenie dalsze.

14. Jaka jest definicja płynności finansowej?

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

15. Jak kształtują się wg M.E. Portera siły w sektorze?

a) ………………………………………..

b) ………………………………………..

c) ………………………………………..

d) ………………………………………..

e) ………………………………………..

16. Jakie są funkcje zarządzania?



………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

17. Jakie są grupy czynników produkcji?

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

18. Jaka jest różnica pomiędzy dobrem komplementarnym a dobrem substytucyjnym?

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

19. W jaki sposób można scharakteryzować ryzyko występujące w działalności gospodarczej?

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

20. Jakie są funkcje pieniądza?

a) ………………………………………..

b) ………………………………………..

c) ………………………………………..

d) ………………………………………..

21. Gotówka w obiegu pozabankowym, gotówka w posiadaniu banków oraz rachunki banków komercyjnych

w banku centralnym to:

a) agregat M0,

b) agregat M1,

c) agregat M3.

22. Jaka jest definicja inflacji?

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

23. W Polsce obowiązuje obecnie:



a) dwuszczeblowa struktura systemu bankowego,

b) trójszczeblowa struktura systemu bankowego,

c) czteroszczeblowa struktura systemu bankowego.

24. Narodowy Bank Polski pełni następujące funkcje:

a) emisyjną, centralnego banku państwa, banku banków,

b) wyłącznie emisyjną i centralnego banku państwa,

c) wyłącznie banku banków i centralnego banku państwa.

25. Nadrzędnym celem Narodowego Banku Polskiego jest:

a) organizowanie rozliczeń pieniężnych,

b) kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego,

c) utrzymanie stabilnego poziomu cen.

26. Do charakterystycznych cech usług bankowych należą:

a) ……………………………………………………..

b) ……………………………………………………..

c) ……………………………………………………..

d) ……………………………………………………..

27. Proszę podać przykłady czynności bankowych:

aktywnych – …………………………………………………………………………………………………………...

pasywnych – ..………………………………………………………………………………………………………...

pośredniczących – …………………………………………………………………………………………………...

28. Rozliczenia z wykorzystaniem polecenia przelewu i polecenia zapłaty należą do:

a) rozliczeń gotówkowych,

b) rozliczeń bezgotówkowych.

29. Karty płatnicze i bankomaty należy zaliczyć do:

a) bankowości internetowej,

b) bankowości terminalowej,

c) bankowości mobilnej.



30. Dzienna liczba sesji ELIXIR to:

a) 1,

b) 3,

c) 6.

31. Proszę wymienić kanały za pomocą których świadczone są usługi bankowości elektronicznej:

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

32. Jakie są dwa główne elementy składowe bilansu? Proszę dokonać krótkiej charakterystyki.

……………………. - ………………………………………………………………………………………………...

……………………. - ………………………………………………………………………………………………...

33. Dowód księgowy powinien zawierać:

a) ……………………………………………………..

b) ……………………………………………………..

c) ……………………………………………………..

d) ……………………………………………………..

e) ……………………………………………………..

f) ……………………………………………………..

34. Jaka jest definicja środka trwałego?

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

35. Rozwiń skróty modeli komunikacji w gospodarce elektronicznej:

C2C – ……..…………………………………………………………………………………………………………...

B2C – ……..…………………………………………………………………………………………………………...

C2B – ……..…………………………………………………………………………………………………………...

B2B – ……..…………………………………………………………………………………………………………...



36. Systemy informatyczne wyodrębnione ze względu na zadania realizowane w organizacji to:

a) ………………………………………..

b) ………………………………………..

c) ………………………………………..

d) ………………………………………..

e) ………………………………………..

37. Jakie są możliwe sposoby realizowania zapłaty za zakupy w Internecie?

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

38. Proszę dokonać charakterystyki progu rentowności:

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

39. Proszę wymienić elementy składowe analizy SWOT:

a) ………………………………………..

b) ………………………………………..

c) ………………………………………..

d) ………………………………………..

40. Proszę wymienić znane metody oceny efektywności inwestycji:

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………………......

„ABC ekonomii” - isaplublin.plisaplublin.pl/sites/isap/files/pliki/images/abc_ekonomii.pdf ·...

Documents

Transcript of „ABC ekonomii” - isaplublin.plisaplublin.pl/sites/isap/files/pliki/images/abc_ekonomii.pdf ·...