4.2 Program biurowy OpenOffice.org

32
Podstawy open source – system SUSE Linux 4-17 4.2 Program biurowy OpenOffice.org Program biurowy OpenOffice.org OpenOffice to najczęściej używany w Linuksie program biurowy. Za jego pomocą można: tworzyć i edytować dokumenty tekstowe, zarządzać danymi w arkuszach kalkulacyjnych, tworzyć i odtwarzać prezentacje multimedialne, tworzyć obrazy i ilustracje. Być może pracowałeś już z innymi pakietami biurowymi takimi, jak np. Microsoft Office. OpenOffice zapewnia podobny zestaw narzędzi i funkcji dla ułatwienia codziennej pracy. Ponieważ zwykle na serwerze nie używa się oprogramowania biurowego, oprogramowanie OpenOffice nie zostało włączone do pakietu SUSE Linux Enterprise Server. OpenOffice bazuje na programie o nazwie StarOffice, stworzonym przez niemiecką firmę Star Division, zajmującą się produkcją oprogramowania. Kilka lat temu firma Star Division została przejęta przez Sun Microsystems, który opublikował StarOffice jako oprogramowanie open source. Nazwę oprogramowania zmieniono na OpenOffice i założono organizację OpenOffice. Organizacja nadzoruje proces rozwoju oprogramowania oraz, wspólnie z ogólnoświatową społecznością programistów OpenOffice, pracuje nad dalszym rozwojem programu. Od czasu do czasu, Sun Microsystems dodaje kilka nowych elementów do aktualnej wersji OpenOffice i publikuje tę zmodyfikowaną wersję pod nazwą StarOffice. Pliki OpenOffice i StarOffice są całkowicie kompatybilne i mogą być bezproblemowo wymieniane. Więcej informacji o rozwoju oprogramowania OpenOffice (w jęz. angielskim) znajdziesz na stronie http://www.openoffice.org . Możesz z tej strony także pobrać najnowszą wersję programu. 2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Transcript of 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Page 1: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-17

4.2 Program biurowy OpenOffice.org Program biurowy OpenOffice.org

OpenOffice to najczęściej używany w Linuksie program biurowy. Za jego pomocą można:

tworzyć i edytować dokumenty tekstowe,

zarządzać danymi w arkuszach kalkulacyjnych,

tworzyć i odtwarzać prezentacje multimedialne,

tworzyć obrazy i ilustracje.

Być może pracowałeś już z innymi pakietami biurowymi takimi, jak np. Microsoft Office. OpenOffice zapewnia podobny zestaw narzędzi i funkcji dla ułatwienia codziennej pracy.

Ponieważ zwykle na serwerze nie używa się oprogramowania biurowego, oprogramowanie OpenOffice nie zostało włączone do pakietu SUSE Linux Enterprise Server.

OpenOffice bazuje na programie o nazwie StarOffice, stworzonym przez niemiecką firmę Star Division, zajmującą się produkcją oprogramowania. Kilka lat temu firma Star Division została przejęta przez Sun Microsystems, który opublikował StarOffice jako oprogramowanie open source.

Nazwę oprogramowania zmieniono na OpenOffice i założono organizację OpenOffice. Organizacja nadzoruje proces rozwoju oprogramowania oraz, wspólnie z ogólnoświatową społecznością programistów OpenOffice, pracuje nad dalszym rozwojem programu.

Od czasu do czasu, Sun Microsystems dodaje kilka nowych elementów do aktualnej wersji OpenOffice i publikuje tę zmodyfikowaną wersję pod nazwą StarOffice. Pliki OpenOffice i StarOffice są całkowicie kompatybilne i mogą być bezproblemowo wymieniane.

Więcej informacji o rozwoju oprogramowania OpenOffice (w jęz. angielskim) znajdziesz na stronie http://www.openoffice.org. Możesz z tej strony także pobrać najnowszą wersję programu.

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Page 2: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-18

4.2.1 Podstawy4.2.1 Podstawy

Składniki oprogramowania OpenOfficeSkładniki oprogramowania OpenOffice

Oprogramowanie OpenOffice podzielone jest na kilka podprogramów, każdy służący do innego rodzaju zadań.

W tabeli podano listę składowych OpenOffice wraz z krótkim opisem ich funkcji:

OpenOffice Base Tworzenie baz danych (podobnie jak w Microsoft Access)

OpenOffice Calc Tworzenie arkuszy kalkulacyjnych (podobnie jak w Microsoft Excel)

OpenOffice Draw Rysowanie obrazków i tworzenie ilustracji

OpenOffice Impress

Tworzenie i odtwarzanie prezentacji multimedialnych (podobnie jak w Microsoft PowerPoint)

OpenOffice Math Tworzenie skomplikowanych formuł matematycznych

OpenOffice Writer Pisanie dokumentów tekstowych, listów, raportów (podobnie jak w Microsoft Word)

Standardowo, w głównym menu, znajduje się aktywator programu OpenOffice Writer.

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Page 3: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-19

Formaty plików OpenOfficeFormaty plików OpenOffice

Każdy typ pliku ma inne rozszerzenie pliku.

W tabeli poniżej podano listę rodzajów plików, powiązane z nimi aplikacje OpenOffice i rozszerzenia plików.

Typ pliku Aplikacja OpenOffice Rozszerzenie pliku

Plik tekstowy OpenOffice Writer .odt

Arkusz kalkulacyjny OpenOffice Calc .ods

Prezentacja multimedialna

OpenOffice Impress .odp

Plik rysunkowy OpenOffice Draw .odg

Baza danych OpenOffice Base .odb

OpenOffice może importować i eksportować większość najważniejszych formatów innych firm, dzięki czemu można współpracować i wymieniać dokumenty z osobami, które używają innych programów.

4.2.2 Gdy potrzebna jest pomoc4.2.2 Gdy potrzebna jest pomoc

Czasem pilnie potrzebujemy odpowiedzi na pytanie dotyczące konkretnej

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

OpenOffice używa opartego na XML otwartego formatu dokumentów biurowych OpenDocument. OpenDocument jest to standard formatu pliku zatwierdzony przez organizację OASIS odpowiadającą za standardy formatów danych w biznesie, organizację utrzymywaną ze składek wielu firm z branży IT, między innymi - Microsoft. OpenDocument jest standardem otwartym, niezależnym od żadnej firmy i do nikogo nienależącym.

Page 4: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-20

funkcji programu OpenOffice, ale ani znajomi, ani nauczyciel nie są w stanie pomóc. Można wówczas skorzystać z wbudowanego systemu pomocy OpenOffice lub poszukać odpowiedzi w Internecie.

System pomocy OpenOfficeSystem pomocy OpenOffice

Uruchom zintegrowany system pomocy, wybierając z paska menu Pomoc → Pomoc OpenOffice.org.

Otworzy się osobne okno:

Tekst pomocy wyświetlany jest w ramce po prawej. Często w obrębie jednego hasła pomocy znaleźć można linki do innych haseł (jak na stronach internetowych). Po lewej stronie mamy do dyspozycji cztery karty, mające ułatwić znalezienie poszukiwanego hasła:

Zawartość – tablica zawartości systemu pomocy w formie drzewa.

Indeks – spis treści całego systemu pomocy.

Znajdź – wyszukiwanie danej frazy we wszystkich działach pomocy.

Zakładki – lista wszystkich zaznaczonych za pomocą zakładek stron pomocy. Stronę można oznaczyć klikając na ikonkę .

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Page 5: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-21

Agent PomocyAgent Pomocy

OpenOffice zapewnia również pomoc kontekstową. Pewne działania uruchamiają Agenta Pomocy, umiejscowionego zwykle w prawym dolnym rogu okna.

Pomoc kontekstową można uzyskać klikając na wizerunek żarówki:

Forum OpenOfficeForum OpenOffice

Chociaż system pomocy OpenOffice zawiera mnóstwo informacji, będących niezaprzeczalną pomocą w sprostaniu wyzwaniom pojawiającym się podczas pracy z programem, często skuteczniejszym sposobem uzyskania potrzebnych danych jest kontakt z innymi użytkownikami programu.

Możesz odwiedzić np. stronę http://www.oooforum.org (strona w języku angielskim). Znajduje się tam wiele forów dyskusyjnych, na których możesz omówić problem z innymi użytkownikami oprogramowania OpenOffice.

Adresy polskiego forum, to http://openoffice.pl/forum.php albo sekcja aplikacje biurowe na http://forum.suse.pl

no i zawsze niezawodne http://www.google.pl ;-) .

Na stronie startowej witryn umieszczony jest przegląd dostępnych forów. Można czytać fora bez żadnych zobowiązań, jeśli jednak chciałbyś zabrać głos na forum, musisz się zarejestrować na stronie i utworzyć darmowe konto.

4.2.3 Personalizacja OpenOffice4.2.3 Personalizacja OpenOffice

Skonfigurować program OpenOffice można wybierając Narzędzia → Opcje.

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Page 6: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-22

Dostępne opcje dotyczą ustawień poszczególnych podprogramów OpenOffice.

Menu, skróty klawiaturowe i paski narzędzi można dostosować, wybierając Narzędzia → Dostosuj.

4.2.4 Praca z dokumentami tekstowymi4.2.4 Praca z dokumentami tekstowymi

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Zaczniemy od OpenOffice Writer, ponieważ tego programu będziesz najczęściej używać.

Page 7: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-23

Tworzenie nowego dokumentu tekstowegoTworzenie nowego dokumentu tekstowego

Standardowo, gdy uruchamiamy OpenOffice Writer, tworzony jest nowy dokument tekstowy. Można od razu zacząć wprowadzać tekst w nowym dokumencie.

Aby utworzyć kolejny dokument, wybierz z paska menu Plik → Nowy → Dokument tekstowy.

Innym sposobem utworzenia nowego dokumentu jest kliknięcie pierwszej od lewej ikonki na pasku narzędzi:

Zapisywanie dokumentu tekstowegoZapisywanie dokumentu tekstowego

Po utworzeniu lub modyfikacji dokumentu w OpenOffice, można go zapisać, wybierając jedno z poniższych poleceń z menu Plik:

Zapisz jako – To polecenie pozwala nazwać nowy dokument i wybrać dla niego typ pliku.

Zapisz – To polecenie pozwala zachować zmiany istniejącego pliku (dokument został już wcześniej zapisany w OpenOffice).

Zamiast polecenia Zapisz można posłużyć się skrótem klawiszowym Ctrl+S, lub kliknąć na ikonkę dyskietki na pasku narzędzi:

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Page 8: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-24

Polecenie Zapisz jako otwiera okno, w którym można nazwać plik i wybrać dla niego typ pliku:

Jeśli nie wybierzesz typu pliku, zostaje on automatycznie zapisany w formacie OpenDocument, z rozszerzeniem .odt.

Można także wybrać położenie zapisywanego pliku. Domyślnie, pliki tekstowe są zachowywane w katalogu ~/Documents/.

Poniżej znajduje się lista najważniejszych z obsługiwanych przez OpenOffice typów plików. Wszystkie typy możesz zobaczyć, rozwijając menu Typ pliku w oknie Zapisz jako.

Dokument tekstowy OpenDocument. Standardowy format plików OpenOffice. Zachowaj zawsze jedną kopię dokumentu w tym formacie, aby uniknąć błędów formatowania. Rozszerzenie pliku to .odt.

OpenOffice 1.0 Dokument tekstowy. Standardowy format plików w starszych wersjach OpenOffice. Rozszerzenie pliku to .sxw.

Microsoft Word 97/2000/XP. Rodzaje plików tekstowych aktualnych wersji Microsoft Worda. Zapisz plik w tym formacie, aby umożliwić jego odczyt użytkownikom Worda. Rozszerzenie pliku to .doc.

Rich Text Format. Ten rodzaj pliku może być odczytywany przez wiele różnych edytorów tekstowych. Zapisz plik w tym formacie, jeśli nie jesteś pewien, jakiego edytora tekstu używa osoba, której chcesz przekazać plik. Rozszerzenie pliku to .rtf.

Tekst. Zachowuje dokument czysto tekstowy. Inne elementy, jak formatowanie czy ilustracje, nie zostają zachowane. Jest to najprostszy

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Jeśli zapisujesz plik po raz pierwszy (nie ma on jeszcze nazwy), polecenie Zapisz otwiera okno Zapisz jako. Po nadaniu plikowi nazwy, można używać Zapisz jedynie dla zapisania wprowadzonych w dokumencie zmian.

Page 9: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-25

sposób przechowywania dokumentu tekstowego. Rozszerzenie pliku brzmi .txt.

OpenOffice może tworzyć pliki PDF bez potrzeby instalowania jakichkolwiek zewnętrznych aplikacji typu kreator PDF. Aby utworzyć plik PDF dokumentu tekstowego wybierz Plik → Eksportuj jako PDF, lub kliknij odpowiednią ikonkę na pasku narzędzi:

Aby zamknąć dokument po zapisaniu go, wybierz Plik → Zamknij. Jeśli chcesz całkowicie zakończyć pracę z programem, wybierz Plik → Zakończ.

Ćwiczenie: Praca z dokumentami tekstowymi – część 1Ćwiczenie: Praca z dokumentami tekstowymi – część 1

Jakie są zalety PDF?

W jakich wypadkach przekazanie koledze/koleżance pliku w formacie PDF jest całkowicie bezsensowne?

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

W większości wypadków, wysyłając pliki do innych osób, najlepiej używać formatu PDF.

Page 10: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-26

Otwieranie dokumentu tekstowegoOtwieranie dokumentu tekstowego

Aby otworzyć dokument tekstowy, wybierz Plik → Otwórz.

Pojawi się okno Otwórz:

Okno to daje możliwość przejrzenia systemu plików i wskazania pliku, który chcemy otworzyć.

Do otwierania plików można również posłużyć się skrótem klawiszowym Ctrl+O lub kliknąć ikonkę folderu na pasku narzędzi:

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Można w ten sposób otworzyć jakikolwiek z obsługiwanych przez OpenOffice typów plików (nie tylko pliki tekstowe). OpenOffice otwiera wówczas odpowiedni dla wybranego pliku program OpenOffice.

Page 11: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-27

Ćwiczenie: Praca z dokumentami tekstowymi – część 2Ćwiczenie: Praca z dokumentami tekstowymi – część 2

Otwórz dowolny plik z rozszerzeniem .odt, a następnie zapisz go w formacie Microsoft Word.

4.2.5 S4.2.5 Struktura tekstu OpenOffice Writertruktura tekstu OpenOffice Writer

Zanim zaczniesz pisać dokumenty w programie OpenOffice Writer, powinieneś poznać strukturę tekstu pisanego w ten sposób.

Najmniejszym elementem tekstu jest znak, a największym – dokument. Pomiędzy znakiem a dokumentem wyróżnia się jeszcze kilka jednostek:

1) Znak. Jedna litera, spacja, znak interpunkcyjny etc.

2) Słowo. Jeden lub kilka znaków buduje słowo. Zwykle poszczególne słowa są oddzielone za pomocą spacji.

3) Akapit. Kilka słów lub zdań tworzy akapit. Nowy akapit zawsze rozpoczyna się od nowej linii (wydzielonej za pomocą klawisza Enter).

4) Ramka. W ramce zwykle zawarte są elementy inne niż tekst, np. obrazek, wykres, formuła.

5) Lista. Dwa lub więcej elementów, ponumerowanych lub wypunktowanych.

6) Strona. Odpowiednik kartki papieru.

7) Dokument. Cały tekst, wraz z towarzyszącymi mu elementami graficznymi.

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Page 12: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-28

Formatowanie tekstuFormatowanie tekstu

Najczęściej stosowane opcje formatowania znaków dostępne są na pasku narzędzi Formatowanie:

– wybierz z menu rozwijalnego czcionkę.

– wybierz z menu rozwijalnego rozmiar czcionki.

– włącz/wyłącz pogrubienie czcionki.

– włącz/wyłącz kursywę.

– włącz/wyłącz podkreślenie.

– wybierz z menu rozwijalnego kolor czcionki.

– wybierz z menu rozwijalnego kolor wyróżnienia.

Wybierz Format → Znak aby skonfigurować więcej opcji formatowania znaków.

Pojawi się okno:

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Page 13: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-29

Ćwiczenie: Formatowanie tekstuĆwiczenie: Formatowanie tekstu

Zmień czcionkę pliku z poprzedniego ćwiczenia na Lucida Sans.

Formatowanie akapituFormatowanie akapitu

Niektóre opcje formatowania, np. wyrównanie, nie odnoszą się do znaków, tylko do całych akapitów.

Najczęściej stosowane opcje formatowania akapitu dostępne są na pasku narzędzi Formatowanie:

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Właściwości czcionki można skonfigurować przed rozpoczęciem pisania. Można również zmienić właściwości istniejącego tekstu, zaznaczając określony fragment, a następnie zmieniając ustawienia. W tym przypadku, wprowadzone zmiany są natychmiast widoczne na

zaznaczonym tekście.

Tutaj możesz zobaczyć podgląd wybranej czcionki.

Page 14: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-30

– styl akapitu

– wyrównaj do lewej

– wyrównaj do środka

– wyrównaj do prawej

– wyrównaj do lewej i prawej, blokowo

– włącz/wyłącz numerację

– włącz/wyłącz wypunktowanie

– zmniejsz wcięcie

– zwiększ wcięcie

– wybierz z menu rozwijalnego kolor tła tekstu

Wybierz Format → Akapit aby skonfigurować więcej opcji formatowania akapitu.

Pojawi się okno, w którym można określić wcięcia, krawędzie etc.

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Zmiana ustawień akapitu wpływa na akapit, w którym w danym momencie znajduje się kursor.

Page 15: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-31

Listy i spisyListy i spisy

Lista to szczególny rodzaj formatu akapitu. OpenOffice obsługuje dwa rodzaje list:

Listy numerowane – każda pozycja zaczyna się odpowiednim numerem porządkowym.

Listy wypunktowane – każda pozycja zaczyna się od znaku wypunktowania.

Uaktywnij listę, klikając przycisk lub .

Po uaktywnieniu listy, nowa pozycja listy będzie dodawana po każdorazowym naciśnięciu klawisza Enter. Aby wyłączyć tę funkcję, naciśnij odpowiedni przycisk jeszcze raz.

Innym sposobem rozpoczęcia nowej listy, jak również zmodyfikowania już istniejącej, jest wybranie z paska menu Format → Wyliczanie i numerowanie

W oknie, które się wtedy pojawia, wybierz interesujący Cię schemat numeracji bądź wypunktowania i naciśnij

.

OpenOffice tworzy listę automatycznie, jeśli rozpoczniesz nowy akapit od cyfry 1. (lista numerowana) lub od znaku -, *, + (wypunktowanie). Można wyłączyć tę funkcję, wybierając Narzędzia → Autokorekta → Opcje oraz odznaczając opcję Zastosuj numerację – symbol: ●.

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Page 16: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-32

Wcięcia i tabulatoryWcięcia i tabulatory

Jednym z najważniejszych narzędzi formatowania akapitu są tabulatory, używane np. do porządkowania tekstu w kolumny.

Do wyboru są cztery rodzaje tabulatorów:

Ikonka Wyrównanie Przykład

Do lewej

Do prawej

Dziesiętne

Do środka

Aby wstawić tabulator, należy:

1) wybrać rodzaj tabulatora,

2) ustalić położenie tabulatora za pomocą poziomej linijki.

Naciśnij klawisz Tab, żeby przeskoczyć do następnej pozycji tabulacji w tekście.

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Aby usunąć tabulator, zaznacz go za pomocą myszy i zwolnij przycisk myszy poza zakresem poziomej linijki.

Klikając ten przycisk, wybierz rodzaj tabulatora.

Page 17: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-33

Domyślnie, w OpenOffice pozycje tabulacji rozmieszczone są co około 13 mm, zaczynając od lewej strony. W momencie, gdy ustanowisz własne pozycje tabulacji - te domyślne znikną.

Oznaczenie dla domyślnych pozycji tabulacji.

Kilka innych oznaczeń poziomej linijki:

1) Wcięcie pierwszego wiersza akapitu:

2) Wcięcie tekstu akapitu z lewej strony:

3) Wcięcie tekstu akapitu z prawej strony:

Posługiwanie się zdefiniowanymi stylami akapitówPosługiwanie się zdefiniowanymi stylami akapitów

Po lewej stronie paska narzędzi Formatowanie znajduje się menu rozwijalne zawierające listę zdefiniowanych stylów akapitu.

Każdy z tych stylów to zestaw takich cech tekstu, jak: czcionka, jej rozmiar i krój, wcięcia, odstępy, interlinie etc.

Styl Domyślnie oznacza standardowy styl pisania, na którym oparte są wszystkie inne style.

Style Nagłówek 1, Nagłówek 2, Nagłówek 3 etc. stosuje się do nagłówków (odpowiednio do nagłówków pierwszego, drugiego, trzeciego stopnia).

Styl Treść tekstu stosuje się do treści tekstu.

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Page 18: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-34

Stosowanie stylów w nagłówkach ma sporo zalet, m.in.:

Wystarczy jedno kliknięcie myszą aby całkowicie sformatować nagłówek.

Nie trzeba zapamiętywać ustawień czcionki nagłówków.

OpenOffice może posłużyć się tymi stylami do automatycznego utworzenia spisu treści.

Ćwiczenie: Posługiwanie się zdefiniowanymi stylamiĆwiczenie: Posługiwanie się zdefiniowanymi stylami akapitówakapitów

Zmień styl dwóch akapitów pliku ćwiczeniowego na Domyślnie, a styl ich pierwszych wierszy na Nagłówek 1.

Zmienianie ustawień stronyZmienianie ustawień strony

Podczas pracy z dokumentami tekstowymi, często konieczna jest zmiana aranżacji stron w dokumencie.

Najistotniejsze z podlegających zmianie parametrów strony to:

➢ Format papieru ➢ Tło

➢ Krawędzie strony ➢ Krawędzie strony

➢ Nagłówki i stopki ➢ Kolumny

Żeby zmienić ustawienia strony, wybierz Format → Strona.

Pojawi się okno, w którym można dokonać potrzebnych modyfikacji:

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Jeśli wybierzesz z menu opcję Więcej, pojawi się okno Stylista. Jego funkcje omówimy później.

Page 19: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-35

Posługiwanie się StylistąPosługiwanie się Stylistą

Ikonka uruchamiająca Stylistę znajduje się po lewej stronie paska narzędzi Formatowanie.

Stylista wyświetla w osobnym oknie wszystkie zdefiniowane style formatowania. Aby zastosować styl, kliknij dwukrotnie jego nazwę.

Style są podzielone na grupy:

– style akapitów,

– style znaków,

– style ramek,

– style strony,

– style listy.

Co więcej, możesz użyć menu rozwijalnego w dole okna do przefiltrowania wyświetlanych stylów.

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Okno składa się z kilku kart.

Page 20: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-36

Ikonka uruchamia tryb wypełniania formatem. Użyj jej, aby “rozlać” wybrany styl na określone partie tekstu. Naciśnij ikonkę drugi raz, żeby wyłączyć tryb wypełniania formatem.

Ikonka służy do tworzenia nowych stylów. W rozwijalnym menu do wyboru mamy trzy możliwości:

1) Nowy styl z zaznaczenia. Tworzy nowy styl, zawierający elementy formatowania zaznaczonego fragmentu tekstu.

Tutaj wpisz nazwę nowego stylu.

2) Aktualizuj styl. Ustawienia zaznaczonego stylu zostają nadpisane ustawieniami zaznaczonego tekstu.

3) Ładuj style. Importuj styl z innego szablonu lub pliku.

Ćwiczenie:Ćwiczenie: Posługiwanie się StylistąPosługiwanie się Stylistą

Utwórz nowy styl z akapitu, w którym zmieniłeś czcionkę na Lucida Sans. Nazwij nowy styl “stylSans”.

Zmień styl wszystkich (oprócz nagłówka) akapitów pliku ćwiczeniowego na styl “stylSans”.

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Style są przechowywane w pliku szablonu. Można utworzyć nowy szablon, zapisując plik jako plik szablonu tekstowego OpenDocument (.ott).

Page 21: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-37

Ćwiczenie: Praca z dokumentami tekstowymiĆwiczenie: Praca z dokumentami tekstowymi

Stwórz swój własny wzorzec listu ze swoim imieniem, nazwiskiem, adresem i numerem telefonu.

Jako domyślną czcionkę ustaw Lucida Sans, rozmiar 14.

Zachowaj swój szablon jako plik szablonu tekstowego OpenDocument (.ott).

4.2.6 Powiększenie4.2.6 Powiększenie

Dzięki funkcji powiększenia, można zmieniać skalę, w jakiej dokument jest wyświetlany w oknie OpenOffice Writer (100%, 75%, 150%, i tak dalej).

Na przykład, do przeglądania układu stron użyjesz innej skali niż w czasie wprowadzania tekstu (50% → 100%).

Współczynnik powiększenia można zmienić za pomocą menu Powiększenie w pasku narzędzi.

Innym sposobem zmiany współczynnika powiększenia jest kliknięcie prawym przyciskiem myszy na pasek statusu w dole okna.

Współczynnik powiększenia określić można jako wartość procentową (75%, 150%) lub jako wartość względną, ustalaną automatycznie.

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Page 22: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-38

Dostępne ustawienia:

Optymalny – dobiera współczynnik powiększenia tak, aby był optymalny dla wprowadzania tekstu.

Szerokość strony – dobiera współczynnik powiększenia tak, aby widoczna była cała szerokość strony.

Cała strona – dobiera współczynnik powiększenia tak, aby widoczna była cała strona. Opcja ta bywa użyteczna dla sprawdzania układu jednej czy kilku stron.

4.2.7 Włączanie korekty pisowni4.2.7 Włączanie korekty pisowni

Korekta pisowni w programie OpenOffice Writer pozwala na szybkie odnalezienie i eliminację błędów ortograficznych czy literówek.

Do wyboru mamy dwie opcje sprawdzania pisowni:

1) przez włączenie automatycznego sprawdzania pisowni ikonką na pasku narzędzi. OpenOffice oznaczy każde znalezione słowo z błędem, podkreślając je na czerwono:

Żeby poprawić słowo, kliknij na nie prawym przyciskiem myszy. W kontekstowym menu znajdziesz propozycje prawidłowego zapisu słowa. Wybierz prawidłową formę, a zostanie ona wstawiona w miejsce słowa z błędem.

2) Przez włączenie sprawdzania pisowni ikonką na pasku narzędzi lub wybranie opcji Narzędzia → Pisownia.

Pojawi się okno:

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Page 23: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-39

4.2.8 Wstawianie obrazów4.2.8 Wstawianie obrazów

Rzadko kiedy mamy do czynienia z dokumentami czysto tekstowymi.

Aby wstawić obraz, wybierz Wstaw → Obraz → Z pliku.

Pojawi się okno, w którym można wybrać i wskazać obraz do wstawienia w tekst:

Jeśli zaznaczysz opcję Łącze, obraz sam w sobie nie zostanie umieszczony w pliku OpenOffice, tylko zostanie ustawione z nim połączenie (link). Jest to

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Sugestie dotyczące prawidłowej pisowni danego słowa.

Zaznacz tę opcję, aby włączyć podgląd przeglądanych plików graficznych.

Page 24: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-40

praktyczne w przypadku wyjątkowo obszernych plików graficznych. Gdy opcja nie jest zaznaczona, obraz zostaje skopiowany i wstawiony do dokumentu, co pozwala na odczyt pliku również na innych komputerach.

Po dokonaniu wyboru pliku, naciśnij przycisk Otwórz, a grafika zostanie wstawiona do dokumentu. Możesz teraz zmienić rozmiar obrazu, “łapiąc” i przesuwając krawędzie obrazu za pomocą myszy. Aby zachować proporcje obrazu, podczas zmiany jego wymiarów przytrzymaj wciśnięty klawisz Shift.

Po wstawieniu pliku graficznego można skonfigurować sposób, w jaki jest on włączony do tekstu, np. zmienić opływanie tekstu czy rodzaj zakotwiczenia.

Jeśli klikniemy na obraz lewym przyciskiem myszy, wzdłuż jego krawędzi pojawią się zielone kwadraciki. Kliknij teraz prawym przyciskiem myszy, a wyświetlone zostanie menu kontekstowe, za pomocą którego możesz zmienić niektóre ustawienia obrazu.

Kiedy przesuniesz kursor myszy nad pozycję Zakotwiczenie, pojawi się podmenu, zawierające wybór opcji zakotwiczenia obrazu na stronie.

Objaśnienie poszczególnych opcji zakotwiczenia:

Do strony – Zakotwicza obraz do danej strony. Bez względu na wszelkie modyfikacje tekstu, obraz pozostaje na stronie.

Do akapitu – Zakotwicza obraz do danego akapitu. W razie przeniesienia bądź usunięcia akapitu, obraz także zostaje przeniesiony lub usunięty.

Do znaku – Zakotwicza obraz do wybranego znaku.

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Page 25: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-41

Do strony – Zakotwicza obraz do danej strony. Bez względu na wszelkie modyfikacje tekstu, obraz pozostaje na stronie.

Jako znak – Przerywa przepływ tekstu w miejscu wstawienia obrazu.

Inną podlegającą zmianie cechą obrazu jest sposób opływania tekstu wokół niego. Kliknij prawym przyciskiem myszy na obraz i przesuń kursor myszy nad pozycję Opływanie w menu kontekstowym.

Objaśnienie poszczególnych opcji opływania:

Bez opływania

– obraz dzieli tekst na dwa akapity (nad i poniżej obrazu). Brak tekstu z prawej i lewej strony obrazu.

Opływanie – tekst opływa obraz z prawej i lewej strony.

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Page 26: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-42

Bez opływania

– obraz dzieli tekst na dwa akapity (nad i poniżej obrazu). Brak tekstu z prawej i lewej strony obrazu.

obustronne

Opływanie optymalne

– podobnie jak w opływaniu obustronnym, tylko OpenOffice decyduje, jak tekst opływa obraz.

Przepływanie – tekst przepływa za obrazem.

W tle – tekst przepływa przed obrazem (obraz jako tło).

Kontur – ustala wokół obrazu kontur, za którego obręb nie przepływa tekst.

Edytuj kontur – otwiera okno edycji konturu przepływu tekstu.

Pierwszy akapit

– gdy naciśniemy Enter, rozpoczyna nowy akapit pod tekstem.

4.2.9 Wstawianie tabeli4.2.9 Wstawianie tabeli

Tabela umożliwia przedstawianie informacji w sposób uporządkowany. Aby wstawić tabelę, wybierz Wstaw → Tabela.

Pojawi się okno konfiguracji tabeli:

Najważniejsze pola to Kolumny i Wiersze, w których można określić liczbę

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Page 27: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-43

wierszy i kolumn nowej tabeli. Po ustaleniu właściwości tabeli, naciśnij .

Do tabeli można wpisywać tekst, po prostu wybierając komórkę i wprowadzając do niej tekst. Tekst w tabeli podlega tym samym zasadom formatowania, co tekst poza nią. Formatować można naraz zawartość jednej lub kilku komórek, zaznaczając je za pomocą myszy, a następnie klikając prawym przyciskiem myszy i wybierając opcje formatowania z menu kontekstowego.

Kiedy zaznaczysz tabelkę lub jedną z jej komórek, pojawi się nowy pasek narzędzi.

Najważniejsze ikonki paska narzędzi Tabela:

– utwórz nową tabelę – wyrównaj zawartość komórki do środka (poziomo)

– styl linii – wyrównaj zawartość komórki do dołu

– kolor linii – wstaw wiersz

– krawędzie – wstaw kolumnę

– kolor tła – usuń wiersz

– podziel komórki – usuń komórkę

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Page 28: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-44

– utwórz nową tabelę – wyrównaj zawartość komórki do środka (poziomo)

– wyrównaj zawartość komórki do góry

– właściwości tabeli

4.2.10 4.2.10 Osadzanie innych dokumentów OpenOfficeOsadzanie innych dokumentów OpenOffice

Aby osadzić w tekście inny dokument OpenOffice (np. rysunek OpenOffice Draw), należy wybiera z paska menu Wstaw → Obiekt → Obiekt OLE.

Pojawi się okno z zapytaniem o rodzaj wstawianego obiektu:

Do wyboru są dwie opcje: Utwórz nowy lub Utwórz z pliku. Opcja Utwórz z pliku pozwala na wczytanie i osadzenie istniejącego dokumentu.

W ramce Typ obiektu znajduje się wykaz dostępnych obiektów, możliwych do utworzenia w poszczególnych podprogramach OpenOffice.

Osadzony dokument można edytować, klikając na niego dwukrotnie.

4.2.11 Utworzenie spisu treści4.2.11 Utworzenie spisu treści

Jeśli w swoim dokumencie używamy odpowiednich stylów nagłówkowych do formatowania tytułów poszczególnych rozdziałów, utworzenie spisu treści nie będzie problemem.

Wybierz Wstaw → Indeksy i spisy → Indeksy i spisy.

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Page 29: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-45

Okno zawiera pięć kart:

Indeks/Spis – z menu rozwijalnego Typ można wybrać typ indeksu lub spisu, który chcemy utworzyć.

Wpisy – w tej karcie można ustalić strukturę wpisów na każdym poziomie. Użyto następujących skrótów:

E# numer rozdziału

E tekst wpisu

T tabulator

# numer strony

LS hiperłącze

Posłuż się pięcioma przyciskami poniżej, aby zmienić strukturę wpisów. Aby usunąć element, naciśnij klawisz Delete.

Style – wybierz styl akapitu dla każdego poziomu.

Kolumny – kolumnowy układ spisu.

Tło – wybierz kolor tła spisu.

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Jeśli nie odznaczysz opcji Chroniony przed ręcznymi zmianami w karcie Indeks/Spis, nie będziesz mógł ręcznie wprowadzać zmian do spisu.

Podgląd spisu treści.

Page 30: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-46

4.2.12 Drukowanie dokumentu tekstowego4.2.12 Drukowanie dokumentu tekstowego

Podstawowe czynnościPodstawowe czynności

Podstawowa procedura drukowania dokumentu tekstowego w programie OpenOffice:

1) Zanim przejdziesz do drukowania, zapisz dokument.

2) Wybierz z paska menu Plik → Drukuj. Pojawi się okno:

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Samo wydrukowanie dokumentu tekstowego w programie OpenOffice nie jest trudne. Czasami jednak, aby uzyskać pożądany efekt, konieczna może się okazać zmiana ustawień wydruku.

Spis treści.

Page 31: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-47

3) W oknie drukowania zmienić można trzy ustawienia:

wybór drukarki, za pomocą której zostanie wydrukowany dokument,

zakres wydruku, czyli strony, które chcemy wydrukować,

liczbę kopii dokumentu.

4) Kliknij , aby rozpocząć proces drukowania.

Do wyboru są drukarki aktualnie zainstalowane w systemie.

Zmiana ustawień DrukarkiZmiana ustawień Drukarki

Zależnie od typu drukarki, niektóre ustawienia można zmienić w oknie drukowania. Naciśnij przycisk .

Najczęściej spotykane w oknie Właściwości opcje, to:

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Page 32: 4.2 Program biurowy OpenOffice.org

Podstawy open source – system SUSE Linux 4-48

Format papieru. Na jakim formacie papieru (np. A3, A4, A5) dokument ma zostać wydrukowany.

Zasobnik papieru. Z którego zasobnika drukarka ma czerpać papier.

Skalowanie. W jakiej skali dokument ma zostać wydrukowany.

Dupleks. Czy mają być odwracane kartki, by drukować dwustronnie.

Podgląd wydrukuPodgląd wydruku

Zanim przystąpisz do drukowania, w programie OpenOffice zobaczyć możesz podgląd wydruku, czyli sposób, w jaki zostaną wydrukowane poszczególne strony. Aby zobaczyć podgląd danego dokumentu, wybierz Plik → Podgląd wydruku.

Aby wrócić do normalnego widoku strony, naciśnij .

2008 Novell Inc. Licencja Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.5. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych, przy zachowaniu autorstwa Novell Inc.

Ilość i rodzaj wyświetlanych opcji zależy od zainstalowanej drukarki.