DT\647885PL.doc PE 382.566v02-00

PL PL

PARLAMENT EUROPEJSKI2004 «

«««

«««««

««

« 2009

Komisja Transportu i Turystyki

12.1.2007

DOKUMENT ROBOCZYw sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie doposażania samochodów ciężarowych zarejestrowanych we Wspólnocie w lusterka samochodowe (COM(2006)0570 - C6-0332/2006 -2006/183(COD))

Komisja Transportu i Turystyki

Sprawozdawca: Paolo Costa

PE 382.566v02-00 2/14 DT\647885PL.doc

PL

1. Wprowadzenie

Niniejszy dokument roboczy dotyczy wniosku Komisji w sprawie doposażania samochodów ciężarowych zarejestrowanych we Wspólnocie w lusterka samochodowe1, a równocześnie ma na celu wyjaśnienie niektórych aspektów bezpieczeństwa drogowego oraz podniesieniekwestii związanych z pojazdami, które mogą być wyposażone w urządzenia do pośredniego widzenia.

Wypadki związane z martwym polem i urządzenia do pośredniego widzenia

Znaczna liczba wypadków powodowana jest prze kierowców, którzy nie dostrzegają na drodze innych użytkowników znajdujących się w bardzo bliskiej odległości lub obok prowadzonych przez nich pojazdów. Do wypadków tych dochodzi często podczas zmiany kierunku jazdy na skrzyżowaniach, węzłach dróg lub rondach, kiedy to kierowcy nie widzą innych użytkowników dróg w strefie martwego pola znajdującej się bezpośrednio wokół ich pojazdów. Większe pojazdy uczestniczą w znacznej liczbie wypadków związanych z tzw. martwym polem. Jak się szacuje, każdego roku w takich wypadkach w UE traci życie ponad 400 osób, z których większość należy do grupy szczególnie zagrożonych użytkowników dróg, takich jak rowerzyści, motocykliści i piesi. Na podstawie badania rzeczywistych wypadków stało się jasne, że wyposażenie pojazdów w urządzenia do pośredniego widzenia, takie jak szerokokątne lusterka (klasa IV) oraz lusterka bliskiego zasięgu (klasa V) lub też kamerę i monitor, pozwala zwiększyć bezpieczeństwo szczególnie narażonych użytkowników dróg oraz zapobiegać wypadkom spowodowanym występowaniem bocznego martwego pola po stronie pasażera. Niektóre państwa członkowskie zdecydowały się na wprowadzenie środków/systemów zakładających wyposażenie pojazdów w dodatkowe lusterka, aby ograniczyć martwe pole w zasięgu wzroku kierowcy, w szczególności po prawej stroniepojazdu, gdzie znajduje się miejsce pasażera (w przypadku Wielkiej Brytanii – po lewej stronie pojazdu).

2. Obowiązujące przepisy w zakresie zewnętrznego pola pośredniego widzenia w pojazdach ciężarowych

W celu wyeliminowania braków w zakresie zewnętrznego pola widzenia, w szczególności od strony bocznej, tylnej i przedniej, za pośrednictwem prawodawstwa UE wprowadzono szczegółowe wymogi. Nowe samochody ciężarowe będą wyposażone w lusterka obejmujące zasięgiem obszar znajdujący się w martwym polu widzenia. Zgodnie z dyrektywą 2003/97/WE2, od dnia 26 stycznia 2006 r. każdy nowy typ pojazdów, a od dnia 26 stycznia 2007 r. wszystkie nowe pojazdy, muszą być wyposażone w lusterka szerokokątne (klasa IV), lusterka bliskiego zasięgu (klasa V) lub też w dodatkowe urządzenia wizyjne. Wymogi te dotyczą pojazdów kategorii N2 o wadze powyżej 7,5t i poniżej 12t oraz wszystkich pojazdów kategorii N3 (powyżej 12t). Na mocy dyrektywy Komisji 2005/27/WE zmieniającej dyrektywę 2003/97/WE i dostosowującą ją do postępu technicznego, obowiązek wyposażenia w lusterka klasy IV i V został rozszerzony na wszystkie nowe pojazdy kategorii N2, aby ograniczyć martwe pole również w pojazdach kategorii N2 o wadze nieprzekraczającej 7,5t.

1 COM(2006) 570.2 Dyrektywa 2003/97/WE w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do homologacji typu urządzeń, zmieniająca dyrektywę 70/156/EWG i uchylająca dyrektywę 71/127/EWG.

DT\647885PL.doc 3/14 PE 382.566v02-00

PL

Chociaż wprowadzenie tych wymogów prowadzi do ograniczenia martwego pola po stronie pasażera w samochodach ciężarowych i poprawy bezpieczeństwa drogowego w przypadku nowych pojazdów wprowadzonych do ruchu w latach 2006-2007 i później, prawodawstwo WE nie obejmuje pojazdów wprowadzonych do ruchu drogowego w UE przed 2006 r.Podobnie, wymóg wyposażania w lusterko klasy IV nie obejmuje nowych samochodów ciężarowych kategorii N2, w szczególności tych o masie poniżej 7,5t, w przypadku których konstrukcja kabiny opiera się na modelu stosowanym w małych samochodach ciężarowych.Jest to spowodowane brakiem możliwości zamontowania w nich lusterka klasy V, ponieważzgodnie z dyrektywą 2003/97/WE, żadna część lusterka nie powinna znajdować się w odległości mniejszej niż 2m od podłoża (z tolerancją +10cm). Nie trzeba dodawać, że obowiązek wyposażania w lusterka, z wyjątkiem dwóch małych lusterek głównych (klasa III),nie dotyczy także wszystkich małych samochodów ciężarowych (kategoria N1 ≤ 3,5t), np. tzw. vanów.

3. Wniosek Komisji dotyczący doposażania samochodów ciężarowych zarejestrowanych we Wspólnocie w lusterka samochodowe

Ponieważ wcześniej wprowadzone do ruchu samochody ciężarowe, które stanowią ogromnączęść pojazdów przemierzających europejskie drogi, nie zostały objęte wymogami UE dotyczącymi zapewnienia bocznego pola widzenia, niektóre państwa członkowskie -Holandia, Belgia i Dania - wdrożyły systemy krajowe, uznając wymogi dotyczące nowych pojazdów za niewystarczające. Po przeprowadzeniu kompleksowych konsultacji z zainteresowanymi stronami, Komisja opowiedziała się za stopniowym wprowadzaniemobowiązku doposażania wprowadzonych do ruchu samochodów ciężarowych w lusterka szerokokątne (klasa IV) i lusterka bliskiego zasięgu (klasa V) po stronie pasażera.

- Zakres dyrektywyProponowany środek ma objąć swoim zasięgiem wprowadzone do ruchu ciężarówki, a tym samym stanowić uzupełnienie obowiązujących przepisów WE w sprawie urządzeń służących do pośredniego widzenia, ale jego zakres został ograniczony do samochodów ciężarowych zarejestrowanych nie wcześniej niż dziesięć lat przed datą wejścia w życie dyrektywy. Liczbę samochodów ciężarowych wykorzystywanych obecnie w UE 25 szacuje się na 5 mln. Komisja przyjęła, że koszty doposażenia samochodów ciężarowych starszych niż 10 lat (wynoszące 100-150 euro na każdy pojazd) będą większe niż związane z tym korzyści1. Jeżeli proponowana dyrektywa wejdzie w życie do 2008 r., doposażanie powinno dotyczyć pojazdów zarejestrowanych po 1998 r., których liczbę szacuje się na 4 mln (Bułgaria i Rumunia nie zostały uwzględnione).

Przewiduje się wyłączenie z obowiązku doposażania samochodów ciężarowych zarejestrowanych w trzech państwach członkowskich (Holandia, Dania, Belgia), w których przed wejściem dyrektywy w życie wdrożono już skuteczne środki krajowe w celu wyeliminowania martwego pola.

1 Korzyści związane z doposażaniem wprowadzonych do ruchu pojazdów zależą od ryzyka udziału pojazdu w danym rodzaju wypadku oraz ulegają zmniejszeniu im krótszy jest pozostały okres eksploatacji pojazdu (wynoszący dla samochodów ciężarowych 16 lat). Zob. „pełną ocenę wpływu” Komisji, SEC(2006)1238.

PE 382.566v02-00 4/14 DT\647885PL.doc

PL

- Zróżnicowanie i środki towarzysząceWarto wspomnieć, że wniosek obejmuje zróżnicowany zestaw wymogów określonych w dyrektywie 2003/97/WE, co ma na celu umożliwienie wykorzystania alternatywnych rozwiązań zapewniających niskie koszty oraz zapobieganie zniekształcaniu rynku. Wymogi dotyczące lusterek klasy IV i klasy V uznawane są za spełnione, jeżeli pole widzenia obejmuje co najmniej 99% całkowitego pola widzenia na poziomie podłoża. Państwa członkowskie mogą rozszerzać zakres proponowanej dyrektywy w celu objęcia nim większej liczby pojazdów, nawet tych zarejestrowanych przed rokiem 1998.

Proponuje się podjęcie przez państwa członkowskie środków towarzyszących na rzecz uświadomienia użytkownikom dróg zagrożeń związanych z występowaniem martwych pól.

- Transpozycja i okresy na wprowadzenie w życieTermin transpozycji dyrektywy do prawa krajowego został wyznaczony na jeden rok od jej daty wejścia w życie. W kwestii wprowadzenia dyrektywy w życie, proponuje się ustanowienie wymogu niezwłocznej realizacji w odniesieniu do pojazdów zarejestrowanych po roku 2004 r., natomiast w przypadku pozostałych pojazdów przewidziano elastyczny harmonogram stosownie do daty ich rejestracji, tzn. dodatkowy rok w przypadku pojazdów zarejestrowanych w okresie 4-7 lat przed datą transpozycji, oraz dwa lata w przypadku pojazdów zarejestrowanych na 7-10 lat przed datą transpozycji.

- Ocena wpływu KomisjiNa podstawie analizy kosztów i korzyści1, Komisja oszacowała, że rozpoczęcie wdrażania dyrektywy w roku 2008 r. pozwoliłoby ocalić do 2020 r. dodatkowe 1200 istnień ludzkich. Odpowiada to kwocie 2,4 mld euro kosztów społecznych, obliczonej w oparciu o średnie koszty wypadku ze skutkiem śmiertelnym, które szacuje się na 2 mln euro. Korzyści, jakie przeniesie proponowana dyrektywa szacuje się łącznie na kwotę 1,7 mld euro, natomiast koszty miałyby wynosić 400-600 mln euro. Stosunek kosztów do korzyści związanych z dyrektywą kształtuje się na poziomie 3,5: 1. Oznacza to, że każde wydane 1 euro przyniesie korzyści społeczne wartości 3,5 euro.

4. Ogólne stanowisko Rady (12/12/06)

Ogólne stanowisko Rady, przyjęte na forum ministrów transportu, zmienia wniosek Komisji w zakresie dotyczącym objęcia wymogiem doposażania pojazdów zarejestrowanych w ciągu ostatnich dziesięciu lat, ustalając, że będzie on obowiązywał od precyzyjnie wyznaczonej daty - 1 stycznia 2000 r. Proponuje się, by państwa członkowskie wdrożyły nowe wymogi w terminie 3 lat (1 rok na transpozycję + 2 lata na wprowadzenie w życie) od daty wejścia dyrektywy w życie (14 dni od daty opublikowania). W kwestii dotyczącej elastyczności i spełnienia wymogów w zakresie pola widzenia w lusterkach klasy IV i V przewidzianych w dyrektywie 2003/97/WE, wymagane całkowite pole widzenia ustalono na 95% zamiast 99% zaproponowanych we wniosku Komisji. Propozycje Rady przyniosły postęp w kwestiirozszerzenia zakresu wymogów dotyczących doposażania w lusterka klasy IV, certyfikacji i mechanizmów kontrolnych (badanie przydatności do ruchu drogowego) oraz wyłączenia

1Analiza kosztów i korzyści lusterek obejmujących martwe pole przeprowadzona przez Jacobs Consultancy , sprawozdanie końcowe, sierpień 2004 r.http://ec.europa.eu/transport/roadsafety/publications/projectfiles/mirrors_en.htm

DT\647885PL.doc 5/14 PE 382.566v02-00

PL

pojazdów zabytkowych, jednocześnie skreślono jednak zapisy dotyczące kampanii uświadamiających.

PE 382.566v02-00 6/14 DT\647885PL.doc

PL

Stopniowe wprowadzanie

Transpozycja Wdrożenie Dodatkowe terminy

Wniosek Komisji

Ciężarówki nie mające więcej niż 10 lat (1998 r.)

1 (jeden) rok

Niezwłocznie po transpozycji (ciężarówki zarejestrowane po roku 2004)

- dodatkowy rok w przypadku ciężarówek zarejestrowanych na 4-7 lat przed datą transpozycji- dwa dodatkowe lata w przypadku ciężarówek zarejestrowanych na 7-10 lat przed datą transpozycji

Ogólne stanowisko Rady

Ciężarówki zarejestrowane po 1 stycznia 2000 r.

1 (jeden) rok Dwa lata dla wszystkich samochodów ciężarowych

Brak dodatkowych terminów

5. Ocena wniosku Komisji

- Data stopniowego wprowadzania oraz stopniowe wdrażanieOstrożna strategia, zakładająca stopniowe wprowadzanie w życie oraz szereg etapów może zagrozić realizacji głównego celu, jakim jest ochrona życia. Należy szczegółowo zbadać kwestię daty stopniowego wprowadzania. We wniosku wspomina się o trudnościach rynkowych związanych z zaspokojeniem tak dużego popytu na lusterka w bardzo krótkim czasie, jednak producenci takich urządzeń nie podzielają tych obaw. Poza tym ilość samochodów ciężarowych wymagających doposażenia będzie przypuszczalnie niższa niż oszacowała Komisja. W związku z tym należy przyjąć bardziej pragmatyczne podejście w kwestii wdrożenia po okresie transpozycji, przewidzianym na jeden rok.

- Ograniczenie wymogu dotyczącego doposażania w lusterka klasy IV oraz wyłączenie lekkich samochodów ciężarowychOgraniczenie zakresu wymogu dotyczącego doposażania w lusterka klasy IV nie wydaje się właściwe, ponieważ w większości przypadków tego typu lusterka montowane są na wysokości mniejszej niż 2m. Podobnie, wniosek wyklucza możliwość montowania lusterka klasy IV nad lusterkiem klasy II. W związku z tym korekta zapisów dotyczących zastosowania lusterek klasy IV w przypadku pojazdów kategorii N2>7,5t oraz N3 pozwoli dostosować wniosek do obowiązujących przepisów dotyczących wyposażenia w lusterka nowych samochodów ciężarowych (kategorie N2 i N3).

Wniosek nie obejmuje lekkich samochodów ciężarowych (22,5 mln) oraz autobusów (700,000) ze względu na niski poziom korzyści w stosunku do kosztów. Należy jednakże uwzględnić potrzebę stałego przeglądu obowiązujących dyrektyw oraz dalszego wzmacniania bezpieczeństwa.

- Elastyczność w zakresie przestrzeganiaKomisja twierdzi, że przyjęła strategię polegającą na zastosowaniu zróżnicowanych zestawów wymogów określonych w dyrektywie 2003/97/WE, co nie znajduje pełnego odzwierciedlenia w tekście wniosku. Proponowany poziom zgodności, tzn. pole widzenia nie mniejsze niż 99%

DT\647885PL.doc 7/14 PE 382.566v02-00

PL

całkowitego pola widzenia na poziomie podłoża w przypadku lusterek klasy IV i V wydaje się zbyt rygorystyczny, w szczególności w odniesieniu do ciężarówek, dla których gotowe zestawy takich lusterek nie są dostępne na rynku.

6. Inne kwestie wymagające debaty

- Zagwarantowanie prawidłowego ustawienia i kontroli lusterek, odpowiednie szkolenia kierowców i organów kontrolnych.

- Kampanie uświadamiające dla wszystkich użytkowników dróg.

- Procedury normalizacji i certyfikacji mające ułatwić wdrożenie oraz zagwarantować egzekwowanie i kontrolę przez właściwe organy (badanie przydatności do ruchu drogowego oraz kontrole policyjne).

- Doposażanie doprowadzi do powstania problemu opadów w postaci lusterek, w związku z czym należy odpowiednio uregulować kwestię ich unieszkodliwiania w środowisku naturalnym.

- Gromadzenia danych w celu uzyskania bardziej kompleksowego obrazu w zakresie analizy kosztów i korzyści, tanich rozwiązań alternatywnych, postępów technologicznych oraz innowacji w zakresie urządzeń do pośredniego widzenia.

- Sprawozdanie z postępów w zakresie wdrażania oraz na temat możliwości rozszerzeniawymogów na inne typy pojazdów, np. N1 lub M2, M3, (przewozy pasażerskie).

PE 382.566v02-00 8/14 DT\647885PL.doc

PL

Annex

1. Definitions

- Vehicles N categories (Directive 70/156/EEC):

Category N1: vehicles designed and constructed for the carriage of goods and having a maximum mass not exceeding 3,5 tonnes.

Category N2: vehicles designed and constructed for the carriage of goods and having a mass exceeding 3,5 tonnes but not exceeding 12 tonnes.

Category N3: vehicles designed and constructed for the carriage of goods and having a maximum mass exceeding 12 tonnes.

- Light Goods Vehicle: less than 3.5 t of Gross Vehicle Weight.

- Heavy Goods Vehicle: above 3.5 t of Gross Vehicle Weight.

DT\647885PL.doc PE 382.566v02-00

PL PL

2. Table: requirements of Directive 2003/97/EC amended by Commission Directive 2005/27/EC(Source: Consolidate version of Directive 2003/97/EC)

Interior mirror Exterior mirrorsVehicle category Interior mirror

Class IMain mirror (large)Class II

Main mirror (small)Class III

Wide-angle mirrorClass IV

Close-proximity mirrorClass V

Front mirrorClass VI

N1

CompulsoryUnless a mirror would not provide rearward vision (as defined in item 5.1 Annex III)OptionalIf the mirror does notprovide rearward vision

Optional CompulsoryOne on the driver's sideand one on the passenger's side. Class II mirrors may be fitted as an alternative.

OptionalOne on the driver's side and/or one on the passenger's side

OptionalOne on the driver's side and one on the passenger's side (both must be fitted at least 2 m above the ground)

Optional(must be fitted at least 2 m above the ground)

N2 ≤7,5 tOptionalno requirements for the field of view)

CompulsoryOne on the driver's side and one on the passenger's side.

Not permitted CompulsoryFor both sides if a Class V mirror can be fitted Optional For both sides together if not

Compulsory*One on the passenger’s sideOptionalOne on the driver’s side (both must be fitted at least 2m above the ground)A tolerance of + 10 cm may be applied

OptionalOne front mirror (must be fitted at least 2m above the ground)

N2 >7,5 t Optionalno requirements for the field of view)

CompulsoryOne on the driver's side and one on the passenger's side.

Not permitted Compulsory One on the driver’s side and one on the passenger’s side

Compulsory*One on the passenger’s sideOptionalOne on the driver’s side (both must be fitted at least 2m above the ground)

CompulsoryOne front mirror (must be fitted at least 2m above the ground)

N3

Optionalno requirements for the field of view)

CompulsoryOne on the driver's side and one on the passenger's side.

Not permitted Compulsory One on the driver’s side and one on the passenger’s side

Compulsory*One on the passenger’s sideOptionalOne on the driver’s side (both must be fitted at least 2m above the ground)

CompulsoryOne front mirror (must be fitted at least 2m above the ground)

*Class V and Class VI mirrors shall be mounted on vehicles in such a way that, regardless of their position after adjustment, no part of these mirrors or their holders is less than 2 m from the ground when the vehicle is under a load corresponding to its technically permissible maximum laden mass. These mirrors shall not, however, be mounted on vehicles

PE 382.566v02-00 10/14 DT\647885PL.doc

PL

the cab height of which is such as to prevent compliance with this requirement. In this case an other device for indirect vision is not required.In case the field of vision can be perceived through the combination of the field of vision from a Class IV wide-angle mirror and that of a Class VI front mirror, the installation of a Class V close proximity mirror is not compulsory.

DT\647885PL.doc PE 382.566v02-00

PL PL

3. Figures on mirrors with the field of indirect vision(extracted from Directive 2003/97/EC)

Figure1: Field of vision of Class II mirrors

Figure 2: Field of vision of Class III mirrors

PE 382.566v02-00 12/14 DT\647885PL.doc

PL

Figure 3: Field of vision of Class IV wide-angle mirrors

DT\647885PL.doc 13/14 PE 382.566v02-00

PL

Figures 4a and 4b: Field of vision of Class V close-proximity mirror

Figure 5: Field of vision of Class VI front mirror

PE 382.566v02-00 14/14 DT\647885PL.doc

PL