Zespoły leczenia środowiskowego

mgr Irena Jastrzębska

Podstawowe zasady ACTGłówny cel:Przywracanie zdrowia poprzez leczenie środowiskowe i

powracanie do życia społecznego Większość świadczeń w środowisku Aktywne docieranie do pacjenta i włączenie w proces leczenia Wysoka asertywność oddziaływań Mała liczba pacjentów przypadająca na terapeutę (10 – 15) Stała odpowiedzialność za pacjenta wraz ze stałością personelu Praca zespołowa z wysoką indywidualizacją świadczeń (ciągła

ocena potrzeb) Zespół wielodyscyplinarny (psychiatrzy, pielęgniarki,

psycholodzy, pracownicy socjalni, specjalista uzależnień, ds. zatrudnienia, pacjenci oraz członkowie ich rodzin)

Systematyczna współpraca z systemem oparcia społecznego Leczenie trwa tak długo, jak długo jest potrzebne

Kryteria przyjęcia do programu ACT

SMI (severe mental illness) -poważna i przewlekła (nawracająca) choroba psychiczna

Słabe (wysoce niestabilne) funkcjonowanie społeczneSłaba współpraca (lub brak) w leczeniuNiemożność włączenia do tradycyjnej opiekiNadużywanie/uzależnienia od SPAWyraźne ryzyko (dla siebie i/lub otoczenia)Liczne hospitalizacje psychiatryczneNieodpowiednie i/lub stresowe warunki życia

20 – 40% chorych z SMI wymaga leczenia środowiskowego

Nieodpowiednie skierowanie (podstawowa diagnoza brzmi):

UzależnienieZaburzenia osobowościOtępienieWyraźne zachowania przestępczeSMI z aktualną koniecznością hospitalizacji lub

całodobowej opieki (DPS)

Formy oddziaływań w zespołach ACT

Terapia prowadzącaPsychoedukacjaTerapia w zakresie współpracy w farmakoterapiiPraca z rodziną i innymi osobami z najbliższego otoczenia

(budowanie relacji, psychoedukacja, rozpoznawanie potrzeb i pomoc w rozwiązywaniu problemów)

Treningi umiejętnościPsychoterapiaFarmakoterapia wraz z udostępnieniem lekówPomaganie w procesie integracji społecznejPraca z uzależnieniem lub nadużywaniem SPA

Asertywne leczenie środowiskowe (ACT)różne nazwy – taki sam model

W PolsceZespół leczenia środowiskowego

Zespół (oddział) leczenia domowegoOddział hospitalizacji domowej

Bariery w rozprzestrzenianiu ZLŚ

Polityczne – wdrożenie nowego modelu wymaga przywództwa zdolnego do inicjowania zmian

Finansowe – konieczność przesuwania środków w obrębie całego systemu opieki nad zdrowiem psychicznym

Administracyjno – legislacyjne (akty prawne, rozporządzenia, procedury wdrożeniowe)

Zasoby ludzkie – niedobór profesjonalistów w zakresie psychiatrii (w szczególności w zakresie modelu środowiskowego)

Mechanizmy zapewniania informacji zwrotnych o wdrażanym modelu (standardy, badania)

Zarządzenie Nr 65/2011/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia

17 października 2011 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju opieka

psychiatryczna i leczenie uzależnień

Świadczenia w zespole leczenia środowiskowego (domowego) realizuje się poprzez:

świadczenia w zespole leczenia środowiskowego (domowego)świadczenia w zespole leczenia środowiskowego (domowego) dla dzieci i młodzieżyświadczenia w zespole leczenia środowiskowego (domowego) dla osób z autyzmem dziecięcym

Zespół leczenia środowiskowego/ domowego (ZLŚ) wykonuje zadania poprzez:

porady diagnostyczne i terapeutyczne, kontrolne, psychologiczne;

wizyty domowe/ środowiskowe (miejscowe i zamiejscowe); sesje psychoterapii indywidualnej/ rodzinnej, grupowej,

sesje wsparcia psychospołecznego

W skład zespołu leczenia środowiskowego/ domowego wchodzą:

lekarz specjalista psychiatra lub lekarz psychiatra, lekarz w trakcie specjalizacji z psychiatrii;

psychoterapeuta lub osoba w trakcie szkolenia do uzyskania certyfikatu psychoterapeuty;

psycholog kliniczny lub psycholog w trakcie specjalizacji z psychologii klinicznej, psycholog;

pielęgniarka, terapeuta środowiskowy.

Świadczenia udzielane w środowisku zamieszkania ujęte są w kompleksowy program terapeutyczny

Wizyta/ porada domowa/ środowiskowa realizowana przez zespół leczenia środowiskowego/ domowego w ramach kompleksowej opieki nad świadczeniobiorcą i jego rodziną, może być udzielana przez dwóch członków zespołu

W ramach świadczeń udzielanych przez zespół leczenia środowiskowego/ domowego, świadczeniodawca może realizować turnusy rehabilitacyjne dla osób z zaburzeniami psychicznymi

Do ZLŚ przyjmowany jest pacjent który:

Był często hospitalizowany psychiatrycznieNie podejmował leczenia w PZP lub je przerywałWymaga intensywnych kompleksowych oddziaływań

farmakologicznych i psychospołecznych po wypisie ze szpitala

Ma rozpoznaną chorobę psychiczną

Do ZLŚ nie może być przyjęty pacjent który:

W danym momencie bezpośrednio zagraża własnemu życiu lub życiu i zdrowiu innych osób

Jest w ciężkim stanie somatycznymJest uzależniony od alkoholu lub narkotyków i nie podjął

leczenia odwykowego

Najczęściej spotykane problemy w trakcie opieki nad pacjentem ZLŚ (1)

Brak poczucia choroby psychicznejNegatywny stosunek do terapeuty wynikający z nasilenia

się objawów psychotycznych u pacjentaNieakceptowanie i niezrozumienie osób chorych przez

rodzinę lub otoczenie i konflikty wywołane objawami chorobowymi

Izolacja społecznaUtrwalone negatywne zachowania spowodowane

przewlekłym procesem chorobowymTrudności w załatwianiu spraw życiowychBrak umiejętności aktywnego udziału we własnym

leczeniu

Najczęściej spotykane problemy w trakcie opieki nad pacjentem ZLŚ (2)

Zaniedbywanie potrzeb biologicznych (odżywiania, higieny osobistej i otoczenia)

Zaburzenia snuSkargi na uboczne skutki działania lekówNieprzestrzeganie zaleceń dotyczących leczenia

Zadania ZLŚ (1)

Zespół prowadzi oddziaływania psychoedukacyjne w stosunku do pacjenta i jego bliskich, uczy umiejętności radzenia sobie z chorobą psychiczną

Organizuje różne formy wsparcia środowiskowego, w zależności od aktualnych potrzeb umożliwiające samodzielną egzystencję

Rozpoznanie sytuacji socjalno – bytowej pacjenta i jego rodziny

Wskazywanie źródła uzyskania pomocy, udzielenia informacji, instrukcji o konkretnych sposobach rozwiązania problemu

Zadania ZLŚ (2)

Pomoc rodzinie chorego w zrozumieniu i akceptacji choroby psychicznej oraz udzielenie wsparcia emocjonalnego

Budowanie konstruktywnych relacji terapeutycznych z pacjentem i jego rodziną oraz pozyskiwanie do współpracy w kontynuowaniu terapii

Przygotowanie pacjenta do systematycznego, długotrwałego leczenia w domu poprzez naukę aktywnego udziału we własnym leczeniu

Kształtowanie prawidłowych postaw i nawyków zdrowotnych

Kwalifikacje osób ZLŚ

Komunikowania się z pacjentem zaburzonym psychiczniePodstaw farmakoterapii i psychopatologiiObserwacji stanu psychicznego w kierunku objawów

psychotycznych, zaburzeń nastrojuPodstaw i zasad rehabilitacji psychiatrycznejPsychoedukacji rodziny pacjenta zaburzonego psychicznieZnajomości przepisów prawnych

Dziękuję za uwagę