A-BAN năm 2015 6 -7 tháng 9 Hanoi,...

18
Amiang và các bệnh liên quan Một vấn đề “Y tế Toàn cầu” Ken Takahashi, MD, PhD, MPH Giám đốc Trung tâm hợp tác WHO vì Sức khỏe lao động Đại học Sức khỏe Lao động và Môi trường, Nhật Bản Nishikawa K, Takahashi K et al. EHP (2008) Hội nghị A-BAN năm 2015 6 -7 tháng 9 Hanoi, Vietnam

Transcript of A-BAN năm 2015 6 -7 tháng 9 Hanoi,...

Page 1: A-BAN năm 2015 6 -7 tháng 9 Hanoi, Vietnamanroev.org/aban/wp-content/uploads/ABAN2015/Takahashi_VN.pdf · Takahashi K (5); Castleman B (4) Nhữngtài liệuchính vềCác phươngdiệnY

Amiang và các bệnh liên quanMột vấn đề “Y tế Toàn cầu”

Ken Takahashi, MD, PhD, MPH

Giám đốc Trung tâm hợp tác WHO vì Sức khỏe lao động

Đại học Sức khỏe Lao động và Môi trường, Nhật Bản

Nishikawa K, Takahashi K et al. EHP (2008)

Hội nghị A-BAN năm 20156 -7 tháng 9

Hanoi, Vietnam

Page 2: A-BAN năm 2015 6 -7 tháng 9 Hanoi, Vietnamanroev.org/aban/wp-content/uploads/ABAN2015/Takahashi_VN.pdf · Takahashi K (5); Castleman B (4) Nhữngtài liệuchính vềCác phươngdiệnY

Lưu ý

• Tiêu đề dự kiến được chỉ định: “Tổng quan về các Sáng kiến Phòng chống Các bệnh

liên quan đến Amiang được khuyến nghị bởi Tổchức Y tế Thế giới trên toàn cầu”

• Xin nõi rõ: Mặc dù tôi là giám đốc của trung tâm WHO-CC, tôi

không có và không thể đại diện cho WHO. • Mục tiêu: Bài thuyết trình này thể hiện ý kiến và kinh nghiệm

của cá nhân tôi dựa trên sự tôn trọng và tuân thủlâu dài với các tuyên bố, khuyến nghị, v.v. củaWHO về amiang và các bệnh liên quan.

Page 3: A-BAN năm 2015 6 -7 tháng 9 Hanoi, Vietnamanroev.org/aban/wp-content/uploads/ABAN2015/Takahashi_VN.pdf · Takahashi K (5); Castleman B (4) Nhữngtài liệuchính vềCác phươngdiệnY

Mục tiêu của bài thuyết trình

• Mục đích: “Làm rõ quan điểm rằng Amiang và các bệnh liên

quan cần được coi là một vấn đề y tế toàn cầu”• Định nghĩa*: “Một lĩnh vực đa và liên ngành liên quan đến cải

thiện sức khỏe và đạt được bình đẳng trong vấnđề sức khỏe cho mọi người. Nó vượt qua biêngiới quốc gia, thúc đẩy hợp tác và liên kết cảtrong và ngoài khu vực y tế, và kết hợp phòngchống bệnh trong dân cư với chăm sóc sức khỏecho từng cá nhân.”

* Theo định nghĩa của PUBMED giới thiệu năm 2015

Page 4: A-BAN năm 2015 6 -7 tháng 9 Hanoi, Vietnamanroev.org/aban/wp-content/uploads/ABAN2015/Takahashi_VN.pdf · Takahashi K (5); Castleman B (4) Nhữngtài liệuchính vềCác phươngdiệnY

Cơ sở lý thuyết

• Hướng đến một Định nghĩa chung về Y tế toàncầu của Jeffrey P Kaplan và các tác giả. Lancet (2009), tr. 373: 1993-95

• Tuyên bố thứ 18 của Collegium Ramazzini: Những phương diện Y tế toàn cầu của Amiangvà các bệnh liên quan (2015)

Page 5: A-BAN năm 2015 6 -7 tháng 9 Hanoi, Vietnamanroev.org/aban/wp-content/uploads/ABAN2015/Takahashi_VN.pdf · Takahashi K (5); Castleman B (4) Nhữngtài liệuchính vềCác phươngdiệnY

Y tế toàn cầu (GH) vớiY tế quốc tế (IH), Y tế công cộng (PH)

• Y tế toàn cầu bao gồm: (A) phòng chống bệnh tậttrong dân cư và (B) chăm sóc lâm sàng cho cá nhân

Y tế công cộng chỉ tập trung vào (A) trong khi Y tếquốc tế có chung mục tiêu với Y tế toàn cầu; Y tếtoàn cầu ưu tiên phòng chống nhưng cũng bao gồmcác phương pháp trị bệnh, hồi phục, và lâm sàngcũng như các khoa học cơ bản.

• Y tế toàn cầu, y tế quốc tế và y tế công cộng đềumuốn khuyến khích bình đẳng kinh tế và xã hội(giảm thiểu bất công trong chăm sóc sức khỏe)

Page 6: A-BAN năm 2015 6 -7 tháng 9 Hanoi, Vietnamanroev.org/aban/wp-content/uploads/ABAN2015/Takahashi_VN.pdf · Takahashi K (5); Castleman B (4) Nhữngtài liệuchính vềCác phươngdiệnY

Y tế toàn cầu khác biệt như thế nào?

• Phạm vi địa lý

Y tế toàn cầu vượt qua biên giới quốc gia

• Phạm vi ngành:

Y tế toàn cầu có tính chất liên ngành và đangành

• Cấp độ hợp tác:

Các giải pháp của y tế toàn cầu cần sự hợp táccủa toàn thế giới.

Page 7: A-BAN năm 2015 6 -7 tháng 9 Hanoi, Vietnamanroev.org/aban/wp-content/uploads/ABAN2015/Takahashi_VN.pdf · Takahashi K (5); Castleman B (4) Nhữngtài liệuchính vềCác phươngdiệnY

Các bài viết liên quan đến hoặc tập trung vào y tế toàn cầu [nguồn PUBMED]

*1: “Y tế toàn cầu” là một từ khóa của bài viết; *2: “Y tế toàn cầu” là từ khóa chính của bài viếtGhi chú: Mặc dù “Y tế toàn cầu” là một từ khóa miêu tảmới xuất hiện (2015), các bài viết ra đời trước đó đã đượcbổ sung thêm từ khóa này.

31,967 bài viết (có liên quan YTTC*1)

13,172 bài viết (tập trung vào YTTC*2)

Page 8: A-BAN năm 2015 6 -7 tháng 9 Hanoi, Vietnamanroev.org/aban/wp-content/uploads/ABAN2015/Takahashi_VN.pdf · Takahashi K (5); Castleman B (4) Nhữngtài liệuchính vềCác phươngdiệnY

Những chủ đề chính của Y tế toàn cầu

• Thay đổi khí hậu, Đô thị hóa, Thanh toán bạiliệt

• Sốt xuất huyết, cúm A (H5N1), HIV/AIDS

• Kiểm soát [hút] thuốc lá, Thiếu hụt vi chất, Phòng chống thương tích, Béo phì, Sức khỏengười lao động nhập cư, Sự dịch chuyển củanhân lực ngành y tế

Page 9: A-BAN năm 2015 6 -7 tháng 9 Hanoi, Vietnamanroev.org/aban/wp-content/uploads/ABAN2015/Takahashi_VN.pdf · Takahashi K (5); Castleman B (4) Nhữngtài liệuchính vềCác phươngdiệnY

Các bài viết liên quan đến (related to) hoặctập trung vào (focused on) các bệnh có liên

quan đến Amiang

16,906 Articles

Tiêu đề bao gồm amiang, các bệnhliên quan tới amiang, hoặc u trungbiểu mô (mesothelioma)

Amiang hoặc u trung biểu mô(mesothelioma) là từ khóa miêutả chính

Page 10: A-BAN năm 2015 6 -7 tháng 9 Hanoi, Vietnamanroev.org/aban/wp-content/uploads/ABAN2015/Takahashi_VN.pdf · Takahashi K (5); Castleman B (4) Nhữngtài liệuchính vềCác phươngdiệnY

74 bài viết được xác định có liên quanAmiang X Y tế toàn cầu

Các lĩnh vực tạp chí: Sức khỏe nghề nghiệp (42);Bệnh hô hấp (4); Ung thư (3)

Các tiêu đề tạp chí: Int J Occup Environ Health (11); Am J Indust Med (10); CMAJ (6); Environ Health Perspect (4); Lancet+ (4)

Từ khóa: World/Global/Universal/International (thếgiới, toàn cầu) (36); Cấm (32); Gánh nặng (~9); WHO/ILO (4+);

Tác giả: Collegium Ramazzini (10); Kazan-Allen L (5); Takahashi K (5); Castleman B (4)

Page 11: A-BAN năm 2015 6 -7 tháng 9 Hanoi, Vietnamanroev.org/aban/wp-content/uploads/ABAN2015/Takahashi_VN.pdf · Takahashi K (5); Castleman B (4) Nhữngtài liệuchính vềCác phươngdiệnY

Những tài liệu chính về Các phương diện Y tếtoàn cầu của các bệnh liên quan đến amiang

(chọn lọc)• Castleman B. Amiang: Phương diện y khoa và pháp luật (1984, …,

2005)

• Collegium Ramazzini Các tuyên bố (1993 [3rd], 1999 [6th],

2004 [11th], 2010 [15th], 2015 [18th] )• Peto J và các tác giả. Tiếp tục gia tăng tử vong u trung biểu mô

tại Anh. Lancet (1995); Đại dịch u trung biểu mô của châu Âu. Br J Cancer (1999)

• WHO (2006, 2014). Loại trừ các bệnh liên quan đến amiang. WHO/ILO (2007, 2014). Phác thảo sự Phát triển của NPEAD

• Lin R-T, Takahashi K và các tác giả. Sự liên kết sinh thái giữa cácbệnh liên quan đến amiang và amiang lịch sử: phân tích quốc tế. Lancet (2007)

• LaDou J, và các tác giả. Về phương án cấm amiang trên toàn thếgiới. EHP, 2010.

Page 12: A-BAN năm 2015 6 -7 tháng 9 Hanoi, Vietnamanroev.org/aban/wp-content/uploads/ABAN2015/Takahashi_VN.pdf · Takahashi K (5); Castleman B (4) Nhữngtài liệuchính vềCác phươngdiệnY

Gánh nặng của bệnh tật: Các tiêuchuẩn quan trọng của Y tế toàn cầu

Mới được công nhận bởi WHO

Các bằng chứng tiếp tục cho thấy gánh nặng quốc gia của các bệnh

liên quan đến amiang trực tiếp tương ứng với sự tiêu thụ amiang

của quốc gia.

Cách hiệu quả nhất để loại trừ các bệnh liên quan đến amiang là ngừng sử dụng

tất cả các loại amiang (WHO, 2006)

Page 13: A-BAN năm 2015 6 -7 tháng 9 Hanoi, Vietnamanroev.org/aban/wp-content/uploads/ABAN2015/Takahashi_VN.pdf · Takahashi K (5); Castleman B (4) Nhữngtài liệuchính vềCác phươngdiệnY

Các thông điệp chính1. “Mức độ khác biệt … giữa các loại sợi có kích cỡ và hình dáng khác

nhau còn cần tranh luận, (nhưng) kết luận cơ bản là mọi dạng amiangđều có khả năng gây ung thư cho con người” (nhóm 1)

2. Thanh quản, buồng trứng…mới được thêm vào, colorectum, dạ dày vàcổ họng “còn gây tranh cãi”

Phương diện Y tế toàn cầu

“Đang hình thành một mối liên hệ

lịch sử trong lượng amiang sử dụng

tính trên đầu người trên toàn thế

giới …” (thông qua đó mức độ

chênh lệch ở khu vực và thế giới

được thừa nhận)

IARC MonographVol. 100C, tháng 9/2012

Nishikawa K, Takahashi K et al. EHP (2008)

Page 14: A-BAN năm 2015 6 -7 tháng 9 Hanoi, Vietnamanroev.org/aban/wp-content/uploads/ABAN2015/Takahashi_VN.pdf · Takahashi K (5); Castleman B (4) Nhữngtài liệuchính vềCác phươngdiệnY

http://www.collegiumramazzini.org/download/18_EighteenthCRStatement(2015).pdf

Tuyên bố thứ 18 của Collegium Ramazzini(tháng Sáu, 2015)

– Cơ sở– Các tổ chức của Liên hợp Quốc– Gánh nặng toàn cầu của các bệnhliên quan đến amiang– Các lệnh cấm quốc gia– Vật liệu thay thế Amiang– Các hình thái của đại dịch liên quan tới amiang– Các nước đang công nghiệp hóa– Các nước (đã) công nghiệp hóa– Hợp tác quốc tế– Kết luận – Sự cần thiết phải nhìn nhận theo hướng tiếp

cận của y tế toàn cầu

Page 15: A-BAN năm 2015 6 -7 tháng 9 Hanoi, Vietnamanroev.org/aban/wp-content/uploads/ABAN2015/Takahashi_VN.pdf · Takahashi K (5); Castleman B (4) Nhữngtài liệuchính vềCác phươngdiệnY

Các bệnh liên quan tới amiang: Một vấn đề y tế toàn cầu lâu dàiĐại dịch của các bệnhtruyền nhiễm ảnhhưởng đến dân cưtrong một khoảng thờigian nhất định

Nhiều bệnh sẽ thuyêngiảm và một vài cònthậm chí biến mất.

Đại dịch của các bệnhliên quan đến amiangảnh hưởng dân cưtrong một khoảng thờigian lâu dài.

Nó không dễ dàngthuyên giảm hay biếnmất.

“Đại dịch các bệnh liên quan đến amiang khó có thể nào lại không lên đến

đỉnh điểm trong ít nhất một thập kỉ nữa ở hầu hết các nước công nghiệp

hóa và trong nhiều thập niên nữa ở các nước đang công nghiệp hóa. Vì thế,

amiang và các bệnh liên quan sẽ tiếp tục đặt ra thách thức trong lĩnh vực

sức khỏe lao động và y tế công cộng cũng như nghiên cứu và hành nghề y.”

(Tuyên bố thứ 18 của CR)

Page 16: A-BAN năm 2015 6 -7 tháng 9 Hanoi, Vietnamanroev.org/aban/wp-content/uploads/ABAN2015/Takahashi_VN.pdf · Takahashi K (5); Castleman B (4) Nhữngtài liệuchính vềCác phươngdiệnY

Những đặc điểm riêng biệt khác củaY tế toàn cầu

Nhấn mạnh:

– Tính tương trợ của quan hệ đối tác thực sự

– Tổng hợp kinh nghiệm và kiến thức

– Trao đổi hai chiều giữa các quốc gia phát triển và đangphát triển

Liên quan đến nhiều ngành:

– Khoa học xã hội và Khoa học hành vi

– Luật, Kinh tế, Lịch sử

– Kĩ thuật, Khoa học y sinh và môi trường

– Chính sách công

Page 17: A-BAN năm 2015 6 -7 tháng 9 Hanoi, Vietnamanroev.org/aban/wp-content/uploads/ABAN2015/Takahashi_VN.pdf · Takahashi K (5); Castleman B (4) Nhữngtài liệuchính vềCác phươngdiệnY

Kết luận

“… Các nước công nghiệp hóa đã từng trải qua quá trình quá độlên việc cấm sử dụng amiang đã có được những bài học và thuđược những kiến thức và năng lực (ví dụ: công nghệ “mềm” (?)).Những điều này sẽ có giá trị lớn nếu được triển khai ở các nướcđang công nghiệp hóa đang trong quá trình quá độ. Hợp tácgiữa các nước đã và đang công nghiệp hóa có thể được dẫn dắtbởi các tổ chức quốc tế, cộng đồng khoa học và/hoặc các tổchức phi chính phủ cộng đồng, và nên có sự tham gia của nhữngnhà hoạt động, nhà nghiên cứu, nhà quản lý và tổ chức xã hội.”

Trích từ Tuyên bố thứ 18 của Collegium Ramazzini, Những phươngdiện Y tế toàn cầu của Amiang và các bệnh có liên quan.

Page 18: A-BAN năm 2015 6 -7 tháng 9 Hanoi, Vietnamanroev.org/aban/wp-content/uploads/ABAN2015/Takahashi_VN.pdf · Takahashi K (5); Castleman B (4) Nhữngtài liệuchính vềCác phươngdiệnY

Amiang và các bệnh liên quanMột vấn đề “Y tế Toàn cầu”

Ken Takahashi, MD, PhD, MPH

Giám đốc Trung tâm hợp tác WHO vì Sức khỏe lao động

Đại học Sức khỏe Lao động và Môi trường, Nhật Bản

Nishikawa K, Takahashi K et al. EHP (2008)

Hội nghị A-BAN năm 20156 -7 tháng 9

Hanoi, Vietnam