AAstaksantyna szansstaksantyna szansą nna ma ... ani podstawy do samodzielnego leczenia, ale jako...

28
Astaksantyna szansą Astaksantyna szansą na młodość i zdrowie na młodość i zdrowie broszurka 1 .indd 1 broszurka 1 .indd 1 2015-11-06 23:10:22 2015-11-06 23:10:22

Transcript of AAstaksantyna szansstaksantyna szansą nna ma ... ani podstawy do samodzielnego leczenia, ale jako...

Astaksantyna szansą Astaksantyna szansą na młodość i zdrowiena młodość i zdrowie

broszurka 1 .indd 1broszurka 1 .indd 1 2015-11-06 23:10:222015-11-06 23:10:22

Astaksantyna szansą na młodość i zdrowie

Praca zbiorowa pod redakcją Marty Zielińskiej

Wydawca:LEIM & MORE SP. Z O.O.

Ul. Kleczkowska 45 lok. 0550-227 Wrocław

Wszystkie prawa zastrzeżone

Projekt okładki:Jadwiga Popowska

Skład:Jadwiga Popowska

Korekta:Magdalena Rudnik

broszurka 1 .indd 2broszurka 1 .indd 2 2015-11-06 23:10:222015-11-06 23:10:22

Spis treściOd wydawcy ........................................................................................ 5

Wprowadzenie ..................................................................................... 6

ROZDZIAŁ 1Charakterystyka astaksantyny ............................................................. 7

ROZDZIAŁ 2Astaksantyna dla urody ......................................................................... 9

ROZDZIAŁ 3Wszechstronny wpływ astaksantyny na zdrowie ................................ 11

3.1. Astaksantyna – najsilniejszy znany przeciwutleniacz. ........... 113.2. Astaksantyna poprawia wzrok, stanowiąc skuteczne

remedium dla komputerowców ............................................ 133.3. Astaksantyna chroni mózg przed starzeniem ....................... 143.4. Zapobieganie zawałom i udarom dzięki astaksantynie ...... 153.5. Astaksantyna chroni przed wrzodami i stanami

zapalnymi układu pokarmowego .......................................... 163.6. Wzrost odporności przy suplementacji astaksantyną ........... 163.7. Astaksantyna silnym środkiem przeciwzapalnym ................. 173.8. Astaksantyna to pomoc dla cukrzyków ............................... 18

ROZDZIAŁ 4Astaksantyna w profi laktyce i leczeniu chorób nowotworowych ...... 19

ROZDZIAŁ 5Astaksantyna dla sportowców ........................................................... 21

ROZDZIAŁ 6Dawkowanie astaksantyny .................................................................. 22

Badania nad astaksantyną – literatura .............................................. 23

broszurka 1 .indd 3broszurka 1 .indd 3 2015-11-06 23:10:222015-11-06 23:10:22

broszurka 1 .indd 4broszurka 1 .indd 4 2015-11-06 23:10:222015-11-06 23:10:22

5

Od wydawcy Informacje zawarte w tej książce są zbiorem wniosków z badań przeprowadzanych przez różne instytucje badawcze (pełna lista badań znajduje się na końcu publikacji). Nie należy traktować ich jako porady lekarskiej ani podstawy do samodzielnego leczenia, ale jako zachętę do zapoznania się z wynikami badań i pracami naukowymi na ten temat. Astaksantyna jest cennym antyoksydantem, który w najbliższej przyszłości może przynieść wiele korzyści w profi laktyce chorób i pomagać w utrzymaniu zdrowia i dobrego samopoczucia.

Książka ta nie może być publikowana w całości ani w częściach bez pisemnej zgody wydawcy. Jakiekolwiek kopiowanie, powielanie części lub całości materiałów, zebranych w niniejszej broszurce jest zabronione i będzie stanowiło naruszenie praw autorskich.

••

broszurka 1 .indd 5broszurka 1 .indd 5 2015-11-06 23:10:222015-11-06 23:10:22

6

WprowadzenieAstaksantyna to najsilniejszy antyoksydant na świecie. Badania po-twierdzają, że systematyczna suplementacja tym naturalnym karoteno-idem pomaga skutecznie obniżyć poziom cholesterolu i trójglicerydów, zredukować stany zapalne, poprawić wzrok oraz wzmocnić układ od-pornościowy.

Jako silny antyutleniacz, astaksantyna spowalnia procesy starzenia się organizmu. Przeprowadzone testy wykazały, że także zewnętrzne stosowanie astaksantyny w postaci kremów wyraźnie przeciwdzia-ła procesom starzenia się skóry. Najlepsze efekty przynosi kuracja łączona (kremy wzmocnione suplementami). Już po kilku tygodniach zmarszczki zostają wyraźnie spłycone, wzrasta wilgotność skóry, a pla-my starcze są zredukowane.

Astaksantyna to pierwszy na świecie naturalny karotenoid o tak sil-nym działaniu nie tylko leczniczym, ale i odmładzającym. Prowadzone w wielu instytutach prace badawcze potwierdzają wysoką skuteczność oraz absolutne bezpieczeństwo astaksantyny. Najnowsze wyniki badań świadczą o jej przeciwstarzeniowym działaniu na mózg, co może sta-nowić krok milowy w leczeniu takich schorzeń, jak choroba Alzheimera czy choroba Parkinsona.

broszurka 1 .indd 6broszurka 1 .indd 6 2015-11-06 23:10:222015-11-06 23:10:22

7

Charakterystyka astaksantyny

Astaksantyna to barwnik karotenoidowy (ryc. 1.), należący, podobnie jak luteina i zeaksantyna, do grupy ksantofi li. W swojej cząsteczce po-siada 2 grupy tlenowe w każdym pierścieniu, dzięki czemu jest silnym przeciwutleniaczem. Powszechnie występuje w środowisku morskim, gdzie żyją organizmy zdolne do jej syntezy. Astaksantynę wytwarzają pewne rodzaje grzybów, algi i niektóre bakterie. Na skalę przemysłową pozyskuje się ją z alg Haematococcus pluvialis [Domínguez-Bocanegra i wsp., 2004].

Ryc. 1. Budowa chemiczna astaksantyny

Organizmy te są pokarmem dla innych zwierząt, które dzięki temu ku-mulują barwnik w komórkach, co nadaje im charakterystyczny, czerwo-noróżowy kolor, np. mięso łososia czy pióra fl aminga. Dzięki unikalnej budowie, astaksantyna zaliczana jest do najsilniejszych przeciwutleniaczy. Jest wielokrotnie silniejsza niż β-karoten, luteina czy zeaksantyna, nawet 500 razy bardziej aktywna niż α-tokoferol (witami-na E) i koenzym Q 10 [Lim i wsp., 2002].

Rozdział 1

broszurka 1 .indd 7broszurka 1 .indd 7 2015-11-06 23:10:222015-11-06 23:10:22

8

Popyt na naturalną astaksantynę stale wzrasta, co powodowane jest wzrostem zainteresowania zagadnieniem profi laktyki zdrowia. Jest ona związkiem stabilnym i odpornym na utlenianie. Jej cząsteczka posiada wszystkie wiązania podwójne w konfi guracji trans, podczas gdy jej syn-tetyczny odpowiednik jest izomerem cis [Fang i Chen, 1993].

Astaksantyna występuje w wielu produktach spożywczych, jest rów-nież stosowana jako suplement diety. Jej wszechstronne działanie wy-korzystano także w kosmetyce, stała się składnikiem kremów i innych preparatów pielęgnacyjnych. W tej postaci skutecznie chroni przed ob-jawami fotostarzenia, zapobiega rozkładowi kolagenu, tworzeniu się zmarszczek, poparzeniom słonecznym czy odczynom fotoalergicznym. Ponadto o 40% redukuje stężenie melaniny, zmniejszając plamy star-cze oraz piegi.

••

broszurka 1 .indd 8broszurka 1 .indd 8 2015-11-06 23:10:222015-11-06 23:10:22

9

Astaksantyna dla urody

Niezwykłe właściwości astaksantyny dostrzegła również kosmetologia. Nie tylko chroni ona przed oparzeniami sło-necznymi, ale także regeneruje uszko-dzoną skórę. Działa zarówno na po-ziomie naskórka, jak i odmładza skórę na poziomie komórkowym. Widocznie poprawia jej nawilżenie i elastyczność, stymulując syntezę kolagenu i ela-styny, a jako antyoksydant zapobiega uszkodzeniu struktur komórkowych. Wykazuje działanie przeciwobrzękowe, co sprawdza się zwłaszcza w okolicach oczu. Redukuje przebarwienia i wyrów-nuje koloryt skóry dzięki zdolności do hamowania melanogenezy.

Astaksantyna jest naturalnym fi ltrem przeciwsłonecznym i jako taka opóź-nia proces fotostarzenia, chroni przed uszkodzeniem DNA, o 40% zmniej-sza produkcję melaniny, co zapobiega powstawaniu piegów i przebarwień. Działa jak ekran odbijający szkodliwe

Rozdział 2

broszurka 1 .indd 9broszurka 1 .indd 9 2015-11-06 23:10:222015-11-06 23:10:22

10

promieniowanie, co więcej, zapobiega powstawaniu rumienia foto-chemicznego. Badania wykazały, że suplementacja 4 mg astaksantyny przez dwa tygodnie o 25% zwiększa odporność skóry na promieniowa-nie słoneczne. Od dawna wiadomo, że to promieniowanie UV odpo-wiedzialne jest za powstawanie i pogłębianie się zmarszczek. Naturalna astaksantyna w sposób widoczny zapobiega ich powstawaniu i spłyca już istniejące, wpływając przede wszystkim na proces syntezy kolage-nu. Pod jej wpływem ulega poprawie nawilżenie naskórka i głębszych warstw skóry. Suplementacja astaksantyną w widoczny sposób popra-wia elastyczność i koloryt skóry, sprawiając, że staje się ona wyraź-nie gładsza i bardziej napięta. Badania kliniczne wykazały, że spożycie 6 mg tej substancji dziennie przez 6–8 tygodni zauważalnie zmniejsza zmarszczki i rozmiar plam starczych.

Kolejnym efektem działania astaksantyny na skórę jest niwelowa-nie stanów zapalnych przy dolegliwościach, takich jak trądzik pospolity i różowaty, łuszczyca czy atopowe zapalenie skóry. Należy zaznaczyć, że optymalne efekty uzyskać można uzupełniając pielęgnację kosmetyczną suplementacją wewnętrzną. Astaksantyna kumuluje się w wielu narzą-dach, ale przede wszystkim w skórze, gdzie dociera do wszystkich warstw, usprawniając działanie tzw. bariery ochronnej [Tominaga, 2011].

Suplementacja astaksantyną wzmacnia ochronne funkcje naskórka, hamując tym samym nadmierną transepidermalną utratę wody. Popra-wia nawilżenie i elastyczność skóry, działając w jej głębokich partiach. Normalizuje proces keratynizacji i proliferacji komórek naskórka, redu-kuje przebarwienia i stymuluje syntezę kolagenu.

broszurka 1 .indd 10broszurka 1 .indd 10 2015-11-06 23:10:232015-11-06 23:10:23

11

Wszechstronny wpływ astaksantyny na zdrowie

Właściwości prozdrowotne astaksantyny są niezwykle szerokie. Moż-na powiedzieć, że jej działanie obejmuje cały organizm wspomagając wszystkie układy, ponieważ przyjmowana w formie suplementów do-ciera do prawie wszystkich komórek ciała. Wzmacnia odporność, ni-weluje procesy zapalne, chroni układ nerwowy, dodaje siły mięśniom, wspomaga walkę z nowotworami, wspiera układ pokarmowy i znaczą-co poprawia wzrok.

3.1. Astaksantyna – najsilniejszy znany przeciwutleniaczJak już wspomniano, zdolność astaksantyny do wyłapywania wolnych rodników znacznie przewyższa możliwości innych znanych substancji. Utlenianie jest procesem, który w dużym stopniu przyczynia się do uszkodzenia struktur organizmu, przyspiesza starzenie, inicjuje powsta-wanie stanów zapalnych, a nawet nowotworów. Wolne rodniki uszka-dzają błony komórkowe, a także struktury DNA, co szczególnie mocno przyczynia się do starzenia organizmu.

Zaburzenie funkcji komórkowych zwiększa ponadto podatność na choroby. Ludzki system odpornościowy ma wprawdzie naturalną barie-rę antyoksydacyjną, niestety nie zawsze funkcjonuje ona w sposób pra-widłowy. Trzeba pamiętać, że wolne rodniki powstają także w wyniku naturalnych procesów organizmu, takich jak oddychanie czy trawienie.

Rozdział 3

broszurka 1 .indd 11broszurka 1 .indd 11 2015-11-06 23:10:232015-11-06 23:10:23

12

Czasem, na skutek stresu, choroby czy zanieczyszczenia powietrza, ata-kują one z siłą wymagającą dodatkowego wsparcia. Takim wsparciem są dostarczane z dietą antyoksydanty. Mają one ogromne znaczenie zwłaszcza w prewencji chorób cywilizacyjnych.

W porównaniu z innymi przeciwutleniaczami, astaksantyna działa nie-zwykle silnie, nie powodując przy tym skutków ubocznych. Żadne badania nie wykazały jej toksycznego działania nawet przy stosowaniu wyższych dawek. Na poniższym wykresie zestawiono działanie astaksantyny z inny-mi popularnymi antyoksydantami w stosunku do tlenu singletowego.

Astaksantyna jako przeciwutleniacz jest:

14 razy silniejsza niż Witamina E

54 razy silniejsza niż β-karoten

65 razy silniejsza niż Witamina C

Ryc. 2. Siła antyoksydacyjna astaksantyny

W testach przeprowadzanych w podobny sposób, jak testy ORAC astak-santyna również dystansuje konkurencję, co obrazuje poniższe porów-nanie potencjału antyoksydacyjnego astaksantyny i innych znanych przeciwutleniaczy.

Ryc. 3. Zdolność pochłaniania wolnych rodników w % na 1 mg substancji (astaksantyna syntetyczna, witamina E, witamina C, β-karoten)

Naturalna astaksantyna

Syntetyczna astaksantyna

Witamina E Witamina C β-karoten

14

12

10

8

6

4

2

broszurka 1 .indd 12broszurka 1 .indd 12 2015-11-06 23:10:232015-11-06 23:10:23

13

Badania dowiodły, że naturalna astaksantyna jest zdecydowanie silniej-sza niż β-karoten czy witamina E lub luteina. Trzeba również podkreślić, że algi Haematococcus pluvialis produkują w niewielkich ilościach inne karotenoidy, działające w sposób synergistyczny, co potęguje antyoksy-dacyjne działanie astaksantyny. W odróżnieniu od innych przeciwutle-niaczy (np. syntetyczny β-karoten), astaksantyna nigdy nie przechodzi w formę utleniającą, stanowiącą zagrożenie dla organizmu.

Proces utleniania oddziałuje zarówno na wnętrze, jak i na zewnętrz-ną warstwę organizmu. Prowadzi do przyspieszonego starzenia, powsta-wania zmarszczek, bruzd, stanów przednowotworowych i nowotworów. Działając „od środka”, wolne rodniki uszkadzają tkanki i osłabiają sys-tem odpornościowy, niszczą komórki i zawarte w nich DNA. Zaburzenie funkcji komórkowych zwiększa podatność na różne schorzenia. Zawar-te w pożywieniu przeciwutleniacze mają zdolność neutralizowania wol-nych rodników i ochrony komórek przed uszkodzeniami.

3.2. Astaksantyna poprawia wzrok, stanowiąc skuteczne remedium dla komputerowców

W dobie komputerów powszechnym zjawiskiem jest przemęczenie oczu i występujące na tym tle zaburzenia widzenia. Problemy ze wzrokiem mogą być również spowodowane wieloma innymi czynnikami, jak po-wikłania cukrzycowe czy degradacje związane z wiekiem, a zwłaszcza jaskra, zaćma czy zwyrodnienia plamki żółtej.

Astaksantyna przenika barierę układ krwionośny–siatkówka oka, co udowodnił profesor Otsuka i jego współpracownicy. Jako jedyny anty-utleniacz wbudowuje się w błonę komórkową komórek oka, chroniąc je przed uszkodzeniami i działaniem wolnych rodników. Już 5 mg tej substancji dziennie o 46% obniża objawy przemęczenia wzroku, po-prawia również zdolności akomodacyjne gałki ocznej [Otsuka i wsp., 2013]. Nie do końca znany jest mechanizm, który to powoduje, jednak zasługę przypisuje się antyoksydacyjnemu działaniu astaksantyny.

broszurka 1 .indd 13broszurka 1 .indd 13 2015-11-06 23:10:232015-11-06 23:10:23

14

Po czterech tygodniach suplementacji obserwowano również re-dukcję bólu i suchości oka, a także poprawę ostrości widzenia. Astak-santyna poprawia przepływ krwi w naczyniach włosowatych siatkówki i redukuje zapalenia oczu. Zapobiega nie tylko przemęczeniu oczu, ale także tzw. diplopii, czyli podwójnemu widzeniu.

3.3. Astaksantyna chroni mózg przed starzeniemCząsteczki astaksantyny pokonują barierę krew–mózg, co pozwala chronić komórki mózgowe przed stresem oksydacyjnym. Znacząco wpływa to na redukcję ryzyka wystąpienia udaru, a w przypadku jego wystąpienia zmniejsza obszar uszkodzeń i poprawia znacznie poudaro-wą aktywność ruchową. Zwalcza również szkodliwy wpływ niepra-widłowych białek, które wytwarzane są w chorobach Parkinsona i Alzhaimera, co daje nadzieję na skuteczną terapię w przyszłości. Badania wykazały, że choroby mózgu są skutkiem reakcji zapalnych, w trakcie których ze szczególną intensywnością produkowany jest tlen singletowy i wolne rodniki. Wpływają one w sposób negatywny na

broszurka 1 .indd 14broszurka 1 .indd 14 2015-11-06 23:10:232015-11-06 23:10:23

15

funkcjonowanie mózgu, prowadząc do rozwoju chorób Alzheimera, Parkinsona czy Huntingtona. Suplementacja astaksantyną zmniejsza związany z wiekiem spadek funkcji poznawczych i psychomotorycz-nych, poprawia pamięć i zapobiega uszkodzeniom wywołanym przez niedokrwienie [Shen i wsp., 2009].

3.4. Zapobieganie zawałom i udarom dzięki astaksantynie

Szerokie spektrum możliwości astaksantyny pomaga zapobie-gać chorobom serca, a w przy-padku osób już chorujących – minimalizować ryzyko ataku. Udowodniono jej działanie rów-noważące poziom HDL i LDL cholesterolu zarówno w testach na zwierzętach, jak i na lu-dziach.

Poza tym zmniejsza powsta-wanie złogów w tętnicach, chro-niąc przed zawałami. Miyawaki w swoich badaniach udowodnił znaczący wpływ suplementacji astaksantyną na zmniejszenie czasu przepływu krwi w naczy-niach i zapobieganie oksydacji błon komórkowych, co zapo-biega rozwojowi miażdżycy. Kolejnym pozytywnym działaniem jest obniżanie ciśnienia i ochrona przed nadciśnieniem tętniczym. Badania przeprowadzone w Medical College w Wisconsin wykazały, że suple-mentacja astaksantyną ogranicza rozległość zawałów i uszkodzeń serca przez nie powodowanych [Karppi i wsp., 2007].

broszurka 1 .indd 15broszurka 1 .indd 15 2015-11-06 23:10:242015-11-06 23:10:24

16

3.5. Astaksantyna chroni przed wrzodami i stanami zapalnymi układu pokarmowego

Astaksantyna pomaga niwelo-wać działanie bakterii Helico-bacter pylori, odpowiedzialnej m.in. za powstawanie wrzodów żołądka. Nieleczona infekcja tą bakterią przyczynia się do rozwoju nowotworów żołądka. Astaksantyna i inne karotenoidy hamują namnażanie się bakterii i zmniejszają stany zapalne ścian żołądka. Zbadano również jej ochronne działanie w przypadku długotrwałego zażywania przez pacjentów niesterydowych środ-ków przeciwzapalnych i alkoholu

etylowego. W obu przypadkach astaksantyna okazywała się skutecz-nie chronić ściany żołądka, niezależnie od stosowanych dawek. Łago-dzi także chorobę refl uksową, jak również wspomaga terapię osób z chorobą Leśniewskiego-Crohna [Bennedsen, 1999].

3.6. Wzrost odporności przy suplementacji astaksantyną

Badania przeprowadzone na Uniwersytecie Floryda wykazały, że astak-santyna jest silnym immunomodulatorem. Stymuluje układ odporno-ściowy do walki z infekcjami i komórkami nowotworowymi, zwiększa liczbę i aktywność limfocytów oraz poprawia ich zdolność ochronną. Blokuje namnażanie komórek nowotworowych, zatrzymując ich po-działy i przywracając im proces apoptozy. Zwiększa również odporność

broszurka 1 .indd 16broszurka 1 .indd 16 2015-11-06 23:10:242015-11-06 23:10:24

17

na działanie występującej w żołądku bakterii Helicobacter pylori, która może doprowadzić nawet do powstania nowotworu.

Astaksantyna znajduje również zastosowanie w przypadku osób z alergią i astmą. W połączeniu z miłorzębem działa bowiem z podob-ną siłą, jak powszechnie stosowane leki przeciwhistaminowe. Według badań prowadzonych przez zespół dr. Chew, astaksantyna wpły-wa na zwiększenie liczby limfocytów T i B, redukuje uszkodzenia DNA, opóźnia wzrost guzów i podnosi aktywność komórek NK [Chew, 2010].

3.7. Astaksantyna silnym środkiem przeciwzapalnym Stan zapalny to reakcja naszego systemu odpornościowego, mająca na celu walkę z infekcjami lub będąca odpowiedzią na uszkodzenie tkanek. Powodować go może wiele czynników, a jego celem jest obro-na organizmu. Zapalenia mogą objawiać się w różny sposób: bólem, gorączką, obrzękiem czy zaczerwienieniem. Czasem jednak stany za-palne przebiegają bezobjawowo, co stanowi duże niebezpieczeństwo dla organizmu. Stan zapalny inicjowany jest przez tzw. komórki tucz-ne uwalniające mediatory, np. histaminę czy prostaglandyny. Badania przeprowadzone przez Lee i jego współpracowników wykazały, że astak-santyna działa hamująco na mediatory zapalne, m.in. na prostaglandy-ny, interleukinę i monotlenek azotu, nie wywołując przy tym skutków ubocznych. Równoległe badania naukowców z Uniwersytetu Hokkaido przyniosły podobne wyniki. Doktor Spiller w swoich badaniach nad astaksantyną wykazał, że suplementacja tym karotenoidem w znaczny sposób obniża poziom CRP we krwi. CRP jest substancją uwalnianą do krwiobiegu, kiedy organizm walczy z zapaleniem, jej obecność pozwala w szczególności na diagnozowanie tzw. cichych zapaleń, które są przy-czyną rozwoju wielu poważnych chorób.

Łagodzenie procesów zapalnych ma szczególne znaczenie w przy-padku dolegliwości układu ruchu. Doktor Spiller udowodnił wpływ

broszurka 1 .indd 17broszurka 1 .indd 17 2015-11-06 23:10:252015-11-06 23:10:25

18

astaksantyny na poprawę siły chwytu i zmniejszenie odczuć bólowych u osób cierpiących na zapalenie ścięgna, zwane również łokciem te-nisisty. Ból zmniejszał się znacznie także u chorych z zespołem cieśni nadgarstka po około 4 tygodniach stosowania suplementacji. Obie-cujące okazują się również badania prowadzone nad wpływem astak-santyny na komfort życia osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów [Spiller i wsp., 2006].

Około 80% osób cierpiących z powodu reumatoidalnego zapa-lenia stawów, poddanych terapii astaksantyną zgłasza redukcję dolegliwości bólowych.

3.8. Astaksantyna to pomoc dla cukrzykówBadania wykazały, że suplementacja astaksantyną uzupełniająca die-tę zmniejsza poziom glukozy i pomaga zachować zdolność trzustki do wydzielania insuliny, zwiększając jednocześnie insulinowrażliwość tka-nek. Badania pokazują, że suplementacja tym związkiem skutecznie zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań związanych z cukrzycą, takich jak uszkodzenie nerek czy retinopatia. Ponadto astaksantyna zmniejsza rozmiar komórek tłuszczowych i wspiera pracę wątroby i nerek [Naito i wsp., 2006]. Polskie Stowarzyszenie Diabetyków zaleca suplemento-wanie astaksantyny.

broszurka 1 .indd 18broszurka 1 .indd 18 2015-11-06 23:10:252015-11-06 23:10:25

19

Astaksantyna w profi laktyce i leczeniu chorób nowotworowych

Mimo rozwoju medycyny, nowotwory są wciąż przyczyną największej liczby zgonów na świecie. Najważniejszą kwestią zdaje się być zatem skuteczna profi laktyka. Chemoprewencja jest obiecującym rozwią-zaniem, które może zmniejszyć ryzyko zachorowania i śmiertelność w przypadku wystąpienia nowotworu. Bardzo ważne jest, by dążyć do opóźniania zachodzących w organizmie zmian, prowadzących do rozwoju stanów nowotworowych. Astaksantyna, a także inne związki otrzymywane z alg wykazują silne właściwości przeciwnowotworowe. Hamują utlenianie lipidów i degradację nici DNA, stymulują układ odpornościowy oraz dezaktywują mediatory zapalne.

Rak skóry

Chroniąc przed wolnymi rodnikami i promieniowaniem, astaksantyna ma duży udział w przeciwdziałaniu nowotworom skórnym. Badania pokazują, że może również wspomagać ich leczenie. Stosowanie daw-ki 200 μg/kg masy ciała zmniejszało ryzyko nowotworu o 66% [Rao, 2013].

Rak jelita grubego

Doktor Nagendra Prabhu nadzorował badania, które wykazały hamo-wanie namnażania się komórek nowotworowych po codziennym zasto-

Rozdział 4

broszurka 1 .indd 19broszurka 1 .indd 19 2015-11-06 23:10:252015-11-06 23:10:25

20

sowaniu astaksantyny w dawkach 15 mg/kg masy ciała. Zdolność do łagodzenia procesów zapalnych i kontrola ich przez astaksantynę miała w tym przypadku kluczowe znaczenie. Badania na szczurach udowod-niły również jej hamujące działanie na komórki w stanie przednowo-tworowym [Nagendra Prabhu, 2011]. Ze względu na hamujący wpływ na namnażanie się komórek nowotworowych, astaksantyna zapobiega powstawaniu owrzodzeń błony śluzowej, dysplastycznych krypt oraz gruczolaka jelita grubego [Yasui, 2011].

Rak jamy ustnej

Astaksantyna wykazuje działanie regulacyjne funkcji pewnych kom-pleksów białkowych. Jednym z nich jest kompleks NF-κB, odgrywający główną rolę w regulacji odpowiedzi odpornościowej na infekcję. Do-wiedziono, że astaksantyna ze względu na swoje właściwości zapobie-ga rozwojowi raka jamy ustnej, ponieważ indukuje śmierć komórek rakowych [Kavitha, 2013].

Rak piersi

Kolejne badania wykazały także silną zdolność astaksantyny do reduko-wania komórek nowotworowych raka piersi. Aktywność i namnażanie się komórek zmalały w trakcie suplementacji o 40%. Lepsze skutki były w tym przypadku warunkowane podwyższeniem dawki [Teo, 2005].Astaksantyna wspomaga również terapię złośliwego nowotworu wą-troby, zmniejsza zdolność namnażania się komórek raka pęcherza, po-woduje też remisję guzów. Dzieje się tak dzięki jej silnym właściwo-ściom antyoksydacyjnym, zdolności do stymulowania funkcji układu odpornościowego, indukowania apopotozy komórek nowotworowych i działania jak regulator ekspresji genów [Rousseau i wsp., 1992].

broszurka 1 .indd 20broszurka 1 .indd 20 2015-11-06 23:10:252015-11-06 23:10:25

21

Astaksantyna dla sportowców

Na skutek intensywnego wysiłku fi zycznego, zwłaszcza siłowego, może pojawić się ból stawów i mięśni, a także ich mikrouszkodzenia. Doktor Fry z Uniwersytetu w Memphis prowadził badania nad wpływem astak-santyny na minimalizowanie dolegliwości bólowych u osób podnoszą-cych ciężary. Osoby przyjmujące placebo obserwowały nasilanie się bólu po upływie określonego czasu od treningu, podczas gdy u osób przyjmujących suplement zjawisko to nie wystąpiło. To badanie jest niezwykle ważne nie tylko z punktu widzenia sportowców, ale także osób wykonujących ciężką, obciążającą układ kostno-stawowy, pracę fi zyczną.

Astaksantyna wspiera sportowców i osoby aktywne również w inny sposób. Jej kumulowanie się w mięśniach znacząco zwiększa ich wy-trzymałość i siłę. Badania przeprowadzane w Szwecji wykazały wzrost tych dwóch parametrów u osób trenujących aż o 62% w przeciągu pół roku, i to przy niewielkich dawkach suplementacyjnych. Dzieje się tak, gdyż astaksantyna hamuje aktywność wolnych rodników produ-kowanych w trakcie intensywnego wysiłku, a tym samym chroni przed uszkodzeniem komórki mięśniowe. Dodatkowo u osób przyjmujących astaksantynę zaobserwowano niższy poziom kwasu mlekowego w mię-śniach po wysiłku, co znacząco podnosi ich wytrzymałość.

Rozdział 5

broszurka 1 .indd 21broszurka 1 .indd 21 2015-11-06 23:10:252015-11-06 23:10:25

22

Dawkowanie astaksantyny

Dawkowanie w suplementacji zależne jest od problemu, na jaki ma ona oddziaływać, a także od indywidualnych cech organizmu. Mimo iż nie wykazano istnienia dawki toksycznej, zakłada się, że dla osób bez większych dolegliwości dawką wskazaną będą 4 mg. Inne przypadki pokazuje poniższa tabela.

Zastosowanie Dawka dzienna w mg

Przeciwutleniacz – działanie odmładzające 2–4

Artretyzm 4–12

Ciche stany zapalne/ zakwaszenie organizmu 4–12

Ochrona przeciwsłoneczna 4–8

Stymulacja układu odpornościowego 2–4

Układ krążenia 4–8

Centralny układ nerwowy 4–8

Wzrok 4–8

Ryc. 4. Sugerowane dawkowanie astaksantyny

Trzeba pamiętać, że czynnikiem decydującym o przyswajaniu astak-santyny jest sposób jej przyjmowania. Należy dostarczać ją wraz z po-siłkiem zawierającym tłuszcze, lub w formie olejowej kapsułki. Pełnię działania można osiągnąć jedynie wówczas, gdy przyjmowana jest na-turalna astaksantyna pochodząca ze starannie sprawdzonych miejsc.

Rozdział 6

broszurka 1 .indd 22broszurka 1 .indd 22 2015-11-06 23:10:252015-11-06 23:10:25

23

Badania nad astaksantyną – literatura

O antyoksydantach ogólnie 1. Adamska A., Rutkowska J., Białek M., Charakterystyka i właściwości prozd-

rowotne wybranych karotenoidów występujących w rybach i skorupiakach, „Problemy Higieny i Epidemiologii”, nr 95 (1), 2014, s. 36–40.

2. Carper J., Eat Smart, „USA Weekend Magazine”, 7 czerwca 2005.

3. Harman D., The aging process, „Proceedings Of The National Academy Of Sciences”, nr 78, 1981, s. 7124–7128.

4. Nishida Y., Yamashita E., Miki W., Quenching Activities of Common Hydro-philic and Lipophilic Antioxidants against Singlet Oxygen Using Chemilumi-nescence Detection System, „Journal of Carotenoid Science”, t. 11, 2007, s. 16–20.

5. Saw C. L., Yang A. Y., Guo Y., Kong A. N., Astaxanthin and omega-3 fatty acids individually and in combination protect against oxidative stress via the Nrf2-ARE pathway, „Food and Chemical Toxicology”, nr 62, grudzień 2013, s. 869–875.

6. Song X., Wang M., Zhang L., Zhang J., Wang X., Liu W., Gu X., Lv C., Chang-es in cell ultrastructure and inhibition of JAK1/STAT3 signaling pathway in CBRH-7919 cells withastaxanthin, „Toxicology Mechanism and Methods”,

nr 22 (9), listopad 2012, s. 679–686.

Astaksantyna1. Akiba Y., Sato K., Takahashi K., Takahashi Y., Furuki A., Konashi S., Nishida

H., Tsunekawa H., Hayasaka Y., Nagao H., Pigmentation of egg yolk with yeast Phaffi a rhodozyma containing high concentration of astaxanthin in lay-ing hens fed on a low-carotenoid diet, „The Journal of Poultry Science”, nr 37 (2), 2000, s. 77–85.

2. Calo P., Velázquez J. B., Sieiro C., Blanco P., Longo E., Villa T. G., Analy-sis of astaxanthin and other caretonoids from several Phaffi a rhodozyma mutants, „Journal of Agricultural and Food Chemistry”, nr 43, 1995,

s. 1396–1399.

broszurka 1 .indd 23broszurka 1 .indd 23 2015-11-06 23:10:262015-11-06 23:10:26

24

13. Domínguez-Bocanegra A. R., Legarreta I. G., Jeronimo F. M., Campocosio A. T., Infl uence of environmental and nutritional factors in the production of astaxanthin from Haematococcus pluvialis, „Bioresource Technology”, nr 2, t. 92, 2004, 209–214.

14. Fang T. J., Chen Y. S., Improvement of astaxanthin production by a Phaffi a rhodozyma trough mutation and optimization of culture conditions, „Jour-nal of Fermentation and Bioengineering”, nr 75, 1993, s. 466–469.

15. Fang T. J., Wang J. M., Extractability of astaxanthin in mixed culture of a car-otenoid over-producing mutant of Xanthophyllomyces dendrorhous and Bacillus circulans in two-stage batch fermentation, „Process Biochemistry”, nr 37, 2002, s. 1235–1245.

16. Fry A. C., Schilling B. K., Chiu L. Z. F., Hori N., Weiss L. W., FACSM. Astaxan-thin supplementation, Human Performance Laboratories, The University of Memphis, Memphis, 2009.

17. Karppi J., Rissanen T. H., Nyyssönen K., Eff ects of astaxanthin supplemen-tation on lipid peroxidation, „International Journal of Vitamin and Nutri-cion Research”, nr 77, 2007, s. 3–11.

18. Lee S. J., Bai S. K., Lee K. S., Namkoong S., Na H. J., Ha K. S., Han J. A., Yim S. V., Chang K., Kwon Y.-G., Lee S. K., Kim Y.-M, Astaxanthin inhibits nitric oxide production and infl ammatory gene expression by sup-pressing I(kappa)B kinase-dependent NF-kappaB activation, „Molecules and Cells”, nr 16 (1), 31 sierpnia 2003, s. 97–105.

19. Lim G.-B., Lee S., Lee E., Haam S., Kim W., Separation of astaxanthin from red yeast Phaffi a rhodozyma by supercritical carbon dioxide extraction, „Biochemical Engineering Journal”, nr 2, 2002, t. 11, s. 181–187.

10. Lorenz R. T., Cysewski G. R., Commercial potential for Haematococcus mi-croalgae as a natural source of astaxanthin, „Trends in Biotechnology”, nr 4, 2000, t. 18, 160–167.

11. Ohgami K., Shiratori K., Kotake S., Nishida T., Mizuki N., Yazawa K., Ohno S., Eff ects of astaxanthin on lipopolysaccharide-induced infl ammation in vitro and in vivo, „Investigative Ophthamology and Visual Science”, nr 44 (6), czerwiec 2003, s. 2694–2701.

broszurka 1 .indd 24broszurka 1 .indd 24 2015-11-06 23:10:262015-11-06 23:10:26

25

12. Saw C. L., Yang A. Y., Guo Y., Kong A. N., Astaxanthin and omega-3 fat-ty acids individually and in combination protect against oxidative stress via the Nrf2-ARE pathway, „Food and Chemical Toxicology”, nr 62, grudzień 2013, s. 869–875.

Astaksantyna – silna substancja przeciwzapalna 1. Lee S. J., Bai S. K., Lee K. S., Namkoong S., Na H. J., Ha K. S., Han J. A.,

Yim S. V., Chang K., Kwon Y.-G., Lee S. K., Kim Y.-M, Astaxanthin inhibits nitric oxide production and infl ammatory gene expression by suppressing I(kappa)B kinase-dependent NF-kappaB activation, „Molecules and Cells”, nr 16 (1), 31 sierpnia 2003, s. 97–105.

2. Park J. S., Chyun J. H., Kim Y. K., Line L. L., Chew B. P., Astaxanthin de-creased oxidative stress and infl ammation and enhanced immune response in humans, „Nutrition and Metabolism”, 5 marca 2010, s. 18. Epub 5.03. 2010: http://www.nutritionandmetabolism.com/content/7/1/18, data dostępu 4.11.2015.

Astaksantyna a układ kostno-stawowy1. Nir Y., Spiller G., Multz C., Eff ect of an astaxanthin-containing product on

carpal tunnel syndrome, Health Research and Studies Center, Los Altos, Study Report, maj 2002a.

2. Nir Y., Spiller G., Multz C., Eff ect of an astaxanthin-containing product on rheumatoid arthritis, Health Research and Studies Center, Los Altos, Study Report, maj 2002b.

3. Spiller G. A., PhD, CNS, Dewell A., MS, RD, Chaves S., RN, Rakidzich Z., Ef-fect of daily use of natural astaxanthin on symptoms associated with Tennis Elbow (lateral humeral epicondylitis), Health Research & Studies Center, Los Altos, Study Report, styczeń 2006.

Astaksantyna a poprawa wzroku1. Otsuka T., Shimazawa M., Nakanishi T., Ohno Y., Inoue Y., Tsuruma K., Ishi-

bashi T., Hara H., Protective eff ects of a dietary carotenoid, astaxanthin, against light-induced retinal damage, „Journal of Pharmacological Scien-ces”, nr 123 (3), 2013, s. 209–18. Epub 22.10.2013.

broszurka 1 .indd 25broszurka 1 .indd 25 2015-11-06 23:10:262015-11-06 23:10:26

26

Astaksantyna – ochrona mózgu przed starzeniem 1. Shen H., Kuo C. C., Chou J., Delvolve A., Jackson S. N., Post J., Woods

A. S., Hoff er B. J., Wang Y., Harvey B. K., Astaxanthin reduces ischemic brain injury in adult rats, „The FASEB Journal”, czerwiec 2009, nr 23 (6),

s. 1958–1968. Epub 13.02.2009.

Astaksantyna – ochrona przed wrzodami i stanami zapalnymi żołądka1. Bennedsen M., Wang X., Willén R., Wadström T., Andersen L. P., Treat-

ment of H. pylori infected mice with antioxidant astaxanthin reduces gastric infl ammation, bacterial load and modulates cytokine release by splenocytes, „Immunology Letters”, 1 grudnia 1999, nr 70 (3), s. 185–189.

2. Yasui Y., Hosokawa M., Mikami N., Miyashita K., Tanaka T., Dietary astax-anthin inhibits colitis and colitis-associated colon carcinogenesis in mice via modulation of the infl ammatory cytokines, „Chemico-Biological Interac-tions”, 15 sierpnia 2011, nr 193 (1), s. 79–87.

Astaksantyna dla urody1. Arakane K., Photoprotective Eff ect of Astaxanthin Applied to the Skin, KOSE

Corporation 2002.

2. Kidd P., Astaxanthin, cell membrane nutrient with diverse clinical ben-efi ts and anti-aging potential, „Alternative Medicine Review”, nr 16 (4), grudzień 2011, s. 355–364.

3. Lyons N. M., O’Brien N. M., Modulatory eff ects of an algal extract contain-ing astaxanthin on UVA-irradiated cells in culture, „Journal of Dermatologi-cal Science”, nr 30 (1), październik 2002, s. 73–84.

4. Rao A. R., Sindhuja H. N., Dharmesh S. M., Sankar K. U., Sarada R., Ravis-hankar G. A., Eff ective inhibition of skin cancer, tyrosinase, and antioxidative properties by astaxanthin and astaxanthin esters from the green alga Haema-tococcus pluvialis, „Journal of Agriculture and Food Chemistry”, nr 61 (16), 24 kwietnia 2013, s. 3842–3851.

5. Seki T., Sueki H., Kohno H., Suganuma K., Yamashita E., Eff ects of astax-anthin from Haematococcus pluvialis on human skin, „Fragrance Journal”, nr 12, 2001, s. 98–103.

broszurka 1 .indd 26broszurka 1 .indd 26 2015-11-06 23:10:262015-11-06 23:10:26

27

6. Suganuma K., Nakajima H., Ohtsuki M., Imokawa G., Astaxanthin attenuates the UVA-induced up-regulation of matrix-metalloproteinase-1 and skin fi -broblast elastase in human dermal fi broblasts, „Journal of Dermatological Science”, nr 58 (2), maj 2010, s. 136–142.

7. Tominaga K., Hongo N., Karato M., Yamashita E., Cosmetic benefi ts of astaxanthin on humans subjects, Fuji Chemical Industry Co. Ltd., Kamiichi, Toyama 2011.

8. Yamashita, E., Cosmetic benefi t of the supplement health food combined astaxanthin and tocotrienol on human skin, „Food Style 21”, 2002, nr 6 (6), s. 112–117.

9. Yamashita E., The Eff ects of a Dietary Supplement Containing Astaxanthin on Skin Condition, Life Science Division, Fuji Chemical Industry Co. Ltd., 2006.

Astaksantyna dla sportowców 1. Goldfarb A., Nutritional antioxidants as therapeutic and preventative mo-

dalities in exercise-induced muscle damage, „Canadian Journal of Applied Physiology”, nr 24 (3), 1999, s. 249–266.

Astaksantyna w profi laktyce i leczeniu nowotworów1. Kowshik J., Kishore T. K., Baba A. B., Nagini S., Astaxanthin inhibits NF-κB and Wnt/β-catenin signaling pathways via inactivation of Erk/MAPK and PI3K/Akt to induce intrinsic apoptosis in a hamster model of oral can-cer, „Biochimica et Biophysica Acta”, nr 1830 (10), październik 2013, s. 4433–4444.

2. Nagendra Prabhu P., Sudhandiran G., Astaxanthin inhibits tumor invasion by decreasing extracellular matrix production and induces apoptosis in ex-perimental rat colon carcinogenesis by modulating the expressions of ERK-2, NFkB and COX-2, „Investigational New Drugs”, nr 29 (2), kwiecień 2011, s. 207–224.

3. Rao A. R., Sindhuja H. N., Dharmesh S. M., Sankar K. U., Sarada R., Ravi-shankar G. A., Eff ective inhibition of skin cancer, tyrosinase, and antioxida-tive properties by astaxanthin and astaxanthin esters from the green alga Haematococcus pluvialis, „Journal of Agriculture and Food Chemistry”, nr 61 (16), 24 kwietnia 2013, s. 3842–3851.

broszurka 1 .indd 27broszurka 1 .indd 27 2015-11-06 23:10:262015-11-06 23:10:26

28

4. Song X. D., Zhang J. J., Wang M. R., Liu W. B., Gu X. B., Lv C. J., Astaxan-thin induces mitochondria mediated apoptosis in rat hepatocellular carci-noma CBRH-7919 cells, „Biological and Pharmaceutical Bulletin”, nr 34 (6), 2011, s. 839–844.

5. Teo I. T., Chui C. H., Tang J. C., Lau F. Y., Cheng G. Y., Wong R. S., Kok S. H., Cheng C. H., Chan A. S., Ho K. P., Antiproliferation and induction of cell death of Phaffi a rhodozyma (Xanthophyllomyces dendrorhous) extract fermented by brewer malt waste on breast cancer cells, „International Jour-nal of Molecular Medicine”, nr 16 (5), listopad 2005, s. 931–936.

••

broszurka 1 .indd 28broszurka 1 .indd 28 2015-11-06 23:10:262015-11-06 23:10:26