Metoda 5-WHY_______________________________________________________

Strona 1 z 6

Metoda 5-WHY

Wydanie 1

Zbigniew Huber

Maj 2006 Artyku dostpny na stronie autora: http://www.huber.pl Copyright by Zbigniew Huber

Metoda 5-WHY_______________________________________________________

Strona 2 z 6

Wstp Rozwizanie jakiego problemu i wprowadzenie skutecznego dziaania korygujcego wymaga zidentyfikowania przyczyny wystpienia tego problemu. Jeeli jej nie zidentyfikujemy i usuniemy (a tylko usuniemy ju powsta niezgodno) to moemy by pewni, e ponowne pojawienie si problemu jest tylko kwesti czasu Dlatego bardzo wane jest zidentyfikowanie faktycznej przyczyny problemu i jej usunicie aby zapobiec ponownemu pojawieniu si problemu. Jednym z wielu sposobw okrelania przyczyny problemu jest metoda 5-WHY.

Dwa aspekty 5-WHY Analiza 5-WHY musi obejmowa dwa aspekty:

Dlaczego problem powsta ? Na tym etapie zastanawiamy si nad przyczynami wystpienia problemu. Dlaczego dany defekt zosta wyprodukowany,

Dlaczego tego nie zauwaylimy? Po drugie musimy si zastanowi dlaczego nasz obecny system / metody kontroli / nadzoru procesu nie wykryy problemu kiedy si ju pojawi (lub nie wykryy pojawienia si przyczyny problemu jak ju j poznamy)

Problem Przyczyna Dziaanie

korygujce

Narzdzia stosowane do okrelenia przyczyny problemu: 1. Wykres przyczynowo-skutowy Ishikawa (Rybia o) 2. Planowanie Eksperymentu (Design of Experiments) 3. Analiza historii zmian (co i kiedy zmieniono i kiedy nastpi problem) 4. 5- WHY 5. Analizy danych statystycznych (Cpk, Pareto, Anova, itp..) 6. Burza mzgw 7. Inne

Metoda 5-WHY_______________________________________________________

Strona 3 z 6

Jak stosowa 5-WHY? Zebranie informacji o problemie Pierwszym elementem jest zebranie jak najwikszej iloci informacji o powstaym problemie. Im wicej informacji zbierzesz tym wiksze szanse mamy na zidentyfikowanie waciwej przyczyny problemu. Na tym etapie zastanw si nad nastpujcymi aspektami:

1. Co waciwie si stao?

2. Kiedy?

3. Jaka jest skala problemu, ile mamy problemw, % defektw itp?

4. Jakie zagroenie ten problem stwarza dla klienta, uytkownika, firmy?

5. Itp.

Zbierz maksimum danych. Jeeli mowa jest o defektach wyrobw postaraj si o przykadowy wyrb z defektem (np. zwrot od klienta) lub zdjcia problemu. Grupa robocza Kiedy ju zebralimy wystarczajco duo informacji o problemie, to moemy poszuka odpowiednich osb, ktre mogy by nam pomc w ustaleniu przyczyny. Zalecam aby czonkami grupy roboczej byy osoby, ktre wiedz najwicej o miejscu w naszym procesie gdzie powsta problem czyli pracownicy produkcji. Jasno opisujemy problem

Po zebraniu grupy roboczej, naley dokadnie i precyzyjnie opisa problem. To jest bardzo wany element w kadej metodzie rozwizywania problemw. Jasno zapisany problem uatwia poszczeglnym czonkom grupy skoncentrowanie si na tym wanie temacie. Podczas dyskusji niektrzy maj skonno do odchodzenia od tematu wtedy moemy atwiej ukierunkowa grup powrotem na waciwy temat spotkania

Metoda 5-WHY_______________________________________________________

Strona 4 z 6

Zaczynamy pytania Metoda 5-WHY polega na zadaniu pytania:

Dlaczego

i po otrzymaniu odpowiedzi zadajemy kolejne pytanie:

Dlaczego. Tego typu zapytania kontynuujemy rednio do 5 razy. Dlatego metod t nazywamy 5-WHY. Do czsto zakada si, e odpowied na pite pytanie okrela nam przyczyn problemu. Zamy, e problemem jest brak otworu A w dostarczanym przez nas wyrobie. Przykadowe 5-WHY moe wyglda nastpujco: PROBLEM: Brak otworu A Pytanie 1: Dlaczego brakuje otworu A? Odpowied: Pominito operacj - detal nie by poddany obrbce (wierceniu) Pytanie 2: Dlaczego operator pomin operacje i nie poda detalu obrbce? Odpowied: Detale przed i po wierceniu s obok siebie Pytanie 3: Dlaczego detale przed i po wierceniu s obok siebie? Odpowied: Nie ma jasno okrelonego miejsca przy maszynie, dla detali

przed i po wierceniu otworu. Pytanie 4: Dlaczego nie ma jasno okrelonego miejsca przy maszynie dla

detali przed i po wierceniu otworu? Odpowied: Technolog tego obszaru produkcji nie ustali zasad identyfikacji

detali przed i po wierceniu. Pytanie 5: Dlaczego technolog tego obszaru produkcji nie ustali zasad

identyfikacji detali przed i po wierceniu Odpowied: Brak jasnych zasad (wytycznych) do oznaczania wyrobw przed

i po danej czynnoci w caym zakadzie obrbki skrawaniem Sprawdzenie logicznoci odpowiedzi.. Po zakoczeniu 5-WHY moemy zweryfikowa czy uzyskana finalna odpowied jest logicznie powizana z problemem (na zasadzie przyczyna -> skutek). Przegldamy wic kolejno pytania i odpowiedzi czy s ze sob powizane logicznie.

Metoda 5-WHY_______________________________________________________

Strona 5 z 6

Oczywicie powysze zdanie naley gramatycznie i stylistycznie dopasowa do uzyskanych odpowiedzi, ale naley zachowa logik przyczyna -> skutek. Przyczyn problemu jest:

Brak jasnych zasad (wytycznych) do oznaczania wyrobw przed i po danej czynnoci

Co to nam mwi? Przyczyn problemu (braku otworu) wcale nie jest niefrasobliwo operatora, jego nieuwaga czy poniedziakowe zmczenie, lecz systemowy bd w zarzdzaniu (sterowaniu) procesem. I teraz, jeeli zlikwidujemy przyczyn problemu, poprzez opracowanie zasad postpowania z materiaem na stanowisku pracy i jego jasnego odseparowania przed i po danym procesie oraz wprowadzimy te zasady dla caego obszaru produkcji to:

1. Likwidujemy przyczyn naszego problemu z brakiem otworu

2. Likwidujemy potencjalne problemy w innych procesach, gdzie tak samo mona pomin operacj !

3. Doskonalimy system zapewnienia jakoci w caej organizacji (nie tylko w wybranym miejscu przy maszynie do wiercenia)

Przykad 2 PROBLEM: Pracownik przewrci si i zama rk. Pytanie 1: Dlaczego pracownik si przewrci? Odpowied : Podoga bya mokra Pytanie 2: Dlaczego podoga bya mokra? Odpowied: Bo woda wycieka z nieszczelnego zaworu Pytanie 3: Dlaczego zawr by nieszczelny? Odpowied: Bo uszczelka bya zuyta Pytanie 4: Dlaczego uszczelka bya zuyta? Odpowied: Bo nie bya wymieniona od 3 lat Pytanie 5: Dlaczego nie bya wymieniona od 3 lat? Odpowied: Plan przegldw prewencyjnych nie uwzgldnia kontroli stanu

zaworw

Metoda 5-WHY_______________________________________________________

Strona 6 z 6

Przyczyn problemu jest:

Plan przegldw prewencyjnych nie uwzgldnia kontroli stanu zaworw

Zalety 5-WHY 1. Jest to metoda prosta w uyciu i atwa do zastosowania w kadej organizacji

2. Nie wymaga znajomoci statystyki

3. Mona atwo i szybko t metod wprowadzi (proste i krtkie szkolenie)

Podsumowanie Wprawdzie metoda 5-WHY oznacza zadanie 5 pyta dlaczego, to jednak uwaam e nie naley sztywno si tego trzyma. Stosujc to narzdzie sami stwierdzicie, e czasami zadajc 5-te pytanie mona doj do absurdalnych odpowiedzi, wic lepiej poprzesta na 4-tym. Oczywicie moe si zdarzy e zadamy 6-7 pyta aby doj do sedna sprawy. Wszystko zaley od zdroworozsdkowego podejcia do tematu. Prosz dobrze zapamita jeeli chcemy aby nasz wyrb/proces by na najwyszym poziome to naley zakada, e nie ma czego takiego jak bd operatora. W znaczcej wikszoci przypadkw bdu operatora (bdu ludzkiego), prawdziwa przyczyna problemu najczciej ley gdzie w systemie, organizacji lub w metodzie pracy. Drogi czytelniku, mam nadziej e przedstawiony artyku wzbudzi zainteresowanie i poszerzy wiedz oraz e bdzie przydatny w Twojej pracy.

Jeeli jeste zainteresowany praktyczni aspektami zarzdzania jakoci zapraszam do zapoznania si z innymi artykuami i publikacjami dostpnymi na stronie http://www.huber.pl

Serdecznie pozdrawiam,

Zbigniew Huber