203a - Chów zwierząt na świecie - Strona z Geografii · 2020. 1. 22. · Trzoda chlewna Świnia...

III. Globalna gospodarka

3. Chów zwierząt na świecie

Znaczenie chowu zwierząt

Chów zwierząt jest wielokierunkową gałęzią produkcji rolnej.

W wielu krajach o intensywnym rolnictwie dochód z hodowli przewyższa dochód uzyskiwany z produkcji roślinnej;

w krajach wysokorozwiniętych dostarcza on do 90% całego dochodu rolnictwa.

Hodowla zaspokaja różne potrzeby ludności:

podstawowymi produktami chowu zwierząt są:

mięso,

mleko,

jaja,

włókna,

skóry lub futra.

Produkcja zwierzęca:

przetwarza wiele produktów roślinnychdla człowieka często bezpośrednionieprzydatnych lub nie nadających siędo spożycia.

Zwierzęta hodowlane

Mięsa dostarczać mogą praktycznie wszystkie zwierzęta hodowlane.

Jedynym ograniczeniem są miejscowe zwyczaje lub zasady religijne, zakazujące lub ograniczające spożywanie mięsaniektórych zwierząt.

Koń – w krajach europejskich z reguły nie jest przyjęte spożywanie mięsa z

konia (prócz krajów Beneluksu)

Świnka – w religiach: islamie i judaiźmiezabrania się spożywania mięsa

wieprzowego, uważając je za „nieczyste”.Bydło – w hinduizmie zakazane jest zabijanie i spożywanie produktów

jego pochodzenia

Systemy chowu zwierząt

Obecnie najbardziej rozpowszechniony został podział systemu chowu zwierząt dokonany przez rosyjskiego ekonomistę L.M. Zalcmana, który wyróżnił:

system pastwiskowy;

system oborowo – pastwiskowy;

system oborowy.

//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/db/Cows_on_a_farm_-_by_Eric_Dufresne.jpg

Sposoby chowu zwierząt

Sposób chowu zwierząt zależy od wielu czynników, m.in. od:

poziomu rozwoju gospodarczego regionu,

warunków przyrodniczych,

tradycji – względów religijnych i kulturowych.

Na świecie wyróżnia się dwa podstawowe sposoby chowu zwierząt:

CHÓW EKSTENSYWNY – występujący przede wszystkim w regionach słabo rozwiniętych lub o niewielkiej gęstości zaludnienia.

Opiera się on przede wszystkim na wykorzystywaniu warunków naturalnych,

zwierzęta wypasane są głównie na pastwiskach.

Występowanie:

Australia, środkowa Azja, Afryka i Ameryka Płd.

Wzrost produkcji osiąga się tu przez wzrost pogłowia.

CHÓW INTENSYWNY – występujący głównie w regionach wysoko rozwiniętych i gęsto zaludnionych.

Produkcja zwierzęca odbywa się tam przy użyciu nowoczesnych, najczęściej sterowanych komputerowo urządzeń, które m.in. podają zwierzętom pokarm i wodę, a także spłukują nieczystości.

Zwierzęta z reguły karmione są koncentratami paszowymi zawierającymi niezbędne składniki do ich szybkiego wzrostu.

Chów jest całoroczny i odbywa się w zamkniętych pomieszczeniach.

Chów ekstensywny

Chów intensywny

ZWIERZĘ WYKORZYSTANIE GOSPODARCZE

Bydło➢ siła pociągowa, zwierzęta juczne➢ skóry, mleko (nabiał), mięso, obornik (jako nawóz oraz opał)

Trzoda chlewna ➢mięso, skóra, obornik

Konie➢ siła pociągowa, zwierzęta wierzchowe i juczne➢ skóry, mleko, mięso, włosie, obornik

Owce i kozy➢ zwierzęta juczne➢ skóry i wełna, mleko, mięso, obornik

Jaki➢ siła pociągowa, zwierzęta wierzchowe i juczne➢ skóry i futra, mleko, mięso, obornik

Bawoły➢ siła pociągowa➢mleko, mięso, skóry

Lamy➢ siła pociągowa, zwierzęta juczne;➢mleko, mięso, wełna, skóry

Osły➢ siła pociągowa, zwierzęta wierzchowe i juczne➢mięso, mleko, skóry

Wielbłądy➢ siła pociągowa, zwierzęta wierzchowe i juczne➢ skóry, mleko, mięso, wełna

Słonie➢ siła pociągowa, zwierzęta wierchowe i juczne➢ obornik

Psy➢ zwierzęta domowe➢mięso, skóry

Pszczoły➢miód, wosk➢ zapylanie roślin przez pszczoły (w warzywnictwie i sadownictwie)

Drób (np. kury, indyki, gęsi i in.)

➢mięso, jaja, pierz

Wykorzystanie gospodarcze wybranych zwierząt

Największe znaczenie spośród zwierząt hodowlanych mają trzoda chlewna, bydło, owce i drób.

Ich pogłowie, czyli ogólna liczba zwierząt, zazwyczaj jednego gatunku, występujących na danym obszarze, od wielu lat wzrasta.

Wyjątkiem są owce, których pogłowie od lat 90. XX w. głównie maleje ze względu na zastępowanie w przemyśle włókienniczym wełny przez włókna sztuczne.

Trzoda chlewna

Świnia jest jednym z najwcześniej udomowionych zwierząt.

Ich pogłowie wzrasta i w 2014 r. wynosiło 986,6 mln szt.w 1970 r. – 547,2 mln,

w 1980 r. – 797,8 mln,

w 1990 r. – 848,7 mln,

w 2000 r. – 856,2 mln,

w 2010 r. – 973,0 mln.

Kiedyś hodowla polegała na wypasie trzody w lasach i zaroślach nieopodal osiedli ludzkich i karmieniu w pomieszczeniach zamkniętych w chłodnych porach roku.

Obecnie w gospodarce intensywnej stosuje się różne formy hodowli zamkniętej, gdzie zwierzęta karmi się paszami.

Podstawą żywienia świni – zwierzęcia wszystkożernego – są ziemniaki, kukurydza i inne zboża, otręby, pasze przemysłowe (głównie w krajach wysoko rozwiniętych), itp.

Chów świń należy do najbardziej rentownych gałęzi produkcji zwierzęcej.Sprawność organizmu świni w zamianie spożywanej paszy na białko zwierzęce jest znacznie większa niż u innych zwierząt

Świnia jest zwierzęciem o dużej płodności, prędko osiąga dojrzałość rzeźną, dlatego też rotacja stada podstawowego jest stosunkowo szybka.

Dodatkowo ich chów nie wymaga dużych przestrzeni.

Trzoda chlewna jest hodowana w większości obszarów świata:

najpowszechniej występuje w krajach strefy umiarkowanej.

Rozmieszczenie i cechy hodowli Udział i znaczenie Sposób hodowli

o Chów trzody chlewnej koncentruje się głównie w:o Chinach,

o Krajach UE,

o Ameryce Północnej.

o Trzoda chlewna w niewielkim stopniu jest hodowana:o w krajach muzułmańskich:

o ze względów religijnych: Afryka Północna, Azja Południowo-Zachodnia, Pakistan, Bangladesz, Indonezja.

o w Izraelu i społecznościach judajskich.

o w państwach Afryki położonych na południe od Sahary:

o problemem jest przechowywanie wieprzowiny (mięso to się szybko psuje) oraz brak jest tradycji hodowli.

Świat – 986,6 mln szt.

o Chiny – 48,7%o USA – 6,9%o Brazylia – 3,8%o Niemcy – 2,9%o Wietnam – 2,7%o Hiszpania – 2,7%o Rosja – 1,9%o Meksyk – 1,6%o Myanmar – 1,4%o Francja – 1,4%o Kanada – 1,3%o Dania – 1,2%o Holandia – 1,2%o Filipiny – 1,2%o Polska – 1,2%o Korea Południowa – 1%o Indie – 1%o Japonia – 1%

Eksporterzy mięsa: USA, Dania, Holandia, Argentyna, KanadaImporterzy mięsa: WielkaBrytania, Niemcy, Włochy,Rosja

o Miarą intensywności produkcji trzody chlewnej jest szybkość rotacji pogłowia.

o W fermach hodowlanych wyhodowanie świni o wadze 120 kg trwa zaledwie pół roku.

o Intensywna hodowla związane są z klimatem umiarkowanym:o Europa Zachodnia, USA, Argentyna.

o Hodowla ekstensywna (przyzagrodowa) występuje głównie w klimacie tropikalnym:o kraje Azji Wschodniej, Ameryki Środkowej,

wschodnich wybrzeży Brazylii oraz w krajach Europy Wschodniej.

o W Europie Północnej i Zachodniej chów trzody opiera się na wykorzystaniu paszy z ziemniaków, jęczmienia i żyta, w krajach Europy Południowej podstawową paszą jest kukurydza, w USA kukurydza i soja, w Chinach odpady żywieniowe.

Znaczenie trzody chlewnej na świecie

Rozmieszczenie i pogłowie trzody chlewnej na świecie

Wielkość produkcji mięsa wieprzowego z uboju na świecie

W światowej produkcji mięsa wieprzowina zajmuje drugie miejsce, po wołowinie.

Mięso, poza spożyciem w stanie świeżym, może być przechowywane w postaci solonej, suszonej, wędzonej lubmrożonej.

Tłuszcz (słonina, smalec) daje się łatwo przechowywać.

Produkcja mięsa wieprzowego z uboju powoli wzrasta.

W 2013 r. produkcja wynosiła – 113,0 mln t,

w 2000 r. – 90,0 mln t,

w 2010 r. – 109,3 mln t.

Produkcja mięsa wieprzowego

Świat – 113,0 mln ton

❑ Chiny – 47,6%

❑ USA – 9,3%

❑ Niemcy – 4,9%

❑ Hiszpania – 3%

❑ Brazylia – 2,9%

❑ Wietnam – 2,8%

❑ Rosja – 2,5%

❑ Francja – 1,9%

❑ Kanada – 1,7%

❑ Polska – 1,5%❑ Filipiny – 1,5%

❑ Włochy – 1,4%

❑ Dania – 1,4%

❑ Japonia – 1,2%

❑ Meksyk – 1,1%

❑ Holandia – 1,1%

❑ Belgia – 1%

Znacznie chowu trzody chlewnej w Polsce

Bardzo duże znaczenie, pomimo wyraźnego spadku w ostatnich latach odgrywa w Polsce chów trzody chlewnej.

Spadek dotyczy zarówno pogłowia, jak i obsady.

Trwa on od początku lat 90. XX wieku.

TRZODA CHLEWNA 1961 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2014

Pogłowie (dane wg FAO)w tys. sztuk

13434 13446 21326 19464 17122 18112 14865 11724

0

5000

10000

15000

20000

25000

Trzoda chlewna w Polsce

Pogłowie trzody chlewnej wynosiło w 2014 r. 11,7 mln sztuk.

Największa obsada trzody chlewnej jest woj. wielkopolskim i kujawsko – pomorskim.

Najmniejsza w województwie podkarpackim, lubuskim i dolnośląskim.

Polska znajduje się na 6. miejscu w Unii Europejskiej.

Głównym regionem chowu trzody chlewnej jest Nizina Wielkopolska.

Funkcjonują tam nowoczesne, wyspecjalizowane gospodarstwa.

Produkcja mięsa wieprzowegow 2013 r. wyniosła 1,75 mln ton.

w 1961 r. – 1,26 mln t,

w 1970 r. – 1,29 mln t,

w 1980 r. – 1,71 mln t,

w 1990 r. – 1,86 mln t,

w 2000 r. – 1,92 mln t,

w 2010 r. – 1,90 mln t.

Część produkcji jest eksportowana dokrajów UE, Rosji i Stanów Zjednoczonych.

Bydło

Pogłowie bydła stale wzrasta.

W 2014 r. wynosiło 1482,1 mln sztuk,

w 1970 r. – 1081,6 mln,

w 1980 r. – 1217,0 mln,

w 1990 r. – 1296,8 mln,

w 2000 r. – 1302,9 mln,

w 2010 r. – 1472,1 mln.

Chów bydła jest prowadzony w dwu kierunkach: mięsnym i mlecznym.

W skali świata dominuje kierunek mieszany (ogólnoużytkowy).

Bydło mleczne i mięsne

Bydło mleczne służące do produkcji dużej ilości mleka, wykorzystywanegotakże dalej do wyrobu nabiału, występuje zwykle w gęsto zaludnionychregionach świata.

Bydło jest trzymane zwykle w oborach przez cały rok lub w zimnych porachroku i bezpośrednio żywione przez człowieka paszami pochodzącymi z łąk ipastwisk, roślinami pastewnymi oraz paszami przemysłowymi.

Krowy mleczne wymagają starannej pielęgnacji – produkcja mleka zależy od:jakości żywienia,

regularności dojenia,

odpowiedniego wyposażenia i bazy transportowej (np. tzw. laktociągi wSzwajcarii).

Hodowla tym samym jest o wiele bardziej pracochłonna w porównaniu dochowu bydła mięsnego i występuje w pobliżu chłonnego rynku zbytu (dużychaglomeracji).

Bydło mięsne – charakteryzuje się łatwością opasania i produkcją dużejilości mięsa

Z reguły bydło to nie jest wykorzystywane do produkcji nabiału.

Zwykle pasie się je przez cały rok na rozległych pastwiskach naturalnych.w Europie ze względów klimatycznych tylko w okresie letnim.

W gospodarstwach specjalistycznych zwierzęta są zwykle w oborze żywionepaszami treściwymi przez cały rok.

Bydło mleczne

Bydło mięsne


o Azja Południowo-Wschodnia:o chów uwarunkowany jest kulturowo (święte

krowy),

o jest używane jako siła pociągowa (nie spożywa się mięsa),

o krowy dostarczają tu mleka;

o Europa środkowa i zachodnia:o wynika z dobrych warunków przyrodniczych,

pasz i popytu;

o mniejsza produkcja w ostatnich latach związana jest z chorobą „wściekłych krów”;

o USA:o region północno-wschodni od Atlantyku po

Środkowy Zachód (kierunek mleczny), związany z uprawą kukurydzy,

o region zachodni i południowy (kierunek mięsny) - prerie;

o południowo-wschodnia Brazylia (pampa);o duże gospodarstwa (po 100 km2)

o Afryka środkowa i wschodnia.o Duże pogłowie związane ze względami

kulturowymi – statusem materialnym właścicieli.


o Brazylia – 14,3%o Indie – 12,6%o Chiny – 7,9%o USA – 6%o Etiopia – 3,8%o Argentyna – 3,5%o Pakistan – 2,7%o Meksyk – 2,2%o Sudan – 2%o Australia – 2%o Tanzania – 1,7%o Kolumbia – 1,6%o Bangladesz – 1,6%o Rosja – 1,3%o Nigeria – 1,3%o Francja – 1,3%o Kenia – 1,2%o (44) Polska – 0,4%

Eksporterzy mięsa: USA, Meksyk, Australia, Brazylia, Nowa Zelandia, Dania, Irlandia, FrancjaImporterzy mięsa: kraje południowej Europy, kraje arabskie

o Ekstensywna hodowla opiera się na rozległych obszarach pastwisk.o Nastawiona jest na produkcję mięsa.

o Dominuje w:

o Brazylii, Argentynie, USA, Rosji, Kazachstanie, Australii, krajach Afryki środkowej i wschodniej.

o Obsada bydła poniżej 30 szt./100 ha.

o Średnio intensywna opiera się na uprawach roślin pastewnych i wykorzystaniu pastwisk naturalnych.o Dominuje w:

o krajach skandynawskich, Europie Środkowej i Południowej, Wenezueli, Nowej Zelandii.

o Obsada bydła to 30-60 szt./100 ha.

o Intensywna hodowla bydła opiera się na intensywnej produkcji pasz oraz wykorzystaniu maszyn.o Ma charakter mleczny i mleczno-mięsny.

o Dominuje w:

o Europie Zachodniej, Australii, niektórych obszarach Chin.

o Cechuje ją duża obsada bydła, ponad 160 szt./100 ha.

Znaczenie bydła na świecie

Rozmieszczenie i pogłowie bydła na świecie

Wielkość produkcji mięsa wołowego z uboju na świecie

Produkcja mięsa wołowego z uboju wzrasta.


w 2000 r. – 56,2 mln t,

w 2005 r. – 59,7 mln t,

w 2010 r. – 62,3 mln t.

Produkcja mięsa wołowego


❑ USA – 18,3%


❑ Chiny – 10%

❑ Argentyna – 4,4%

❑ Australia – 3,6%

❑ Meksyk – 2,8%

❑ Rosja – 2,6%


❑ Niemcy – 1,7%

❑ Kanada – 1,7%

❑ Indie – 1,5%

❑ Turcja – 1,4%

❑ RPA – 1,3%

❑ Kolumbia – 1,3%

❑ Wielka Brytania – 1,3%


❑ Pakistan – 1,3%

❑ Uzbekistan – 1,3%

❑ Hiszpania – 0,9%

❑ (30) Polska – 0,6%

Produkcja mleka i jego przetworów na świecie

Głównymi obszarami produkcji mleka i następnie przetworów na świecie są:

Europa:

Irlandia (masło), Wielka Brytania, Francja (sery), Holandia (sery, masło), Belgia, Szwajcaria (sery), Dania (masło), Niemcy (sery), Austria, Włochy, Polska i in. kraje UE;

Ameryka Północna:

północna część USA – tzw. „pas mleczny” (Dairy Belt) –od wybrzeży Atlantyku, przez okolice Wielkich Jezior po Minnesotę,

południowo-wschodnia Kanada;

Ameryka Południowa:

Brazylia i Argentyna oraz Kolumbia

Azja Południowo-Wschodnia:

Indie (główny producent masła) i Chiny – cechują się niską wydajnością od 1 krowy;

Nowa Zelandia i południowo – wschodnia Australia:

Specjalizują się one w produkcji masła, serów, mleka skondensowanego oraz w proszku przeznaczonego głównie na rynek brytyjski.

Wielkość produkcji mleka na świecie

Produkcja mleka na świecie stale rośnie.

W 2013 r. produkcja mleka krowiego wynosiła 635,6 mln t,

w 1960 r. – 314 mln t,

w 1980 r. – 428 mln t,

w 2000 r. – 490 mln t,

w 2010 r. – 600 mln t.

Produkcja mleka


❑ USA – 14,4%

❑ Indie – 9,5%

❑ Chiny – 5,6%


❑ Niemcy – 4,9%

❑ Rosja – 4,8%


❑ Nowa Zelandia – 3%

❑ Turcja – 2,6%



❑ Polska – 2%❑ Holandia – 1,9%


❑ Ukraina – 1,8%

❑ Meksyk – 1,7%



❑ Kanada – 1,3%


Wielkość udoju mleka od 1 krowy na świecie

Corocznie także zwiększa się udój mleka od 1 krowy:

W 2013 r. wynosił on 2346,6 kg,

w 2010 r. – 2291,9 kg, w 2000 r. – 2239,9 kg, w 1980 r – 2008,7 kg,

w 1961 r. – 1768,6 kg.

Pogłowie bydła w Polsce

Chów bydła w Polsce miał największe znaczenie w latach 70. XX wieku, po czym nastąpił stały spadek jegopogłowia oraz obsady (chociaż w ostatnich latach obserwujemy znów niewielki wzrost), czyli natężeniaprzestrzennego chowu bydła.

Spadek pogłowia jest związany z niską opłacalnością produkcji (mleka i wołowiny).

w 2014 roku pogłowie bydła wynosiło 5,9 mln sztuk,

w 1961 r. – 9,2 mln sztuk,

w 1970 r. – 10,8 mln sztuk,

w 1980 r. – 12,7 mln sztuk,

w 1990 r. – 10,0 mln sztuk,

w 2000 r. – 6,1 mln sztuk,

w 2010 r. – 5,7 mln sztuk.

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

Bydło w Polsce

Najwięcej gospodarstw specjalizujących się w hodowli bydła znajduje się na Podlasiu, Mazowszu i w Wielkopolsce.

Najmniej w województwach: zachodniopomorskim, dolnośląskim i lubuskim.

Ze względu na dość niskie spożycie mięsa wołowego w naszym kraju chów bydła prowadzi się głównie w kierunku mlecznym.

Mleczność polskich krów jest dość niska:

w 2013 roku wyniosła około 5387,8 l/rok.

Roczna produkcja:

mleka – 12,7 mld litrów,

mięsa wołowego – 369 tys. t,

mięsa cielęcego – 24,5 tys. t.

Owce

Duże znaczenie ma także chów owiec

Ich pogłowie w 2014 r. wynosiło 1209,9 mln szt.w 1970 r. – 1063,3 mln,

w 1980 r. – 1098,7 mln,

w 1990 r. – 1205,7 mln,

w 2000 r. – 1059,1 mln,

w 2010 r. – 1127,5 mln.

Zwierzęta te mają niewielkie wymagania pokarmowe i mogą być hodowane niemal w każdych warunkach klimatycznych.

Chów owiec ma charakter ekstensywny.

Przeznacza się do tego gorsze pastwiska niż w przypadku bydła głównie na obszarach:

suchych o ograniczonych zasobach wodnych,

górskich o stromych zboczach.

Od klimatu zależy jakość wełny owczej:

Najlepszą wełnę dają owce z obszarów o gorącym lecie i chłodnej zimie oraz o znacznych amplitudach dobowych temperatur.

Chów tych zwierząt dostarcza wełny, skór, mięsa oraz mleka przeznaczanego w większości do produkcji serów.

Głównymi producentami wełny są Australia i Nowa Zelandia.

W ostatnich latach pogłowie owiec w tych krajach zmniejsza się.

Jest to spowodowane m.in. coraz większą popularnością włókien sztucznych, których produkcja jest tańsza niż wytwarzanie włókien naturalnych.

Wielkość produkcji baraniny na świecie

Baranina, chociaż jest zdrowsza niż wołowina czy wieprzowina, w większości krajów świata – z powodu specyficznego zapachu – jest mniej ceniona.

Produkcja baraniny mimo to wzrasta:

w 2013 r. produkcja wynosiła – 8,6 mln t,

w 1990 r. – 7,5 mln t,

w 2000 r. – 7,8 mln t,

w 2010 r. – 8,2 mln t.

Produkcja baraniny


❑ Chiny – 24,2%


❑ Nowa Zelandia – 5,2%

❑ Sudan – 3,8%

❑ Turcja – 3,4%


❑ Algieria – 3,3%

❑ Indie – 2,8%

❑ Nigeria – 2%

❑ Rosja – 2%

❑ Syria – 1,9%


❑ Turkmenia – 1,7%

❑ RPA – 1,7%

❑ Kazachstan – 1,6%

❑ Iran – 1,5%

❑ (125) Polska – 0,01%


o Owce mają mniejsze wymagania pokarmowe i mogą być hodowane w każdych warunkach klimatycznych, z wyjątkiem klimatu gorącego i wilgotnego (równikowego).

o Baranina – mięso owcze jest popularne w:o Australii (owce hodowane na stokach Wlk.

Gór Wododziałowych) – stanowi tam do 40% spożywanego mięsa

o krajach muzułmańskich, z powodów religijnych, mięso to zastępuje wieprzowinę,

o Indiach baranina w pewnym stopniu jest substytutem wołowiny.

o Anglicy uważają baraninę za najlepsze mięso i spożywają jej dużo (w Europie poza W. Brytanią baranina nie jest popularna).


o Chiny – 16,7%o Australia – 6%o Indie – 5,2%o Iran – 4,2%o Nigeria – 3,4%o Sudan – 3,3%o Wielka Brytania – 2,8%o Turcja – 2,6%o Nowa Zelandia – 2,5%o Etiopia – 2,4%o Pakistan – 2,4%o Algieria – 2,3%o RPA – 2,1%o Mongolia – 1,9%o Rosja – 1,8%o Maroko – 1,6%o Syria – 1,5%o Brazylia – 1,5%o Kenia – 1,4%o (122) Polska – 0,02%

Eksporterzy wełny: Australia, Nowa Zelandia, Argentyna, Iran, Turcja, RPAImporterzy wełny: USA, Włochy, Francja, Japonia, Niemcy

o Hodowla owiec ma zazwyczaj charakter ekstensywny, związany z wypasem na naturalnych pastwiskach, często półpustynnych lub górskich, położonych w obszarach zamieszkałych przez ludność pochodzenia europejskiego lub w byłych koloniach.

o W światowej hodowli występuje kilka odmian owiec:o wełnista (np. merynosy) - dająca mniej mięsa i o

gorszych walorach smakowych: Australia, Nowa Zelandia, Chiny, Argentyna;

o mięsna - słaba jakość runa, mięso chude i smaczne: kraje arabskie, południowej Europy, Mongolia;

o owca domowa, tzw. karakuł, hodowana na skóry: Turcja, Grecja, Afganistan, Gruzja, Armenia.

Znaczenie owiec na świecie

Rozmieszczenie owiec na świecie

Wielkość produkcji wełny na świecie

Produkcja wełny wykazuje tendencję spadkową.


w 1990 r. – 3,35 mln t,

w 2000 r. – 2,31 mln t,

w 2010 r. – 2,06 mln t.

Produkcja wełny

Świat – 2127 tys. ton

❑ Chiny – 22,2%

❑ Australia – 17%

❑ Nowa Zelandia – 7,8%


❑ Iran – 2,9%

❑ Maroko – 2,6%

❑ Sudan – 2,6%

❑ Rosja – 2,6%

❑ Turcja – 2,4%

❑ Indie – 2,2%


❑ Pakistan – 2%

❑ RPA – 1,9%

❑ Turkmenia – 1,8%

❑ Kazachstan – 1,8%

❑ Urugwaj – 1,7%


❑ Indonezja – 1,4%

❑ Algieria – 1,3%

❑ (74) Polska – 0,05%

Pogłowie owiec w Polsce

Jednym z bardziej niedocenianych w Polsce jest chów owiec.

Pogłowie zostało zredukowane z 4,9 mln szt. w roku 1985 do 222 tys. szt. w 2014 roku,

powodem redukcji był spadek opłacalności produkcji wełny,

produkowana w Polsce wełną była gorsza niż pochodzącą z Nowej Zelandii i Australii.

Owce 1961 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2014


3494 3199 4207 4158 362 316 258 222

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

Owce w Polsce

Największe pogłowie owiec jest:

w regionie wielkopolskim,

w regionie zielonogórskim,

w regionie łódzkim,

na Nizinie Podlaskiej,

na Polesiu Lubelskim,

w Karpatach – w szczególności na Podhalu i w Bieszczadach.

Najmniejsze pogłowie jest w:

woj. warmińsko – mazurskim,

mazowieckim,

świętokrzyskim.

W Polsce owce hoduje się głównie na wełnę.

Chów owiec na Podhalu i w Bieszczadach daje także pewnąilość skór, futer i mleka owczego, z którego produkuje siębardzo popularne oscypki.

Drób

W ostatnich latach na znaczeniu zyskuje chów drobiu, m.in. kur, kaczek i indyków.

Zwierzęta te hodowane są w dwóch kierunkach z przeznaczeniem na mięso i jaja.

Produkcja mięsa drobiowego ma charakter intensywny.

Jest dość łatwa i tania, dlatego cieszy się popularnością we wszystkich krajach świata.

Zwierzęta najczęściej hodowane są na skalę przemysłową w fermach drobiu.

Sposób ten bywa krytykowany, a konsumenci coraz częściej preferują mięso i jaja pochodzące z chowu wolnowybiegowego.

Liderem w produkcji jaj (36,6% światowej produkcji w 2013 r.) są Chiny.

Kury Kaczki Gęsi Indyki

http://en.wikipedia.org/wiki/File:Female_pair.jpg


o Drób jest hodowany we wszystkich krajach świata (bez obszarów polarnych), zwłaszcza w:o państwach najbardziej ludnych,

o o wysokim poziomie rozwoju gospodarczo,

o w pobliżu dużych skupisk ludności –będących jednocześnie chłonnym rynkiem zbytu:

o w strefach miejsko-przemysłowych,

o na obszarach o dużej gęstości ludności wiejskiej.

KURY – 21 322 mln szt.

o Chiny – 21,7%o USA – 9,3%o Indonezja – 9%o Brazylia – 6,2%o Iran – 4,4%

KACZKI – 1 132 mln szt.o Chiny – 58,7%o Wietnam – 6%o Indonezja – 4,7%o Malezja – 4,5%

GĘSI – 327 mln szt.o Chiny – 84,2%o Mozambik – 4,6%o Egipt – 2,2%o Ukraina – 1,6%

INDYKI – 461 mln szt.o USA – 51,5%o Chile – 6,9%o Brazylia – 6,3%o Włochy – 5,3%o Rosja – 4,3%

o Hodowla drobiu daje doskonałe rezultaty, gdyż zapewnia najlepsze wyniki zamiany paszy na mięso oraz bardzo szybką rotację stada.

o Drób na skalę przemysłową hoduje się prawie wyłącznie w systemie zamkniętym, na olbrzymich fermach przybierających charakter fabryk.o Zwierzęta przez całe życie przetrzymywane są

w ciasnych, małych klatkach przy sztucznym oświetleniu.

o Kierunek mięsny w hodowli drobiu:o USA, Chiny, Brazylia, Meksyk, Rosja, Indie,

Francja.

o Kierunek jajczarski:o Chiny - 36% światowej produkcji jaj.

Eksporterzy: USA, Tajlandia, Chiny (Hongkong), WietnamImporterzy : Japonia, kraje Unii Europejskiej, Rosja

Znaczenie drobiu na świecie

Rozmieszczenie drobiu na świecie

Wielkość produkcji mięsa drobiowego z uboju na świecie

Produkcja mięsa drobiowego z uboju szybko wzrasta.


w 1961 r. – 8,9 mln t,

w 1980 r. – 25,9 mln t,

w 2000 r. – 68,6 mln t,

w 2010 r. – 98,0 mln t.

Produkcja mięsa drobiowego


❑ USA – 18,5%

❑ Chiny – 17,4%


❑ Rosja – 3,2%

❑ Meksyk – 2,6%

❑ Indie – 2,2%

❑ Iran – 1,8%



❑ Turcja – 1,6%



❑ (13) Polska – 1,5%❑ RPA – 1,4%

❑ Tajlandia – 1,4%

❑ Niemcy – 1,3%


❑ Malezja – 1,3%

❑ Wenezuela – 1,2%

Wielkość produkcji jaj kurzych na świecie

Produkcja jaj kurzych systematycznie wzrasta.


w 1961 r. – 14,4 mln t,

w 1980 r. – 26,2 mln t,

w 2000 r. – 51,1 mln t,

w 2010 r. – 64,2 mln t.

Produkcja jaj kurzych


❑ Chiny – 36,3%

❑ USA – 8,3%

❑ Indie – 5,6%


❑ Meksyk – 3,7%

❑ Rosja – 3,3%




❑ Turcja – 1,5%


❑ Niemcy – 1,3%



❑ Holandia – 1%

❑ Wielka Brytania – 1%

❑ Tajlandia – 1%

❑ Kolumbia – 1%

❑ (24) Polska – 0,8%

Hodowla drobiu w Polsce

Hodowla drobiu jest w Polsce jest bardzo popularna.

Wśród drobiu najbardziej popularne są:

kury,

indyki (9 miejsce na świecie),

gęsi (6 miejsce na świecie),

kaczki.

Struktura gatunkowa drobiu w 2012r. w Polsce

Znacznie chowu kurczaków w Polsce

W ostatnich latach pogłowie kur wyraźnie wzrosło.

W 2014 roku w Polsce liczebność kur wyniosła 146,6 mln sztuk

w 2000 roku – tylko 49,5 mln sztuk.

Kurczaki 1961 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2014


63522 74971 79292 62755 49526 134424 117845 146563

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

140000

160000

180000

Znacznie chowu kaczek w Polsce

Pogłowie kaczek od około 10 lat wykazuje tendencję mocno spadkową, mimo, iż:

dostarczają mięso o wybitnych walorach smakowych,

cechują się dużą nieśnością,

są wyjątkowo odporne na trudne warunki środowiskowe.

Kaczki 1961 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2014


3147 4937 3571 6466 3551 6299 3647 2825

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

Znacznie chowu gęsi i perliczek w Polsce

W Polsce w ostatnich latach występuje silny wzrost pogłowia gęsi i perliczek.

Chów prowadzony jest głównie w małych gospodarstwach na terenie województw:

wielkopolskiego, kujawsko-pomorskiego, podlaskiego i lubelskiego.

Gęsi i perliczki 1961 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2014


4380 3958 1537 1434 764 4418 2976 4428

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Znacznie chowu indyków w Polsce

Coraz większą popularność w Polsce zdobywają indyki, które dostarczają bardzo dobrego jakościowo mięsa.

Hodowla indyków jest prowadzona w systemie fermowym w województwach:

warmińsko-mazurskim, lubuskim, wielkopolskim i mazowieckim.

Indyki 1961 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2014


809 1633 501 857 713 7658 7398 9449

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

Pszczoły

Do specyficznych gałęzi hodowli należy PSZCZELARSTWO.

Początkowo człowiek ograniczał się do podbierania miodu dzikim pszczołom:

hodowla pszczół rozwinęła się dopiero w XIX w.

Stosowane obecnie coraz powszechniej chemiczne środki ochrony roślinograniczają rozwój pszczelarstwa.

Należy pamiętać, że korzyści z hodowli pszczół to nie tylko miód, wosk ipozostałe produkty pszczelarskie, lecz także – bardzo ważne dla sadownictwa iwarzywnictwa – zapylanie roślin przez pszczoły.

Obecnie powszechność używania chemicznych środków ochrony roślinwpływa na masowe umieranie pszczół w Polsce i innych krajach.

Światowa ilość uli w 2013 r. wyniosła 80,9 mln,

w 1970 r. – 54,0 mln,

w 1980 r. – 60,2 mln,

w 1990 r. – 69,2 mln,

w 2000 r. – 70,6 mln,

w 2010 r. – 77,6 mln.

Liczba uli


❑ Indie – 14,3%

❑ Chiny – 11,1%

❑ Turcja – 8,2%

❑ Etiopia – 6,5%

❑ Rosja – 4,1%

❑ Iran – 4%


❑ Tanzania – 3,5%

❑ USA – 3,3%

❑ Hiszpania – 3%

❑ Meksyk – 2,4%

❑ Kenia – 2,2%

❑ Korea Południowa – 2,2%

❑ Republika Środkowoafrykańska – 2%

❑ (15) Polska – 1,9%❑ Grecja – 1,7%

❑ Rumunia – 1,5%

❑ Angola – 1,4%

❑ Egipt – 1,2%



Liczba uli na świecie

Wielkość produkcji miodu na świecie

Światowa produkcja miodu w 2013 r. wyniosła 1,66 mln t.

w 1961 r. – 0,68 mln t,

w 1980 r. – 0,90 mln t,

w 2000 r. – 1,26 mln t,

w 2010 r – 1,54 mln t.

Produkcja miodu


❑ Chiny – 28%

❑ Turcja – 5,7%



❑ Rosja – 4,1%

❑ USA – 4,1%

❑ Indie – 3,7%

❑ Meksyk – 3,4%


❑ Iran – 2,6%


❑ Kanada – 2,1%



❑ Rumunia – 1,6%

❑ Korea Pd. – 1,5%

❑ Angola – 1,4%

❑ Urugwaj – 1,2%

❑ (22) Polska – 0,9%

Ule w Polsce i pozyskanie miodu

Ilość uli w Polsce w 2013 roku wynosiła 1,5 mln i wykazuje tendencję wzrostową.

Pozyskiwanie miodu w Polsce pomimo długich tradycji pszczelarstwa jest stosunkowo niewielkie i wyniosło w2013 r. tylko 15,5 tys. t rocznie,

w 1961 r. – 3,6 tys. t,

w 1980 r. – 8,9 tys. t,

w 2000 r. – 8,6 tys. t,

w 2010 r. – 12,5 tys. t.

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

Ule 1961 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2013

Liczba (dane wg FAO)w tys. sztuk

1204 1385 2208 1650 1300 1250 1450 1500

Kozy

Kozy są przeważnie hodowane równocześnie na mleko, mięso oraz skóry.

Długa i lśniąca sierść kóz angorskich, hodowanych m.in. w Turcji i Afryce PD, służy dowytwarzania delikatnej wełny (mohair).

Słynne szale kaszmirskie i swetry produkuje się z wełny kóz kaszmirskich hodowanychw Indiach (Kaszmirze) oraz Chinach.

Pogłowie kóz na świecie w 2010 r. liczyło 1006,8 mln szt.

W wielkości pogłowia obserwuje się wzrost liczebności:

377,7 mln w 1970 r.,

464,3 mln w 1980 r.,

589,2 mln w 1990 r.,

751,6 mln w 2000 r.,

909,7 mln w 2010 r.,

Zdecydowanie najwięcej kózjest w krajach Azji Południoweji Południowo – Wschodniej,a także w Afryce.

Pogłowie kóz


❑ Chiny – 18,7%

❑ Indie – 13,2%

❑ Nigeria – 7,1%


❑ Bangladesz – 5,6%

❑ Sudan – 3,1%


❑ Kenia – 2,5%

❑ Iran – 2,2%

❑ Mongolia – 2,2%

❑ Mali – 2%



❑ Niger – 1,5%

❑ Uganda – 1,4%

❑ Burkina Faso – 1,4%

❑ Sudan Południowy – 1,3%

❑ Somali – 1,2%

❑ Turcja – 1%

❑ (126) Polska – 0,01%


Rozmieszczenie i pogłowie kóz na świecie

Kozy w Polsce

Pogłowie kóz w Polsce w 2014 r. wynosiło 81,7 tys. sztuk.

W 2000 r. – 190 tys. sztuk.

W 2010 r. – 122 tys. sztuk.

Spadek obserwujemy w zasadzie od lat 50. XX wieku:W 1950 roku pogłowie kóz wynosiło około 800 tys. sztuk.

Koza nie pasowała do koncepcji „dostatniej, socjalistycznej wsi” będąc symbolem ubóstwa i dając przy tym niewiele mleka.

Kozy są też swoistym sprawdzianem czystości środowiska przyrodniczego – na terenach skażonych ekologiczniemasowo chorują i hodowla, z zasady, się nie udaje.

Kozy 1960 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2013


bd bd bd bd 190 141 122 82

0

100

200

300

400

500

600

700 UWAGA: dane do roku 2002 podano w przybliżeniu!

Konie

Koń jest uważany za jedno z najszlachetniejszych i najpożyteczniejszych zwierząt domowych.

Odegrał ogromną rolę w historii gospodarki ludzkiej, szczególnie przed wynalezieniem transportuzmechanizowanego.

Zmniejszenie pogłowia koni w świecie obserwujemy od początku XX w.,wpływa na to postępująca motoryzacja w gospodarce państw świata.

Obecnie POGŁOWIE KONI na świecie wynosi niecałe 60 mln sztuk:

przed I wojną światową wynosiło ok. 150 mln sztuk

przed II wojną wynosiło poniżej 100 mln.

Koń jest użytkowany jako zwierzę pociągowe, juczne i wierzchowe.

Wykorzystuje się także jego mięso, skórę, włosie i mleko (z mleka klaczy wyrabia się kumys).

Rozmieszczenie i cechy hodowli

Udział i znaczenie Sposób hodowli

o Wysokie pogłowie koni utrzymuje się nadal w tych krajach, w których na wielkich przestrzeniach istnieje słabo rozwinięta sieć dróg, co uniemożliwia dotarcie do osiedli zmechanizowanymi środkami transportu.

o Duże pogłowie koni występuje też w krajach o rozległych naturalnych pastwiskach, gdzie konie wierzchowe są używane do obsługi chowu bydła i owiec.

o W Mongolii na 1 mieszkańca przypada statystycznie prawie 1 koń.


o USA – 17,4%o Meksyk – 10,8%o Chiny – 10,2%o Brazylia – 9,3%o Argentyna – 6,1%o Mongolia – 5,1%o Etiopia – 3,5%o Kazachstan – 3%o Rosja – 2,3%o Kolumbia – 1,4%o Sudan – 1,3%o Kuba – 1,3%o Peru – 1,3%o Indie – 1,1%o Rumunia – 0,9%o Senegal – 0,9%o Mali – 0,9%o Wenezuela – 0,9%o Haiti – 0,8%o Boliwia – 0,8%o (43) Polska – 0,4%

o Hodowla koni prowadzona jest w sposób ekstensywny

Znaczenie koni na świecie

Hodowla koni w Polsce

Polskie konie znane są na całym świecie ze względu na wieloletnie tradycje,jakie posiadamy w ich hodowli.

Trzeba jednak zaznaczyć, że nie chodzi tu o konie w gospodarstwach rolnychtylko o szlachetne rumaki – głównie czystej krwi arabskiej, trzymane wstadninach do celów rekreacyjnych i sportowych oraz do hipoterapii,

np. w Janowie Podlaskim, Kozienicach, Mosznej.

Pogłowie koni w Polsce od lat spada – w 2014 r. wynosiło tylko 207 tys. sztuk:

w 1938 r. – 4 mln sztuk,

w 1961 r. – 2,7 mln sztuk,

w 1980 r. – 1,8 mln sztuk,

w 1990 r. – 941 tys. sztuk,

w 2000 r. – 550 tys. sztuk,

w 2010 r. – 291 tys. sztuk.

W Polsce najwięcej koni hoduje się w województwach wschodnich –podkarpackim, lubelskim i podlaskim:

istnieje tu tradycja hodowli,

dobra baza paszowa,

przeważają gospodarstwa drobne i średnie mogące utrzymać konia, aleniewystarczająco jednak zamożne, aby konia zastąpić traktorem.

Najmniej koni jest w województwach północnych i zachodnich, stosunkowo silniezmechanizowanych.


Pogłowie koni w Polsce

W Polsce, podobnie jak i w większości krajów świata pogłowie koni się systemtyczni ezmniejsza.

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

Wie

lko

ść p

ogł

ow

ia w

tys

. sz

tuk

Osły

Osioł jest zwierzęciem mniejszym i słabszym od konia, ale bardzo wytrzymałym i mało wymagającym.

Dobrze też znosi upały.

Hodowany jest w krajach o klimatach suchych, gdzie baza paszowa jest gorsza.

Osła używa się głównie jako zwierzęcia jucznego, rzadziej pociągowego i wierzchowego.

Pogłowie osłów na świecie w 2014 r. wynosiło 44,2 mln sztuk.

Od kilkunastu lat obserwuje się lekki wzrost pogłowia:

w 1970 roku – pogłowie wynosiło 38,9 mln sztuk,

w 1980 roku – 38,9 mln,

w 1990 roku – 43,8 mln,

w 2000 roku – 41,7 mln,

w 2010 roku – 42,8 mln.

Większość pogłowia światowego osłów przypada na:Afrykę Północną,

Azję Południową,

Azję Południowo – Wschodnią.

W Europie ten „poczciwy kłapouch” jest typowymzwierzęciem krajów śródziemnomorskich.

Pogłowie osłów



❑ Chiny – 13,7%


❑ Egipt – 7,6%

❑ Meksyk – 7,4%

❑ Niger – 3,9%

❑ Iran – 3,6%

❑ Afganistan – 3,3%

❑ Nigeria – 2,9%

❑ Burkina Faso – 2,6%

❑ Mali – 2,2%

❑ Maroko – 2,1%


❑ Jemen – 1,6%

❑ Peru – 1,4%

❑ Boliwia – 1,4%

❑ Sudan – 1,4%

❑ Czad – 1,1%

❑ Senegal – 1%

❑ Wenezuela – 1%


Pogłowie osłów na świecie

Muły

Muł będący mieszańcem klaczy konia z ogierem osła, występuje w podobnychrejonach kuli ziemskiej co osioł, ma jednak nieco większe znaczenie gospodarcze.

Muł jest niepłodny – musi być stale reprodukowany przez krzyżowanie gatunkówpierwotnych.

Zwierzę to jest:

odporne na choroby,

niewybredne co do paszy,

bardzo wytrzymałe i wydajne w pracy,

na terenach górskich, nie ma ono lęku przestrzeni.

Pogłowie mułów jest 4-krotnie mniejsze niż osłów:

w 2014 roku wynosiło 10,1 mln sztuk,

w 1970 roku – 12,4 mln sztuk,

w 1980 roku – 12,9 mln,

w 1990 roku – 14,8 mln,

w 2000 roku – 12,9 mln,

w 2010 roku – 10,4 mln.

Najwięcej mułów hodowanych jest w:

Ameryce Środkowej i Południowej,

Azji Południowo – Wschodniej i Południowej.

Pogłowie mułów


❑ Meksyk – 32,6%

❑ Chiny – 22,8%


❑ Maroko – 4,5%

❑ Etiopia – 4%

❑ Peru – 3%

❑ Indie – 2%



❑ Iran – 1,7%

❑ Kolumbia – 1,7%

❑ Dominikana – 1,4%


❑ Ekwador – 1%

❑ Boliwia – 0,8%

❑ Tunezja – 0,8%

❑ Haiti – 0,8%

❑ Wenezuela – 0,7%

❑ Portugalia – 0,5%

❑ Nikaragua – 0,5%


Pogłowie mułów na świecie

Dane dla Polski (podsumowanie)

Populacja drobiu w Polsce w latach 1961 - 2014 w tys. sztuk

1961 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2014

Kury 63522 74971 79292 62755 49526 134424 117845 146563

Kaczki 3147 4937 3571 6466 3551 6299 3647 2825

Gęsi 4380 3958 1537 1434 764 4418 2976 4428

Indyki 809 1633 501 857 713 7658 7398 9449

Populacja wybranych zwierząt hodowlanych w Polsce w latach 1961 - 2014 w sztukach

1961 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2014

Bydło 9168000 10843500 12648600 10048900 6083000 5483290 5723940 5920411

Kozy 190000 141475 122123 81727

Konie 2730000 2585200 1779880 941157 549700 312139 291208 207065

Trzoda chlewna 13434000 13446100 21325600 19464200 17122000 18112400 14865300 11724056

Owce 3494000 3199200 4206530 4158470 361582 315963 258262 222795

Liczba uli w Polsce w latach 1961 - 2013 w sztukach

1961 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2013

Ule 1204000 1385000 2208000 1650000 1300000 1250000 1450000 1500000

Populacja królików i zajęcy w Polsce w latach 1961 - 2014 w tys. sztuk

1961 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2014

Króliki i zające 2900 3700 3700 1900 1000 1000 632 386

KONIEC

Materiały pomocnicze do naukiOpracowane w celach edukacyjnych (niekomercyjnych)

Opracowanie i redakcja: Sławomir DmowskiKontakt: [email protected]

WSZELKIE PRAWA ZASTRZEŻONE- KOPIOWANIE ZABRONIONE -

203a - Chów zwierząt na świecie - Strona z Geografii · 2020. 1. 22. · Trzoda chlewna Świnia...

Documents

Transcript of 203a - Chów zwierząt na świecie - Strona z Geografii · 2020. 1. 22. · Trzoda chlewna Świnia...