22 Stycznia 1863 Żychlin

22 stycznia 2015 roku mija dokładnie 152 lata od pamiętnego dnia z historii naszego miasta – 22/23 stycznia 1863 roku i wybuchu Powstania Styczniowego.Nie jest to kolejny wykład ani szerokie opracowanie tego tematu związanegoz Powstaniem Styczniowym. Pozostawiam to historykom.Zacytuję urywek z pracy Pana dr Piotra Stasiaka, która jest na stronach internetowych UMiG Żychlin. Bardzo podobne lub identyczne wiadomości znajdziemy w większości, krótkich opracowao dotyczących tamtego styczniowego dnia 1863 roku.

„ …Jako jeden z pierwszych w skali kraju i najdalej wysunięty na zachód, rusza do walki oddział powstaoczy, który zaatakował Żychlin. Oddział ten, złożony przeważnie z robotników fabrycznych pobliskiej cukrowni, liczący wg źródeł rosyjskich 500 pieszych i 150 konnych, powstał już 21 stycznia. …. Atakiem na Żychlin dowodził Kazimierz Mielęcki, ale oddział w mieście mieli zorganizowad dwaj oficjaliści fabryczni Jan Zawadzki i Ignacy Kurkowski. Była to jedyna w województwie mazowieckim w nocy z 22 na 23 stycznia zbrojna akcja powstaocza zakooczona sukcesem ‘’.

Na stronie internetowej Biblioteki naszego miasta jest podobna informacja.Cytat „ … Według J. Szczepaoskiego atakiem na Żychlin miał dowodzid Kazimierz Mielęcki.Inne źródła podają, że dowódcą i organizatorem ataku był dyrektor cukrowni Dobrzelin Laurysiewicz oraz dwaj członkowie kierownictwa cukrowni Walentynów - Kurkowski i Zawadzki

Powstanie rozpoczęło się w nocy z 22 na 23 stycznia 1863 r. Na terenie dzisiejszego województwa łódzkiego noc ta upłynęła dośd spokojnie. Do większych potyczek zaliczyd należy zdobycie Żychlina.

22/23 Stycznia 1863 Żychlin

Historia dwóch członków kierownictwa dawnej naszej cukrowni Walentynów już dawno nie dawała mi spokoju. Ignacy Kurkowski, Jan Zawadzki …dwa nazwiska … i brak dalszego ciągu tej historii. Brak opracowaoi śladowe informacje na ten temat.

22/23 Stycznia 1863 Żychlin

22/23 Stycznia 1863 Żychlin

Ignacy Kurkowski. Kim był, dlaczego zdecydował się stanąd na czele oddziału powstaoców. Jaki to był człowiek i jak potoczyły się jego dalsze losy?. Wtedy nie przypuszczałem, że zgromadzę tak dużo informacji o bohaterze z naszego miasta i jego dalszych losach aż do śmierci.

23 Stycznia 1863 Żychlin

Rok temu postanowiłem zainteresowad się pierwszym nazwiskiem.

Tych wiadomości nie znajdziecie Paostwo w książkachi encyklopediach. Większośd informacji ma swoje źródło.Moje poszukiwania to dziesiątki rozmów z historykami, doświadczonymi pasjonatami historii, którzy mają naukowe osiągnięcia, to masa przeczytanych Powstaoczych Pamiętników, pomoc instytucji kulturalnych, samorządowych w odległych od nas miastach i dyrekcji kilku szkół … na Podkarpaciu. Niektóre ilustracje i fotografie poniżej są mojego autorstwa. Tak wyobrażam sobie tamte burzliwe czasy i pragnę suchy tekst przybliżyd „obrazem”.

Branka młodych polskich mężczyzn do wojska rosyjskiego w nocy z 14 na 15 stycznia 1863 w Warszawie odbyła się na podstawie imiennych list, nie jak zwykle poprzez losowanie.

Przymusowy pobór do wojska, który miał objąd przede wszystkim uczestników konspiracji. W związku z tym przywódcy spiskowców podjęli decyzję o rozpoczęciu powstania

w nocy z 22 na 23 stycznia 1863 r.

…. ranek 22 stycznia 1863 roku - powstaocy zbliżają się do Żychlina od strony Gąbina i Gostynina.Oddział ten, złożony przeważnie z robotników fabrycznych pobliskiej cukrowni, liczący wg źródeł rosyjskich 500 pieszych i 150 konnych, powstał już 21 stycznia.

Oddział żychlioski został zorganizowany przez dwóch oficjalistów fabrycznych, Zawadzkiego i Kurkowskiego.

22/23 Stycznia 1863 Żychlin potyczka przed kościołem.

….jako jeden z pierwszych w skali kraju i najdalej wysunięty na zachód, rusza

do walki oddział powstaoczy, który zaatakował Żychlin.

22/23 Stycznia 1863 Żychlin w rękach powstańców.

Oddział żychlioski został zorganizowany przez dwóch oficjalistów fabrycznych,

Jana Zawadzkiego i Ignacego Kurkowskiego

23 Stycznia 1863 ksiądz Walenty Kondracki wita powstańców.

23 stycznia powstaocy opanowali miasto.

23 stycznia 1863 roku, powstaocy zostali zaatakowani przez ładożski pułk piechoty z Kutna. Zmusili ich to do wycofania się w lasy gostynioskie i gąbioskie. Tego samego dnia oddział powstaoczy z Żychlina stoczył jeszcze potyczkę na stacji kolejowej Pniewo.

Częśd z nich przyłączyła się do partii powstaoczej działającej w okolicach stacji kolejowej Kowal pod dowództwem Kazimierza Mielęckiego.

Józef Białynia Chołodecki(1852 – 1934).

Polski szlachcic, pisarz i historyk.

Czytając wiele Pamiętników

Powstania Styczniowego

odnalazłem długo poszukiwaną

i bezcenną informację.

Ignacy Kurkowski - naczelnik powiatu i dowódca oddziału z Żychlinaprzyłącza się do oddziału Powstaoczego Kazimierza Mielęckiego.

Cenionego dowódcy, późniejszego pułkownika i naczelnika sił zbrojnychwoj. Mazowieckiego.

Płk Kazimierz Mielęcki 1836 -1863

Obywatel polski, właściciel dóbr w Kongresówce, syn zamożnych rodziców, mąż pięknej i młodej małżonki, ojciec małych dzieci, porzucił on wszystko, aby z letargu budzącą się ojczyznę do życia powoład, aby walczyd.

Bitwa pod Bieniszewem1 marca 1863 r.

Pierwsza z bitew Powstania Styczniowego na Ziemi Konioskiej rozegrała się pod Bieniszewem1 marca 1863 r. Stacjonujący w lasach kazimierskich oddział Kazimierza Mielęckiego liczący 180 strzelców, 80 kosynierów oraz 40 kawalerzystów zbrojnie starł się z Rosjanami w sile – 2 roty piechoty i sotnią kozaków.Następnego dnia oddział Mieleckiego spotkał się z Rosjanami pod Dobrosołowem.

Bitwa pod Dobrosołowem2 marca 1863 r.

Bitwa pod Dobrosołowem to jedno z ważniejszych wydarzeo na terenie gminy Kazimierz Biskupii jest kolejnym przykładem militarnym działao podjętych przez Kazimierza Mieleckiego.

Tu też walczyli: Ignacy Kurkowski (ur. w 1838 r.) Jan Stanisław Zawadzki (ur. 1835).

http://powiat.konin.pl/pl/730/735/powstanie_styczniowe_na_ziemi_koninskiej

Dobrosołowo, mogiła zbiorowa powstaoców styczniowych; źródło: Andrzej Łącki, Urząd Miejski w Koninie, wrzesieo 2012

Zbiorowa mogiła, w której spoczywa około 100 powstaoców poległych 2 marca 1863 r. pod Dobrosołowem w bitwie dowodzonej przez Kazimierza Mielęckiego. Walczyli tu: Ignacy Kurkowski (ur. w 1833 r.); Jan Stanisław Zawadzki (ur. 1835).

Powstanie Styczniowe wybuchło 22 stycznia 1863 w Królestwie Polskimi 1 lutego 1863 na Litwie.

Trwało do jesieni 1864.Było największym polskim powstaniem narodowym. Miało charakter wojny partyzanckiej, w której stoczono ok. 1200 bitew i potyczek. Mimo początkowych sukcesów zakooczyło się klęską powstaoców, z których kilkadziesiąt tysięcy zostało zabitych w walkach, blisko 1 tys. straconych, ok. 38 tys. skazanych na katorgę lub zesłanych na Syberię, a ok. 10 tys. wyemigrowało. Zdarzały się przypadki, że Rosjanie zabijali pojmanych powstaoców, dobijali rannych, mordowali lekarzy spieszących imz pomocą. Po bitwach Rosjanie palili miejscowości, które udzieliły schronienia powstaocom, dokonywali rzezi ludności cywilnej. Po upadku powstania Kraj i Litwa pogrążyły się w żałobie narodowej.W roku 1867 zniesiono autonomię Królestwa Polskiego, w latach 1869–1870 setkom miast wspierających powstanie odebrano prawa miejskie doprowadzając je tym samym do upadku. Skasowano klasztory katolickie , skonfiskowano ok. 1600 majątków ziemskich i rozpoczęto intensywną rusyfikację ziem polskich. Po stłumieniu powstania znaczna częśd społeczeostwa Królestwa uznała dalszą walkę zbrojną z zaborcą rosyjskim za bezcelową i zwróciła się ku pracy organicznej.

Po powst. dyrektor kopalo nafty. ( cytat z pamiętnika powyżej).

Praca organiczna - działanie na rzecz rozwoju gospodarczego ludności z ziem polskich.

Te dwie podpowiedzi skierowały moje poszukiwania Ignacego Kurkowskiego – przywódcy Powstania Styczniowego w Żychlinie z dn. 22 styczna 1863 roku na południe Polski i zawiodły mnie na malownicze i przyjazne jak się okazało Podkarpacie.

Kolejna informacja z nazwiskiem Ignacy Kurkowski

http://www.prezydent.pl/

Na stronie internetowej PREZYDENT.PL ….. Odnalazłem krótką informację.

WĘGLÓWKA, Gm. KORCZYNA

Na miejscowym cmentarzu znajduje się mogiła uczestnikapowstania 1863 r. Ignacego Kurkowskiego, zmarłego 3 maja 1902 r.

Informacja o Węglówce w gminie Korczyna, przeniosła mnie natychmiast w tamte strony.

Przenieśmy się na Podkarpacie i …. to skrzyżowanie dróg.

Węglówka- wieś w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieoskim, w gminie Korczyna. Około 850 mieszkaoców. Położona malowniczo w dolinie Czarnego Potoku w otoczeniu porośniętych lasem wzniesieo Korczyna.

Na stronie internetowej Zespołu Szkół w Weglówce jest umieszczona następująca informacja.

Na cmentarzu w Węglówce spoczywa dowódca oddziału partyzanckiego z czasów Powstania Styczniowego …. Kurkowski.

Kontakt tel z dyrekcją szkoły i panią od historii zaowocował wymianą korespondencji i … prośbą o wizytę na cmentarzu w celu zrobienia fotografii grobu – pomnika Ignacego Kurkowskiego - przywódcy Powstania Styczniowego z Żychlina 22 stycznia 1863 roku. W pierwszych rozmowach szybko okazało się, że znane jest tylko nazwisko i napis na tablicy„ Powstaniec Styczniowy” … więcej informacji o naszym bohaterze brak.

Węglówka koło Korczyna – panorama.

Węglówka, wieś na malowniczym Podkarpaciu -

zdjęcie lotnicze .

Cmentarz w Węglówce.

Czy tu spoczywa bohater z Żychlina i jak wygląda Jego grób – pomnik?… po kilku tygodniach poznałem

odpowiedź.

Węglówka 2014 rok.

Węglówka 2014 rok.

Zwiedzając wirtualnie Węglówkę, nie wiedziałem, że wrócę tu aby byd w miejscu pracy Ignacego Kurkowskiego.

Węglówka początek XX wieku i dawne szyby naftowe. Miejsce pracy Ignacego Kurkowskiego.

Węglówka dziś, polski "Kuwejt", zbiornik i szyby naftowe.

Na Podkarpaciu w Jaśle odnalazłem tę publikację a w niej bardzo interesującą pracę nt. szkolnictwa z kooca XIX wieku.

Zostało tu wymienione nazwisko … Ignacy Kurkowski w kontekście przemysłu naftowego.… , „kasyer” przy kopalni inż. Ignacy Kurkowski”.

Moje poszukiwania dowódcy Powstania Styczniowego z Żychlina bardzo się zawężają i zaczynam mied pierwsze namacalne ślady tego bohatera.

„Epidemia ustąpiła z początkiem marca 1882 r., a kilka miesięcy później odbył się pierwszy publiczny tzw. „popis szkolny”, w którym wzięli udział ze swoimi rodzinami: Rudolf Wittig, dyrektor kopalni ropy naftowej – inż. Rafał Nowosielecki, „kasyer” przy kopalni inż. Ignacy Kurkowski.Poniżej warto podad opis tego wydarzenia skreślony ręką pierwszego harklowskiegonauczyciela Zygmunta Chodackiego: „Nie moją rzeczą, a raczej nie wypada mi ocenid rezultatu egzaminu, sadzę jednak, iż w każdym razie nie był on ujemny. A teraz dopiero zbliżyła się radosna chwila dla dziatwy! Wny Pan Rudolf Wittig wraz z Wną Panią Dydyoską i Wną Lucyną Wittig rozdzielali nagrody pilniejszym. A nie były to tuzinkowe rzeczy! Dostało bowiem kilkunastu chłopców materye na kompletne ubrania, a tak samo i dziewczęta.Wny P. Nowosielecki i Wny P. Kurkowski nie poskąpili także „.

ROCZNIK JASIELSKI tom VIAndrzej Stanisław Sepioł – Rozwój szkolnictwa na terenie Harklowej do kooca XIX w.http://jasloiregion.pl/wp-content/uploads/2011/10/rocznik_vi.pdf

Po wsi Węglówka ( Podkarpacie), pojawia się kolejna nazwa ……. Harklowa.

Cytat z pracy pana Andrzeja Sepioła .

Harklowa – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jasielskim, w gminie Skołyszyn nad rzeką Ropą..Na południe od drogi Jasło - Biecz. Kopalnia ropy naftowej od XIX wieku, obecnie w likwidacji. Parafia rzymskokatolicka z kościołem z XIX wieku. Szkoła podstawowa.

Panorama Harklowej z 2014 roku.

Harklowa o niej wspomina pan Andrzej Sepioł i wymienia nazwisko Ignacego Kurkowskiego.

Murowany budynek szkoły podstawowej wzniesiony prawdopodobnie w 1882 roku. Znajduje się w centrum miejscowości, obecnie nie pełni swojej pierwotnej funkcji.

Kościół pw św. Doroty w Harklowej

Harklowa kopalnia nafty 1994r.

http://www.galeria.nagrzyby.pl/v/users/Zygmunt+Augustowski

Harklowa – szyby naftowe. Kopalnia nafty "Ropiła" w Harklowej -urządzenie wiertnicze.

HarklowaRopa naftowa znana była w rejonie Jasła od tak dawna, jak daleko sięga jej historia. Złoża

ropy w Harklowej odkryto w 1861 r. , kiedy to dziedzic Skołyszyna, Zborowski wydzierżawił od właścicieli gruntów pola naftowe. W 1863 r. wykonano ręcznie pierwsze szyby naftowe. W 1881 r. było już 180 szybów należących do Spółek prywatnych, jak: Gwarectwo, Roma, Ropiła, Spółka Harklowska z jej dyr. Ignacym Kurkowskim. Kopalnie dawały zatrudnienie,a od wydobytej ropy płaciły właścicielom gruntów wysokie „brutto”. W 1945 r. kopalnie upaostwowiono i połączono w jedną całośd. W 2000 r. zapadła decyzja o likwidacji Harklowskich kopalo.

1884 r. Ignacy Kurkowski dyrektorem kopalni nafty w Harklowej.

Podkarpackie szyby naftowe z kooca XIX wieku – miejsce pracy Ignacego Kurkowskiego – byłego dowódcy Powstania styczniowego w Żychlinie.

Cytat z listu pana Andrzeja Sepioła – członka Stowarzyszenia Miłośników Jasłai Regionu Jasielskiego .

„ Inż. Ignacy Kurkowski był dozorcą ( "kasyerem") kopalni w Harklowej tzw. "Spółki Harklowskiej" do 1884 r., ale od kiedy nie wiadomo. Kopalnia ta powstała w 1863 r.i jest jedną z najstarszych na świecie ( prace poszukiwawcze dotyczące ropy naftowej podjęto w 1861 r.). Od 1884 do 1899 r. inż. Ignacy Kurkowski był dyrektorem tej kopalni. Uczestniczył wraz z rodziną w popisach szkolnych. W 1899 r. prawdopodobnie opuścił Harklową i przeniósł się do Węglówki ( Kronika Szkolna Harklowska). W 1902 r. Maurycy Kurkowski ( prawdopodobnie syn Ignacego) miał zarejestrowaną kopalnię ropy naftowej w Węglówce ( Gazeta Lwowska z 1902 r., nr 167 , Federacja Bibliotek Cyfrowych). Ignacy Kurkowski był inżynierem, ale gdzie studiował i na jakim kierunku studiów nie wiadomo. Nazwiskiem Maurycego Kurkowskiego ( syn Ignacego) jest nazwana ulica w miejscowości Jedlicze k/ Krosna. Maurycy Kurkowski był tam osobą bardzo zasłużoną dla lokalnej społeczności. Dobrze byłoby też życiorys Ignacego Kurkowskiego po jego opracowaniu przesład do kartoteki powstaoców styczniowych w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk( z czego Pani prof. Micioska na pewno się ucieszy), czy też opublikowad w jakimś czasopiśmie regionalnym na Pana terenie”.

Pozdrawiam i życzę wytrwałościAndrzej Sepioł

Na tym etapie poszukiwao losów i historii Ignacego Kurkowskiego, dowódcy Powstania Styczniowego w Żychlinie a później dyrektora kopalni nafty okazało się, że na Podkarpaciu Ignacy Kurkowski znany jest jako inżynier

związany z przemysłem naftowym.

Odkryciem dla tamtejszych historyków, jest natomiast jego postad, jako uczestnika a zarazem dowódcy oddziału powstaoczego z 22 stycznia 1863 roku

na Mazowszu.

Jednoznaczne wnioski, jakie nasunęły się wszystkim uczestnikom poszukiwao to …… po upadku Powstania styczniowego w 1864 roku, Ignacy Kurkowski przenosi się do Galicji aby uniknąd bezwzględnych represji Carskiej Rosji.W drodze do Galicji – na dalekie Podkarpacie, zabiera ze sobą po drodze sześcioletniego syna Maurycego.Po stłumieniu powstania znaczna częśd społeczeostwa Królestwa Polskiego uznała dalszą walkę zbrojną z zaborcą rosyjskim za bezcelową i zwróciła się ku pracy organicznej.

Praca organiczna - działanie na rzecz rozwoju gospodarczego ludności z ziem polskich.

Żychlin

Brody pow OpatówUr. Maurycy

Kurkowski.

Harklowa kopalnia nafty

Nazwisko Ignacego Kurkowskiego zostało wymienione i przywołanew Kronice Szkolnej Harklowskiej.

Harklowa - murowany budynek byłej szkoły podstawowej wzniesiony prawdopodobnie w 1882 roku.

Urywki z kroniki szkolnej harklowskiej 1882 r.

… rok 1886. Urywek z kroniki szkolnej harklowskiej.

Harklowa kronika szkolna rok 1898 r.

Kruchta kościoła w Harklowej 1900 r

Dzwonnica w Harklowej.

Kapliczka w Harklowej.

Harklowskie

obrazki

z 1900 roku.

Ignacy Kurkowski dowódca Powstania Styczniowego 1863 roku w Żychlinie i dyrektor kopalni nafty w Harklowej na Podkarpaciu okazał się hojnym darczyocą dla małej wiejskiej szkoły w odległej od nas Galicji.

Źródło – Kronika Szkolna Harklowska Zbigniew Gorczyca, Bogusław Gorczyca 10 kwietnia 2004.

Po przeczytaniu tej informacji z 1894 roku – nasuwa się pytanie, gdzie, jak i u kogo Ignacy Kurkowski zdobył potrzebną wiedzę i wykształcenie aby byd nauczycielem dla innych, którzy postanowili związad się z przemysłem naftowym?

Polski farmaceuta i przedsiębiorca, wynalazca lampy naftowej, pionier przemysłu naftowego w Europie. Działacz niepodległościowy. Chod nie brał czynnego udziału w powstaniu styczniowym 1863 r. to dużymi kwotami wspierał powstaoczą działalnośd, a po jego upadku udzielał schronienia

Jan Józef Ignacy Łukasiewicz 1822-1882

i dawał zatrudnienie uczestnikom powstania.

Pytanie czy dowódca Powstania Styczniowego z Żychlina, chroniąc się w dalekiej Galicjiznalazł schronienie u Ignacego Łukasiewicza i zdobył tam potrzebne wykształcenie na temat wydobycia nafty? ... będąc oficjalistą w Cukrowni Walentynów 1862 r. (Żychlin) był na pewno już wykształconym człowiekiem … to pytanie pozostaje bez odpowiedzi.

Ignacy Łukasiewicz1822 - 1882

Ignacy Kurkowskidyr. kopalni nafty

do 1899 r.

Ignacy Kurkowski od 1899 r. Maurycy Kurkowski – syn właściciel Kopalni nafty.

Wieś Węglówka.

Ignacy Kurkowski zmarł w Węglówce 1902 r.

Maurycy Kurkowski Zmarł w 1936 r.

Podkarpackie szyby naftowe.

WĘGLÓWKA, GM. KORCZYNA

Na miejscowym cmentarzu znajduje się mogiła uczestnika

powstania 1863 r. Ignacego Kurkowskiego.

Tekst na pomniku:

IGNACY KURKOWSKI

DOWÓDCA POWSTANIA STYCZNIOWEGO

Z 1863 R.

B. DYREKTOR KOPALNI NAFTY

*31.07.1838 +03.05.1902

Węglówka – malownicza wieś na dalekim Podkarpaciu i cmentarz z miejscem

wiecznego spoczynku Ignacego Kurkowskiego - dowódcy

Powstania Styczniowego w Żychlinie z 22/23 stycznia 1863 roku.

Styczeo 2015 r.Styczeo 2015 r.

Węglówka grób Ignacego Kurkowskiego

dowódcy Powstania Styczniowego w Żychlinie22/23 stycznia 1863 roku.

22/23 styczeo 1863 rok …dowódca POWSTANIA STYCZNIOWEGO w Żychlinie.Ignacy Kurkowski - członek kierownictwa cukrowni Walentynów.Były dyrektor kopalni nafty.

Żychlin 22 stycznia 2015 roku.gminazychlin.pl