ปท 42 ฉบบท 186 มกราคม - กมภาพนธ 2557

สะเตมศกษากบการจดการเร�ยนรในศตวรรษท 21

INQUIRY กำลงจะหายไป ?!?!

การประเมนการรเร�องว�ทยาศาสตรของ PISA 2015

IPST-186-2.indd 1 4/24/2557 22:53

ฉางเออ 3 (Chang e 3) เปนยานอวกาศของจนทก�าลงเดนทางไปยงดวงจนทรเพอลงดวงจนทรครงแรก โดยบรรทกรถชอยต (แปลวา กระตายหยก) ไปดวย ต�าแหนงทจะลงบนดวงจนทรคอ อาวรง ทละตจด 44° เหนอ

รปท 1 รถยต ทจะวงบนดวงจนทร(ทมำ: http://www.komchadluek.net/mobile/

detail/20131215/174874.html)

จรวดลองมารช 3 บของจนสงฉางเออ 3 จากศนยสงดาวเทยมซชางในมณฑลเสฉวน เมอวนท 2 ธนวาคม 2556 เวลา 01:30 นาฬกา เวลาจน และลงจอดบนดวงจนทรในวนท 14 ธนวาคม 2556 เวลา 09.12 นาฬกากลายเปนยานอวกาศล�าแรกทสมผสผวดวงจนทรหลงการลงดวงจนทรของสหรฐอเมรกาในโครงการอะพอลโลไมนอยกวา 37 ปมาแลว

รปท 2 ศนยสงดำวเทยมซชำง(ทมำ: http://www.thaibizchina.com/thaibizchina/th/articles/detail.php?IBLOCK_ID=70&SECTION_

ID=533&ELEMENT_ID=8444)

ยานฉางเออ 3 เหมอนกบยานลนา 24 ของอดตสหภาพโซเวยตรสเซยทน�าตวอยางหนดวงจนทรกลบโลกไดใน พ.ศ. 2519

จนประสบความส�าเรจในการสงยานอวกาศฉางเออ 1 ออกจากโลกเมอวนท 24 ตลาคม พ.ศ. 2550 เพอไปโคจรรอบดวงจนทร และฉางเออ 2 ออกจากโลกเมอวนท 1 ตลาคม

จนสงยำนอวกำศฉำงเอ�อลงดวงจนทรนพนธ ทรายเพชร ราชบณฑต ผเชยวชาญพเศษ สสวท.

พ.ศ.2553 เพอไปโคจรรอบดวงจนทรเชนเดยวกบฉางเออ 1 แตในทสดไดเลอนไปอยต�าแหนง L

2 ของระบบดวงอาทตย-โลก

ซงอยหางโลกไปทางดานตรงขามกบดวงอาทตยประมาณ 1.5 ลานกโลเมตร จด L

2 เปนจดทสมดลระหวางแรงโนมถวงของ

ดวงอาทตยและของโลก ท�าใหยานอวกาศเคลอนทไปรอบดวงอาทตยพรอมโลก โดยยานอยหางโลกเกอบ 4 เทาของระยะดวงจนทร จนจงเปนชาตท 3 ตอจากองคการอวกาศยโรป (ESA) องคการนาซา (NASA) ทน�ายานอวกาศไปอย ณ ต�าแหนง L

2 ของระบบดวงอาทตย-โลกไดส�าเรจ

รปท 3 ต�ำแหนง L2 ของระบบดวงอำทตย-โลก อยหำงโลกประมำณ

1.5 ลำนกโลเมตรในทศทำงตรงขำมกบดวงอำทตย(ทมำ: http://www.esa.int/Our_Activities/Space_Science/

Herschel/L2_the_second_Lagrangian_Point)

รปท 4 ต�ำแหนง L1, L

2, L

3, L

4, L

5 ของระบบดวงอำทตย-โลก

อยหำงโลกตำง ๆ กน เชน L4, L

5 อยทมมยอดของสำมเหลยมดำนเทำ

ทมควำมยำวของฐำนเทำกบระยะระหวำงโลกกบดวงอำทตย(ทมำ: http://en.wikipedia.org/wiki/File:Lagrangian_points_

equipotential.jpg)

ปท 42 ฉบบท 186 มกราคม - กมภาพนธ 2557

53

IPST-186-2.indd 53 4/24/2557 22:54

จนมโครงการจะสงยานอวกาศฉางเออ 5 เพอไปน�าหนดนดวงจนทรกลบมายงโลกใน พ.ศ. 2560 และสงมนษยไปยงดวงจนทรใน พ.ศ. 2568-2573

ฉางเออ 2 ไปอย ณ ต�าแหนง L2 เพอศกษาดวงอาทตย

และสนามแมเหลกของโลก ในการเดนทางจากวงโคจรรอบดวงจนทรยานอวกาศฉางเออ 2 ใชเวลา 77 วน จงถงจด L

2

รปท 5 ยำนฉำงเออ 3 แสดงรถยตอยดำนบนซงจะลงจำกยำนทำงบนไดสด�ำ

(ทมำ: http://motherboard.vice.com/blog/chinas-nuclear-rover-will-sample-the-moon)

ยานลงดวงจนทรฉางเออ 3 มมวล 1,200 กโลกรม โดยรถมมวล 120 กโลกรม สง 1.5 เมตร ก�าหนดวนรอบดวงจนทรในวนท 6 ธนวาคม พ.ศ. 2556 เวลา 2:30 UTC และลงสมผสผวดวงจนทรในวนท 14 ธนวาคม พ.ศ. 2556 ณ ไซนส อรดม (อาวรง) ทละตจด 44° เหนอ เปนทราบของลาวาบะซอลตซงเปนสวนตอทางตะวนตกเฉยงเหนอของมาเรอมเบรยม (ทะเลแหงฝน) ฉางเออ 3 จะเปนยานอวกาศล�าแรกทลงสมผสผวดวงจนทรอยางนมนวลตอจากยานลนา 24 ของสหภาพโซเวยตรสเซยเมอ พ.ศ. 2519 หรอ 37 ปมาแลว

รปท 6 ต�ำแหนงลงบนดวงจนทรของฉำงเออ 3(ทมำ: http://en.wikipedia.org/wiki/Chang%27e_3)

ฉางเออ 3 น�ามลภาวะไปสดวงจนทรการลงดวงจนทรของฉางเออ 3 ตองยงจรวดตานการ

เคลอนทเพอใหยานลงชา ๆ ไอเสยของจรวดและฝนดวงจนทรทฟงกระจายจะท�าใหกลายเปนมลภาวะบนดวงจนทร ในระหวางนมยานอวกาศขององคการนาซาเพอส�ารวจบรรยากาศและฝนบนดวงจนทรชอยานลาด (LADEE: Lunar Atmos-phere and Dust Environment Explorer) ยานลาดออกจากโลกเมอ 7 กนยายน พ.ศ. 2556 เมอเวลา 03:27 UTC ไปวนรอบดวงจนทรเหนอบรเวณศนยสตร เพอศกษาสภาพแวดลอมของดวงจนทรในระดบเอกโซสเฟยรรวมทงฝนรอบดวงจนทร โดยใชอปกรณตาง ๆ บนยาน ไดแก เครองตรวจจบฝน เครองวดสเปกตรม และการสาธตดานเทคโนโลย การสอสารดวยแสงเลเซอร

รปท 7 ภำพยำนลำด (Courtesy NASA/Ames)(ทมำ: http://lasp.colorado.edu/home/missions-projects/

quick-facts-ladee/)

วงโคจรของยานลาด เปนรปวงรโดยมจดใกลดวงจนทรทสดอยทระดบสง 20 กโลเมตร และจดไกลดวงจนทรทสดอยทระดบสง 60 กโลเมตร ใชเวลาประมาณ 114 นาท ในการโคจรรอบดวงจนทร 1 รอบ ซงเขาสวงโคจรแลวเมอ 6 ตลาคม พ.ศ. 2556 เวลา 10:57 UTC มแผนการปฏบตงาน 100 วน

นตยสาร สสวท.

54

IPST-186-2.indd 54 4/24/2557 22:54

จนสงยานไปส�ารวจดวงจนทรเพออะไรโครงการส�ารวจดวงจนทรของจน (CLEP: Chinese

Lunar Exploration Program) หรอโครงการฉางเออ (Chang e program) เปนโครงการทสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนจนจะสงหนยนตและมนษยไปยงดวงจนทร ผรบผดชอบคอ องคการอวกาศแหงชาตจน (CNSA: China National Space Administration) เรมดวยโครงการสงยานอวกาศฉางเออเพอไปโคจรรอบดวงจนทร น�ารถลงวงบนดวงจนทร น�าดนหนดวงจนทรกลบมายงโลก และน�ามนษยอวกาศจนไปลงดวงจนทรในทสด

จรวดทใชน�าสงยานอวกาศคอ จรวดลองมารช 3เอ จรวดลองมารช 5/อ และจรวจลองมารช 7 โดยมระบบสถานควบคมสงการตดตาม และการวดจากระยะไกลบนภาคพนดน ดวยเสาอากาศประเภทอนเตอรฟโรมเตอรทมฐานยาวมาก (VLBI: Very Long Baseline Interferometer) กลาวคอ ฐานยาว 3,000 กโลเมตรเชอมตอระหวางกลองโทรทรรศนวทย 4 กลอง กลองท 1 ขนาดเสนผานศนยกลาง 50 เมตรอยทปกกง กลองท 2, 3, 4 ขนาดเสนผานศนยกลาง 40 เมตรอยทคณหมง เซยงไฮ และอรมไคว

โอยหยาง ซหยวน (Ouyang Ziyuan) นกธรณวทยาและนกเคมจกรวาล ผมชอเสยงของจน เปนผสนบสนนการส�ารวจดวงจนทร ไมเฉพาะในเรองแหลงโลหะตาง ๆ ททราบกนแลว เชน เหลก แตยงมฮเลยม 3 ซงเปนเชอเพลงในปฏกรยาเทอรโมนวเคลยรเพอการผลตไฟฟาในอนาคต โอยหยางผสนบสนนโครงการมนษยส�ารวจดวงจนทรของจน ปจจบนด�ารงต�าแหนงหวหนานกวทยาศาสตรของโครงการ นกวทยาศาสตรผมชอเสยงของจนอกคนหนงคอ ซน เจยตง (Sun Jiadong) ท�าหนาทเปนสถาปนกใหญ ในขณะทนกวทยาศาสตรหนมชอ ซน ซโจ (Sun Zezhou) ไดรบแตงตงใหเปนรองสถาปนกใหญ สวนผอ�านวยการโครงการปจจบนคอ ลวน เอนจ (Luan Ezjie)

รปท 8 จรวดลองมำรช 3บ เปนจรวด 3 ทอน ทอนลำงสดมจรวดเสรม 4 เครอง

(ทมำ: http://www.spacenews.com/article/chinese-rocket-launches-eutelsats-w3c-satellite)

(ทมำ: http://www.wantchinatimes.com/photo-album-cnt.aspx?id=20131203000055 (ภำพโดย Xinhua))

ยานอวกาศฉางเออ 1, 2 ปฏบตหนาทดวยความส�าเรจในขนตนแลว และยานอวกาศฉางเออ 2 ยงปฏบตงานตอไป ณ ต�าแหนง L

2 ดงกลาวแลว ขณะทยานอวกาศฉางเออ 3

ไดน�ารถยตไปลงส�ารวจดวงจนทร ตอไปจะเปนยานอวกาศฉางเออ 5 ทจะไปน�าดนหนดวงจนทรกลบมาใน พ.ศ.2560 และมนษยอวกาศจนคนแรกจะลงดวงจนทรระหวาง พ.ศ. 2568-2573

ปท 42 ฉบบท 186 มกราคม - กมภาพนธ 2557

55

IPST-186-2.indd 55 4/24/2557 22:54