3 pierwsze kroki do nauki pisania metodą Montessori

mini e-bookKatarzyna Frenczak-Sito

wstępNa świecie powstało wiele metod nauki pisania i czytania, dzięki którym dzieci mają posiąść tę umiejętność w sposób najbardziej dla nich przystępny. Jest wielu nauczycieli, którzy nakazują naukę od urodzenia, inni każą poczekać aż do czasu szkoły, a jeszcze inni mówią o obserwacji. Ta ostatnia grupa przekonała mnie jako mamę najbardziej. Metoda, którą opra-cowała Maria Montessori, w bardzo przystępny sposób pokazuje jak nauczyć dziecko pisać, czytać, rozpoznawać litery i ich brzmienie.

Jednak oprócz samego materiału rozwojowego, który oferuje nam metoda, Maria mówi o czymś niesamowicie ważnym czyli podążaniu za dzieckiem. Czasem dzieci wykazują ogrom-ne zainteresowanie literami, a rodzice nie traktują tego poważnie. Nie dlatego, że mają złe intencje, a zwyczajnie tkwią w schematach kiedy i w jaki sposób dziecko powinno uczyć się danego tematu. Okazuje się jednak, że gdy nasze dziecko wyjątkowo mocno się czymś interesuje to jest to właśnie okres szczególnej wrażliwości i prawdopodobnie temat, który przykuł jego uwagę będzie w stanie przyswoić i rozwinąć z ogromną łatwością. I właśnie m.in. tak jest z nauką pisania i czytania.

Często na mojej grupie Facebook Dom w stylu Montessori mamy piszą, że ich niespełna 3 latek wykazuje takie zainteresowanie. Chcą zgłębić temat, a często spotykają się negatywną reakcją w stylu „To jeszcze za wcześnie! Może daj mu w ogóle encyklopedię!”. Jednak to ta mama najlepiej może ocenić czy za wcześnie czy nie, po obserwacji swojego dziecka. Bo jak się okazuje Maria Montessori wsakzywała okres szczególnej wrażliwości na naukę pisanie właśnie w wieku ok. 3 lat. Niestety przyszło nam rodzicom być czujnym i właśnie dla tych, którzy pragną zgłębić ten temat postanowiłam stworzyć ten mini e-book . Znajdziesz w nim pierwsze 3 kroki, przez które warto przejść aby rozpocząć naukę pisania metodą Montessori.

Kasia Frenczak-Sito

[ www.kukumag.com ] [ www.montessoridlarodzicow.pl ]

1

Cześć! Nazywam się Kasia Frenczak-Sito!Jestem mamą czwórki maluchów i pasjo-natką pedagogiki Montessori, minimali-zmu i architektury. Od wielu lat pomagam rodzicom zorgani-zować przyjazne i wpierające samodziel-ność przestrzenie dla dzieci. Ponieważ metoda Montessori świetnie sprawdza się u mnie w domu pragnę dzielić się tą wiedzą z innymi na łamach mojego bloga www.kukumag.com oraz podczas kursów online dla rodziców -> najnowszy kurs o pomocach Montessori -> www.montessoridlarodzicow.pl

WIEK: od urodzenia

Zdumiewające jest to, że nawet nie jesteśmy świadomi, że właściwie od początku, od narodzin przygotowujemy nasze dziecko do nauki pisania i czytania.

Od czego możemy zacząć ?

1. Otaczaj go pięknym językiem od urodzenia! Przede wszystkim, od czasu gdy nasze dziecko jest noworodkiem zalewajmy go rzeką słów, opowiadajmy o wszystkim co nas otacza, co robimy, nazywajmy każdy przedmiot. Pamiętajmy by dawać malusz-kowi również czas na odpowiedź, już od maleńkości próbujmy prowadzić z nim roz-mowy, on na początku będzie odpowiadał nam swoim niemowlęcym językiem, a = z czasem, gdy będzie gotowy zacznie mówić.

2. Otaczaj dziecko książkami. Niech codzienne czytanie stanie się rutyną. Stwórz maluchowi jego kącik do czytania aby miał do niego swobodny dostęp. Sam czytaj książki, dzieci są naśladowcami, gdy widzą że sięganie po książki jest czymś normal-nym same zaczną to robić.

3. Wspieraj dużą motorykę u dziecka. Nauka pisania czy jakichkolwiek innych czyn-ności nie będzie przychodziła dziecku z łatwością jeśli nie będzie sprawne ruchowo. Dawaj mu jak najwięcej możliwosci swobodnego ruchu, biegania, skakania. Nawet prace twórcze, jak malowanie, rozpocznij od ogromnego brystolu gdzie będzie mógł robić duże ruchy, tym samym ćwicząc obręcz barkową.

4. Wspieraj małą motorykę! Twój maluch dorwał się do pudełka z chusteczkami i porwał je na małe kawałeczki? To wspianiale! Właśnie tak ćwiczy swoje małe paluszki zarówno do nauki pisania, jak i do wykonywania innych życiowych czynności. Daj sobie pomagać w kuchni, wyrabianie ciasta na chleb, wyciskanie soku z pomarańczy i obieranie ogróka... wszystkie te czynności wzmacniają rękę malucha.

5. Zabawki i pomoce, które ćwiczą chwyt pęsetkowy. Jest to tak naprawdę kontynu-acja poprzedniego punktu. Maria Montessori ogromną wagę przykładała by pomo-ce, np. z działu sensoryki, życia codziennego wspierały właśnie ten chwyt, który jest później potrzebny dziecku do poprawnego trzymania w dłoni długopisu. Sławne już cylindry do osadzania mają maleńki uchwyt, za który maluch łapie właśnie używająć chwytu pęsetkowego. Jeśli dobierasz dziecku zabawki, pomoce czy różne domowe akcesoria to zwróć na to uwagę.

1 krok

2

[ www.kukumag.com ] [ www.montessoridlarodzicow.pl ]

3

Staram się tworzyć w domu otocze-nie, dzięki któremu dzieci naturalnie będą angażowały się w prace domwe. Tak niepozorne czynności jak gotowa-nie, wieszanie prania czy zamiatanie, oprócz mnóstwa dobrodziejstw jakimi są poczucie sprawczości i pewności siebie, również dobrze ćwiczą ręce, które później będą z łatwością pisały litery.

zdj. przestawia moich synków, Janka i Franka podczas przygotowywania obiadu

Wiele pomocy, które wymyśliła Maria Montessori kładzie nacisk na dosko-nalenie tzw. chywtu pensetowego. Dlatego gdy pokazujemy dziecku materiał rozwojowy, musimy wiedzieć dokładanie w jaki sposób go prezen-tować by wycisnąć z jego potencjału 100% możliwości ->jak pracować z poszczególnymi po-mocami Montessori pokazujemy w kursie online ->

www.montessoridlarodzicow.pl

zdj. przestawia moją córkę Agatkę (w wieku 3 lat) pracującą z cylindrami

Wiele pomocy dla najmłodszych staram się przygotowywać w domu. Na zdjęciu obok widzicie pojemnik z dziurkami i małe drewniane patycz-ki (kupiłam jeden dłuższy w sklepie budowlanym i pocięłam). Pomoc po-zwala na doskonalenie chwytu pen-setowego oraz ćwiczy koordynację ręka-oko. Poza tym jest to po prostu świetna frajda dla dziecka! Muszę przyznać, że ta aktywność angażowa-ła każde z moje trójki maluchów jak i odwiedzające nas dzieci ;)

[ www.kukumag.com ] [ www.montessoridlarodzicow.pl ]

2 krokWIEK: OD. 2.5, 3 LAT

Gdy ktoś zadaje pytanie „od czego zacząć naukę alfabetu?”, odpowiadam: „od gier dźwiękowych!”„yyy... od czego???”. No właśnie, co to są te gry dźwiękowe i dlaczego warto zacząć naukę właśnie od nich?

Te ćwiczenia uczą dzieci, że słowa, którymi się posługujemy składają się z głosek czyli z dźwięków. Dla nas nie jest to nic nowego, ale dziecko będzie zdumione, coś na gra-nicy odkrycia Ameryki i wynalezienia żarówki. Jeśli maluch usłyszy, że każde ze słów posiada jakieś głoski, będzie mu łatwiej przejść do nauki alfabetu, nie będzie to dla niego abstrakcja, tylko kontynuacja pewnego etapu. I jest to kolejne odkrycie Marii Montessori, które potwierdzają współcześni naukowcy *1.

Od czego zacząć?

- Przygotuj w koszyczku kilka malutkich przedmiotów, które znajdziesz w domu. Po-wiedz dziecku, że chcesz pokazać mu grę dźwiękową i zapytaj czy ma ochotę dowie-dzieć się na czym ona polega. To ćwiczenie możecie wykonać albo przy stoliku albo na dywanie w pokoju.

- Poproś dziecko aby wybrało jakiś przedmiot i położyło na dywanie (lub małej ma-cie, my używamy takie maty, które kładzie się pod talerze na stole jadalnianym) obok koszyczka

- Gdy przedmiot leży już na macie wymów jego nazwę kładąc przesadny nacisk na pierwszą głoskę np. „aaaaauto”, „mmmmmuszla”, ‚pppppióro”. Poproś dziecko o po-wtórzenie w podobny sposób nazwy każdego przedmiotu. Ma to na celu zwrócenie uwagi właśnie na ten poaczątkowy dźwięk, z którego składa się słowo.- Poproś dziecko by podało Ci przedmiot, który zaczyna się na jakąś głoskę, np. „aaaa”. Później poproś w ten sposób o kolejne przedmioty. Możesz też zachęcić dziecko do ruchu, żeby znalazło w swoim otoczeniu coś, co zaczyna się na wskazaną przez Ciebie głoskę.

*1testy naukowe przeprowadzone we fransuckim instytucie CNRS w Grenoble4

GRY DŹWIĘKOWE

[ www.kukumag.com ] [ www.montessoridlarodzicow.pl ]

5[ www.kukumag.com ] [ www.montessoridlarodzicow.pl ]

W koszyczku znajdują się przedmioty zaczynające się na różne głoski: „k”- kamień„m”- muszla„p”-pióro„a”-armataStaram się zbierać po kilka przedmio-tów z różnych liter, a później do wy-mieniać je do ćwiczeń tak by dziecku się nie znudziło.

Rozłożone 3 przemioty, które wybrało dziecko na macie

- Jeśli widzisz, że maluch zaczyna rozpoznawać głoski na początku wyrazu to możesz przejść do kolejnego etapu (może to być nawet po kilku tygodniach!) czyli odnajdo-wania głosek na końcu. Zadaniem będzie szukanie przedmiotów, które kończą się na podaną przed Ciebie głoskę. Pamiętaj aby zacząć od wyrazów, w których słychać wyraź-nie ostatnią głoskę!

- Jeśli dwa powyższe etapy zostały już opanowane przejdź do ćwiczenia z dzieckiem głosek, które znajdują się w środku wyrazu.

Dodatkowe informacje:

- Co zrobić jeśli dziecko się pomyli i poda inny przedmiot? Nie wolno Ci wtedy wska-zywać dziecku błędu, nie mów „nie, nie tak, to inny przedmiot” itp. Maluch ma sam się zorientować, że coś źle usłyszał i błędnie rozpoznał głoskę. Dla Ciebie jest to po pro-stu znak aby wykonać więcej ćwiczeń.

- Gry dźwiękowe jak sama nazwa wskazuje to gry. Nie wywieraj presji na dziecko, to ma być dla Was miłe spędzanie czasu, podczas którego dziecko, przy okazji, się cze-goś uczy. U nas sprawdza się granie w tę grę rodzinnie, każdy daje zadanie drugiej osobie „Tato, przynieś mi coś co zaczyna się na głoskę >aaa<”.

- Ważne aby wymawiać głoski jako pojedynczy dźwięk czyli np. „m”, a nie „my” albo „em”, „sss”, a nie „syy” czy „es”, dzieci są bardzo spostrzegawcze i mogą do Was powie-dzieć, że widzą syer a nie ser ;)

6[ www.kukumag.com ] [ www.montessoridlarodzicow.pl ]

Koszyczek z przykładem przemiotów na literę „m”. Gdy dziecko pozna już kilkanaście liter z szorstkiego alfabetu (patrz krok 3) możemy wprowadzać mu ruchomy alfabet.

3 krokWIEK: OD OK. 3, 3.5 LAT

7

[ www.kukumag.com ] [ www.montessoridlarodzicow.pl ]

Odkrycie pisma było przełomowe dla dziejów ludzkości. Zrozumieliśmy, że słowa składają się z dźwięków, a pismo zakodowało je na poszczególne litery. Jedną z cen-nych informacji, o jakich donoszą nam naukowcy jest to, że aby dziecko zrozumiało powiązanie litery z dźwiękiem potrzebny jest ktoś kto je tego nauczy. Dziecko patrząc ot tak sobie na zapisaną literę i „edukacyjny” plakat nie będzie w stanie zrozumieć co kryje się za tym obrazem. Dlatego tak ważny jest do przedstawienia poszczególnych liter i powiązanych z nimi dźwięków rodzic lub nauczyciel.

Pomoce Marii Montessori opierają się na jednej istotnej cesze, tłumaczą dziecku se-norycznie dane zagadnienie. Dlatego na pytania „A nie mogę prostu kupić elementa-rza?” Odpowiadam „jasne, że możesz, ale pokażę Ci coś lepszego!”Aby ułatwić dziecku zapamiętanie kształtu Montessori wymyśliła szorstkie litery, są to prostokątne tabliczki, na których naklejono pojedyncze kształty liter pisanych z pa-pieru ściernego. Dlaczego pisanych? Bo właśnie takimi posługujemy się pisząc cokol-wiek na kartce. „Dlaczego nie duże drukowane? Przecież są łatwiejsze” Wydawać się może, że pismo drukowane jest łatwiejsze dla dziecka, jednak gdy spojrzymy chociażby na dziecięce rysunki to czy kreśli ono same kreski, kąty proste i koła? Z łatwością przychodzi mu rysowanie dziwnych kształtów. Jak się później okazuje dziecko świetnie radzi sobie z zapisem pozornie trudnych liter. „Dlaczego nie duże litery a małe?” Jeśli chcemy by nasze dziecko później nauczyło się czytać to zdecydowanie łatwiej będzie mu odszyfrować zapis tego, co już potrafi zapisać.

SZORSTKIE LITERY

[ www.kukumag.com ] [ www.montessoridlarodzicow.pl ]

8[ www.kukumag.com ] [ www.montessoridlarodzicow.pl ]

Od czego zaczynamy naukę liter?

- Wybierz 3 szorstkie litery, które wiesz, że Twoje dziecko na pewno poznało podczas gier dźwiękowych.

- Połóż na dywanie jedną z liter i wodząc dwoma palcami (wskazującym i środkowym) wypowiedz dźwięk tej litery np. „a”. Takie wodzenie palcami po literze pozwala ma-luchowi zapamiętać ją zarówno wzrokowo jak i sensorycznie. Następnie zaprezentuj maluchowi kolejne litery i poproś go o powtórzenie.

- kolejno połóż na dywanie wszytstkie 3 litery i poproś dziecko o to by zastukało np. w „a”, później w „m” itd. Możesz do ćwiczenia włączyć też ruch i prosić by dziecko po-lożyło na Twojej głowie literę np. „t” albo położyło ją w innej części maty

- trzeci etap to zadanie maluchowi pytania „co to za litera?” , pokazując ją litery osob-no na macie ( tj. w izolacji)

Zdjęcie pokazuje w jaki sposób wo-dzić palcami po szorstkiej literze kiedy pokazujemy ją dziecku. Zanim przejdziemy do prezentacji czegoś przed naszym podopiecznym, warto najpierw przećwiczyć to samemu. Na zdjęciu widzisz kadry z kursu on-line dla rodziców, który pokazuje jak pracować z pomocami Montessori -> www.montessoridlarodzicow.pl

Później możemy przejść do prób pierwszego pisania. Przygotuj dziecku tacę, do której wsypiasz kaszę, mąkę lub piasek. Zapytaj malucha którą literę chciałby napisać, najpierw niech wodzi po niej palcem, a później spróbuje odtworzyć ten kształt w piasku. I właśnie od tego powinny zacząć się pierwsze próby pisania przez dziecko! Bardzo pole-cam zakupić piasek dla szynszyli, jest niezwykle delikatny i świetnie się w nim pisze.

Zanim jeszcze rozpoczęłam z Agat-ką ćwiczenie liter dałam jej tacę z kaszą jaglaną, po której mogła sobie swobodnie rysować różne kształty.

9[ www.kukumag.com ] [ www.montessoridlarodzicow.pl ]

Tace dla do takich aktywności możesz zakupić w sklepach do decoupage.Ważne by nie były zbyt duże i miały z boku rant tak by piasek nie uciekał. Dziecko po narysowaniu litery może wygładzić piasek delikatnie potrząsając całą tacą.

Widzisz w jak interesujący sposób możesz wprowadzić dziecko w świat czytania i pisania? Dowiedz się więcej na temat metody Montessori

pomagającej Twojemu dziecku w rozwoju!

Dołącz do kursu![ www.montessoridlarodzicow.pl ]

Wspólnie z nauczycielami Montessori nagrałyśmy dla Ciebie paredzie-siąt filmów instruktażowych! Każdy z nich pokazuje krok po kroku, jak wprowadzać materiały rozwojowe w codzienność Twojego dziecka!

www.montessoridlarodzicow.pl

dowiedz się więcej