Nr 4 (624) Rok XXIX 16-31 MAJA 1982 r. Cena 20 d

(11.111::>11 i i lii I ('(/

2-fl(t1:(.1(it pr.n.21x)wyril Odbudowany obecnie Zamek Królewski w Warszawie i jego dzieje zhaj-

dują odzwierciedlenie w wielu znakach pocztowych wydawanych przez pocztę polską. Toteż nie od rzeczy będzie pokusić się o opracowanie mono-graficznego zbioru tematycznego pod powyższym tytułem, który może być pięknym rozwinięciem ogólnego tematu Varsaviana. Niezbędne zdaje się przy tym bliższe zapoznanie się z dziejami i historią Zamku Warszawskie-go i dopiero wtedy można przystąpić do opracowania zbioru. Przedstawio-na poniżej historia Zamku jest ujęta skrótowo i dostosowana do istnieją-cych znaków pocztowych, aczkolwiek z małymi odstępstwami.

k

1:00C.ZĄTKOW Zamku należy szUka6 W pierwotnym grodzie książęcym istniejącym a ł już w końcu XIII w. W wieku XIV gród, ja-

ko siedziba książęca, zostaje rozbudowany, przy czym w poludniowo-wschodniej części dzisiejszego Zamku powstaje murdwana wie-ża, zwana Wielką (Tarcia Magma), a następnie w XV w. Dwór Wielki (Curia Maior) będący odtąd mieszkaniem księcia i jego dworu.

Ostatni książę ta mazowieccy: Stanisław i Janusz III, którzy wspólnie objęli ster rzą-dów w roku 1516, niedługo panowali. Stani-sław umiera w roku 1524, zaś Janusz III —w roku 1126, obaj w wieku 24 lat. Śmierć ich dotąd okryta jest tajemhicą. Siostra ich, księżniczka Anna -wystawiła braciom u gio. Jana okazały nagrobek z czerwonego marinu-ru, który uchodzi za jeden z pierwszych prze-jawów sztuki odrodzenia w rzeżbie mazo-wlecicie). Nagrobek ten widzimy na znaczku wydanym w 1965 r. w serii „VII wieków Warszawy".

Zn. 1950` — 20 gr. Król Zygmunt Stary w roku dmierci Janu-

sza włączył Księstwo Mazowieckie do Koro-ny (dotychczas było samodzielne i suweren-ne), a syn jego Zygmunt August coraz częś-ciej przebywa na Zamku w Warszawie, skąd ma bliżej na ukochaną Litwę. Widok War-szawy z Zamkiem z XVI w. został przedsta-wiony na ilustracji karty pocztowej wydanej w roku 1965 z okazji VII wieków Warszawy ze znaczkiem „Syrena":

Karta Cp 254 — 40/80 gr (zol 1). Postać króla Zygmunta Augusta (panował

od 1548 do 1572 r.) widnieje na znakach pocz-towych wydanych w 1936 r. z okazji 20-lecia odzyskania niepodległości:

Zn. 214 — 25 gr (fot 2). Cp 86 — 15 gr. CO 87 — 30 gr. Cp 89 — 25/15 gr — z 1949 r. Cp 90 ,-- 25/30 gr — z 1044 r. Na 'kartach tych postać króla Zygmunta

Augusta występuje na Ilustracji 58, a znaczki . przedstawiają króla Kazimierza Jagiellończy-ka.

Do rozbudowanego Zamku Zygmunt August sprowadza wykonane na jego zamówienie arrasy flandryjskie i część z nich rozwiesza w swej sypialni i innych okazałych komna-tach zamkowych. Arrasy te obecnie znajdują się na Wawelu, z wyjątkiem czterech, które będą zdobić Zamek Warszawski.

Arrasy Wawelskie ukazały sig w seril znaczków wydanych w IWO C. składającej sig z 1 sztuk 1 3 bloków, lecz nie naIeZy ich umieszczah w zbio-rzeg gdy2 nie znajdują Się Miód nich arrasy war-szawskie.

8. RÓL Stefan Batory (panował od 157.8 do ,1568 r.) kilkakrotnie odwiedzał Warszawę

zamieszkując na Zamku z okazji odbywają-

fot. ł

cych się sejmów. W soku 1578 przyjmuje przed Zamkiem hold lenny złożony przez Je-rzego Fryderyka Hohenzollerna, księcia Prus.

Stefana Batorego uwidoczniono na znaezku wydanym w serii historycznej z 1938 r.:

Zn. 315 — 20 gr (fot. 2) oraz na znaczku w serii Miniatury ze zbiorów Mu-zeum Narodowego w Warszawie I Krakowie z r. 1970:

Zn. 1E172 — 90 gr jak równica na znaczku z serii 990 rocznicy usta-owienia Trybunatu Koronnego w Piotrkowie, wy-

danym wr. 1979: Zn. 2464 — 1,50 al

W IELKIE zmiany nastąpiły na Zamku w czasach króla Zygmunta III Wazy, który

w związku z przeniesieniem stolicy z Krako-wa do Warszawy w roku 1596, rozpoczął gruntowną przebudowę i rozbudowę Zamku, trwającą od Q598 r. do 1619 r.

Widok Zamku wg drzeworytu z 1589 r. przedsta-wiali), Jest na znaczku wydrukowanym na kartach pocztowych:

irh',92 1 — do gr (fot. 4). W roku 1611 Zygmunt III (panował od 1587

do 1632 r.), po zwycięskiej wojnie z Moskwą i wzięciu do niewoli przez hetmana Stanisla-

fot. 5 fot. 8

wa Zolticiewskiego carów Szujskich, przyjął w Sali Senatorskiej Zamku ich hołd. Scenę tę namalował z natury Tomasz Dolabella, ar-tysta malarz pochodzenia włoskiego. Obraz wisiał w jedriój z sal zamkowych do roku 1707, w którym car Piotr I, zająwszy War-szawę po zwycięstwie nad sojusznikiem króla Stanisława Leszczyńskiego szwedzkim królem Karolem XII, wywiózł obraz do Rosji.

Portret króla Zygmunta w Widniejena znaczku w serll arcydziele sztuki. kolskam. 1974 r.

Zn. 2301 — 2 W. Natomiast Hetman t Kanclerz Wielki Koronny Stanisław Zólkiewski przedstawiony Jest na znacz-ku z serii historycznej z 1923 r.:

Zn. 118 — 95 gr (fot. 5). Zn. M azs 124 bo — 10 ten (poczta Ob. OL Ile

woideriberg z 1943 r. fot. 8). Cu Piotr Wielki (ur. 1872, zm. 1725) został uwi-

doczniony w serii znaczków rosyjskich z roku 1913 wydanych z okazji 300-lecia dynastio nomanowychr

Zn. Zu. 79 — 1 kop. (fot. 7) oraz na karda pocztowej o wartości nominalnej 4 kop.

SYN Zygmunta III Władysław IV wstGpu-

je tron w 1832 r. (panował do 1648 r.)

nie wprowadzając większych zmian w prze-budowanym Zamku. Pragnąc uczcić pamięć ojca, postanawia -wystawić mu pomnik kolo Zamku. Pomnik ten, przedstawiający Postać

74

fot. 9 i 10

Zygmunta w palnej zbroi, z krzyżem w lewej i dobytą szablą w prawej ręce. projektowany przez architekta królewskiego Tencallę, wy-modelowany przez rzeźbiarza Clemente Molli z Bolonii, a odlany w brązie w warsztacie gdańsko-warszawskim Daniela Tyrna, stanął na kolumnie wysokości 22 rn wykonanej z jednego bloku marmuru chęcińskiego w ro-ku 1844. W trzysta lat potniej, w roku 1944 hitlerowcy .niszczą pomnik. W r. 1949 Kolum-na Zygmunta zostaje calkowicie odbudowana.

Kolumna Zygmunta stanowi nałci0A0iel P22.02is-wiany pomnik warszawski na znakach pocztowych I to:

Zn. M 131 AIB-2 gr (nie dopuszczony do obiegu znaczek miejski Warszawy z 1915 r.).

Zn. 2 — 5 fen./2 gr Gak zn. M III — fot. 85 Zn. 207 — 3 gr (wydanie widokowe z 1925/26 r.). Zn. 209 — 10 gr (wydanie Im.). Zn. C 50 — 10 gr (.1.w. x pnedruklern PORT

GDAŃSK). Zn. 218-124 — 1, 2. 3, 5, N, 15, 20, 30 i 95 gr (1 t

sicze z 1925 — fot. 91. Zn. 268 — 20 gr (j.w. z nadrukiem CHALLENGE

z 1934). Zn. 395-900 — 5, 10, 45, 20, 25, in gr (lotu.

z 1949 r.). Zn. 467 — 15 ł 5 gr (odbudowa warszawy —

1949 C.).

r2 J<P(rrrgAin.W1?śro=ltuz ?:i2cori4go 1999 r.). Zn. 513 — 5 21 (odbudowa Warszawy x 1950 r.). Zn. 891 — IW xl (lotniczy z 1057 r.). Zn. 1215 — 3.40 .1 (V Kongres Zw. Zaw. z 1982 r.). Zn. 2393 — 50 51 (lotnictwo współczesne x 1978 r.) Cp 42, 42, 49 — 10 gr (Plac Zamkowy z 1925/26 r.).

_op 45 — 20 gr 11.W.1. „Op 50 — 15 gr (rys. mamka Sienkiewicz, z lewej

strony Plac Zamkowy, li. 21 — 1931 r.). Cp 255--257 po 40 gr (napis .,Międzynarodowy Rok

Turystyki" tworzy Kolumnę Zygmunta — 1967 r.). Cp 447 — In gr (seria symbole eatinot. nin r.). Cp 309 — 40 gr (a00-lecie Mennicy — 1966 n). .jugoslawla.Zn. Zu. 540 — 1,5 din (Kongres Slo-

wiaisski 1945 — fot. 10). Watykan Zn. Zu. 503 — 150 I (1000-lecie Polski

1966 r. — fot. II).

NAJAZD szwedzki na Polskę za króla Jana "'Kazimierza (panował od 1548 do 1689), w roku 1855, zwany oPOtopern", przyniósł ol-brzymie zniszczenia. Polsce i Warszawie, a w niej i Zamkowi Królewskiemu. Obrabowano doszczętnie i zdewastowano wnętrza zamko-we, w komnatach i salach ulokowano szpital wojskowy i stajnie.

zamek Warszawski z roku 1656 przedstawia wg miedziorytu Dahlberga:

Zn. 2058 — BO gr. oraz wg ryciny

papa wydanej jest frag-

ment zamku na wydanej, wylecenie na Użytek Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku Kró-lewskiego w Warszawie, kopercie z 1571 r.: , Ck. Sł — 1,55 il (fot 12)

fot 11

Po ,,YPGdzeniu Szwedów, król Jan Kazi-mierz, wobec zniszczenia Zamku, zamieszkał w patatu przy Krakowskim Przedmieściu, zwanym później Kazimierzowskim, w którym obecnie mieści się Uniwersytet Warszawski.

fot. 12

Il TZ KOL Jan III Sobieski (panował od 1674

do 1898 r.) przebywal na Zamku wyłącznie w czasie kadencji sejmowych, a w okresach pobytu w Warszawie mieszkał w kupionym przez siebie ulubionym Wilanowie.

W filatelistyce król Jan III jest dość często re-produkowany na znakach pocztowych:

ZB M. VI — 20 gr (nie dopuszczony do obiegu maczek miejski Warszawy z 1915 r.).

59 ren.pe gr (nadruk na zn. — rot.

Zn. 208 — 2 gr (pomnik Jana III dawnie] stojący we LwoWde, a obecnie w Gdańsku — 1925 r.).

Zn. 213 — 30 gr (pomnik jak nr; in. 2961. Zn. 245 — 74 gr (popielate Jana III — 1930 r.), Zn. 242 — 120 .1 (Jan III pod wiedniem wg obra-

zu Jana Matejki — 1931 Zn. 212 — Typ I i 11 — 1/1,20 21 (przedruk nowej

wartości na zn. 262 — 1934 r. — fot. 34),

75

Zn. 817 — 50 gr (Jan III pod Wiedniem — 1938 iii. Zn. 387'— 10 al (pomnik Jana III na Agrykon —

1945 r j. Zn. 831 — 40 gr (pomnik na ul. Agrykola —

1956 r.). Cp 68 (2) — 15 gr (na ilustracji pomnik Jana III

we Lwowie — zn. ppl. okręt — 1935 r.). Cp 503 — 40 gr (Jan III 1 Irtarys(enka wg rMr--

tu sobastiana Honlcellego z XVII W. — 1971 .). Cp 504 — 1,65 Ol (portret Jak na karcie 503). Cp 510 — 40 gr (herb Sobieskiego — „Janina.' —

1971 r.).

fot. 13

AUGUST II i August III Wettinowie rozpo-częli gruntowną .przebudowę Zamku w

stylu saskiego baraku. Król August II Sas figuruje na znaczku

Gen. Gub. z 1944 r. Zn. 155 — se ł so gr (fot. 15).

rej piękności wnętrz, zapełniony dziełami sztuki: rzeZby (Le Brun, Monaldi), malarstwa (Bacciarelli, Canaletto) i snycerstwa (Jan Plersch).

Niektóre z tych dziel znalazly się na znakach pocztowych i to:

Cp 111 — 40 gr (rzezoa „Chronos.' Idonaldiego z Sali Rycerskiej — 1962 r. —lot. 16).

Zn. 1807 — 40 gr (Kopernik wg mintattlry Baccia-rellego — 1970 r.).

zn. 2085 1 zl (portret Jak na on. 1867 — 1973 r.). Zn. 2126 — 4ł2 W (portret J.W.). Zn. 2430 — 1 81 (mott» „Pokój. Le Bruno z Zam-

ku — 1978). Zn. 2470 — 1,50 xl (rzetba J.W. — 1679 r.). Zn. 2507 — Z al (rzeźba J.w. — 19791. Zn. 2508 — 2,50 xl (rzeźba J.w. — 1979 r.). Ck 62 — 1,50/1,70/21 (0Mel z Sali Audiencyjnej

Zamku — 1977 r.). Ck 63 — 1,50 .1 (maila lak na zn. 5415 — fetla r.).

Zamek Królewski z obrazu namalowanego w t 1770 Przez Canaletta znalazł się na karcie:

Cp 530 — 1,85 xl Wlk. — 1972 r. (fot. 179.

W roku 1776 do zespołu budowli zamko-wych włączono Pałac pod Blachą, wzniesiony przez Lubomirskich w 1720 r. W pałacu tym, po ostatnim rozbiorze, mieszkał książę Józef Poniatowski, bratanek króla. W latach 1780-1764, na polecenie króla, Merlini dobti-dowal wzdłuż skrzydła pałacu skrzydło bi-blioeczne Zamku.

fot 1J

15

f

Patat pod Blachę widzimy na znakach:

Zn. 592 — 1,40 xl (samolot nad tunelem Trasy W-Z — 1952).

Cp 247 — 1,40 al (pelom oraz Kolumna Zygmunta na ~racji, Zn. — styliscrwane drzewo — 1964 r.).

W Sali Sejmowej zwanej Benatorską, na I piętrze narożnika północna-zachodniego, uchwalono 14 października 1773 .r. ustawę sejmową powołującą do tycia Komisję Edu-kacji Narodowej. Byto to pietwsze v, świecie

Ponieważ przebudowa nie została przez Sa-sów zakończona, ostatni król polski Stanisław August Poniatowski (panował od 1764 do 1795 z.) zgodnie z uchwałą sejmu konwoka-cyjnego przystąpił do dalszej rozbudowy i poszerzenia pomieszczeń zamkowych i ich wnętrz w stylu klasycystycznym. Przy po-mocy architektów — Jakuba Fontany, Jana Chryzostoma Kamsetzera, Dominika Merli-niego stworzony zestal obiekt o niepowtarzal-

t8r.161.";

70

STLFAN ŻEROMSKI leles mee

)(..?

11.0 NI&

fot. 21, 22 23. 2.1..

Ministerstwo Oświaty działające pod patrona-tem króla. W roku 1775 Komisja Edukacyjna utworzyła Towarzystwo do Ksiąg Elementar-nych w celu opracowania nowych progra-mów nauczania i podręczników dla szkól. Se-kretarzem jego został ksiądz Grzegorz Pira-mówisz, pijar, reformator szkolnictwa.

Fakt powstania Kondsji Edukacji Narodowej Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych uczczony

osia] 'wydaniem przez pocztę polską następują-cych znaczków,

Zn. 412 — 3+22 11 (dzieci 2 efementarzern --1946 r.).

On. 414 — 11+ 19 51 (portret G. Piramowicza —

1 r.)-

Blok 9 — 20 + (15 zł (znaczki 412-414 w bloku napisem Komisja Edukacyjna — Miądzynarodowe

Biuro Wychowania — 1946). Zn. 2131 — 1 21 (portret G. eiramowicaz —

1943 r.). Zn. 2132 — 1,50 al (portrety współtwórców Ko-

misji: Juliana Sniadeckiego, Hugona Kolidtala Juliana Ursyna Niemcewicza — 1979 r. fot. 19).

fot. 19

W Sali Sejmowej uchwalono też 3 maja 1791 r. wiekopomny akt Konstytucji równa-jącej trzy stany: chłopski, mieszczański i szla-checki.

W serii znaczków wydanych w 1938 r. dla Ucz- c,zenia 20 rocznicy niepodlegio8ci. akt Konstytucji 3 Maja został przedstawiony symbolicznie na:

Zn. 318 — 55 gr (trzy stany, u stóp których laty akt Konstytucji. z pieczęcią — fot. 19).

Wspólautorein Konstytucji 1 działaczem Komisji Edukacji Narodowej był m. in. Rugo Kołłątaj (1750-1312 r.) ksiądz, filozof i pisarz, który przed-stawlOny jest na:

Zn. 603 — 45 + 15 zł — 1952 T. Zn. 604 — 1 zi — 1952 r. Zn. 1338 — 49 gr — 1934 r.

oraz na IlustracJach kart pocztowych,

CP " " " " gr ("' i. "?l

król Kaz: mierz

"p'13'9>ń g'L-2559/01'1 7).

Cp na on, opł. j.w. — 1944 r. — :lustr. nr 7),

Cp 106 — 6/10/21 (in. cmi. trzy walczące orty — 1998 r. — dusi, nr 6).

Cp 121 — 10/6 21 (przedruk na Cp 106 — 1949 r. — ilustr. Be 6 — fot. 20).

W roku 1796 po rozbiorach Polski i wy-jeździe króla Stanisława Augusta do Grodna, Zamek obejmują władze pruskie. W rciku 1806 Pri..90Y opuszczają Zamek, pozostawiając go w stanie poważnego zniszczenia. W okresie Księstwa Warszawskiego w Pałacu pad Bla-chą mieszka ks, Józef Poniatowski (1763 r. 1813 r.), minister wojny Księstwa i naczelny wódz, a pod koniec życia marszałek napo- leoński. -

Książę Józef, jeden z bohaterów narodowych ukazany zostal na kilku znactkarh:

Zn. 319 — 75 gr (Dąbrowski, Kościuszko 1 Ponia- towski — 1936 r. — fot. 21).

Za. 692 — 1,55 21 (pomnik ks. Józefa dłuta Thor- valdsena — 1958 r.) I na Ilustracji nr 13 karty pocz- towej,

Cp 50 — 15 gr (znak opiaty Sienkiewicz, na ilus- tracji pomnik ks. Józefa — 1931 r.).

CZASACH Królestwa Kongresowego realizuje się część projektów architekta

Jana Kubickiego dotyczących dalszej przebu-dowy Zamku. W roku 1829 odbywa się w Sa-li Senatorskiej koronacja cara Mikołaja I na króla „polskiego, a w dwa lata później — 23 stycznia 1831 r. jego detronizacja przez sejm powstańczy.

Cara Mikołaja I widzimy na wydanym1913 r. przez Rosję znacsku

w sera jubileuszowej 308-lecia

dynastii Rornanowych. Zn. Zu. 88 — 15 kop. (fot. 22).

(ad.n.)

Jerzy Dobrzenieeki

• Numery znaczków i lostek polskich wg Kata-

gSl":'''Z'7ZC?""7C't9= Zlem Polskich 1981, wZti a. Opisy fot. 23 I 24 w następnym odcinku ar-

tykułu.

77

ZYGMUNT LEWONIEWSKI próba przelotu nad biegunem

Spośród Polaków, którzy zdobywali po-wietrzne i lodowe przestrzenie Arktyki w ekspedycjach i wyprawach radzieckich, na szczególną uwagę easinguje Zygmunt Lewo-niewski. Znalazł on swoje miejsce na radziec-kich znakach pocztowych i z tego względu nie od rzeczy będzie przybliżyć jego sylwetkę filatelistom polskim.

Zygmunt Lewomiewski, syn Aleksandra, urodził się w 1902 e. w Petersburgu. W wieku 15 lat jako żołnierz Czerwonej Gwardii brał udział w Rewolucji Październikowej. W 1918 r. służył w oddziale strzegącym zasiewy zbóż, a od 1919 r. w wojnie domowej dowodził kompanią w batalionie Armii Czerwonej. Po wojnie został szefem sztabu i pomocnikiem dowódcy pulko. W 1925 r. ukończył szkolę lotnictwa morskiego w Sewastopold, a następ-nie byt instruktOrem pilotażu w szkołach lot-niczych. W 1933 r. przenosi się do Dyrekcji Północnej Drogi MorskieP.

Sławę, która znalazła odbicie na znaczku pocztowym, zyskał dzięki uwieńczonej sukce-sem akcji ratowania załogi „Czeluskina". Zbu-dowany w stoczni duńskiej w 1933 r., jako okręt handlowy o wzmocnionej konstrukcji, wyszedł 10 sierpnia tegoż roku z Murmańska w swój pierwszy arktyczny yejs. Celem rejsu było sprawdzenie dzielności statku w warun-kach arktycznych i próba zimowego przejścia Północnej Drogi Morskiej. Uwięziony, na Mo-rzu Czukockinn, a następnie zgnieciony przez napierające lody, zatonął 13 lutego 1934 r. Ekipa badawcza i załoga statku w liczbie 104 osoby przeniosła się na dryfującą krę. Mimo ciężkich warunków atmosferycznych szybko zorganizowano ekspedycję ratunkową. Z przylądka Oliutorskij, z Chabarowska i z Nowa wystastowały samoloty na ratunek. Dowództwo eskadry ratowniczej powierzono Mikołajowi Kamaninowi (późniejszemu gene-rałowi i opiekunowi radzieckich kosmonau-tów). Po dziewięciu próbach, 4.LII. pierwszy samolot pilotowany przez Lapidewskiego lą-duje na krze. Akcja ratunkowa trwała do 13 kwietnia. Rozbitków przewożono po czte-rech w kabinie i po dwóch w skrzyniach podwieszonych pod „kadłubem samolotu. Za bohaterstwo wykazane w czasie akcji ratun-kowej piloci Otrzymali nowo ustanowiony ty-tuł Bohatera Związku Radzieckiego i odzna-czeni zostali Orderami Złotej Gwiazdy. Jako drugiego odznaczono Lewoniewskiego s w tej kolejności figuruje on na liście Bohaterów Związku Radzieckiego.

Dla upamiętnienia udanej akcji ratunkowej Pocz, ta ZSRR, 25 stycznla 1935 roku, wprowadzili do obieguserię dziesięciu znaczków lotniczych. Rysunki znaczków przedstawiają na tle samolotu i krajobrazu polarnego z rozbitkami: ł kop. — MI-499 (naklad 200 000 szt.) — kapi-

tana „Czeltiskina" W. J. Woronina i „Czeluskin" w lodach Arktyki.

2 kop. — MI-500 (200000 szt.) — kierownika polarnej ekspedycji, bohatera Zw. Radzieckiego, prof. Otto Sznildta (1891-1956), obóz na pOlu lodo- wym.

3 kop. — M1-501 (200 OM szt.) — bohatera Związku Radzieckiego lotnika Anatola W. Lapldewskiego (ur. 1508, obecnie general-majory Spotkanie samo-lotu ANT-4 przez rozbitków. Lotnik LapItlewskl Jako pierwszy ormanszt obóz ekspedycji na polu lodowym i uratował 12 osób, w tym kobiety i 2 dzieci. Depmze o tym nadal E. Krenkel —uczestnik ekspedycji Szmidta.

10 kop. — MI-502 (200000 szt.) — bohatera Zżną, ku Radzieckiego Zygmunta LewonieuSklego2 (1902-1937). Samolot 20-A (USA). Znaczek ten wy-rożnia sig spośród innych rysunkiem wieńca oka-lażącego portret, Jedne strona wieńca wykonana jest z lauru, druga natomiast z mirtu — symbolu śmierci. Portrety bohaterów na pozostalych z nacz-acz-

otoczone są z obu stron wieńcem z lauru. Do dziś nie wiadomo, jakie byly przyczyny tej rótnicy. Nie umiel tego wyjaśnić również i Pro-jektant znaczków Zawialow. Interpretowano to później jako przepowiednie faktów, które wkrótce naotąpily.

15 kop. — 341-5a3 oso 000 szt.) — boli, ZSRR, lotnika Maurycego T. slepniewa (1596-1953) — samolot ZAA (USA) zostaje zaladowany Chory prof. Szm1dt.

20 kop. — MI-504 MONO szt.) — boh. ZSRR, lotnika T. W. Doronina (1903-1951), samolot typu as-4.

25 kop. — M1-505 (MM szt.) — boh. ZSRR, lot-nika M. W. Wodoplanowa (ur. 1899), samolot typu

30 kop. — MI-508 150000 szt.) — boh. ZSRR, lot-nika W. S. Milokowa (ur. 11395), samolot typu R-5.

40 140p. — MI-507 (100000 szt.) — boh. ZSRR, lotnika N. P. KamanIna, ostatni rozbitkowie odla-tują samolotem typu R-5.

52 kop. — M1-509 (100000 szt.) — opuszczony obór ekspedycji i 2 biale niedźwiedzie.

28.X.1968 r. Poczta Radziecka wydała czek 4 kop. z okazji 75 rocznicy urodzin Otto SZm

znaidta

(MI-3291).

Z okazji 90 rocznicy urodzin badacza polarnego E. T. Krenkela, 20 maja 1979 r. Radziecka Poczta wydała znaczek wartości 4 kop. (MI-4123).

Na znaczku portret, z lewej Widok obserwato-riom geograficznego w cieśninie Matoczkin Szar, w którym Krenkel pracowal w 1924-95 r. oraz ..CzeluskIn" skuty lodami, na którym Kranisel dry-/owal te latach 1933—t w charakterze radiotelegra-fisty; z prawe, stacja „Biegun Północny- — pierw-sza w świecie drykujaca stacja badawcza, w której pracach w latach 1937-8, umestMczyl Krenkel.

Wydano też w 1973 r. kopertę pocztową — z le-wej portret Krenkela — oraz stosowano stempel okolicznościowy w dniu 24 grudnia 1973 r. w Mos-kwie (fot. 1).

W 1978 r. okazale sig koperta pocztowaz okazji 50 rocznicy powstania Instytutu Fizyki Ziemi im. Otto Sztuldta i w 1981 Poczta ZSRR wydala rownież kopertę poświęconą Otto Szmidtowl.

W grudniu 1979 r. w serii ,,Statki naulcoum-ba-dawcze" ukazał sig znaczek wart. 4 kop., MI-4908 statek .,Ernst Krenkel" (fot. 2).

PólnoCno Droga morska — szlak morski wzdtut polnocnej granicy ZSRR, od Murmańska do Cieś-niny Beringa.

JeWnak=}2acAez=n=?I'l'uir"„1=41g:we'49.i.e-

78

to:. t

10Wk4!0p5r2e'd'sttat is=rj serii z czek wartosci

Lewoniewski, w tym okresie słuchacz wyż-szej lotniczej szkoty technicznej im. Zukow-skiego, jako pierwszy w 1935 r. przedsta,wil projekt przelotu z ZSRR nad Biegunem Pół-nocnym do Stanów Zjednoczonych. Idea ta powstała u niego w czasie zakończonej peł-nym sukcesem akcji ratowniczej „Czeluski-nowców". Lot na trasie Moskwa—San Fran-cisco na jednosilnikowym samolocie typu ANT-24 planowany byt na 3 sierpnia 1935 r. Samolot mial zabrać na pokład specjalne przesylki pocztowe. W tym celu poczta ZSRR znaczek z Lewoniewskim w ilości 11 ty,. egzemplarzy opatrzyła nadrukiem <fot. 4a, b/ o treści: PRZELOT/MOSKWA/SAN FRAN-CISCO/PRZEZ BIEGUN POLNOCNY/1 R" (Mi-527). Znaczek ż przedrukiem sprzedawa-no na Poczcie Głównej w Moskwie w cenie 1 rubel 10 kopiejek tylko po jednym egzem-plarzu. Równocześnie na tej poczcie przyjmc-weno przesyłki do przewiezienia specjalnym lotem. Przyjmowano tylko listy polecone, ofrankowane wspomnianym znaczkiem. Do lotu zakwalifikowano jednak tyłko 150 pierw-szych przesyłek, pozostale miały być przesia-ne normalną drogą pocztową. Start nastąpił zgodnie z planem, jednak lot nie byk udany. W pobliżu Ziemi Franciszka Józefa nastąpiła awaria systemu sterowania silnika zmusza-jąc pilotów do zawrócenia. W czasie przymu-sowego lądowania, już na ziemi, samolot za-

fot. 2

palii się. Załoga się uratowała, uratowano też worek z przesyłkami pocztowymi. Po wy-padku Lewoniewski nabrał przekonania, że przelot nad biegunem, na jednosilnikowym samolocie nie jest przedsięwzięciem możli-wym. Przesyłki pocztowe odesłano początko-wo do Moskwy, gdzie opatrzono je stemplem o treści: „W związku z przerwaniem lotu skierowano normalną drogą". Do USA do-tarły one 17 września 1935 r., czego dowodem jest stempel odbiorczy z tą datą. Wśród prze-syłek był i list skierowany do Prezydenta USA Roosevelta (fot. 5).

Wnikliwi filateliści szybko odkryli, że nie-które egzemplarze przedrukowanego znaczka w słowie FRANCISCO mają przesuniętą do doisz literę „f" (1/44-5271), co w alfabecie ro-syjskim zmienia ją z litery dużej na matą (p. fot. 4b). Ta niewielka różnica wywalała duże zainteresowanie. Szybko ustalono, że w arkuszu 25 znaczków (5 X 5) znaczki w ca-łym wierszu (czwartym od góry) mają tę usterkę. Znaleziono również odwrotki. Jak się okazało, nadrukiem odwrotnym przedru-kowano tylko jeden arkusz. Była to już praw-dziwa sensacja dla świata filatelistycznego:

fot. 3

25 znaczków z odwróconym. nadrukiem, w tym 5 z male literką „f". Są to niewąepliwie największe unikaty wśród znaczków ZSRR.

Dzisiaj wiemy o istnieniu czterech takich egzemplarzy. Dwa w czworoblokin z kolekcji

'Ewerarda (sprzedane na aukcji w 1953 r.), jeden podarowany, w 1943 r. (w czasie kon-ferencji teherańskiej) Rooseveltowi przez Stalina, czwarty jest wiasnością praskiego fi-latelisty dr P. Laserowa. Spośród 25 znacz-ków z odwróconym nadrukiem tylko jeden znany jest na liście. Aktualnie stanowi on własność filatelisty moskiewskiego Blehmana.

Wiele legend narosło wokół tych znaczków. Np. co się stelo z 3500 nie• sprzedanymi eg-zemplarzami znaczka z przedrukiem, które zostaly przekazane do państwowego archi-wum w Moskwie. Jak dotąd nie zostały one odnalezione. Specjalną uwagę poświęcono oczywiście historii powstania odwrotki. Fran-

Dane wedlug katalogu znaczków ZSRR. Przekazany rządowi ZSRR przez moskiewskiego

filatelistę Lysenkę.

79

cuski filatelista — badacz postawił tezę (Biul. Filet. nr 32 Tow. „Francja — ZSRR"), że po-wstała ona w wyniku celowego oszustwa. Do-wodem na to miał być fakt, że nadruk zna-lazł się na jasnym polu znaczka. Umieszczenie czarnego nadruku na ciemnym tle (co miało-by imiejsee w przypadku odwrócenia arkusza) spowodowałoby jego niewidoczność. Według Trahtenberga, aby uzyskać przesunięcie na-druku na jasne pole, nie odwracano arkusza, lecz kliszę, co byleby celowym działaniem. Czy rzeczywiście musiał taki fakt zaistnieć? W tym miejscu stawiamy wlas-ną hipotezę. Uważamy, że odwrotki powstały nie na sku-tek działania zamierzonego, a przez przypa-dek.

ropeset lepem • Nocna 1 P. HM,&', C.1,14P81411000 GON-timiuxen 1 P me, cm 60.iseć 5,fn ce,• ,6/0C 1935 1935

fot. 4a, b

Aby nadruk znalazł się na jasnym' polu znaczka, oprócz odwrócenia położenia arkusza w stosunku do kliszy, musiało niewątpliwie nastąpić przesunięcie o skalo 25 mm. Jak wiadomo, przy dokonywaniu tego typu prze-druków .na prymitywnych maszynach dru-karskich tzw. „pedałówkach", zwłaszcza gdy marginesy arkuszy mają zróżnicowane wy-miary, w celu jednoznacznego umiejscowie-nia nadruku odrywany jest jeden lub dwa marginesy. Tak 'mogło być i przy przedru-kowywaniu znaczków z Lewoniewskim.

Wystarczy, by nie oderwany margines gór-ny mial szerokość około 25 num, przy odwró-ceniu arkusza, nadruk znajdzie się na jasnym polu. Przypadek taki miałby również miejsce, gdyby przedrukowywano bez odrywania mar-ginesu, a gdyby różnica szeiOkości margine-sów górnego i dolnego wynosiła 25 mm. Je-żeli natomiast odrywano dwa marginesy dol-ny i lewy lub prawy i -jeżeli szerokość bocz-nego marginesu była w przybliżeniu równa szerokości znaczka, wówczas jedna kolumna nadruków znalazła się na anarginesie, a jedna kolumna znaczków nie została przedrukowa-na. W takiej sytuacji odwrotek byłoby 20 a nie 25, w tym tylko 4 z małą literą „f" (i tyle jest znanych!!!).

Obalenie tej ostatniej wersji jest możliwe przez znalezienie piątego egzemplarza od-wrotki z małym „f" bądź zinwentaryzowanie 17 egzemplarzy „normalnych" odwrotek, bądź też przez znalezienie lub odtworzenie arkusza przedrukowanych znaczków. Autorzy, ze względów zasadniczych, nie są w stanie udo-wodnić ani obalić postawionych przez siebie hipotez, wierzymy jednak, że wnikliwi kole-dzy filateliści rozwikłają i tę zagadkę. Nie wykluczone jest, że wśród 140 arkuszy prze-kazanych do archiwum znajdowały się arku-

sze odwrotek. Nie koniec na tym. Znana jest jeszcze jedna ciekawostka dotycząca znaczka Mi-502. Większa część nakładu ma ząbkowa-nie L-14. Znaleziono nieliczne egzemplarze tego znaczka, które imają z trzech stron ząb-kowanie L-,14, a jeden bok (prawy lub lewy) ma ząbkowanie L..,10. Swiadczy to, że w trak-cie ząbkowania jeden z perforatorów uległ zniszczeniu. Zastąpiono ją inną o rozstawie igieł 10. Jak dotychczas arie byto sygnału o i znalezieniu choćby jednego egzemplarza znaczka Mi-527 z takim ząbkowaniem, Warto więc przeszukać zbiory. Byłby to niewątpli-wie następny rarytas wśród znaczków z Le-weniewskim.

Pierwszego przelotu nad „biegunem z ZSRR do USA dokonała w 1937 r. trzyosobowa za-łoga pod dowództwem Czkalowa. Lewonjew-ski, „którego za życia obdarzono mirtem, rów-nież nie porzucil myśli o takim locie, uważał jednak, ze niezbędny jest samolot wielosil-nikowy. Do tego celu przygotowany zastal ciężki czterosilnikowy ,samolot transportowy typu. N-209. W kupka tygodni po przelocie Czkalowa, 12 sierpnia 11937 r. nastąpił start.

Prawdopodobnie zabrano również specjalne przesyłki. Jednak następnego dnia o godz. 17.53 łączność z samolotem została przerwa-na. Samolot wpadł w burzę śnieżną ii zaginął w okolicach Sioguna Północnego. Zakrojone na szeroką skalę poszukiwarilb. cii, dały re-zultatu. Czyżby spełnila'się wróżba, jaką ob-darzył go projektant znaczka? Czy ujrzymy jeszcze 'kiedyś przesyłki z tego lotu?

Oba stawne, a nieszczęśliwie zakonczone loty to nie jedyne powody do stawy Lewo-niewskiego. W 1933 r. odnalazł on i uratował zaginionego polarnego lotnika amerykańskie-go Marianna, a w 1936 r. wsławił się przelo-tem na trasie Moskwa — Los Angeles przez Syberię i Alaskę (19000 ikm).

fot. 5

Również brat Zygmunta Leiconiewskiego, oficer WP kpt. pil. Józef Lewoniewski, zginął śmiercią lotnika. Wraz z pplk. Czesławem Filipowiezein podjęli-oni we wrześniu 1933 r., na samolocie wyczynowym polskiej konstruk-

80

cji PZL-19, próbę pobicia (rekordu świata na zasięg lotu w MM pnostej. Lot mial odbyć się na trasie Warszawa — Krasnojarsk. Samo-lot — iw nie wyjaśnionych do końca okolicz-nościach — rozbił Się pod Kazaniem (ZSRR). Obaj lotnicy ponieśli śmierć.

Pod rozwagę Poczty Polskiej stawiamy propozycję wydania w latach 1982-85 serii kart pocztowych poświęconych sławnym pol-skim pilotom, technicznym osiągnięciom lot-niczym, zwycięstwom w 'międzynarodowych zawodach, zwycięstwom w walkach itp. Wśród tych kart powinno znaleźć się rów-

ależ miejsce dla ukononowania laurem i mir-tem braci Lewoniewskich.

Wiesław Górski Jerzy Jagodziński

Bibliografia: 1) Lipsia — rermanent Brtermarken Katalog Eu-

ropa, Uwaga przy znaczku ZSRR nr 527. n Katalog pocztowych marok SSSR 1918-1974,

Moskva Solu2plecat 1.976. 3) sonda E.: Rozdanie marki, Moskva, 05152 '1975

125-134. 4) Saszenkov K. P.: Poljarnała abort, Moskva,

Svjaz '1975, s. 76-36. 5) „YilatelLsta" 19 (261) 1966, str. 962 „Lawanew-

sal" z małym odwróconym „D'.

Oczami jurora

MWF „POLSKA - ZSRR '81" W NUMERZE 22/81, STR. 581 OPUBLIKOWALIS-

MY WYNIKI 1VIIKOZYNARODOWEJ WYSTAWY FILATELISTYCZNEJ „POLSKA — ZSRR 1:1" ZOR-GANIZOWANEJ W WARSZAWIE W DNIACH

DzIS DRUKUJEMY UWAGI I RE-FLEKSJE Z TEJ IMPREZY, O KTÓRE POPROSI-LISMY PRZEWODNICZĄCEGO SĄDU KONKUR-SOWEGO, JURORA KLASY MIkDZYNARODOWEJ (1), KOL. CEZAREGO reunznasiclizo0.

REDAKCJA

MWF „POLSKA — ZSRR." była jedną najmniejszych objętościowo, ale

zarazem najlepiej chyba zorganizowanych wystaw filatelistycznych w kraju, jakie przy-szło mi oceniać w ostatnich latach. Bardzo dobre warunki ekspozycyjne w Domu Przy-jaźni Polsko-Radzieckiej, znakomite położe-nie tego obiektu w centrum stolicy i w su-mie niezły dobór eksponatów spowodowały, że była to impreza udana. Uwalam, że wy-pełniła ona zadania, jakie wyznacza się z re-guły tego rodzaju wystawom: konkursu zbiorów filatelistycznych oraz propagandzie przyjaźni i współpracy dwu krajów poprzez treści, jakie niosą znaki pocztowe i ich odpo-wiednia prezentacja.

W KLASIE honorowej znalazło się 5 zbio- rów, 'wielokrotnie już nagradzanych

wysokimi rangą medalami na wystawach światowych, międzynarodowych i ogólnopol-skich, a także nieraz już opisywanych. Byty to:

„Listy okresu przedznaczkowego ziem pol-skich" Stanisława Bieńkowskiego. Zbiór ten zawiera wiele rzadkości, a wśród nich Uni-kalne, znane tylko w jednym egzemplarzu, ostemplowania Księstwa Warszawskiego. Ten właśnie Zbiór wyróżniono nagrodą i tytułem „najlepszego" w klasie honorowej.

Po wielu latach przerwy mieliśmy okazję obejrzeć eksponat Pabiana Bury „100 lat znaczka pocztowego". Starsi stażem filateliści i wystawcy przypomnieli sobie, jak to niegdyś opracowywało się zbiory, z dużymi, wielo-

barwnymi napisami i elementami dekora-cyjnymi. Dla młodszych była to lekcja hi-storii wystawiennictwa a zarazem okazja do obejrzenia walorów coraz dziś rzadszych i cenniejszych. Autor -Przedstawi' bowiem obok siebie w emisjach poszczególnych kra-jów najpierw „jubilatów" — pierwsze znacz-ki, a obok nich wydania upamiętniające 100-lecie ich emitowania. Znalazło się więc m.in. w tym eksponacie 6 sztuk (w tym 1 na liście) pierwszego znaczka świata — angiel-skiej czarnej jednopensówki z roku 1840, je-den nr 2. Z Polski — 5 sztuk (w tym 1 nie stemplowany i 1 na liście) naszej „jedynki" z -roku 1860, a z wydań 160-rocznicowych min. arkusiki „Subskrypcji" na -kopertach.

Kawal historii najnowszej z tragicznych lat walki i męczeństwa 1939-1945, a zarazem znakomity, .rzadki, wręcz unikalny materiał zaprezentowali w swoich, także znanych zbio-rach Ryszard Jokuboweki „Powstanie War-szawskie" i Wiesław Nachciński „Polacy w latach 10391945a Interesujące opracowanie i ciekawe, rzadkie walmy złożyły się na pią-ty w tej klasie zbiór Stanisława Glowitskie-go — „Z atlantyckich szlaków".

W klasie konkursowej jury miało mniej wątpliwości i trudności w sprawiedliwej oce-nie. Dotyczyło to zwłaszcza eksponatów naj-lepszych. Bezkonkurencyjny okazał się zbiór „Rosja i terytoria" Wiesława Lewickiego z Wanszawy Poświęcę mu trochę więcej uwa-gi, gdyż jest to najlepszy zbiór znaków pocz-towych b. Imperium Rosyjskiego, jaki znam w Polsce i widzę przed tym eksponatem przyszlość oraz szansę „na poważniejsze suk-cesy także w -konkurencji światowej. Wyma-ga on jeszcze rozbudowy, bo zakres to ogrom-ny, min. przydałby się okres przedznaczko-wy. Wiele tel można jeszcze dodać z ostemp-lowań, a zwłaszcza całości pocztowych. Za-brakło w nim chociażby jednego listu ze znaczkami z serii ROrnarlOWyCh, a wyższe wartości tej emisji asa całościach pocztowych są przecież znacznie rzadsze niż zaprezento-

81

warte — w luksusowym stanie — walory nil stemplowane. Są to jednak w sumie drobiaz-gi. Konieczność dalszej pracy nad rozbudową i wzbogaceniem eksponatu stoi zresztą przed każdym poważniejszym wystawcą. Osobiście nie mam najmniejszej wątpliwości, że zbiór ten, wysłany w obecnej postaci na którąkol-wiek z wystaw światowych, wróciłby z wy-różnieniem nie niższym od medalu srebrnego, chociaż w najsurowszym nawet jury takiej wystawy punktowałbym na medal pozłacany.

Co zawiera ten zbiór? Ograniczę się do paru przykładów. Rosja nr 1 — trzy egzemplarze nie stemplowane, 9 na listach, ponadto 15 sztuk stemp- lowanych luzem lub na wycinkach, ze specjalizacją typów znaczków i początkiem specjalizacji stempli. Nr 2 — na liście lokalnym Miławy. Nr 3 — 30 kop. z roku 1858 na liscie z Petersburga do Wilna. Jest to największy rarytas w tym zbiorze, edyt ZnaMki te na calosciach pocztowych znane są w nielicz-nych egzemplareach. Oprócz tej rzadkości — taki sam znaczek nie stemplowany i dwa stemplowane.

Godne uwagi są tel walory polskie, gdyż eks-ponat obejmuje także znaki pocztowe Królestwa Polskiego i Księstwa Finlandii. Jest w nim sporo m.in. polskich stempli numerowych na maca-karli rosyjskich: dutej klasy rarytas — mieszana frankatura (Rosja i Polska nr 11 na liscie z War-szawy: 8 sztuk nie stemplowanych „Polska nr 1c, a ponadto kilka stemplowanych oraz na listach

Płonymi stemplami, m.in. ambulansów, ekspe-dycji pocztowych itp. Dalej: znaczki I calości Ks. Finlandii; poema miejska — tylko przykladowo —Petersburga i Moskwy, specjalizacja wydań rosyj-skich nommególnych emisji, a także tbłbYep typów i rodzajów ostemplowań.

PostitieCilem sporo miejsca ternu ;Morowi, gdyż rzadko zdarza się ostatnio takie milczycie (dotych-czas byl on eksponowany tylkoraz przed paru laty na wystawie „Pierwszy kinach a mamom, aby Jeden zbiór tak bardzo wyróżnia( sig na wy-stawie na tle Innych. Nagroda ea najlepszy ekspo-nat wystawcy polskiego oraz dyplom na duty me- dal zloty — jedyny przyznany tej wystawie — nie odzwierciedla bowiem dystansu dzielącego ten eksponat od Marcin w klasie konkursowej.

Pisząc o zbiorze W. Lewickiego trudno nie wspomnieć o jego drugim eksponacie — „ZSRR" ocenionYm na med. Poelmany. To także bardzo dobry Miór, ale jut nie tej klasy i szczęśliwie elo-żyto się, Ze autor nie polączyl ich w jeden ekspo-nat. Jest więc w tym zbiorze zaczątek specjalizacji znaczków radzieckich z lat dwudziesty. i trzy-dZiestych, ale bez wielu nie tak znów rzadkich odmian odwrotek nadruku itp, Do wyjątków nalepą calowi pocztowe z tego okresu.

Ale są również pozycje, o których latana tylko marzyć mogą inni filateliści: seria „Filatenja dietiamo na wydanej do niej całostce — oblega pocztowego; pomia konsularna w Berlinie; listy balonowe

zbiorzezy .chociathy Lewoniewski" z przedru-

kiem. W znajdują się dwa takie znaczki na całościach pocztowych, w tym jeden na liście niefilatelistycznym, parka znaczków nie stemplo-wanych z dużym i matym „Fc oraz trzy inne znamicl nie stemplowane. Gdyby tak jeszcze od-wrotka —szczęście sylaby Pel.... i t. Nb. ma przed sobą przyszłość, chociaż na forum miedzy-narodowym napotka Ostrą konkurencje ze stro-ny najlepszych eksponatów filatelistów radzieckich, Francuskich i Innych krajów.

H ISTORYCZNO-DOKUMENTALNY cha-rakter =miał zbiór „Poczta polowa 1941 — 1945" J. S. Łurje z Moskwy — także

jedyny zbiór Wyróżniony dyplomem na me-dal zloty obok nagrody za najlepszy ekspo-nat wystawcy radzieckiego. Jest to usyste-snatyzowany przegląd różnych rodzajów ra-dzieckich stempli poczt polowych i cenzur wojskoWych, a wśród zaprezentowanych wa-

torów znajdują Się także listy wybitnych uczestników II wojny, m.in. korespondencja Bohatera Związku Radzieckiego, gen. D. M. Karbyszewa, zamordowanego przez hitlerow-ców w KL Mauthausen.

Ze zbiorów radzieakich podobał roi slę, chociaż nie bez zastrzeżeń, eksponat I. W. Wisleniewa z Leningradu „Plota ojczyzny.. Ryta to krótka, opowiedziana z użyciem znaków i całości poczto-wych, historia Ploty rosyjskiej od °z mów Piotra I po wspólczesnosO. Znalazły się wnim m.in, listy ze stoczni, okresów wojennych 1 bm morskich • przełomu XIX—XX wieku, korespondencja

okrętów rosyjskich a okresu wojny Japonią, a także z jednostek z łat Rewolucji 1905 roku. Ant. pokazał równlet dzialalnoSe floty w latach i wojny śWiatvweJi listY z okrętów woJennYeb, • »Ruryk" i „nrontowor, a takt° okres II wojny.

Nie zaspokoily oczekiwań eksponaty poświęcone znakom pocztowym polskim. To jeszcze jadeit Ud-ani, te nie przywiązuje alg zbyt wiele uwagi do naleiytego opracowywania i wystawiania tego ro-dzaju zbiorów. Najlepszy z nich, „Królestwo Pol-skie', T. Janiszewskiego a Lublina wymaga dalsaei pracy. To sanao dotyczy —takte pomimo Prz, znanego ~lenni na medal pozłacany — ekspo-natu „Polska Ludowa» Alfreda Nawrot. z Kato-wic, chociaż w obu tych zbiorach znalmlo się wiele ciekawych i rzadkich walorów. Stanowczo za mak, byle w tych eksponatach emości z auten-tycznego obiegu, niepotrzebnie — w drugim z przypadków — pomieszano makulaturę z odona-nami, biedami itp.

Z.bez.le bardziel podobały się, byty jednorod-niejme i przejrzyście opracowane, z rzadkiego i w nierualyrn stopniu cennego Już materiału, dwa zbiory dotyezace historii poczty na ziemiach pol-skich. Oba takle wyróżniono dyplomami na me-dale poetami.. Ryly jut opisywane w przesslości. wiga ograniczę się do ich wymienienia: „Znaki pocztowe Warszawy. Zenona Korasiaka z Kalisza i „Opolszczyzna w filatelistyce" noleslawa- Oskara z Opola.

WŚRÓD zbiorów tematycznych uwagę zwracały dwa eksponaty Jerzego Grusz-

czyńskiego z Warszawy. Jeden — ,,Polacy za =kręgiem polarnym" — stanowił próbę nieco innego spojrzenia na tę coraz popularniejszą tematykę, tak trudną do przedstawienia, gdy chodzi o nasz udział w badaniach arktycz-nych. Autor wyszedł z próby zwycięsko —z dyplomem pozłacanym, prezentując, na podstawie walorów, także XIX-wiecznych, zarówno genezę badań dalekiej Północy, jak i udział w nich 'Polaków. Ozdobą zbioru są

całości pocztowe z pierWszyCil (i na-stępnych) polskich wypraw na Spitsbergen. Zbiór drugi — „Ekologia Arktyki" (dyplom na medal srebrny) był dla wielu zwiedzają-cych odkrywczy i pouczający: okazało sig jak bogaty jest świat roślinny i zwierzęcy na te-renach wiecznej zmarzliny, jaki znaczący jest udział człowieka w kształtowaniu tych roz-ległych obszarów. I tu znalazły się walory rzadkie i cenne, zwłaszcza znaczki prezen-tujące /minę.

Pisząc o filatelistyeznej I merytorycznej stronie eksponatów, trudno pominąć milczeniem, nadal do-syt agmimq biedy POpelniane przez autor., niektórych Zbiorów. Dotyczy to zwłaszcza okapo-nałów w klasie tematycznej. Niestety,wszystko wskazuje, te wielu autorów bądk nie zadało sobie dotychczas trudu, aby przeczytae obowiazniace te-gmandny i zmady opracowywania zbiorów w tej klasie, bądź machnelo na nie baką i robi po swo-jemu. Stąd w zbiorach par exellenee tematycznych pojawiają się ni stąd ni zowąd odmiany ząbkowań,

82

Papieru, narracja przerywana Jelit — I to także w przypadku wątków drugo- 1 trzeciorzednycli

Wiesir'lZr=r6'terą, t="crrili'tn7ccith n'oa it2achTpn.-CzęŚć wystawców sądzi, że w ten 'sposób

udowadnia swoją wiedzę filatelistyczną, pre-zentuje „kompletność". A jest wręcż przeciw-nie. Wykazują, że nie znają (bądź nie chcą stosować) regulaminów, prezentują odmiany znane z katalogów a nie potralia — co właś-nie liczy się jako podstawa oceny wiedzy fila-telistycznej w zbiorach klasy tematycznej —dobrać we właściwym miejscu odpowiednich całostek, ostemplowań czy całości poczto-wych. A jeżeli już nawet dobierają, to nie-rzadko z „robionymi" ostemplowaniami, z nie-właściwą w stosunku' do obowiązujących w danym momencie taryf frankaturą itp.

DWUSTRONNE międzynarodowe przyja- cielśkie wystawy filatelistyczne spełniają

także inną rolę: prezentacji eksponatów, których treść bądź zawarte w nich walory mówią o wzajemnych stosunkach, historii, kulturze itp. I pod tym względem ,,POLSKA — ZSRR '81" spelnila oczekiwania, chociaż nie w każdym przypadku byty to eksponaty najwyższej próby. Wiele miejsca na tej wy-stawie Zajęła tematyka — i wyjątkowo bo-gata dokumentacja pocztowa — wspólnej walki z hitleryzmem w latach II wojny światowej, jak również zmagań każdego z naszych narodów.

Oprócz już wspomnianych zbiorów można jeszcze wymienić „Drogi żołnierza 'polskiego w II wojnie światowej" Leszka Cieślikow-skiego z Warszawy, „Pocztę polową 1941 —1945" M. A. Grinberga z Leningradu czy „Wyzwalanie Polski" D. I. Lysogorowa z Le-ningradu. Parę stów o tym zbiorze. Autor,

korzystając ze znaków pocztowych różnych krajów, przedstawił napaść hitlerowską na. Polskę w 1939 roku, martyrologio (okupacja, obozy, poczty jenieckie) i walkę Polaków na wszystkich frontach, wreszcie szlak bojowy Ludowego Wojska Polskiego i udział Armii Czerwonej w wyzwalaniu Polski.

Zbiory poświęcono nie tylko wspólnej wal-ce. Także tradycjom przyjaźni. Zaprezento-wal je I. F. Mtliszenko z Doniecka w ekspo-nacie „Przyjaźń polsko-radziecka". Znalazły się w nim znaki pocztowe przypominające tradycje od czasu dekabrystów, Mickiewicza i Puszkina, wspólną walkę .w okresie Powsta-nia Styczniowego (Andriej Potiebnia, Kasiuś Kalinouski) i Rewolucji 1905 roku, w Paź. dzierniku i latach II wojny. W zbiorze tym sporo miejsca autor poświęcił związkom kul-turalnym — m.in. prezentując śpiewaków wy-stępujących w operach Moniuszki, zaintere-sowanie malarzy obu krajów twórczością są-siadów itp. Nie zabrakło także tematu: wspól-praca naukowo-techniczna i gospodarcza. Zbiór ten stanowić może zalążek przyszłego, ciekawszego opracowania tego tematu.

Ze względu na zakres i możliwy do uwzględnienia 'materiał, cztery te zbiory nie :Maly szans na wyższe wyróżnienie, nawet przy idealnym opracowaniu. Ale liczą się

'także chęci, zainteresowanie znaczkami, ca-łostkami i ostemplowaniami sąsiadów. W su-mie więc była to ze wszach miar udana im-preza, której obejrzenie dało moc wrażeń i satysfakcji zarówno „filatelistycznym wy-gom" jak i przypadkowym widzom, wśród których sporo było młodzieży.

Cezary Rudzigiski

Apel Prezydium ZG PZ1: W bieżącym roku więcej dzieci niż w la-

tach ubiegłych spędzi ‚wakacje w- domu. Na dorosłych spoczywa obowiązek zadbania, aby ten czas wolny od nauki i przeznaczony na odpoczynek upłynął dzieciom na ciekawych i przyjemnych zajęciach: Od tego obowiązku nie są uwolnieni również członkowie nasze-go Związku. Zajęcia ze znakami pocztowy-mi stwarzają takie możliwości, a nam dają szansę pozyskania potencjalnych kandyda-tów do, młodzieżowych kol filatelistycznych,

Dlatego zwraeamy się z apelem do wszystkich ogniw PZF Itlo każdego odenka PZF:

— Do Okręgów t Oddzialów Par: asy oprace- • specjainy program miotania na okres tego-rocznych wakacji. W programie tym aaieży Prze-widzieć formy pomocy dla Ról, m. in, w przygo-towaniu okolicznościowych wystaw, spotkań wy-bitnych filatelistów z okazji imprez osiedlowych, a Mrozów podczas trwania wystaw młodzieżo-wych.

— Do Ról, czci aby naWiazaly kontakty z sa-morządem mieszkażeów, Obywatelskim Komitetem Odrodzenia Narodowego, Rolami TPD, drużynami ZHP i Innymi organizatorami mięt wakacyjnych p, miejscu zamieszkania — w celu wiączenia do

programu »Kalendarza Wesolych Wakacji" im-prez filatelistycznych (konkursów, quizów, wys-taw lep.).

— Do filatelistów: aby zechcieli choe jeden dzież wakacYjny przeznaczytna zajęcia z dziećmi (wzięcie udzialu w ognisku czy wieczornicy, po-kazie swoich zbiorów, wprowadzenie w świat cie-kawych zajęć ze znaczkami pocztowymi).

K'. czasie wakacji metra np. na dzień zz lipca zorganizować tematyczną wystawę filatelistyczną ukazującą historię 100-lenia Polskiego Ruchu Ro-botniczego, historię PRL, 'piękno polskiej zimni. Z okazji mistrzostw świata w pilne noZnej zorga-nizować konkursy o tematyce sportowej na znacz-kach pocztowych, a na Dzież Lotnictwa imprezy związane z M. rocznica zwycięstwa Polskiego lot-nictwa w Challange lub poświęcone tematyce lot-niczej na znakach pocztowych PRL.

Glęboko ideowo-wychowawcze walory i atrakcyjność zajęć filatelistycznych spra-wiają, że nasze inicjatywy podejmowane w czasie wakacji StanOwie będą znaczący wkład PZF w organizację czasu wolnego tych dzieci, które lato =Pędzą w domu.

Zatzint7I'jród=i, PZF Warszawa, 23.IV.ISM r.

II I z warsztatu zbieracza całostek

KOPERTY

Trudności surowcowe występujące w prze-myśle papierniczym spowodowały także re-perkusje przy produkcji wkładek papieru listowego do kopert pocztowych wydawa-nych przez Min. Łączności.

Niemożność pozyskania przez M.Ł. odpo-wiedniego gatunku papieru listowego spowo-dowała w efekcie rezygnację z tegoż, wywo-łado to obniżenie ceny sprzedażnej kopert pocztowych przeznaczonych do obrotu krajo-wego pozamiejscowego z 3 al na 2.90 21.

Uwidoczniona zmiana ceny sprzedażnej koperty podana na jej pierwszej stronie spo-wodowała konieczność odpowiedniej rewizji skatalogowania.

I tak: koperta nr 64 (SANDOMIERZ) z napisem „CENA 3.00 ZŁ" uzyskałh numer kat. 64 I, zaś z napisem „CENA 2,90 ZŁ" nu-mer 64 II. Kopert nr 64 I z nakładu I sygnowanego PPTiT 1980 — 0.004.000 wyko-nano 6 200 500 szt., z nakładu II sygn. PPTiT 1981 — 9.000.000 wykonano ca 9,5 mln szt. Kopert nr 69 II z N.I. sygn. PPTiT 1981 —9.000.000 wykonano do chwili obecnej ponad 4,5 mln. szt. Koperta nr 67 (CHOPIN) z napi-sem „Cena 3 al" uzyskała nr kat. 67 I zaś

napisem „Cena 2,90 zł"- numer kat. 67 II. Kopert nr 67 I otrzymano z ZSRR 3020300 szt., kopert nr 07 II — 12 140 858 szt.

Odmienna sytuacja zaistniała przy pro-dukcji papieru listowego przystosowanego

• gramaturą do przesyłek lotniczych. Koszty nabycia tego gatunku papieru wzrosty i au-tomatycznie musiała wzrosnąć cena sprzedaż-na koperty. Dla kopert lotniczych przezna-czonych do korespondencji z zagranicą: nr 61 oraz z krajami wspólnoty socjalistycznej: nr 65, cena sprzedażna wzrosła o 0,30 zł (z 7,20 na 7,50 al oraz z 3,70 na 4 zł). Tu także zmiana ceny sprzedażnej, uwidocznia-na na str. adresowej koperty spowodowała zmianę numeru katalogowego. Koperta nr 61 (pOSTLOT) z nakładów r-III otrzymała nr kat. 61 I zaś z N.IV. sygnat. PPTiT (1981) 900.000 o cenie sprzed. 7,50 zł otrzymała nr kat. 61 II. Ta sama koperta z błędnie wy-drukowaną ceną <7.20 za-miast 7.50) zabelko-want czarnym prostokątem („Filatelista" nr 22/1981, str. 574) otrzymała numer katalogo-wy 61 III. W realizacji znajduje się nakład IV sygnowany: PPTiT (1981) 900.000. Dla ko-perty na 65 (samolocik) także została zmie-niona cena sprzedażna z 3,70 na 4 zł. Koperty z sygn. PPTiT (1.979) 200.000 zrealizowane w ilości 202 tys, szt. (NI) otrzymały nr 65 I, zaś z sygnaturą PPTiT (1980) 500.000 (N.II) —zrealizowany w ilości 519 580 szt. — numer katalogowy — 65

KARTY POCZTOWE

W roku 1981 ukazalo się ogółem 26 kart pocztowych, w tym dwie o taryfie agranicz-nej, jedna (nr 781) przeznaczona do kores-pondencji a krajami kapitalistycznymi (etola-ta 4,20 zł) i jedna (nr 797) .przeznaczona do korespondencji drogą lotniczą z Japonią (op-łata 6.— zł). Na dwóch kartach (nr 783 i 785) sporządzone zostały, w czasie druku kart w PWPW, dodatkowe nadruki o charakterze filatelistycznym.

W IV kwartale 1981 roku ukazało się dzie-sięć nowych emisji kart pocztowych.

fot. 1

9 października 1.981 r. karta (kat, nr 796) z okazji 60-lecia Muzeum Poczty i Teleko-munikacji. Kartę zaprojektował art. graf. W. Surowiecki, na zn. opl. — goniec pocztowy z XVIII wieku. Dwu-barwny offset PWPW, karton biały. Liniatura i sygnatura naklado-wa w kolorze ugru, napisy — szarym, napis KARTKA POCZTOWA, długości 31 mm, umieszczono w miejsce linii dzielącej kartkę. W przedłużeniu nn. opl. umieszczono trzy obiekty muzealne, reprezentujące poszczegól-ne działy muzeum: znaczek POLSKA Nr 1 (filat.), stary aparat telefoniczny (technika łączności) i szyld pocztowy z epoki Polski przedrozbiorowej (historia poczty), Poniżej jednowierszowy napis: 60 'LAT MUZEUM POCZTY I TELEKOMUNIKACJI. W lewym dolnym rogu karty sygnatura nakładowa: P.P.T. i T. IX.81. 250.000, nad nią rysunek dyliżansu pocztowego. Format 145X103 mm. nakład 266100 szt. (fot. D.

12 pażdziernika 1989 r. karta (kat. nr 797) o taryfie właściwej dla przesyłek lotniczych do Japonii, wydana z okazji MWF TOKYO 81". Kartę zaprojektował art. graf. W. Freudenreich, na zn. opl. reprodukcja grafiki Stanisława Wyspiańskiego — róża. Wielobarwny offset PWPW, karton biały. Li-niatura i napisy w kolorze czarnym. W lewo od M. opł. ilustracja przedstawiająca mak firmowy Wystawy, wzorowany na pierwszym znaczku ‚japońskim oraz znak herbowy Japo-

84

7.4 fot. 4

Mi. Poniżej trzywierszowy podpis inf.: PHI-LATOKYO '81/Międzynaradowa/Wystawa/Fi-latelistyczna. Poniżej typowy znak LOT w tradycyjnym kolorze niebieskim oraz sygn. nakł.: P.P.T. i T. IX.2u. 200.000, nad nią napis Kartka Pocztowa, długości 28 min. Format 145X103 mm, nakład 217 400 szt. kart (fot. 2).

Polska 6,00 17 pażdziernika 1981 r. -karta (kat. nr 798)

z okazji Europejskiej WF „Maksimafilii —Kraków '81". Kartę zaprojektował art. graf. W. Freudenreich, na zn. opl. capim EURO/ /MAX '81. Barwny offset PWPW, karton bia-ły. Liniatura i napisy w kolorze czarnym, napis „kartka pocztowa", dł ugości H mm, umieszczono wzdłuż linii dzielącej kartę. Sygnatura nakładowa: P,P.T. i T. X.81. 200.000, w prawym -dolnym rogu karty. Z le-wej str. zn. opł. umieszczono czterowierszowy napis inf.: Europejska/WystawatIVIalminialilii/ /Kraków '21. W lewej połowie karty widok krakowskiego Domu Filatblisty, z lewej stro-ny rysunku pionowy napis inf.: Doin Filate-

f.. Polska 2 zł listy Kraków, poniżej „Polski Związek/Filate-listów". Na rysunek kamieniczki nałożona jest dwubarwna nalepka propagandowa ostemplowana ' fantazyjnym kasownikiem. Format 145X103 mm, nakład 214 000 szt. kart (fot. 3).

10 listopada 1931 r. karta (kat. nr 799) z - okazji XIII Walnego Zjazdu Delegatów PZF — Katowice 1981. Kartę zaprojektował art. graf. Z. Stanik, na ni. opl. brązowa od-znaka „Za Zasługi -dla PZF"., zad na przy-wieszce siedmiowierszowy tekst informacyj-ny. Barwny odfset PWPW, karton biały. Li-niatura i część napisów w kolorze sepia, po-zostałe w -kolorze czarnym. Napis KARTKA POCZTOWA, .długości 38 mm, w lewym gór-

• P. str. 88

nym rogu, sygnatura nakładowa: P.P.T. i T. X.81. 200.000, w prawym dolnym rogu karty. W lewej połowie karty dwubarwny (sepia i czarny) wykaz osiągnięć wystawienniczych członków PZF w latach 1978-1981, w partii dolnej zestawienie ilośCiowe członków PZF z podzieleni na domslych i młodzież za lata 1977 (XII) — 1981 (V). Format 145X103 mm, nakład 216 600 szt. kart (fot. 4).

20 listopada 1981 r, karta (kat. nr 900) po-pularyzująca ‚działalność PZMot. Kartę za-projektował art. graf. M. Piekarski, na zn. opl. znak organizacyjny PZMot. Barwny offset PWPW, karton biały. Liniatura i -napisy w kolorze czarnym, napis „kartka pocztowa", długości 33 mm, ur lewym dolnym rogu -kar-ty, sygnatura nakł.: P.P.T. i T. XI.81. 300.000 w Prawym damym rogu. Lewą połowę karty zajmują napisy inf. — u góry: czterowierszo-wy: Kierowco!/na drodze nie jesteś osamot-niony/POMOC DROGOWA PZM/— służy sm każdej potrzebie. W dole karty także cztero-wierszowy: Dla członków Automobilklubów) /i Klubów PZM POMOC DROGOWA/oraz in-

ne świadczenia/ulgowe i bezpłatne. Miedzy napisami ilustracja przedstawiająca typowy wóz POMOCY DROGOWEJ. Format 145X103 min, nakład 318 800 szt. kart (fot. 5).

23 listopada 1981 r. karta (kat. nr 801) po-pularyzująca budownictwo -pocztowe — bu-dynek UPT Jabłonna k/W-wy. Kartę zapro-jektował art. graf. R. Dudzioki, na zn. opl. budynek UPT Jabłonna z 1812 r. Barwny offset PWPW, karton biały. Liniatura i na-pisy w kolorze granatowym, napis KARTKA POCZTOWA, długości 38 mm, w lewym gór-nym rogu karty, sygnatura nakładowa:

.P.P.T. i T. X.91. 200.000 — w prawym dolnym rogu. W lewej polowie karty rysunek przed-stawiający dyliżans pocztowy do przewoże-nia pasażerów i pak, zamówiony przez Dyr. Generalną Królestwa Polskiego w warszta-tach rządowych lso roku 1829/30, wykonany w 1 egz. kosztem 0342 zl. pol., kumowal na

85

trakcie W-wa — Piotrków, zabierał 5 pasa- żerów konduktora + przesyłki. Poniżej dwuwierszowy podpis inf.: NA ZNACZKU: BUDYNEK UPTJJABŁONNA K/WARSZA-WY 1812 r. Format 145X103 mm., nakład 213 600 szt. kart. (fot. 6).

POLSKA Iffilliffille11111~10

25 listopada 1981 r. karta (kat. nr 802) z okazji 45 rocznicy Deklaracji Praw Młodego Pokolenia Polski. Kartę zaprojektował art. graf. M. Piekarski, na zn. opl. tekst Dekla-racji oraz nazwy organizacji młodzieżowych: KZMP — OMTUR — ZMW RP „Wici". Dwu-barwny offset PWPW, karton biały. Linia-tura i napisy w kolorze czarnym. Napis KARTKA POCZTOWA, długości 33 mm w le-wym górnym rogu karty, sygnatura nakłado-wa: PP.T. i T. IX.81. 200.000 — w lewym dolnym. W lewej polowie karty czterowier-szowy napis inf. (w kol. czerwonym): 45 rocz-nica.Deklaracji/Praw/Młodego/Pokolenia/Pol-

ski. Format 145X103 mm, nakład 215400 kart. (fot. 7).

10 grudnia 1981 r, karta (kat. nr 803) z okazji 40 rocznicy walk Samodzielnej Bry-gady Strzelców Karpackich w obronie Wobru-ku. Kartę zaprojektowała art. graf. D. Przy-manowska, na zn. opl. odenaka Brygady. Barwny offset PWPW, karton biały. Linia-tura i napisy w kol. brązowym, napis KART-KA POCZTOWA, długości 45 mm, tuż pod zn. opl. Sygnatura nakładowa: P.P.T. i T. XII.91. (brak zamówionej ilości) w prawym

2, POLSKA

fot. s

dolnym rogu karty. W lewej polowie karty u góry: mapa wybrzeży Morza Śródziemnego wraz ze szlakami wędrówek ochotników do Brygady oraz szla'ku bojowego Brygady. Po-niżej czterowierszowy napis inf.: 49 ROCZ-NICA WALK/W OBRONIE TOBRUKU/SA- MODZIELNEJ BRYGADY/STRZELCÓW KARPACKICH. Format 145X103 mm, nakład 215 400 szt. kart (fot. 8).

30 grudnia 1981 r. karta (kat. nr 804) popu-laryzująca budownictwo pocztowe. Karto za-

projektował art. graf. R. Dudzicki, na zn. opl. dawny dworzec kolejki podmiejskiej w Wi-lanowie, przebudowany na siedzibę UPT Warszawa 96. Barwny offset PWPW, karton biały. Liniatura i napisy w kolorze czarnym, napis KARTKA POCZTOWA, długości 63 mm, w lewym górnym rogu karty, sygnatura nakładowa: P.P.T. i T. XI.81. 200.000 — prawym dolnym rogu karty. W lewej polowie karty — drewniana skrzynka pocztowa na listy z 1826 r. (wg A. Śnieżki), poniżej trzy-wierszowy napis inf.: NA ZNACZKU BUDY-NEK B, STACJI WILANOWSKIEJ/KOLEJKI DOJAZDOWEJ 1892 — od 1978 UPT./WAR-SZAWA 96. Format 14.5X103 mm, nakład 212 000 szt. kart (fot. 9).

30 grudnia 1991 r..karta (kat. nr 805) oko-licznościowa. Kartę zaprojektowal art. graf. prof. Witold Chomicz, na zn. opL ilustracja do legendy „PAN TWARDOWSKI". Wielo-barwny offset PWPW, kanton biały. Liniatura . napisy w kolorze niebieskim, napis KART-

. fot. w

KA POCZTOWA, długości 35 ram, w lewym górnym rogu karty. Sygnatura nakładowa: P.P.T. i T. XI.81. 500.000 w układzie piono-wym na wysdkoki zn. api., w .miejsce linii dzielącej kartę. Format 145X103 mm, nakład 530 500 szt. kani (fot. 10).

Korespondent nasz kol. J. Krzaczek z Lublina prosi h zwrócenie uwagi, iż przy czy. tanio Jego informacji (Filatelista nr 22/1981, str. 376) o usterkach występujących na kar-tach nr 209 można się zasugerować, iż usterki występujące na karcie 209 II tnarciarz) ozna-czone literami a—g" występują na siedmiu różnych kartach. Faktycznie usterki te spo-tyka się wyłącznie na jednej i tej samej kar-cie (makulatura?). Kol. J. Krzaczkowi nie jest także znana karta nr 209 I (Giewont) bez koloru c. zielonego, oznaczona w informacji literą b".

Kol. A. M. Wyr w a z Krakowa informuje, iż posiadu kartę nr 795, wydaną z okazji 75-lecia Klubu Piłkarskiego „WISŁA" w Krakowie z przesunięciami barwy w lewo na ąn. opiaty. Przesunięcie to występuje tak-że i na emblemacie „WISŁY", gdzie na bia-łej .gwieździe wystąpił w prawym brzegu żół-ty kolor podkładowy.

Stanisław J. Zólkiewski

36

UCHWAŁA XIII ZJAZDU PZF (omócalienle)

Dokument rozpoczyna się od stwierdzenia, że w latach 1979-19e1, nic tylko wykonano postanowienia poprzedniego Zjazdu, ale niektórych dziedzinach przekroczono wyzna-czone. zadania. Stało się to możliwe dzięki pracy wielu tysięcy działaczy.

„Delegaci XIII Walnego Zjazdu — czytamy w Uchwale — przyjęli sprawozdanie i udzie-lili absolutorium ustępującym władzom Związku jako wyraz pozytywnej oceny dzia-łalności nie tylko aktywu centralnego, ale także jako wyraz uznania dla wszystkich członków PZF, którzy podjęli trud realizacji Uchwały XII Walnego Zjazdu".

L Delegaci na XIII Zjazd PZF w przyjętej Uchwale uznali 2a naczelne problemy do rozwią-zania w latach 1982-1983:

1. Dalszy, racjonalny mewki organizacyjny W Śro-dowiskach doranych i młodzieży oraz polepszenie jakości praca poprzez:

— pogitblenie więzi między galonkami i kierow-nictwem Zwiazku na wszystkich szczeblach;

— dalsze poszukiwanie nowych, atrakcyjnych fonu i metod pracy wśród aniodziety oraz podno- sz zautorytetu Kola bliodzieżowego;

- dążenie do powolywartia Ról w tych miejsco-wościach, gdzie nie ma jeszcze filatefistyki zorga-nizowanej;

— uwzględnianie inicjatyw w sprawie powolywa-nia nowych okręgów PZF;

2. Rozwój filatelistyki poprzez; — organizowanie wystaw, sympozja, konferencje

I seminaria; — wspieranie badań, piśmiennictwa filatelistycz-

nego iwoju bibliotek; - — podnoszenie poziomu pracy komisji problemo-

wych, jurorów, ekspertów oraz klubów zaintereso-wań.

3. Usprawnienie inimmacjiwewnątrzawiązkowej oraz propagandy filatelistyki w spolemeństwie.

4. Rozwijanie wspólpraey z Międzynarodową Fe-deracją Filatelistyki, związkami filatelistycznymi wszystkich krajów.

5. Umacnianie więzi i poglolanie współpracy z ministerstwami: łączności, oświaty wychowa- nia, kultuzy i sztuki a także organizacjami spo-lecardwini i kulturalnymi o celach zbieżnych x ce- lami P.P. •

6. Wspólpracę z RSW „Prasa-nolątka-koch", o w szczególnoact dla polepszenia zaopatrzenia fi-latelistów w walory i pomoce filatelistyczne oraz literaturę:

O. Polepszenie warunków IokaloW yob i wyporate-ola technicznego Związku.

Zobowlazano ZG PZF do kontynuowania sta-rań o uznanie PZF stowarzyszeniem wyŻSZel My-teczności publicznej. Przyjęto zasadę uzupelniania składu wiadz naczelnych obecnej kadencji jedynie spośród delegatów na XIII Zjazd.

Postanowiono: w polowie kadencji zwolae kon-ferencję sprawozdawcza delegatów PZF: powolaó Clowna Kolegium Sędziów 1 Komisję Ekspertów ZG PZF, 8 przy niej zespół ds. fałszerstw znaków pocztowych.

stwierdzono, te niezbędny jest Wieloletni pro-gram wydawnictw filatelistycznych. Do najwai-niajszych pozycji Zaliczono encyklopedię filateli-styczna 1 literaturę szkoleniowa, zwłaszcza przezna-czoną dla młodych filatelistów. Istotną rolę w roz-woju Czytelnictwa stanowią biblioteki. Dlatego Zlani zleci) dokonanie analizy funkcjonowania bi-bliotek związkowych.

zalecono powolad Komisję ds. Abonamentu i Po-mocy Filatelistycznych ZG PZF a Komisję lilsto-ryezno-Badawczą przeksztalc16 w Komisję Nhalco-woLdadawczą ZG PZF.'

Raz 3es.cze tekst Lichwa!), wraca do spraw inio-dzietowych, Co świlarkisy o tym, jaką wagę delegaci

do poprawy pracy młodzieżą. Zobowiązano ZG PZF do ~Męcia Starań o przy-znanie miejsca dla PZF w Prezydium Komisji Mloclzie.owej FIP. Postanowiono sumie opiekunów kót jniodzletowych za dzialacay PZF i zrównać ichuprawnienia z Uprawnieniami przewodniczą-cych

Zobowiązano Komisję Wystaw ZG PZF do:

— Srlsiej współpracy a analOglaanYnn komisjami okręgów oraz z Komisja Młodzieżową Za PZF w- typowaniu zbiorów na wystawy centralne i za-graniczne;

— opracowania jednolitych gablot wystawowych i podjęcia starań o Przystąpienie do ich

a ZG PZF dm — Wynegocjowania z PZU noWyChwartinków

ubezpieczania zbiorów filatelistycznych;

— podjęcia starać o utworaenie Spółdzielni Fila-telistycanei;

— w porozumieniu z Przedsiębiorstwem Filatell-stycanyin opracowania zasad katalogowania wsayst-kich rodzajów znaków pocztowych ziem polskich.

w trosce o efektywne wykorzystanie kontaktów zagranicznych postulowano, aby przedstawiciele PZF biorący udziob w Imprezach zagranicznych wYróZniall się wysoką fachowością i biegłą znajo-mością Wykon, obcych. a do MUT PZF pę.yjn10-wenLe — w

miarę rnotnoSci — dsgb biegle wiz-

Walących obcymi karkami.

Zobowiązano każde kolo clionków doroslych do objęcia opieką co Daj mniej Jednego hola miodzie-Zowego.

Ustalono, Oe każda komisja ZG PZF powinna nie rzadziej nit raz do roku zorganizowat spotka-nie z odpowiednimi komisjami okręgowymi.

Zobowiązano wiedze Por do kontynuowania sto. rań, aby Min. Łączności zaniechało wydaWania znaków pocztowych o ograniczonym nalitatine uniemożliwiająCym nabycie ich przez kiciego

87

członka PZF co najmniej w jednym egzemplarzu, a Z.G. PZF — aby przedkładając propozycje emisji znaków pocztowych Mln. Laczności zaplanowat wieloletnie serie o tematyce palrlOtyCznej. Powin-ny to być Wydania kompleksowe: znaczków, da-towników, kopert piertsszego dnia obiegu, kart maximum i całostek.

Uchwale zobowiązuje tez, do starań O zorganizo-wanie zakładu historii poczty w jednym zuniwer-sytetów, w Instytucie Eącznoaci :staż PAN.

I wreszcie — nie zapomniano ret o bazie pall-graficznei, postulując zakupienie powielaczy, kas-rogratóW Itp.

Obk)

nowości e POLSKIE W dniach 11-21 czerwca br. odbywać się

będzie w Paryżu, pod protektoratem Między-narodowej Federacji Filatelistycznej, Między-narodowa Wystawa Filatelistyczna „Philex-france 02". Dla popularyzacji tej wystawy Ministerstwo Łączności w dniu 11 czerwca 1982 r. wprowadzi do obiegu znaczek poczto-wy w formie blOku wartości 85 zł, przedsta-wiający reprodukcję obrazu francuskiego ma-larza z XVII wieku, wyobrażającego Marię Kazimierę córkę Henryka, margrabiego de la Grange d'Arquien.

Maria Kazimiera, zwana w Polsce „Mary-sieńką", od 1485 roku byla toną Jana III So-bieskiego, króla Polski od roku 1874, wybit-nego wodza, polityka i mecenasa sztuki. Obraz reprodukowany na znaczku znajduje się w zbiorach Muzeum w Wilanowie. Na bloku umieszczono napisy: Maria Kazimiera Sobieska de la Grange d'Arquien i Między-' narodowa Wystawa Filatelistyczna Paryż oraz znak wystawy.

Blok opracował artysta plastyk Jacek Bro-dowski na podstawie barwnego diapozytywu obrazu, wykonanego przez artystę fotografika Zbigniewa Kapuścika, a wydrukowano go wielobarwną techniką rotograwiurową na pa-pierze kredowanym w nakładzie 1 mln sztuk. Format bloku — 82,5 X 86 nom, a znaczka z bloku 31,25 X 43 mm.

W dniu wprowadzenia znaczka do obiegu znajdą się w sprzedaży koperty PDC opatrzo-ne okolicznościowym datownikiem, stosowa-nym w upi. Warszawa 1.

Kopertę i datownik zaprojektował także art. plastyk J. Brodowski.

Stemple okolicznościowe

Za zgodą Min. Isączności DOROT zawiadamiajt o stosowaniu:

31.V. w Upt. Warszawa 1 — datownika: Wystawa Znaczków sportowych ESPANA 82 (pismo DOPIT z 14.V.).

1.VI.w Upt. Chodzie! 3 — datownika: 90 rocznica śmierci Janusza Korczaka — Dzień Dziecka.

LVI. w Upt. Warszawa I — datownika: XX-lecie Klubu PZF „Olimpijczyk" Sejmik jubileuszowy PKOl PZF.

8.VI. w tipi. Warszawa 3 — datownika: Wystawa Znaczków sportowych ESPANA 82.

6.01, w Upt. Warszawa z — datownika: ..2110-dzie2owa Wystawa Filatelistyczna w Pedagogicz-nym Studium Technicznym — Eugeniusz StasieCki patron drużyny harcerskiej".

9.VI. W Upt. Warszawa 1 — datownika: Przelot polskiej Reprezentacji Pliki NotneJ Warszawa —Madryt ESPANA 82.

14.VI. w Upt. Wapno 1 — datownika: Akt Połą-czenia Pomorza Gdańskiego z Wielkopolską przez agąriwoio i Przemysława I/ w Grodzie Kępin- skitu

18.V1. w Upt, ketom 1 — datownika: Uroczysta Sesja Bady Narodowej Miasta i Gminy — Vklad Kepi/taki.

WASI. w Upi. Szczecin 1 — datownika: 10O-lecie polskiego Ruchu Robotniczego.

1:Vit.-30.1X. w Upt. Augustów I, GityCko 1, Mikołajki k. Mrągowa, Ruciane-Pada 1, Blakowi.-ta, Nowogard Lomłyttaki, Bajarlid — datowników sezonowych.

13.VII. w Upt. Koszalin 1 — datownika: Krajowa Wystawa Filatelistyczna — Polonica.

Btąd na kartce pocztowej

Na wydanej w październiku ub. r kartce poczto-wej z okazji XIII Walnego Zjazdu Delegatów PZF wydrukowano znaczek pocztowy przedstawicie," honorową odznaką .,Za Zaslugl...". W napisie pod odznaka znalazł sig zasadniczy błąd merytoryczny. Przedstawiona bowiem odznaka honorowa jest na- dawana przez Plenum ZG PUF Zasługi dla Polskiej Filatelistyki" a nie dla Polskiego Związku Filatelistów. Na rewersie odznaki jak i na legity-macji wyratnle jest to stwierdzone.

-• Jerzy Doerzenieeki

SPROSTOWANIE

W artykule .2 dziejów pocztywarszawskiel xvill i xix w." zamieszczonym w Orze 21 (518)

z 1-15 listopada 1981 r. na str. 538 wiersz 13 od gó-ry wkradł się błąd w nazwie traktu pocztowego: w poczcie 5 zamiast LUBLINA i Kamieńca Podol-skiego podstroi: LUBLINCA 1 Kamieńca Podolskie-go. Uważny czytelnik na pewno dziwi/ Olą Jak tez trasą przez Sitaki Łubliniec mógł z Warszawy do Kamieńca Podolskiego biec trakt pocztowy.

Za powstały Stąd przepraszam.

Jerzy Dobrzenieeki

88

nowości

ZAGRANICZNE

VI

ALGIERIA.21 — 4 znaczki „Rysunki nask•lne, 0.60, 1, 130, 2 Oh (rysunki zwierząt w Tamill).

AUSTRIA. 12.111. — 1 znaczek 215 lei „Dorotkami': 4 az (gmach).

9 III. — ł znaczek „25-lecie u-st iacklego ratownictwa wodne-go": 5 sa (ratowanie tonącego .

BELGIA. 1.11.81, — 4 mac kl doplatą „150-lecie utworze la

zandarmerd t pulko karabin a-rów": 9+4 1, 20+7 f, 40+20 f (t l-iderze w historycznych alUn u-rach).

EOTSWANA. 11.XI.81. — 4 zneez-ki„Bota Narodzenie 1981”: 6, 10, 25, 40 t (różne rośliny).

BRAZYLIA. 13X31. — I znaczek

(kosze Dzień 2ywienia": 12 cr

(kosze ziarna, emblemat FAO). 23.X.51. — ł znaczek „75-lecie

pierwszego lotu śmigloweowego Rantom Dumonta": 110 cr (portret, śmigłowiec w locie).

CSRS. 21.X1.81. — 5 znaczków „Studia na znaczkach", obrazy (na

kcs — meMa) malarzy: I kos (Vaclav Hollar), I k. (medal — Otokar Spaniel), 3 kcs (Zdenek Sklenar), 4 kcs (A. M. Cert.- mew), 5 kcs (Pablo Picasso).

13X11.81. — I znaczek „Dzień Czechosłowackiego Znaczka": I kcs (portret grafika, przedatawi-ziela czeskiej .szkoly rytownicze), Eduarda Kareta).

DANIA. 5.X1.81. — 2 znaczki se-rii obiegowej: 30. 90 Óre.

DŻUMY!. 15.X.81. — P znaczki „Szachy": 50 f (szwedzkie figury szachowe z 13 w.), 130 f (hińskie figury szachowo z 19 w.),

FINLANDIA. 7.XII,81. — 4 znacz-ki na przesylki przewotone auto-busami pocztowy.: 0.50, 1, 5, 10 rak (autobus CISU z 1981 r.).

FRANCJA: 1.1. — maczków nowej serii dopłaty 0.10, 0.20, 0.50, 1, 2, 4 fr.

11.1. — 1 znaczek z cyklu ,Tu-rystyka": 1.60 fr (Saint Plama et miquelon),

51,1, — ł znaczek z cyklu „Re-giony": 1.90 fe (Korsyka).

25.1. — Y znaczki z deplatą cyklu „Stawni ludzie", 1.40+0.30 fr (Guillaume Postai — portret), 1.60+030 B (Louis Pergaud — port-ret).

GABON. 0.X.81. — 1 znaczek „Międzynarodowy Tydzień Pisania Listów": 200 I (miraz piórem).

16.X.01. — 1 anaezele „Swiatowy Dzień Żywienia": 550 f (traktor, emblemat FAO, praca w polo).

GÓRNA WOLTA. 2.IX.81. — 3 znaczki „Krajobrazy": 35, 45, 85 f (robie regiony kraju).

GUJANA. 1.X.81. — 4 znaczki „Mundury wojskowe" (w tym 3 znaczki z nadrukiem nowej war-Maci): 15 e/I0 c, 50 e, 1 dol./30 c, 1,10 dol./3 dol.

HONGKONG. 1.X.61. — 1 zna-czek serii obiegowej: 90 C (portret Elżbiety II).

IRLANDIA. 19.XI.81. — 3 zn ki „Bole Narodzenie 1981": 138

cz- 22,

38 p (obraz Federlgo Baroccio „Narodziny Chryst.a").

ISLANDIA. 24.X1.81. — I znaczek „MW lat pracy misyjnej na Wys-pie": 200 aurar (krzyż z kościoła w Alfmmyr1).

JAMAJKA. 16.X.81. — 4 znaczki „Swlatowy Dziad żywienia", na-druki nowych wartości na daw-nych miaczkaCh z rysunkami związanymi z tematemtej ernis11, 20 e/1 1/2 el (Y. nr 225), 45 0(1 d

4 (Y, nr 105), 2 dol.r/3

132 cl ).(Y. nr 128),

dalii n JAPONIA. 6.X.81. — 1 znaczek

„Międzynarodowy Tydzi. Pisania Listów": 130 yen obraz Sanraku Kann ,3 gołąbki na gałę.").

9.X.81. — 4, znaczki „MWF Phi-latokyo Ol": 60 yen X 4.

JEMENU LUD:DEM, REP. 26.IX.81. — 3 znaczki„Ochrona zwierząt”: 50 f (fenek), 90 f (leo-pard). 250 f (koziorożec).

JUGOSLAWM. 14.X1.81. — 2 znaczki „Ochrona przyrody": 8 dM wąwóz 11,060.), 13 dla. (ma-syw górski Prokletijc).

KAMERUN, 10.1X.61. — I zna-czek„Turystyka”: 50 f (krajobraz).

15.1X.81. — 2 znaczki „Pierwsi ludzie w kosmosie": 500 f (J. Ga-garin), 500 f (A. SIMPard).

25.1X.81. — 1 znaczek „Transport okrętowy": 60 I (statek w porcie).

LESOTRO. 5.X.81. — 6 znaczków blok „Bota Narodzenie 1981":

6, 10, 15, 20, 25, 60 s, blok 1.25 m. MAJAD1WY. X.1981, — 4 zna .141

„Międzynarodowy Rok Upośledzo-nych", portrety: 2 1 (Homer). 5 1 (Cervantes), 1 r (van BeethOven), 5 r (van 0000).

MALI. 14.1X31. — 5 znaczków „Owce": 10, 25, 140, 180, M) f (róż-ne gatunki owi.).

MAURETANIA. IX31. — 2 znacz-ki „Ryby": 1, 5 urn.

MONGOLIA. 30.IX.81. — 6 znacz-ków 1 blok ',Figury Szachowe": 20, 40, 50, 60. 80 m., 1 tg (rzeźbione w drzewie figury szachowa w po-stali różnyCh zwierząt). blok 4 tg (ilustracja bajki mongolskiej).

moNTSERRAT. 16.X131. — 4 znaczki i blok „Kościoły": 50, M c, 1.50 dol., 2.50 dol. (kościoly na wyapM), blok z wszystkimi znaczkami.

MOZAMBIK,25.15381. — 6 znacz-ki:2w „Sztuka ludowa": 50 c, 1, 2.5, 3.5, 5, 12.5 rot (różne figurki z drzewa).

NIGER. 16.IX.81. — 1 znaezek serii obiegowej: 65 f (ptak).

NORWEGIA, 2.5.X1.81. — 2 znacz-ki „Stare tkactwo artystyczne w Norwegii": 1.10 i 130 krn (frag-menty kobierca ze SIdak z 1625 r.), 1.50 krn (pokrowiec na poduszkę

pierwszej polowy XVIII m). NOWA KALEDONIA. 14.X.81. —

1 znaczek lotn. „Stara Nurnea": 43 f („Quartier Lann").

1.66.66.6•4.6.344.4.

"0.11'1'.'14"Xltli:ZI'cri „Lipskie Tar- gi Wloelnn¢": 10

"f (f

zienie rAgiren_t a Targów)

1 blok. „100-lecie d- kry [a

t prątka gruiey»: i nik

(fho.r)Met i faksymlle Roberta No-

23.III. — 5 znaczków ruchu

działacze niemieckiego ruel1 - botniczeg

1o2": 10 I X 5(pOrtrely).

N RF, ,1. — 1 zek „Bajka braci Grimm' 40n 1

e ''tc bajki ,3eMisc5 muzykanci miec"

ONjs

Z:y

25.I. — 6 znaczków nowej sard °Plagowej (2 znaczki dla biur ONZ w Genewie, 3 — w No-wym Jorku, 1 — w Wiedrdu):

0.30 i 1 frs, 17, 20 i 40c. az (znaczek 40 c dla biur w Nowym Jorku projektów-M M. Kwiatkow-

UNITED NATIONS.

PAKISTAN. 31.2111 81. — 2 znaczki „Pierwszy wielki plac Karami": 40 p. I O.

PAPUA I NOWA GWINEA. 28.X.81. — 5 znaczków „Mbszle": 5, 15, 20, 30, 40 t (muszle rOżnych gatunków śliniaków).

89

.P.FiLir

SALOMONA WYSPY. 12.X.81. 4 znaczki „Rota Narodzenie Ml": 6. 10, 25 c, 2 dol. (koaciobir na Wyspach).

SOMALIA. 20.X.81. — 3 znaczki „Telekomunikacja 1 zdrowie": 1, 3. 4.60 sz (symb. cyn.).

ST. LUCIA. X.81. — 9 znaczki ,,Międzynarodowy Rok Upośledzo-nych": 10, 50 c, 1, 2.50 dol. myl-w tkf

SILAZI (SWAZILAND). 5.3[1.81. —9 znaczki „25-lecie Mlodzierowej Nagrody im. księcia Edynburga": 15 c (koszykówka), M c (wyciecz-ka). 50 c (majsterkowanie), 1 e (portret księcia).

SZWECJA. 16.11. — 5 znaczków Serii obiegowe]: 25. M, 75 tire (nieprawdopodobne flgUry), 1.35 kr (sprzedawca gazet), 5 kr (modelka „Grazielia").

10.11. — 1 zeszycik 4 znaczk mi ,2011-leele urodzin malarza Johna Bauera": 1.65 kr X 4 (ob-razy Bauera).

SRODKOWOAPRYKANSEA REP. 22.1X.01, — S znaczków i blok „75-lecie Wielkie) Nagrody Fran-

)1 w wyścigach samochodowych": 20, 10, 50, 110, 150 f, blok 150 f (sylwetki i wozy zwycięzców z różnych lat).

TOGO. 7.IX.81. — 0 znaczków I blok „Ojczyzna Ziemia": 50 f (katedra w Aachen — RFN). 40 f (Yellowatone — Park W USA), 50 f (Park Narodowy Retmani w Ka- nadzie), 60 f (skalny krzyż — Lali- bela w Etiopki), 100 f (Stary Ry-nek w Krakowie), 200 f (wyspa Goree — Senegal), blok 100+200 f.

TRYNIDAD i TOBAGO. 14.5.81. — 6 znaczków blok „Swiatowy Dzień Żywienia": 10, 15, 45, 55 c, 1.30, 2 dol (produkty rolnica. i 949.=,9070,1..rzęta). blok: wszystkie .

TURCJA. 23.IX.81. — 1 znaczek serii Obiegowej: 50 i (portret Ata- MOIM.

13.X.E11. — 2 znaczki „Otwarcie Zgromadzenia Konstytucyjnego": 10, 90 1 (gaMaka laurowa na ot- wartej ksiedze).

23.X.81. — 6 znaczków urzędo- wych: 5, 10, 35, 50, 75, 100 I (no-minat w środku marska — duty- mi Cytrami).

WATYKAN. 3.X11.81. — 11 znaczków serii obiegowej Pa- drote Jana Pawia II": 50 I (herb Papieża), 100 I (krzyż, kontury Afryki t nazwy krajów, które Papież odwiedził w 1400 r. na tym kontynencie), IM 1 (spotkanie ludem afrykańskim), 150 i (chrzest), ZOO 1 (spotkanie z epis-kopatem), 250 1 (wśród chorych), 510 I (wizyra we Francji, Katedra Notre Dama), 400 1 (na mównicy

w UNESCO), 0110 I (wizyta O Bra-zylii, „Chryatus Andów"), 700 1 (wizyta w RFN, Katedra w Kolo-nii), 900 i (gest pozdrowienia).

W. BRYTANIA. 10.13. — 4 znaczki „Stulecie śmierci Karola Darwina": 15 1/2, 19 1/2, 26. 99 p (ilustracja teorii rozwoju gatun-ków zwierzą t).

WĘGRY. 1. — 2 znaczki „25-14-cia milicji robotniczej": i ft (2wiczenia strzeleckie miliejanta),

ft (trzy pokolenia milicjantów). — 1maczek „M SwIMowy

Kongres Związków Zawodowych w Hawanie": 2 ft (widok Havva-ny, emblemat).

WYBRZEŻE Kości SLONIO- WEL — 1 maczek„Swia- towy Dzień Zywienia”. 190 t MM-biernat FAO).

ZSRR. L701.51. — 1 znaczek „Szczęśliwego Nowego Roku": 4 kop. (herb ZSRR, wiele Spamka w Moskwie).

10.X11.61. — 8 znaczków ,,Idisto-ria komunikacji miejakiZł w Moskwie": 4 kop. (XIX w., dwu-konne sanie), 8 kop. (konie XIX w., tramwaj konny), 10 kop. (XIX w., dorotka), 15 kop. (1425-27 r., taksówka), PO kop. (I014-27 r., autobus), 32 kop. (1912 r., tram-wa1). 17. — 1 blok „Otwarcie

bezpośredniej Ilon IąCznoścd mię-dzy ZSRR 1 Indiami": 511 kop. (wiata 3Passka na Kremlu I cen-tralna część polanu w Deng)•

ŚWIATOWY BÓJ O ZŁOTA PIŁKĘ W 1980181 r.

W roku 1930 miały miejsce pierwsze ofi-cjalne mistrzostwa świata w piłce nożnej w Montevideo. Miejsce inauguracji mistrzostw świata w pika nożnej powierzono Urugwajo-wi w dowód uznania jego sławnych zwy-cięstw pilkarskich na stadionach olimpijskich w Paryżu (1924 r.) i Amsterdamie <1928 r.).

Nagrodę stanowi) szczerozłoty puchar, u-fundowany przez ówczesnego prezesa FIFA J. Rimeta, który pozostał w Urugwaju po zwycięstwie piłkarzy urugwajskich nad pozo-stałymi uczestnikami mistrzostw. Dwadzieścia lat później przy wznowieniu, po przerwie wo-jennej, kolejnych czwartych mistrzostw świa-ta w pike nożnej, które także odbywały się w Montevideo, piłkarze Urugwaju znów zo-

gali mistrzami świata. Następne boje ry- "nal światowy w pilce nożnej nie przyniosły upragnionego trzeciego zwycięstwa Urugwaj-;.sykom. Zloty puchar J. Rimeta zdobyła na -vlasność w 1972 roku Brazylia.

tr)

',MMIII P dn

I 1NM74

teiour

171P.;'.21

Satysfakcję w ambitnych planach przyniósł Urugwajczykom dopiero rok 1980, kiedy to dla upamiętnienia zbiega jubileuszu, zorga-nizowali spotkanie ze zwycięzcami poszcze-gólnych mistrzostw świata. Organizatorzy ufundowali cenne trofeum dla zwycięskiej drużyny — złotą pilico

Do walki stanęly mistrzowskie drużyny Argentyny, Brazylii, Holandii, Italii, RFN i Urugwaju.

Boje na stadionie stulecia w Montevideo toczyły się na przełomie 1980/01 roku i kaZdY pierwszy mecz narodowej reprezentacji doku-mentowany był okolicznościowym kasowni-kiem, obejmującym emblemat związku pił-karskiego tegoż kraju, fragment miasta, do którego odlatywała reprezentacja i napis: DEBUT DE ITALIA 3 DE ENERO DE 1981, DEBUT ARGENTINA lo ENERO DE 1981. DEBUT URUGWAY 30.701.80, DEBUT DR BRASIL 4 ENERO 1981 itd.

Emblematy klubów poszczególnych krajów, ozdabiające kasowniki, otoczone były odpo-wiednimi napisami podającymi, w których latach dana reprezentacja zdobyta mistrzo-stwo świata, np.: (przy Brazylii) CAMPEON MUNDIAL DE FUTBOL. 1958. 1962, 1970, (przy Urugwaju) CAMPEON MUNDIAL DE FUTBOL 1930. 1950., (przy Italii) CANDPEON MUNDIAL DE FUTBOL 1934. 1938.,(Przy RFN) CAMPEON MUNDIAL DE FTBOL 1954. 1974. Drugim motywem ozdoby powyż-szych kasowników byka maskotka zawodów otoczona napisem: COPA DE ORO/CORREOS DEL URUGUAY.

Lot reprezentacji piłkarskiej RFN do Mon-tevideo linią Lufthansa był upamiętniony do-datkowym stemplem koloru niebieskiego, przedstawiającym maskotkę Mini-bojów światowych, uzupełnioną napisem: „COPA

DE ORO ab lug der deutsche:, nschaf t nach Uruguay mit Luithansa/28.12.'d Poczta przewieziona tym lotem otrzymała w Montevideo potwierdzenie lotu kasownikiem poczty urugwajskiej, przedstawiającym „zło-tą pilicę", otoczoną napisem: COPA DE Oft0/ /CORREOS DEL URUGUAY/1er DIA DE EMISION 30 DICIEMBRE 1980/URUGUAY vs. HOLANDA.

Mini-pilkarskie mistrzostwa świata były okazją do zorganizowania miodzynarodowej wystawy f ilatelistycznej „URTJEKPQ DE ONO".

Oficjalną kopertę wystawy ozdobiono re-produkcją plakatu z 1930 r. A napisem: EX-POSICION F1LATELICA INTERNACIONAL URUEXPO DE OR0/50 ANOS DE GLORIA 1930-1980.

Poczta Urugwaju wydala z okazji tych „złotych bojów" trzy znaczki, przedstawiające złote trofeum, stadion w Montevideo i flagi drużyn uczestniczących w tej imprezie. Po-wyższa seria ukazała się także _w bloku.

Reprezenta ja Urugwaju pokonała pozosta-łych byłych mistrzów świata w piłce nożnej,

91

zdobywając upragnione złote trofeum Mini- - mistrzostw. 'Dzięki pomysłowi i staraniom filatelistów

urugwajskich (Club Filatelico de Uruguay) po raz pierwszy w historii mistrzostw świata w piłce nożnej odlot wszystkich drużyn pil-karskich z Montevideo był znaczony specjal-ną pocztą lotniczą na liniach:

Montevideo — Buenos Aires dnia 1.1.1981 Montevideo — Frankfurt dnia 9.1.1981 Montevideo — Rzym dnia 5.1.1981 monte,ndeo — Pio cle Janeiro dnia 9.1.1981 Montevideo — Madryt dnia 2.1.1981 Montevideo — Amsterdam.

Kompozycja stempli odlotów poszczegól-nych ekip jest bardzo treściwa, bo poza na-pisem: URUEXPO DE ORO. CORREOS DEL URUGUAY podana jest data, linia i trasa lotu oraz szkle samolotu danej linii lotniczej. Przy lotach do Frankfurtu, Madrytu i Buenos Aires dotoczono jeszcze> emblematy ówczes-nych mistrzostw świata w piłce nożnej.

Walory filatelistyczne tej imprezy są cieka-we w kompozycji i stanowią treściwy- dział dokumentacji, zamykający okres 50 lat Świa-towych mistrzostw piłkarskich.

Fabian Bura

30 LAT POLSKIEGO RATOWNICTWA OKRĘTOWEGO

R OK 1981 byl rokiem jubileuszu "-wielu przedsiębiorstw gospodarki

morskiej w Polsce, jak np. 30-lecia Pol-skich Linii Oceanicznych w Gdyni czy też Polskiego Ratownictwa Okrętowego.

Polskie Ratownictwo Okrętowe w Gdyni, utworzone 1 stycznia 1951 roku na bazie Wy-działu Holowniczo-Ratownicze-go Przedsię-biorstwa Zegluga Polska, obchodziło w Ub. roku jubileusz 30-lecia swojej działalności.

Dla upamiętnienia tego jubileuszu Upt. Gdynia 1 stosował w dniu 25 czerwca 1991 roku okolicznościowy datownik przedstawia-jący Krzyż Maltański na tle stylizowanej ło-dzi oraz napis propagandowy: „30 lat Polskie--go Ratownictwa Okrętowego GDYNIA 1 —25.06.1901". Natomiast w dniach od 15 czerw-

,

ca do 15 lipca 1931 raku Upt. Gdyn, a 2 stoso-wał okolicznościowy wirnik przedstawiający cyfrę „30" z Krzyżem Maltańskim i hasłem Propagandowymi ,,XXX lat Polskiego Ratow-nictwa Okrętowego — Gdynia 1951-1981".

Zaprojektowany okolicznościowy datownik jaki propagandowy wirnik okazały się ma-ło ciekawe i ubogie Pod względem graficz-nym. Stemple te podzieliły również los mało

ciekawego okolicznościowego datownika (nr 71 186) stosowanego w 1971 roku przez Upt. Gdynia 1 z okazji 20-lecia Polskiego Ratow-nictwa Okrętowego. Rysunek datownika nr 71 156 przedstawiał sylwetkę kutra ratowni-czo-holowniczego i napis pamiątkowy: „20 lat Polskiego Ratownictwa Okrę towego w Gdyni 1951-1971 GDYNIA - — 26.06.71".

Jednostki Polskiego Ratownictwa Okręto-wego byty również tematem dwóch znaczków pocztowych cJ nominale 1,15 zł i. 1,35 zł wyda-nych 20 lutego 1971 roku -w ramach serii „Pod polską banderą" i przedstawiają:

nr 1905 — 1,15 al — lodolarnacz ,PERKUN" zbu-dowany w 1962 roku przez Stocznię P. K. Harcie i Sons w Appledore N. Banan (W. Brytania) o Po-jemności 1152 BAT i 275 NET. Wyposażony w sil-nik spalinowy o mocy 2680 KM. Batoga 35 ludzi.

Przeholowanie przez lodolanmicz „Perkun", w ciężkich warunkach zimowych, w' dniach od 27 11-- sóopada do 30 grudma 1969 roku z portu Hanko do Gdańska trzech dzwigew portowych o wadze około 215 ton kacap — syto pierwszą tego rodzaju operacją tv historii polskiego holownic-twa.

nr 1906 — 1,95 zl — statek ratowniczy„A-1”- zbu-dowany w 1958 roku w Gdynakiej Stoczni Remon-towej ,,Nauta" o pojemności 78 BAT i 21 MIT, Wyposażony w silnik spalinowy o mocy 9.10 KM, Urnożliwiającyostagniecie prędkości wart., Załoga 8 ludzi. Kuter ratowniczo-holowniczy „0-1" stanowi adaptacje seryjnych kutrów rybackich ty-pu B-25.

Początki naszych ratowników byty bardzo trudne z uwagi na brak doświadczenia w ra-townictwie okrętowym. Z tego też względ9, w pierwszych latach po wyzwoleniu, oczysz-czanie naszych portów i wód przybrzeżnych

92

z wraków wykonywały zagraniczne przedsię-biorstwa. Obserwując prace tych przedsię-biorstw załogi polskich ratowników szyb-ko nauczyły się kunsztu , „rasowych" ratow-ników i już wówczas podejmowały się zadań, które uważane były przez zagranicznych fa-chowców za niewykonalne — np. podniesie-nie u wybrzeży duńskich parowca „Lech" lub

"' 4-- '„' ”

IMX t '1 ,

..,.=..::-.,v

PL', ----- ..'_'

(C''

i ..jr, ','..i, : \s II s l:•,5_,

wydobycie w 1954 roku drobnicowca „Seea borg" o pojemności 12 636 RAT, który w grudniu 1944 roku zatonął na minie w Zato-ce Gdańskiej, w rejonie Jastarni. Wyremon-

towany przez Stocznię im. Komuny Paryskiej w Gdyni wszedł 29 czerwca 1957 roku do eksploatacji pod nazwą ,Dzienżyński".

Ratowanie życia ludzkiego i mienia na mo-rzu „polską metodą" zyskało uznanie w świa-towym ratownictwie okrętowym, bowiem pol-scy ratownicy uznali, że najskuteczniejszą pomocą jest ratowanie statku wraz z załoga, a ratowanie tylko załogi i pozostawienie jed-nostki własnemu losowi jest ostatecznością.

W miara rozwoju Polskie Ratownictwo Okrętowe rozszerza zakres swoich usług; wy-konuje lodolamanie i holownictwo daleko-morskie oraz prace nurkowe.

Jednostki Polskiego Ratownictwa Okręto-wego oznaczone Krzyżem Maltańskim dzień i noc czuwają w swoich bazach, ażeby każdej chwili Przyjść z pomocą zagrożonym na morzu statkom.

Klemens Hejmowski

•

K I 1()W

KRAKOW"

Przed kilku laty władze organizacji filate-listycznych bratnich miast: Zarząd Okręgu PZF w Krakowie, Zarząd Miejski ZFS w Bratysławie i Zarząd Oddziału WTF w Kijo-wie podpisały wiedoletni plan współpracy. W myśl tego porozumienia, oprócz wymiany pamiątek filatelistycznych i literatury, Za-rządy zobowiązały się między innymi do or-ganizowania wspólnych wystaw.

Pierwszą tego typu imprezę zorganizowali filateliści Kijowa w 1979 r. Następną w rok później filateliści Krakowa. Trzecią zaś Mię-dzynarodową Wystawę Filatelistyczną „Bra-tyslawa — Kijów — Kraków &I" zorganizo-wali w dniach od 11.X11.1981 r. do 3.1.1982 r. zbieracze znaczków Zarządu Miejskiego ZFS w Bratysławie.

W wystawie zorganizowanej nad Dunajem eksponowano 74 zbiory o różnej tematyce, wystawców dorosłych i miodzieżowych oraz 11 różnego rodzaju publikacji.

Otwarcie wystawy adalo bardzo uroczysty prze-bieg. iJesestnIczyli w nirn liczni przedstawiciele władz politycznych, administracyjnych i poczto-wych Bratyslawy. Przybli Generalny Konsul PRL w Bratysławie Jerzy Ku

yczyński oraz Dyr. Ośr.

hirinaoll i Kultury Polskiej w Bratysławie Ry-szard NiedZwiecki wraz z zastępcą Stefanem Guzi-kiem. Uczestniczyli czionkowie ociosach filate-listów Krakowa — Prezes ZO PZF Jan Rybiewskl i członek ZO PZF Jan Molik, członkowie kijow-skiej delegacji WTF Wladimirowicz Nemoszkalen-ko t Grigorij ~fin Kadtidowiw. Przybyli tatar działacze związku Filatelistów Słowacji, wystawcy 1 zaproszeni goście.

Zwiedzający wystawę, pośród których nie brakowalo wybitnych ziaawcóno z dużym uznaniem wyrażali się o prezento-

wanych zbiorach. Szczególne zainteresowanie wzbudzał unikalny zbiór angielskich znacz-ków „królowa Wiktoria" z lat 1840-1870. Wystawca Edgar Vyslouzil z Bratysławy za-prezentowal nie tylko rzadkie znaczki z 1-i 5-furitówką, ale także bogatą kolekcję plaże-spiek frankowanych tylni znaczkami.

Przyznane dyplomy w randze dużego me-dalu pozłacanego otrzymali: Janusz Adam-czyk za zbiór „Pocztowe znaki polecenia" i Anna Nalysnyk za zbiór „Dokumentacja pocztowa Czerwonego Krzyża zIin wojny światowej". Niższą ocenę dyplom w randze małego medalu pozłacanego otrzymał Henryk Glbala za zbiór „Austriackie całości i znaki pocztowe — wydanie 1867-1884". Natomiast pozostali wystawcy z Krakowa uzyskali: dy-plomy w randze medalu srebrnego: Teodor Broda za „Zbiór znaczków Czechosłowacji" i drugi za zbiór „Prowizoria polskich znacz-ków — 'doplaty", Jan Natysnyk za zbiór „Woldenberg", Janusz Adamczyk za zbiór ..Polskie karty pocztowe do 1939 r." i Rudolf Koliba za zbiór „Twórcy -kultury polskiej". Ponadto 8 wystawców otrzymało dyplomy w randze medalu posrebrzanego i 4 brązowego.

Koperta panddtkowaozzn=ost,er r, ze stemplem ok -

93

Omawiając wystawę filatelistyczną brat-nich miast, należy również poświęcić kilka zdań na temat przygotowanych ,przez orga-nizatorów pamiątek. Na szczególną uwagę zasługuje starannie opracowany katalog, któ-ry zawiera wiele ciekawych artykułów. Za-mieszczono w nim między innymi interesu-jące opracowanie na temat Krakowskiej Rze-czypospolitej. Autor, znany wystawca w Cze-chosłowacji, dr Pavol Hallon nakreślił histo-rię powstania Wolnego Miasta Krakowa w 1815 r. działającą w nim pocztę oraz zamieścił reprodukcje używanych wówczas , pieczęci pocztowych.

Wydano także pamiątkową kopertę wysta-wową, kasowaną okolicznościowym .datowni-kiem pocztowym stosowanym przez cały czas trwania wystawy. Dokonano dodruku na kar-cie pocztowej napisu Bratislava — Kyjev — Krakov 81 wraz z matą grafiką. Wprowadzo-no do obiegu zeszyciki znaczkowe wartości nominalnej wklejonych znaczków 2.— koron opatrując je napisami propagandowymi wy-stawy bratnich miast.

Ten bogaty zestaw pamiątek budzi niewąt-pliwie duże zainteresowanie pośród zbieraczy walorów filatelistycznych. Należy sądzić, iż następne wystawy będą cieszyły się podob-nym zaintereowaniem, liczba walorów zwięk-szy się o nowe wydania. Warto dodać, że organizatorami kolejnej Międzynarodowej Wystawy Filatelistycznej Kijów — Kraków —Bratysława 82 są filateliści Kijowa.

Jan Walik

RECENZJE Zeppelin Post Katalog, Singer-Verlag, Lorce (RFN). 984 Wrony, cena 88.— mks

Specyficzną klasykę lotniczą w filatelistyce Sta-nowią walory poczty zeppolinowej. Biblią filateli-styczną tej dziedziny kolekcjonerstwa jest katalog poczty sterowcowej wydawnictwa Steger z RFN.

Po kiLkunastoletnieł przerwie ukazało 2,2 drugie wydanie tegoż katalogu na upamiętnienie 50-lecia lotu sterowca LZ 127 do Bieguna Póloocnago w 1991 r., gdzie nastąpilo historyczne spotkanie.. lo-dolarnaczern „Malygin". Ten fakt opisałem w „Fi-lateliście'. nr El z 118E1 raku.

Nowe wydanie katalogu maisto gruntownie prze-pracowane na podstawie badań i dokumentów na-desłanych do wydawnictwa przez kilkudricsiaciu

wybitnych kolekcjonerów poczty lotniczej. Mimo Lak werokiej wspólpraey pominięto kilka znanych nil lotów z Mowną frankaturą. Na przykład Ole Wato w katalogu listów lotu olimpijskiego z 1910 F. z frankaturą belgijską, luksemburską 1 nie-miecką, listów ze znaczkami luksemburskimi I nie-mieckimi, Uszaci] uwagi redakcji katalogu list , z lotu z wystawy LUPOSTA 19a2 dofrankowany na pokladale sterowca, potem zrzucony nad grani-cą duńską 1 dalej dosłany po dokonaniu doplaty lotniczym znaczkiem duńskim do adresata dań-Miego.

Opracowania ponad 5000 pozycji Cenowych opar-to na wynikach aukcyjnych odpowiednich przesyłek Poczty sterowcowej. Polskie listy, przewiezione sterowcami, są dość dobrze ujęte. Uprzywilejowa-ną pozycję w wycenie mają nasze listy franko-wane znaczkami „Port Gdańsk", z których naj-droższy jest a lotu do chicago na SWIatOWą Wy-stawa w 1933 roku l cena Ingo przy normalnej frankaturze wynosi 1000 rok. Ust z bogatszą fran-katurą Ma prawo do wyższej wyceny, jak mam-om redakcja katalogu, ponieważ te dowody są nadawycaaj rzadkie. Katalog ma 'bardzo przejrzy-sty okład, obejmuje ilustracje wszystkich stempli zeppelinowych oraz znaczków wydanych dla okreś-lonych lotów sterotwowych w latach 1912-1938 r.

Michel °bema-Katalog MMMI. Twe 4. Australia, Oceania. Schwanneerger Verlag, Monactduni (KFN). 744 strony, cena 44.— mks.

Po 2 tomach katalogów „ZAWORZE- (Ameryka Pólnocrta, Ameryka Południowa) kolejno mial clę okazaC tom 3, obejmujacy znaczki krajów Afryki. Jednak nadzwyczajny rozwój filatelistyki w Au-stralii, w ostatnich latach, zmusi/ wydawcę katalo-gów Michla do =lemanie układu kolejności wzno-wień I wydano jeszcze przy końcu roku j.981 aneto. obeirewjace znaczki regionu „mórz polutirdowych-.

Ten nagły wzrost zainteresowania illateliStyką w regionie australijskim spowodowany zontal kil-koma przyczynami. Najważniejszą jest wzrost za-robków tamtejszej /odnośni następnie bardzo ro-zumna 1 ciekawa tematycznie polityka emlayjha Poczty Atatralijskiej (oparniątnienle rocznie histo-rii lotnictwa, historii odkryś, dobrane rodzime mo-tywy fauny). Przyjazd z Europy Wielu kolekcjone-rów spowodowal powstawanie licznych klubów filatelistycznych. niemotą zasługa na polu popu-laryzaaji filatelistyki w Australii ma Polskie Sto-warzyszenie Filateilstów (Pollsh Philatelic Soclety of Australia), które przez swe. częste wystawy sze-roko propaguje filatenstyka. Podobnie postępują inne etniczne ugrupowania.

Spontaniczny wzrost popytu na walory regionu „mów południowych'. spowodowal duży wzrost cen

siakam partnera do wymiany piwo 9000 .1. Filipski, 00-840 Wam i

znaczków I calostek aerofilate- e o .1..........,-_, ssawa, Nowowlejska 8127, tel.

listycznych. Igor Banki, Moyze- f 0.0~8WR li .«. 29-77-75. (D-133) sosa ul, 943-111 Niwa, CSRS. (F-14) bilizawazial

Kupię czyste, kasowane macz-

ki PRL, KOL, szogunaty. Jan Sprzedasz), wymienia karty Skwarzyński, ul. ~mewiam ubs, ,22Pia minie mmmiii. zbiory Maksimum. Kupię ,Papieza... 57-100 Strzelin. Zwmze aktualne. australii, Chin, NRD, Europy Za- Zbigniew godz" SzymanoWskie)

(F-19) chodniej. Za srebrnego ,.Papieża" go SAM 03-407 Warszawa. (0-38)

94

zamieszanie na rynku handlowym. Zmusiło to wydawcę do gruntownego przepracowanie katalo-gu przyspieszenia Jego wydania. Zaskakujące są ...Wary.ki can wielu znaczków. Niema jest po-opcji, ki.. zwiększyły swą cenę o przeszli) /WIS. Poza Australią I jej wydaniami dla Arktyki, dużą poprawę wyceny mają działy: Francuska Arktyka, Norfolk I Papua — Nowa Gwinea.

Michel Briefe-Katalog Deutschland 1182. sekwana-bemar Verlag, Monaciduni (RFN), śle stron, cena UFO mlix.

Redakcja katalogów MichM prowadzi ~wioną korespondencje z fachowcami celnych dziedzin filatelistyki. Na podstawie uzyskanych Informacji planuje Corocznie, w krótkich odatępach czasu, pięć różnych katalogów niemieckich znaków pocz-towych.

W świecie filatelistycznym core. bardziej ...c-eza się zainteresowanie listami t kartkami poczto-wymi z obiegu pocztowego.

Różna Ich jakołb i rzadkośó sprawki często fila-telistom wiele kłopotu z ich WyWartogclowaniern. Bardzo pomocnym informatorem w tej d.ladainie jest wlegnie katalog wyceny listów niemieckich W opraCoWaniu redakcji Michel.

Tegoroczne wydanie, które ukazało się w sprze-daży 6.01.01 r., aratom w porównaniu do poprzed-niego wydania znacznie powięk.onei o listy z ok-resu i i n wojny światowej, listy poczt terenów okupowanych p.ez wojska niemieckie oraz poczty polowe.

Jest wycena frankatur (pojedynczy znaczek, kil-ka tych samych na jednym IHcle, frankatura Mie-szana) listów Poczty Niemieckiej na terenach pol-skich w 1915 r., Generalnej Guberni 1.939-1941 oraz W. Gdańska. Katalog odgrywa bardzo pożyteczną rOlę....-

tując obiektywnie .eczywistą warto$ó listów czy kartek o róinych frankaturach. Wycena oparta jest

ta podstawie obowiązujących w danymokresie aryf pocztowych.

Fabian Bura

Aerofilatelia

VII SAMOLOTOWE MISTRZOSTWA POLSKI Vi KATOWICACH 1961 r.

Po ukazaniu się Specjalizowanego Katalogu Znaków PoczMwych Ziem Polskich 1981, któ-ry po raz pierwszy obejmuje kompleksową specyfikację polskich walorów lotniczych, otrzymuję dość często listy z prośbę o szerszą informację o niektórych pozycjach. W zasa-dzie staram sig odpowiadać każdemu bezpo-średnio. W jednym przypadku otrzymałem kilka zapytali na ten sam temat, a mianowi cle, jak to byto z pocztą pamiątkową z okazji VII Samolotowych Mistrzostw Polski w Kato-wicach? Na jakiej trasie przewieziono listy opłacone dodatkowo specjalnym znaczkiem o nominale 2 zł i kto organizował loty?

Skąpa jest dokumentacja w tej sprawie.

Pamiątkowe znaczki wydane zostały przez organizatorów VII Samolotowych Mistrzostw Polski w porozumieniu z Okręgową Dyrekcją Poczty w Katowicach. Daty specjalnych lo-tów nie byty uprzednio ogłoszone. Pamiątko-wą pocztę przewieziono na trasie Katowice —Warszawa, i to podobno w dniach 7.-10 łE 1961 r. Znane mi są przesyłki z dni nadania 7, g 110 września 1961 r.

Pamiątkowe, nieoficjalne znaczki lotnicze o nominale 2 zl naklejane na listy kasowane były w dniach Mistrzostw stemplem ze siki-cern samolotu i huty, otoczonym napisem: VII SAMOLOTOWE MISTRZOSTWA POL-SKI W KATOWICACH 2-60 IX61. Te stem-ple odbijano w 3 kolorach: fioletowym, ce-glastym i zielonym.

Z tej imprezy znane są listy zwykłe i pole-cone. Rzadkie są listy polecone zagraniczne i listy z winietkami ciętymi. Brak informacji odnośnie liczby przewiezionych przesyłek.

F.B.

010BLI\V 0/CI 'ZNACZKÓW POLSKICH'

N zamiesi W Poczta Polska wydała w dniu 25 marca

1981 r. serię znaczków wraz z blokiem pn. „Sport balonowy". Jednym z bohaterów pol-skich wyczynów w sporcie balonowym był pilot porucznik Władysław Wysocki, którego nazwisko zostało umieszczone dwukrotnie na maczkach tej serii: raz na znaczku za 8 al, drugi raz — na bloku.

Każdy, kto bliżej zapozna się ze maczkami z serii „Sport balonowy" zauważy zapewne, że litera inicjałowa imienia przy nazwisku Wysockiego inna jest na znaczku wartości 6 at, a inna na bloku. W pierwszym przy-padku na oznaczenie imienia pilota wyzie-poje litera „N", natomiast w drugim — lite-ra „W". Prawidłowy jest inicjał imienia Wy-sockiego na bloku: litera „W" jako skrót od imienia ‚Władysław": Natomiast na' znaczku o nominale 6 71 popełniono błąd w inicjale

Jak doszło do powstania tego błędu? Zwra-camy się w tej sprawie do p...Ryszarda Du-dalekiego, autora projektów wyżej „wymie-nionej emisji:

„Informacje o Wysockim tamenpnąłem z Wielkiej Encyklopedii Powszechnej PWN. W „ czwartym tomie encyklopedii w haśle soordon Bennetta zawody» przy nazwisku Wysockiego podany jest inicjał imienia .1.6»:. A zatem w swoim projekcie znaczka papetni-

c.d. na str. 85

SPROSTOWANIE W artykule „Kilka refleksji m temat jednego

nr Zjazdu" < 1, str, 7) mylnie POdaligmY imię i nazwisko kol. Adolfa Halamy — wiceprezesa

niCzy Oliccro gicHILal.ak,0-

I ala.

telników p.epraszamei

95

ext. ze str. 55

Sem ten błąd w ślad za encyklopedią. Właści-we imię Wysockiego jest bowiem «Władys-ławo.

O tym, jakie imię nasil por. Wysocki do-wiedziałem się dopiero, kiedy druk znaczka za 6 zł był już znacznie zaawansowany —mówi dalej p. Dudzicki — i praktycznie nie było żadnej możliwości wprowadzenia odpo-wiedniej poprawki. Projekty znaczków zo-stały zaakceptowane przez Komisję Oceny. Nikt nie zwrócił uwagi na ten szczegół, że skrót imienia Wysockiego jest błędny. Nato-miast zaistniała możliwos6 wprowadzenia zmiany w projekcie bloku, z czego też sko-rzystałem. Dlatego blok -jest bez blędu, nato-miast znaczki poszły W świat z blędern".

BrOninsw Beniowski

WEP. T. ł. s 325.

GPOLONICA w ZSRR

Na podstawie zamówienia Ministerstwa Łączności ZSRR z dnia 9.X.81 weszła do obie-gu koperta poświęcona F. Dzierżyńskiemu. Jest to całostka — koperta poczty zwyklej z wydrukowanym standardowym makiem opłaty 4 kop. W części ilustracyjnej znajduje się popiersie Feliksa Dzierżyńskiego — rzeźba S. Wakara, pod nią gałązka wawrzynu i czer-wona- wstęga, obok napisy w języku biało-ruskim i rosyjskim (w tlurnaczeniu) „Pomnik F. E. Dzierżyńskiego. Obwód miński, rejon Stolbce, wieś Dzierżynowo".

Na podstawie zarządzenia Ministerstwa Łączności ZSRR z 10.311.1981 ukazała się ca-łostka poświęcona Elizie Orzeszkowej. Jest to koperta z wydrukowanym standardowym znaczkiem 4 kop. W części ilustracyjnej znajduje się pomnik pisarki w Grodnie (rzeż-ba R. Zericha), obok otwarta księga i gałązka wawrzynu. Na kopercie umieszczono także teksty w języku białoruskim i rosyjskim (w tłumaczeniu) „Grodno. Pomnik Elizie Orzesz-ka".

Z akacji XIV Kongresu Międzynarodowej umi Architektów, który w dniach od 15 do 21 czerw, ca ub., odbyt się w Warszawie — Poczto Związku Radzieckiego Wydała okolicznościowy znaczek poosiowy o wartości nominalnej 15 kop., przed-stawiający między innymi °tiaminy znak .Kon-gresu, którego autorem jest artysta plastyk An-drzej Zbrotek. ponadto wYdano równi« ozdobną kopertą PDC oraz okolicznościowy kasownik pocz-towy, który stosowany byt to maja ub.r.

Projektantem omawianego znaczka. koperty Wit. okolicznościowego kasownika jest artysta plastyk A. Szondsztein.

<wtocz)

notatki ze świata Niedobry PrzYkisd FIP

Wystawę „WIPA 81" propagowała poczta Austrii ładnym -blokiem. I jak to czasem by-wa, także ten blok wydany został z oryginal-nej kliszy w dwóch odmianach: jako czarno-, druk i jako -nowodruk. Obie te wersje, acz bez prawa frankatury, wydane -zostały za zgoda Dyrekcji Poczty Austriackiej. Nowo-druk bloku bez podanego nominału o nakła-dzie 60 000 sztuk sprzedawany -byt z biulety-nem (pismem oficjalnym Wystawy) za 100 szylingów. -Poza tym oficjalny nowodruk róż-ni się od bloku tym, że jest nie ząbkowany i błękit nieba między chmurami ma zabar-wienie czerwone.

Ale tych odmian byka mało dla organizato-rów jubileuszowego Kongresu FIP, bo wydru-kowali jeszcze blak winietkowy „WLPA 81"

fotografii bloku „WIPA 81", dodając pod winietką napis: 20 FIP KONGRESS.

Naturalnie ,,ta macha" spotkała się na Kon-'gresie FIP z ostrą krytyką ze strony poważ-nych filatelistów, co znalazło wyraz na la-. mach prasy fachowej. Redakcja pisma „Au-stria Philatelist" w nr 269 (sierpień ub.r.) relacjonując ten fakt, pisze:

„Niezrozumiale jest w tym przypadku dzia-łanie FIP, instytucji, która mieni Się czyści-cielem (Saubermacher der Philatelie) filate-listyki, gdy do swego biuletynu kongresowe-go dokłada wątpliwej wartości blok winiet-kowy. Co gorsza, że wielu nie zorientowa-nych filatelistów płaciło za te winietkę w czasie wystawy tyle, co za oficjalny nowo-druk. Dziś złorzeczą na inicjatorów tego po-mysłu".

Arka Noego

Pod takim tytułem prowadzi pismo DBZ (RFN) cykl artykułów (ukazało się ich już blisko 80) o okazach fauny na znaczkach ca-łego globu ziemskiego. Jest to pewnego ro-dzaju encyklopedia zwierząt poicgzanych na znaczkach pocztowych. -.

oi-ra

Adres RedakCji: W. Widok 22, 00-023 Warsza-wa, tel. 27-30-11. Redaguje zespól. Redaktor na-czelny, zorzy B. Rama. anykinow nie za-mówionych Redakcja nie zwraca. ~Ciszenia przyjmuje: Biuro Reklamy Pra.s0Wej 1 PrOpa-

Wayaew"a1; Egl Ilso?I'to Q APP..1505-(rId Warszawa, nr 1153-20e478-129-11. Cena ogloszen 20 21 za skowo w ogtoszentsch drobnych. Infor-macji o warunkach prenumeraty udzielani WsZystkle oddzIaly RSW „Prasa-Beią tka-Ruch" oraz Urzędy Pocztową. Naklad NOW. °wwie 3 1/3 ark, Format B5. Papier Wistr. V kl., 70 g, 10X1103. RSW ZW.. Oraz. W-wa, ul. Srebrna 10, zew. 113-300. Z-48 PL ISSN 0015-0975 INDEKS 351104

90