2006-01-11 RAPORT 2005 Rynek palet w Polsce - net.pl · Adam Wojciechowski Przy współpracy Forum...

Pobrano z portalu Logistyka.net.pl

© Wszelkie prawa zastrzeżone

1

Rynek palet w Polsce - problemy i rozwiązania

RAPORT

Opracowanie przygotowane przez Instytut Logistyki i Magazynowania www.ilim.poznan.pl

Zespół opracowujący:

Ireneusz Fechner - redakcja

Bartosz Herman

Krystyna Kołakowska

Justyna Lewandowska

Wojciech Przybycin

Adam Wojciechowski

Przy współpracy Forum Dyrektorów SCM ECR Polska



2

Spis treści

Analiza problemu ------------------------------------------------------------------------------------- 4

Wstęp ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------4

Krajowy rynek palet po 1 maja 2004 r. -------------------------------------------------------------------------------4

Czarny rynek palet w Polsce --------------------------------------------------------------------------------------------7

Problemy wynikające z obrotu paletami płaskimi typu EUR--------------------------------------------------8

Wnioski: ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------9

Rekomendacje: --------------------------------------------------------------------------------------------------------------9

Podsumowanie:--------------------------------------------------------------------------------------------------------------9

Badania i ich wyniki---------------------------------------------------------------------------------11

Wstęp ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 11

Przepisy związane z produkcją i obrotem paletami płaskimi. ---------------------------------------------- 11

Stanowisko na temat dalszego użytkowania palet z cechą PKP.------------------------------------------ 14

Stanowisko wobec użytkowania palet pozbawionych cech identyfikacyjnych. ---------------------- 14

Kryteria oceny jakości palet ------------------------------------------------------------------------------------------- 15

Przewodnik identyfikacji symboli stosowanych na paletach płaskich typu EUR. ------------------- 17

Przewodnik identyfikacji symboli stosowanych na paletach płaskich wg PN-EN 13698-1:2005.---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 20

Porównanie parametrów konstrukcyjnych palet produkowanych wg Karty UIC 453-2 i PN-EN 13698-1:2005---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 21

Usługi związane z obrotem paletami płaskimi ------------------------------------------------------------------- 22

Podaż palet typu EUR---------------------------------------------------------------------------------------------------- 29

Rynek producentów palet w Polsce--------------------------------------------------------------------------------- 32

Rynek firm naprawiających palety----------------------------------------------------------------------------------- 32

Koszty produkcji palet--------------------------------------------------------------------------------------------------- 32

Użytkowanie palet--------------------------------------------------------------------------------------------------------- 39

Propozycja rozwiązania ---------------------------------------------------------------------------42

Koncepcja typu EUR PAL ---------------------------------------------------------------------------------------------- 42



3

Koncepcja typu ECR PAL: --------------------------------------------------------------------------------------------- 43

Rozwinięcie koncepcji ECR PAL------------------------------------------------------------------------------------- 44

Działania wspierające ------------------------------------------------------------------------------49

Współpraca z licencjodawcami udzielającymi licencji na produkcję i naprawę palet -------------- 49

Współpraca z producentami palet ----------------------------------------------------------------------------------- 49

Wspólna polityka w zakresie cen zakupu i użytkowania palet --------------------------------------------- 50

Wdrożenie procedur dotyczących kontroli jakości palet w obrocie-------------------------------------- 50

Wdrożenie jednolitej procedury oceny jakości palet ---------------------------------------------------------- 54

Działania na rzecz poprawy stanu prawnego -------------------------------------------------------------------- 56

Propozycja sposobu funkcjonowania wtórnego rynku palet ----------------------------------------------- 57

Podsumowanie ---------------------------------------------------------------------------------------59

Wykaz instytucji przywołanych w raporcie -------------------------------------------------60

Wykaz standardów i przepisów przywołanych w raporcie-----------------------------61

Literatura: ----------------------------------------------------------------------------------------------62

Załączniki-----------------------------------------------------------------------------------------------62



4

Analiza problemu

Wstęp

Z użytkowaniem palet płaskich typu EUR wielokrotnego użytku w obrocie

handlowym wiążą się różnorodne problemy, które nasiliły się z chwilą

gdy od 1.05.2004 r. PKP CARGO utraciło uprawnienia do udzielania licencji

na produkcję i naprawę palet płaskich typu EUR w ramach Europejskiego

Porozumienia Paletowego Międzynarodowego Związku Kolejowego (UIC - fr. Union

Internationale des Chemins, Organizacja zajmująca się transportem kolejowym,

założona 1922, siedziba w Paryżu; zrzesza zarządy kolei ok. 50 państw, w tym

Polski).

W szczególności występują następujące problemy:

1. Problemy z obrotem palet i towarów na paletach:

• odmowa przyjęcia dostaw na paletach, które zdaniem odbiorcy nie

spełniają wymogów jakości,

• odmowa przyjęcia pustych palet w rozliczeniach dostaw i rozliczeniach

okresowych z tego samego powodu.

2. W obrocie wewnętrznym użytkownicy doznają restrykcji ze strony Państwowej

Inspekcji Pracy, która kwestionuje jakość palet z punktu widzenia

bezpieczeństwa pracy i nakłada kary na osoby odpowiedzialne za używanie

palet nie spełniających wymagań odnośnych przepisów.

3. Ceny zakupu palet wzrosły i budzą wątpliwość co do rzetelności ich kalkulacji.

Krajowy rynek palet po 1 maja 2004 r.

Podstawowym rodzajem palety w obrocie jest paleta płaska wielokrotnego

użytku o wymiarach 1200 x 800 mm ze znakiem EUR, której jakość określają

odpowiednie przepisy1. Taka paleta ma ponadto symbol identyfikujący wytwórcę

i datę produkcji oraz właściciela, czyli firmę, która ją zakupiła i wprowadziła do obrotu 1 Karta UIC 453-2, PN-M-78216:1997.



5

w kolejowym poolu paletowym należącym do Europejskiego Porozumienia

Paletowego Międzynarodowego Związku Kolejowego dla przewozu transportem

kolejowym towarów uformowanych na paletach ładunkowych (rys.1)

System funkcjonuje w oparciu o następujące założenia:

Międzynarodowy Związek Kolejowy UIC, który jest stowarzyszeniem europejskich

kolei narodowych zawiązał Europejskie Porozumienie Paletowe EPAL

(ang. European Pallet Association), którego celem jest obrót i użytkowanie przez

europejskich przewoźników kolejowych jednolitych palet ładunkowych płaskich

drewnianych. Cele te realizuje poprzez udzielanie producentom licencji na produkcję

tych palet oraz licencji na ich naprawę. Licencji udzielają bezpośrednio

stowarzyszeni przewoźnicy kolejowi i/lub oddziały krajowe EPAL. Palety

produkowane w tym systemie mają cechy wyróżniające w postaci odpowiednich

znaczników. Jakość produkcji i naprawy palet jest kontrolowana przez

współpracującą z EPAL jednostką kontrolną SGS (Socie`te` Ge`ne`rale

de Surveillance) z siedzibą w Szwajcarii. SGS ocenia jakość palet na zgodność

z dokumentami normatywnymi UIC tzw. Kartami UIC. Palety typu EUR

są rozpowszechnione także poza kolejowym poolem paletowym. W Polsce

do porozumienia europejskiego należy Polski Komitet Narodowy EPAL, pełniąc

w/w cele, które szczegółowo przedstawiono na stronie internetowej

http://www.epal.org.pl/.

Na rynku krajowym najwięcej palet EUR będących w użytkowaniu posiada symbol

PKP. Z dniem 1 maja 2004 r. PKP CARGO utraciły prawo do udzielania licencji

na produkcję palet ze znakiem EUR ze względu na zaniedbania w nadzorze jakości

ich wytwarzania, czego konsekwencją była zła jakość palet oraz proceder

wprowadzania do obrotu palet podrabianych przez nieuprawnionych producentów.

Konsekwencje utraty przez PKP CARGO uprawnień do udzielania licencji

na produkcję i naprawę palet płaskich typu EUR są następujące:

1. Palety posiadające symbol EUR ze znakiem PKP i datę produkcji po 1 maja

2004 r. traktowane są jako palety nielegalne i nie mogą być użytkowane.

2. Wielu producentów i dystrybutorów jest zaskakiwanych przez odbiorców

odmową przyjmowania dostaw towarów na paletach oraz pustych palet

z cechą PKP w ramach wzajemnych rozliczeń.



6

Rys. 1 Produkcja i obrót paletami płaskimi typu EUR

UIC

Niemiecki Komitet Narodowy EPAL

DB CARGO PKP CARGOdo 1.05.2004. ÖBB N…

Polski Komitet Narodowy EPAL

Stowarzyszenie Przewoźników Transportu Kolejowego

Producent paletSGS POLCARGO

Prawo do nadawaniaLicencji na produkcjępalet

Licencja na produkcję paletOdbiór jakościowy palet

/Firma szwajcarska/

EuropejskiePorozumienie

PaletoweUsługowy

Pool PaletowyZakup

indywidualnyUżytkowanie palet

PR

OD

UK

CJA

OR

GA

NIZ

AC

JAUŻY

TKO

WAN

IE

Źródło: Opracowanie własne

Użytkowanie paletW transporcie kolejowym

Użytkowanie palet w pozostałych gałęziach transportu i w obrocie własnym

Kryteria UIC 435-2 PN-M-78213

Kryteria UIC 435-4



7

3. Eliminacja PKP CARGO z rynku licencjodawców doprowadziła do sytuacji,

w której jedynym licencjodawcą na rynku polskim pozostała organizacja EPAL z

wszelkimi konsekwencjami pozycji monopolistycznej dla rynku palet.

Czarny rynek palet w Polsce

Ze względu na dużą liczbę palet w obrocie i wartość tego rynku z punktu

widzenia ceny zakupu lub wypożyczenia palet, rozpleniły się na nim zjawiska

patologiczne:

1. Produkowane są palety podróbki ze znakami mającymi poświadczać

ich jakość i legalność, a w rzeczywistości wytwarzane nielegalnie i o wątpliwej

jakości.

2. Pracownicy odpowiedzialni za ocenę jakości palet mają niewystarczającą

wiedzę w tym zakresie ze względu na mnogość oznaczeń i niepełną

znajomość przepisów regulujących produkcję i obrót paletami.

3. Kwitnie niekontrolowany obrót paletami używanymi, a wtórny rynek palet

nie podlega żadnej kontroli przez co wzmacnia zjawiska patologiczne (czarny

rynek palet).

4. Pomiędzy punktami ich nadania i odbioru następuje podmiana palet

jakościowo lepszych na gorsze, w której uczestniczą kierowcy odbierający

puste palety i sprzedający je na wtórnym rynku palet.

5. Dla obniżenia kosztów część firm zaopatruje się w palety z nieznanych źródeł

i naprawia je we własnym zakresie co powoduje później problemy z ich

obrotem.

6. Organy kontrolujące bezpieczeństwo pracy nakładają kary

na przedsiębiorstwa, które w ocenie tych organów nie spełniają wymagań

w zakresie bezpieczeństwa pracy związanego z użytkowaniem palet.



8

Problemy wynikające z obrotu paletami płaskimi typu EUR

Zapewnienie wymaganej jakości palet w obrocie wymaga znajomości zasad

ich oceny. Źródłem konfliktów są sytuacje, w których odbiorcy towarów kwestionują

dostawy na paletach i odbiór pustych palet w oparciu o wymagania i przepisy,

których dostawcy nie znają.

Użytkownicy palet mają niewystarczającą wiedzę w zakresie przepisów dotyczących

oceny jakości palet w następujących aspektach:

1. jakie przepisy regulują produkcję i obrót paletami,

2. jakie palety są dopuszczone do obrotu,

3. co oznaczają symbole umieszczane na paletach przez ich producentów,

jak je rozumieć i interpretować,

4. w jaki sposób oceniać jakość palet pustych oraz palet pełnych,

5. jak rozpoznać paletę podrobioną przez nieuczciwych wytwórców,

6. jakie organy kontrolne mogą ingerować w obrót paletami

w przedsiębiorstwach, jakie są ich uprawnienia i w oparciu o jakie przepisy

mogą nakładać na przedsiębiorstwa kary za nieprawidłowości w obrocie

paletami,

7. jacy producenci mają uprawnienia do produkcji palet i jaki jest ich potencjał

produkcyjny,

8. jakie firmy legalnie naprawiają palety,

9. kto nadaje tym firmom uprawnienia do produkcji i naprawiania palet i w jaki

sposób egzekwuje się korzystanie z tych uprawnień,

10. jak we własnym zakresie naprawiać palety, aby nadal odpowiadały

wymaganiom odnośnych przepisów,

11. w jaki sposób powinien być zorganizowany system obrotu paletami, który

gwarantowałby użytkownikom uniknięcie problemów z ich jakością?



9

Wnioski:

1. Aktualne ceny nowych palet oraz ceny wynajmu palet są za wysokie,

a rzeczywiste koszty produkcji i dystrybucji palet nie są znane użytkownikom

i budzą poważne podejrzenie co do ich zasadności.

2. Monopolistyczna pozycja Polskiego Komitetu Narodowego EPAL może

prowadzić do wzrostu cent palet.

3. Ceny wynajmu palet nie są akceptowane przez firmy użytkujące palety,

co zmusza je do zakupu palet i zajmowania się ich obrotem.

4. Wtórny rynek palet ma charakter patologiczny i wpływa negatywnie na jakość

palet będących w obrocie.

Rekomendacje:

1. EPAL powinien mieć konkurencję w postaci co najmniej jeszcze jednego

licencjodawcy udzielającego licencji na produkcję i naprawę palet.

Zwiększenie liczby producentów palet jest konieczne dla obniżenia ich ceny.

2. Wtórny rynek palet w obecnym kształcie powinien być zlikwidowany. Obrót

paletami używanymi powinien podlegać określonym regułom podobnie

jak produkcja i naprawa palet.

3. Kontrola jakości palet w obrocie powinna podlegać jednolitym procedurom

w oparciu o jasno określone kryteria wynikające wyłącznie z obowiązujących

przepisów.

4. Członkowie ECR Polska powinni przyjąć wspólną politykę w zakresie

dalszego użytkowania palet płaskich typu EUR.

Podsumowanie:

Rynek sam z siebie nie wyeliminuje negatywnych zjawisk towarzyszących

produkcji i użytkowaniu palet, ponieważ istniejące systemowe rozwiązania

w zakresie obrotu paletami, którymi zarządzają usługodawcy są za drogie

i użytkownicy palet nie korzystają z nich. Ponadto użytkownicy palet nie są



10

zorganizowani do rozwiązania problemu jakości palet w obrocie w sposób

kompleksowy.

Wspólna polityka ECR Polska powinna obejmować następujące elementy:

— współpracę z licencjodawcami udzielającymi licencji na produkcję i naprawę

palet,

— współpracę z producentami palet,

— wspólną politykę w zakresie cen zakupu i użytkowania palet,

— wdrażanie procedur oceny jakości palet, czynności kontrolnych i szkolenia

personelu,

— realizację procedur reklamacyjnych,

— współpracę z usługodawcami, którzy przejęli by zadania związane z obrotem

paletami,

— współpracę z policją i organami kontrolnymi w celu eliminacji patologicznych

zjawisk związanych z produkcją i naprawą palet oraz funkcjonowaniem

wtórnego rynku palet,

— współpracę z organami stanowiącymi prawo w zakresie wdrażania rozwiązań

prawnych wspierających działania związane z eliminacją patologii na rynku

palet.

Radykalnym rozwiązaniem jest wdrożenie własnego, niezależnego od palet typu

EUR systemu obrotu paletami płaskimi.



11

Badania i ich wyniki

Wstęp

Instytut Logistyki i Magazynowania zaproponował uczestnikom Forum

Dyrektorów łańcucha Dostaw ECR Polska następujące działania związane

z produkcją i obrotem paletami płaskimi typu EUR:

o Opracowanie stanowiska na temat dalszego użytkowania palet z cechą PKP.

o Zebranie przepisów związanych z produkcją i obrotem paletami.

o Opracowanie przewodnika dotyczącego identyfikacji symboli stosowanych

na paletach.

o Zidentyfikowanie rodzajów palet dopuszczonych do obrotu.

o Rozpoznanie rynku producentów palet w Polsce i wielkości ich potencjału

produkcyjnego.

o Rozpoznanie rynku firm naprawiających palety zgodnie z wymaganiami

odnośnych przepisów.

o Opracowanie kryteriów oceny legalności i jakości palet przyjmowanych

na stan magazynowy.

o Opracowanie stanowiska wobec użytkowania palet pozbawionych cech

identyfikacyjnych.

o Opracowanie informacji na temat obowiązków i uprawnień użytkowników palet

związanych z działaniami Państwowej Inspekcji Pracy, mającymi związek

z użytkowaniem palet.

o Opracowanie koncepcji systemu obrotu paletami oraz wstępnego studium

wykonalności określającego wymagany minimalny potencjał obrotu oraz

koszty jego funkcjonowania i użytkowania.

Przepisy związane z produkcją i obrotem paletami płaskimi.

Palety drewniane typu EUR produkowane są na podstawie wymagań

określonych w karcie UIC 435-2 , której odpowiednikiem jest polska norma PN-M-



12

78216:1997. W odniesieniu do produkcji, handlu oraz napraw palet ładunkowych

płaskich znakowanych jako palety EUR obowiązują aktualne następujące przepisy:

a/ wywodzące się z Europejskiego Porozumienia Paletowego Międzynarodowego

Związku Kolejowego ( UIC):

1. Karta UIC 435-2 „Wymagania dla palet ładunkowych płaskich drewnianych

czterowejściowych o wymiarach 800 mm x 1200 mm typu EUR”.

2. Karta UIC 435-4 „Naprawa palet ładunkowych płaskich typu EUR oraz palet

ładunkowych skrzyniowych "Y" - EUR”.

b/stanowiące polski odpowiednik karty UIC 435-2

1. PN-M-78216:1997 „Palety ładunkowe płaskie drewniane jednopłytowe

czterowejściowe bez skrzydeł 800 mm x 1200 mm. Palety typu EUR”.

W odniesieniu do produkcji, handlu oraz napraw palet ładunkowych płaskich nie

znakowanych jako palety EUR obowiązują aktualne następujące standardy

i przepisy:

Wdrożone normy międzynarodowe2:

1. PN-EN 13698-1:2005 „Wymagania produkcyjne dotyczące palet. Część 1:

Wymagania konstrukcyjne dla palet płaskich drewnianych o wymiarach 800

mm x 1200 mm)”

2. PN-EN ISO 18613:2005 „Naprawa palet płaskich drewnianych”.

Opracowywane normy międzynarodowe:

1. Commision of the European Communities - Directive of the European

Parlament and of the Council on Intermodal Loading Units - Commision

pursuant to Article 250 (2) of the EC Treaty Brussels, 30.4.2004 COM(2004)

261 final 2003/0056 (COD)

Obrót paletami w Polsce nie jest objęty żadnymi przepisami krajowymi. Obowiązują

jedynie ustalenia stron.

Powiązanie dokumentów UIC i Polskich Norm z innymi przepisami:

Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji (Dz. U. Nr 169 z 2002,

poz. 1386) wskazuje na dobrowolność stosowania Polskich Norm. Normy PN-M-

78216:1997, PN-EN 13698-1:2005 i PN-EN ISO 18613:2005 nie są ustanowione

2 PN-EN 13698-1:2005 o zasięgu europejskim, PN-EN ISO 18613:2005 o zasięgu światowym.



13

do obowiązkowego stosowania. Również poza Europejskim Porozumieniem

Paletowym Międzynarodowego Związku Kolejowego karty UIC 435-2 i UIC 435-4 nie

są obowiązkowe.

Ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów

(Dz. U. Nr 229 z 2003, poz. 2275) stanowi:

• art. 10 ust. 4 pkt. 1 - „Producent, zachowując należytą staranność w zakresie

prowadzonej działalności jest zobowiązany podejmować działania odpowiednie

do właściwości dostarczonego produktu umożliwiające uzyskanie przez tego

producenta wiedzy o zagrożeniach, które produkt może stwarzać;”

• art. 10 ust. 6 - „Działania o których mowa w ust. 4 (art. 103), mogą

w szczególności polegać na:

1) umieszczeniu na produkcie lub jego opakowaniu nazwy i adresu producenta

oraz oznaczenia identyfikującego produkt lub, w razie potrzeby, partię

produktu, chyba że nie umieszczenie takich informacji jest uzasadnione,

2) przeprowadzeniu badań próbek wprowadzanych na rynek produktów,

analizowaniu skarg konsumentów oraz, w miarę potrzeby, prowadzeniu

rejestru tych skarg oraz bieżącym informowaniu dystrybutorów o prowadzonej

w tej sprawie kontroli.”

• art. 11 ust. 1 - „Dystrybutor jest zobowiązany działać z należytą starannością

w celu zapewnienia bezpieczeństwa produktów, w szczególności przez nie

dostarczanie produktów, o których wie, lub o których zgodnie z posiadanymi

informacjami i doświadczeniem zawodowym powinien wiedzieć, że nie spełniają

one wymagań bezpieczeństwa”.

W świetle zacytowanych zapisów ustawowych w obrocie pomiędzy

przedsiębiorstwami nie powinny się znajdować produkty nie cechowane (w tym

przypadku palety), ponieważ nie pozwala to na identyfikację ich właściwości oraz

ich producenta.

Inne przepisy mające związek z produkcją, naprawą i użytkowaniem palet płaskich drewnianych.

3 Dopisek własny



14

1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. „O odpadach” (Dz.U.62/01 poz. 638

z późniejszymi zmianami).

2. Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. „O opakowaniach i odpadach

opakowaniowych” (Dz.U.63/01 poz. 638 z późniejszymi zmianami).

3. Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. „O obowiązkach przedsiębiorców w zakresie

gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie

depozytowej” (Dz.U.63/01 poz. 639 z późniejszymi zmianami).

4. Dyrektywa 94/62/WE z dnia 15 grudnia 1994 „W sprawie opakowań

i odpadów opakowaniowych” (Directive 94/62/EC of 15 December 1994 on

packaging and packaging waste).

Stanowisko na temat dalszego użytkowania palet z cechą PKP.

Palety z cechą PKP nieuszkodzone, spełniające normy techniczne określone

w Kracie UIC 435-2, z datą odbioru przez jednostkę kontrolującą przed 1 maja 2004

są paletami legalnymi i mogą być nadal używane i naprawiane. Palety z cechą PKP,

z datą odbioru po 1 maja lub pozbawione informacji o dacie odbioru są paletami

podrabianymi (po 1 maja nie było odbioru palet z cechą PKP) i nie powinny być

użytkowane. Zakup takich palet na użytek własny wspiera działalność nieuczciwych

producentów i jako taki nie powinien mieć miejsca.

Stanowisko wobec użytkowania palet pozbawionych cech identyfikacyjnych.

Nieuprawnione znakowanie palet przy użyciu zastrzeżonych znaków

towarowych EUR lub logo kolei narodowych nadawanych w ramach porozumienia

EPAL jest w myśl kradzieżą własności intelektualnej i jako przestępstwo podlega

sankcjom karnym. Artykuł 305 ustawy "Prawo własności przemysłowej" jasno

określa: "Kto w celu wprowadzenia do obrotu oznacza towary podrobionym znakiem

towarowym lub oznaczone takim znakiem towary wprowadza do obrotu, podlega

grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2".



15

EUR jest znakiem handlowym zastrzeżonym jako logo pod numerem 430337

w międzynarodowym Biurze Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (OMPI)

w Genewie i podlega międzynarodowej ochronie prawnej. W polskim systemie

prawnym mają zastosowanie w tym zakresie między innymi dwie ustawy:

• Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. "Prawo własności przemysłowej", która

zastąpiła ustawę z dnia 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych,

• Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. "O zwalczaniu nieuczciwej konkurencji".

Produkcja lub naprawa palet EUR wymaga zezwolenia (licencji) od dowolnej kolei

w Europie, która takie uprawnienia uzyskała od Międzynarodowego Związku Kolei -

UIC oraz od stowarzyszenia EPAL (ang. European Pallet Association). Na terenie

Polski od 1999 r. licencję EPAL można uzyskać wyłącznie za pośrednictwem EPAL

Polska.

W przypadku norm PN-EN 13698-1:2005 i PN-EN ISO 18613:2005 nie istnieje

instytucja na wzór EPAL, która nadzorowała by prawidłowość stosowania

znakowania palet. Obowiązują zasady ogólne: producent palet znakując je

poświadcza zgodność wykonania z wymaganiami norm pod rygorem

odpowiedzialności karnej.

Kryteria oceny jakości palet W odniesieniu do palet typu EUR:

• Palety typu EUR nowe należy oceniać według kryteriów zawartych w kacie

UIC 435-2 lub jej odpowiedniku w postaci PN-M-78216:1997

• Palety używane powinny spełniać kryteria karty UIC 435-4.

W Polsce w chwili obecnej prawo do nadawania licencji na produkcję palet typu

EUR wydaje Polski Komitet Narodowy EPAL (EPAL Polska), który kontroluje

jakość produkowanych palet za pośrednictwem jednostki kontrolnej SGS

W odniesieniu do palet, które mogą być produkowane według PN-EN 13698-1:2005

i PN-EN ISO 18613:20054:

4 Przywołane polskie normy są normami nowymi.



16

• Palety nowe należy oceniać według kryteriów zawartych w normie

PN-EN 13698-1:2005.

• Palety używane powinny spełniać kryteria normy PN-EN ISO 18613:2005

• W Polsce prawo do wdrażania i ustanawiania norm ma Polski Komitet

Normalizacyjny w Warszawie.

Aktualnie w Polsce badania palet na zgodność z w/w normami w każdej chwili

może podjąć Instytut Technologii Drewna w Poznaniu, który ma odpowiednie

stanowiska badawcze wynikające z przedmiotowych norm.



17

Przewodnik identyfikacji symboli stosowanych na paletach płaskich typu EUR.

Zgodnie z kartą UIC 435-2 (PN-M-78216:1997) na widocznych płaszczyznach

czołowych wsporników podłużnych boków palety powinny być naniesione

następujące znaki (rys.2):

• na prawym wsporniku znak EUR w owalu,

• na lewym wsporniku cecha kolei,

• na środkowym wsporniku cyfrowy lub literowy kod producenta 000-0-00,

o wysokości 20 mm w którym poszczególne grupy oznaczają:

- pierwsza: oznaczenie producenta (cyfry lub litery),

- druga: ostatnia cyfra roku produkcji,

- trzecia: miesiąc produkcji.

Rys. 2 Wygląd palety typu EUR.

Aktualnie jedyną organizacją w Polsce posiadającą uprawnienia do udzielania

licencji na produkcję i naprawę palet ładunkowych płaskich typu EUR jest Polski

Komitet Narodowy EPAL. Listy jednostek posiadających licencję EPAL na produkcję

i naprawę palet typu EUR wg stanu na dzień 3.11.2005 r. zamieszczono

w Załącznikach 1 i 2.

Palety typu „EUR” dopuszczone do obroty na rynku europejskim przez EPAL

identyfikowalne są na podstawie oznakowania przedstawionego w tablicy 1.



18

Tablica 1. Oznaczenia palet ładunkowych płaskich typu „EUR” odbieranych przez EPAL

1raj Lewy

wspornik Środkowy wspornik Prawy wspornik

D 000-0-00 Niemcy od 01.01.1995

Administrowany obszar: Białoruś BY*), GUS*) Litwa LT*) Łotwa LV*) Holandia NL*) Polska PL*) Rumunia RO*) Turcja TR*) Węgry H*)

AA*) 000-0-00

SNCF F 000-0-00 Francja od 01.01.1995 Francja od 01.02.1999 SNCF F 000-0-00

SBB < + > CH 000-0-00

CFF < + > CH 000-0-00

Szwajcaria (Niemiecka) od 01.01.1995

Szwajcaria (Francuska) od 01.01.1995

Szwajcaria (Włoska) od 01.01.1995

FFS < + > CH 000-0-00

B 000-0-00 Belgia od 01.06.1996

Belgia od 01.08.2000 B 000-0-00

SNCF E 000-0-00 Hiszpania od 01.07.1998

Hiszpania od 01.10.1999 RENFE E 000-0-00 Wielka Brytania od 01.01.1999 BRB GB 000-0-00 Irlandia od 01.01.1999 BRB IRL 000-0-00

I 000-0-00 Włochy od 01.03.1999

Włochy od 01.07.2000 I 000-0-00 Słowenia od 01.11.1996 SZ SI 000-0-00 Słowacja od 01.11.1996 ZSR SK 000-0-00 AA *) BY, GUS, LT, LV, NL, PL, RO, TR, H Źródło: str. www.epal.org.pl



19

Wg informacji EPAL na wsporniku środkowym mogą wystąpić dwa rodzaje oznaczeń

(rys.3):

1. Oznaczenie kodu producenta.

2. Metalowy znacznik potwierdzający jakość palety:

• na palecie nowej - zszywka (klamra) kontroli jakości z symbolem EPAL,

• na palecie naprawianej specjalny gwóźdź z symbolem EPAL,

a)

b)

c)

Rys. 3 Oznaczenia palet ładunkowych typu „EUR” stosowane przez EPAL: a) dwa rodzaje oznaczeń na środkowych wspornikach, b) zszywka (klamra) kontroli jakości nowej palety, c) gwóźdź autentyczności naprawy palety. Źródło: str. www.epal-pallets.org

W związku z utratą przez PKP Cargo uprawnień do udzielania licencji na produkcję

i naprawę palet polscy producenci palet, którzy posiadali licencję od PKP Cargo



20

poszukują innych rozwiązań. Część z nich wystąpiła do kolei austriackich ÖBB

o udzielenie licencji na produkcję palet EUR. Wg informacji uzyskanych od Rail

Cargo Austria AG aktualnie licencję kolei austriackich ÖBB posiada dwóch polskich

producentów, których dane teleadresowe podano w Załączniku nr 1. Zamiary

większości z nich pozostają nieznane.

Przewodnik identyfikacji symboli stosowanych na paletach płaskich wg PN-EN 13698-1:2005.

Palety zgodne z normą PN-EN 13698-1:2005 powinny być znakowane

na zewnętrznej stronie środkowego wspornika numerem przywołanej normy,

znakiem kraju oraz producenta.

Ponadto:

• Palety wykorzystywane w systemie wspólnym lub wymiennym poolu

paletowym mogą być znakowane zgodnie ze wskazówkami określonymi w

systemie wspólnym lub wymiennym.

• Dla palet wykonanych według niniejszej normy może być wymagane

stosowanie znakowania zgodnie z prawem krajowym.

• Zalecenia dotyczące ochrony zdrowia są poddane stałej kontroli i dla palet

mogą być wymagane dostosowane do nich znakowania.



21

Porównanie parametrów konstrukcyjnych palet produkowanych wg Karty UIC 453-2 i PN-EN 13698-1:2005

W tablicy 2 porównano właściwości palet ładunkowych płaskich wg Karty UIC

453-2 i PN-EN 13698-1:2005.

Tablica 2 Zestawienie właściwości podstawowych palet ładunkowych płaskich drewnianych o wymiarach 800 mm x 1200 mm wykonanych wg karty UIC 435-2 oraz PN-EN 13698-1:2005

Lp. Właściwość palety Paleta ładunkowa

płaska wykonana wg UIC 435-2 (PN-M-

78216:1997)

Paleta ładunkowa płaska wykonana wg PN-EN 13698-1:2005

1. Obciążenie skupione - *)

2. Nośność przy ładunku rozłożonym dowolnie (nominalna).

1000 kg *)

3. Nośność przy ładunku rozłożonym równomiernie.

1500 kg 1500 kg

4. Nośność przy ładunku jednorodnym, rozłożonym równomiernie na całej powierzchni.

2000 kg *)

5. Nośność przy piętrzeniu paletowych jednostek ładunkowych ustawionych na równym poziomie i twardym podłożu.

4000 kg -

6. Długość palety 1200 +3 1200 ±3

7. Szerokość palety 800 +3 800 ±3

8. Wysokość palety 144 +7 144 +7

9. Cechowanie 1/ na prawym wsporniku znak EUR w owalu,

2/ na lewym wsporniku cecha kolei,

3/ na środkowym wsporniku kod

Na środkowym wsporniku numer normy PN-EN 13698-1:2005, znak kraju oraz producenta.



22

producenta (pierwsze trzy znaki – producent, cyfra środkowa – ostatnia cyfra roku produkcji, pozostałe dwie cyfry – miesiąc produkcji.

*) Wartości zostaną wprowadzone w normie po zakończeniu badań nad ISO/PRF TS 8611-3 Źródło: Opracowanie własne wg UIC 435-2 oraz PN-EN 13698-1:2005

Karta UIC 435-2. i jej polski odpowiednik: polska norma PN-M-78216:1997 określa

maksymalną ładowność palety w następujący sposób:

• jakikolwiek ładunek 1000 kg (ładunek nominalny);

• ładunek 1500 kg, równo rozłożony;

• zwarty ładunek 2000 kg, równo rozłożony, oparty na całej powierzchni

palety. Ponadto w sztapli najniższa paleta powinna wytrzymać maksymalny

dodatkowy ładunek 4000 kg, oparty poziomo na całej powierzchni palety, podczas

gdy paleta spoczywa na równym, poziomym i twardym podłożu.

Dopuszczalna nośność robocza palety według kryteriów określonych w normie

PN-EN 13698-1:2005 wynosi 1 500 kg przy obciążeniu rozłożonym równomiernie.

Nośność nominalna palet wg wymagań tej normy powinna będzie określona

na podstawie badań przeprowadzonych zgodnie z ISO 8611:1991 i zostanie

wprowadzona do normy PN-EN 13698-1:2005 po zakończeniu badań.

Usługi związane z obrotem paletami płaskimi

W Polsce działa kilka pool’i paletowych, które dysponują paletami

ładunkowymi płaskimi. Zaliczyć do nich można:

• kolejowy pool paletowy Europejskiego Porozumienia Paletowego

Międzynarodowego Związku Kolejowego (UIC)

• System obrotu CHEP,

• Transfer palet EUROPAL,

• Logistyka opakowań zwrotnych (LOZ) - UNIVERPAL



23

• Wynajem Palet (Univerpal, ProEkoPlast)

• System Paletowy NPP Raben

• System Obrotu Paletami SOP Schenker

Kolejowy pool paletowy Europejskiego Porozumienia Paletowego

Międzynarodowego Związku Kolejowego (UIC)

Kolejowy pool paletowy funkcjonuje w ramach Europejskiego Porozumienia

Paletowego Międzynarodowego Związku Kolejowego (UIC) Nadzór nad paletami

eksploatowanymi w ramach poolu sprawują koleje narodowe państw należących

do porozumienia. W Polsce był on nadzorowany przez PKP Cargo5 i świadczy

wyłącznie usługi w zakresie obrotu paletami typu EUR spełniającymi kryteria UIC

w ramach kolejowych przesyłek międzynarodowych. Koleje narodowe sprawujące

nadzór nad funkcjonowanie pool’u dokonują comiesięcznych rozliczeń w obrocie

paletami.

Ogólne zasady funkcjonowania:

1. W Polsce istnieje 7 punktów świadczących usługi w ramach Europejskiego

Porozumienia Paletowego.

2. Zamówienie na palety typu EUR należy złożyć w PKP Cargo na 72 godz. przed

planowaną wysyłką. PKP Cargo zasadniczo może dostarczyć zamawiającemu

dowolną liczbę palet typu EUR.

3. Opłata z wynajem palety typu EUR wynosi ok. 2 zł, pod warunkiem jej zwrotu

w ciągu 72 godz. Po tym czasie naliczana jest kara za zwłokę – w wysokości 2 zł

za dobę, a po upływie 1 miesiąca odbiorca palety obciążany jest kosztami jej

utraty, stanowiącymi wielokrotność wartości nowej palety.

4. Palety typu EUR wysłane z towarem poprzez PKP podlegają zwrotowi w relacji 1:1

System obrotu CHEP

System obrotu CHEP jest międzynarodowym systemem obrotu paletami

zwrotnymi. Ogólny schemat funkcjonowania systemu CHEP przedstawiono na rys. 4.

Palety ładunkowe płaskie drewniane w tym systemie mają wymiary 800 mm x 1200

5 Nie mylić z udzielaniem licencji na produkcję i naprawę palet.



24

mm, ale nie są paletami typu EUR. Dla rozpoznania są barwione na kolor niebieski,.

Najemcy przekazują firmie CHEP informacje o miejscu dostawy towarów na

paletach. CHEP we własnym zakresie odbiera z nich puste palety. Firma CHEP

posiada własne kryteria oceny stanu użytkowanych palet. Palety wycofane z obrotu

podlegają selekcji kwalifikującej je do naprawy lub kasacji.

Rys. 4 System obrotu paletami płaskimi firmy CHEP Źródło: Opracowanie własne

Transfer palet EUROPAL

Transfer palet EUROPAL jest krajowym systemem obrotu paletami zwrotnymi

(rys.5). Stosuje tylko używane palety ładunkowe płaskie drewniane typu EUR

przekazywane przez późniejszych najemców palet (producenci/dystrybutorzy). Palety

są własnością najemców, a firma EUROPAL jedynie nimi zawiaduje.

Rys. 5 Transfer palet EUROPAL - system obrotu paletami firmy EUROPAL Źródło: Opracowanie własne

Odbiorca towaruna paletach

Odbiorca towaruna paletachCHEP

PrzewoźnikDostawca towaru na paletach

Palety niebieskie

Dostawca towaruna paletach Przewoźnik

Odbiorca towaru na paletach

Odbiorca towaru na paletachEUROPAL

Dostawca palet



25

Zasady funkcjonowania:

• Zamówione palety odbiera się we własnym zakresie z najbliższego punktu

handlowego EUROPAL (ok. 100 punktów w Polsce) lub zamawia dostawę

w firmie EUROPAL.

• Wykorzystane palety są zwracane na koszt najemcy do dowolnego punktu

handlowego EUROPAL.

Palety podlegają kontroli przeprowadzanej w oparciu o kryteria zgodne kartą

UIC 435-4.

UNIVERPAL – Logistyka opakowań zwrotnych (LOZ)

Logistyka opakowań zwrotnych (LOZ) jest usługą wynajmu palet świadczoną

przez firmę UNIVERPAL. System wykazuje duże podobieństwo do systemu wynajmu

palet firmy CHEP. Palety ładunkowe płaskie drewniane mają wymiary 800 mm x

1200 mm i są barwione na kolor żółty. Nie są paletami typu EUR. Ogólny schemat

funkcjonowania systemu LOZ przedstawiono na rys. 6.

Zasady funkcjonowania:

1) Na podstawie zamówienia UNIVERPAL dostarcza zmówione palety.

2) Najemca wprowadza paletowe jednostki ładunkowe do obiegu.

3) Puste palety na podstawie zgłoszenia firmy posiadającej puste palety (odbiorcy

jednostek paletowych) są odbierane przez UNIVERPAL d.

Ocena jakości palet dokonywana jest w oparciu o własne kryteria UNIVERPAL.

Rys. 6 Logistyka Opakowań Zwrotnych (LOZ) - system obrotu paletami firmy

UNIVERPAL Źródło: Opracowanie własne


Odbiorca towaruna paletachUNIVERPAL

PrzewoźnikDostawca towaruna paletach

Palety żółte



26

Wynajem palet

Wynajem palet jest usługą polegającą na wypożyczaniu palet od firm

prowadzących magazyny palet i zarządzanie ich obrotem we własnym zakresie.

Ogólny schemat funkcjonowania systemu wynajmu palet przedstawiono na rys. 7.

Rys. 7 System wynajmu palet z zarządzaniem ich obrotem przez wypożyczającego


Usługę wynajmu palet oferują firmy UNIVERPAL oraz ProEkoPlast wg niżej

przedstawionych zasad.

UNIVERPAL

Zasady wynajmu palet:

• Wypożyczanie palet odbywa się na podstawie umowy najmu na określony czas.

• Umowa jest zawierana z reguły na okres od 6 do 12 miesięcy.

• Opłata za wynajem palet jest wnoszona w okresach miesięcznych.

• Uszkodzone palety naprawia UNIVERPAL.

ProEkoPlast

Przedmiotem wynajmu są palety płaskie o wymiarach 800 mm x 1200 mm wykonane

z tworzywa sztucznego.

Zasady wynajmu palet:

• ProEkoPlast wypożycza palety na okres 12 miesięcy,

• Na palety udzielana jest 12-to miesięczna gwarancja.

Dostawca towaruna paletach Przewoźnik


Odbiorca towaru na paletach

Dostawca palet



27

• Użytkownik ponosi tylko koszty wynajmu palet.

• Uszkodzone lub zniszczone palety usługodawca wymienia bezpłatnie na nowe

w relacji 1:1, pod warunkiem dostarczenia przez najemcą uszkodzonych palet

do punktu wymiany. W przypadku utraty palety istnieje możliwość jej odkupienia

na indywidualnie ustalonych warunkach.

System Paletowy NPP Raben6

Ideą systemu paletowego NPP firmy Raben jest wymiana pustych palet

na palety z towarem już na etapie odbioru przesyłki u nadawcy. Dzięki takiemu

systemowi eliminuje się czas oczekiwania na zwrot palet od odbiorców. Firma Raben

nie czekając na wymianę palet przez odbiorcę towaru nadawcy wymienia palety już

na etapie pobrania przesyłki od nadawcy. Podstawą przystąpienia do wymiany palet

przez przewoźnika jest polecenie informujące o konieczności zwrotu palet zawarte w

polu „instrukcje nadawcy" listu przewozowego. W przypadku braku takiego zapisu

przewoźnik nie dokonuje wymiany palet. Każdy nadawca współpracujący z Rabenem

ma katalog palet, w którym ta firma określiła granicę jakości palety, po przekroczeniu

której paleta nie podlega wymianie. Weryfikacji nadawanych palet dokonuje

przeszkolony przez Raben przewoźnik. Jeżeli są wątpliwości co do jakości palet, jako

punkt odniesienia do oceny palety przyjmuje się parametry określone w katalogu

palet.

Jeśli przewoźnik nie jest w stanie w danym momencie wymienić wszystkich palet

podczas załadunku u klienta, wówczas wypisuje tzw. kwit Raben, w którym określa

liczbę brakujących palet. Klient na mocy takiego kwitu, którego kopia poprzez

przewoźnika trafia do oddziałów Raben, występuje o zwrot palet. Nadawca po

otrzymaniu brakujących palet oddaje kwity do firmy Raben jako dowód uregulowania

zadłużenia przez firmę Raben.

System Obrotu Paletami SOP Schenker7

Działanie Systemu Obrotu Paletami opiera się na rejestracji ruchu palet

pomiędzy uczestnikami systemu za pomocą ewidencji komputerowej. Aby taka

6 Źródło: http://www.raben-group.com/pl/uslugi.polska.kompleksowaobslugalogistyczna.php 7 Źródło: http://www.schenker.pl/web/index.nsf/ID/zest_uslugi?OpenDocument



28

ewidencja była możliwa, konieczne jest nadanie numerów paletowych nadawcom

i odbiorcom, którzy wyrażą chęć uczestnictwa w systemie. Numery paletowe

nadawane są po podpisaniu przez daną firmę umowy o przystąpieniu do systemu.

Schenker wprowadził dwa warianty rozliczenia za uczestnictwo w systemie:

1. według wskaźnika procentowego od wartości netto przewozu, czyli frachtu

i opłat dodatkowych,

2. według stawki od jakości palety pomnożonej przez liczbę nadanych palet.

Uczestnictwo w systemie uwalnia firmę produkcyjną od konieczności zorganizowania

odbioru palet od klienta, zmniejsza ryzyko „podrzucenia" fałszywych palet oraz

zmniejsza liczbę palet w obrocie. W systemie mogą być rozliczane jedynie palety

EUR zgodne z normą PN-M-78216. Dzięki temu uczestnicy systemu mają pewność,

że trafiające do nich palety spełniają odpowiednie wymagania jakościowe.

Zasady funkcjonowania systemu SOP (rys.8):

Rys. 8 Schemat działania systemu SOP

• Każdy uczestnik systemu co 2 tygodnie otrzymuje od Schenkera zestawienie

obrotów palet oraz aktualne saldo, co pozwala mu usprawnić zarządzanie własną

gospodarką palet.

• Jeżeli ze stanu salda palet wynika, że są one należne uczestnikowi SOP, ma on

możliwość zamówienia odpowiedniej liczby palet w najbliższym oddziale

Schenkera.

Dostawca towaruna paletach

Dostawca towaruna paletach



SchenkerOddział

SchenkerOddział

Przepływ palet do zwrotuPrzepływ zwracanych pustych palet



29

• Jeżeli ze stanu salda palet wynika, że są one należne koordynatorowi systemu

SOP - firmie Schenker, uczestnik SOP jest zobowiązany przekazać do dyspozycji

Schenkera odpowiednią liczbę palet.

• Koszty związane z funkcjonowaniem systemu ponosi zawsze ten uczestnik, który

jest płatnikiem usługi logistycznej.

• Palety wraz z przesyłkami nadane przez klienta firmy Schenker dostarczane są

do odbiorcy. Podczas rejestracji przesyłki w systemie komputerowym

rejestrowana jest także liczba palet EUR, które zostaną zwrócone nadawcy i które

muszą zostać zwrócone przez odbiorcę.

• Po dostarczeniu przesyłki odbiorca zwraca kierowcy dostarczone palety EUR.

W systemie dokonywana jest rejestracja zwrotu palet od odbiorcy do firmy

Schenker.

• Odebrane od odbiorców palety EUR są dostarczane na terminal firmy Schenker,

gdzie są sortowane i przygotowywane do zwrotu nadawcom lub przekazywane

współpracującym firmom do remontu.

• Palety, po dokonaniu wewnętrznego rozliczenia pomiędzy oddziałami

(by wyrównać nadwyżki i niedobory w poszczególnych oddziałach),

przekazywane są nadawcom. W systemie dokonywana jest rejestracja zwrotu

palet od Schenkera do nadawcy.

Podaż palet typu EUR

Istnieją sprzeczne informacje na temat wielkości produkcji palet w Polsce.

Przyczyną tego stanu rzeczy jest istnienie znacznej szarej strefy w produkcji

i naprawie palet.

Wg EPAL w latach 2002 i 2003 wyprodukowano w Polsce odpowiednio 2 715 507

i 2 964 354 szt. palet typu EUR. Produkcję palet typu EUR odbieranych przez EPAL

w latach 2002 – 2003, w różnych krajach europejskich przedstawiono na rys. 9.

Wg tego samego źródła w 2004 r. EPAL odebrał w Polsce ponad 4 mln

wyprodukowanych palet ładunkowych płaskich typu EUR.

We wrześniu 2005 roku Instytut Logistyki i Magazynowania przeprowadził na użytek

niniejszego raportu badania wśród producentów palet zrzeszonych w EPAL Polska.



30

W badaniu wzięli udział wszyscy producenci w liczbie 47. Spośród nich 35 zajmuje

się wyłącznie produkcją palet, 4 zajmuje się wyłącznie naprawą palet, natomiast

8 firm zajmuje się produkcją i naprawą palet. Wyniki badań przedstawiono

w tablicy 3.

Rys. 9 Produkcja palet ładunkowych płaskich typu EUR w latach 2002 - 2003 Źródło: www.epal-pallets.org/engl/framee.htm

Tablica 3 Wyniki badań członków EPAL Polska. Liczba firm produkujących palety EUR na licencji EPAL 47

Liczba firm naprawiających palety na licencji EPAL 12

Średnia miesięczna liczba wyprodukowanych palet 491 138 szt.

Liczba palet wyprodukowanych w okresie 01-08.2005 r. 3 929

104 szt.

Szacowana liczba palet wyprodukowanych w 2005 r.* 5 893

656 szt.

Łączna liczba palet naprawionych w okresie 01-08.2005 r. 34 341 szt. Szacowana liczba palet naprawianych w 2005 r.* 51 512 szt. Źródło: Opracowanie własne ILiM *Liczbę palet podzielono przez 8 i pomnożono przez 12.



31

Do pełnego obrazu brakuje informacji o liczbie wyprodukowanych palet płaskich

o wymiarach 800 x 1200 mm - nie cechowanych.

Zebrane informacje o wielkości produkcji palet budzą wątpliwości.

Niewytłumaczalny jest skokowy przyrost produkcji palet typu EUR pomiędzy latami

2002 i 2003, a rokiem 2005. Ponadto z badań przeprowadzonych wśród

użytkowników palet - członków ECR Polska wynika, że w 2004 roku 12 z nich

zakupiło łącznie 540 tys. nowych palet typu EUR. Wydaje się nieprawdopodobne,

żeby 12 przedsiębiorstw prowadzących działalność w Polsce wykupiło ok. 10%

rocznej produkcji palet typu EUR. Ponadto wg informacji uzyskanych

w Związku Producentów i Eksporterów Palet Drewnianych 70% palet produkowanych

w Polsce sprzedaje się na eksport, co dodatkowo każe poddać w wątpliwość

informacje o wielkości produkcji palet. W 2003 r wyprodukowano w Polsce

26 mln palet 8. To samo źródło oszacowało potencjał licencjonowanych producentów

palet na 20 mln szt. rocznie.

Nasuwa się następująca interpretacja:

1. Produkcja palet typu EUR jest znacznie większa, ponieważ uzupełnia ją

produkcja w szarej strefie. Część informacji o wielkości produkcji palet

ukrywają sami producenci, którzy nie wszystkie palety zgłaszają do odbioru,

ponadto dużą część palet produkuje się jako podróbki.

2. Z danych o potencjale produkcji producentów zrzeszonych w EPAL Polska

wynika, że posiadają oni możliwość wyprodukowania rocznie ok. 15,3 mln

palet 9 (i tyle prawdopodobnie produkują).

3. Część z zakupionych palet stanowią palety nie cechowane.

4. Użytkownicy wprowadzają do obrotu (świadomie lub nie) palety podrabiane.

Powyższe stwierdzenia są niemożliwe do zweryfikowania.

8 Na podstawie: Czekański Marcin „Kosztowne zaniedbanie. Producenci palet stracili licencję na produkcję”. Rzeczpospolita on-line, 10.05.2004 r. 9 Na podstawie odpowiedzi producentów palet zrzeszonych w EPAL PL uzyskanych w ramach badania ankietowego przeprowadzonego przez ILiM, a dotyczących wielkości produkcji w 2005 roku obliczono, że maksymalna liczba palet jaką producenci mogą wyprodukować w ciągu miesiącu wynosi 1 282 325 szt. Wynik ten uzyskano w następujący sposób: z wartości miesięcznej produkcji zadeklarowanej przez każdego producenta wybrano wartość najwyższą. Następnie zsumowano wszystkie największe miesięczne wartości produkcji każdego producenta i pomnożono przez 12.



32

Rynek producentów palet w Polsce

W Polsce w ramach porozumienia EPAL Polska działa 47 producentów palet

którzy mają prawo do oznaczania palet cechą EUR. Dwóch polskich producentów

palet posiada podobną licencję od kolei austriackich ÖBB (załącznik 1). Dodatkowo

według informacji uzyskanych od Związku Producentów i Eksporterów Palet

Drewnianych w Polsce działa około 2540 małych firm zajmujących się produkcją

palet płaskich drewnianych nie mających uprawnień do znakowania palet cechą

EUR. Ich wielkość produkcji i potencjał produkcyjny są trudne do oszacowania.

Rynek firm naprawiających palety

Na terenie Polski prowadzi działalność 16 firm posiadających uprawnienia

EPAL do naprawy palet EUR (Załącznik 2). Dodatkowo według informacji

uzyskanych od Związku Producentów i Eksporterów Palet Drewnianych w Polsce na

terenie kraju prowadzi działalność około 2500 małych firm zajmujących się naprawą

palet, nie posiadających uprawnień do napraw palet EUR. Działalność ta nie jest

w żadem sposób weryfikowana.

Koszty produkcji palet

Podczas badań ankietowych użytkowników palet - członków ECR Polska

przeprowadzonych we wrześniu 2005 roku pytano ankietowanych o ceny zakupu

palet. Zagregowane odpowiedzi przedstawia tablica 4.

Tablica 4 Ceny zakupu palet według opinii użytkowników

Cena zakupu Paleta nowa /zł/

Paleta używana

/zł/ Najwyższa zadeklarowana cena zakupu 25,0 22,9

Średnia zadeklarowana cena zakupu 21,0 19,8

Najniższa zadeklarowana cena zakupu 17,0 16,7 Źródło: Badania własne ILiM 2005



33

Na podstawie wywiadów i informacji uzyskanych od przedstawiciela Związku

Producentów i Eksporterów Palet Drewnianych określono strukturę kosztów

jednostkowych produkcji palet i oszacowano ich wielkość (tablica 5). Tablica nie

zawiera pełnej struktury kosztów. Nie udało się uzyskać informacji o kosztach

produkcji, w związku z czym ten składnik kosztów będzie dalej jedynie oszacowany.

Tablica 5 Koszty produkcji palet Poz. Składniki kosztu produkcji palety Wielkość kosztów

/zł/ 1’ Drewno I gatunku cena 370 - 400 zł/m3 17,11)

1’’ Drewno II gatunku cena 200 - 220 zł/m3 9,32)

2 Elementy łączące (gwoździe) 2,5

3 Klamra lub gwóźdź kontrolny 0,52

4 Odbiór jakościowy (SGS) 0,523)

5 Jednostkowy koszt licencji na produkcję palet 0,164)

6 Produkcja brak

Razem (przyjmując drewno I gatunku) 21,04 Razem (przyjmując drewno II gatunku) 13,24

Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji Związku Producentów i Eksporterów Palet Drewnianych w Polsce

1)Obliczono przyjmując średnią cenę 385 zł/m3 i dzieląc przez 22,5 (liczba palet z 1 m3). 2)Obliczono przyjmując średnią cenę 210 zł/m3 i dzieląc przez 22,5 (liczba palet z 1 m3). 3)Obliczono w następujący sposób: SGS odbiera jednorazowo minimum 5000 szt. palet

pobierając za te czynności opłatę 650 EUR (łączny koszt wizyty odbiorczej u producenta). Koszt jednostkowy określono przyjmując kurs EURO równy 4 zł. (650 EUR x 4 zł) : 5000 szt. = 0,52 zł/szt.

4)Obliczono w następujący sposób: Opłata roczna za przedłużenie licencji na produkcję palet wynosi 2000 zł. Opłatę pomnożono przez liczbę licencjonowanych producentów palet i podzielono przez liczbę wyprodukowanych palet (zgodnie z danymi z tablicy 3). (2000 zł x 47 producentów): 5 893 656 = 0,16 zł

Z uzyskanych informacji wiadomo, że producenci palet poszukują tańszych źródeł

surowca i rezygnują z drewna tartacznego I gatunku. Ponadto do produkcji

niektórych elementów palet (np. wsporniki) wykorzystują często drewno opałowe,

które przerabiają we własnym zakresie. Cena takiego drewna o długości ok. 1 m



34

waha się w granicach 50 - 90 zł za metr przestrzenny10. Po wstępnej obróbce

z 1 metra przestrzennego uzyskuje się ok. 0,69 metra sześciennego surowca.

Oszacowanie kosztów wytworzenia palety

Na podstawie tych danych przyjęto szacunkową kalkulację kosztów

wytworzenia palety według następującej metody:

1. Obliczono objętość poszczególnych elementów palety oraz objętość całkowitą

palety (tablice 6-7).

Tablica 6 Wymiary elementów palety płaskiej drewnianej typu EUR

Wymiary elementu /mm/ Numer elementu Nazwa elementu

Długość Szerokość Wysokość1 Deska dolna skrajna 1200 100 22 2 Deska środkowa płyty dolnej 1200 145 22 3 Wzdłużnica 800 145 22 4 Deska górna skrajna 1200 145 22 5 Deska środkowa płyty górnej 1200 145 22 6 Deska pośrednia płyty górnej 1200 100 22 7 Zewnętrzny wspornik płóz 145 100 78 8 Środkowy wspornik płóz 145 145 78


Tablica 7 Objętość elementów palety płaskiej drewnianej typu EUR

Numer elementu

Liczba sztuk na paletę

Objętość elementu

/mm3/

Suma objętości danego elementu

na paletę /mm3/

Suma objętości danego elementu

na paletę /m3/

1 2 2640000 5280000 0,005280

2 1 3828000 3828000 0,003828

3 3 2552000 7656000 0,007656

4 2 3828000 7656000 0,007656

5 1 3828000 3828000 0,003828

10 Metr przestrzenny jest to jednostka objętości drewna okrągłego wraz z pustką powietrzną pomiędzy poszczególnymi elementami znajdującymi się w obrysie metra sześciennego.



35

6 2 2640000 5280000 0,005280

7 6 1131000 6786000 0,006786

8 3 1639950 4919850 0,00491985 Źródło: Opracowanie własne

2. Przyjęto założenie, że paleta produkowana jest z dwóch rodzajów surowca:

desek z surowca tartacznego w gatunku II i wsporników z drewna opałowego.

Dla tych założeń obliczono objętość surowca (tablica 8).

Tablica 8 Objętość surowca na 1 paletę: Materiał droższy poz. 1-6 Łączna objętość 0,033528 m3

Materiał tańszy poz. 7-8 Łączna objętość 0,0117058 m3 Źródło: Opracowanie własne

3. Przyjęto następujące ceny surowca:

deski i wzdłużnica: 210 zł (średnia cena drewna II gat. z tablicy 5), wsporniki:

75 zł (średnia cena drewna opałowego z przedziału cenowego 50 - 90 zł

za metr przestrzenny).

4. Dla uproszczenia założono, że z 1 m3 każdego z surowców można

wyprodukować średnio tą samą liczbę palet jak z surowca spełniającego

wymagania norm (jakość drewna, liczba sęków, innych wad itp.).

Obliczenia:

a. deski i wzdłużnica:

0,033528 m3 x 210 zł/m3 = 7,04 zł

b. wsporniki:

0,0117058 m3 x 75 zł/m3 : 0,69 = 1,27 zł

c. elementy łączące (tablica 5): 2,5 zł

d. odbiór jakościowy SGS (tablica 5): 0,52 zł

e. jednostkowy koszt licencji na produkcję palet (tablica 5): 0,16 zł

RAZEM: 7,04 + 1,27 + 2,5 + 0,52 + 0,16 = 11,49 zł.

Uwaga 1: klamra i/lub gwóźdź kontrolny nie są elementem nowej palety.

Uwaga 2: wszystkie ceny przyjęto jako ceny brutto.



36

Pozostałe koszty produkcji i zysk producenta:

Obliczono odejmując od średniej cena zakupu wg tablicy 4 oszacowane koszty

produkcji tj.

21,0 - 11,49 = 9,51 zł

Dla porównania Związek Producentów i Eksporterów Palet Drewnianych w Polsce

podaje następujące koszty produkcji palet:

• koszty osobowe 2,62 zł

• drewno z obróbką 16,6 zł

• elementy łączące 1,6 zł

Na podstawie obliczeń własnych i informacji uzyskanych w Związku Producentów

i Eksporterów Palet Drewnianych w Polsce porównano szacunkowe koszty produkcji

palet (tablica 9).

Tablica 9 Porównanie kosztów produkcji palet

L.p.

Składnik kosztów Obliczenia własne

/zł/

ZPEPDP* /zł/

1 Koszty osobowe - 2,62

2 Drewno z obróbką 16,6

3 Elementy łączące 2,5 1,6

4 Drewno 8,31 -

5 Odbiór jakościowy 0,52 -

6 Jednostkowe koszty licencji 0,16 -

7 Razem 11,49 20,82 8 Pozostałe koszty plus zysk producenta 9,51

9 Zysk producenta (przyjęto 20% od poz. 1-3 ) 4,16

10 Ogółem 21,0 24,98 Źródło: opracowanie własne

*Związek Producentów i Eksporterów Palet Drewnianych w Polsce



37

Gdyby przyjąć koszty produkcji według obliczeń własnych i dodać do nich koszty

osobowe oraz pozostałe koszty obróbki drewna liczone jako połowa kosztów

w poz. 2 w kolumnie ZPEPDP, wówczas koszt wytworzenia jednej palety wyniesie

22,41 zł. Gdyby natomiast do kosztów produkcji według ZPEPDP dodać koszty

związane z odbiorem jakościowym SGS i licencją na produkcję palet, wówczas

koszty wytworzenia jednej palety wyniosą 21,5 zł.

Porównanie nie daje jednoznacznej odpowiedzi na pytanie o rzeczywiste koszty

produkcji. Niezbędna będzie w tym celu dalsza próba uzyskania tych informacji

od producentów. Można jednak szacować cenę nowej palety na poziomie ok. 21 zł.

Najistotniejszym czynnikiem wpływającym na cenę palety jest cena drewna.

Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej ceny drewna znacząco wzrosły.

Głównym dostawcą/ producentem drewna w Polsce są Lasy Państwowe (tablica 10).

Ze względu na coroczne limity w wycince drzew popyt na drewno przewyższa jego

podaż.

Tablica 10 Zużycie drewna do produkcji palet

Źródła pozyskiwania surowca Ilość pozyskiwanego drewna (średniorocznie)

/m3/ Lasy Państwowe 5 610 000

Zadrzewienia przydrożne 500 000

Lasy prywatne 1 000 000

Import (Czechy, Słowacja, Niemcy) 1 000 000 Źródło: Badania własne ILiM 2005

Z przytoczonych wyżej informacji widać, że producenci maja możliwość pozyskiwania

surowca o bardzo zróżnicowanej cenie.

Udział poszczególnych składników kosztów w cenie palety

W celu oceny wpływu kosztów certyfikacji na cenę palety drewnianej typu

EUR oszacowano udział poszczególnych składników kosztów wytworzenia palety



38

według danych z tablicy 9. Udział poszczególnych składników kosztów przedstawia

się następująco (tablica 11):

Tablica 11 Procentowa struktura kosztów wytworzenia palety

L.p.

Składnik kosztów Obliczenia własne

/zł/

Udział w kosztach całkowitych

/%/

ZPEPDP* /zł/

Udział w kosztach całkowitych

/%/

1 Koszty osobowe - 2,62 10,5

2 Drewno z obróbką 16,60 66,5

3 Elementy łączące 2,50 11,9 1,60 6,4

4 Drewno 8,31 39,6 -

5 Odbiór jakościowy 0,52 2,5 -

6 Jednostkowe koszty licencji

0,16 0,8 -

7 Razem 11,49 20,82 8 Pozostałe koszty plus zysk

producenta 9,51 45,2

9 Zysk producenta (przyjęto 20% od poz. 1-3 )

4,16 16,6

10 Ogółem 21,0 100 24,98 100 Źródło: opracowanie własne

Wyniki zamieszczone w tablicy 11 pokazują, że udział kosztów odbioru jakościowego

przeprowadzanego przez SGS oraz jednostkowych kosztów licencji stanowi zaledwie

3,3% wszystkich kosztów. Nie waży więc w cenie palety. Największy udział

w strukturze kosztów wytwarzania ma cena drewna, która w zależności od przyjętej

metody liczenia wynosi 39,6 lub 66,5%.

W uzupełnieniu informacji dotyczących kosztów wytworzenia palety drewnianej typu

EUR w tablicy 12 zebrano różne opcje kosztów zakupu i wynajmu palet. Należy je

traktować informacyjnie, ponieważ jak podkreślają operatorzy logistyczni świadczący

usługi wynajmu palet jednostkowy koszt usługi zależy od wielkości obrotu

i uzgodnionych warunków współpracy.



39

Tablica 12 Koszty różnych opcji obrotu paletami

Własny CHEP Univerpal ProEkoPlast Europal

koszt zakupu palet EUR

16,7-22,9 zł * 17-25 zł**

ND 16-18zł * 28-32 zł**

ND 16-18 zł*

najem palet ND ND BD 6,25-9,5 zł/m-c ND

transfer palet ND BD BD ND 2 zł * palety używane ** palety nowe ND – opcja niedostępna BD – firma nie podała kosztów Źródło: Identyfikacja problemów krajowego rynku obrotu paletami płaskimi drewnianymi typu EUR. Instytut Logistyki i Magazynowania. S-1646-0-2004. Kier. A. Niemczyk. Materiały niepublikowane.

Użytkowanie palet

We wrześniu 2005 roku przeprowadzono wśród członków ECR Polska

ankietę, której celem było rozpoznanie strony popytowej dotyczącej palet

oraz problemów związanych z ich użytkowaniem.

Ankieta powstała w wyniku działań grupy ds. palet utworzonej w ramach Forum

Dyrektorów SCM ECR Polska w składzie:

• Małgorzata Piekarska – Auchan Polska

• Joanna Kantak – Unilever Polska

• Ewa Męczyńska – Nestle Polska

• Dariusz Walczak – Nestle Polska

• Arkadiusz Bagiński -Geant Polska

• Justyna Lewandowska – IliM/ECR

W pracach grupy wzięli także udział pracownicy Instytutu Logistyki i Magazynowania.

Ankietę wysłano do wszystkich 68 członków ECR Polska, w tym 34 członków Forum

Dyrektorów SCM ECR Polska. Uzyskano 12 pełnych odpowiedzi. 7 członków

odesłało ankiety puste z wyjaśnieniem iż nie mogą odpowiedzieć na zawarte w niej

pytania. Pozostali, mimo dwukrotnych monitów, nie udzielili odpowiedzi. Wyniki

badania ankietowego zamieszczono w tablicy 13.



40

Tablica 13 Zagregowane wyniki badań użytkowników palet - członków ECR Polska

miesięcznie rocznie jednostka

Liczba palet w obrocie 429 050 5 148 600 szt.

Liczba zakupionych nowych palet 540 314 szt.

Liczba zakupionych palet używanych 133 200 szt.

Łączny koszt zakupu nowych palet 12 496 000

zł

Łączny koszt zakupu palet używanych 2 665 000 zł

Szacowany wzrost/spadek zapotrzebowania na palety

+10 %

Liczba palet naprawianych we własnym zakresie 47 %

Liczba palet zlecana do naprawy innym firmom 53 %

Przeciętne zużycie palet 6,9 %

Przeciętny okres zwrotu palet 1,5 miesiąca

Przeciętna liczba palet zwracanych przez odbiorców 76 %

Firmy, których pracownicy posiadają wystarczającą wiedzę dotyczącą oceny jakości palet

94 %

Firmy, których pracownicy posiadają niewystarczającą wiedzę dotyczącą oceny jakości palet

6 %

Źródło: Badania ankietowe ILiM 2005.

Analiza wyników badań prowadzi do następujących wniosków:

1. Informacja o przeciętnym rocznym zużyciu palet wynoszącym 6,9% jest

sprzeczna z informacją liczbie palet zwracanych przez odbiorców wynoszącą

76% dostarczonych palet. Ankietowani nie potrafili tej sprzeczności wyjaśnić.

Gdyby prawdziwa była wartość 6,9% oznaczałoby to, że żywotność palety

wynosi ok. 14,5 lat. Nie jest to niemożliwe, ale paleta musiałaby być w tym

okresie systematycznie konserwowana i naprawiana. Dlatego lepiej jest

przyjąć że żywotność palety równa się średniej arytmetycznej z sumy

rocznego zużycia i liczby nie zwróconych palet tj. 15,5% co daje żywotność

palety równą 6,5 lat. Gdyby natomiast zsumować obie wartości to żywotność

palety wyniesie 3,2 lata co wydaje się liczbą zbyt małą. Pośrednio na większą

dokładność kalkulacji żywotności palety wynoszącą 6,5 lat wskazuje liczba

palet nowych i używanych kupowanych przez ankietowanych w stosunku



41

do liczby palet w obrocie. W tym przypadku otrzymalibyśmy żywotność palety

wynoszącą 7,1 lat.

2. Ankietowani optymistycznie ocenili wiedzę swoich pracowników dotyczącą

znajomości kryteriów oceny jakości palet. Nie wiadomo jednak, czy kryteria

obowiązujące w firmach są wystarczające, ponieważ w rozmowach

z personelem kierowniczym uwidacznia się brak znajomości dokumentów

normatywnych określających jakość palet i klasyfikujących ich wady na co

wskazują wyniki badań przeprowadzonych przez Instytut Logistyki

i Magazynowania w 2004 roku na wybranej próbie użytkowników palet.

3. Stosowane przez użytkowników rozwiązania w zakresie obrotu paletami

wskazują na problemy z ich odzyskiwaniem, co powoduje że roczny ubytek

palet wynosi ok. 24%. Warto, aby użytkownicy palet przeanalizowali koszty

związane z odtwarzaniem liczby palet w obrocie i porównali koszty związane

z dotychczasowymi rozwiązaniami dotyczącymi obrotu paletami z kosztami

jakie ponosiliby, gdyby przekazali to zadanie usługodawcom logistycznym.



42

Propozycja rozwiązania

Możliwe są dwie koncepcje obrotu paletami płaskimi11:

1. Koncepcja typu EUR PAL polegająca na wykorzystaniu dotychczasowego

potencjału rynku palet płaskich typu EUR z podjęciem działań zmierzających

do wyeliminowania negatywnych zjawisk na rynku palet.

2. Koncepcja typu ECR PAL polegająca na stworzeniu odrębnego

od Europejskiego Porozumienia Paletowego systemu obrotu palet płaskich

w oparciu o Polskie Normy PN-EN 13698-1:2005 i PN-EN ISO 18613:2005

i opracowywanej dyrektywy Unii Europejskiej Commision of the European

Communities - Directive of the European Parlament and of the Council on

Intermodal Loading Units - Commision pursuant to Article 250 (2) of the EC

Treaty Brussels, 30.4.2004 COM(2004) 261 final 2003/0056 (COD) i w oparciu

o reguły określone przez ECR Polska.

Koncepcja typu EUR PAL

Proponowane rozwiązanie zakłada maksymalne wykorzystanie istniejących

możliwości w zakresie usługowego obrotu paletami płaskimi typu EUR.

Założenia:

1. Wykorzystanie palet typu EUR produkowanych w oparciu o kartę UIC 435-2.

2. Podjęcie wspólnych działań ze stowarzyszeniem EPAL w celu zwiększenia

dostępności nowych palet i obniżenia ich ceny.

3. Podjęcie wspólnych działań z PKP CARGO na rzecz odzyskania przez nie

uprawnień do udzielania licencji na produkcję i naprawę palet w celu

zwiększenia liczby producentów palet, zwiększenia podaży palet, obniżenia

kosztów certyfikacji i nadzoru, a tym samym obniżenia ich ceny.

4. Podjęcie współpracy z organami wymiaru sprawiedliwości i instytucjami

kontrolnymi w celu likwidacji czarnego rynku palet.

11 Nazwy własne przyjęto na użytek niniejszego raportu.



43

5. Utworzenie w ramach ECR Polska porozumienia w sprawie korzystania

z jednolitego systemu obrotu paletami płaskimi typu EUR.

6. Nawiązanie współpracy z operatorem logistycznym, który poprowadzi dla ECR

Polska pool paletowy z wykorzystaniem palet typu EUR. Do rozważenia są

następujące opcje:

• Nawiązanie współpracy z jednym z operatorów funkcjonującym na rynku

(np. Europal Polska, Schenker, Raben, Univerpal), który dostosuje swój

system do wymagań ECR Polska.

• Utworzenie wraz z wybranym operatorem (np. Europal) własnego systemu

obrotu paletami typu EUR bazującego na paletach nowych i używanych

pod warunkiem wyeliminowania czarnego rynku palet używanych i przyjęcie

uzgodnionych reguł w zakresie funkcjonowania i nadzorowania systemu.

7. Utworzenie przez członków ECR Polska instytucji nadzorującej

funkcjonowanie systemu.

Koncepcja typu ECR PAL:

Koncepcja zakłada wykorzystanie nowych norm polskich dotyczących palet

drewnianych i zbudowanie na ich bazie usługowego systemu obrotu paletami

z uniezależnieniem się od systemu certyfikacji EPAL.

Założenia:

1. Utworzenie w ramach ECR Polska porozumienia w sprawie korzystania

z jednolitego systemu obrotu paletami płaskimi typu ECR (nazwa palet

płaskich drewnianych na użytek proponowanego rozwiązania).

2. Stopniową rezygnację z użytkowania palet typu EUR poprzez wykorzystanie

ich do zużycia.

3. Wykorzystanie palet płaskich produkowanych w oparciu o polskie normy PN-

EN 13698-1:2005 i PN-EN ISO 18613:2005 oraz opracowywanej dyrektywy

Unii Europejskiej pt. Directive of the European Parlament and of the Council

on Intermodal Loading Units - Commision pursuant to Article 250 (2) of the EC

Treaty Brussels, 30.4.2004 COM(2004) 261 final 2003/0056 (COD).

4. Utworzenie odrębnego systemu nadzoru produkcji i naprawy palet oraz

użytkowania palet w oparciu o cytowane wyżej dokumenty normatywne.



44

5. Utworzenie jednostki certyfikującej udzielającej licencji na produkcję i naprawę

palet.

6. Nawiązanie przez jednostkę certyfikującą współpracy z laboratorium

badawczym, które będzie kontrolowało parametry techniczne i jakościowe

produkowanych palet.

7. Utworzenie lub wybór jednostki kontrolującej, która będzie kontrolowała

produkcję i naprawę palet oraz wprowadzanie do obrotu na określonych

zasadach palet używanych.

8. Utworzenie przez członków ECR Polska instytucji nadzorującej

funkcjonowanie systemu.

9. Nawiązanie współpracy z operatorem poolu paletowego.

10. Opracowanie zasad funkcjonowania jednolitego systemu obrotu paletami

w ramach porozumienia.

Rozwinięcie koncepcji ECR PAL

Rys. 10 Schemat systemu obrotu paletami w ramach ECR Polska

Puste palety należące do systemu obrotu paletowego ECR Polska

Towary na paletach należących do systemu obrotu paletowego ECR Polska

Jednostka nadzorującafunkcjonowanie systemu

Utylizacjapalet

Jednostka certyfikująca

Laboratoriumbadawcze

Jednostka kontrolująca

Certyfikowanidostawcy

palet używanychCertyfikowani

producenci paletCertyfikowane

firmy naprawiającepalety

Niezależni dostawcy produktów i usług

Regionalnypool paletowy



Operatorpoolu paletowego

Producent Operator logistyczny

Centrum Dystrybucjidetalisty

DetalistaUżytkowniksystemu

Operator systemu

ZarządzającySystememcertyfikacji

ECR Polska




45

W tablicy 14 przedstawiono proponowane zadania dla realizacji koncepcji

przedstawionej na rys.10 i ich wykonawców.

Tablica 14 Zadania organizacyjne i merytoryczne oraz ich realizatorzy

Zadanie Realizator Decydent

Utworzenie w ramach ECR Polska porozumienia w sprawie korzystania z jednolitego systemu obrotu paletami płaskimi typu ECR. Utworzenie jednostki nadzorującej funkcjonowanie systemu

ECR Polska - Forum Dyrektorów SCM

Rada ECR Polska

Utworzenie jednostki certyfikującej udzielającej licencji na produkcję i naprawę palet

Instytut Logistyki i Magazynowania

Rada ECR Polska

Wybór laboratorium badawczego, które będzie kontrolowało parametry techniczne i jakościowe produkowanych palet i nawiązanie współpracy.

Jednostka certyfikująca Instytut Logistyki i Magazynowania

Utworzenie lub wybór jednostki kontrolującej, która będzie kontrolowała produkcję i naprawę palet oraz wprowadzanie do obrotu na określonych zasadach palet używanych

Jednostka certyfikująca.


Wybór i nawiązanie współpracy z operatorem poolu paletowego.

Jednostka nadzorująca Rada ECR Polska

Opracowanie zasad funkcjonowania jednolitego systemu obrotu paletami w ramach porozumienia

Forum Dyrektorów SCM


Operator poolu paletowego

Jednostka nadzorująca

Rada ECR Polska




46

Obrotu paletami w systemie typu ECR

Na rys.11 przedstawiono w sposób schematyczny elementy systemu typu

ECR.

Rys. 11 Elementy systemu obrotu paletami w ramach ECR Polska

Zadania jednostki nadzorującej: 1. Ocena realizacji przyjętych założeń.

2. Podejmowanie decyzji w sprawach zmian w założeniach i realizacji systemu.

3. Akceptowanie decyzji pozostałych uczestników systemu mających istotny

wpływ na jego funkcjonowanie.

4. Rozstrzyganie sporów.

Zadania jednostki certyfikującej: 1. Określenie reguł wprowadzania do obrotu oraz naprawiania palet typu ECR.

2. Określenie reguł wykorzystywania palet typu ECR.

3. Określenie reguł wprowadzania do systemu palet używanych.

4. Udzielanie licencji na produkcję i naprawę palet.

Jednostka nadzorująca funkcjonowanie

systemu

Jednostka kontrolująca



Producent

Operator logistyczny


Detalista


Operatorpoolu

paletowego


Ocena wskaźnikowasprawności

i efektywności systemu.

Kontrola jakości palet.

Wycofanie zużytych palet.Naprawa palet.

Wprowadzenie nowych palet.


Udzielanie licencji na produkcję

i naprawę palet



47

5. Określenie zadań i uprawnień dla jednostki kontrolującej oraz nadzór nad jej

funkcjonowaniem.

6. Określenie zadań dla laboratorium badawczego oraz nadzór nad jego

funkcjonowaniem.

7. Opracowywanie procedur kontrolnych związanych z obrotem paletami

i nadzór nad ich realizacją.

8. Opracowywanie materiałów szkoleniowych związanych z oceną jakości palet.

9. Nadzór nad szkoleniem personelu uczestniczącym w obrocie paletami.

10. Współpraca z instytucjami, których działalność może mieć związek

z funkcjonowaniem systemu.

Zadania jednostki kontrolującej: 1. Nadzorowanie produkcji i naprawy palet.

2. Odbiór jakościowy palet.

3. Udzielanie pozwoleń na wprowadzanie do obrotu palet używanych.

4. Współpraca z laboratorium badawczym.

Zadania laboratorium badawczego: 1. Określenie wymagań i parametrów technicznych i jakościowych dla palet typu

ECR.

2. Ocena jakości palet wg norm PN.

3. Badania kontrolne wg norm PN.

Zadania operatora poolu paletowego: 1. Zarządzanie operacyjne obrotem paletami w ramach przyjętego systemu.

2. Zapewnienie wymaganej podaży palet.

3. Realizacja przyjętych parametrów jakościowych i kosztowych.

Zadania uczestników systemu. 1. Wykorzystywanie palet typu ECR zgodnie z zasadami funkcjonowania

systemu.

2. Realizacja przyjętych procedur kontrolnych.

3. Zapewnienie zwrotu palet typu ECR od odbiorców nie będących uczestnikami

systemu.



48

Monitorowanie systemu:

W ramach monitorowania funkcjonowania systemu jednostka nadzorująca

powinna otrzymywać informacje, które przetwarzane do postaci wskaźników będą

służyły ocenie, weryfikacji założeń i podejmowaniu decyzji. Elementy systemu

monitoringu przedstawiono na rys.12.

Rys. 12 Monitorowanie systemu obrotu paletami w ramach ECR Polska


systemu



systemu



systemu

Producent

Operator logistyczny


Detalista


Operatorpoolu

paletowego


Ocena wskaźnikowafunkcjonowania systemu.

Jakość palet

Trwałość palet/liczba cykli rotacji

do zużycia/

Kontrola jakości paletw obrocie

i kompetencje personelu

Przyczyny reklamacjii sporów


systemuKoszty



49

Działania wspierające

Współpraca z licencjodawcami udzielającymi licencji na produkcję i naprawę palet

Współpraca z firmami/organizacjami udzielającymi licencji na produkcję

i naprawę palet płaskich typu EUR jest jednym z niezbędnych elementów

kompleksowego sposobu rozwiązania problemu palet.

Proponowane kierunki współpracy:

1. Obniżenie ceny palet.

• zwiększenie podaży palet poprzez wzrost ilości producentów i firm

naprawiających palety,

• lobbing na rzecz zwiększenia liczby firm udzielających licencji na produkcję

i naprawę palet,

2. Poprawa skuteczności zwalczania nielegalnej produkcji i naprawy palet.

• uzgodnienie potrzeb i wspólny lobbing na rzecz zmian legislacyjnych, które

zwiększą skuteczność zwalczania nielegalnej produkcji i naprawy palet,

• współpraca z policją, organami wymiaru sprawiedliwości i innymi organami

kontrolnymi ukierunkowana na pomoc tym organom w zwalczaniu

nielegalnej produkcji i naprawy palet oraz oszustw na wtórnym rynku palet

związanych z obrotem palet używanych.

Współpraca z producentami palet

Współpraca z producentami palet i firmami naprawiającymi palety powinna

być skierowana na uzyskanie wystarczającej podaży nowych i prawidłowo

naprawianych palet oraz obniżenia cen palet. Proponowane kierunki współpracy

obejmują:

• nawiązanie współpracy z producentami, którzy spełnią wymagania

postawione przez Forum Dyrektorów SCM.



50

• kształtowanie cen palet w oparciu o rzetelne kalkulacje i interesy

współpracujących stron,

• poprawę skuteczności zabezpieczeń produkcji i naprawy palet przed

podróbkami oraz poprawę skuteczności ujawniania falsyfikatów i ich

wytwórców.

Wspólna polityka w zakresie cen zakupu i użytkowania palet

Przyjęcie wspólnej polityki i działań przez zainteresowanych członków ECR

Polska może być jednym ze skutecznych sposobów rozwiązywania problemów

z obrotem paletami.

W szczególności wspólna polityka i działania powinny obejmować:

• zobowiązanie do zaopatrywania się w palety nowe i używane wyłącznie

u dostawców spełniających wspólne kryteria (certyfikowanych przez Forum

Dyrektorów SCM),

• eliminację palet nie spełniających przyjętych kryteriów jakościowych,

• ocenę jakości palet we wzajemnym obrocie w oparciu o wspólne kryteria,

• szkolenie personelu w ramach jednolitego programu,

• integrację zakupów palet dla obniżenia ceny,

• informowanie organów kontrolnych o ujawnionych oszustwach,

Ponadto w ramach wspólnej polityki pozostaje rozważenie przyjęcia wspólnego

systemu obrotu paletami typu EUR w ramach rozwiązania wypracowanego przez

Forum Dyrektorów SCM.

Wdrożenie procedur dotyczących kontroli jakości palet w obrocie

Aktualnie nie istnieje jednolita procedura oceny jakości palet, a kontrola palet

odbywa się na podstawie uzgodnień pomiędzy dostawcą i odbiorcą. Kryterium

odniesienia stanowią dokumenty normatywne (karta UIC 435-2 i UIC 453-4,

PN-M-78216:1997) lub uzgodnienia stron. Procedura taka powinna być opracowana

i przyjęta do dobrowolnego stosowania.

Instytut Logistyki i Magazynowania przygotował propozycję oceny jakości palet, która

może być wykorzystana do opracowania jednolitej procedury dla ECR Polska.



51

Propozycja obejmuje czynności kontrolne paletowej jednostki ładunkowej (rys.13)

oraz palety pustej po rozładunku znajdującego się na nim towaru (rys.14).

Ocena wizualna jakości palety jako paletowej jednostki ładunkowej:

Schemat oceny jakości paletowej jednostki ładunkowej przed rozładunkiem ze

środka transportu przedstawiono na rys. 13.

Rys. 13 Algorytm przyjęcia palet ładunkowych płaskich typu EUR wraz z ładunkiem Źródło: Opracowanie własne

Ocena wizualna paletowej jednostki ładunkowej

na środku transportu

Początek

Dokładna ocena wizualna paletowej jednostki ładunkowej

Czy paleta jest uszkodzona?

NIE

TAK

Przeładunek towarów na paletę spełniającą wymagania

Przeładunek paletowej jednostki ładunkowej

do strefy przyjęć


TAK

Przeładunek towarów na paletę

spełniającą wymaganiaNIE

Przyjęcie paletowej jednostki ładunkowej

do magazynu

Reklamacja nieprawidłowej palety

/procedura reklamacyjna/

Koniec

Reklamacja nieprawidłowej palety

/procedura reklamacyjna/

Koniec

Koniec



52

Czynności kontrolne:

1) Dokonać wstępnej oceny jakości palety na środku transportu – czynność ta

polega na wizualnym sprawdzeniu stanu elementów palety przed podjęciem

jednostki przez środek transportu wewnętrznego.

2) Ocenić, czy paleta nie posiada widocznych uszkodzeń:

a) Jeśli jakość palety nie budzi zastrzeżeń można przystąpić do jej wyładunku

ze środka transportu.

b) Jeżeli widoczne są uszkodzenia wskazujące na niezgodność jakości palety

z kryteriami przewidzianym w dokumencie normatywnym należy dokonać

przeładunku towarów na paletę o odpowiedniej jakości, fakt ten

odnotować, a paletę zdyskwalifikowaną do przyjęcia skierować

do reklamacji.

3) Przemieścić paletową jednostkę ładunkową ze środka transportowego na pole

odkładcze w strefie przyjęć.

4) Dokonać wizualnego sprawdzenia stanu wszystkich możliwych elementów

palety zgodnie z kryteriami określonymi w dokumencie normatywnym:

a) Jeśli jakość palety jest odpowiednia przyjąć na stan magazynu.

b) Jeżeli widoczne są uszkodzenia należy dokonać przeładunku towarów na

paletę odpowiedniej jakości, fakt ten odnotować, a paletę skierować

do reklamacji.

W przypadku palet produkowanych według PN-EN 13698-1:2005 i PN-EN ISO

18613:2005 aktualnie opracowywana jest dyrektywa Unii Europejskiej dotycząca

intermodalnych jednostek ładunkowych, która będzie określała procedury kontrolne

podczas oceny jakości palet.

Ocena jakości pustej palety po jej rozładunku z towarów:

Na rys.14 przedstawiono schemat postępowania podczas oceny jakości palety

po rozładunku znajdującego się na nie towaru.

Czynności kontrolne:

1) Przemieścić paletową jednostkę ładunkową do wskazanej strefy magazynu.



53

2) Po opróżnieniu palety w wyniku planowego przepakowania lub kompletacji

ocenić wizualnie jej jakość.

Rys. 14 Schemat postępowania w związku z ujawnieniem złej jakości palety po

rozładunku Źródło: Opracowanie własne

Przemieszczeniepaletowej jednostki ładunkowej

do magazynu

Rozformowanie paletowej jednostki ładunkowej

podczas przepakowania lub kompletacji


Ocena wzrokowa pustej palety

Decyzja o dalszym wykorzystaniu palety

lub zwrot do nadawcy

NIE

TAK

Oznakowanie palety i składowanie

w wydzielonym miejscu

Przekazanie nadzorowi informacji o uszkodzeniu,

pierwotnym miejscu palety w strefie magazynu

i nadanym oznakowaniu

Identyfikacja dostawcy

Wszczęcie procedury reklamacyjnej lub innych działań

uzgodnionych z dostawcą

Koniec

Koniec

Początek



54

3) Jeżeli paleta nie wykazuje wad jakościowych wykorzystać ja zgodnie z innymi

procedurami.

4) Jeżeli paleta nie odpowiada wymaganej jakości podjąć następne czynności.

5) Oznakować paletę zgodnie z przyjętymi zasadami.

6) Utworzyć informację zawierającą numer palety, miejsce palety w chwili

ujawnienia wady, rodzaj wady.

7) Przekazać informację zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie zasadami.

8) Złożyć paletę w wydzielonym do tego celu miejscu w magazynie.

9) Zidentyfikować dostawcę palety.

10) Wszcząć procedurę reklamacyjną lub inne działania uzgodnione z dostawcą.

Wdrożenie jednolitej procedury oceny jakości palet

Dla stopniowej eliminacji problemów z obrotem paletami o różnej jakości

niezbędne jest przyjęcie przez członków ECR Polska, którzy zadeklarują

przystąpienie do porozumienia w sprawie palet jednolitej procedury oceny jakości

palet.

Przyjęcie takiej procedury umożliwi:

1. Eliminację konfliktów pomiędzy dostawcą i odbiorcą podczas przyjmowania

dostaw paletowych jednostek ładunkowych.

2. Stopniową eliminację z obrotu palet nie spełniających uzgodnionych kryteriów

jakościowych.

3. Identyfikację i eliminację palet podrabianych.

4. Ewentualne przekazanie własnych palet do wspólnego poolu paletowego

(jeżeli takie rozwiązanie zostanie przyjęte).

Opracowanie jednolitej procedury oceny jakości palet leży w gestii członków ECR

Polska i powinno się odbyć z ich inicjatywy i udziałem. W przypadku dalszego

użytkowania palet typu EUR i powierzenia zarządzania ich obrotem operatorowi

logistycznemu (koncepcja EUR PL) podstawą prawną procedury powinny być Karty

UIC 435-2 i 435-4. W przypadku wdrożenia własnego systemu obrotu paletami

płaskimi (koncepcja ECR PL) jako podstawę prawną należy przyjąć normy polskie

PN-EN 13698-1:2005 i PN-EN ISO 18613:2005.



55

Współpraca z policją i organami wymiaru sprawiedliwości

Aby wyeliminować oszustwa związane z obrotem paletami oraz ich źródło

w postaci aktualnego sposobu funkcjonowania wtórnego rynku palet rekomenduje się

współpracę z policją i organami wymiaru sprawiedliwości.

Proponowany zakres współpracy:

1. Opracowanie dla policji i prokuratury informacji o zasadach obrotu

paletami pomiędzy przedsiębiorstwami, nieprawidłowościach związanych

z obrotem paletami i stratami ponoszonymi przez przedsiębiorstwa,

sposobie funkcjonowania wtórnego rynku palet, a także naturze oszustw

w obrocie paletami oraz miejsc ich powstawania.

2. Identyfikację przepisów, które wskazują na naruszenie prawa w obrocie

paletami oraz wskazanie sposobów ich wykorzystania do walki

z oszustwami przy produkcji, naprawie i obrocie paletami na rynkach

pierwotnym i wtórnym.

3. Wypracowanie form współpracy w zakresie informowania policji

o naruszeniach prawa i świadczeniu pomocy przez członków ECR Polska

w ujawnianiu tego rodzaju przypadków.

4. Wypracowanie propozycji zmian legislacyjnych i, które ograniczyłyby

nielegalną produkcję, naprawę palet i oszustwa związane z ich obrotem

oraz propozycji zasad funkcjonowania wtórnego rynku palet, które

wyeliminują jego czarnorynkowy charakter.

Współpraca z Państwową Inspekcją Pracy

Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) jako uprawniona do podejmowania

czynności kontrolnych na terenie przedsiębiorstw kontroluje bezpieczeństwo pracy

w związku z posługiwaniem się paletami, co jest potencjalnym źródłem konfliktów

w przypadku niejednoznacznych kryteriów oceny jakości palet. PIP nie może

narzucać przedsiębiorstwom użytkowania określonych rodzajów palet. Może



56

natomiast wymagać, aby paleta znajdująca się w obrocie spełniała wymagania

jakościowe w oparciu o które została wyprodukowana, czy naprawiana.

Inspektorzy PIP nie mogą stosować własnych kryteriów oceny palet o ile istnieją

kryteria zawarte w określonych dokumentach normatywnych. W przypadku

kwestionowania przez PIP jakości palet typu EUR należy odwoływać się do zapisów

Kart UIC 435-2 i UIC 435-4, a w odniesieniu do palet produkowanych według PN do

norm PN-EN 13698-1:2005, PN-EN ISO 18613:2005. W przywołanych dokumentach

znajduje się wykaz wad, które dyskwalifikują paletę z dalszego użytkowania.

(Załączniki 3-4).

W obrocie są także palety nie cechowane. Należy zdawać sobie sprawę, że ocena

jakości palet nie ocechowanych będzie trudna do uzgodnienia pomiędzy

kontrolującym i kontrolowanym, dlatego docelowo tego rodzaju palety powinny być

eliminowane z użytkowania. W obrocie wewnętrznym przedsiębiorstw znajduje się

jednak wiele tego rodzaju palet. Stąd niezbędne jest przeprowadzenie ich selekcji

i pozostawienie do dalszego użytkowania wyłącznie palet, których kryteria oceny

można przyporządkować do zapisów konkretnych dokumentów normatywnych.

Działania na rzecz poprawy stanu prawnego

Aby uzyskać wsparcie organów wymiaru sprawiedliwości w zwalczaniu

oszustw związanych z produkcją i obrotem paletami niezbędna jest znajomość przez

te organy problemu palet. Z kolei użytkownicy palet powinni znać aktualny stan

prawny mający związek z omawianą problematyką i wiedzieć, w jaki sposób

wykorzystać przepisy prawa do walki z oszustwami zakresie obrotu paletami.

Dla realizacji tego zadania niezbędne są następujące działania:

1. Współpraca z kancelarią prawną, która przeanalizuje stan prawny mający

związek z problemem palet i przedstawi opinie i rekomendacje dotyczące:

a. kompletności (wystarczalności przepisów do walki z czarnym rynkiem palet

i oszustwami w obrocie paletami),

b. skuteczności w walce z wymienionymi wyżej patologiami,

c. sposobów bardziej efektywnego wykorzystywania istniejących możliwości

prawnych,



57

d. zmian konkretnych przepisów prawa, które zwiększyły by ich skuteczność

jako narzędzi w walce z oszustwami,

e. wprowadzenia dodatkowych przepisów zwiększających skuteczność

eliminacji oszustw.

2. Współpraca z organami wymiaru sprawiedliwości oraz instytucjami, które

z mocy prawa lub zadań statutowych zobowiązane są do kontrolowania

działań mających związek z produkcją, naprawą i obrotem paletami oraz

ujawniania i ścigania łamania prawa w związku z wymienioną działalnością.

3. Współpraca z producentami palet, firmami naprawiającymi palety oraz firmami

świadczącymi usługi związane z obrotem paletami, które działają zgodnie

z prawem i narażone są na nieuczciwą konkurencję oraz oszustwa ze strony

innych firm. Podjęcie wspólnych działań dla eliminacji nieuczciwej konkurencji

i oszustw na rynku palet (utworzenie wspólnej grupy roboczej dla

wypracowania efektywnych rozwiązań).

Propozycja sposobu funkcjonowania wtórnego rynku palet

Unia Europejska rekomenduje wykorzystywanie palet używanych. Dostawcy

często traktują palety typu EUR jako jednorazowe, szczególnie w dostawach

eksportowych i te palety trafiają do wtórnego obiegu. Aby wyeliminować oszustwa,

których źródłem jest wtórny rynek palet w aktualnym kształcie należy go

zreformować w myśl proponowanych następujących założeń:

Skup palet - zasady działania: 1. Zabroniony jest skup palet od osób fizycznych.

2. Kierowca lub inna osoba sprzedająca palety posiada upoważnienie od firmy,

którą reprezentuje.

3. Podstawą transakcji sprzedaży jest faktura VAT, w której odnotowuje się

dane firmy sprzedającej palety, dane osobowe sprzedającego oraz numer

rejestracyjny środka transportu.

4. W skupie palet są wydzielone i oznakowane odrębne pola odkładcze dla palet

typu EUR, palet wyprodukowanych w oparciu o inne dokumenty normatywne



58

i ocechowanych oraz palet przemysłowych i jednorazowych. Składowanie

palet umożliwia bezpośredni dostęp do każdej z nich i prowadzenie kontroli.

5. Składowanie palet wielokrotnego użytku chroni je przed bezpośrednim

wpływem warunków atmosferycznych lub w inny sposób odpowiada

wymaganiom przechowalniczym określonym w dokumencie normatywnym

(jeżeli takowe zapisy istnieją).

6. Zabronione jest naprawianie palet cechowanych na terenie skupu o ile

prowadzący skup palet nie ma zezwolenia od instytucji udzielającej licencji na

naprawę palet.

7. Personel jest przeszkolony (np. przez Krajową Izbę Opakowań lub Instytut

Logistyki i Magazynowania) co potwierdzają dokumenty.

8. Na terenie skupu znajdują się do wglądu dokumenty normatywne dla

wszystkich rodzajów palet będących przedmiotem obrotu.

9. Prowadzący skup palet nie może być wcześniej karany za przestępstwa

związane z obrotem paletami.

Użytkownicy palet:

1. Nie kupują palet niewiadomego pochodzenia.

2. Nie kupują palet w skupach nie odpowiadających opisanym wyżej

wymaganiom.

3. Nadzorują z należytą starannością pracę kierowców przewożących palety.

4. Szkolą personel i udzielają mu uprawnień do zakupu palet.

5. Eliminują nieuczciwy personel.

6. Współpracują z policją i przekazują jej informacje o wszystkich zauważonych

nieprawidłowościach w funkcjonowaniu skupów palet i wtórnego rynku palet.

7. W przypadku przystąpienia do wspólnego systemu obrotu paletami z udziałem

operatora logistycznego rezygnują z samodzielnych zakupów i sprzedaży

palet.

Rekomendowane założenia wymagać będą zmian prawnych i różnych działań

organizacyjnych w przedsiębiorstwach, ale jeżeli nie zostaną podjęte nie zmienią

dotychczasowego wtórnego rynku palet.



59

Podsumowanie

Niniejszy raport prezentuje analizę problemu palet i rekomenduje kierunki

zmian i działań. W przypadku ich przyjęcia przez Forum Dyrektorów SCM,

a następnie Radę ECR Polska, celowym będzie wypracowanie, przez podgrupę

roboczą ds. palet, konkretnych rozwiązań i ich dobrowolne przyjęcie do realizacji

przez Forum Dyrektorów ECR Polska.

Z analizy kosztów produkcji palet wynika, że koszty certyfikacji wg EPAL nie

wpływają znacząco na cenę palet. Natomiast sam system certyfikacji, jeżeli

ogranicza producentom palet dostęp do rynku może być powodem zawyżania cen

produkcji i naprawy palet typu EUR.

Użytkownicy palet powinni zastanowić się nad przyjęciem wspólnego systemu

obrotu paletami płaskimi drewnianymi i powierzyć zarządzanie operacyjne jednemu

z operatorów logistycznych. Najtańszym rozwiązaniem byłoby przyjęcie systemu

opartego na dalszym użytkowaniu palet typu EUR z jego dostosowaniem do potrzeb

uczestników systemu. Aby mógł jednak prawidłowo funkcjonować należy

wyeliminować czarnorynkowy charakter wtórnego rynku palet. Jednak likwidacja tego

rynku nie jest dobrym rozwiązaniem, ponieważ w przypadku wyeliminowania

występujących na nim patologii wtórny rynek palet może być poważnym źródłem

zasilania systemu w używane palety typu EUR i tym samym wpływać zarówno na

koszty jego funkcjonowania jak i na stabilizację cen nowych palet.

Z chwilą pojawienia się w 2005 roku polskich norm określających warunki

techniczne dla produkcji i oceny jakości palet płaskich drewnianych pojawia się

możliwość zbudowania systemu obrotu tego rodzaju paletami i uniezależnienie się

od systemu opartego na paletach typu EUR. Takie zadanie będzie jednak kosztowne

i czasochłonne. W tym przypadku należy rozważyć rozwiązanie mieszane, w ramach

którego wykorzystywane są palety typu EUR (do czasu ich zużycia i napełnienia

poolu paletowego paletami produkowanymi w oparciu o wymagania polskich norm

PN-EN ISO 13698-1:2005 i PN-EN ISO 18613:2005) oraz palety płaskie drewniane

produkowane w oparciu o wspomniane normy polskie i w ramach systemu

certyfikacji jakie utworzy i będzie nadzorować ECR Polska.



60

Niezależnie od przyjętego rozwiązania ECR Polska powinna stosować

działania osłonowe dla ochrony interesów swoich członków związanych

z użytkowaniem palet poprzez współpracę z policją, organami wymiaru

sprawiedliwości i stowarzyszeniami branżowymi związanymi z produkcją

i użytkowaniem palet w celu eliminacji z rynku palet oszustw i nieuczciwej

konkurencji.

Wykaz instytucji przywołanych w raporcie

1. Polski Komitet Normalizacyjny (PKN) www.pkn.pl

2. Polski Komitet Narodowy EPAL www.epal.org.pl

3. Instytut Logistyki i Magazynowania www.ilim.poznan.pl

4. ECR Polska www.ecr.pl

5. Forum Dyrektorów SCM ECR Polska www.ecr.pl

6. Związek Producentów i Eksporterów Palet Drewnianych www.zppalet.com.pl

7. Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) www.pip.gov.pl

8. SGS www.pl.sgs.com

9. PKP Cargo www.pkp-cargo.pl

10. ÖBB www.railcargo.at

11. UNIVERPAL www.univerpal.com.pl

12. EUROPAL www.europal.com.pl

13. CHEP www.chep.com

14. RABEN www.raben-group.com

15. SCHENKER www.schenker.pl



61

Wykaz standardów i przepisów przywołanych w raporcie

1. Karta UIC 435-2, Norma jakości dla europejskiej palety ładunkowej płaskiej

czterodrogowej z drewna o wymiarach 800 mm x 1200 mm

2. Karta UIC 435-4, Naprawa palet ładunkowych płaskich EUR oraz palet

ładunkowych skrzyniowych "Y"-EUR

3. PN-M-78216:1997 Palety ładunkowe płaskie drewniane jednopłytowe

czterowejściowe bez skrzydeł 800 mm x 1200 mm. Palety typu EUR

4. PN-EN 13698-1:2005 Wymagania produkcyjne dotyczące palet. Część 1:

Wymagania konstrukcyjne dla palet płaskich drewnianych o wymiarach 800

mm x 1200 mm)

5. PN-EN ISO 18613:2005 Naprawa palet płaskich drewnianych

6. Commision of the European Communities - Directive of the European

Parlament

and of the Council on Intermodal Loading Units - Commision pursuant

to Article 250 (2) of the EC Treaty Brussels, 30.4.2004 COM(2004) 261 final

2003/0056 (COD)

7. Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji (Dz. U. Nr 169 z 2002,

poz. 1386)

8. Ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów

(Dz. U. Nr 229 z 2003, poz. 2275)

9. Ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U.62/01 poz. 638

z późniejszymi zmianami)

10. Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych

(Dz.U.63/01 poz. 638 z późniejszymi zmianami)

11. Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie

gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie

depozytowej (Dz.U.63/01 poz. 639 z późniejszymi zmianami)

12. Dyrektywa 94/62/WE z dnia 15 grudnia 1994 w sprawi opakowań i odpadów

opakowaniowych (Directive 94/62/EC of 15 December 1994 on packaging and

packaging waste).



62

Literatura:

1. Czekański Marcin „Kosztowne zaniedbanie. Producenci palet stracili licencję

na produkcję”. Rzeczpospolita on-line, 10.05.2004 r.

2. S-1646-0-2004 „Identyfikacja problemów krajowego rynku obrotu paletami

płaskimi drewnianymi typu EUR”. Kier. A. Niemczyk. Prace badawcze

Instytutu Logistyki i Magazynowania. Materiały niepublikowane.

3. W-2113-0-2005 „Obrót paletami płaskimi, drewnianymi typu EUR na potrzeby

ECR Polska” Kier. B. Herman. Prace badawcze Instytutu Logistyki

i Magazynowania. Materiały niepublikowane.

Załączniki

1. Wykaz firm produkujących palety EUR.

2. Wykaz firm naprawiających palety EUR.

3. Wady dyskwalifikujące palety EUR według karty UIC 435-4

4. Wady dyskwalifikujące palety produkowane według PN-EN według normy

PN-EN ISO 18613:2005



63

Załącznik nr 1:

Wykaz firm produkujących palety płaskie EUR.

1. Producenci palet ładunkowych płaskich drewnianych typu EUR w systemie

zapewnienia jakości EPAL (stan na dzień 3.11.2005 r)

Producenci palet płaskich drewnianych typu EUR w systemie zapewniania jakości EPAL

Numer licencji

Data uzyskania Nazwa przedsiębiorstwa Adres Telefon / Fax E-mail

WWW

PL-007 1996-04-19 TRAS-INTUR S.A. ul. Marcinkowskiego 15488-100 Inowrocław

Tel. +48 52 355 03 00 Fax +48 52 357 11 26

PL-008 1998-03-16 DREWPAL s.j. Janków 101 62-814 Blizanów

Tel. +48 62 752 86 11 Fax +48 62 752 86 12

PL-104 1999-03-11 ZPH PALETTENWERK ul. Przemysłowa 219 34-785 Jordanów

Tel. +48 18 277 35 31 Fax +48 18 277 35 32

PL-106 2003-10-21 TRANSDREWNEKS Sp. z o.o.

ul. Dębowa 6 86-300 Grudziądz

Tel. +48 56 464 84 84 Fax +48 56 464 82 24

PL-115 2000-05-29 PHU Zbigniew Marek ul. Starowiejska 22A 34-120 Andrychów Marynin 50 21-300 Radzyń Podlaski

Tel. +48 33 875 14 45 Fax +48 33 875 31 66

PL-116 2000-10-11 PALKO Sp. z o.o. Gniewięcin 190 28-340 Sędziszów

Tel. +48 41 381 28 22 Fax +48 41 381 28 22

PL-129 2003-06-20 KOMI DREW s.j. Strzykocin 19 72-304 Brojce

Tel. +48 91 384 37 69 Fax +48 91 384 39 88

PL-130 2003-07-03 RSP Rzecko Rzecko 73-200 Choszczno

Tel. +48 95 765 24 55 Fax +48 95 765 24 54

PL-131 2003-09-29 PPHU Zygmunt Skibiński ul. Wojska Polskiego 21A 87-820 Kowal

Tel. +48 54 284 22 54 Fax +48 54 284 25 51

PL-133 2003-12-15 GLOB-STAR Sp. z o.o. Żelazków 122 62-817 Żelazków

Tel. +48 62 769 21 55 Fax +48 62 751 25 55

PL-135 2004-04-30 PPHU ROIMPEX Miastowice 3 89-240 Kcynia

Tel. +48 52 384 18 39 Fax +48 52 327 75 18



64

PL-136 2004-06-16 FHPT Marian Gerka Gorczenica 84 87-300 Brodnica

Tel. +48 56 493 85 96 Fax +48 56 493 75 52

PL-137 2004-07-14 ELKO Sp. z o.o. Kuźnica Grabowska 116A 63-522 Kraszewice

Tel. +48 62 731 24 11 Fax +48 62 731 28 91

PL-138 2004-08-03 PPH TOR-PAL Sp. z o.o. ul. Lotnicza 1 82-500 Kwidzyn

Tel. +48 55 279 87 75 Fax +48 55 279 86 54

PL-140 2004-08-03 WPH ADAMUS Głuszyna 61 63-522 Kraszewice

Tel. +48 62 731 22 33 Fax +48 62 731 28 83

PL-141 2004-08-06 BOX-PACK Dzierżązna 20A 62-700 Turek

Tel. +48 63 279 88 25 Fax +48 63 279 88 55

PL-143 2004-09-23 ABWood Sp. z o.o. ul. Koszalińska 64 76-100 Sławno

Tel. +48 59 810 30 64 Fax +48 59 810 39 94

PL-144 2004-10-04 PROHANBUD s.j. 38-623 Uherce Mineralne 301

Tel. +48 13 461 82 00 Fax +48 13 461 83 44

PL-145 2004-11-09 SCANDPOL al. Zwycięstwa 45 83-320 Sulęczyno

Tel. +48 58 684 44 44 Fax +48 58 684 44 44

PL-146 2004-11-09 Krajowa Spółka Cukrowa S.A. Oddział Cukrownia Rejowiec

ul. Fabryczna 16 22-360 Rejowiec

Tel. +48 82 568 87 10 Fax +48 82 568 88 50

PL-147 2004-12-13 PPHU MARPOL ul. Metalowców 7 88-100 Inowrocław

Tel. +48 52 353 37 59 Fax +48 52 353 37 59

PL-148 2004-12-14 SMT Sp. z o.o. Pasieka 14 77-200 Miastko

Tel. +48 59 857 58 07 Fax +48 59 857 58 07

PL-152 2005-03-02 PPD LEŚNIK 38-530 Zarszyn 19 Tel. +48 13 467 01 01 Fax +48 13 467 01 01

PL-153 2005-03-15 FPH KASPER Muchy 36 63-524 Czajków

Tel. +48 62 731 12 23 Fax +48 62 731 15 35

PL-154 2005-04-07 PW AKAD Chmielewo 24 06-100 Pułtusk

Tel. +48 23 691 08 29 Fax +48 23 691 08 24

PL-155 2005-04-07 PPHU ADAPOL ul. Piłsudskiego 20, Kamionna 07-130 Łochów

Tel. +48 22 787 50 91 Fax +48 25 792 74 25

PL-156 2005-04-07 ZHUDB MODRZEW Niepoczołowice 64 84-223 Linia

Tel. +48 58 676 88 22



65

Fax +48 58 676 88 22

PL-157 2005-05-03 PPHU FALLKLANDY s.c. ul. Okulickiego 2 38-500 Sanok

Tel. +48 13 464 41 64 Fax +48 13 462 32 73

PL-158 2005-05-12 DRENO s.j. Śnietnica 90 38-315 Uście Gorlickie

Tel. +48 18 351 61 60 Fax +48 18 351 61 60

PL-159 2005-05-12 WYROBY Z DRZEWA Żdżary 47A 39-215 Czarna

Tel. +48 14 681 61 96 Fax +48 14 681 61 96

PL-161 2005-05-24 FW TRANS-PAL Majdan Sieniawski 331 37-534 Adamówka

Tel. +48 16 622 91 14 Fax +48 16 622 91 14

PL-162 2005-06-08 HERB UPH Cieplice 23 37-534 Adamówka

Tel. +48 16 622 93 33 Fax +48 16 622 93 33

PL-163 2005-06-21 BAJ-PROS Sp. z o.o. Wiktorówko 25A 89-310 Łobżenica

Tel. +48 67 286 91 73 Fax +48 67 286 92 63

PL-164 2005-08-04 FPH EURICON Ścinawica 45 57-300 Kłodzko

Tel. +48 71 339 17 07 Fax +48 71 339 17 09

PL-165 2005-09-16 EUROTRANS ul. Wojska Polskiego 2782-550 Prabuty

Tel. +48 55 261 33 43 Fax +48 55 261 33 43

PL-167 2004-06-01 ZPHU Mirosław Przybyłek Kuźnica Zagrzebska 4 98-273 Klonowa

Tel. +48 43 820 81 22 Fax +48 43 820 81 22

PL-168 2005-10-17 Przetwórstwo Rolno-Spożywcze i Runa Leśnego

ul. Reymonta 23 07-430 Myszyniec

Tel. +48 29 772 10 19 Fax +48 29 772 10 19

PL-207 2004-04-30 SANEX Sp. z o.o. 37-554 Łowce 115 Tel. +48 16 628 28 77 Fax +48 16 622 28 38

PL-209 2004-11-09 ENERGOMONTAŻ PÓŁNOC SERWIS Sp. z o.o.

Łuczynów 98A 26-900 Kozienice

Tel. +48 48 614 15 26 Fax +48 48 614 15 63

PL-210 1993-03-29 PPHU PALIMEX Sp. z o.o. ul. Jana Otto 14 64-140 Włoszakowice

Tel. +48 65 537 05 00 Fax +48 65 537 06 00

PL-212 2005-02-02 ZPUH KRAWEX ul. Wydzierów 2 44-160 Rudziniec

Tel. +48 32 330 48 90 Fax +48 32 330 48 91

PL-213 2005-08-29 CLASSPALETTE Kołaki 33 06-231 Młynarze

Tel. +48 22 814 52 56 Fax +48 22 814 52 56



66

PL-214 2005-02-02 PPHU REMBUD Sp. z o.o. ul. Leśnianki 131 34-300 Żywiec

Tel. +48 33 860 21 19 Fax +48 33 861 54 53

PL-215 2005-04-26 FUPH HANMIX Osiek Aleksandrowo 1406-420 Gołymin Ośrodek

Tel. +48 23 691 30 98 Fax +48 23 691 30 98

PL-216 2005-06-21 ALDER Łazy 53 05-085 Kampinos

Tel. +48 22 725 05 60 Fax +48 22 725 08 44

PL-217 2005-05-12 TRANS KRUSZWICA Sp. z o.o.

Kobylniki 35 88-150 Kruszwica

Tel. +48 52 353 52 16 Fax +48 52 353 53 41

PL-218 2005-04-26 PPUH WYSOTA Salamony 3 98-277 Brąszewice

Tel. +48 43 821 17 58 Fax +48 62 731 11 83

PL-219 2005-04-26 DREWPOL s.c. ul. Kościuszki 12A 34-350 Węgierska Górka

Tel. +48 33 862 37 69 Fax +48 33 864 07 46

PL-220 2005-08-29 PKB POLSKA Sp. z o.o. 98-277 Brąszewice I 53 Tel. +48 43 821 15 94 Fax +48 43 821 15 94

PL-221 2005-08-29 STORTECH Kołaki 5A 06-231 Młynarze

Tel. +48 22 857 43 47 Fax +48 22 672 33 34

PL-222 2005-09-20 PHU PAL-DREW ul. Dębowa 2 82-300 Elbląg

Tel. +48 55 236 68 00 Fax +48 55 236 68 00

PL-223 2005-09-23 HELAND ul. Kościuszki 12A 34-350 Węgierska Górka

Tel. +48 33 864 14 05 Fax +48 33 864 00 23

BY-005 2004-09-24 EUROHOLZ GmbH ul. Sjelitskogo 21 BY-220075 Mińsk

Tel. +375 17 244 22 92 Fax +375 17 299 61 88

Źródło: Opracowanie własne na podstawie strony www.epal. org.pl – stan na dzień 3.11.2005 r.



67

2. Polscy producenci palet ładunkowych płaskich drewnianych typu EUR

posiadający licencję kolei austriackich ÖBB

Lp. Numer licencji Firma Adres Kontakt

1. 001 Zakład Produkcyjno-Handlowy "DREWTEX"

ul. Kuków 34, PL - 42 160 Krzepice

Tel. 034 3175010, fax. 034 3175010

2. 002 P.P.H.U. "EUREX" s.j. ZPCh Godynice 22 B, PL - 98 277 Braszewice

Tel. 043 8211563, 8211001, fax 043 8211673 [email protected] , www.eurex.pl

Źródło: e-mail z Rail Cargo Austria AG



68

Załącznik 2

Wykaz firm naprawiających palety płaskie EUR.

1. Naprawiający palety ładunkowe płaskie drewniane typu EUR w systemie

zapewnienia jakości EPAL (stan na dzień 3.11.2005 r)

Naprawiający palety płaskie drewniane typu EUR w systemie zapewniania jakości EPAL

Numer licencji

Data uzyskania Nazwa przedsiębiorstwa Adres Telefon / Fax E-mail

WWW

PL-304 2003-04-28 MATTI Palety-Serwis ul. Tęczowa 82 Wrocław

Tel. +48 71 788 81 01 Fax +48 71 341 18 25

PL-305 2003-07-03 RSP Rzecko Rzecko 73-200 Choszczno

Tel. +48 95 765 24 54 Fax +48 95 765 24 55

PL-306 2003-11-21 PPD DREMEX ul. Grota-Roweckiego 130 41-200 Sosnowiec

Tel. +48 32 299 04 83 Fax +48 32 299 04 83

PL-307 2004-04-26 SANEX Sp. z o.o. 37-514 Munina 113B Tel. +48 16 628 28 77 Fax +48 16 622 28 38

PL-309 2004-11-09 ENERGOMONTAŻ PÓŁNOC SERWIS Sp. z o.o.

Łuczynów 98A 26-900 Kozienice

Tel. +48 48 614 15 26 Fax +48 48 614 15 63

PL-312 2005-05-24 POLSKIE CENTRUM PALETOWE s.c.

Julianów 73 96-200 Rawa Mazowiecka

Tel. +48 22 757 70 51 Fax +48 22 757 70 49

PL-313 2004-09-29 DREWNEX s.j. Morawin 33A 62-834 Ceków

Tel. +48 62 763 77 61 Fax +48 62 763 14 62

PL-314 2005-02-02 PPHU REMBUD Sp. z o.o. ul. Leśnianki 131 34-300 Żywiec

Tel. +48 33 860 21 19 Fax +48 33 861 54 53

PL-315 2005-03-15 FUPH HANMIX Osiek Aleksandrowo 1406-420 Gołymin Ośrodek

Tel. +48 23 691 30 98 Fax +48 23 691 30 98

PL-316 2005-04-14 ALDER Łazy 53 05-085 Kampinos

Tel. +48 22 725 05 60 Fax +48 22 725 08 44

PL-317 2005-04-14 TRANS KRUSZWICA Sp. z o.o.

Kobylniki 35 88-150 Kruszwica

Tel. +48 52 353 52 16 Fax +48 52 353 53 41

PL-319 2005-04-26 DREWPOL s.c. ul. Kościuszki 12A 34-350 Węgierska Górka

Tel. +48 33 862 37 69 Fax +48 33 864 07 46

PL-320 2005-05-25 FH PALPOL ul. Brukowa 27 91-341 Łódź

Tel. +48 42 653 54 59 Fax +48 42 653 54 69

PL-321 2005-08-05 STORTECH Kołaki 5A 06-231 Młynarze

Tel. +48 22 857 43 47 Fax +48 22 672 33 34

PL-322 2005-08-29 PHU PAL-DREW ul. Dębowa 2 82-300 Elbląg

Tel. +48 55 236 68 00 Fax +48 55 236 68 00

PL-323 2005-09-20 LIDMAR ul. Okrężna 8 44-100 Gliwice

Tel. +48 32 206 60 05 Fax +48 32 206 60 05

Źródło: Opracowanie własne na podstawie strony www.epal. org.pl – stan na dzień 03.11.2005 r.



69

Załącznik 3

Wady dyskwalifikujące palety EUR według karty UIC 435-4

Zgodnie z kryteriami określonymi w karcie UIC 435-4 palety ładunkowe typu

EUR posiadające którąkolwiek z następujących wad (uszkodzeń) powinny zostać

wycofane z eksploatacji.

Rys. 15 Wady (uszkodzenia) palety ładunkowej płaskiej typu EUR Źródło: Karta UIC 435-4

1) brak jednej deski lub jest złamana, albo złamana jest wzdłużnica,

2) jedna dolna bądź górna deska skrajna posiada ubytek taki, że każdorazowo

więcej niż dwa trzpienie gwoździ lub wkrętów są widoczne,

3) więcej niż dwie skrajne deski (górna lub dolna) są uszkodzone tak, że w desce

widoczny jest trzpień jednego gwoździa bądź wkrętu,

4) brak jednego wspornika, wspornik jest rozłupany lub posiada ubytek taki,

że każdorazowo widoczny jest jeden trzpień gwoździa lub wkrętu,



70

5) brak jednej cechy kolei/organizacji dopuszczającej lub jednego znaku EUR

lub jest nieczytelny,

6) do naprawy użyto niedopuszczalnych elementów konstrukcyjnych (deski,

wzdłużnice lub wsporniki zbyt cienkie, wąskie lub krótkie),

7) ogólny stan palety jest zły ponieważ:

- dopuszczalna nośność nie jest zachowana (deski, wzdłużnice lub wsporniki są

zbutwiałe, albo kilka desek, wzdłużnic lub wsporników jest uszkodzonych),

- ładunek może zostać zabrudzony.



71

Załącznik 4

Wady dyskwalifikujące palety produkowane według PN-EN według

normy PN-EN ISO 18613:2005

Wady, z powodu których paleta płaska nie może być ponownie stosowana (rys 16):

1. Brak lub złamanie deski płyty górnej, deski płyty dolnej lub wzdłużnicy.

2. Brak drewna w skrajnych deskach płyty górnej lub skrajnych deskach płyty

dolnej na takim obszarze jednej deski, że widoczne są dwa trzpienie

lub więcej trzpieni gwoździ, lub na więcej niż 2 deskach lub wzdłużnicach

widoczne są jeden trzpień lub więcej trzpieni gwoździ;

3. Brak wspornika, złamany lub pęknięty na takim obszarze, że więcej niż jeden

trzpień gwoździa jest widoczny.

4. Brak lub nieczytelność istotnych znakowań ustalonych w wymaganiach

technicznych.

Rys. 16 Przykład palety niedopuszczalnej do stosowania. Źródło: PN-EN ISO 18613:2005



72

5. Użycie nieodpowiednich elementów (deski lub wspornik są za cienkie,

za wąskie lub za krótkie).

6. Tak zły stan ogólny, że nie można zagwarantować nośności ładunkowej

(zgniłe deski lub kilka pęknięć w deskach i wspornikach); istnieje ryzyko

zniszczenia towaru.

2006-01-11 RAPORT 2005 Rynek palet w Polsce - net.pl · Adam Wojciechowski Przy współpracy Forum...

Documents

Transcript of 2006-01-11 RAPORT 2005 Rynek palet w Polsce - net.pl · Adam Wojciechowski Przy współpracy Forum...