5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne,...

59
- 124 - Die Silesiographia und Breslo-Graphia von Nicolaus Henel von Hennenfeld 5. Zu dieser Ausgabe Die vorliegende Ausgabe von Henels Hauptwerken Silesiographia und Breslo-Graphia er- scheint als dritter Band der Reihe „e-Biblioteka Historyczna“, mit der die Schätze der Univer- sitätsbibliothek Breslau (Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu) sowohl bekannt gemacht als auch für den interessierten Leser erschlossen werden sollen. Mit der digitalen Ausgabe von Henels Silesiographia und Breslo-Graphia werden zwei der bedeutendsten landeskundlichen Texte zu Schlesien digital zugänglich gemacht. Bibliothek und Herausgeber haben sich entschlossen, das gesamte zweiteilige Werk, anders als den ersten Band der Reihe, mit einer OCR-unterstützten Oberfläche zu produzieren. Der Leser kann mittels des Suchfeldes der Menüleiste alle Wörter suchen, die er aus sprach- und literarhistorischen sowie drucktechnischen Gründen für interessant erachtet. Für Personen-, Orts-, Berg-, See- und Flussnamen wurden, der besseren Übersicht halber Register angelegt, da davon ausgegangen werden kann, dass in diesem Punkt das Hauptinteresse der Leser liegen könnte. Um ihnen den Zugang zu erleichtern, sind in den nachfolgenden Verzeichnissen die im Text erscheinenden Namen in ihrer Nominativform aufgeführt. Hierdurch ist es möglich, alle flektierten Formen in ihrem jeweiligen syntaktischen Zusammenhang zu finden.

Transcript of 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne,...

Page 1: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 124 -

Die Silesiographia und Breslo-Graphia von Nicolaus Henel von Hennenfeld

5. Zu dieser Ausgabe

Die vorliegende Ausgabe von Henels Hauptwerken Silesiographia und Breslo-Graphia er-scheint als dritter Band der Reihe „e-Biblioteka Historyczna“, mit der die Schätze der Univer-sitätsbibliothek Breslau (Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu) sowohl bekannt gemacht als auch für den interessierten Leser erschlossen werden sollen.

Mit der digitalen Ausgabe von Henels Silesiographia und Breslo-Graphia werden zwei der bedeutendsten landeskundlichen Texte zu Schlesien digital zugänglich gemacht.

Bibliothek und Herausgeber haben sich entschlossen, das gesamte zweiteilige Werk, anders als den ersten Band der Reihe, mit einer OCR-unterstützten Oberfläche zu produzieren. Der Leser kann mittels des Suchfeldes der Menüleiste alle Wörter suchen, die er aus sprach- und literarhistorischen sowie drucktechnischen Gründen für interessant erachtet. Für Personen-, Orts-, Berg-, See- und Flussnamen wurden, der besseren Übersicht halber Register angelegt, da davon ausgegangen werden kann, dass in diesem Punkt das Hauptin teresse der Leser liegen könnte. Um ihnen den Zugang zu erleichtern, sind in den nachfolgenden Verzeichnissen die im Text erscheinenden Namen in ihrer Nominativ form aufgeführt. Hierdurch ist es möglich, alle flektierten Formen in ihrem jeweiligen syntaktischen Zusammenhang zu finden.

Page 2: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 125 -

Die Silesiographia und Breslo-Graphia von Nicolaus Henel von Hennenfeld

6. Zur OCR-Suche

Die OCR-Formatierung der Texte Henels ermöglicht das punktgenaue Auffinden aller in ihnen vorhandenen Personen- und Ortsnamen. Die zusätzlichen Register stellen allerdings keine ent-behrlichen Arbeitsmittel dar, sondern ermöglichen es dem Leser, überhaupt gezielt nach Namen zu suchen, die er vielleicht in der Silesiographia und Breslo-Graphia nicht vermuten würde. Beide Hilfsmittel ergänzen sich daher.

Der Oberfläche, die das „Faksimile“ der beiden Bücher Henels darstellt, sind deren Texte in der originalen Schreibweise unterlegt worden. Da Henel seiner Epoche entsprechend Namen nicht immer gleich schreibt (z. B. „Hedvvig“ oder „Heduuig“ oder „Hedwig“ in den verschiedenen flektierten Formen) und überhaupt andere Schreibweisen verwendet (Cvnradvs, Iablvncka, VVarta statt Cunradus, Jabluncka, Wartha), müssen alle vorkommenden Formen eingegeben werden, um alle Stellen zu treffen.

Um die Suche optimal zu gestalten, muss die Funktion „Groß- und Kleinschreibung beach-ten“ ausgeschaltet sein. Es können auch, was die Eingabe etwas beschleunigt, nur trunkierte Formen eingegeben werden (also „ferd“ statt „Ferdinandus“, „maximil“ statt „Maximilianus“, „hain“ statt „Hainovia“). Damit werden sofort alle flektierten Formen getroffen.

Wird die Trunkierung zu eng gewählt (z. B. „max“ oder „iter“), werden auch andere Wörter gefunden (in diesem Fall z. B. „maxime“ oder „pariter“ und „literis“). Die Suche eignet sich also auch dazu, andere Begriffe als Personen oder Orte zu finden und für die Texte Henels sprachhistorisch aufschlussreiche Thesauri aufzubauen.

Page 3: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 126 -

Die Silesiographia und Breslo-Graphia von Nicolaus Henel von Hennenfeld

7. Danksagung

Es ist dem Verfasser der Einleitung und Herausgeber ein Vergnügen, an dieser Stelle mehrfa-chen Dank abstatten zu können. Zunächst gilt er der Universitätsbibliothek Breslau (Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu) und ihren Direktorinnen für die Sondersammlungen, Frau Dr. Edyta Kotyńska und nach ihr Frau Mag. Ewa Pitak, die das Vorhaben mit Engagement und Liebenswürdigkeit begleiteten. Sie und der technische Leiter der Bibliothek, Herr Tomasz Ka-lota, haben in guten Gesprächen mit dem Herausgeber Lösungen für die Probleme, die eine solche Edition mit sich bringt, gefunden.

Allen Mitarbeitern der Abteilung für Alte Drucke und der Handschriftenabteilung dieser wundervollen Bibliothek ist für ihr stetes Entgegenkommen und die schnelle Realisierung von Buchwünschen zu danken, ohne die die Arbeit bei den leider immer zu knapp bemessenen For-schungsaufenthalten in Breslau nicht effektiv hätte sein können. Hier sind Herr Mag. Arkadiusz Cencora und Frau Mag. Weronika Karlak zu nennen, ohne deren kompetente Unterstützung die Komplettierung der Register ohne die Resourcen der Biblioteka Uniwersytecka kaum in ange-messener Zeit möglich gewesen wäre.

Herr Cencora und Frau Mag. Diana Codogni-Łańcucka haben die Einleitung des Heraus-gebers dankenswerterweise ins Polnische übersetzt und ihr damit einen weiteren Leserkreis erschlossen.

Frau Dr. Kotynska hat im Text die entsprechenden Korrekturen - im Bezug auf Personen-, Orts-, Berg-, See- und Flussnamen - vorgenommen.

Herr wiss. Bibl. Bernhard Kwoka (Martin-Opitz-Bibliothek, Herne) hat entlegene Literatur beschafft und damit das Verfassen der Einleitung beschleunigt.

Die ausgewiesene Kennerin der schlesischen Literatur der Frühen Neuzeit, Frau Professor Dr. Anna Mańko-Matysiak, erklärte sich liebenswürdigerweise bereit, die Einleitung einer Durchsicht zu unterziehen; für diese Mühe sowie für die sympathische Zusammenarbeit gilt ihr gleichermaßen ein herzlicher Dank.

Herr Klaus-Peter Möller (Potsdam) gestattete freundlicherweise, sein noch unveröffentlichtes Typoskript zu Henel aus der „Bibliographie oberschlesischer Autoren“ (BOA) zu benutzen.

Frau Diana Codogni-Łańcucka ist zu danken für die Zusammenstellung der Illustrationen der Einführung und für die Endredaktion.

Nicht zuletzt ist dem Bundesinstitut für Kultur und Geschichte der Deutschen im östlichen Europa (BKGE, Oldenburg) ein herzlicher Dank zu sagen für die finanzielle Unterstützung der Herstellungskosten.

Page 4: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 127 -

Die Silesiographia und Breslo-Graphia von Nicolaus Henel von Hennenfeld

8. Abkürzungen

BU Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu

Berlin SPK-2 Berlin, Stiftung Preußischer KulturbesitzDresden SLB Dresden, Sächsische LandesbibliothekGotha FLB Gotha, Forschungs- und LandesbibliothekHalle FS Halle, Franckesche StiftungenHalle ULB Halle, Universitäts- und LandesbibliothekKraków BJ Kraków, Biblioteka JagiellońskaKatowice BŚ Katowice, Biblioteka ŚląskaLeipzig UB Leipzig, UniversitätsbibliothekMünchen BSB München, Bayerische StaatsbibliothekWarszawa BN Warszawa, Biblioteka NarodowaWeimar HAAB Weimar, Herzogin Anna Amalia BibliothekWolfenbüttel HAB Wolfenbüttel, Herzog August BibliothekWrocław AA Wrocław, Archiwum ArchidiecezjalneWrocław BK Wrocław, Biblioteka Kapitulna

Page 5: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 128 -

Streszczenie

Nicolaus Henel von Hennensfeld (ur. 1582 w Prudniku – zm. 1656 we Wrocławiu) to najwybit-niejszy historyk Śląska doby humanizmu. Po ukończeniu tzw. szkoły łacińskiej w Prudniku, Opawie i Wrocławiu przez krótki czas był studentem prawa w Jenie, jednak nagła śmierć ojca uniemożliwiła mu kontynuowanie studiów. Musiał je przerwać w końcu 1602 roku i został prywatnym nauczycielem w domu Nicolausa III Rehdigera, członka jednej z możniejszych śląskich rodzin, która dzięki rozległym kontaktom handlowym zdobyła majątek, poważanie i wpływy, a także włączyła swoje nazwisko w poczet humanistów, tzw. respublica literaria. Nicolaus Rehdiger, podobnie jak jego stryj Thomas - humanista, kolekcjoner i koneser, którego cenna biblioteka miała stać się zaczątkiem sławnej wrocławskiej Biblioteki Miejskiej, należał do tych osobistości, które na trwałe naznaczyły duchowe życie Wrocławia. Pośród przyjaciół, których skupiał wokół siebie, znajdowali się poeci i uczeni, których nazwiska znane były i ce-nione daleko poza granicami Śląska.

Dzięki świetnemu i wpływowemu otoczeniu, w którym się znalazł, Henel sam zdobył wy-kształcenie godne uczonego. Podróż kawalerska przez Francję, Włochy i Austrię, w której to-warzyszył synom Rehdigera od 1609 do 1613 roku, była także znakomitą ku temu okazją. Gdy tylko wrócił do Wrocławia, osiadł tu jako adwokat i jeszcze w tym samym roku opublikował swoje dzieła: Silesiographia i Breslo-Graphia, dzięki którym i dziś pozostaje sławny.

W 1618 roku Henel został pisarzem ziemskim Księstwa Ziębickiego, a potem mianowany jego kancelistą. Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości życia publicznego. W 1631 roku cesarz Ferdynand II nadał mu tytuł cesarskiego radcy.

W 1637 roku na zaproszenie śląskich książąt Jana Chrystiana i Jerzego przyjął Henel na sześć lat urząd syndyka. W 1639 roku został dodatkowo mianowany książęcym radcą. Po po-nownym ustanowieniu go radcą cesarskim, w 1642 został podniesiony do stanu szlacheckiego, a w 1653 roku został mu nadany tytuł nadwornego palatyna (Hofpfalzgraf).

Obok politycznych i administracyjnych osiągnięć Henel zasłużył się także na polu polityczno-kulturalnym. Jego bowiem pomysłem było powierzenie prawnej opieki nad cennym zbiorem ksiąg Thomasa Rehdigera miastu Wrocław. Nie tylko sformułował, jako prawnik, umowę, lecz sam był inicjatorem tego przedsięwzięcia, i doprowadził do jego realizacji wykorzystując związki, jakie łączyły go z rodziną Rehdigerów.

Dorobek Henela nosi cechy późnego humanizmu: obok prac prawniczych i historycznych opublikował on m.in. parafrazy epigramatów Katullusa oraz zbiór Otium Wratislaviense,

Page 6: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 129 -

Streszczenie

zawierający artykuły na tematy prawnicze, historyczne i filologiczne. Niestety ani razu po jego śmierci, aż po dziś dzień, nie ukazała się jego wielka „Chronica des Münsterbergischen Fürstenthumbs und Franckensteinischen Weichbilds Anno 1630“. Jego dzieło obejmuje zarówno liczne pisma okazjonalne, w których Henel ożywia pamięć o swoich przyjaciołach, dając przy tym świadectwo wielostronnego wykształcenia, jak też obszerne zbiory biograficzne, świadczące o jego wielkiej pracowitości, godnej podziwu erudycji i żywym zainteresowaniu bogatą historią i kulturą Śląska.

W swoich głównych dziełach: Silesiographia i Breslo-Graphia, w sto lat po powstaniu roz-prawy „Descriptio tocius Silesiae” Bartłomieja Sthenusa, Henel zaproponował odmienne od dotychczasowego podejście badawcze do tematyki krajoznawczej. Był bowiem przekonany o konieczności wprowadzenia zarówno nowego, naukowego sposobu poznawania świata i re-gionu, jak też o słuszności idei rozwoju jednostki poprzez kształcenie. Był to zamysł wyrasta-jący wprost z ducha reformacji, zgodny z myślą Melanchtona, że człowiek powinien pojmować świat jako widzialny znak boskiej mocy stwórczej i tak go rozumieć. Badania regionalne Śląska i historia miasta Wrocławia były ponadto narzędziem laickiego rozumienia świata, wywodzą-cego się z antycznej tradycji, przydając im tym samym prawdziwie humanistyczny rozmach.

Poprzez organizację tekstu, włączenie cytatów z klasycznych autorów, ze źródeł regional-nych, ze współczesnych poetae docti i znamienitych uczonych Henel stworzył gęstą teksturę, która jest zarazem informatywna i różnorodna, oraz stanowi wyzwanie dla współczesnego mu czytelnika. Ponieważ ten nie oczekuje dzieła – w dzisiejszym znaczeniu – rozrywkowego, lecz takiego, które go wzbogaci intelektualnie dzięki zawartemu w nim bogactwu dobrze ustruktu-rowanych i retorycznie, w pociągający sposób sformułowanych myśli i faktów.

Henelowi udało się – zgodnie z humanistycznym wzorcem, by umieścić własną kulturę duchową w tradycji historycznej, jednocześnie świadomie dystansując się wobec włoskiego humanizmu – stworzyć sugestywny obraz jego własnej transalpejskiej kultury, a ściślej kultury Europy Wschodniej. Śląsk zaś, jako jeden z jej najważniejszych regionów, jest naprawdę god-nym przedmiotem jego starań.

Tłumaczenie: Arkadiusz Cencora

Page 7: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 130 -

Zusammenfassung

Nicolaus Henel von Hennenfeld (1582 Neustadt O/S – Breslau 1656) ist der bedeutendste humanistische Historiograph Schlesiens. Nach dem Besuch von Lateinschulen in Neustadt, Troppau und Breslau studierte er kurz Jurisprudenz in Jena. Aber der Tod des Vaters machte die Fortsetzung des Studiums unmöglich, er musste es Ende 1602 abbrechen. Henel wurde Hauslehrer bei Nicolaus Rehdiger, Mitglied einer der großen Familien Schlesiens, die es durch weitverzweigten Handel zu Vermögen, Ansehen und Einfluss gebracht, und sich zudem in der respublica litteraria einen Namen gemacht hatten. Nicolaus gehörte nach seinem Bruder Thomas, dem humanistischen Sammler und Connaisseur, dessen kostbare Bibliothek die berühmte Breslauer Stadtbibliothek begründen sollte, zu denjenigen Persönlichkeiten, die das geistige Leben Breslaus nachhaltig prägten: Er war der Mittelpunkt eines Freundeskreises, dem Dichter und Gelehrte angehörten, deren Namen weit über Schlesien hinaus Bedeutung und Gewicht hatten.

Durch diesen prominenten Umgang bildete sich Henel zum Gelehrten; die Kavalierstour, auf der er die Söhne Rehdigers von 1609 bis 1613 durch Frankreich, Italien und Österreich begleitete, war auch für ihn ein erstklassiges Bildungserlebnis. Kaum wieder in Breslau einge-troffen, liess sich Henel in Breslau als Anwalt nieder und veröffentlichte im selben Jahr seine Silesiographia und Breslo-Graphia, durch die er noch heute berühmt ist.

1618 wurde er zum Landschreiber des Fürstentums Münsterberg, dann zu dessen Pro-Kanzler ernannt. Dies waren verantwortliche juristische und diplomatische Tätigkeiten, in denen er zugleich zahlreiche wichtige Persönlichkeiten des öffentlichen Lebens kennenlernen konnte. Von Kaiser Ferdinand II. wurde ihm 1631 der Titel eines Kaiserlichen Rates verliehen.

1637 übernahm Henel für sechs Jahre auf Einladung der schlesischen Herzöge Johann Christian und Georg das Amt des Syndikus. 1639 nahm er zusätzlich die Berufung zum fürstli-chen Rat an. Nach einer erneuten Bestallung als kaiserlicher Rat erfolgte 1642 seine Erhebung in den Adelsstand und 1653 seine Ernennung zum kaiserlichen Pfalz- oder Hofgrafen.

Henel kommt neben diesen eher verwaltungspolitischen Leistungen das kulturpolitische Verdienst zu, die Sammlung von Thomas Rehdiger juristisch der Stadt überantwortet zu haben. Nicht nur hat er als Jurist den Vertrag formuliert, dieser ging auch auf seine Initiative und Idee in Verbindung mit der Familie Rehdiger zurück.

Henels Werk trägt den Charakter des Späthumanismus: Neben juristischen und historischen Arbeiten veröffentlicht er u. a. Paraphrasen auf Catulls Epigramme; die Sammlung Otium Wra-tislaviense enthält Aufsätze zu juristischen, historischen und philologischen Themen. Leider

Page 8: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 131 -

Zusammenfassung

noch nicht einmal postum erschienen ist Henels große „Chronica des Münsterbergischen Fürs-tenthumbs und Franckensteinischen Weichbilds Anno 1630“. Zahlreiche Gelegenheitsschriften, in denen er das Andenken an Freunde wachhält und mit ihnen zugleich Proben seiner umfassen-den Bildung abgibt, gehören ebenfalls zu seinem Œuvre wie auch umfassende biographische Sammlungen, die von seinem großen Fleiß, seiner staunenswerten Gelehrsamkeit und von sei-nem lebendigen Interesse für die reiche Geschichte und Kultur Schlesiens zeugen.

Seinen Hauptwerken, der Silesiographia und Breslo-Graphia, liegt nach Bartholomäus Sthe-nus‘ „Descripcio tocius Silesiae“ von 1512/13 ein neuer landeskundlicher Ansatz zugrunde: Es ist sowohl das Bewusstsein von der Notwendigkeit neuer gelehrter Formen der Welt- und Regiona-neignung als auch von der der Entwicklung des Individuums durch Bildung. Das ist ganz refor-matorisch gedacht, etwa im Sinne Melanchthons, um sich diese Welt als das sichtbare Zeichen der Schöpfung aneignen und sie begreifen zu können. Landeskunde und Stadtgeschichte sind darüber hinaus Mittel profanen Weltverständnisses mittels der antiken Tradition – und damit ein genuin humanistischer Impetus auf der Basis gelehrter Überlieferung.

Die knappen Texte der Silesiographia und der Breslo-Graphia bieten eine Fülle von Informa-tionen; durch die eingängige Gliederung, durch eingestreute Zitate klassischer Schriftsteller, regi-onaler Quellen, zeitgenössischer poetae docti und bedeutender Gelehrter hat Henel eine dichte Textur geschaffen, die informativ und abwechslungsreich zugleich ist und dem zeitgenössischen Leser herausfordert: Denn dieser erwartet nicht ein – im heutigen Sinne – zerstreuendes Werk, sondern eines, das ihn durch die Fülle der gut strukturierten und rhetorisch anregend formulierten Gedanken und Fakten intellektuell bereichert.

Henel gelingt es – im Rahmen humanistischer Bemühungen um eine eigenständige geistige Kontur in historischer Tradition, aber auch in bewusster Abgrenzung vom italienischen Huma-nismus –, ein nachdrückliches Beispiel für die eigenständige cisalpine Kultur, und vor allem für die des östlichen Europas zu schaffen. Schlesien als eine seiner bedeutendsten Regionen ist ein würdiger Gegenstand seiner Bemühungen.

Detlef Haberland

Page 9: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 132 -

Summary

Nicolaus Henel von Hennenfeld (1582 Neustadt O/S – Breslau 1656) was the most important humanist historiographer of Silesia. After having visited Latin schools in Neustadt, Troppau and Breslau he studied for a short period of time law in Jena. But the sudden death of his father made it impossible to continue the studies. He had to leave the university at the end of 1602. Henel was appointed to the post of private tutor in the house of Nicolaus III Rehdiger, a member of one of the most famous Silesian families, which had come to fortune, reputation and influence of a man-ifold, successful trade. The family Rehdiger also made itself a name in the „Respublica Litteraria“. Nicolaus, together with his uncle Thomas, an outstanding humanist connoisseur and collector, who‘s collection of rare and valuable books become cornerstone of the famous City Library of Breslau, was one of the individuals, who shaped the intellectual life of Breslau for years. He was the main character in a circle of learned friends to which belonged poets and savants, whose names were well known and respected also beyond the borders of Silesia.

By this prominent contact Henel educated himself to a scholar; accompagning the two sons of Rehdiger from 1609 to 1613 through France, Italy and Austria was as well for him a first class occasion of education. When arrived in Breslau in January 1613 Henel settled as lawyer and published in the same year the Silesiographia and Breslo-Graphia which made him famous during his lifetime and until today.

1618 he became „Landschreiber“ (secretary) of the principality of Münsterberg, then its vice-chancellor. These high-ranked juridical and diplomatical activities brought him in touch with many important public figures. In 1631 Emperor Ferdinand II honoured Henel with the title of an imperial councillor.

Invited by the Silesian dukes Johann Christian and Georg Henel, took over in 1637 the posi-tion of a syndicus for at least six years, and in 1639 he accepted, in addition to this duty, the nomiation to a princely councillor. After a renewed appointment as imperial councillor, he was elevated to noble rank and in 1653 received title of imperial count palatine.

Besides his political and administrative achievements, Henel has merits in the political-cultur-al fields, having overseen the donation of the important book-collection of Thomas Rehdiger to the city of Breslau. Not only he has formulated the contract, but also the transaction itself was his own idea that was initially conducted by him in cooperation with the Rehdiger family.

Henel‘s works have the features of the late humanism; besides juridical and historical stud-ies he published paraphrases of the epigrams of Catull. The book with the title Otium Wratisla-viense is a collection of thematically wide-ranged essays concerning juridical, historical and

Page 10: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 133 -

Summary

philological matters. Unfortunately, his great chronicle of the principality of Münsterberg and the town of Frankenstein from the year 1630 was never published, even until today. To his oeu-vre belong also numerous occasional writings celebrating the memory of friends which were witnesses of his extended erudition and his extensive biographical writings which show impres-sionable his great diligence, his astonishing learnedness and his vivid interest in the rich history and culture of Silesia.

With his main works, the Silesiographia and Breslo-Graphia, written hundred years after the „Descripcio tocius Silesiae“ of Bartholomäus Sthenus (1512/13), Henel made a new ap-proach to writing on the geography, history and institutions of Silesia. He was convinced that it was necessary to formulate new learned methods of understanding profane and religious prob-lems, as well as to develope the individuality by education. This is complex idea created in accordance to principles of the Luther’s and Melanchthon’s Reformation: the human being should be able to adapt the world as the visible sign of God‘s creation and to understand it. The studies of the Silesia region and the town of Breslau are even more than this: They are forms of the concrete profane adaption of the world within the antique tradition and in this sense a gen-uin humanist impetus.

Henel has created compact texts which are shaped by an easily understandable construction and by many inserted quotations of classical authors, regional sources, poems of contemporary poetae docti and important savants. These texts are at the same time both informative and diver-sified and have a close focus on the reader of his time. Because of this, reader did not expect a disturbing book by nowadays standards but one which enriches him intellectually by the abundance of well structured and rhetorically well formulated thougths and facts.

Within the frame of humanist efforts to create an stand alone intellectual culture on the basis of the historical tradition but also in clear distinction from the Italian humanism Henel was able to reach this aim to give an impressive example of the independent cisalpine culture, especially that of Eastern Europe. Silesia as one of its most important regions was a valuable object of his efforts.

Translated by Detlef Haberland

Page 11: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 134 -

Resumé

Mikuláš Henel von Hennenfeld (nar. 1582 v Prudníku, Horní Slezsko, zem. 1656 ve Vratislavi) patří k nejvýznamnějším slezským historikům období humanismu. Po ukončení latinské školy v Prudníku, Opavě a Vratislavi studoval krátce na právnické fakultě v Jeně. Studium však musel přerušit v roce 1602 z důvodu náhlé otcovy smrti. Začal poté působit jako soukromý učitel u Mikuláše Rehdigera, představitele jedné z nejvlivnějších slezských rodin, která díky svým obchodním kontaktům získala ve Slezsku rozsáhlý majetek, vliv a postavení a jež se také záhy připojila k celoevropské obci humanistických vzdělanců, tzv. respublica literaria. Mikuláš Reh-diger patřil totiž stejně jako jeho strýc Tomáš, humanista, znalec a sběratel, jehož cenná sbírka se měla stát základem pozdější slavné vratislavské městské knihovny, k osobnostem, které pod-statně ovlivňovaly duchovní život Vratislavi. V okruhu jeho přátel se nacházeli básníci a učen-ci, jejichž jména byla známa a vysoce ceněna i mimo slezský region.

Díky tomuto vlivnému intelektuálně kulturnímu prostředí, ve kterém se Henel pohyboval, si mohl prohloubit své znalosti a dosáhnout vzdělání na úrovni učenců své doby. Vynikající a obohacující zkušeností byla pro něj rovněž cesta (Kavaliersreise), kterou podnikl v letech 1609-1613, při níž doprovázel Rehdigerovy syny po zemích Francie, Itálie a Rakouska. Po svém návratu do Vratislavi začal působit jako advokát. Ještě téhož roku vydal svá díla: Silesiographia a Breslo-Graphia, díky nimž je dodnes znám.

V roce 1618 se stal zemským písařem minsterberského (ziębického) knížectví, později byl jmenován jeho místokancléřem. K jeho povinnostem patřilo vykonávání právnické agendy a diplomatických služeb. Ve své práci měl příležitost poznat mnoho významných osobností veřejného života. V roce 1631 mu císař Ferdinand II. udělil titul císařského poradce.

Od roku 1637 začal z pověření slezských knížat Jana Kristiána a Jiřího zastávat - po dobu šesti let - úřad syndika. V roce 1639 byl navíc jmenován poradcem knížete. Po jeho opětném usta-novení ve funkci císařského poradce byl roku 1642 povýšen do šlechtického stavu a v roce 1653 mu byl udělen titul císařského palatina (Kaiserlicher Hofpfalzgraf).

Kromě politicko-správní činnosti působil Henel rovněž ve sféře kulturní politiky. Cenná knižní sbírka Tomáše Rehdigera byla totiž právě z jeho podnětu svěřena do právní péče před-stavitelů města Vratislavi. Henel jako právník smlouvu nejen připravil, ale její vznik vlastně rovněž inicioval a přispěl k její realizaci. Využil přitom vztahů a kontaktů, které udržoval s rodinou Rehdigerů.

V Henelově tvorbě je možné nalézt všechny znaky pozdního humanismu. Kromě právnic-kých a historických spisů uveřejnil mj. parafráze Catullových epigramů a sbírku Otium Wrati-

Page 12: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 135 -

Resumé

slaviense, ve které se nacházely statě s právnickou, historickou a filologickou tematikou. Jeho obšírná Chronica des Münsterbergischen Fürstenthumbs und Franckensteinischen Weichbilds Anno 1630 však nebyla od jeho smrti vydána ani jednou. Jeho dílo tvoří nejen početné příleži-tostné spisy, ve kterých Henel oživuje vzpomínku na své přátele a jež v mnohém vypovídají o jeho všestranném rozhledu a vzdělanosti, ale rovněž rozsáhlá sbírka životopisů, které jsou důkazem jeho pracovitosti, erudice a živého zájmu o bohatou historii a kulturu Slezska.

Ve svých nejvýznamnějších pracích Silesiographia a Breslo-Graphia, jež se objevily zhruba sto let po Steinově Descriptio tocius Silesiae, představil Henel nový vědecký přístup k vlastivěd-né tematice. Byl přesvědčen, že je nutné nejen uplatňovat nové vědecké metody při poznávání světa a regionu, ale také o správnosti myšlenky, že k rozvoji jedince dochází vždy prostřednictvím vzdělávání. Tato idea vycházela přímo z duchu reformačního hnutí a z Melanchtonových myšle-nek: člověk by měl vnímat svět jako viditelné znamení Božské tvůrčí síly a tak se ho také snažit pochopit a osvojit. Vlastivědné poznávání regionu a dějin města je tedy nástrojem světského chá-pání světa, které má své kořeny již v antické tradici, díky níž nabývá plně humanistického rázu.

Henelova díla Silesiographia a Breslo-graphia představují texty, které jsou - díky citátům z klasických autorů, regionálních pramenů, současných poetae docti i vynikajících učenců - ne-jen informativně bohaté a různorodé, ale současně jsou pro dobového čtenáře ohromnou vý-zvou. Ten totiž neočekává, že dostane - v dnešním slova smyslu - zábavnou četbu, ale takovou, která ho intelektuálně obohatí řadou dobře strukturovaných a rétoricky poutavě formulovaných myšlenek a faktů.

Henelovi se podařilo - shodně s humanistickými tendencemi, usilujícími o představení vlastní duchovní kultury, zasazené do historických tradic, a současným zachovaním odstupu od italského humanismu - vytvořit sugestivní obraz jeho domácí zaalpské kultury, zvláště kultury východní Evropy. Slezsko jako jeden z nejvýznamnějších východoevropských regionů stojí proto zcela v popředí jeho zájmu.

Překlad: Jana Wojtucka

Page 13: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

Indeksy / Register

Indeks osób ........................................................................................................................137

Personenregister ................................................................................................................154

Indeks miejscowości .........................................................................................................170

Orte ....................................................................................................................................173

Page 14: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 137 -

Indeks osób

Numery stron opatrzone * odnoszą się do Breslo-Graphii.Skróty:

abp (arcybiskup),arcyks. (arcyksiążę),bp (biskup),brandenb. (brandenburski),burgr. (burgrabia),c. (córka),ces. (cesarz),ciesz. (cieszyński),dłuż. (dolnołużycki),głog. (głogowski),głuż. (górnołużycki),hr. (hrabia),jaw. (jaworski),kard. (kardynał),kr. (król),ks. (książę),legn. (legnicki),moraw. (morawski),mrgr. (margrabia),oleśn. (oleśnicki),opol. (opolski),oświęc. (oświęcimski),racib. (raciborski),rz. (rzymski),s. (syn),SRI (Sacrum Romanum Imperium, Św. Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego),śl. (śląski),świdn. (świdnicki),wlkp. (wielkopolski),wrocł. (wrocławski),zięb. (ziębicki),ż. (żona).

Page 15: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 138 -

Indeks osób

AAcidalius, Valens (1567-1595) ..................................................................................*6, *74, *75Adam Wacław, ks. ciesz. (1574-1617) ....................................................................................*62Agricola, Georgius (1494-1555) ...............................................................................................14Ajschylos (Eschyl) (525-456 p.n.e.) .......................................................................................*69Albert, Paul (von Radolfzell), bp wrocł. (1557-1600) ............................................63, 64, 65, 91Albertus (Albrecht) II Habsburg, kr. Niemiec, Węgier i Czech

(1397-1439) ....................................................................................88, *45, *48, *49 Albertus de Tanhusen ..............................................................................................................112Aledramus mrgr. Montferrat (961/67-przed 991) .....................................................................84Aleksander Jagiellończyk kr. Polski (1461-1506) ....................................................................91Alfons VI kr. León i Kastylii (1040-1109) ................................................................................84Althamerus, Andreas (przed 1500-ok. 1534) ............................................................................22Anaksagoras (499-428 p.n.e.) .................................................................................................. B3Andlo, Petrus de ........................................................................................................................84Anna Austriaca p. Maria (Anna Austriaca)Anna Czeska, ż. Henryka II Piusa (Pobożnego) (1204-1265) ................................*19, *20, *28Anna (Jagiellonka), ż. Ferdynanda I kr. Czech i Węgier, kr. Niemiec, ces. SRI

(1503-1547) ............................................................................................................88Apollonius Rhodius (295-215 p.n.e.) ........................................................................................85Arnoldus de Wart ....................................................................................................................112Artzat von Schotkau, Kaspar (1571-1621) ...............................................................................*4Atilia (ród rz.) ...........................................................................................................................72Auersperg zu Schönberg von, Johann, baron ...........................................................................86Ausonius (310-393) ................................................................................................................B2v

BBafor, Balthasar von († 1620) .................................................................................................*62Banck, von (ród szlachecki) ............................................................................................*33, *67Bartholomaeus (Bartłomiej) (apostoł) ....................................................................................*12Báthory, István (Stefan) ks. siedmiogrodzki, kr. Polski (1533-1586) .....................................*57Beess (Bess, Biess) von, hrabiowie (ród) ...........................................................................45, 69Bellius, Johann (z Pribus) .......................................................................................................*49Bernardus Clarevallensis (Bernard z Clairvaux) (1090-1153) ...............................................*35Berthold von Neuffen..............................................................................................................112Berthold, hr. Meranii ...............................................................................................................*35Bertius, Petrus (1565-1629) ......................................................................................................74Bielitzer, Matthias (1578-1620) ......................................................................................... [):(3v]Bock (Bockius), Wolffgang von († ok. 1545) ...........................................................................90Boleslaus I ks. czeski (935-972) ...............................................................................................60

Page 16: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 139 -

Indeks osób

Boleslaus (Bolko) I ks. świdn.-jaw. (1252/56-1301) ..................................................33, 34, *39Boleslaus II Calvus (Rogatka) ks. śl. († 1278) ...............................................................*34, *36Boleslaus II ks. opol. (przed 1300-1356) ................................................................................*40Boleslaus III (Rozrzutny, Hojny) ks. wrocł., legn. i brzeski

(1291-1352) ....................................................................................37, *28, *39, *40Boleslaus III (Krzywousty) ks. Polski (1085-1138) .........................................................38, *34Boleslaus IV Crispus (Kędzierzawy), ks. zwierzchni Polski (1146-1173) .................................4Boleslaus, mrgr. Moraw († 1241) ...........................................................................................*28Boleslaus Altus (Procerus, Wysoki) ks. śl. († 1201) ...........................................40, 62, *34, *40Boček (Bosco, Boschko, Boczek) z Kunštátu, hr. Rzeszy von Bernegg und Nidda ................68Botero, Giovanni (ok. 1544-1617) ............................................................................................51Braun von, hrabiowie (ród) .......................................................................................................69Bresen von (ród) .......................................................................................................................39Bretislaus I (Praedislaus) ks. czeski (ok. 1005-1055) .............................................................*27Bruntálský z Vrbna (Würben und Freudenthal) (ród) ...............................................................34Bruto, Giovanni Michele (1517-1592) ...................................................................................*78Buchholzer, Abraham (1529-1584) .........................................................................................*71Bucretius (Rindfleisch), Daniel (1562-1621) ..........................................................................*75Budovec, Václav z Budova (1551-1621) ................................................................................*62Burchardus von Erbach (B. v. Ellerbach?) ..............................................................................115Burghaus, Nicolaus von, hr. (1562-1619) ...............................................................................106Burghaus, Sigmund von, hr. († 1611) .....................................................................................131

CCalixtus III papież (1455-1458) ..............................................................................................*48Carolus I ks. zięb.-oleśn. (1476-1536) ..........................................................68, 91, 92, 127, *60Carolus II ks. zięb.-oleśn. (1545-1617) ....................................................................*61, *62, 65Carolus IV kr. Niemiec i Czech, ces. SRI

(1316-1378) ................................................. 82, 84, 85, 87, 98, 110, *9, *19, *42, *43Carolus V kr. Niemiec, ces. SRI (1500-1558) ....................................98, 101, *8, *54, *75, *77Carolus VII (Zwyciecięski) kr. Francji (1403-1461) ......................................................*47, *48Carolus (I Habsburg, Posthumus), arcyks. Austrii (bp wrocł. ) (1590-1624) ...........................63Carolus Christophorus ks. zięb.-oleśn. (1545-1569) ................................................................98Carolus Magnus ces. rz. (747/48-814) ........................................................................66, 68, *35Caselius, Johannes (1533-1613) .............................................................................................*70Casimirus I (Odnowiciel) ks. Polski (1016-1058) ............................................61, *11, *34, *35Casimirus I ks. ciesz. (ok. 1280/90-1358) ..............................................................................*40Casimirus II ks. ciesz. (1449/52-1528) ...............................................................91, 99, 121, 128Casimirus III (Wielki) kr. Polski (1310-1370) ............................................................................8Casimirus IV (Jagiellończyk) kr. Polski

(1427-1492) ......................................................8, 121, *29, *30, *32, *34, *47, *50

Page 17: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 140 -

Indeks osób

Cato (ród rz.) .............................................................................................................................72Celtis, Konrad (1459-1508) ......................................................................................................12Ceslaus (Czesław), dominikanin (ok. 1175-1242) ..................................................................*19Cezar (Gaius Iulius Caesar) (100-44 p.n.e.) ...............................................................................3Chytraeus, Nathan(ael) (1543-1598) ......................................................................................*14Clemens bp wrocł. (1005-1027?) ..............................................................................................62Clemens VII papież (1523-1534) ............................................................................................*36Columella († ok. 70) .................................................................................................................57Conradus I ks. głog. (1228/31-1273/74)1 ........................................................................*38, *39Conradus III kr. Niemiec (1138-1152) ......................................................................................68Conradus IV ks. oleśn., bp wrocł. (1380/86-1447) ...................................................................63Conradus IX Nigrus (Czarny) ks. oleśn. (ok. 1415-1471) ......................................................*49Conradus (Laskonogi) ks. głog. (1146/57-1180/90) .......................................................*34, *35Conradus de Laslan (Laslau) (opat 1329-1363) ......................................................................*18Constantinus I (Konstantyn Wielki) ces. rz. (272-337) ............................................................73Cornelius Tacitus (Tacyt) (I w. n. e.) .................................................................................. 12, 72Crato von Krafftheim, Johann (1519-1585) ....................................................................*70, *75Cujas (Cuiacius), Jacques (1522-1590) ....................................................................................71Cunradus, Caspar (1571-1633) ...............................................................................................B2v

Cureus, Joachim (1523-1573) .............................................................4, 32, 38, 50, *8, *37, *40Cuspinian, Johannes (1473-1529) .............................................................................................98Cyceron (Marcus Tullius Cicero) (106-43 p.n.e.) .....................................................................71Cyprianus bp wrocł. (1201-1207) .............................................................................................62Czettritz, Herrmann von (Zettercius, Zettritz) ....................................................................22, 86Czettritz (Zettritz, Cetericus), Ulrich von .......................................................................*34, *52

DDampierre, Henri Duval hr. (1580-1620) ...............................................................................*62Della Scala (Scaligeri) (ród w Weronie) ...................................................................................84Demokryt (460-371 p.n.e.) ........................................................................................................ Br

Dietrichstein, Franz von (bp ołomuniecki) (1570-1636) ........................................................*59Długosz (Dlugossus, Longus), Jan (1415-1480) ...............................................................*8, *45Dobschütz, Adam von (1558-1624) ..........................................................................*4, *61, *67 Dobschütz, Bartholomäus von (1568-1637) .............................................................................*4Dohna von, burgrabiowie (ród śl.) ................................................................................48, 49, 69Dohna, Abraham II von, burgr. (1561-1613) ..........................................................................*61Dohna, Karl Hannibal von, burgr. (1588-1633) ......................................................................*61Domitius Ulpianus (ok. 170-223) ...........................................................................................*76

1 Henel przejął tu błąd Długosza i Dubrawiusza. W momencie, o którym pisze Henel, książę Conradus już nie żył. Chodzi tu zapewne o jego syna Henryka III ks. głog. (1251/60-1309). Patrz tamże.

Page 18: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 141 -

Indeks osób

Domnig (Dominicus), von (ród wrocł.) ..................................................................................*33Domnig (Dombnig, Dompnig), Heinrich (Heinze) von (1465-1490) .....................................*50Donat, von (ród moraw.-śl.) ......................................................................................................69Dubravius p. Skála z Doubravy Dubrawka Czeska (ok. 925-977), c. Bolesława I Srogiego ks. czeskiego ................................60Dudith (Dudithius), Andreas (1533-1589) ......................................................*57, *74, *75, *78

EEder, Bernhard (1561-1619) ...................................................................................................*12Egloff de Friburg .....................................................................................................................115Eitel-Friedrich II hr. von Hohenzollern (1452-1512) ...............................................................68Elżbieta (ż. Jana Luksemburskiego, kr. Czech, c. Wacława II, kr. Czech)

(1292-1330) ......................................................................................................82, 87Elżbieta (c. Zygmunta Augusta, kr. Polski) (1526-1545) .......................................................*54Elżbieta św. (1207-1231) ................................................................................................*33, *45Elżbieta Luksemburska (c. Zygmunta kr. Węgier, Niemiec i Czech, ces. SRI)

(1409-1442) ............................................................................................88, *45, *46Elżbieta Rakuszanka (ż. Kazimierza IV kr. Polski, c. Albrechta II kr. Węgier)

(1436-1505) ....................................................................................................*32, 88 Enniusz (Quintus Ennius) (239-169 p.n.e.) ..............................................................................53Erasmus Roterodamus (Erazm z Rotterdamu) (1465/69-1536) ................................................13Ernest ks. saski, elektor (1441-1486) ......................................................................................*29Ernest arcyks. Austrii (1553-1595) .........................................................................................*56Eurypides (ok. 480-406 p.n.e.) ................................................................................................108

FFaber (Fabrus) zw. Köckritz, Franciscus (1497-1565) .............................................. B2, 3, 7, 27Fabricius, Georgius (1516-1571) ........................................................................14, 90, *30, *32Falkenburg, Gerhard (1538-1578) ..........................................................................................*13Ferdynand arcyks. austr., ks. Tyrolu (1529-1595) ............................................................86, *53Ferdynand I kr. Czech, Niemiec, ces. SRI (1503-1564) .......................33, 45, 69, 86, 88, 89, 90, 101, 131, *53, *54, * 65, *77Feschius (Fersius), Johannes (1558-1611) ...............................................................................B2Filip p. PhilippusFlavius Gratianus (359-383) .....................................................................................................80Flavius Valentinianus (Walentynian I) ces. rz. (321-375) .........................................................80Flavius Valens (Walens) ces. rz. (328-378) ...............................................................................80Franciscus, bp wrocł. (1181-1191?) ..........................................................................................62Franciscus de Assisi (1181/82-1226) ......................................................................................*16Freher (Freherus), Marquard (1565-1614) ........................................................................84, *45Frencelius, Salomon (1564-1605) .............................................................................................13

Page 19: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 142 -

Indeks osób

Fridericus I Barbarossa, kr. Niemiec, ces. SRI (1122-1190).........................................4, 73, *35Fridericus II, kr. Niemiec, ces. SRI (1194-1250) ....................... 66, 68, 110, 112, 114, 115, *48Fridericus II ks. legn.-brzeski (1480-1547) ............................................54, 69, 86, 91, 127, *31Fridericus III (Habsburg) kr. Niemiec, ces. SRI (1415-1493) ..................................68, *46, *48Fridericus von Waltse (Walsee) ..............................................................................................115Friedrich IV ks. von Teck, landwójt w Alzacji († 1413)2 ........................................................115Frycz (Fricius) Modrzewski, Andrzej (ok. 1503-1572) ............................................................71Fürst von Kupferberg, Joseph (1564-1620) ......................................................................*4, *62Fürst von Kupferberg, Michael (1568-1621) ..........................................................................*15Fürstenberg, Albrecht I von (1577-1599) ...............................................................................*62

GGailius (Gail), Andreas (1526-1587) ......................................................................................*22Gaius Pescennius Niger (ok. 135/140-194) ............................................................................*74Geisler, Andreas von (1572-1624) ....................................................................................86, 131Georgius p. Jerzy Gerhardus von Waltse (Walsee) (Eberhard VII † 1371?)3 ......................................................115Gerlach von Nassau abp Moguncji (1322-1371) ....................................................................115Gerstmann, Martin bp wrocł. (1574-1585) ...................................................35, 63, 91, *57, *58Giovanni da Capistrano (1386-1456) ......................................................................................*15Godefridus bp wrocł. (969-973?) ..............................................................................................62Godefroy (Godofredus), Théodore (1580-1649) ......................................................................98Goldast, Melchior, zw. von Haiminsfeld (1578-1635) .............................................................98Gotfried III hr. von Brauneck (de Brunecke) (1306-1354) .....................................................115Gregorius XI papież (1370-1378) .............................................................................................61Gregorius XIII papież (1572-1585) ..........................................................................................65Gross, Friedrich (ok. 1540-1598) ............................................................................................*14Grunaeus, Simon (1564-1628) ................................................................................................*14Gruterus, Janus (1560-1627) ...............................................................................................74, 75Gundel, Philipp (1493-1567, z Pasawy) ...................................................................................90Guntherus (fr. cysters, poeta) ..............................................................................................21, 97

HHan (Hahn, Gallus), Bonaventura bp wrocł. (1596-1599) ............................................63, 64, 65Heyde, Johann (Hans) von dem (1469 wicestarosta Wrocławia) ...........................................*50Hardegg (Hardeck), Georg Friedrich, hr. (1568-?) .................................................................*62Hardegg (Hardeck), Johann, hr. ...............................................................................................86Haugwitz, Peter von, bp Naumburga (1434-1463) .................................................................*30

2 Nie można ustalić, czy chodzi o Fryderyka II von Teck (†1390) czy Fryderyka IV von Teck († 1413).3 Jest to prawdopodobnie błąd Henela: w roku 1348, o którym pisze, byli znani Fridericus v. Walsee oraz Eber-

hardus v. Walsee, jednak nie Gerhardus.

Page 20: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 143 -

Indeks osób

Haunold (ród wrocł.) ...............................................................................................................*67Haunold, Achaz (1478-1532) ..................................................................................................*54Haunold, Johann (1557-1617) ..................................................................................*4, *60, *62Háyek z Hayjku, Tadeáš (Hagecius, Thaddeus) (1525-1600) ...................................................82Helwig, Martin (1516-1574) ...............................................................................................4, *25Henricus (z Wierzbna/Wierzbnej) bp wrocł. (1302-1319) ................................................62, *39Henricus II kr. Niemiec, ces. SRI (973-1024) ........................................................................*36Henricus IV kr. Niemiec, ces. SRI (1050-1106) ...................................................................4, 68Henricus V kr. Niemiec, ces. SRI (1086-1125).........................................................................38Henricus VII a Luxemburgio (Luksemburski) kr. Niemiec, ces. SRI

(ok. 1275-1313) ......................................................................................82, 114, *40Henricus III kr. Francji (Valois) (1551-1589) .................................................................*58, *56Henricus (St.), ks. zięb. (1448-1498) ........................................................................................68Henricus (Mł.), ks. zięb. (1452-1492) .......................................................................................67Henricus I ks. jaw., pan Książa i Jawora († 1346) ....................................................................82Henricus I Barbatus (Brodaty) ks. śl. († 1238) .............................7, 38, 41, 48, 61, 62, *35, *36Henricus II Pius (Pobożny) ks. śl. (1196-1241) ....................36, 40, 48, *17, *19, *20, *28, *36Henricus III (Biały) ks. śl. (1222/30-1266) ....................................................................*36, *37 Henricus IV Probus ks. wrocł. (1257/58-1290) ..................................................4, *12, *37, *38Henricus V (Gruby) od 1290r. ks. wrocł. (1245/50-1296) ..............................................*38, *39Henricus VI (Dobry) ks. wrocł. (1294-1335) ...........................................................56, *39, *40Henricus XI ks. legn. (1539-1588) ...........................................................................................53Henricus XI (Głog.) ks. na Szprotawie i Krośnie Odrzańskim († 1476) ................................*31Henricus de Parisiis (notarius) ................................................................................................112Henscher, Christophorus (1568-1620) ..............................................................86, *18, *60, *62Herberstein, Siegmund von (1486-1588) ................................................................................*53Hermannus, Johannes (1527-1605) ..................................................................................*4, *75Hermannus comes de Friburg .................................................................................................112Hertelius, Elias († 1621) .........................................................................................................*62Hesler (Hessler, Heseler) von Waldau, Daniel (1554-1620) .....................................*4, *60, *62Heß (Hessus), Johannes (1490-1547) .............................................................................*14, *52Hieronymus Stridoniensis (347-419) ........................................................................................14Hieronymus bp wrocł. (1051-1062) ..........................................................................................62Hofkirchen, Georg Andreas von (1562-1623) ........................................................................*62Hohberg von, hrabiowie (ród) ...................................................................................................34Hohenlohe, Kraft II von (1313-1344) .....................................................................................115Hohenzollern, Johann II von, burgr. Norymbergi (1310-1357) ..............................................115Horacy (65-8 p.n.e.) .................................................................................................B2, *23, *79Hörnig, von (ród wrocł.) .................................................................................................*67, *33Hörnig (Hörnigk), Heinrich von (1565-1627) ..................................................................40, *60

Page 21: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 144 -

Indeks osób

Hyacinthus, św. (Jacek Odrowąż) (1183-1257) ......................................................................*19

IIanus Pannonius bp Peczu (Pécs/Fünfkirchen) (1434-1472) ..................................................*16Illéshásy, Gáspár hr. (1593-1648) ...........................................................................................*62Imislaus/Heymo bp wrocł. (1120-1126) ...................................................................................62Innocentius III papież (1198-1216) ...........................................................................................66Ion z Chios (490-423/21 p.n.e.) ................................................................................................14

JJacek (św.) p. HyacinthusJadwiga (św.) († 1243, ż. Henryka I ks. śl.) ..................................36, 40, 48, *17, *20, *35, *36Jadwiga (siostra ks. Henryka IV Probusa) (ok. 1252-1300) ...................................................*37Janus Douza von Noortwyck ..................................................................................................*13Jaroslaus ks. opol., bp wrocł. (ok. 1143/60-1201) ................................................................7, 62Jenckwitz (ród szlachecki) ..............................................................................................*33, *67Jenckwitz [Abraham] (1538-1606) .........................................................................................*75Jerin, Andreas von, bp wrocł. (1585-1596) .....................................................13, 63, 64, 91, *11Jerzy II ks. legn.-brzeski (1523-1586) ...............................................................................13, 54Jerzy z Podiebradów (Georgius Podiebradus) baron Cunstadt (Kunštát), kr. Czech

(1420-1471) ..........................................................67, 68, 85, 88, *29, *46, *48, *49Jerzy (Pobożny) mrgr. Brandenburg-Anspach (1484-1543) ...............................................38, 86Joachimus II elektor brandenb. (1505-1571) ......................................................................33, 69Joachimus Fridericus ks. legn.-brzeski (1550-1602) ..................................................44, 54?, 65Johannes I bp wrocł. (1062-1072) ............................................................................................62Johannes I (Scholastyk) ks. oświęc. (1308/10-1372)...............................................................*40Johannes II bp wrocł. (1146-1149) ...........................................................................................62Johannes II burgr. († 1357) .....................................................................................................115Johannes II ks. żag., ks. na Przewozie (1435-1504) .......................................................127, *49Johannes III Romka bp wrocł. (1292-1301) .............................................................................62Johannes IV Roth bp wrocł. (1482-1506) ...........................................................54, 63, 127, *16Johannes V Thurzo bp wrocł. (1466-1520) ...................................................13, 63, 91, 122, 127Johannes IX Filipecz de Prosznisz (Jan Filipec z Prostějova) bp Großwardein/Oradea

(1476-1490) ..........................................................................................................*50Johannes XII papież (rządy 965-972) .......................................................................................60Johannes von Luxemburg (Jan Luksemburski) kr. Czech

(rządy 1311-1346) ....................................................................82, 87, *40, *41, *42Johannes, ks. głog.-żag., ks. ścinawski (ok. 1296/1300-1361/64) ..........................................*40Johannes ks. opol. i głogówecki († 1532) ...............................................................................127Johannes Christianus ks. legn.-brzeski (1591-1639) ................................................86, *59, *62Johannes Georgius elektor brandenb. (1525-1598) ....................................38, 86, *29, *61, *62

Page 22: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 145 -

Indeks osób

Johannes Georgius hr. i ks. von Hohenzollern (1577-1623) ...................................................*61Johannes Henricus mrgr. Moraw (1322-1375) .................................................................85, 110Johannes Sigismundus Zápolya kr. Węgier (rządy 1540-1570) .........................................33, 86Johannes de Costelitz p. Sádlo ze Smilkova, JanJohannes von Krossen (Croschna) (opat 1363-1372) .............................................................*18Johannes Wiltberg ...................................................................................................................*34Julianus Augustus (Flavius Claudius Iulianus, Julian Apostata) ces. rz. (331-363) .................56Julius II papież (1503-1513) .....................................................................................................54Julius Firmicus Maternus (IV w.) .............................................................................................73

KKazimierz p. CasimirusKhlesl (Closelius), Melchior kardynał bp wiedeński (1598-1630) .........................................*62Khuen von Belassi, Eusebius (Blasius), hr. († po 1568) .........................................................*62Kittlitz, von (głuż. ród szlachecki) ............................................................................................69Klemens p. ClemensKober, Tobias (ok. 1530-1585) .................................................................................................39Kochtitzky von (Kochticius), hrabiowie (ród) ..........................................................................70Kochtitzky, Andreas St. († 1633) ..............................................................................................41Kochtitzky, Johannes III von (1463-1510) .............................................................................*61Koesseler (Koessler), Bon. von ..............................................................................................*25Koesseler (Koessler), David von (1533-1611) .......................................................................*15Kolditz (Colditz), Albrecht von († 1448) ................................................................................*34Kolowrat, Albrecht von (1463-1510) ......................................................................121, 128, 129Köppen (Koppen), Johann (1531-1611) ...................................................................................77Kottulinsky (ród) .......................................................................................................................70Krebitz, Sebastian († 1614) .......................................................................................................*4Krenn zu Krenberg, Ulrich († 1616) .......................................................................................*62Kromayer, Heinrich St. von (1560-1618) .................................................................................*4Kromer (Cromerus), Marcin (1512-1589) ......3, 24, 31, 32, 33, 35, 43, 45, 46, 47, 82, *12, *40Ksenophon (Ksenofont) (ok. 426-355 p.n.e.) .....................................................................10, 57Kunegunda Luksemburska, św. (ok. 986-ok. 1033) ...............................................................*36Kurtzbach (Curtzbach) von, baronowie (ród) .....................................................................48, 69

LLadislaus (Wladislaus) Posthumus kr. Czech (rządy 1453-1457) ........... 88, *46, *47, *48, *49Landau zum Hauss und Rappottenstein, Georg von ...............................................................*62Lange, Johann (Langus Silesius) (1503-1567) .........................................................................53Laubanus, Melchior (1567-1633) ...........................................................................................*69Laurentius (Wawrzyniec) bp wrocł. (1207-1232) .....................................................................62Laurentius Roverella bp Ferrary († 1474) ..............................................................................*49

Page 23: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 146 -

Indeks osób

Lazan, Heinrich von († 1420) (Wrocław) ...............................................................................*34Lazan, Heinrich von (Świdnica) .............................................................................................*34Lech ks. Polski .....................................................................................................................2, 82Leonardus bp wrocł. (1036-1045?) ...........................................................................................62Leonclavius (Löwenklau), Johannes (1541-1594) ..........................................................*27, *53Lipé, Jindřich z (Henricus de Lippa) (1415-1469) .................................................................*34Lipého, Berthold z (Berthold baron von Leipe) († 1575?), starosta ziemski Moraw .............*57Lipsius, Justus (1547-1606) ....................................................................................................*53Lobkowitz von Hassenstein, Nikolaus II († 1462) .................................................................*34Logau, von (ród wrocł.) ............................................................................................................70Logau, Caspar von, bp wrocł. (1562-1574) ........................................................................63, 91Logau, Matthias von, starosta księstwa świdn.-jaw. († 1567) ................................................*57Logus, Georgius (przed 1500-1553) ...........................................................................53, *7, *52Loos, Johann von († 1570) ........................................................................................................86Longus p. DługoszLosenstein, Wolfgang Sigmund von (1560-1626) ..................................................................*62Lucilius bp wrocł. (1027-1036?) ...............................................................................................62Lucius Quinctius Cincinnatus (519-430 p.n.e.) ........................................................................72Ludovicus I ks. legn. (1313-1398), s. Bolesława III .......................................................*28, *40Ludovicus II kr. Czech i Węgier (1506-1526) ..................................................88, *51, *52, *53Ludovicus hr. de Friburg .........................................................................................................112

MMagdalena (Madeleine) de Valois (1443-1495)......................................................................*47Magnus bp wrocł. (1141-1146?) ...............................................................................................62Magnus comes wrocł. (XI/XII w.) ..........................................................................................*34Maltzan Joachim III, baron, pan Sycowa i Milicza (1559-1625) .............................86, *61, *62Maltzan (Malzan), baronowie (ród) ....................................................................................41, 69Mansfeld, Bruno v., hr. (1576-1644) .......................................................................................*62Marcus Aurelius Antoninus ces. rz. (121-180) ...........................................................................2Marcus (opat premonstratensów) ............................................................................................*18Maria (Habsburżanka) (1505-1558), ż. Ludwika II Jagiellończyka, kr. Czech i Węgier .......*53Martialis, Marcus Valerius (40-ok. 102/104) ............................................................................31Martinus V papież (1417-1431) ..............................................................................................*44Matthias (Maciej) arcyks. Austrii, k. Czech i Węgier, ces. SRI

(1557-1619) .............................86, 87, 88, 89, 90, *29, *31, *32, *49, *50, *59,*64Matthias Corvinus kr. Węgier (1443-1490) ......................................................88, 116, *49, *50Maximilianus I kr. Niemiec, ces. SRI (1459-1519) ............................................................8, *51Maximilianus II kr. Niemiec, Czech i Węgier, ces. SRI

(1527-1576) ......................................................89, 98, 131, *55, *57, *58, *62, *65Mechtild (Matylda) († 1298) c. Ottona V Długiego mrgr. brandenb. ....................................*38

Page 24: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 147 -

Indeks osób

Meggau, Leonhard Helfrid von, hr. (1577-1644) ...................................................................*62Meibomius, Henricus ................................................................................................................66Melanchthon, Philipp (1497-1560) .............................................................................21, 53, *71Menhart (Magnardus) z Hradce (ok. 1390-1449) ...................................................................*46Mettich von, hrabiowie ............................................................................................................70Metzler (ród) ...........................................................................................................................*67Michna, Pavel z Vačinova († 1632) ........................................................................................143Micislaus (Mieszko) I, ks. Polski (ok. 922/945-992) ....................................................60, 61, *8Micislaus (Mieszko Plątonogi) (ok. 1131/46-1211) ...............................................................*34Micislaus (Mieszko) II Lambert ks. Polski (990-1034) ........................................................... 61Mikołaj p. NicolausMoibanus, Ambrosius (1494-1554) ................................................................................*12, *52Monavius (Monau) (ród wrocł.) .............................................................................................*67Monavius, Jacobus (1546-1603) .....................................................................................*70, *74Montanus, Johann (1525-1595) ................................................................................................15Montferrat, margrabiowie ........................................................................................................84Morell (Morel), Féderic (1558-1630) ......................................................................................B3

NNankerus bp wrocł. (1326-1341) ..............................................................................................63Nicolaus II ks. opol. (1476-1497) .....................................................................................99, *31Nicolaus II ks. opawski (1318-1365) ................................................................................85, 110Nicolaus VI ks. karniowsko-racib. († 1506) ...........................................................................127Nostitz, Caspar von († 1484) ..................................................................................................*31

OOelhafen von Schöllenbach, Leonhard von (1574-1619) .................................................*4, *61Oppersdorff von, hrabiowie .........................................................................................33, 35, 70Ortelius, Abraham (1527-1598) ................................................................................................22Otter, Wenzel (1552-1614) ......................................................................................................131Otton III kr. Niemiec, ces. SRI (980-1002) ................................................................................3Otton IV kr. Niemiec, ces. SRI (1176/82-1218) .......................................................................66Otton V Longus mrgr brandenb. († 1298) ..............................................................................*38Ottocarus I Přemysl kr. Czech (rządy 1197-1230) .................................................................. 111Ottocarus II Přemysl kr. Czech (rządy 1253-1278) ................................................*19, *27, *38

PParchwitz, von (ród) ..................................................................................................................70Pascalius, Carolus (Paschal, Carlo) (1547-1625) .....................................................................84Pauermeister (Pauermaister), Tobias .........................................................................................84Paulus II papież (1464-1471) ............................................................................................68, *49Pernštejna, Vilem II z (1436-1521) .........................................................................................*30

Page 25: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 148 -

Indeks osób

Pernštejna, Hynek Ptáček (Ptasco) z (von Pirkstein) (404-1444) ...........................................*46Pescennio Nigro (Gaius Pescenius Niger) (ok. 140-194) .......................................................*74Petrarca, Francesco (1304-1374) ............................................................................................*42Petrus I bp wrocł. (1074-1111) ..................................................................................................62Petrus II Nowack (Nowag), bp wrocł. (1447-1456) .................................................................63Petrus de Habach .....................................................................................................................115Petrus Vlostides (Petrus Comes, Durinus Danus, Piotr Włostowic)

(ok. 1080-1153) ............................................................................................*17, *18Peucerus, Caspar (1525-1602) ....................................................................................................3Philippus VI kr. Francji (1293-1350) ......................................................................................*42Philippus (Filip Szwabski) kr. Niemiec (1177-1208) ............................................................. 111Piastowie (ród) ..........................................................................................................................67Piccolomini, Enea Silvio (1405-1464) ......................................................87, *12, *46, *47, *48Pietro Colonna (1078-1108), pan Colonna, Monteporzio, Zagarola i Gallicano ......................68Pindar (522/18-445 p.n.e.) ......................................................................................................*69Pistoris, Modestinus (1516-1565) .............................................................................................77Pius II papież (1458-1464) ......................................................................................................*48Platina, Bartolomaeo (1421-1481) ............................................................................................68Platon (428/27-348/47 p.n.e.) ...................................................................................................54 Plaut (Titus Maccius Plautus) (254-184 p.n.e.) ..................................................................2, *23Pliniusz St. (23-79) ............................................................................... Br, 17, 18, 20, 24, 56, 57Pliniusz Mł. (61/62-113/115) ....................................................................................................93Podiebrad (ród) .........................................................................................................................68Poley, Christoph von (1561-1637) ............................................................................................*4Polheim, Gundaker von (ok. 1615-1622) Prezydent Kamery Nadwornej ..............................*62Popel von Lobkowitz, Zdenko Adalbert (Popel z Lobkovic, Zdenk Vojtch) (1568-1628) .........................................................................................................*62Poppo von Osterna (1252/53-1256) wielki mistrz Zakonu Niemieckiego ............................*28Posthius, Johannes (1537-1597) ...............................................................................................16Praschma, hrabiowie ................................................................................................................49Precislaus (Przeczlaw) von Pogarell (z Pogorzeli), bp wrocł. (1341-1376) ...................7, 37, 63Primislaus II (Przemysł II) ks. wlkp., kr. Polski (1257-1296) ................................................*38Primislaus (Przemko) ks. ścinawski († 1289) .....................................................................42, 44Promnitz von, baronowie (ród) ...........................................................................................44, 69Promnitz, Abraham von († 1613) ....................................................................................*61, *62Promnitz, Balthasar von, bp wrocł. (1539-1562) ..........................................................44, 63, 91Promnitz, Heinrich Anselm von (1564-1622) ...........................................................................41Promnitz, Weighart von ..............................................................................34, 86, 131, *61, *62Proßkau von, hrabiowie ...............................................................................................46, 49, 70Pucher von der Puche, Johann (1575-1625) .....................................................................*4, *61

Page 26: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 149 -

Indeks osób

Pückler von, hrabiowie ............................................................................................................34

RRechenberg von, hrabiowie i baronowie (ród)....................................................................42, 45Rechenberg, Kaspar von († 1612)...........................................................................................*61 Reder von, hrabiowie i baronowie ......................................................................................70, 74Reder, Georg von († 1598) ......................................................................................................*61Rehdiger (ród) .........................................................................................................................*67Rehdiger, Ernst Friedrich von (1588/89-1636) .........................................................................74Rehdiger, Nicolaus II von (1525-1587) ............................................................................75, *74Rehdiger, Thomas von (1540-1576) ...............................................................*13, *14, *70, *74Rehdiger, Wilhelm St. von (1591-1658) ..................................................................................74Reibnitz (ród śl.) .......................................................................................................................74Reichel (ród wrocł.) ........................................................................................................*33, *67Reichel, Jacob († 1613) ............................................................................................................*4Reineccius, Reinerus (1541-1595) ........................................................................................3, *8Reussius (Reuss), Andreas (1536-1603) .................................................................................*75Redern (Rhedern), baronowie (ród) ..............................................................................46, 47, 49Rigault (Rigaltius), Nicolas (1577-1654) .................................................................................73Rupertus (Robert) I bp wrocł. (1127-1142) ..............................................................................62Röber (ród śl.) ...........................................................................................................................74Rösner, Georg (ze Świdnicy) ....................................................................................................87Roggendorf, Wolfgang von (1483-1540) ..................................................................................86Rosenberg, Heinrich IV von (Rožmberka, Jindřich IV z) (1427-1457) .................................*46Rosenberg, Jodok von, bp wrocł. (1456-1467) .........................................................63, *46, *48Rosinus, Bartholomäus (1520-1586) ........................................................................................53Rothkirch von (ród) ...................................................................................................................74Rottwitz (ród śl.) .......................................................................................................................74Rudolphus I kr. Niemiec (1218-1291) ....................................................................................*45Rudolphus I (Askańczyk, „Senior Dux”) ks. saski (ok. 1284-1356) ......................................115Rudolphus II ces. SRI (1552-1612) ........................13, 68, 86, 89, 130, 143, *38, *57, *58, *59Rudolphus II (Askańczyk, „Junior Dux“) elektor Saksonii-Wittenbergii

(ok. 1307-1370) ....................................................................................................115Rudolphus IV ks. Austrii, landwójt Szwabii i Alzacji (1339-1365) .......................................112Rudolphus de Ravensburg ......................................................................................................112Rudolphus de Wertheim ..........................................................................................................115Rudolphus von Rüdesheim bp wrocł. (1468-1482) ..........................................................63, *49

SSádlo ze Smilkova, Jan (Johannes de Costelitz) .....................................................................*34Salánki, Ágoston, bp Raab (Győr) (1445-1466) .....................................................................*48

Page 27: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 150 -

Indeks osób

Salvianus von Marseille (Maßiliensis) (ok. 400-480) ....................................................... [ ):(3r ]Salza, Jacob von, bp wrocł. (1520-1539) ..............................................................63, 86, 91, *54Sarotzki (Scherotzki) von (ród śl.) ............................................................................................34Sauerma von (ród) ...................................................................................................................*67Sbigneus (Zbigniew) ks. Polski (rządy 1102-1107) ............................................................4, *34Sbigneus (Zbigniew Oleśnicki), kard. (1389-1455) ...................................................................8Sidonius, Cajus Sollius Apollinaris (ok. 430-489)....................................................................73Skála z Doubravy (Dubravius), Jan (ok. 1486-1553) .........8, 11, 25, 37, 90, 107, *32, *38, *53Scaliger, Julius Caesar (1484-1554) .........................................................................................11Schaffgotsch, hrabiowie (śl. ród szlach.) ......................................................................35, 48, 69Schebitz, von (ród śl.) .............................................................................................................*67Scheibe, Johann .......................................................................................................................*32Schedel, Hartmann (auctor magni Chronici) (1440-1514) ...........................................12, 24, 52Scherotzki p. SarotzkiSchilling, Daniel von ..............................................................................................................*75Schleinitz, Haugold von ..........................................................................................................*32Schmidius (poeta) ...................................................................................................................*76Schmidt, Henricus .....................................................................................................................*4Schoenaich von, baronowie (dłuż. i śl. ród szlachecki) ......................................................32, 70Schoenaich, Georg von, baron (1557-1619) .....................................................................54, *62Schoenaich, Johann (Hans) Georg von, baron (1567/68-1618) ..............................................*62Schönberg, Diettrich († ok. 1498) ...........................................................................................*32Schönborner, Georg (1579-1637) .........................................................................[Ar], Bv, 51, 83Scholtz, Johann (1570-1624) ....................................................................................................*4Scholtz von Rosenau, Laurentius (1552-1599) ...............................................................*24, *75Schwab von Buchen, Johannes Baptist († 1615) ......................................................................*4Schwen(c)kfeld von Ossig, Caspar (1490-1561) ....................................................17, 18, 29, 34Schubartus, Chrysostomus ........................................................................................................39Scipio (ród rz.) ..........................................................................................................................94Scultetus, Georg bp sufragan wrocł. (1604-1613) ..................................................................*63Sebisch (Säbisch), Adam von (1571-1638) ......................................................................*4, *61Sedlnitzki (Sedlničti z Choltic) (moraw.-śl. ród szlach.) ..........................................................70Serranus (ród rz.) ......................................................................................................................72Seyssel (Sesellius), Claude de (1450-1520) ..............................................................................98Sidonius Apollinaris (430-489) .................................................................................................73Sigemundus, David (pseud. Cassovius Hungarus) .................................................................*22Sigismundus I Priscus (Stary) kr. Polski (rządy 1506-1548) ............91, 121, 128, *21, *51, *54Sigismundus a Luxemburgio (Zygmunt Luksemburczyk) ces. SRI

(1368-1437) ..............................................................................68, 87, *33, *44, *48Sigismundus Augustus kr. Polski (1520-1572) .......................................................................*54

Page 28: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 151 -

Indeks osób

Siroslaus (Żyrosław) I bp wrocł. (1112-1120) ..........................................................................62Siroslaus (Żyrosław) II bp wrocł. (1170-1198) .........................................................................62Sitsch, Johann VI bp wrocł. (1600-1608) ...........................................................................63, 91Solon († ok. 560 p.n.e.) ...........................................................................................................*69Sonneck, hrabiowie p. SuneghSteinbergerus (Steinberg), Nicolaus († 1607) .........................................................................*72Stein, George von († ok. 1490/97) ....................................................................................90, *50Sternberg, Adam II St. (Adam II Starši ze Šternberka) (1575-1623) .....................................143Šternberka, Zdeněk Konopišt’ský ze (1420-1476) ................................................................*50Stosch von, baron (z Czerniny) .................................................................................................48Süleyman I (1494-1566) ...........................................................................................88, *52, *56Sunegh (Sonneck, Soneck) von, hrabiowie i baronowie ...................................................32, 70Swertius, Franciscus (1567-1629) ..........................................................................................*14

TTacyt p. Cornelius TacitusTheodoricus Bojernus († 1381, nie potwierdzony bp wrocł.) ..................................................63Theodosius I ces. rz. (347-395) .................................................................................................73Thietmar bp Merseburga (975-1018) ..............................................................................3, 22, 60Tilenus (Aurimontanus), Georgius (1557-1590) .....................................................................*67Timotheus bp wrocł. (1045?) ....................................................................................................62Tomasz I bp wrocł. (1232-1268) ...............................................................................................62Tomasz II bp wrocł. (1270-1292) .......................................................................................44, 62Trozendorff, Valentin (1490-1556) ...........................................................................................54Tschirnhaus (Tschirnhauß) hrabiowie (ród) ..............................................................................70Tyrteusz, Tyrtajos (VII w. p.n.e.) ............................................................................................*36

UUlpian (ok. 173-223) ...............................................................................................................*76Ulricus (protonotarius) ............................................................................................................112Ulrich V, hr. von Helfenstein ..................................................................................................115Ulricus hr. von Kyburg ...........................................................................................................112Urbanus bp wrocł. (973-1005?) ................................................................................................62Ursinus, Franciscus (1569-1615) ............................................................................................*63Ursinus, Zacharias (1534-1583) ..............................................................................................*75Ursinus Velius, Kaspar (1493-1539) .........................................................................................53Uthmann von Rathen, Kilianus (1569-1621) ............................................................................*4

VVechner, Daniel (1572-1632) ....................................................................................................23Venediger, Daniel (1580-1646) ................................................................................................B3Vince, Bátyai (Szilassy) bp Vác (1450-1473) .........................................................................*48

Page 29: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 152 -

Indeks osób

Victorinus (Wiktoryn z Podiebradów) ks. zięb. i opawski (1443-1492)...................................67Vtislaus (Petrus Vlostides?) ....................................................................................................*34

WWacker von Wackenfels, Johann Matthias (1550-1619) .................................................*24, *75Wacław p. WenceslausWaldstein von, Adam Mł., burgr. (1569-1638) .......................................................................*62Waltherus bp wrocł. (1149-1169) ..............................................................................62, *11, *18Warron (Marcus Terentius Varro) (116-27 p.n.e.) ...............................................................56, 57Weger, Johannes ........................................................................................................................*4Weinrich, Martin († 1606) ......................................................................................................*73Wenceslaus I kr. Czech (rządy 1230-1253) ............................................................................*38Wenceslaus I ks. legn. (1310/18-1364), s. Bolesława III ................................................*28, *40Wenceslaus I ks. ciesz. (1413/16-1474) ......................................................................................8Wenceslaus II kr. Czech (1271-1305) .......................................................................................87Wenceslaus II ks. legn., bp wrocł. (1382-1417) ........................................................................63Wenceslaus III kr. Czech (1289-1306) ......................................................................................82Wenceslaus IV kr. Czech (rządy 1378-1419) ....................................................87, *33, *44, *69Wernerus hr. von Hohemberg .................................................................................................112Wilhelm III (Mężny) ks. saski (1425-1482) ...........................................................................*47Wilhelm III von Henneberg-Schleusingen (1434-1480) .........................................................*32Wirth, Georg (z Głogowa) ........................................................................................................87Wit de Habdank (Vitus von Habdank) bp wrocł. (1319-1326) .................................................62Wladislaus I Hermanus ks. Polski (rządy 1079-1102) ........................................................4, *34Wladislaus II kr. Węgier i Czech

(1456-1516) .......................................38, 54, 88, 90, 91, 97, 99, 107, 116, 121, 128, ......................................................*29, *30, *32, *34, *39, *43, *50, *51, *52, *54

Wladislaus II (Wygnaniec) ks. zwierzchni Polski, ks. śl. (1105-1159) ............................40, *34Wladislaus III (Warneńczyk) (1424-1444) .............................................................................*46Wladislaus, ks. kozielski i bytomski (1277/1283-1352) .........................................................*40Wladislaus, ks. legn. (1277/83-1352) ....................................................................................*39Wladislaus ks. śl., abp Salzburga (1237-1270) ...............................................................*36, *37Wladislaus Locticus (Łokietek) kr. Polski (1260/61-1333) ..........................................8, 82, *40Wladislaus Posthumus p. Ladislaus Posthumus Würben von, hrabiowie i baronowie (śl.-moraw. ród rycerski) .........................................34, 70Würben, Andreas von, hr. .........................................................................................................47Würben, Franciscus von, hr. ....................................................................................................47Würben, Stephan von, hr. .........................................................................................................47

ZZápolya (Zapolia), István († 1499) ...................................................................................90, *31

Page 30: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 153 -

Indeks osób

Zasius, Johann Ulrich (1521-1570) .........................................................................................*56Zedlitz, hrabiowie (ród) ................................................................................................33, 70, 74Zedlitz, Hans Georg von (1579-1620) ....................................................................................131Zedlitz und Neukirch, Sigismund von (1536-1613) ...............................................................*62Zedlitz und Neukirch, Wenzel von (1551-1613)...............................................................76, *62Zedlitz und Nimmersatt auf Bolkenhain, Wladislaus († 1628?) ...............................................33Zettritz p. też CzettritzZettritz, Georg .........................................................................................................................*34Zygan (Zigan, Czigan) (ród śl.) ................................................................................................35

Page 31: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 154 -

Personenregister

Seitenzahlen mit * beziehen sich auf die Breslo-Graphia.Abkürzungen:

Bf. (Bischof),Erzhz. (Erzherzog),G. (Gemahlin),Gf. (Graf),Fh. (Freiherr),Hptm. (Hauptmann),HRR (Heiliges Römisches Reich),Hz. (Herzog),Kg. (König),Ks. (Kaiser),Kurfst. (Kurfürst),S. (Sohn),T. (Tochter).

AAcidalius, Valens (1567-1595) ..................................................................................*6, *74, *75Adam Wenzel, Hz. v. Teschen (1574-1617) ............................................................................*62Aeschylos (525-456 v. Chr.) ...................................................................................................*69Agricola, Georg (1494-1555) ....................................................................................................14Albert, Paul (von Radolfzell), Bf. v. Breslau (1557-1600) .....................................63, 64, 65, 91Albertus (Albrecht) II. v. Habsburg, Kg. v. Ungarn u. Böhmen, röm.dt. Kg.

(1397-1439) ....................................................................................88, *45, *48, *49 Albertus de Tanhusen ..............................................................................................................112Aledramus Markgf. v. Montferrat (961/67-vor 991) ................................................................84Alexander Jagiello Kg. v. Polen (1461-1506) ...........................................................................91Alfons VI. Kg. v. Leon u. Kastilien (1040-1109) .....................................................................84Althamerus, Andreas (vor 1500-um 1534) ...............................................................................22Anaxagoras (499-428 v. Chr.) .................................................................................................. B3Andlo, Petrus de ........................................................................................................................84Anna, G. von Ferdinand I. Kg. von Böhmen, röm.dt. Kg., Ks. HRR (1503-1547) ..................88Anna von Böhmen (1204-1265), G. v. Heinrich II. Pius ........................................*19, *20, *28Anna Austriaca s. Maria (Anna Austriaca)Apollonius Rhodius (295-215 v. Chr.) ......................................................................................85Arnoldus de Wart ....................................................................................................................112

Page 32: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 155 -

Personenregister

Artzat von Schotkau, Kaspar (1571-1621) ...............................................................................*4Atilia (röm. Familie) .................................................................................................................72Auersperg zu Schönberg, Johann Fh. v. ...................................................................................86Ausonius (310-393) ................................................................................................................B2v

BBafor, Balthasar v. († 1620) ....................................................................................................*62Banck, von (Adelsfamilie) ..............................................................................................*33, *67Bartholomaeus (Apostel) ........................................................................................................*12Báthory, Stephan Fst. v. Siebenbürgen, Kg. v. Polen (1533-1586) .........................................*57Beess (Bess, Biess), Gfen v. (Familie) ................................................................................45, 69Bellius, Johann (aus Pribus) ....................................................................................................*49Bernardus Clarevallensis (Bernhard v. Clairvaux) (1090-1153).............................................*35Berthold v. Neuffen .................................................................................................................112Berthold, Gf. v. Meran ............................................................................................................*35Bertius, Petrus (1565-1629) ......................................................................................................74Bielitzer, Matthias (1578-1620) ......................................................................................... [):(3v]Bock (Bockius), Wolffgang v. († ca. 1545) ..............................................................................90Boleslaus I. Hz. v. Böhmen (935-972) ......................................................................................60Boleslaus (Bolko) I. Hz. v. Jauer u. Schweidnitz (1252/56-1301) .............................33, 34, *39Boleslaus II. Calvus Hz. v. Schlesien († 1278) ...............................................................*34, *36Boleslaus II. Hz. v. Oppeln (vor 1300-1356) ..........................................................................*40Boleslaus III. Hz. v. Breslau, Liegnitz und Brieg (1291-1352) ........................37, *28, *39, *40Boleslaus III. Großfst. v. Polen (1085-1138) ................................................................... 38, *34Boleslaus IV. Crispus, Seniorhzg. v. Polen (1146-1173) ............................................................4Boleslaus, Markgf. v. Mähren († 1241) ..................................................................................*28Boleslaus Altus (Procerus) Hz. v. Schlesien († 1201) ........................................40, 62, *34, *40Boček (Bosco, Boschko, Boczek) v. Kunstadt, Reichsgf. v. Bernegg u. Nidda .......................68Botero, Giovanni (um 1544-1617) ............................................................................................51Braun, Fh. v. (Familie) ..............................................................................................................69Bresen, Familie v. .....................................................................................................................39Bretislaus I. (Praedislaus) Hz. v. Böhmen (um 1005-1055) ...................................................*27Bruntálský z Vrbna (Würben u. Freudenthal) (Familie) ...........................................................34Bruto, Giovanni Michele (1517-1592) ...................................................................................*78Buchholzer, Abraham (1529-1584) .........................................................................................*71Bucretius (Rindfleisch), Daniel (1562-1621) ..........................................................................*75Budovec, Václav z Budova (1551-1621) ................................................................................*62Burchardus v. Erbach (B. v. Ellerbach?) .................................................................................115Burghaus, Nicolaus Gf. v. (1562-1619) ..................................................................................106Burghaus, Sigmund Gf. v. († 1611) ........................................................................................131

Page 33: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 156 -

Personenregister

CCaesar (100-44 v. Chr.) ...............................................................................................................3Calixtus III. Papst (1455-1458) ...............................................................................................*48Carolus I. Hz. v. Münsterberg-Oels (1476-1536) .........................................68, 91, 92, 127, *60Carolus II, Hz. v. Oels u. Münsterberg (1545-1617) ................................................*61, *62, 65Carolus IV. röm.dt. Kg., Kg. v. Böhmen, röm.dt. Ks.

(1316-1378) ..............................................82, 84, 85, 87, 98, 110, *9, *19, *42, *43Carolus V. röm.dt. Kg. Ks. HRR (1500-1558) ....................................98, 101, *8, *54, *75, *77Carolus VII. (der Siegreiche) Kg. v. Frankreich (1403-1461) ........................................*47, *48Carolus (von Innerösterreich. Posthumus) Erzhz. v. Österreich (Bf. v. Breslau)

(1590-1624) ............................................................................................................63Carolus Christophorus Hz. v. Münsterberg-Oels (1545-1569) .................................................98Carolus Magnus röm. Ks. (747/48-814) .................................................................... 66, 68, *35Caselius, Johannes (1533-1613) .............................................................................................*70Casimirus I. Hz v. Polen (1016-1058) ..............................................................61, *11, *34, *35Casimirus I. Hz. v. Teschen (um 1280/90-1358) ....................................................................*40Casimirus II. Hz. v. Teschen (1449/52-1528) .....................................................91, 99, 121, 128Casimirus III. Kg. v. Polen (1310-1370) .....................................................................................8Casimirus IV. Kg. v. Polen (1427-1492) .............................8, 121, *29, *30, *32, *34, *47, *50Cato (röm. Geschl.) ...................................................................................................................72Celtis, Konrad (1459-1508) ......................................................................................................12Ceslaus (Czesław), Dominikaner (um 1175-1242) .................................................................*19Chytraeus, Nathan(ael) (1543-1598) ......................................................................................*14Cicero (106-43 v. Chr.) .............................................................................................................71Clemens Bf. v. Breslau (1005-1027?) .......................................................................................62Clemens VII. Papst (1523-1534) ............................................................................................*36Columella († um 70) .................................................................................................................57Conradus I. Hz. v. Glogau (1228/31-1273/74)1 .............................................................* 38, *39Conradus III. röm.dt. Kg. (1138-1152) .....................................................................................68Conradus IV. Hz. v. Oels (Bf. v. Breslau) (1380/86-1447) .......................................................63Conradus IX. Nigrus (der Schwarze) Hz. v. Oels (um 1415-1471) ........................................*49Conradus, Hz. v. Glogau (1146/57-1180/90) ..................................................................*34, *35Conradus de Laslan (Laslau) (Abt 1329-1363) ......................................................................*18Constantinus I (Konstantin d. Gr.) röm. Ks. (272-337) ............................................................73Cornelius Tacitus (1. Jh. n. Chr.) .........................................................................................12, 72Crato von Krafftheim, Johann (1519-1585) ....................................................................*70, *75Cujas (Cuiacius), Jacques (1522-1590) ....................................................................................71

1 Henel folgt hier dem Irrtum von Dlugossus und Dubravius. Herzog Conradus war zu dem Zeitpunkt, den Henel anspricht, nicht mehr am Leben. Gemeint ist vielmehr sein Sohn Heinrich III. Hz. von Glogau (1251/60-1309). Siehe dort.

Page 34: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 157 -

Personenregister

Cunradus, Caspar (1571-1633) ...............................................................................................B2v

Cureus, Joachim (1523-1573) .............................................................4, 32, 38, 50, *8, *37, *40Cuspinian, Johannes (1473-1529) .............................................................................................98Cyprianus Bf. v. Breslau (1201-1207) ......................................................................................62Czettritz, Herrmann v. (Zettercius, Zettritz) .......................................................................22, 86Czettritz (Zettritz, Cetericus), Ulrich v. ..........................................................................*34, *52

DDampierre, Henri Duval Gf. v. (1580-1620) ...........................................................................*62Della Scala (Geschl. in Verona) ................................................................................................84Demokrit (460-371 v. Chr.) ....................................................................................................... Br

Dietrichstein, Franz v. (Bf. v. Olmütz) (1570-1636) ...............................................................*59Długosz (Dlugossus, Longus), Jan (1415-1480) ...............................................................*8, *45Dobschütz, Adam v. (1558-1624) .............................................................................*4, *61, *67 Dobschütz, Bartholomäus v. (1568-1637) ................................................................................*4Dohna, Burggf. von (schles. Familie) ...........................................................................48, 49, 69Dohna, Abraham II. Burggf. v. (1561-1613) ...........................................................................*61Dohna, Karl Hannibal Burggf. v. (1588-1633) .......................................................................*61Domitius Ulpianus (ca. 170-223) ............................................................................................*76Domnig (Dominicus), von (Breslauer Familie) ......................................................................*33Domnig (Dombnig, Dompnig), Heinrich (Heinze) v. (1465-1490) ........................................*50Donat, von (mähr.-schles. Familie) ...........................................................................................69Dubravius s. Skála z DoubravyDubrawka v. Böhmen (um 925-977), T. v. Boleslaw I. v. Böhmen ..........................................60Dudith (Dudithius), Andreas (1533-1589) ......................................................*57, *74, *75, *78

EEder, Bernhard (1561-1619) ...................................................................................................*12Egloff de Friburg .....................................................................................................................115Eitel-Friedrich II. Gf. v. Hohenzollern (1452-1512) .................................................................68Elisabeth Hl. (1207-1231) ...............................................................................................*33, *45Elisabeth (G. v. Johannes v. Luxemburg, T. v. Kg. Wenzel II.) (1292-1330) .....................82, 87Elisabeth v. Luxemburg (T. v. Sigismundus Kg. v. Ungarn, Böhmen; Ks. HRR)

(1409-1442) ............................................................................................88, *45, *46Elisabeth (G. v. Casimirus IV. Kg. v. Polen, T. v. Albrecht II. Kg. v. Ungarn)

(1436-1505) ....................................................................................................*32, 88Elisabeth (G. v. Sigismundus Augustus, Kg. v. Polen) (1526-1545) ......................................*54Ennius (239-169 v. Chr.) ...........................................................................................................53Erasmus von Rotterdam (1465/69-1536) ..................................................................................13Ernst Hz. v. Sachsen (1441-1486) ...........................................................................................*29Ernst Erzhz. v. Österreich (1553-1595) ..................................................................................*56

Page 35: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 158 -

Personenregister

Euripides (um 480-406 v. Chr.) ...............................................................................................108

FFaber (Fabrus) gen. Köckritz, Franciscus (1497-1565) ............................................. B2, 3, 7, 27Fabricius, Georgius (1516-1571) ........................................................................14, 90, *30, *32Falkenburg, Gerhard (1538-1578) ..........................................................................................*13Ferdinand Erzhz. v. Österreich, Landesfürst von Tirol (1529-1595) ................................86, *53Ferdinand I. Kg. v. Böhmen, röm.dt. Kg., Ks. HRR

(1503-1564) .......................33, 45, 69, 86, 88, 89, 90, 101, 131, *53, *54, * 65, *77Feschius (Fersius), Johannes (1558-1611) ...............................................................................B2Flavius Gratianus (359-383) .....................................................................................................80Flavius Valentinianus röm. Ks. (321-375) ................................................................................80Flavius Valens röm. Ks. (328-378) ...........................................................................................80Franciscus, Bf. v. Breslau (1181-1191?) ...................................................................................62Franciscus de Assisi (1181/82-1226) ......................................................................................*16Freher (Freherus), Marquard (1565-1614) ........................................................................84, *45Frencelius, Salomon (1564-1605) .............................................................................................13Fridericus I. Barbarossa, dt. Kg. u. Ks. (1122-1190) ....................................................4, 73, *35Fridericus II., dt. Kg. u. Ks. (1194-1250) ................................... 66, 68, 110, 112, 114, 115, *48Fridericus II. v. Liegnitz-Brieg (1480-1547) ..........................................54, 69, 86, 91, 127, *31Fridericus III., dt. Kg. u. Ks. (1415-1493) ................................................................68, *46, *48Fridericus v. Waltse (Walsee) ..................................................................................................115Friedrich IV. Hz. v. Teck, Landvogt im Elsaß († 1413)2 .........................................................115Frycz (Fricius) Modrzewski, Andrzej (um 1503-1572) ............................................................71Fürst von Kupferberg, Joseph (1564-1620) ......................................................................*4, *62Fürst von Kupferberg, Michael (1568-1621) ..........................................................................*15Fürstenberg, Albrecht I. v. (1577-1599) ..................................................................................*62

GGailius (Gail), Andreas (1526-1587) ......................................................................................*22Gaius Pescennius Niger (um 135/140-194) ............................................................................*74Geisler, Andreas v. (1572-1624) .......................................................................................86, 131Georgius II. Hz. v. Liegnitz-Brieg (1523-1586) ................................................................13, 54Georgius Podiebradus, Fh. v. Cunstadt, Kg. v. Böhmen

(1420-1471) ..........................................................67, 68, 85, 88, *29, *46, *48, *49Georg der Fromme, Markgf. v. Brandenburg-Anspach (1484-1543) .................................38, 86Gerhardus v. Waltse (Walsee) (Eberhard VII. † 1371?)3 .........................................................115Gerlach von Nassau Erzbf. v. Mainz (1322-1371) .................................................................115

2 Es ist nicht zu ermitteln, ob es sich um Friedrich II. v. Teck (†1390) oder Friedrich IV. v. Teck († 1413) handelt.3 Hier liegt wahrscheinlich ein Irrtum Henels vor: Im Jahr 1348, über das er schreibt, waren ein Fridericus v. Walsee

und ein Eberhardus v. Walsee bekannt, jedoch kein Gerhardus.

Page 36: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 159 -

Personenregister

Gerstmann, Martin Bf. v. Breslau (1574-1585) ............................................35, 63, 91, *57, *58Giovanni da Capistrano (1386-1456) ......................................................................................*15Godefridus Bf. v. Breslau (969-973?) .......................................................................................62Godefroy (Godofredus), Théodore (1580-1649) ......................................................................98Goldast, Melchior, gen. v. Haiminsfeld (1578-1635) ...............................................................98Gotfried III. Fh. v. Brauneck (de Brunecke) (1306-1354) ......................................................115Gregorius XI. Papst (1370-1378) ..............................................................................................61Gregorius XIII. Papst (1572-1585) ...........................................................................................65Gross, Friedrich (um 1540-1598) ...........................................................................................*14Grunaeus, Simon (1564-1628) ................................................................................................*14Gruterus, Janus (1560-1627) ...............................................................................................74, 75Gundel, Philipp (1493-1567, aus Passau) .................................................................................90Guntherus (frz. Zisterzienser, Dichter) ...............................................................................21, 97

HHan (Hahn, Gallus), Bonaventura Bf. v. Breslau (1596-1599) .....................................63, 64, 65Heyde, Johann (Hans) von dem (1469 Vizehptm. zu Breslau) ...............................................*50Hardegg (Hardeck), Georg Friedrich Gf. (1568-?) .................................................................*62Hardegg (Hardeck), Johann Gf. ................................................................................................86Haugwitz, Peter v. Bf. v. Naumburg (1434-1463) ..................................................................*30Haunold (Breslauer Familie) ...................................................................................................*67Haunold, Achaz (1478-1532) ..................................................................................................*54Haunold, Johann (1557-1617) ..................................................................................*4, *60, *62Háyek z Hayjku, Tadeáš (Hagecius, Thaddeus) (1525-1600) ...................................................82Hedwig (Hl.) († 1243, G. v. Henricus I. Hz. v. Schlesien) ...........36, 40, 48, *17, *20, *35, *36Hedwig (Schwester v. Hz. Heinrich IV. Probus) (um 1252-1300) .........................................*37Helwig, Martin (1516-1574) ...............................................................................................4, *25Henricus (von Würben) Bf. v. Breslau (1302-1319) .........................................................62, *39Henricus II. dt. Kg. u. Ks. (973-1024) ....................................................................................*36Henricus IV. dt. Kg. u. Ks. (1050-1106) ...............................................................................4, 68Henricus V. dt. Kg. u. Ks. (1086-1125).....................................................................................38Henricus VII. röm.dt. Kg. u. Ks. (um 1275-1313) ....................................................82, 114, *40Henricus III. Kg. v. Frankreich (Valois) (1551-1589) ....................................................*58, *56Henricus (d. Ä.), Hz. v. Münsterberg (1448-1498) ...................................................................68Henricus (d. J.), Hz. v. Münsterberg ( 1452-1492) ...................................................................67Henricus I. Hz. v. Fürstenberg u. in Jauer († 1346) ..................................................................82Henricus I. Barbatus Hz. v. Schlesien († 1238) ............................7, 38, 41, 48, 61, 62, *35, *36Henricus II. Pius Hz. v. Schlesien (1196-1241) ....................36, 40, 48, *17, *19, *20, *28, *36Henricus III. Hz. v. Schlesien (1222/30-1266) ...............................................................*36, *37 Henricus IV. Probus Hz. v. Breslau (1257/58-1290) ...........................................4, *12, *37, *38Henricus V. ab 1290 Hz. v. Breslau (1245/50-1296) ......................................................*38, *39

Page 37: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 160 -

Personenregister

Henricus VI. Hz. v. Breslau (1294-1335) .................................................................56, *39, *40Henricus XI., Hz. v. Liegnitz (1539-1588) ...............................................................................53Henricus XI. Hz. v. Freistadt und Crossen († 1476) ...............................................................*31Henricus de Parisiis (notarius) ................................................................................................112Henscher, Christophorus (1568-1620) ..............................................................86, *18, *60, *62Herberstein, Siegmund von (1486-1588) ................................................................................*53Hermannus, Johannes (1527-1605) ..................................................................................*4, *75Hermannus comes de Friburg .................................................................................................112Hertelius, Elias († 1621) .........................................................................................................*62Hesler (Hessler, Heseler) von Waldau, Daniel (1554-1620) .....................................*4, *60, *62Heß (Hessus), Johannes (1490-1547) .............................................................................*14, *52Hieronymus Stridoniensis (347-419) ........................................................................................14Hieronymus Bf. v. Breslau (1051-1062) ...................................................................................62Hofkirchen, Georg Andreas v. (1562-1623) ............................................................................*62Hohberg, Gfen v. (Familie) .......................................................................................................34Hohenlohe, Kraft II. v. (1313-1344) .......................................................................................115Hohenzollern, Johann II. v. Burggf. v. Nürnberg (1310-1357) ...............................................115Horaz (65-8 v. Chr.) .................................................................................................B2, *23, *79Hörnig, v. (Breslauer Familie) ........................................................................................*67, *33Hörnig (Hörnigk) , Heinrich v. (1565-1627) ....................................................................40, *60Hyacinthus, Hl. (Jacek Odrowąż) (1183-1257) ......................................................................*19

IIanus Pannonius Bf. v. Fünfkirchen/Pécs (1434-1472) ..........................................................*16Illéshásy, Gáspár Gf. (1593-1648) ..........................................................................................*62Imislaus/Haymo Bf. v. Breslau (1120-1126) ............................................................................62Innocentius III. Papst (1198-1216) ...........................................................................................66Ion von Chios (490-423/21 v. Chr.) ..........................................................................................14

JJanus Douza von Noortwyck ..................................................................................................*13Jaroslaus Hz. v. Opeln, Bf. v. Breslau (ca 1143/60-1201) ....................................................7, 62Jenckwitz (Adelsfamilie) ................................................................................................*33, *67Jenckwitz [Abraham] (1538-1606) .........................................................................................*75Jerin, Andreas von Bf. v. Breslau (1585-1596) ...............................................13, 63, 64, 91, *11Joachimus II. Kurfst. v. Brandenburg (1505-1571) ............................................................33, 69Joachimus Fridericus v. Liegnitz u. Brieg (1550-1602) .............................................44, 54?, 65Johannes I. Bf. v. Breslau (1062-1072) .....................................................................................62Johannes I. Hz. v. Auschwitz (1308/10-1372) ........................................................................*40Johannes II. Bf. v. Breslau (1146-1149) ....................................................................................62Johannes II. Burggf. v. Nürnberg († 1357) .............................................................................115

Page 38: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 161 -

Personenregister

Johannes II. Hz v. Sagan u. Pribus (1435-1504) .............................................................127, *49Johannes III. Romka Bf. v. Breslau (1292-1301) .....................................................................62Johannes IV. Roth Bf. v. Breslau (1482-1506) ...................................................54, 63, 127, *16Johannes V. Thurzo Bf. v. Breslau (1466-1520) ...........................................13, 63, 91, 122, 127Johannes IX. Filipecz de Prosznisz (Jan Filipec z Prostějova) Bf. v. Großwardein

(Oradea) (1476-1490) ..........................................................................................*50Johannes XII. Papst (reg. 965-972) ...........................................................................................60Johannes v. Luxemburg, Kg. v. Böhmen (reg. 1311-1346) ........................82, 87, *40, *41, *42Johannes, Hz v. Glogau u. Sagan, Herr v. Steinau (um 1296/1300-1361/64).........................*40Johannes v. Oppeln u. Oberglogau († 1532) ...........................................................................127Johannes Christianus v. Liegnitz u. Brieg (1591-1639) ............................................86, *59, *62Johannes Georgius Kurfst. v. Brandenburg (1525-1598)............................38, 86, *29, *61, *62Johannes Georgius Gf. u. Fst. v. Hohenzollern (1577-1623) ..................................................*61Johannes Henricus Markgf. v. Mähren (1322-1375) ........................................................85, 110Johannes Sigismundus Zápolya ung. Kg. (reg. 1540-1570) ...............................................33, 86Johannes de Costelitz s. Sádlo ze Smilkova, JanJohannes von Krossen (Croschna) (Abt 1363-1372) ..............................................................*18Johannes Wiltberg ...................................................................................................................*34Julianus Augustus (Flavius Claudius Iulianus, Julian Apostata) (331-363), röm. Ks. .............56Julius II. Papst (1503-1513) ......................................................................................................54Julius Firmicus Maternus (4. Jh.) ..............................................................................................73

KKhlesl (Closelius), Melchior Kardinal Bf. v. Wien (1598-1630) ............................................*62Khuen v. Belassi, Eusebius (Blasius), Fhr. († nach 1568) ......................................................*62Kittlitz, von (oberlausitz. Adelsgeschl.) ....................................................................................69Kober, Tobias (um 1530-1585) .................................................................................................39Kochtitzky Fh. v. (Kochticius) (Familie) ..................................................................................70Kochtitzky, Andreas d. Ä. v. († 1633) .......................................................................................41Kochtitzky, Johannes III. v. (1463-1510) ................................................................................*61Koesseler (Koessler), Bon. v. ..................................................................................................*25Koesseler (Koessler), David v. (1533-1611) ...........................................................................*15Kolditz (Colditz), Albrecht v. († 1448) ...................................................................................*34Kolowrat, Albrecht v. (1463-1510) .........................................................................121, 128, 129Köppen (Koppen), Johann (1531-1611) ...................................................................................77Kottulinsky (Familie) ................................................................................................................70Krebitz, Sebastian († 1614) .......................................................................................................*4Krenn zu Krenberg, Ulrich († 1616) .......................................................................................*62Kromayer, Heinrich d. J. v. (1560-1618) ..................................................................................*4Kromer (Cromerus), Marcin

(1512-1589) ..................................3, 24, 31, 32, 33, 35, 43, 45, 46, 47, 82, *12, *40

Page 39: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 162 -

Personenregister

Kunigunde v. Luxemburg Hl. (um 986-um 1033) ..................................................................*36Kurtzbach (Curtzbach), Fh. von (Familie) ..........................................................................48, 69

LLadislaus (Wladislaus) Posthumus Kg. v. Böhmen

(reg. 1453-1457).................................................................... 88, *46, *47, *48, *49Landau zum Hauss und Rappottenstein, Georg v. ..................................................................*62Lange, Johann (Langus Silesius) (1503-1567) .........................................................................53Laubanus, Melchior (1567-1633) ...........................................................................................*69Laurentius Bf. v. Breslau (1207-1232) .....................................................................................62Laurentius Roverella Bf. v. Ferrara († 1474) ..........................................................................*49Lazan, Heinrich v. († 1420) (Breslau) ....................................................................................*34Lazan, Heinrich v. (Schweidnitz) ............................................................................................*34Lech Hz. v. Polen ..................................................................................................................2, 82Leonardus Bf. v. Breslau (1036-1045?) ....................................................................................62Leonclavius (Löwenklau), Johannes (1541-1594) ..........................................................*27, *53Lipé, Jindřich z (Henricus de Lippa) (1415-1469) .................................................................*34Lipého, Berthold z (Berthold Fh. v. Leipe) († 1575?), Landeshptm. in Mähren ....................*57Lipsius, Justus (1547-1606) ....................................................................................................*53Lobkowitz v. Hassenstein, Nikolaus II. († 1462) ....................................................................*34Logau, v. (Breslauer Familie) ...................................................................................................70Logau, Caspar v. Bf. v. Breslau (1562-1574)......................................................................63, 91Logau, Matthias v. Landeshptm. v. Schweidnitz u. Jauer († 1567) ........................................*57Logus, Georgius (vor 1500-1553) ...............................................................................53, *7, *52Loos, Johann v. († 1570) ...........................................................................................................86Longus s. DługoszLosenstein, Wolfgang Sigmund v. (1560-1626) .....................................................................*62Lucilius Bf. v. Breslau (1027-1036?) ........................................................................................62Lucius Quinctius Cincinnatus (519-430 v. Chr.) ......................................................................72Ludovicus I. v. Liegnitz (1313-1398), S. v. Boleslaus III. ..............................................*28, *40Ludovicus II. Kg. v. Böhmen u. Ungarn (1506-1526) ......................................88, *51, *52, *53Ludovicus Gf. de Friburg ........................................................................................................112

MMagdalena v. Valois (1443-1495) ...........................................................................................*47Magnus Bf. v. Breslau (1141-1146?) ........................................................................................62Magnus, comes v. Breslau (11./12. Jh.) ..................................................................................*34Maltzan Fh. v. Wartenberg und Militsch, Joachim III. (1559-1625) ........................86, *61, *62Maltzan (Malzan), Fh. von (Familie) ..................................................................................41, 69Mansfeld, Bruno v. Gf. (1576-1644) ......................................................................................*62Marcus Aurelius Antoninus röm. Ks. (121-180) .........................................................................2

Page 40: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 163 -

Personenregister

Marcus. (Prämonstratenserabt) ...............................................................................................*18Maria (Anna Austriaca) (1505-1558), G. v. Ludovicus Kg. v. Böhmen u. Ungarn ................*53Martialis, Marcus Valerius (40-ca. 102/104) ............................................................................31Martin V. Papst (1417-1431) ...................................................................................................*44Matthias Erzhz. v. Österreich, Kg. v. Böhmen u. Ungarn, Ks. HRR

(1557-1619) .............................86, 87, 88, 89, 90, *29, *31, *32, *49, *50, *59,*64Matthias Corvinus Kg. v. Ungarn (1443-1490) ................................................88, 116, *49, *50Maximilian I. dt. Kg., Ks. HRR (1459-1519) .....................................................................8, *51Maximilian II. dt. Kg., Kg. v. Böhmen u. Ungarn, Ks. HRR

(1527-1576) ......................................................89, 98, 131, *55, *57, *58, *62, *65Mechtild († 1298) T. v. Otto Longus Markgf. v. Brandenburg ...............................................*38Meggau, Leonhard Helfrid Gf. v. (1577-1644) .......................................................................*62Meibomius, Henricus ................................................................................................................66Melanchthon, Philipp (1497-1560) .............................................................................21, 53, *71Menhart (Magnardus) z Hradce (um 1390-1449) ...................................................................*46Mettich, Gfen von .....................................................................................................................70Metzler (Familie) ....................................................................................................................*67Michna, Pavel z Vačinova († 1632) ........................................................................................143Micislaus (Mieszko) I. Hz. v. Schlesien (ca. 922/945-992) ..........................................60, 61, *8Micislaus (Mieszko Plątonogi) (um 1131/46-1211) ...............................................................*34Micislaus (Mieszko) II. Lambert Hz. v. Polen (990-1034) ...................................................... 61Moibanus, Ambrosius (1494-1554) ................................................................................*12, *52Monavius (Monau) (Breslauer Familie) .................................................................................*67Monavius, Jacobus (1546-1603) .....................................................................................*70, *74Montanus, Johann (1525-1595) ................................................................................................15Montferrat, Markgrafen v. .........................................................................................................84Morell (Morel), Féderic (1558-1630) ......................................................................................B3

NNankerus Bf. v. Breslau (1326-1341) .......................................................................................63Nicolaus II. Hz. v. Oppeln (1476-1497) ...........................................................................99, *31Nicolaus II. Hz. v. Troppau (1318-1365) ..........................................................................85, 110Nicolaus VII Hz. v. Jägerndorf und Ratibor († 1506) .............................................................127Nostitz, Caspar v. († 1484) .....................................................................................................*31

OOelhafen v. Schöllenbach, Leonhard v. (1574-1619)........................................................*4, *61Oppersdorff, Gfen von ..................................................................................................33, 35, 70Ortelius, Abraham (1527-1598) ................................................................................................22Otter, Wenzel (1552-1614) ......................................................................................................131Otto III. röm.dt. Kg. u. Ks. HRR (980-1002) .............................................................................3

Page 41: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 164 -

Personenregister

Otto IV. röm.dt. Kg. u. Ks. HRR (1176/82-1218) .....................................................................66Otto V. Longus Markgf. v. Brandenburg († 1298) ..................................................................*38Ottocarus I. Přemysl Kg. v. Böhmen (reg. 1197-1230) .......................................................... 111Ottocarus II. Přemysl Kg. v. Böhmen (reg. 1253-1278) .........................................*19, *27, *38

PParchwitz, v. (Familie) ..............................................................................................................70Pascalius, Carolus (Paschal, Carlo) (1547-1625) .....................................................................84Pauermeister (Pauermaister), Tobias .........................................................................................84Paulus II. Papst (1464-1471) .............................................................................................68, *49Pernštejna, Vilem II. z (1436-1521) ........................................................................................*30Pernštejna, Hynek Ptáček (Ptasco) z (v. Pirkstein) (404-1444) ..............................................*46Pescennio Nigro (Gaius Pescenius Niger) (ca. 140-194) ........................................................*74Petrarca, Francesco (1304-1374) ............................................................................................*42Petrus I. Bf. v. Breslau (1074-1111) ..........................................................................................62Petrus II. Nowack (Nowag), Bf. v. Breslau (1447-1456) .........................................................63Petrus de Habach .....................................................................................................................115Petrus Vlostides (Petrus Comes, Durinus Danus) (um 1080-1153) ................................*17, *18Peucerus, Caspar (1525-1602) ....................................................................................................3Philippus VI. Kg. v. Frankreich (1293-1350) .........................................................................*42Philippus von Schwaben Kg. (1177-1208) ............................................................................. 111Piasten (Geschl.) .......................................................................................................................67Piccolomini, Enea Silvio (1405-1464) ......................................................87, *12, *46, *47, *48Pietro Colonna (1078-1108), Herr v. Colonna, Monteporzio, Zagarola u. Gallicano...............68Pindar (522/18-445 v. Chr.) ....................................................................................................*69Pistoris, Modestinus (1516-1565) .............................................................................................77Pius II. Papst (1458-1464) ......................................................................................................*48Platina, Bartolomaeo (1421-1481) ............................................................................................68Plato (428/27-348/47 v. Chr.) ....................................................................................................54 Plautus (254-184 v. Chr.) ....................................................................................................2, *23Plinius d. Ä. (23-79).............................................................................. Br, 17, 18, 20, 24, 56, 57Plinius d. J. (61/62-113/115) .....................................................................................................93Podiebrad (Familie) ..................................................................................................................68Poley, Christoph v. (1561-1637) ...............................................................................................*4Polheim, Gundaker von (ca. 1615-1622) Hofkammerpräsident .............................................*62Popel von Lobkowitz, Zdenko Adalbert (Popel z Lobkovic, Zdeněk Vojtěch)

(1568-1628) ..........................................................................................................*62Poppo von Osterna (1252/53-1256) Hochmeister des Deutschen Ordens ..............................*28Posthius, Johannes (1537-1597) ...............................................................................................16Praschma, Gfen v. .....................................................................................................................49Precislaus (Przeczlaw) v. Pogarell, Bf. v. Breslau (1341-1376) .....................................7, 37, 62

Page 42: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 165 -

Personenregister

Primislaus II., Hz v. Grosspolen in Posen, Kg. v. Polen (1257-1296) ....................................*38Primislaus Hz. v. Steinau u. Sprottau († 1289) ...................................................................42, 44Promnitz, Fh. v. (Familie) ...................................................................................................44, 69Promnitz, Abraham v. († 1613) .......................................................................................*61, *62Promnitz, Balthasar v. Bf. v. Breslau (1539-1562) .......................................................44, 63, 91Promnitz, Heinrich Anselm v. (1564-1622) ..............................................................................41Promnitz, Weighart v. ..................................................................................34, 86, 131, *61, *62Proßkau, Gfen von ........................................................................................................46, 49, 70Pucher von der Puche, Johann (1575-1625) .....................................................................*4, *61Pückler, Gfen von .....................................................................................................................34

RRechenberg, Gfen u. Fh. von (Familie) ..............................................................................42, 45Rechenberg, Kaspar v. († 1612) ..............................................................................................*61 Reder, Gfen u. Fh. von ........................................................................................................70, 74Reder, Georg v. († 1598) .........................................................................................................*61Rehdiger (Familie) ..................................................................................................................*67Rehdiger, Ernst Friedrich v. (1588/89-1636) ............................................................................74Rehdiger, Nicolaus II. v. (1525-1587) ..............................................................................75, *74Rehdiger, Thomas v. (1540-1576) ..................................................................*13, *14, *70, *74Rehdiger, Wilhelm d. Ä. v. (1591-1658) ...................................................................................74Reibnitz (schles. Familie) .........................................................................................................74Reichel (Breslauer Familie) ............................................................................................*33, *67Reichel, Jacob († 1613) ............................................................................................................*4Reineccius, Reinerus (1541-1595) ........................................................................................3, *8Reussius (Reuss), Andreas (1536-1603) .................................................................................*75Redern (Rhedern), Fh. v. (Familie) ...............................................................................46, 47, 49Rigault (Rigaltius), Nicolas (1577-1654) .................................................................................73Rupertus (Robert) I. Bf. v. Breslau (1127-1142) .......................................................................62Röber (schles. Familie) .............................................................................................................74Rösner, Georg (aus Schweidnitz) ..............................................................................................86Roggendorf, Wolfgang v. (1483-1540) .....................................................................................86Rosenberg, Heinrich IV. v. (Rožmberka, Jindřich IV. z) (1427-1457) ....................................*46Rosenberg, Jodok v. Bf. v. Breslau (1456-1467) ......................................................63, *46, *48Rosinus, Bartholomäus (1520-1586) ........................................................................................53Rothkirch, v. (Familie) ..............................................................................................................74Rottwitz (schles. Familie) .........................................................................................................74Rudolphus I. röm.dt. Kg. (1218-1291) ...................................................................................*45Rudolphus I. Hz. v. Sachsen („Senior Dux“, um 1284-1356) ................................................115Rudolphus II. Ks. HRR (1552-1612) ......................13, 68, 86, 89, 130, 143, *38, *58, *57, *59Rudolphus II. (Askanier) Hz. v. Sachsen-Wittenberg („Junior Dux“, um 1307-1370) ..........115

Page 43: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 166 -

Personenregister

Rudolphus IV. Hz. v. Österreich, Landvogt in Schwaben und Elsaß ......................................112Rudolphus de Ravensburg ......................................................................................................112Rudolphus de Wertheim ..........................................................................................................115Rudolphus v. Rüdesheim Bf. v. Breslau (1468-1482).......................................................63, *49

SSádlo ze Smilkova, Jan (Johannes de Costelitz) .....................................................................*34Salánki, Ágoston, Bf. v. Raab (1445-1466) ............................................................................*48Salvianus von Marseille (Maßiliensis) (um 400-480) ...................................................... [ ):(3r ]Salza, Jacob v. Bf. v. Breslau (1520-1539) ...........................................................63, 86, 91, *54Sarotzki (Scherotzki), v. (schles. Familie) ................................................................................34Sauerma, von (Familie) ...........................................................................................................*67Sbigneus (Zbigniew) Hz. v. Polen (reg. 1102-1107) ...........................................................4, *34Sbigneus (Zbigniew Oleśnicki), Kardinal (1389-1455) ..............................................................8Sidonius, Cajus Sollius Apollinaris (um 430-489) ...................................................................73Skála z Doubravy (Dubravius), Jan (um 1486-1553) .........8, 11, 25, 37, 90, 107, *32, *38, *53Scaliger, Julius Caesar (1484-1554) .........................................................................................11Schaffgotsch Gfen von (schles. Adelsgeschl.) ..............................................................35, 48, 69Schebitz, v. (schles. Familie) ..................................................................................................*67Scheibe, Johann I.U.D. ...........................................................................................................*32Schedel, Hartmann (auctor magni Chronici) (1440-1514) ...........................................12, 24, 52Scherotzki s. SarotzkiSchilling, Daniel v. ..................................................................................................................*75Schleinitz, Haugold v. .............................................................................................................*32Schmidius (Dichter) ................................................................................................................*76Schmidt, Henricus .....................................................................................................................*4Schoenaich Fh. v., (niederlaus. u. schles. Adelsgeschl.) .....................................................32, 70Schoenaich, Georg Fh. v. (1557-1619) .............................................................................54, *62Schoenaich, Johann (Hans) Georg Fh. v. (1567/68-1618) ......................................................*62Schönberg, Diettrich († um 1498)...........................................................................................*32Schönborner, Georg (1579-1637) .........................................................................[Ar], Bv, 51, 83Scholtz, Johann (1570-1624) ....................................................................................................*4Scholtz von Rosenau, Laurentius (1552-1599) ...............................................................*24, *75Schwab von Buchen, Johannes Baptist († 1615) ......................................................................*4Schwen(c)kfeld von Ossig, Caspar (1490-1561) ....................................................17, 18, 29, 34Schubartus, Chrysostomus ........................................................................................................39Scipio (röm. Geschl.) ................................................................................................................94Scultetus, Georg Weihbf. v. Breslau (1604-1613) ..................................................................*63Sebisch (Säbisch), Adam v. (1571-1638) ..........................................................................*4, *61Sedlnitzki (Sedlničti z Choltic) (mähr.-schles. Adelsgeschl.) ...................................................70Serranus (röm. Geschl.) ............................................................................................................72

Page 44: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 167 -

Personenregister

Seyssel (Sesellius), Claude de (1450-1520) ..............................................................................98Sidonius Apollinaris (430-489) .................................................................................................73Sigemundus, David (Pseud. Cassovius Hungarus) .................................................................*22Sigismundus I. Priscus (der Alte) Kg. v. Polen

(reg. 1506-1548).............................................................91, 121, 128, *21, *51, *54Sigismundus v. Luxemburg HRR (1368-1437) ..........................................68, 87, *33, *44, *48Sigismundus Augustus Kg. v. Polen (1520-1572) ..................................................................*54Siroslaus I. Bf. v. Breslau (1112-1120) .....................................................................................62Siroslaus II. Bf. v. Breslau (1170-1198) ....................................................................................62Sitsch, Johann VI. v. Bf. v. Breslau (1600-1608) ................................................................63, 91Solon († um 560 v. Chr.) .........................................................................................................*69Sonneck, Gfen s. SuneghSteinbergerus (Steinberg), Nicolaus († 1607) .........................................................................*72Stein, George v. († ca. 1490/97) ........................................................................................90, *50Sternberg, Adam II. d. Ä. (Adam II. Starši ze Šternberka) (1575-1623) ................................143Šternberka, Zdeněk Konopišt’ský ze (1420-1476) ................................................................*50Stosch Fh. v. (aus Tschirnau) ....................................................................................................48Süleyman I. (1494-1566) ..........................................................................................88, *52, *56Sunegh (Sonneck, Soneck), Gfen u. Fh. von ......................................................................32, 70Swertius, Franciscus (1567-1629) ..........................................................................................*14

TTheodoricus Bojernus († 1381, nicht bestätigter Bf. v. Breslau) ..............................................63Theodosius I. röm. Ks. (347-395) .............................................................................................73Thietmar Bf. v. Mersburg (975-1018) .............................................................................3, 22, 60Thomas I. Bf. v. Breslau (1232-1268) ......................................................................................62Thomas II. Bf. v. Breslau (1270-1292) ...............................................................................44, 62Tilenus (Aurimontanus), Georgius (1557-1590) .....................................................................*67Timotheus Bf. v. Breslau (1045?) .............................................................................................62Tirtaeus (7. Jh. v. Chr.) ............................................................................................................*36Trozendorff, Valentin (1490-1556) ...........................................................................................54Tschirnhaus (Tschirnhauß) Gfen v. (Familie) ...........................................................................70

UUlpian (um 173-223) ...............................................................................................................*76Ulricus (protonotarius) ............................................................................................................112Ulrich V. Gf. v. Helfenstein .....................................................................................................115Ulricus Gf. v. Kyburg ..............................................................................................................112Urbanus Bf. v. Breslau (973-1005?) .........................................................................................62Ursinus, Franciscus (1569-1615) ............................................................................................*63Ursinus, Zacharias (1534-1583) ..............................................................................................*75

Page 45: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 168 -

Personenregister

Ursinus Velius, Kaspar (1493-1539) .........................................................................................53Uthmann v. Rathen, Kilianus (1569-1621) ...............................................................................*4

VVarro (116-27 v. Chr.) .........................................................................................................56, 57Vechner, Daniel (1572-1632) ....................................................................................................23Venediger, Daniel (1580-1646) ................................................................................................B3Vince, Bátyai (Szilassy) Bf. v. Vác (1450-1473) ....................................................................*48Vitus von Habdank Bf. v. Breslau (1319-1326) ........................................................................62Victorinus Hz. v. Münsterberg u. Troppau (1443-1492) ...........................................................67Vtislaus (Petrus Vlostides?) ....................................................................................................*34

WWacker von Wackenfels, Johann Matthias (1550-1619) .................................................*24, *75Waldstein, Burggf. Adam d. J. v. (1569-1638)........................................................................*62Waltherus Bf. v. Breslau (1149-1169) .......................................................................62, *11, *18Weger, Johannes ........................................................................................................................*4Weinrich, Martin († 1606) ......................................................................................................*73Wenceslaus I. Kg. v. Böhmen (reg. 1230-1253) ......................................................................*38Wenceslaus I. v. Liegnitz (1310/18-1364), S. v. Boleslaus III. .......................................*28, *40Wenceslaus I. Hz. v. Teschen (1413/16-1474) ............................................................................8Wenceslaus II. Kg. v. Böhmen (1271-1305) .............................................................................87Wenceslaus II. Hz. v. Liegnitz, Bf. v. Breslau (1382-1417) .....................................................63Wenceslaus III. Kg. v. Böhmen (1289-1306) ............................................................................82Wenceslaus IV. Kg. v. Böhmen (reg. 1378-1419) .............................................87, *33, *44, *69Wernerus Gf. v. Hohemberg ....................................................................................................112Wilhelm III. der Tapfere Hz. v. Sachsen (1425-1482) ............................................................*47Wilhelm III. von Henneberg-Schleusingen (1434-1480) ........................................................*32Wirth, Georg (aus Glogau) ........................................................................................................87Wladislaus I. Hermanus Hz. v. Polen (reg. 1079-1102)......................................................4, *34Wladislaus II. Kg. v. Ungarn u. Böhmen

(1456-1516) .......................................38, 54, 88, 90, 91, 97, 99, 107, 116, 121, 128, ......................................................*29, *30, *32, *34, *39, *43, *50, *51, *52, *54

Wladislaus II., Hz. v. Polen u. Schlesien (1105-1159) ......................................................40, *34Wladislaus III. v. Warna (1424-1444) .....................................................................................*46Wladislaus, Hz. v. Kosel u. Beuthen (1303-1334) ..................................................................*40Wladislaus, Hz. v. Liegnitz (1277/83-1352) ..........................................................................*39Wladislaus Hz. v. Schlesien, Erzbf. v. Salzburg (1237-1270) ........................................*36, *37Wladislaus Locticus Kg. v. Polen (1260/61-1333) .......................................................8, 82, *40Wladislaus Posthumus s. Ladislaus PosthumusWürben, Gfen u. Fh. von (schles.-mähr. Rittergeschl.) ......................................................34, 70

Page 46: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 169 -

Personenregister

Würben, Andreas Gf. v. .............................................................................................................47Würben, Franciscus Gf. v. .........................................................................................................47Würben, Stephan Gf. v. .............................................................................................................47

XXenophon (ca. 426-355 v. Chr.) ..........................................................................................10, 57

ZZápolya (Zapolia), István († 1499) ...................................................................................90, *31Zasius, Johann Ulrich (1521-1570) .........................................................................................*56Zedlitz, Gfen v. (Familie) ..............................................................................................33, 70, 74Zedlitz, Hans Georg v. (1579-1620) .......................................................................................131Zedlitz und Neukirch, Sigismund v. (1536-1613) ..................................................................*62Zedlitz und Neukirch, Wenzel v. (1551-1613) ..................................................................76, *62Zedlitz und Nimmersatt auf Bolkenhain, Wladislaus († 1628?) ...............................................33Zettritz s. a. CzettritzZettritz, Georg .........................................................................................................................*34Zygan (Zigan, Czigan) (schles. Geschl.) ................................................................................*35

Page 47: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 170 -

Indeks miejscowości

Indeks zawiera nazwy miejscowe i geograficzne (rzeki i góry) Śląska, oraz takie, które leżą w jego sąsiedztwie lub odnoszą się do jego terytorium. Nazwy krajów (Silesia, Polonia, Hispa-nia, Bohemia etc.) nie zostały w nim uwzględnione, podobnie jak nazwy takich miast jak Paryż czy Wenecja. W dziele Henela Silesiographia nazwy miejscowości były zapisane w formie ła-cińskiej, gdzieniegdzie w ich łacińskich wariantach i w historycznych formach niemieckich. W pierwszych dwu rubrykach tabeli podaje się je w takiej postaci, jak je podał Henel oraz, o ile udało się to ustalić, w nowszych formach niemieckich, w następnych dwu rubrykach zaś także we współcześnie używanych polskich lub czeskich formach. W rubryce z niemieckimi nazwa-mi nazwy używane przez Henela podane są kursywą, wersje nowsze – recte. Nie podjęto się tutaj normalizacji nazw łacińskich zgodnie z Orbis latinus, ponieważ częściowo odbiegają one od nazw tam zawartych. Rzeki oznaczono skrótem „fl.”, pasma górskie i góry jako „mons”, wsie jako „pagus”, komturie (komandorie) jako „commenda”, a klasztory jako „monasterium”. Odnośniki do stron z nazwami miejscowymi w tabeli uwzględniają nie tylko same miejscowo-ści, lecz także (o ile nazwano je w tekście) hrabstwa, księstwa i inne podziały polityczne. I tak pod nazwą „Oppava (Troppau, Opava, Opawa)” czytelnik znajdzie w tekście także „ducatus Oppauiensis”, pod „Cracovia (Krakau, Kraków)” także „Cracouiensi territorio”, a pod „Brega (Bregum, Brieg)” i und „Lignicium (Lignica, Lignitz, Liegnitz, Legnica)” również „Ducum Lygio–Bregensium”. Nazwy, które wymieniono w tekście tylko w wersji niemieckiej, można znaleźć tylko w rubryce nazw niemieckich, a nie posród nazw łacińskich.

Podane numery stron z gwiazdką* odsyłają do dzieła „Breslo–Graphia”. Bresla, Breslaw, Wratislavia, Budorgis i podobne formy nazw śląskiej stolicy nie zostały uwzględnione w indek-sie, podobnie jak nazwy dzielnic, bram, mostów i kościołów Wrocławia.

Objaśnienie skrótówPo polskich nazwach miejscowości (niekiedy także po czeskich i po niemieckich, jeśli miej-scowości te leżą dziś w granicach tych krajów) dodano skrótowe oznaczenie powiatu (np.: bolesł. – powiat Bolesławiec). Powiat jest równoznaczny przy niektórych miejscowościach niemieckiemu określeniu „Kreis” lub czeskiemu „okres”. Przy miastach powiatowych ozna-czenie powiatu pominięto. Pojedyncze miejscowości leżące poza granicami Polski oznaczo-no skrótem kraju: (A) Austria, (CZ) Republika Czeska, (DE) Niemcy, (H) Węgry, (SLO) Republika Słowacka.

Page 48: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 171 -

Indeks miejscowości

bolesł. – Bolesławiecbrzeski – Brzegciesz. – Cieszyndzierż. – Dzierżoniówgliw. – Gliwicegłog. – Głogówgłub. – Głubczycegór. – Górajaw. – Jaworjel.g. – Jelenia Górakam.g. – Kamienna Górakędz. – Kędzierzyn–Koźlekęp. – Kępnokluczb. – Kluczborkkłodz. – Kłodzkokrapk. – Krapkowicekrośn. – Krosno Odrzańskieleg. – Legnicalubań. – Lubańlubiń. – Lubinlwów. – Lwówek Śląskimil. – Milicznam. – Namysłównowosol.– Nowa Sólnyski – Nysaoleski – Olesnooleśn.– Oleśnicaoław. – Oławaostrzesz. – Ostrzeszówośw. – Oświęcimpolk. – Polkowiceprud. – Prudnikracib. – Racibórzstrzel.op. – Strzelce Opolskiestrzel. – Strzelinsul. – Sulechów

Page 49: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 172 -

Indeks miejscowości

syc. – Sycówszprot. – Szprotawaśredz.– Środa Śląskaświd. – Świdnicatrzebn. – Trzebnicawałb. – Wałbrzychwoł. – Wołówwrocł. – Wrocławwsch. – Wschowaząbk. – Ząbkowice Śląskieziel.g. – Zielona Górazłotor. – Złotoryjażag. – Żagańżar. – Żary

Page 50: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 173 -

Orte

Das Verzeichnis enthält die Bezeichnungen von Orten, Flüssen und Bergen, soweit sie sich auf Schlesien und seine nähere Umgebung beziehen. Ländernamen (Silesia, Polonia, Hispania, Bo-hemia etc.) sind nicht aufgenommen, auch keine Städte wie Paris oder Venedig. Die in Henels Silesiographia vorhandenen Orte sind mit ihrem lateinischen Namen, den gelegentlich genann-ten historischen lateinischen Namensvarianten und historischen deutschen Namensformen und, wenn ermittelbar, auch den neueren deutschen, heutigen polnischen und tschechischen Namen in der Tabelle aufgeführt. In der Spalte der deutschen Ortsnamen sind alle von Henel gebrauch-ten Versionen kursiv, moderne Varianten recte gesetzt. Eine Normalisierung nach dem Orbis latinus ist nicht durchgeführt worden, da die Namen teilweise von den dort aufgeführten For-men abweichen. Flüsse sind mit „fl.“, Berge und Gebirge mit „mons“, Dörfer mit „pagus“, Komtureien (Kommenden) mit „commenda“ und Klöster mit „monasterium“ bezeichnet. Die Ortsnamen verweisen nicht nur auf die Orte selbst, sondern auch (wenn im Text genannt) auf Grafschaften und andere politische Gliederungen; so findet der Leser etwa unter „Oppava (Troppau, Opava, Opawa)“ im Text auch „ducatus Oppauiensis“, unter „Cracovia (Krakau, Kraków)“ auch „Cracouiensi territorio“ sowie unter „Brega (Bregum, Brieg)“ und „Lignicium (Lignica, Lignitz, Liegnitz, Legnica)“ auch „Ducum Lygio–Bregensium“. Solche Ortsnamen, die im Text nur mit der deutschen Variante genannt sind, erscheinen unter dieser und nicht unter der lateinischen Bezeichnung.

Seitenzahlen mit * verweisen auf die Breslo–Graphia. Bresla, Breslaw, Wratislavia, Budor-gis und ähnliche Formen des Namens der schlesischen Landeshauptstadt sind nicht erfasst, ebensowenig wie Namen von Breslauer Stadtvierteln, Toren, Brücken, Kirchen etc.

Erläuterung zu den Abkürzungen.Nach den Ortsnamen der polnischen (manchmal auch tschechischen und deutschen, wenn sie heute dort liegen) Ortschaften wurden Kreisbezeichnungen eingefügt. Bei den Kreisstädten steht keine Kreisbezeichnung, bei den sonstigen Ortschaften ist jeweils eine Abkürzung der Kreisstadt (deutsch: „Kreis“ = tschechisch: „okres“ = polnisch: „powiat“) aufgeführt worden. Einzelne, außerhalb Polens liegende Städte, wurden mit Landverkürzung versehen: (A) Österreich, (CZ) Tschechische Republik, (DE) Deutschland, (H) Ungarn, (SLO) Slowakische Republik.

Page 51: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 174 -

Indeks miejscowości / Ortsregister

Almitium = Olomutium

Altstadium Mährisch Altstad (CZ) Staré Město (CZ), okres Šumperk

14

D. Annae mons St. Annaberg Góra Św. Anny, strzel.op. 39

Aurasium Auraß, Auras Uraz, trzebn. 31

Aurimontium = Goldberga

Bartha fl., Barusius, Bortha Bartsch Barycz 19, 22, 24, 47

Benischovia Benischaw, Benischau,Markt Beneschau (CZ)

Dolny Beneszów (CZ) Dolní Benešov (CZ), okres Opava

31

Benscha Bensche, Benisch, Bennisch (CZ)

Górny Beneszów (CZ) Horní Benešov (CZ), okres Bruntál

31

Bernstadium, Beriltovia, Berolstadium, Berolthovia

Bernstad, Bernstadt, Bern-stadt an der Weide, Bernstadt in Schlesien

Bierutów, oleśn. 24, 31, *39

Beuthena, Bythonia Beuthen a. d. Oder Bytom Odrzański, nowosol. 22, 26, 32, 54

Beuthena, Bithonia, Bythonia Beuthen O.S. Bytom 5, 13, 32

Bicina Bitschen, Pitschen Byczyna, kluczb. 32, *29, *34, *39

Bila, Biela fl. Biela, Ziegenhalser Biele Biała Głuchołaska Bělá, Bělá Jesenická 24, 49

Bila, Biela fl. Bialka Białka Bělá 32

Bilicium Bilitz, Bielitz Biała (Bielsko–Biała) 32

Blotnisum fl. Chronstauer Flössbach, Kran-ster Flössbach, Jamielnica, Himmelwitzer Wasser

Jemielnica (Chrząstawa) 24

Bobersberga Bobersberg Bobrowice krośn. 33

Bobersteinum castrum Boberstein Bobrów jel.g. 50

Boberus fl. Bober Bóbr 5, 13, 15, 22, 23, 32, 33, 34, 37, 39, 41, 45, 46

Boiemici montes = Riphaei montes

Boleslavia Buntzlaw, Bunzlau Bolesławiec 22, 32, *34, *39

Born, Borne Źródła, średz. *4

Borau, Bohrau Borowa, wrocł. *4

Bralinum Bralin Bralin, kęp. 32

Brednicium fl., Brincium fl. Brinitz Brynica 5, 24, 33

Brega, Bregum Brieg Brzeg 7, 22, 32, 33, 37, 38, 39, 40, 43, 46, 67, 76, 86, 87, 91, *59, *62

Breuningensis lacus nicht identifiziert niezidentyfikowane 25

Brincium fl. = Brednicium fl.

Buda Buda (Budapest) (H) Buda (Budepeszt) (H) Budín (Budapešť) (H) 88

Budissina Bautzen (DE) Budziszyn (DE) Budyšín (DE) 21

Bulconis Fanum Bulckenhayn, Bolkenhain Bolków 32

Camencense monasterium Kamenz Kamieniec Ząbkowicki, ząbk. 50

Cantium Kant, Canth, (1930–1945 Kanth)

Kąty Wrocławskie, wrocł. 33

Carbsteinum Karlstein (CZ) Karlštejn (CZ), okres Beroun *38

Carnovia, Iegerndorffium Jegerndorff, Jägerndorf (CZ) Karniów (CZ) Krnov (CZ), okres Bruntál ):(3v, 7, 24, 38, 39, 49, 68, *62

Carpathi montes Karpaten Karpaty 4, 5, 7, 32, 38, 47

Cattus fl. Katzbach Kaczawa 13, 23, 36, 37, 45

Page 52: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 175 -

Indeks miejscowości / Ortsregister

Cerconessi montes = Riphaei montes

Cervimontium, Hirsberga Hirschberg Jelenia Góra 12, 13, 22, 23, 28, 37, *34

Constadium, Cuncestadia Kunstadt, Konstadt Wołczyn, kluczb. 33, *39

Cosla, Cozla Kosel, Cosel Koźle, kędz. 22, 33, *40

Cosla Kosel Kozanów (Wrocław) *61

Cracovia Krakau Kraków 7, 24, *12, *38

Crappicium, Crapicium Krappitz Krapkowice, opol. 33, *29

Cruciburgum, Creuzberga Creutzburg, Kreuzburg Kluczbork 33, *29, *39

Crosna Croßen, Krossen, Crossen an der Oder

Krosno Odrzańskie, krośn. 5, 7, 12, 22, 33, 46, 49, *36

Culmensis lacus Kulmer See (nicht sicher) Jezioro Chełmskie (identyfi-kacja niepewna)

25

Cuniberga Königsberg in Schlesien (CZ) Klimkowice (CZ) Klimkovice (CZ), okres Ostrava

22

Cunicensis lacus Kunitzer See Jezioro Kunickie 25

Cupferberga Kupferberg Miedzianka, jel.g. 14, 22, 33

Czarnovansium monasterium Czarnowans, Czarnowanz, 1936–1945 Klosterbrück

Czarnowąsy, opol. 50

Ditmansdorffium Dittmannsdorf Dziećmorowice, wałb. 13

Dobrodin Dobrizin, Guttentag Dobrodzień, oleski 34

Dohna, Dohnau Dunino, leg. 76

Durjentsch, Dürrjentsch, 1937–1945 Riembergshof

Radomierzyce, wroc. *4

Eicholtz, Eichholz Warmątowice Sienkiewi-czowskie, leg.

76

Elsa fl. Olsa Olza Olše (CZ) 22, 43, 47

Engelsberga Engelsberg (CZ) Anielska Góra, Aniołska Góra (CZ)

Andělská Hora (CZ), okres Bruntál

34

Falcoberga Falckenberg, Falkenberg Niemodlin, opol. 34

Festenberga Festenberg Twardogóra, syc. 34

Francofurtum Frankfurt an der Oder Frankfurt nad Odrą 22

Francosteina, Franckenste-inum

Franckstein, Frankenstein Ząbkowice Śląskie 34, *30, *61

Fraustadium, Vuchonensium Fraustadt Wschowa 8

Freiberga Freiberg, Freiburg in Schle-sien

Świebodzice, świd. 15, 34, 35

Freiberga Freiberg, Freiberg in Mähren (CZ)

Přibor (CZ), okres Nový Jičín 34

Freihanum Freihan, Freyhan Cieszków, mil. 35

Freistadium, Eleutheropolis

Freystadt, Freystadt in Schlesien

Kożuchów, nowosol. 34, 42, 48, 54

Freistadium Freistadt (CZ) Frysztat (CZ) Fryštát (Karvina)(CZ) 35

Freiwalda Freywalde, Freiwaldau (CZ) 1945–1947 Frývaldov, Jese-ník (CZ)

35, 38

Freudenthala Freudenthal (CZ) Bruntál (CZ) 34

Frideberga Friedberg, Friedeberg am Queis

1945–7 Spokojna Góra, Mirsk, lwów.

23, 35

Frideberga Friedberg, Hohenfriedberg Dobromierz, świd. 35

Page 53: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 176 -

Indeks miejscowości / Ortsregister

Fridecca Frideck, Friedeck (Frýdek–Místek) (CZ)

Frydek (Frýdek–Místek) (CZ) Frýdek (Frýdek–Místek) (CZ) 34, 35

Fridelandum Fridland, Friedland in Obe-rschlesien

Korfantów, nyski 35

Gabela pagus Gaablau Jabłów, wałbrz. 14

Galowitz, Gallo-witz,1937–1945 Gallen

Galowice, wroc. *4

Gande Gandau Gądów (Wrocław) *61

S. Georgenbach(heute ohne Namen)

obecnie bez nazwy 13

D. Georgii mons Georgenberg Góra Św. Jerzego 15, 47

Gibirgisdorff, Girbigsdorf Bobrzany, szprot. *4

Gieren pagus Giehren Gierczyn, lwów. 14, 23

Gigantaeo monti lacus adiacentes

Kleiner und Großer Teich Mały i Wielki Staw 25

Gigantaeus mons Risenberg, Riesenberg, Schneekoppe

Śnieżka Sněžka 6, 12, 14, 25

Gigantari montes = Riphaei montes

Gigantum vallis, Gigantaei montis vallis

Risengrund, Goldgrund, Riesengrund (CZ)

Obří Důl (CZ) 12, 14

Glocenses montes Glatzer Gebirge Góry Kłodzkie 7

Glocium Glatz Kłodzko *40

Glogovia, Glogovia Maior Glogaw, Glogau Głogów 7, 8, 9, 18, 22, 24, 26, 32, 34, 35, 38, 44, 45, 46, 63, 87, 91, 99, *31, *38, *40, *61

Glogovia Minor Ober Glogau, Klein Glogau, Oberglogau

Głogówek, prud. 35, 63

Glywicium Gleywitz, Gleiwitz Gliwice 35, 45

Gnesua Gnesen Gniezno *27, *49

Goldbach Złoty Potok, lubań. 13

Goldberga Goldberg Złotoryja 12, 14, 15, 23, 36, 53, 54, 56, *40, *79

Gortzoba Landsberg, Landsberg O.S. Gorzów Śląski, oleski 36

Gotsbergum, Gotzbergum, Holibergiorum

Gottsberg, Gottesberg Boguszów (Boguszów–Gor-ce), wałb.

13, 15, 36

Gradecius mons castrum Grotsberg, Gröditzburg Grodziec, złotor. 50

Grambschitz, Gramschütz Grębocice, głog. 86

Greibnigk commenda Greibnigk, Greibnig, Gröbnig Grobniki głub. 50

Greiffensteinum castrum Greiffenstein Gryf, lwów. ):([4r], 50

Grimmelwicense monaste-rium

Himmelwitz Jemielnica, strzel.op. 50

Grippenhagen, Greifenhagen Gryfino 22

Grissoviense monasterium Grüssau Krzeszów, kam.g. 42, 50

Grönaich, Grüneiche Dąbie (Wrocław) *4

Grotcovia Grotka, Grottkau Grodków, brzeski 37, 48

Grunau Jeżów Sudecki, jel.g. 12

Grunberga Grünberg Zielona Góra 12, 37

Gryphimontium, Greiffenber-ga, Gryphiberga, Gryphimons

Greiffenberg Gryfów Śląski, lwów. 13, 15, 23, 36, 39

Page 54: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 177 -

Indeks miejscowości / Ortsregister

Gubena Guben Gubin, krośn. 12, 17, 23, 37

Gura, Gora Gurau, Guraw, Guhrau Góra 36

Guttalus fl. laut Henel fehlerhafter Gebrauch des Namens, nicht identisch mit der Oder

wg Henela błędne użycie nazwy, nie tożsamy z Odrą

22

Hainovia, Hanovia Hain, Haynau Chojnów, leg. 37, *39, *40

Havelum fl. Havel Hawela Havola 21, 45

Henrichovia Heinrichau Henryków, ząbk.śl. 24, 50

Henrichovia monasterium Heinrichau Henryków, ząbk.śl. 50

Hercynia sylva Böhmisches Randgebirge, Sudeten

Sudety Sudety 5

Hermansdorff Jerzmanowo (Wrocław) *4

Hernstadium Hernstadt, Herrnstadt Wąsosz, gór. 24, 37

Hilschinum Hiltschin, Hultschin (CZ) Hulczyn (CZ) Hlučín (CZ), okres Opava 24, 37

Höffichen, Maria–Höfchen Nowy Dwór (Wrocław) *4

Hundesfelda, Campus Caninus

Hundsfeld Psie Pole (Wrocław) 24, 37

Jabelunka montes die Ungerischen Gebirge, Mährisch–Schlesische Beski-den, Jablunkauer Bergland

Beskid Śląsko–Morawski i Pogórze Jabłonkowskie

Moravskoslezské Beskydy/ Jablunkovská vrchovina (CZ)

7

Iabluncka Jablonko, Jablunkau (CZ) Jabłonków (CZ) Jablunkov (CZ), okres Frýdek–Místek

38

Iavoria Jawer, Jauer Jawor 7, 13, 22, 38, 39, 45, 83, 99 *34, *57, *61

Iglavia Iglau (CZ) Igława (CZ) Jihlava (CZ) 85

Iauernigk, Jauernig (CZ) Jawornik (CZ) Javorník (CZ) 38

Isara fl. Isar Izera Jizera 13, 14, 17, 24

Kaltenstein castrum Kaltenstein (schon in Henel-szeit als Ruine)

(zamek był ruiną już w cza-sach Henela)

38

Karolatum castrum Carolath Siedlisko, nowosol. 50

Karschor, Katscher Kietrz, głubcz. 38

Ketschdorff, Ketschdorf Kaczorów, jaw. 23

Ketzerdorfium Ketzerdorff, Ketzerdorf Karłowice, opol. 38

Kienast castrum Kynast Chojnik, jel.g. 50

Kladinitz fl. Klodnitz Kłodnica 48

Klitschdorff, Klitschdorf Kliczków, bolesł. *61

Kobelgura Kobelgur, Wesendorf Kobyla Góra, ostrzesz. 39

Kobena Köben, Köben an der Oder Chobienia, lubiń. 22, 38

Kochstet Kochstet, Kochstedt (DE), Kr. Dessau

84

Konigsberga castrum Königsberg, Kinsberg Grodno, wałbrz. 50

Kranovicium Kranowitz,1936–45 Kranstädt Krzanowice, racib. 39

Laa fl. Lohe Ślęza 24

Landeshuttum, Landishuttum Landshutt, Landeshut Kamienna Góra 14, 22, 39

Langenhelmsdorff, Langhel-wigsdorf

Pogwizdów, jaw. 86

Langenovia, Langenouia Langenau Czernica, lwów. 12

Page 55: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 178 -

Indeks miejscowości / Ortsregister

Lauba, Laubanum Lauban Lubań 15, 23, *79

Lehnum Lähn Wleń, lwów. 22, 39

Leoberga Lemberg, Löwenberg Lwówek Śląski 12, 15, 22, 39, 54, *34

Leobschucium Lübschitz, Leobschütz Głubczyce 9, 39, 86

Lesnitium Leßnitz, Leschnitz Leśnica, strzel.op. 39

Leubusium Leubus Lubiąż, woł. 22

Leubusium, monasterium Leubense ad Oderam

Leubus Lubiąż woł. 50, *35

Lewinum Lewen, Löwen Lewin Brzeski, brzeski 23f., 39

Libenthalium Liebenthal Lubomierz, lwów. 39

Libenthalium, Liebenthalense monasterium

Liebenthal Lubomierz, lwów. 39, 50

Libenstein, Liebenstein, Lib-stein (DE), Kr.Görlitz

*4

Lignicium Lignica, Lignitz, Liegnitz Legnica 7, 13, 17, 23, 37, 40, 41, 44, 48, 54, 67, 69, 76, 86, 87, 90, 91, *28, *36, *38, *40, *59, *61, *62

Lissa Marg Liß,Deutsch Lissa

Leśnica (Wrocław) 40, *60

Lossa Lossen, Loslau Wodzisław Śląski 40

Lubena Lüben Lubin 40, 41

Lublinitium Lublinitz Lubliniec 41

Magdeburgum Magdeburg (DE) Magdeburg (DE) Magdeburk (DE) *41

Malponda fl. Malapane Mała Panew 24

Marus fl. Mora, Mohra Morawica Moravice 24, 43

Massel Masłów, trzebn. 17

Medcziboria Medziber, 1886–1945 Neu-mittelwalde

Międzybórz (Sycowski), oleśn.

41

Milicium Militsch Milicz 8, 35, 41, 49, 69, *61

Mohaczium Mohatsch (H) Mohacz (H) Mohács (H) *52

Monsterberga, Sambicensium Munsterberg, Münsterberg Ziębice, ząbk. 7, 24, 41, 67, 68, 84, 91, 98, *30, *61, *62

Moravorum montes = Nissensium montes

Muscavium, Musca Muska, Muskau, Bad Mu-skau, Kr.Görlitz

Mużaków, żar. 23, 41

Nackel, Nakel Nakło, opol. 41

Namslavia Namslaw, Namslau Namysłów 24, 41, *4, *34, *39, *48, *55 *66

Naumburgum, Naumburgia ad Quissum

Naumburg, Naumburg am Queis

Nowogrodziec, bolesł. 15, 23, 41

Naumburgum Naumburg, Naumburg an der Bober

Nowogród Bobrzański, ziel.g. 22, 41

Neostadium, Prudnica Newstadt, Neustadt in Obe-rschlesien

Prudnik, opol. [2], 42

Neostadium Neustädlin, Newstädlin, Neustadt, Neustädtel

Nowe Miasteczko, nowosol. 42

Page 56: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 179 -

Indeks miejscowości / Ortsregister

Neuroda Newrode, Neurode Nowa Ruda, kłodz. 42

Newsaltz, Neusalz Nowa Sól 18

Nicolopolis Niclaßstadt, Nikolstadt Mikołajowice, leg. 43

Nimitium Nimptsch Niemcza, dzierż. 43

Nissa Neiß, Neisse Nysa 7, 13, 14, 23, 42, 44, 48, 49, 63

Nissa fl. Neiß, Neisse, Glatzer Neisse Nysa Kłodzka Kladská Nisa 22, 23, 39, 42, 45, 48, 49

Nissa fl. Neiß, Neisse, Lausitzer Neisse

Nysa Łużycka Lužická Nisa 23, 37, 41, 44, 46

Nissensium montes, Moravo-rum montes, Morauii montes

Gesencke, Neissische Gebirge Jesioniki Jeseniky 7, 24, 49

Novoforum, Neimarcum Newmarckt, Neumarkt Środa Śląska 42, *34, *56, *66

Odera fl., Viadrus fl., Svuevus fl.

Oder Odra Odra 5, 9, 18, 19, 21, 22, 23, 24, 26, 32, 33, 35, 37, 38, 39, 43, 44, 45, 46, 47, 59, 61, *9, *11, *20, *21, *22, *27, *29, *31

Oderberga Oderberg (CZ) Bogumin (CZ) Bohumín (CZ), okres Karviná 22, 43

Olavia Olaw, Ohlau Oława 24, 43, *30

Olavia fl., Ola Olau, Olaw, Olaua, Ohle Oława 22, 24, 46, *9, *22, *43,

Olomutium, Almitium Olmütz (CZ) Ołomuniec (CZ) Olomouc (CZ) 37, 90, *16, *45

Olsna, Olesnicia Olsse, Oels Oleśnica 7, 34, 41, 43, 47, 67, 98, *39

Olsna minor commenda Klein Oels Oleśnica Mała, oław. 50

Oppa fl. Oppa (CZ) Opawa (CZ) Opava (CZ) 22, 24, 37, 38, 43

Oppavia, Troppavia Troppau (CZ) Opawa (CZ) Opava (CZ) 7, 8, 24, 31, 38, 39, 43, 49, 56, 57, 91

Oppolia Oppeln Opole 7, 20, 22, 33, 34, 35, 36, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 48, 49, 63, 69, 99, *19, *29, *30, *40, *61

Osoblavia Hotzeplotz, Hotzenplotz (CZ) Osobłoga (CZ) Osoblaha (CZ), okres Bruntál 37

Ostra Oster, Ostrau Ostrawa (CZ) Ostrava (CZ) 43

Ostra fl. Ostrau, Ostrawitza Ostrawica Ostravice 22, 24, 35, 43

Osvencinum, Osuencinum Auschwitz Oświęcim 8, 24, *40

Otmuchovia Othmuchaw, Ottmachau Otmuchów, nyski 43

Oupa fl. Aupa Úpa 24

Parchwicium Parchwitz Prochowice, leg. 23, 44

Patscovia Patschkaw, Patschkau Paczków, nyski 44

Plessa Pleß Pszczyna 8, 24, 44, 47, 69, *61

Polcovitium Polckwitz, Polkwitz, 1938–45 Heerwegen

Polkowice 44

Polocovvitz Pollogwitz Polakowice wroc. *4

Posnania Posen Poznań Poznaň *27, *38

Praga Prag (CZ) Praga (CZ) Praha (CZ) 88, *51, *55, *57, *59

Page 57: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 180 -

Indeks miejscowości / Ortsregister

Prausnitium Praußnitz, Prausnitz Prusice, trzebn. 44

Pribusium Pribuß, Pribus, Priebus Przewóz, żar. 23, 44

Primislavia, Primkenavia Primka, Primkenau Przemków, polk. 44

Prudnica fl. Prudnik Prudnik Prudnik 24, 33, 42

Pruscavia Pruska, Proskau Prószków, opol. 44

Querbach Przecznica, lwów. 14

Quissus fl. Queiß, Queis Kwisa 5, 14, 15, 18, 23, 35, 36, 41, 45

Rathen (Breslau–Rathen) Ratyń (Wrocław) *4

Ratisbona Regensburg (DE) Ratyzbona (DE) Řezno (DE) *57, *57f.

Ratiboria, Ratibovia, Retibo-ria, Retisboria

Ratibor Racibórz 7, 22, 40, 44, 46, 57, 63, 69, 99, *61

Raudense monasterium Rauden, Groß Rauden Rudy, racib. 50

Reichenbachum Reichenbach im Eulengebirge 1945–1946 Rychbach, Dzier-żoniów

44, *34

Reichstoenium, Reichenste-inum

Reichenstein, Reichenstein in Schlesien

Złoty Stok, ząbk. 12, 13, 23, 44

Ribnicum Reibnigk, Rybnik Rybnik 45

Rimberg, Riemberg Rościsławice, trzebn. *4

Riphaei montes, Cerconessi, Gigantari

das Bömische Gebirge, Schnegebirge, Risenberg, Riesengebirge

1945–1946 Góry Olbrzymie, Karkonosze

Krkonoše 6, 14, 33

Rosenberga Rosenberg Olesno 33, 45, *39

Ruda Rauden Rudna (Rudna–Gwizdanów) lubiń.

45

Sabothus mons, Zottenberga, Zabothus

Zobten, Zobtenberg Ślęża ):(4v, B 2, 3, 5, 6, 15, 27, 49, *15, *39

Saganum, Zeganum Sagen, Sagan Żagań 7, 14, 22, 23, 41f., 44, 45, *30, *61

Sassincovitium Sassinkowitz, 1789–1945 Kieferstädtel

Sośnicowice, gliw. 45

Scepusium Zips (SLO) Spisz (SLO) Spiš (SLO) 90

Schetzlaria Schatzlar Zacleř (CZ), okres Trutnov 15, 22, 86

Schlava Schlawa, 1937–45 Schle-siersee

1945–1954 Sława Śląska, Sława, wsch.

45

Schlawenticium Schlawentitz, Slaventzitz, 1936–45 Ehrenforst

Sławięcice (Kędzierzyn–Koź-le), kędz.

45

Schmiedeberg Schmideberg, Schmiedeberg Kowary, jel.g. 14, 45

Schmidefeldt, Schmiedefeld Kuźniki (Wrocław) *4

Schmotzseiffen, Smotsseiffen, Schmottseifen

Pławna, lwów. 12, 14

Schoenovia Schönau,Schönaw, Schönau an der Katzbach

Świerzawa, złotor. 23, 45

Schreiberau, Schreiberhau Szklarska Poręba, jel.g. 14

Schurgastum Schurgast Skorogoszcz, brzeski 24, 45

Schwusen pagus Schwusen Wyszanów, wsch. 24

Silberberga Silberberg Srebrna Góra, ząbk. 13, 46

Silmenau, Sillmenau Sulimów, wroc. *4, *67

Sinegrovia Schmograu Smogorzów, nam. *34

Page 58: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 181 -

Indeks miejscowości / Ortsregister

Skotzovia (nicht identisch mit Cozu-chovia, laut Henel ein Fehler Cromers)

Skotzuff, Skotschau Skoczów, ciesz.(nie tożsamy z Cozuchovia, wg. Henela błędne użycie przez Cromera)

24, 46

Slavacensis lacus, Slauacensis lacus

Schlawasee Jezioro Sławskie 25

Sommerfelda Sommerfeld Lubsko, żar. 17, 23, 33, 46

Soravia, Sora Sorau Żary 23

Sora Sora, Sohrau Żory 46

Sprotta, Sprottavia Sprottau Szprotawa, żag. 22, 44, 46

Sprotta fl. Sprottau, Sprotte Szprotawa 46

Steina fl. Steine Ścinawka Stěnava 24(?), 34, 46(?)

Steina fl. Steina (Zufluss der Glatzer Neisse)

Ścinawa Niemodlińska 24(?), 34, 35, 46

Stetinum Stettin Szczecin Štětín 22

Stinavia Steinau an der Oder Ścinawa, lubiń. 22, 26, 46

Stinavia Steinaw, Steinau in Obe-rschlesien

Ścinawa Mała, nyski 46

Stobra fl. Stober Stobrawa 22, 24, 33, 38

Stoltz, Stolz Stolec, ząbk. 106

Strela, Strelinum Strelen, Strehlen Strzelin 9, 24, 46

Strelicia Maior Groß Strelitz, Groß Strehlitz Strzelce Opolskie 46

Strelicia Minor Klein Strelitz, Klein Strehlitz Strzeleczki, krapk. 46

Strigovia, Stregonium Striga, Striegau Strzegom 12, 15, 33, 46, *79

Stroppavia Stroppen Strupina, trzebn. 47

Struminum Schwartzwasser, Schwarz-wasser

Strumień, ciesz. Struměň 47

Sudeti montes Sudoede, Sudeten Sudety Sudety 5, 7, 12, 23, 30, 37

Svevus fl. = Odera fl. = Viadrus fl.

21, 45

Suewus Spre, Spree Szprewa Spréva 21, 45

Swibocensis lacus Nastich, Nischlitzsee Jez. Niesłysz 25, 26

Svibusium, Suebodinum Schwibussen, Schwiebus Świebodzin 45

Swidnicia, Swidnicium Schweidnitz Świdnica 5, 7, 13, 14, 15, 22, 34, 38, 39, 44, 47, 48, 54, 83, 87, *34, *39, *57, *61

Tarnovitium Tarnowitz Tarnowskie Góry 13, 14, 47

Teschena, Tischena, Cessi-num, Cissenum

Teschen Cieszyn Těšín 4, 7, 24, 34, 35, 38, 47, 67, 69, 91, 99, *40, *62

Thiergarten Godzięcin, woł. *4

Tintz commenda Tinz Tyniec Mały, wrocł. 50

Toppelberg, sog.Töppelberg bei Massel

brak nazwy polskiej 17

Tostum Tost Toszek, gliw. 47

Trachenberga Trachenberg Żmigród, mil. 8, 24, 26, 47, 69, *61

Trebnicia Trebnitz Trzebnica 17, 48, 50, *35

Trebnicia monasterium Trebnitz Trzebnica 48, 50, *35

Tschanich, Tschansch Księże (Wrocław) *4

Tschirnavia Tschirnau, 1937–1945 Lesten Czernina, gór. 48

Page 59: 5. Zu dieser Ausgabe - BKGE...Wypełniał zatem odpowiedzialne obowiązki prawnicze i dyplomatyczne, przy sprawowaniu których mógł jednocześnie poznać wiele ważnych osobistości

- 182 -

Indeks miejscowości / Ortsregister

Ulrichsdorf, Ullrichsdorf, Ullersdorf am Queiss

Ołdrzychów, bol. 14

Unchristen, 1885–1945 Bismarcksfeld

Okrzeszyce, wroc. *4

Viadrus fl. = Odera fl.

Vyastum Viast, Ujest, 1936–45 Bi-schofstal

Ujazd, strzel.op. 48

Vienna Wien (A) Wiedeń (A) Vídeň (A) 86, *50, *57, *62

Vistula fl. Weichsel Wisła Visla 4, 5, 24, 44, 46, 47

Waldberga Waldtberg, Waldberg, Wal-denburg

Wałbrzych 48

Wangern Węgry, wrocł. *4

Wansena Wansen Wiązów, strzel. 24, 48

Warmbrunn Cieplice, jel.g. 28

Wartenberga Wartenberg, Groß Warten-berg, Polnisch Wartenberg

Syców 8, 24, 32,

Wartenberga Wartenberg, Deutsch War-tenberg

Otyń, nowosol. 48, 69, *61

Wartha, Warta Warte, Wartha Bardo, ząbk. 23, 48

Weida Weidenavia, Weida, Weidenau (CZ)

Vidnava (CZ), okres Jeseník 48

Weida fl. Weyde, Vidaua, Vidava, WeideWidawa 22, 24, 27, 31, 39, 48

Weisfurt fl. Weisfurt, Weißfurt Biała Woda 42

Weiskretschem, Peiskenkret-schem, Peiskretscham

Pyskowice, gliw. 49

Wincigium Wintzigk, Winzig Wińsko, woł. 49

Wise pagus Wiesa, 1937–45 Wiesa in Niederschlesien

Wieża, lwów. 15

Wochstadium Wochstadt, Wogstadt (CZ) Bílovec (CZ), okres Nový Jičín

49

Wolavia Wohlaw, Wohlau Wołów 14, 45, 49

Wolstadium Walstat, Wolstadt, Wahlstatt Legnickie Pole, leg. 48, *28

Wratislavia Bresla, Breslau, Breßlaw Wrocław Bv, B 2, 3, 7, 9, 13, 22, 24, 26, 31, 35, 37, 38, 40, 41, 42, 53, 54, 56, 61, 63, 69, 86, 91, 99

Zabothum Zobten am Berge Sobótka, wroc. 49

Zacus fl. Zack, Zakako, Zacken Kamienna ):( 4r, 13, 22, 30, 37

Zatoria Neuenstadt an der Schaue Zator, ośw. 8, 24

Zavdicium Zauditz (CZ) Sudice (CZ), okres Opava 49

Ziegenhals Głuchołazy, nyski 49

Zischdorffium Zissendorf, Tschischdorf Strzyżowiec, lwów. 14

Zottensis mons, Zottenberg = Sabothus mons

Zuckmantela Zuckmantel (CZ), Edelstein Złote Góry (CZ) Cukmantl, po 1948 Zlaté Hory (CZ), okres Jeseník

12, 13, 14, 49

Zulauff, Sulau Sułów, mil. 49

Zullichia, Zulichius Zullich, Züllichau Sulechów, sul. 33, 49

Zultz, Zülz Biała, prud. 49