130 Dni w krainie ortografii

1

Teresa Kała, Jolanta Górnik

„Wyobraźnia jest ważniejsza od wiedzy."

Albert Einstein

2

Szanowna uczennico / Szanowny uczniu

Błędy są bardzo oryginalne. Wyróżniają Cię spośród tłumu. Może jest to

dla Ciebie jedyny sposób na to by się wyróżnić. Jeżeli w Twojej klasie jest 30

osób, to według statystyk 3-4 uczniów z takiej grupy może mieć kłopoty

podobne do Twoich. Pismo jest formą komunikowania się ludzi i jak w każdym

rodzaju komunikacji muszą istnieć pewne normy, których przestrzeganie jest

oznaką przynależności do grupy.

Jeśli na swojej drodze spotykasz przeszkodę to możesz : usiąść i płakać,

poczekać aż ktoś za Ciebie rozwiąże problem, albo samemu poszukać sposobów

usunięcia przeszkody. Ze swoimi problemami w czytaniu i pisaniu nie jesteś

sam / sama, możesz liczyć na pomoc rodziców, nauczycieli, możesz

uczestniczyć w grupie terapeutycznej. Gwarantuje Ci to prawo Rzeczpospolitej

Polskiej.

W swoim Rozporządzeniu z dn. 30.04 2007r. Minister Edukacji Narodowej

stwierdza, że :„ Uczniowie / Absolwenci ze specyficznymi trudnościami w

uczeniu się mają prawo przystąpić do sprawdzianu lub egzaminu

gimnazjalnego/maturalnego w warunkach i w formie dostosowanych do

indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia/absolwenta,

na podstawie opinii publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym

poradni specjalistycznej […]”.

Ważne jest też ile Ty sam / sama poświęcisz czasu i energii na pracę w tym

kierunku. Możesz zapytać : po co mam pracować ? Jeśli nie pielęgnujesz ogrodu

zarasta chwastami, jeśli nie płyniesz pod prąd, cofasz się – oto nasza odpowiedź,

prościej nie potrafimy.

Cała nauka szkolna opiera się na czytaniu i pisaniu, chociaż umiejętności te

nie są celem samym w sobie. Są kluczem do wiedzy, narzędziem

komunikowania się z innymi ludźmi. A książki i zeszyty to atrybuty ucznia. Z

roku na rok przybywa książek, wiadomości i materiału do opanowania a kiedyś

będzie egzamin............

Możesz siedzieć i nie robić nic, ale możesz też podjąć działanie.

Jeżeli w swoich pracach pisemnych popełniasz błędy, możesz wyruszyć z nami

w 130 dniową podróż w świat ortografii. Masz wybór, możesz z niego

skorzystać. ZAPRASZMY.

3

Częstochowa………………….

Kontrakt

Zawarty pomiędzy : …………………..……………, a ………………………………….

Podejmując z dniem ………………………. pracę samokształceniową nad

poprawą pisowni i znajomością zasad ortografii zobowiązuję się do :

Założenia zeszytu ćwiczeń.

Codziennej, systematycznej pracy według instrukcji zawartych

w przewodniku „130 dni w krainie ortografii” zwanym dalej

przewodnikiem.

Wypełniania każdego dnia o ustalonej porze jednego zadania z

przewodnika.

Przepisywania poleceń z przewodnika do zeszytu.

Comiesięcznych konsultacji w poradni w trakcie, których

przedstawię wykonaną pracę, podzielę się wątpliwościami i

sukcesami.

W przypadku braku zrozumienia polecenia lub jakichkolwiek innych

trudności skontaktuję się z osobą prowadzącą (tel. (034)361-94-34).

Przyjmując powyższe zobowiązania jestem świadomy/a, iż jest

to jeden z warunków uzyskania opinii o dostosowaniu wymogów

edukacyjnych i egzaminacyjnych. Zaniechanie pracy

samokształceniowej oznacza oprócz rezygnacji ze zmagania się ze

swoimi trudnościami w pisaniu także rezygnację z opinii.

4

Dzień pierwszy ( wpisz datę )……………… Kup zeszyt, i na pierwszej stronie wpisz swoje imię, nazwisko, szkołę do, której

chodzisz oraz tytuł: Zeszyt ćwiczeń ortograficznych.

Wybierz i wpisz jakiś aforyzm, cytat, przysłowie. Np. Jedna jaskółka wiosny nie

czyni.

Dzień drugi ……………… Weź do ręki słownik ortograficzny, przypomnij sobie reguły pisowni „ó”. Poniżej

przedstawiamy w postaci mapy myśli zasady pisowni „ó” – przerysuj tę mapę do

swojego zeszytu. Użyj koloru, różnych form zapisu, wielkości liter po to, by jak

najwięcej zapamiętać.

Ó

5

Dzień trzeci ……………… Zrób wycieczkę po mieszkaniu, postaraj się znaleźć przedmioty, w których nazwie jest

„ó”, zapisz ich nazwę i uzasadnij pisownię.

Np. nóż pióro

noże pierze

półka – wyraz do zapamiętania

temperówka – końcówka „ówka”

Niech tych wyrazów będzie 10 do 20

Dzień czwarty……………

Pomyśl o czynnościach, które wykonujesz codziennie ( czasowniki) zawierających

„ó”.

Np. wróciłem / am ( do domu)

skróciłem/ am ( drogę)

wyróżniłem / am ( swoją wiedzą)

pokłóciłem / am ( się z koleżanką)

Wypisz siedem innych czasowników i uzasadnij ich pisownię

Np. wróciłem skróciłem

wracać skracać

Dzień piąty ……………… Pomyśl o innych kategoriach: rośliny, zwierzęta, miasta, cechy, rzeczy. Postępując

analogicznie do zadania z dnia czwartego, wypisz po dwa wyrazy z „ó” z każdej

kategorii i uzasadnij ich pisownię.

roślina zwierzę miasto cecha rzecz inne

Dzień szósty ……………… Przepisz i postaraj się zapamiętać wyrazy z „ó” niewymiennym, które zamieszczamy

na kolejnej stronie w postaci mapy.

6

ptaki

mysikrólik

przepiórka

jaskółka

wróbel

sójka

zwierzęta

wiewiórka

żółw

królik

rzeczy

czółno

kłódka

ołówek

płótno

półka

wiór

włóczka

włócznia

natura

góra

rózga

źródło

rośliny

ogórek

róża

osoby

Józef

król

córka

tchórz

wróżka

stróż

wójt

OGÓŁ

czynności

kłócić cię

próbować

wtórować póty prócz

cechy

krótki

późny

próżny

równy

różny

żółty póki

mózg

skóra

chór

7

Dzień siódmy ……………… Przepisz w kolejności alfabetycznej do zeszytu wyrazy z listy z „ó” niewymiennym

( patrz dzień wczorajszy).

Dzień ósmy……………… Ułóż bajkę, opowiadanie, historyjkę używając wszystkich wyrazów z „ó”

niewymiennym.

Dzień dziewiąty……………… Wypisz wszystkie czasowniki, przymiotniki i rzeczowniki z listy wyrazów z „ó”

niewymiennym.

Utwórz czasowniki od przymiotników i rzeczowników ( o ile jest to możliwe

oczywiście ) np. tchórz – stchórzyć, próżny - próżnować

Dzień dziesiąty……………… Zrób rysunki do rzeczowników z listy wyrazów z „ó” niewymiennym.

Dzień jedenasty……………… Stwórz rodzinę wyrazów dla każdego przymiotnika z listy wyrazów z „ó”

niewymiennym.

np. krótki - skrót, skrócony, skrótowiec, przykrótki, za krotki, króciutki,

króciusieńki, najkrótszy, skracać………Wykonaj to w formie mapy pisząc na środku

wybrany przymiotnik a na rozchodzących się od środka promieniście ramionach wpisz

utworzone wyrazy należące do tej samej rodziny.

Dzień dwunasty……………… Poszukaj i wypisz jak najwięcej ( przynajmniej 13 ) powiedzonek, przysłów

zawierających wyrazy z listy np.`. Lepszy wróbel w garści niż gołąb na dachu.

Dzień trzynasty……………… Przygotuj słownik języka polskiego, słownik wyrazów obcych i encyklopedię.

Poszukaj definicji następujących wyrazów:

- wójt

- czółno

- włócznia

1. Przeczytaj pierwszą definicję.

2. Postaraj się ją zapamiętać.

3. Zakryj tekst i powtórz tę definicję z pamięci.

4. Jeśli nie udało Ci się zapamiętać przeczytaj definicję jeszcze raz.

5. Upewnij się, że dobrze zapamiętałeś treść i pisownię.

6. Zapisz tekst.

7. Porównaj z oryginałem.

8. Zwróć uwagę na poprawność ortograficzną, jeśli są błędy, popraw je.

9. Napisz tekst jeszcze raz poprawnie.

Postępuj w podobny sposób z dwoma pozostałymi definicjami.

8

Dzień czternasty……………… Postępując podobnie jak wczoraj, zapisz definicje wyrazów:

- póki

- póty

- prócz

- mysikrólik

- mózg






6. Zapisz tekst.





Dzień piętnasty……………… Wypisz wszystkie nazwiska swoich kolegów i koleżanek z klasy. Spróbuj niezależnie

od płci od każdego nazwiska utworzyć formę „panieńską” i napisać ją obok np. Zych-

Zychówna.

Z pewnością nie zawsze będzie to łatwe, czy wręcz, możliwe. Postaraj się być

pomimo tego twórczym. Niech Twój słuch, intuicja, wiedza i mądrość będą Twoimi

przewodnikami.

Dzień szesnasty……………… Weź do ręki mapę fizyczną Polski, odszukaj i wypisz nazwy miast kończące się na

„ów” Zapisz przynajmniej 10 nazw i podkreśl końcówkę „ów”

Dzień siedemnasty ……………… Odmień przez przypadki rzeczowniki : koty, kwiaty, grzyby, domy.

Mianownik: kto? co?

Dopełniacz: kogo? czego?

Celownik: komu? czemu?

Biernik: kogo? co?

Narzędnik: z kim? z czym?

Miejscownik : o kim? o czym?

Wołacz: o!

W którym przypadku występuje końcówka „- ów”?

Postaraj się sformułować zasadę, zapisz ją.

Dzień osiemnasty ……………… Dokończ zdania wykorzystując rzeczowniki kończące się na „ów”.

9

Na ulicy widziałem/ am ……………..

Słyszałem/am śpiew………………….

Lubię smak świeżych…………………

Lubię głaskać sierść…………………..

Lubię zapach wiosennych…………….

Boję się ……………………….

Złości mnie…………………….

Cieszy mnie widok…………….

Smuci mnie, gdy……………….

Dzień dziewiętnasty ……………… Odgadnij hasła

1. Narzędzie fryzjera do skręcania loków.

2. Miejsce w szkole, gdzie można zjeść obiad.

3. Inaczej zabawa taneczna.

4. Miejsce spotkań harcerzy.

5. Na 100 dni przed maturą.

6. Teczka na akta.

7. Szkoła podstawowa.

8. Część oka.

Dzień dwudziesty ……………… Ułóż własną krzyżówkę z wykorzystaniem wyrazów zakończonych na „ówka”.

Postaraj się znaleźć przynajmniej 10 takich wyrazów, utwórz do nich hasła i narysuj

diagram krzyżówki.

Dzień dwudziesty pierwszy ……………… Przygotuj dużą kartkę. Wypisz wyrazy, wyjątki pisowni „ó” : skuwka, zasuwka,

wsuwka, odkuwka. Nie powinno sprawić Ci to trudności, jest ich niewiele.

Powieś tę listę w widocznym miejscu w swoim pokoju na tydzień, przyglądaj im się

codziennie.

10

Dzień dwudziesty drugi ……………… Przeczytaj tekst Desideraty i wybierz wyrazy z „ó”.

Przepisz je do swojego zeszytu, wyjaśnij ich pisownię.

DESIDERATA

Krocz spokojnie wśród zgiełku i pośpiechu - pamiętaj, jaki pokój może być w ciszy. Tak dalece, jak to możliwe, nie wyrzekając się siebie, bądź w

dobrych stosunkach z innymi ludźmi. Prawdę swą głoś spokojnie i jasno, słuchaj też tego, co mówią inni, nawet głupcy i ignoranci, oni też mają

swoją opowieść.

Unikaj głośnych i napastliwych, są udręką ducha. Jeśli porównujesz się z innymi, możesz stać się próżny lub zgorzkniały, albowiem zawsze będą

lepsi i gorsi od Ciebie. Ciesz się zarówno swoimi osiągnięciami jak i planami.

Wykonuj z sercem swą pracę, jakkolwiek by była skromna. Jest ona trwałą

wartością w zmiennych kolejach losu. Zachowaj ostrożność w swych przedsięwzięciach - świat bowiem pełen jest oszustwa. Lecz niech Ci to nie

przesłania prawdziwej cnoty, wielu ludzi dąży do wzniosłych ideałów i

wszędzie życie pełne jest heroizmu.

Bądź sobą, a zwłaszcza nie zwalczaj uczuć: nie bądź cyniczny wobec miłości, albowiem w obliczu wszelkiej oschłości i rozczarowań jest ona

wieczna jak trawa.

Przyjmuj pogodnie to, co lata niosą, bez goryczy wyrzekając się przymiotów młodości. Rozwijaj siłę ducha, by w nagłym nieszczęściu

mogła być tarczą dla Ciebie. Lecz nie dręcz się tworami wyobraźni. Wiele obaw rodzi się ze znużenia i samotności. Obok zdrowej dyscypliny bądź

łagodny dla siebie.

Jesteś dzieckiem wszechświata, nie mniej niż gwiazdy i drzewa masz prawo być tutaj i czy Ci to jest dla Ciebie jasne czy nie, nie wątp, że

wszechświat jest taki, jaki być powinien.

Tak więc bądź w pokoju z Bogiem, cokolwiek myślisz o jego istnieniu i

czymkolwiek się zajmujesz i jakiekolwiek są Twoje pragnienia: w zgiełku ulicznym, w zamęcie życia zachowaj pokój ze swą duszą.

Z całym swym zakłamaniem, znojem i rozwianymi marzeniami ciągle

jeszcze ten świat jest piękny. Bądź uważny, staraj się być szczęśliwy.

Note: Tekst ten znany jest szeroko jako anonim znaleziony w starym kościele w Baltimore w 1692. W rzeczywistości został on napisany w 1927

przez Maxa Ehrmanna (1872+1945).

11

Dzień dwudziesty trzeci ……………… Poproś kogoś o podyktowanie Ci tekstu dyktanda.

Podkreśl wyrazy z „ó” i sprawdź czy zapisałeś /aś je poprawnie.

Krótki kurs ortografii,

po którym wiele potrafisz

napisać trudnych wyrazów,

może nie od razu.

Na lekcjach matematyki

nie przydarzą ci się byki,

gdy nauczyciel podyktuje:

trójkąt, równoległa, równanie,

kąt półpełny, współrzędne…..

łatwe pisanie.

Na biologii napiszesz bez trwogi:

mózg, skóra, sójka,

mysikrólik, żółw, jaskółka.

Twego sąsiada córka

dorzuci jak wróci – wiewiórka.

Na geografii

błąd się nie trafi,

gdy nauczyciel podyktuje:

równik, południk, Antarktyda.

Wszystko łatwe Ci się wyda.

Północ, Wschód, Himalaje

banalnym się wydaje.

Chemia kłopotów Ci nie sprawi,

gdy w twej głowie się pojawi

reguł i zasad przypomnienie

łatwo napiszesz: równanie, wzór,

sód, , żelazo, hel, ,chlorek ,

krzem, ałun, ruten, fluorek.

Nic Cię później nie zaskoczy,

gdy ujrzysz na własne oczy:

Mojżesz, kształt, piegża,

pszczoła, rzeka, pszenica -

wyraźna różnica.

Nie jest łatwo królu złoty,

wziąć się musisz do roboty

i powtórzyć reguł mnóstwo,

by nie wystąpiło oszustwo.

Trenować ich używanie przez

pisanie, pisanie, pisanie.

Ponoć wiara czyni cuda.

12

Wierzymy, że to ci się uda!

Czas już kończyć ten potok słów,

zabrakło częstochowskich rymów.

Dzień dwudziesty czwarty ……………… Weź do ręki słownik ortograficzny, przypomnij sobie reguły pisowni „u” i przedstaw

je w postaci mapy myśli.

u

13

Dzień dwudziesty piąty……………… Do każdej z liter alfabetu dopisz czasownik rozpoczynający się na daną literę

np.

a – akceptować

b – budować

c - całować

d – drażnić

e – ewakuować

f -

g

h

i

j

k

l

ł

m

n

o

p

r

s

t

u

w

z

ż

zadanie:

1. Odmień wszystkie czasowniki przez osoby w liczbie pojedynczej czasu

teraźniejszego.

2. Sprawdź na czym polega różnica w zapisie odmienionego czasownika w pierwszej

i trzeciej osobie.

3. Zapisz tę różnicę.

Dzień dwudziesty szósty………. Przepisz do zeszytu, połącz liniami w pary:

- un mal

- ulec opiek

- uchna szpik

- utki chudzi

- uch brz

- uszek kopci

- us wiar

Zapisz powstałe wyrazy.

Możliwe są różne kombinacje, możesz utworzyć więcej niż 8 wyrazów.

14

Dzień dwudziesty siódmy………. Wyrazy z dnia wczorajszego odmień przez przypadki

np.

Mianownik – wirus

Dopełniacz - wirusa

Celownik - wirusowi

Biernik - wirusa

Narzędnik- wirusem

Miejscownik - wirusie

Wołacz - wirus

Dzień dwudziesty ósmy………. Napisz według kolejności alfabetycznej listę przymiotników i przysłówków np.

A – ambitny

B – biedny

C – cicho

D -

Itd.

Od każdego z tych wyrazów, spróbuj utworzyć zdrobnienie poprzez dodanie jednej z

końcówek - utki, - utka, - utko

Nie zawsze będzie to możliwe, sprawdź w słowniku poprawnej polszczyzny. Zapisz

powstałe formy.

Dzień dwudziesty dziewiąty………. Przepisz do zeszytu i połącz liniami w pary:

Stary człowiek rebus

Mały garnek wirus

Małe dziecko krokus

Stary, zasłużony żołnierz staruszek

Wywołuje chorobę maluch

Mały dzbanek garnuszek

Zagadka graficzna wiarus

Roślina ozdobna dzbanuszek

Dzień trzydziesty ………. Napisz maksymalną ilość wyrazów z zakończeniami:

-un -ulec -uchna -utki

15

Wyrazów z jakimi zakończeniami jest najwięcej ?

Dzień trzydziesty pierwszy ………. Napisz maksymalną ilość wyrazów z zakończeniami:

-unek -uch -uszek -us

Dzień trzydziesty drugi ………. Przygotuj dużą kartkę. Wypisz wyrazy – wyjątki od zasady, że na początku wyrazu

piszemy „u” – ów, ówczesny, ówdzie, ósmy, ósemka. Nie powinno sprawić Ci to

trudności, jest ich niewiele. Powieś tę listę w widocznym miejscu w swoim pokoju, na

tydzień, przyglądaj się tym wyrazom codziennie.

Dzień trzydziesty trzeci ………. Wypisz przynajmniej 20 wyrazów zakończonych na „u”. (uwzględnij różne formy

wyrazów) Określ przypadek, w którym występuje każdy wyraz. Których przypadków

jest najwięcej na Twojej liście? Czy zauważasz jakieś inne prawidłowości?

Dzień trzydziesty czwarty ………. Uzupełnij brakujące wyrazy w diagramie:

16

ptaki

mysikrólik

zwierzęta

wiewiórka

rzeczy

czółno

kłódka

ołówek

półka

wiór

włóczka

natura

góra

źródło

rośliny

róża

osoby

tchórz

wójt

OGÓŁ

czynności

mózg

chór

póki póty

17

Uzasadnij pisownię następujących wyrazów :

ból –

szóstka -

Rysiówna –

łóżko –

powtórka –

maluje -

żarówka –

malutki

piórko –

Kopciuszek

chłopców –

rózga –

tchórz –

twarogu -

Kraków

miód -

brzuszek -

Dzień trzydziesty piąty ………. Sprawdź swoją znajomość zasad pisowni „ó” i „u”. Jeśli to możliwe wydrukuj test

zamieszczony na kolejnych stronach i wypełnij go, jeśli nie jest to możliwe zapisz w

zeszycie poprawne odpowiedzi.

18

Podkreśl 3 właściwe odpowiedzi i podaj 3 przykłady, po jednym dla każdej litery

.......................................,......................................,.....................................

2. „ó” piszemy w zakończeniach wyrazów :

............... podaj przykład ............................................

............... podaj przykład ............................................

............... podaj przykład ............................................

...................................,.............................,.............................,.............................,

................................,.................................,.............................,..............................,.............................,

................................,.................................,.............................,..............................,.............................,

................................,.................................,..............................,.............................,.............................,

................................,.................................,..............................,..............................,............................,

4. „ó” nie piszemy na początku wyrazu z wyjątkiem

.............................................................

..............................................................

..............................................................

..............................................................

1. „ó” piszemy, gdy wymienia się na:

o

z

b

a

e

g

f

ż

h

k

y

3. Wypisz jak najwięcej wyrazów z „ ó” niewymiennym ..............................,..............................,............................,..............................,

.....................,........,..............................,............................,..............................,

..............................,..............................,............................,..............................,

..............................,..............................,............................,..............................,

..............................,..............................,............................,..............................,

19

5. „ó” nie występuje nigdy :

na początku wyrazu

na końcu wyrazu

Podkreśl właściwą odpowiedź.

6. „ó” piszemy w zakończeniach .............,...............,................, z wyjątkiem

wyrazów

...................................

...................................

...................................

................................... .

7 „u” piszemy zawsze na .................. wyrazu

Przykład :....................................

8. „u” piszemy w zakończeniach rzeczowników (zdrabniających,

spieszczających oraz zgrubiałych)

.............podaj przykład.................................

.............podaj przykład.................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

9. mimo wymiany na o „u” piszemy w zakończeniach

czasowników..........................

Podaj przykład...............................................

20

Dzień trzydziesty szósty ………. Poproś kogoś o podyktowanie Ci tekstu dyktanda. Podkreśl wyrazy z „ó” i „u”,

sprawdź czy napisałeś / aś je poprawnie.

Dyktando

Chcesz mieć szóstkę z ortografii?

Więc sam uwierz, że potrafisz.

Z wyrazów do zapamiętania

bez jąknięcia i wahania

wnet wyliczysz po kolei:

chór, mózg, prócz, wiewiórka

mysikrólik, próżny, córka.

Skuwka, wsuwka i zasuwka,

opiekunka, kłótnia, krówka.

Nie jest łatwo hej kolego,

gdy wyrazów całe mrowie.

Nic to przecież ty dasz radę,

tylko bardzo proszę powiedz

jak napisać: rząd, rzecz, rzeka,

jak pszenica, Mojżesz, rzepak

a jak burza czy nietoperz.

Wiem, wciąż trzeba tu uważać.

Znać zasady, je powtarzać.

Jest to bardzo ciężka praca,

ale uwierz się opłaca.

I już teraz wiesz dlaczego

Możesz chełpić się kolego,

że ciąg dalszy trudnych słów

sam wyliczysz tutaj znów,

więc do dzieła : błahy, chować,

bochen, humor, abstrahować,

chałka, chęć, wehikuł, buhaj.

Wiesz już ?

Jeśli nie posłuchaj,

całe mnóstwo tych wyrazów

po kolei, nie od razu

zapamiętasz.

21

Dzień trzydziesty siódmy ………. Weź do ręki słownik ortograficzny, przypomnij sobie reguły pisowni „rz” i zapisz je w

postaci mapy myśli.

rz

22

Dzień trzydziesty ósmy ………. Wyjdź przed swój dom, rozejrzyj się ( a swoją drogą, dlaczego rozejrzyj się piszemy

przez „rz”?). Znajdź w swoim otoczeniu 20 wyrazów z „rz”, zapisz je i uzasadnij ich

pisownię.

Jeżeli podczas pisania zdarzy Ci się popełnić błąd - zamaż go!!!!!!!!

Lepiej, żebyś tego nie widział i nie zapamiętał błędnej pisowni. 1.

2.

.

.

20.

Dzień trzydziesty dziewiąty ………. Przepisz wyrazy z listy wyrazów z „rz” niewymiennym w środku wyrazu.

Podkreśl wszystkie rzeczowniki, policz ile ich jest .

23

jerzyk

jarzębina gorzelnia

k J

kojarzyć

korzyść

korzeń

j J

jarzmo

jarząbek

jarzyć się

jarzyna

g G

b B

burza

barbarzyńca

bierzmowanie

m

B

mierzeja

macierzanka

barbarzyńca

mierzwa

Murzyn

n B

narzędzie

narząd

barbarzyńca

o B

odurzyć

obwarzanek

orzech

zmierzch

zorza

zrzęda

zwierze

t B

towarzysz

tarzać się

świerzb

ś B

świerzb

p B

porządek

pierzchnąć

obwarzanek

przyrząd

przymierze

porzeczka

u

U

U

U

B

urządzenie

uderzyć

z

U

U

U

B

zdarzenie

zawrzeć

zderzenie

w

U

U

U

B

wierzch

warzywa

wierzba

wierzgać

wydarzenie

24

Dzień czterdziesty……. Z listy wyrazów z „rz” niewymiennym w środku wypisz czasowniki. Od pozostałych

wyrazów z listy (rzeczowniki) postaraj się także utworzyć czasowniki np. zrzęda

zrzędzić.

Nam udało się znaleźć 25 czasowników, wierzymy, że Tobie uda się więcej.

Dzień czterdziesty pierwszy……. Zapisz w formie mapy rodzinę wyrazów pochodzących od słowa burza. Napisz na

środku kartki słowo burza a na rozchodzących się od środka promieniście ramionach

wpisuj utworzone wyrazy należące do tej samej rodziny.

Dodawaj przedrostki, zmieniaj końcówki, twórz przymiotniki, czasowniki,

przysłówki, stopniuj je. Baw się słowem.

Podobnie postępuj z wyrazami wierzch i korzyść.

Dzień czterdziesty drugi……. Utwórz około 30 przymiotników od wyrazów z listy wyrazów z „rz” niewymiennym

w środku.

Dzień czterdziesty trzeci ……

Przygotuj słownik języka polskiego, słownik wyrazów obcych i encyklopedię.

Poszukaj definicji następujących wyrazów:

- mierzeja

- barbarzyńca

- jarzmo

- świerzb

- przymierze






6. Zapisz tekst.




Postępuj w podobny sposób z pozostałymi definicjami.

Dzień czterdziesty czwarty …… Pogrupuj wyrazy z listy wyrazów z „rz” niewymiennym w środku według kategorii:

- osoby

- zwierzęta

- rośliny

- czynności

- miejsca

Może uda Ci się stworzyć jakieś inne kategorie.

25

Dzień czterdziesty piąty…… Wykorzystując wszystkie wyrazy z listy z „rz” niewymiennym w środku, napisz list

do swojego kolegi o tym jak zamierzasz spędzić wakacje. Puść wodze fantazji.

Dzień czterdziesty szósty…… Aby jeszcze lepiej zapamiętać wyrazy z listy wyrazów z „rz” niewymiennym w

środku zrób do nich ilustracje i podpisz je.

Dzień czterdziesty siódmy…… Powróć do dnia czterdziestego czwartego i przyjrzyj się kategoriom, jakie utworzyłeś.

Zrób graficzną prezentację za pomocą metody mapy myśli wyrazów z „rz”

niewymiennym w środku. W centralnym punkcie kartki napisz „rz w środku wyrazu” i

narysuj 7 do 10 promieniście rozchodzących się linii oznaczających poszczególne

kategorie. Użyj kolorów, grafiki i fantazji.

Dzień czterdziesty ósmy… Z zamieszczonego niżej listu do tajemniczej Olimpii, od równie tajemniczego

Rzadkiego Zbigniewa wypisz wszystkie wyrazy z „rz” niewymiennym na początku

wyrazu. Na tym nie koniec zadania. Spróbuj ułożyć je w kolejności alfabetycznej tzn.

rzadki, rząd, rzec.......... ile jest tych wyrazów?

Wólka Dolna 8 07 09

Droga Olimpio

Na wstępie mojego listu chcę Cię serdecznie pozdrowić i zapytać dlaczego

tak rzadko do mnie piszesz? Nie znasz ostatnich wydarzeń związanych z moim

wyjazdem do Rzymu. Jak wiesz, Rzym to takie miasto we Włoszech nad rzeką

Tybr. Otóż wygrałem tygodniową wycieczkę autokarową do tego pięknego

miasta. Co by nie rzec, Rzym nie leży o rzut kamieniem od Rzeczpospolitej.

Podróż była długa, uciążliwa, ale nie całkiem nudna. Autokar był bez

klimatyzacji, a do mnie jak rzep do psiego ogona przyczepił się Zdzisław,

rzekomy mistrz gitary. Rzępolił całą drogę, tak, że puchły uszy. W autokarze

panował potworny upał, lał się z nas pot i rzęziliśmy z pragnienia. Odechciało

mi się całej tej wycieczki. Na szczęście Alpy powitały nas burzą i rzęsistym

deszczem. Rześkie powietrze orzeźwiło nas. Sąsiad był jednak nadal nudny jak

flaki z olejem rzepakowym. Na gitarze wygrywał jakieś rzewne kawałki.

Zasnąłem. Obudziłem się już we Włoszech. Tu dopiero był upał. Nie będę

opisywał całej drogi, bo mógłbym Cię zanudzić. Rzym nareszcie! Wieczne

Miasto, Głowa Świata. Zabytki, zabytki, muzea...... Tyle tu starych rzeczy,

rzeźb, budowli, że aż głowa pęka, wyskakują rzepki z kolan i oblewasz się

26

rzęsistym potem. Biegiem pokonujesz drogę z Forum Romanum do Koloseum,

żeby zdążyć przed wycieczką Japończyków z aparatami na karku.

Gladiator - to w tym miejscu Maximus walczył ze swoimi przeciwnikami,

znasz to ze scen filmu. To tutaj dokonywano rzezi chrześcijan - to wiesz z

historii. Wrażenie piorunujące. Byliśmy tak zmęczeni, że spaliśmy chodząc w

rzędzie noga w nogę.

Następny dzień zapowiadał się równie ciekawie. Bazylika Santa Pietra i

Kaplica Sykstyńska. Dokładną relację zdam Ci, kiedy wywołam zdjęcia. Jak

mówi przysłowie: „ W Rzymie być a papieża nie widzieć ” – w naszym

przypadku się to nie sprawdziło, oczywiście mieliśmy audiencję u papieża.

Rzesze wiernych, tłumy oczekujących na chwilę spotkania z Benedyktem XVI.

Już myślałem, że nigdy to nie nastąpi. Udało się. Stałem obok papieża. Mam to

na zdjęciu. Niesamowite przeżycie, po którym trudno wrócić do rzeczywistości.

A ta rzeczywistość to muzea, muzea, muzea............... Na szczęście wieczorem

muzea są zamknięte, za to otwierane są dyskoteki, ale o tym już potem jak się

spotkamy. Mam dla Ciebie prezent – rzemienne sandały i konia z rzędem temu,

kto powie mi co to jest rzeszoto. Chodzi mi ten wyraz po głowie od kilku dni.

Pozdrawiam Zbigniew Rzadki

Dzień czterdziesty dziewiąty…… Przepisz do zeszytu i przekreśl słowa, które nie pasują do listy:

córka – róża - stróż – wójt

orzech - zmierzch – zorza – zrzęda

jarzębina – wierzba – macierzanka – bierzmowanie

rzęsa – żuraw - rzędna – rząd

królik – jarząbek – tchórz – żmija – pióro

Rzym - gżegżółka – piegża – Mojżesz

kartkówka – makówka – skuwka - żarówka – parówka

Zrób sobie test : otwórz zeszyt na następnej stronie i spróbuj

wypisać wszystkie wyrazy z „rz” niewymiennym w środku

wyrazu, które zapamiętałeś z listy.

27

Klucz do testu

Jeśli zapamiętałeś:

35 – 44 – gratulujemy Ci znakomitej pamięci. Możesz zostać autorem książki pod

tytułem „ Sztuka zapamiętywania w trzy tygodnie” Jeśli się postarasz zyskasz sławę i

zbijesz na tym fortunę. Do dzieła !

25 – 45 – Świetnie! Niektóre wyrazy zapomniałeś, ale z pewnością przypomnisz je

sobie wtedy gdy trzeba będzie je napisać

15 – 25 – Ogólnie niezły wynik. Zastanów się dlaczego nie zapamiętałeś niektórych

wyrazów z listy. Może nie rozumiesz ich znaczenia, może ich nie lubisz, może masz z

nimi jakieś złe skojarzenia........Spróbuj jeszcze raz

0 – 15 – Popracuj nad swoją pamięcią i koniecznie ponów próbę

Dzień pięćdziesiąty…… Przed Tobą rysunek kwiatka „Dziewięciopłatka”. Wpisz w każdy płatek spółgłoskę

po której piszemy „rz”

B

28

Dzień pięćdziesiąty pierwszy…… Weź do ręki jakąś gazetę i z jej pierwszej lub ostatniej strony wypisz 10 – 15

wyrazów z „rz” po spółgłosce „p”. Udało się – prawda?

Dzień pięćdziesiąty drugi…… Wyjątkami od zasady, że po spółgłosce „p” piszemy „rz” są wyrazy

- pszenica

- pszczoła

- pszczelarz

- Pszczyna

Stwórz rebusy do każdego z tych wyrazów

Dzień pięćdziesiąty trzeci…… Z 7 strony swojej ulubionej lektury wybierz 10 wyrazów z „rz” po spółgłosce „b”.

Jeśli nie masz ulubionej lektury to sam zdecyduj jak wykonać to ćwiczenie.

Dzień pięćdziesiąty czwarty…… Jakie to wyrazy ?

zobraz

gyrbz

chażurze

akłóp

ókełow

dząr

kirzad

rykót

nieprzeczeza

wakrzypo

jamierze

gezrb

nieurządze

jażńprzy

kegóro

narzypie

ebrzaZ

ikdyzrb

ezrppiórka

29

aintkłó

wrząket

charzn

grzetnikoch

Dzień pięćdziesiąty piąty…… Sprawdź swoją pamięć : wypisz wyrazy - wyjątki od reguły, że „ó” piszemy

w zakończeniach „ówka”. Jest ich niewiele, nie zmęczysz się.

Dzień pięćdziesiąty szósty…… Pomyśl o wyrazach, które zawierają „rz” po spółgłosce „g”. Wypisz 10 takich

wyrazów

Dzień pięćdziesiąty siódmy…… Wyjątkami od zasady, że po spółgłosce „g” piszemy „rz” są wyrazy

- piegża

- gżegżółka

Znajdź fotografię tych ptaków i narysuj je w swoim ładnym zeszycie

Dzień pięćdziesiąty ósmy…… Poniżej przedstawiamy Ci listę wyrazów z „rz” na początku wyrazu , możesz

porównać, czy wszystkie udało Ci się wypisać z listu Zbigniewa do Olimpii

A - rzadko 1

Ą - rząd 1

E - rzec, rzecz, rzeczpospolita, rzeczywistość, rzeka,

rzekomy, rzemień,

rzemiosło, rzep, rzepa, rzepak, rzesza, rzeszoto,

rześki, rzetelny, rzewny, rzeź, rzeźba, rzeźwy,

rzeżucha 20

Ę – rzędna, rzępolić, rzęsa, rzęsisty, rzęzić 5

I - -------- 0

O – rzodkiewka 1

U – rzut 1

Y – Rzym

30

Zauważ, że „rz” na początku występuje tylko przed samogłoskami.

Ile razy „rz” występuje przed :

A Ą E Ę I O U Y

Dzień pięćdziesiąty dziewiąty……

Zrób graficzną prezentację za pomocą metody mapy myśli wyrazów z „rz”

niewymiennym na początku wyrazu. W centralnym punkcie kartki napisz „rz na

początku” i narysuj 7 do 10 promieniście rozchodzących się linii oznaczających

poszczególne kategorie. Użyj kolorów, grafiki i fantazji

Dzień sześćdziesiąty…… Wypisz 10 – 20 wyrazów z „rz” po spółgłosce „t”

Trzeba, abyś stworzył / a coś sam / a. Chwila gimnastyki – zapisz te wyrazy palcem

w powietrzu najpierw prawą ręką, następnie lewą. Jeśli masz ochotę sprawdź czy

potrafisz to wykonać nogą, obojętnie którą. / ukryj się, niech nikt Cię nie widzi /

Wypisz wszystkie przymiotniki z listy wyrazów „rz” na początku, jest ich sześć.

Utwórz od nich jakieś inne części mowy ( rzeczowniki, czasowniki, przysłówki,

imiesłowy.

Dzień sześćdziesiąty pierwszy…… Kategoria rzeczowniki – wypisz 15 rzeczowników, w których „rz” występuje po

spółgłosce „k”.

Słowo „rzut” ma liczną rodzinę wyrazów. Wypisz przynajmniej 15 wyrazów

należących do tej rodziny

Dzień sześćdziesiąty drugi…… Wyjątkami od zasady, że po spółgłosce „k” piszemy „rz” są wyrazy

- bukszpan

- kształt

- kszyk (ptak)

Napisz wyraz BUKSZPAN drukowanymi literami w swoim ładnym zeszycie i z tych

ośmiu liter stwórz przynamniej 17 nowych wyrazów

Napisz wyraz KSZTAŁT drukowanymi literami w swoim ładnym zeszycie i dopisz

wyrazy należącego tej samej rodziny, np. wykształcenie

Narysuj KSZYKA

31

Dzień sześćdziesiąty trzeci…… Kategoria rzeczowniki – wypisz 10, w których „rz” występuje po spółgłosce „d”.

Utwórz i zapisz rym do każdego z tych wyrazów.

„Rząd” także ma liczną rodzinę a nawet liczniejszą, wypisz przynajmniej 18 wyrazów

Dzień sześćdziesiąty czwarty Kategoria nazwiska – weź książkę telefoniczną ( jest tam dużo bohaterów) i wypisz 10

nazwisk rozpoczynających się na „chrz”

Jeśli nie ma 10 takich nazwisk to trudno, bądź twórczy – wymyśl

je ( „chrz” może występować w środku wyrazu).

Dzień sześćdziesiąty piąty……

Zdefiniuj pojęcia używając wyrazu „rzadki”, „rzadka”, „rzadkie”

- skansen

- rarytas

- biały kruk

- łysina

- półpłynny

- zaćmienie słońca

Dzień sześćdziesiąty szósty…… Napisz 10 wyrazów z „rz” po spółgłosce „j”

Wyjątkiem od zasady jest wyraz Mojżesz. Kim był Mojżesz, napisz krótkie

opowiadanie, użyj 200 słów.

Dzień sześćdziesiąty siódmy…… Na środku karki napisz wyraz „spojrzeć” i postaraj się utworzyć od niego jak

najwięcej wyrazów pokrewnych lub bliskoznacznych zawierających cząstkę

„- jrzeć” lub „ - jrzenie”

wyjrzeć

spojrzenie

spojrzeć

32

Spróbuj wypisać 10 do 20 określeń do słowa spojrzenie lub spojrzeć

np.

aksamitne spojrzenie

spojrzeć uważnie

krzywe spojrzenie

itp. .........

Dzień sześćdziesiąty ósmy…… Weź do ręki Słownik Języka Polskiego lub Słownik Ortograficzny i wypisz 10

wyrazów rozpoczynających się na „wrz-”( wrzesień, wrzos, wrzenie.....) oraz 10

zawierających w środku cząstkę „ -wrz-” ( zawrzało, powrzucać.....) Przy okazji

przyjrzyj się dokładnie słownikowi – to bardzo pożyteczne narzędzie, polecamy je

Twojej uwadze. Możesz tworzyć swój własny słownik. Odwróć swój ładny zeszyt do

góry nogami i na ostatniej stronie napisz Mój słownik. Od tej chwili wpisuj tam

wszystkie wyrazy, których pisowni jesteś pewien na 100%

Dzień sześćdziesiąty dziewiąty…… Przećwicz regułę, że w wyrazach z partykułą „że” piszemy „ż”, nawet jeśli występuje

ono po jednej z 9 spółgłosek, które tak bardzo polubiłeś np. także, zróbże, mówże,

dajże.......

Napisz 5 – 10 takich wyrazów. To nie jest zbyt wyczerpujące zadanie, więc

dodatkowo przeczytaj każdą definicję i zapisz ją z pamięci w swoim ładnym zeszycie

według instrukcji: .

1. Przeczytaj pierwszą definicję





6. Zapisz tekst.




Egzemplarz - jedna sztuka z grupy jednorodnych przedmiotów

Formularz- wzór, blankiet aktu urzędowego, podania lub innego dokumentu z

nadrukiem do wypełnienia

Herbarz - księga zawierająca zbiór i opis herbów i rodowodów szlachty

Są to wyrazy rozpoczynające listę wyrazów z „rz” na końcu

Dzień siedemdziesiąty…… Przećwicz regułę, że po przedrostkach „od –”, „ob.-” piszemy „ż”. Ponownie

skorzystaj ze Słownika Języka Polskiego lub Słownika Ortograficznego i wypisz 15

wyrazów rozpoczynających się przedrostkiem „od” np. odżałować i 15

33

rozpoczynających się przedrostkiem „ob.-” np. obżarstwo. Czy udało Ci się znaleźć

aż tyle wyrazów ? Od jakich wyrazów zostały utworzone te wyrazy które wypisałeś ?

odżałować – żałować, żal

odżegnywać - żegnać

Dzień siedemdziesiąty pierwszy…… Zapisz definicje według instrukcji:






6. Zapisz tekst.




Korytarz - wąskie, długie pomieszczenie, z którego prowadzą drzwi do

poszczególnych pokojów lub mieszkań


Lichtarz - podstawka służąca do osadzania świecy

Kałamarz - nieduże naczynie do atramentu

Preliminarz - plan finansowy jednostki budżetowej ustalający jej dochody i wydatki

bez wzajemnego ich bilansowania

Dzień siedemdziesiąty drugi…… Kolejny wyjątek od zasady, że „rz” piszemy po spółgłoskach…… no właśnie jakich?

Wypisz je.

W stopniu wyższym i najwyższym przymiotników nie piszemy „rz” po tych

spółgłoskach.

Utwórz wyższy i najwyższy stopień od przymiotników:

- dobry

- brzydki

- zdrowy

- mądry

- duży

- ładny

- szybki

- krótki

Podkreśl kolorem spółgłoski po których występuje „sz”

34

Dzień siedemdziesiąty trzeci…… Zapisz definicje według instrukcji:






6. Zapisz tekst.




Relikwiarz - sprzęt kościelny do przechowywania relikwii, wykonany zwykle ze

szlachetnych metali, kości słoniowej lub szkła, bogato zdobiony

Terminarz - plan, rozkład zajęć, czynności z określeniem czasu ich wykonania

Twarz- przednia strona głowy ludzkiej

Dzień siedemdziesiąty czwarty…… Wypisz 10 wyrazów, które mają zakończenie – mistrz i 10 z zakończeniem – mierz.

Kolejna porcja definicji - zapisz je według instrukcji:






6. Zapisz tekst.




Psałterz - zbiór psalmów wchodzących w skład Starego Testamentu; księga

zawierająca ten zbiór

Spichlerz – budynek przeznaczony do składania i przechowywania zapasów

żywnościowych, zwłaszcza zboża

Dzień siedemdziesiąty piąty…… Utwórz nazwy męskich zawodów lub form aktywności od wyrazów

- mur

- kosz

- siatka

- koło

- zbroja

- beton

- malować

- leczyć

35

- bramka

- kolej

- młyn

- stół

- komin

- rzeźba

- hotel

- wędka

- druk

- kwiat

- kafelki

- lastryko

- tynk

- posadzka

- piec

- garnek

- lalka

- marynarka

- kabaret

Dzień siedemdziesiąty szósty…… Wyjaśnij czym zajmują się poszczególne osoby:

- ludwisarz

- snycerz

- rymarz

- bednarz

- płatnerz

Dzień siedemdziesiąty siódmy…… Poproś kogoś o podyktowanie następujących definicji:

Ołtarz – miejsce składania ofiar kultowych znane prawie we wszystkich religiach,

pierwotnie w formie wzniesienia z ziemi, kamienia itp.; u chrześcijan: stół ofiarny

przeznaczony do odprawiania mszy, niekiedy z nastawą mieszczącą obraz lub rzeźbę

Wachlarz - 1.płaski, lekki przedmiot, najczęściej z tkaniny, piór, papieru, rozkładany

półkoliście w ręku, zwykle ozdobny, używany do chłodzenia się ruchem powietrza

2. ogon głuszca

Alkierz- 1 wysunięta narożna część budynku kryta osobnym dachem

2. dawniej boczny, mały pokój, służący zwykle za sypialnię

Moździerz - 1.naczynie kuchenne z tłuczkiem, najczęściej mosiężne, do ucierania na

miałki proszek cukru, wanilii, pieprzu itp.

2.działo o krótkiej gładkiej lufie zamocowanej na płycie, ładowane od wylotu,

strzelające stromym torem; dawniej: działo do wyrzucania pocisków kamiennych i

wybuchowych, używane często do strzelania na wiwat, na trwogę

Nietoperz - zwierze z rzędu drobnych ssaków mających zdolność latania za pomocą

błon lotnych rozpiętych pomiędzy kończynami przednimi, bokami ciała a kończynami

36

tylnymi i ogonem, prowadzących nocny i zmierzchowy tryb życia, odznaczających się

doskonale rozwiniętym zmysłem słuchu; większość gatunków jest owadożerna,

niektóre z nich (wampiry) żywią się krwią dużych ssaków; w Polsce występuje 20

gatunków objętych ochroną

Dzień siedemdziesiąty ósmy……

Egzemplarz

Formularz

Herbarz

Kalendarz

Kałamarz

Komentarz

Korytarz

Lichtarz

Ołtarz

Preliminarz

Relikwiarz

Terminarz

Twarz

Wachlarz

Alkierz

Kołnierz

Macierz

Moździerz

Nietoperz

Pacierz

Pęcherz

Perz

Pręgierz

Psałterz

Spichlerz

Talerz

Kurz

Piskorz

Tchórz

Węgorz

37

Podziel wcześniej przedstawione rzeczowniki według materiału, z którego mogą być

zrobione. Utwórz mapę myśli zawierające następujące ścieżki: coś z papieru, coś

tkanki żywej, coś z materiału, coś z drewna, coś z metalu. Może nie wszystkie Ci się

uda skategoryzować. Spróbuj.

Dzień siedemdziesiąty dziewiąty……

Napisz definicje według instrukcji:






6. Zapisz tekst.





Pęcherz - 1.wypełniona płynem wypukłość na ciele powstała wskutek oparzenia lub

odciśnięcia skóry

2.umięśniony, workowaty narząd wielu kręgowców stanowiący zbiornik moczu

3.wycięty i wysuszony zbiornik moczowy lub pławny zwierząt; błona tego narządu

używana do różnych celów.

Perz - roślina z rodziny traw występująca w 50 gatunkach, rośnie w strefie klimatu

umiarkowanego; w Polsce najbardziej pospolity jest perz właściwy, chwast polny i

ogrodowy, trudny do wytępienia ze względu na długie, podziemne rozłogi.

Pręgierz – w średniowiecznych miastach słup, przy którym wystawiano na widok

publiczny przestępców i wymierzano im karę, np. dokonywano chłosty dziś tylko w

znaczeniu przenośnym.

Piskorz – ryba z rodziny piskorzowatych, o ciele wydłużonym, giętkim, ubarwieniu

brunatnym o żółtawym odcieniu; żyje w zbiornikach słodkowodnych, płytkich,

zamulonych; w Polsce pospolita.

Tchórz – 1. człowiek łatwo ulegający uczuciu strachu i nie umiejący zapanować nad

nim, gdy zachodzi potrzeba działania.

2. ssak drapieżny z rodziny łasicowatych, o cennym, kasztanowym futrze; broni się

strzykaniem silnie cuchnącej wydzieliny; pospolity w Europie.

Węgorz - ryba z rodziny węgorzowatych, o bocznie spłaszczonym w części ogonowej

ciele, pokrytym bardzo drobną łuską osadzoną głęboko w skórze powleczonej śluzem,

ciemnooliwkowej na grzbiecie, szarobiałej na brzuchu; drapieżna, żyje w wodach

słodkich Europy oraz u wybrzeży Morza Śródziemnego i Bałtyckiego, na tarło podąża

do Morza Sargassowego; ceniona ze względu na mięso.

38

Dzień osiemdziesiąty………. Spójrz na listę wyrazów z „rz” na końcu i utwórz 9 pochodzących od nich

przymiotników np. tchórz - tchórzliwy i 6 czasowników np. kurz - kurzyć. Zapisz je

w swoim ładnym zeszycie

Dzień osiemdziesiąty pierwszy………. Wykonaj schematyczne rysunki do każdego z wyrazów z ‘rz” na końcu

Analogicznie do 79, zrób dyktando pamięciowe.

Komentarz – 1.przypisy do tekstu, do dzieła literackiego itp. o charakterze

historycznym, językowym itp., dodawane przez autora lub wydawcę

2.artykuł publicystyczny, wypowiedź omawiająca aktualne wydarzenia

3.uwagi, najczęściej krytyczne, wypowiadane o kimś, o czymś .

Pacierz - 1.modlitwa, zbiór modlitw

2.dawniej kręgosłup, krzyż.

Macierz - dawniej matka dziś tylko w znaczeniu przenośnym - ojczyzna.

Dzień osiemdziesiąty drugi………… Uzasadnij pisownij wyrazów z „rz”

Dobrze

Gorzko

Zanurzyć

Chrzan

Rzadki

Przetak

Korytarz

Krzywy

Przebój

Dojrzały

Rzeka

Grzyb

Brzuch

Talerz

Dworzec

Wrzesień

Drzazga

Twarz

Dzień osiemdziesiąty trzeci………….. Weź do ręki słownik ortograficzny, przypomnij sobie reguły pisowni „ż”. Poniżej

przedstawiamy w postaci mapy myśli zasady pisowni „ż” – przerysuj tę mapę do

swojego zeszytu. Użyj koloru, różnych form zapisu, wielkości liter po to, by jak

najwięcej zapamiętać.

39

ż

40

Wpisz spółgłoski na które wymienia się „ż”

Otwórz jakąkolwiek książkę na 14 stronie i wypisz wszystkie wyrazy z „ż”. Czy są

wśród z nich wyrazy, w których pisowni ma zastosowanie reguła, że „ż” piszemy gdy

w innych formach tego wyrazu lub w wyrazach pokrewnych wymienia się na g, s, z,

dz, ź, h

Dzień osiemdziesiąty czwarty………. Niewiele jest wyrazów w których „ż” wymienia się na „h” dlatego na początek

proponujemy Ci poćwiczenie tej właśnie zasady. Masz możliwość sprawdzić swoje

kompetencje w zakresie poszukiwania źródeł informacji – znajdź takie wyrazy

Włącz stoper i wpisz w rubryki słowa rozpoczynające się na „ż” Jesteśmy ciekawe ile

czasu zajęło Ci wykonanie tego zadania i czy wypełniłeś wszystkie rubryki. Sprawdź

poprawność pisowni.

miejsce miasto roślina zwierze czynność część

ciała

rzecz osoba cecha sport

Dzień osiemdziesiąty piąty………… Równie niewiele jak wyrazów z „ż” wymieniających się na „h” jest takich, w których

„ż” wymienia się na „dz”. Dlatego w drugiej kolejności proponujemy Ci stworzenie

listy tych właśnie wyrazów. Wyszukaj i wypisz 4 takie wyrazy.

Dzień osiemdziesiąty szósty……….. W tekście na następnej stronie są przynajmniej dwa wyrazy, w których „ż” wymienia

się na ź i 2 w których „ż” wymienia się na „g”. Znajdź je. A może ktoś podyktuje Ci

ten tekst? Jeśli nikogo takiego nie ma to spróbuj go nagrać na taśmę magnetofonową,

MP3. Słuchaj i pisz. dyktando

Ortografia to trudna sztuka,

sposobów na nią każdy szuka.

Ktoś powie wystarczy dużo czytać

by zapamiętać i już nie pytać:

G

41

jak się pisze: rzadki, mózg, rzecz, która,

stróż, rzemiosło, wspólna, góra,

córek, chór, żaden, podróżny,

prócz, Józefa, rzut, podróżny,

rząd, jaskółek i przepiórek,

rzeka, czółno, żółty, wiórek.

Ktoś inny ciężko haruje,

a i tak ma z dyktand dwóje.

Nawet, kiedy zna zasady

może nie dać sobie rady.

Jak napisać: huk, żuk, może

Święty Boże nie pomoże.

Henryk rzępoli na harmonii,

żółw wiewiórkę hardą goni.

Historyjka błaha,

ale jak się tu nie wahać ?

Wciąż trzeba korzystać ze słownika,

a czas szybko umyka.

Czy znając wszystkie trudne słowa,

reguły i wyjątki, bez problemu napiszę:

hejnał z wieży zakłócił ciszę

lub rozżarzona żarówka,

wehikuł, choinka, klasówka,

skojarzenia, mrożonka, gżegżółka,

ale to już inna półka.

Zrzędzę ?

Musi być jakaś metoda.

Przejrzysta jak źródlana woda.

Kto szuka ten przeważnie znajduje,

więc ja od dziś wakacji poszukuję.

Porównaj swój zapis z oryginałem, jeżeli zrobiłeś jakiś błąd, popraw,

zamaż go i zapisz poprawną wersję

Dzień osiemdziesiąty siódmy…… Dajemy Ci kilkanaście wyrazów : droga, księga, łgać, mózg, noga,

odwaga, pieróg, róg, sługa, stóg, twaróg, uwaga, waga Od każdego z wymienionych wyrazów można utworzyć nowy wyraz

z „ż”. Utwórz ich jak najwięcej. Spróbuj wypisać jeszcze 10 innych

wyrazów w których „ż” wymienia się na g.

42

Dzień osiemdziesiąty ósmy…… Poniżej 13 wyrazów z „ż”, które wymienia się na „s”. W jakich wyrazach ? Wpisz je.

bliżej, mężczyzna, niż, wyższy, zwyciężył, papież, księżniczka,

przewężenie, podwyżka, obniżka, wzwyż, wyżyna, niezwyciężony

Czy znasz inne wyrazy z „ż” wymieniającym się na s ?

Dzień osiemdziesiąty dziewiąty….. Uzupełnij wyrazy „rz” lub „ż” i uzasadnij ich pisownię.

Np. rożek – bo wymienia się na róg

pienię..ny - ..............................

..ąd -..............................

mosię..ny -...............................

bli..ej -...............................

zanu..enie -.............................

ro..ek -..............................

..odkiewka -..............................

wo..ę -..............................

dru..yna -..............................

podró.. -.............................

r..ysko -.............................

oran..ada -..............................

mę..czyzna -..............................

zegarmist.. -..............................

Dzień dziewięćdziesiąty……. Poćwicz zasadę : „ż” piszemy na początku wyrazu przed spółgłoską.

Żb

Żc

Żd

Żf

Żg

Żh

Żj

Żk

Żl

Żł

Żm

Żn

Żp

Żr

Żs

Żt

Żw

Żz

43

Dzień dziewięćdziesiąty pierwszy…………. Sprawdź swoją pamięć – wypisz wszystkie wyrazy rozpoczynające się od „rz”.

Ułóż 10 zdań, w których każdy wyraz rozpoczyna się na „ż” lub „rz”

Np.

Życiorys żaby rzekomo żyjącej w rzece......................

Dzień dziewięćdziesiąty drugi………… Wypisz 4 spółgłoski po, których piszemy „ż” i dodatkowo

6 wyrazów w których „ż” piszemy po „n”

Dzień dziewięćdziesiąty trzeci…. Otwórz Słownik i wyszukaj wszystkie wyrazy rozpoczynające się

cząstką „rż-” . Nie napracujesz się, gdyż jest ich niewiele.

Przeczytaj, zapamiętaj i zapisz z pamięci według instrukcji:






6. Zapisz tekst.





Małże – gromada mięczaków morskich i słodkowodnych

Małżowina uszna - część ucha zewnętrznego zbudowana z elastycznej chrząstki, u

ludzi mająca kształt nieforemnej muszli, u zwierząt, wydłużonego lejka

Małżeństwo - związek prawny mężczyzny i kobiety mający na celu utworzenie

rodziny

44

Dzień dziewięćdziesiąty czwarty………… Uzasadnij pisownię wyrazów z „ż”

Grożę

Można

Zwężę

Młodzież

Małżeństwo

Obrażać

Pieniążek

Oranżada

Bandaż

Rżysko

drużyna

Dzień dziewięćdziesiąty piaty………. Sprawdź swoją znajomość zasad pisowni „rz” i „ż”

45

10. „rz” piszemy kiedy, w wyrazach pokrewnych lub w innych

formach tego samego wyrazu wymienia się na :

h) z

i) g

j) r

k) s

l) o

m) w

n) l


Podaj przykład

.....................................................................................................................

................

11 „rz” piszemy po spółgłoskach :

Podaj spółgłoski Podaj przykład

...... ...........................................

...... ...........................................

...... ............................................

...... ............................................

....... ............................................

...... ............................................

...... ............................................

...... .............................................

...... .............................................

12 „rz” w zakończeniach wyrazów :

...........................

Podaj przykład.........................................................

............................

Podaj przykład..........................................................

14. „rz” piszemy w zakończeniach rzeczowników rodzaju męskiego

................podaj przykład........................

................podaj przykład........................

14. Z listy z „rz” do zapamiętania wypisz 10 wyrazów z „rz” na

początku i 10 wyrazów „rz” w środku wyrazu.

Na początku W środku

.............................. ..............................

.............................. ..............................

.............................. ..............................

.............................. ..............................

.............................. ...............................

.............................. ..............................

.............................. ..............................

.............................. ..............................

.............................. ..............................

............................... ..............................

46

15. „rz” piszemy po spółgłoskach, które wymieniłeś w zadaniu 11, z

wyjątkiem wyrazów:

............................,............................,............................,...............................

,

............................,............................,............................,...............................

,............................

16. W stopniu wyższym i najwyższym przymiotników:

piszemy rz

nie piszemy rz


Podaj przykład....................................................................

17. „ż” piszemy kiedy w wyrazach pokrewnych wymienia się na:

........ przykład...............................

........przykład.................................

........przykład.................................

........przykład...................................

........przykład..................................

........przykład....................................

18 „ż” piszemy po spółgłoskach :

...........podaj przykład.................................

...........podaj przykład.................................

...........podaj przykład.................................

...........podaj przykład................................

19. „ż” piszemy w wyrazach z partykułą .........

Podaj przykład .............................................

20. uzupełnij wyrazy „ż” lub „rz” i uzasadnij pisownię

pienię..ny - ..............................

..ąd -..............................

mosię..ny -...............................

bli..ej -...............................

zanu..enie -.............................

ro..ek -..............................

..odkiewka -..............................

wo..ę -..............................

dru..yna -..............................

podró.. -.............................

r..ysko -.............................

oran..ada -..............................

mę..czyzna -..............................

zegarmist.. -..............................

d..azga -..............................


Przykład :....................................

47

Dzień dziewięćdziesiąty szósty…….. Powtórz i zapisz w swoim ładnym zeszycie w formie mapy myśli zasady dotyczące

pisowni „ch” Poćwicz zasadę, że „ch” piszemy zawsze po spółgłosce „s” – wypisz 10

wyrazów rozpoczynających się na „sch-”

ch

48

Dzień dziewięćdziesiąty siódmy……….. Na górze kartki napisz wyraz SCHRYSTIANIZOWAĆ.

Z liter wchodzących w skład tego wyrazu postaraj się utworzyć jak najwięcej nowych

wyrazów (przynajmniej 33).

Dzień dziewięćdziesiąty ósmy………….. Poćwicz zasadę: „ch” piszemy, gdy wymienia się na „sz”.

W jakich innych formach wyrazów z poniższej listy lub w wyrazach pokrewnych

występuje „sz”? Wypisz je, z pewnością Ci się uda.

blacha -

brzuch -

cecha -

duch -

groch -

kożuch -

Lech -

łachy -

mucha -

orzech -

pazucha -

ropucha -

strach -

trochę -

uciecha -

wierzch -

zawierucha -

Dzień dziewięćdziesiąty dziewiąty…… Zajmijmy się wyjątkami od reguł pisowni „ch” :

w zakończeniach wyrazów zawsze piszemy ch z wyjątkiem wyrazu DRUH

„ch” zawsze piszemy przed spółgłoską z wyjątkiem wyrazów : HRABIA,

HRECZKA, DRUHNA, WAHNIĘCIE.

Napisz te pięć wyrazów na dużym arkuszu papieru i na tydzień przypnij do ściany w

jakimś widocznym miejscu w Twoim pokoju.

Wypisz 30 wyrazów kończących się na „ch” i określ jaką są częścią mowy.

Chb -

chc – chcę, chcieć, chciwość, chcenie,

chd-

chf -

chg -

chj -

chk -

chl – chlasnąć,

chł

chm

chn

chp

chr

49

chs

chś

cht

chw

chz

chź

Dzień setny…………… Poćwicz zasadę: w wyrazach rozpoczynających się od przedrostków „hiper”, „hydro”

piszemy „h”. Wypisz 5 takich wyrazów, które znasz i 10 takich, których znaczenia do

końca nie rozumiesz. Napisz ich definicje.

Dzień sto pierwszy……….. Poćwicz zasadę: w wyrazach rozpoczynających się od przedrostków

„hipo” piszemy „h” wypisanych niżej słowach ukrywają się inne – czasami dwu-,

czasami

W wypisanych niżej słowach ukrywają się inne – czasami dwu-, czasami trzy-, cztero-

, pięcioliterowe. Wykreśl niepotrzebne litery

Np. hipotetyczny

hipocentrum

hipochondryk

hipodrom

hipoglikemia

hipokryta

hipopotam

hipoteka

hipotensja

hipoteza

50

Dzień sto drugi……. Powtórz i zapisz w swoim ładnym zeszycie w formie mapy myśli zasady dotyczące

pisowni „h” .

h

51

„h” piszemy, gdy wymienia się na ........Wpisz 4 spółgłoski w płatki

kwiatka na następnej stronie. Następnie wypisz po 5 wyrazów

ilustrujących tę zasadę.

Dzień sto trzeci…………. Przeczytaj listę wyrazów „h”

ha !

habilitacja

habit

haczyk

haftka

hajduk

hak

hala

halabarda

Halina

halka

halibut

halucynacja

hałas

hałastra

hałda

hamak

hamulec

52

handel

hangar

Hania

hantle

hańba

haracz

harcerz

hardy

harem

harfa

harmider

harmonia

harmonogram

harówka

harpun

hartować

hasać

hasło

haszysz

haubica

haust

hazard

heban

hebel

hebrajski

heca

hedonizm

hegemonia

hej

hejnał

hejże

hektar

hel

Helena

helikopter

hełm

hematyt

hemoglobina

hemoroidy

hemoterapia

hen

henna

Henryk

53

herb

herbata

heretyk

hermetyczny

heroina

heroizm

herold

heros

herszt

het

hetera

hetman

hiacynt

hibernacja

hiena

hierarchia

hieroglif

higiena

himalaista

Hindus

hipika

hipis

hipnotyzer

hipochondryk

hipopotam

histamina

histeria

historia

Hiszpan

hit

hobby

hochsztapler

hocki - klocki

hodowla

hojny

hokeista

hokus - pokus

hol

Holender

holocen

holografia

holownik

hołd

54

hołota

hołubić

homar

homeostaza

homilia

honor

honorarium

hop

horda

hormon

horoskop

horror

hortensja

horyzont

hospicjum

hospitalizacja

hospitacja

hossa

hostia

hotel

hoży

huba

hufiec

huk

hulać

hulajnoga

hultaj

humanista

humor

huragan

hurtownia

husaria

huśtawka

hutnik

huzar

hybryda

hycel

hydraulik

hymn

55

Wyrazy z „h” na początku – wypisz wszystkie wyrazy mogące wchodzić w skład

kategorii OSOBY. Jest ich około 30.

Dzień sto czwarty……… Wykonaj podobne zadanie do tego jakie wykonałeś dnia poprzedniego, tym razem z

kategoriami ROŚLINY i ZWIERZĘTA

56

Dzień sto piąty…….. Utwórz mapę myśli dla wyrazów z „h”, gdzie głównymi ścieżkami będą kategorie:

osoby, rzeczy, zwierzęta, rośliny, miejsca, zajęcia, cechy charakteru i inne odkryte

przez Ciebie.

Dzień sto szósty…. Wpisz wyrazy opisujące różne rodzaje doznań zmysłowych.

wzrokowe słuchowe dotykowe węchowe smakowe

Żółty harmonijny ciężki Pachnący Gorzki

Sprawdź pisownię.

Dzień sto siódmy……. Uzupełnij rubryki wyrazami rozpoczynającymi się na „h”

państwo miasto roślina zwierze czynność rzeka rzecz osoba cecha sport

Dzień sto ósmy……… Przymiotniki z listy wyrazów z „rz” na początku – rzadki, rzeczywisty, rzekomy,

rześki, rzetelny, rzewny, rzeźwy, rzęsisty, dopasuj do rzeczowników z listy wyrazów

„h” na początku tworząc sensowne połączenia wyrazów – przynajmniej po 10 dla

każdego przymiotnika. Zapisz je. Np. rzekomy hipnotyzer , rzadki heroizm, rzetelny

hutnik………

Dzień sto dziewiąty………… Wybierz przymiotniki z listy wyrazów z „ó” niewymiennym i połącz je w sensowne

określenia z wyrazami z listy wyrazów z „h”. wykonaj je podobnie jak wykonałeś/aś

zadanie w dniu poprzednim.

57

Dzień sto dziesiąty……… Powróć do listy wyrazów z „h” , posegreguj je na różne części mowy: czasowniki,

przymiotniki, rzeczowniki.

Dzień sto jedenasty…… Połącz w pary przymiotniki z listy wyrazów z „h” z wyrazami z listy z „rz” na końcu

zestawienia te mają mieć jakiś sens. Pobaw się słowem.

Np. hałaśliwy tchórz

hiszpański kołnierz

historyczny ołtarz

58

harmonijny …..

Dzień sto dwunasty………

Z zamieszczonej listy najczęściej używanych wyrazów z „h” w środku wypisz

czasowniki i przymiotniki

abstrahować

alkohol

błahy

bohater

bohema

bohomaz

buhaj

czyhać

dysharmonijny

ekshumować

filharmonia

gehenna

graham

inhalacja

juhas

kontrahent

kurhan

maharadża

mahoń

moher

nahaj

nihilizm

ohydny

prehistoria

prohibicja

rehabilitacja

59

wahać się

wataha

wehikuł

czasowniki przymiotniki

Dzień sto trzynasty……….. Wróć do listy wyrazów z „h” w środku i policz ile razy „h” występuje jako :

druga litera Trzecia

litera

czwarta

litera

piąta litera szósta litera siódma litera

Ohyda Bohater

Błahy

alkohol

- abstrahować

Dzień sto czternasty……….. Uzasadnij pisownię wyrazów:

mucha –

strach -

grzech -

hiperbola -

wahać-

ucho –

chłopiec –

schron -

błahy -

druh -

hydroliza -

żuchwa -

chmura -

paluch -

histeria -

harfa -

wataha -

hydrosfera -

hipoteza -

huta -

chwila -

chmura -

zamach -

61

21. „ch” piszemy jeśli w innych formach wyrazu lub w

wyrazach pokrewnych odpowiada mu

dz

w

sz

cz

s

h

m.

Ź

Zi


Podaj przykład........................................

22. „ ch” piszemy po spółgłosce:

w

d

s

k

m.

Podkreśl właściwą odpowiedź

Podaj przykład......................................

23. „ch piszemy zawsze :

na początku wyrazu

w środku

na końcu


Podaj przykład.........................................

24 „h” piszemy gdy w innych formach wyrazu albo w

wyrazach pokrewnych odpowiada mu:

...................... podaj przykład........................................

.......................podaj przykład........................................

.......................podaj przykład.....................................

.......................podaj przykład...................................

25 „h” piszemy w rozpoczynających wyrazy cząstkach :

.....................podaj przykład...............................

.....................podaj przykład...............................

26. Podaj 11 wyrazów z „h” występującym przed

samogłoską na początku wyrazu :

.........................,.........................,...........................,......................,

.........................,.........................,...........................,......................,

.........................,.........................,............................

62

Dzień sto piętnasty……. Utwórz mapę myśli dotyczącą pisowni „nie” z różnymi częściami mowy i zapisz ją w

swoim zeszycie.

Dzień sto szesnasty Poćwicz zasadę mówiącą o tym, że „nie” z przymiotnikami i przysłówkami w stopniu

wyższym i najwyższym piszemy rozdzielnie – wykonaj stopniowanie i napisz każdy z

podanych przymiotników lub przysłówków z cząstką „nie”

Krótki

Późno

Próżny

Równy

Różny

Żółty

Rzadko

Rzęsisty

Burzliwy

63

Rzeźwy

Rześki

Rzetelny

Rzewny

Hojny

Hałaśliwy

Hardy

Hebrajski

Heroiczny

Dzień sto siedemnasty Zastanów się ! Jakiej zasady nie ćwiczyłeś / aś a uważasz, że

należałoby ją powtórzyć i utrwalić ? Możesz to teraz zrobić. Ponownie polecamy

Twojej uwadze Słownik Ortograficzny lub Słownik Języka Polskiego -

prawdopodobnie znajdziesz w nim wszystkie zasady pisowni. Nie przerażaj się, po

prostu wybierz jedną lub dwie, które wydają Ci się najistotniejsze ze względu na

rodzaj błędów jakie popełniasz. Zapisz je w zeszycie ćwiczeń. Masz dwa dni na

wykonanie tego zadania.

Dzień sto osiemnasty Kontynuacja pracy z dnia wczorajszego

Dzień sto dziewiętnasty Poćwicz zasadę mówiącą o tym, że przyimki z rzeczownikami piszemy rozdzielnie. Z

listy wyrazów z „ó” niewymiennym wypisz rzeczowniki i połącz je w mające sens

zestawienia z następującymi przyimkami : z, do, na, bez, za, pod, u, w, nad, od, po,

znad, poprzez, sprzed, zza.

Dzień sto dwudziesty Poćwicz zasadę mówiącą o tym, że przyimki z rzeczownikami piszemy rozdzielnie. Z

list wyrazów z „rz” niewymiennym wypisz rzeczowniki i połącz je w mające sens


znad, poprzez, sprzed, zza

Dzień sto dwudziesty pierwszy Poćwicz zasadę mówiącą o tym, że przyimki z rzeczownikami piszemy rozdzielnie. Z

listy wyrazów z „h” niewymiennym wypisz rzeczowniki i połącz je w mające sens



Dzień sto dwudziesty drugi Poćwicz zasadę mówiącą o tym że przyimki z przymiotnikami piszemy rozdzielnie. Z

listy wyrazów z „h” niewymiennym wypisz przymiotniki i połącz je w mające sens



64

Dzień sto dwudziesty trzeci Poćwicz zasadę mówiącą o tym że przyimki z przymiotnikami piszemy rozdzielnie. Z

list wyrazów z „rz” niewymiennym wypisz przymiotniki i połącz je w mające sens



Dzień sto dwudziesty czwarty Poćwicz zasadę mówiącą o tym że przyimki z przymiotnikami piszemy rozdzielnie. Z

listy wyrazów z „ó” niewymiennym wypisz przymiotniki i połącz je w mające sens



Dzień sto dwudziesty piąty Od każdej zasady są wyjątki. Podobnie tutaj od zasady mówiącej o tym, że przyimki z

rzeczownikami i przymiotnikami piszemy rozdzielnie jest kilka wyjątków. Pisownia

łączna niektórych wyrażeń przyimkowych została ustalona dłuższą tradycją i dziś ma

charakter zrostów. Oto przykłady:

Dopóty

Dopóki

Dotychczas

Dokoła dookoła

Donikąd

Naprzeciwko

Nadal

Nawet

Nazbyt

Natychmiast

Natomiast

Nawzajem

Nieomal

Oto

Otóż

Pomału

Pomaleńku

Pomalutku

Powolutku

Pospołu

Poniewczasie

Przeto

Wbrew

Wcale

Wówczas

Wtenczas

Wprzódy

65

Wpław

Wraz

Wkoło

Wpośród

Wprost

Wstecz

Wspak

Wzdłuż

Wzwyż

Wniwecz

Wręcz

Zgoła

Znienacka

Znów

Znowu

Zanadto

Zanim

Zawczasu

Zaraz

Zadość

Niespełna

Doprawdy

Naprawdę

Wprawdzie

Nadaremnie

Naumyślnie

Nazad

Naprzód

Naprędce

Nasamprzód

Naraz

Naówczas

Natenczas

Nareszcie

Nadto

Nadzwyczaj

Pojutrze

Powoli

Pokrótce

Przedwczoraj

Wszerz

Wpół

Zaledwie

66

Zarówno

Zapewne

Przepisz je do swojego zeszytu i nadto utwórz wyrażenia zawierające te przyimki np.

naprędce zrobione, niespełna rozumu, zanadto wymalowana……

Dzień sto dwudziesty szósty Wyszukaj wśród wyżej podanych wyrażeń takie które są zrostem przyimka z

rzeczownikiem. Zapisz je w swoim zeszycie ćwiczeń.

Dzień sto dwudziesty siódmy Poproś kogoś o podyktowanie Ci tekstu dyktanda. Podkreśl wszystkie trudne wyrazy i


Dyktando

Chcesz mieć szóstkę z ortografii ?

Więc sam uwierz, że potrafisz.

Z wyrazów do zapamiętania

bez jąknięcia i wahania

wnet wyliczysz po kolei:

chór, mózg, prócz, wiewiórka

mysikrólik, próżny, córka.

skuwka, wsuwka i zasuwka,

opiekunka, kłótnia, krówka.

Nie jest łatwo hej kolego,

gdy wyrazów całe mrowie.

Nic to przecież ty dasz radę,

tylko bardzo proszę powiedz

jak napisać: rząd, rzecz, rzeka,

jak pszenica, Mojżesz, rzepak

a jak burza czy nietoperz.

Wiem, wciąż trzeba tu uważać.

Znać zasady, je powtarzać.

Jest to bardzo ciężka praca,

ale uwierz to się opłaca.

I już teraz wiesz dlaczego

Możesz chełpić się kolego,

że ciąg dalszy trudnych słów

sam wyliczysz tutaj znów,

więc do dzieła : błahy, chować,

bochen, humor, abstrahować,

chałka, chęć, wehikuł, buhaj.

Wiesz już ?

67

Jeśli nie posłuchaj,

całe mnóstwo tych wyrazów

po kolei, nie od razu

zapamiętasz.

Dzień sto dwudziesty ósmy Poproś kogoś o podyktowanie Ci tekstu dyktanda. Podkreśl wszystkie trudne wyrazy i


"Arbuz" - Brzechwa Jan

Z owocarni arbuz leży

i złośliwie pestki szczerzy;

tu przygani, tam zaczepi.

"Już byś przestał gadać lepiej,

zamknij buzię, arbuzie!"

Ale arbuz jest uparty,

dalej sobie stroi żarty

i tak rzecze do moreli:

"Jeszcześmy się nie widzieli,

pani skąd jest?"

"Jestem Serbka..."

"Chociaż Serbka, ale cierpka!"

Wszystkich drażnią jego drwiny,

a on mówi do cytryny:

"Pani skąd jest?"

"Jestem Włoszka..."

"Chociaż Włoszka, ale gorzka!"

Gwałt się podniósł na wystawie:

"To zuchwalstwo! To bezprawie!

Zamknij buzię, arbuzie!"

Lecz on za nic ma owoce,

szczerzy pestki i chichoce.

Melon dość już miał arbuza,

krzyknął: "Głupiś! Szukasz guza!

Będziesz miał za swoje sprawki!"

Runął wprost na niego z szafki,

potem stoczył go za ladę

i tam zbił na marmoladę.

68

Dzień sto dwudziesty dziewiąty Poproś kogoś o podyktowanie Ci dowolnego tekstu z książki, czasopisma,

podręcznika szkolnego – 15 – 20 zdań. Sprawdź !Czy popełniłeś /aś jakieś błędy ?

Jeśli tak to ile i jakiego rodzaju – czy są to błędy w pisowni „ó” - „u”, „rz” - „ż”,

„ch” - „h” ?

Jeśli tak to cofnij się do dnia w którym utrwalałeś / aś zasady dotyczące

pisowni tych liter. Poświęć następne dwa dni na powtórkę.

Ponów próbę.

Jeśli jest to inny rodzaj błędów – skorzystaj ze Słownika Ortograficznego i

poświęć kolejne dwa dni na poznanie i utrwalenie zasady pisowni

wyrazu / ów, w których popełniłeś /aś błąd / błędy. Następnie ponów

próbę.

Jeśli nie popełniłeś / aś ani jednego błędu - BRAWO!!!!!!!

69

Dzień sto trzydziesty

Szanowny uczniu ! Masz przed sobą „kodeks ortograficzny”

Odpowiedz na pytania wpisując właściwe odpowiedzi. Za każdą prawidłową odpowiedź

otrzymasz punkt. Dodatkowo uzyskasz punkty za podanie przykładu. Natomiast za każdą

błędną odpowiedź będą odejmowane punkty karne. Maksymalna ilość punktów jaką możesz

uzyskać 262. Jedź ostrożnie !

Życzymy Ci miłej podróży !

1. „ó” piszemy, gdy wymienia się na:

o

z

b

a

e

g

f

ż

h

k

y

Podkreśl 3 właściwe odpowiedzi i podaj 3 przykłady, po jednym dla każdej litery

.......................................,......................................,.....................................

2. „ó” piszemy w zakończeniach wyrazów :

............... podaj przykład ............................................

............... podaj przykład ............................................

............... podaj przykład ............................................

3. Wypisz jak najwięcej wyrazów z „ ó” niewymiennym ..............................,..............................,............................,..........................,

..............................,..............................,............................,..........................,

..............................,..............................,............................,..........................,

..............................,..............................,............................,..........................,

..............................,..............................,…………………,……………..…,

…..,………………,

..............................,..............................,............................,...........................

...,

70

...............................,.............................,.............................,.............................,…………………,

...............................,.............................,.............................,.............................,............................,

...............................,.............................,.............................,.............................,...........................,.

..............................,.............................,.............................,..............................,............................,

…...........................,.............................,.............................,

4. „ó” nie piszemy na początku wyrazu z wyjątkiem

.............................................................

..............................................................

..............................................................

..............................................................

6. „ó” piszemy w zakończeniach wyrazów z wyjątkiem

...................................

...................................

...................................

……………………..

5. „ó” nie występuje nigdy :

na początku wyrazu

na końcu wyrazu


71


Przykład :....................................

8 „u” piszemy w zakończeniach rzeczowników (zdrabniających,

spieszczających oraz zgrubiałych)

.............podaj przykład.................................

.............podaj przykład.................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

.............podaj przykład..................................

9 mimo wymiany na o „u” piszemy w zakończeniach

czasowników..........................

Podaj przykład...............................................

72

10. „rz” piszemy kiedy, w wyrazach pokrewnych lub w innych

formach tego samego wyrazu wymienia się na :

a) z

b) g

c) r

d) s

e) o

f) w

g) l


Podaj przykład

.....................................................................................................................

................

11 „rz” piszemy po spółgłoskach :

Podaj spółgłoski Podaj przykład

...... ...........................................

...... ...........................................

...... ............................................

...... ............................................

....... ............................................

...... ............................................

...... ............................................

...... .............................................

...... .............................................

12 „rz” w zakończeniach wyrazów :

...........................

Podaj przykład.........................................................

............................

Podaj przykład..........................................................

13. „rz” piszemy w zakończeniach rzeczowników rodzaju męskiego

................podaj przykład........................

................podaj przykład........................

14. Z listy z „rz” do zapamiętania wypisz 10 wyrazów z „rz” na

początku i 10 wyrazów „rz” w środku wyrazu.

Na początku W środku

.............................. ..............................

.............................. ..............................

.............................. ..............................

.............................. ..............................

.............................. ...............................

.............................. ..............................

.............................. ..............................

.............................. ..............................

.............................. ..............................

............................... ..............................

73

15. „rz” piszemy po spółgłoskach, które wymieniłeś w zadaniu 11, z

wyjątkiem wyrazów:

............................,............................,............................,...............................

,

............................,............................,............................,...............................

,............................

16. W stopniu wyższym i najwyższym przymiotników:

piszemy rz

nie piszemy rz


Podaj przykład....................................................................

17. „ż” piszemy kiedy w wyrazach pokrewnych wymienia się na:

........ przykład...............................

........przykład.................................

........przykład.................................

........przykład...................................

........przykład..................................

........przykład....................................

18 „ż” piszemy po spółgłoskach :

...........podaj przykład.................................

...........podaj przykład.................................

...........podaj przykład.................................

...........podaj przykład................................

19. „ż” piszemy w wyrazach z partykułą .........

Podaj przykład .............................................

20. uzupełnij wyrazy „ż” lub „rz” i uzasadnij pisownię

pienię..ny - ..............................

..ąd -..............................

mosię..ny -...............................

bli..ej -...............................

zanu..enie -.............................

ro..ek -..............................

..odkiewka -..............................

wo..ę -..............................

dru..yna -..............................

podró.. -.............................

r..ysko -.............................

oran..ada -..............................

mę..czyzna -..............................

zegarmist.. -..............................

d..azga -..............................


Przykład :....................................

74

21. „ch” piszemy jeśli w innych formach wyrazu lub w

wyrazach pokrewnych odpowiada mu

dz

w

sz

cz

s

h

m.

Ź

Zi


Podaj przykład........................................

22. „ ch” piszemy po spółgłosce:

w

d

s

k

m.


Podaj przykład......................................

23. „ch piszemy zawsze :

na początku wyrazu

w środku

na końcu


Podaj przykład.........................................

24 „h” piszemy gdy w innych formach wyrazu albo w

wyrazach pokrewnych odpowiada mu:

...................... podaj przykład........................................

.......................podaj przykład........................................

.......................podaj przykład.....................................

.......................podaj przykład...................................

25 „h” piszemy w rozpoczynających wyrazy cząstkach :

.....................podaj przykład...............................

.....................podaj przykład...............................

26. Podaj 11 wyrazów z „h” występującym przed

samogłoską na początku wyrazu :

.........................,.........................,...........................,......................,

.........................,.........................,...........................,......................,

.........................,.........................,............................

75

27 „CH” piszemy zawsze na końcu wyrazu z wyjątkiem wyrazu :

.....................................

28 „nie” piszemy z :

razem / oddzielnie podaj przykład

rzeczownikami ................................... ....................................

czasownikami ................................... ....................................

przymiotnikami . .................................. ....................................

liczebnikami . .................................. ....................................

zaimkami . ................................. ....................................

imiesłowami

przymiotnikowymi

w znaczeniu przymiotników ................................. ....................................

przysłówkami

/utworzonymi od przymiotników/ ................................ ....................................

29 „nie” z przymiotnikami w stopniu wyższym i najwyższym piszemy :

razem

oddzielnie


Podaj przykład

stopień wyższy..........................................

stopień najwyższy.....................................

30. Cząstki -bym, -byś, -by piszemy łącznie :

z osobowymi formami czasowników

z bezosobowymi formami czasowników


Podaj przykład......................................................................

76

Zadanie Prawidłowe odpowiedzi i liczba punktów Punkty

1 a, o, e Otrzymujesz 1 punkt za podkreślenie kazde4j właściwej odpowiedzi

oraz jeden punkt za każdy przykład.

6

2 -ów, -ówka, -ówna

Otrzymujesz 1 punkt za wpisanie każdej końcówki i 1 punkt za każdy

przykład.

6

3 Chór, córka, czółno, góra, jaskółka, Józef, kłótnia, kłódka, król,

królik, krótki, mózg, mysikrólik, ogórek, ołówek, płótno, prócz,

półka, póki, póty, późno., próba, próżny, przepiórka, rózga, róża,

równy, różny, skóra, sójka, stróż, tchórz, wiewiórka, wiór,

włócznia, włókno, wróżka, wróbel, wójt, wtórny, żółty, żółw,

źródło.

Otrzymujesz 1 punkt za każdy podany wyraz z listy.

44

4 ów, ówczesny, ósmy (ósemka), ówdzie.

Otrzymujesz 1 punkt za każdą prawidłową odpowiedź.

4

5 na końcu wyrazu.

Otrzymujesz 1 punkt za prawidłową odpowiedź.

1

6 skuwka. zasuwka, wsuwka.

Otrzymujesz 1 punkt za każdą prawidłową odpowiedź.

3

7 na końcu.

Otrzymujesz 1 punkt za podana prawidłową odpowiedź i 1 punkt za

podanie przykładu.

2

8 -un, -unek, -unka, -uszek, -uszka, -uszko, -uś, -usia, -unia, -unio, -

uch, -ucha, -uchna, -uchny, -uni, -usi, -utki, -ulec

Otrzymujesz 1 punkt za podanie końcówki i 1 punkt za podanie

przykładu.

36

9 -uje

Otrzymujesz 1 punkt za podanie końcówki i1 punkt za podanie

przykładu.

2

10 r

Otrzymujesz 1 punkt za podkreślenie litery r i 1 punkt za podanie

przykładu.

2

11 p, b, d, t, k, g, w, j ch

Otrzymujesz 1 punk za podanie każdej spółgłoski, 1 za podanie

każdego przykładu.

18

12 -mistrz, -mierz

Otrzymujesz 1 punkt za podanie każdej końcówki i 1 za każdy

przykład.

4

13 -arz, -erz

Otrzymujesz 1 punkt za podanie każdej końcówki i 1 za każdy

przykład.

4

14 Rzadko, rzec, rzecz, rzeczpospolita, rzeczywistość, rzeka,

rzekomy, rzemień, rzemiosło, rzep, rzepa, rzepak, rzesza,

rzeszoto, rześki, rzetelny, rzewny, rzeź, rzeźba, rzeźwy, rzeżucha,

rzędna, rzępolić, rzęsa, rzęsisty, rzęzić, rzodkiewka, rzut, Rzym

Barbarzyńca, bierzmowanie, burza, gorzelnia, jarząbek,

20

77

jarzębiną, jarzmo, jarzyć, jarzyna, kojarzyć, korzeń, korzyść,

macierzanka, mierzeja, mierzwa, Murzyn, narządy, narzędzie,

narzekać, obwarzanek, odurzyć, orzech, mierznąć, porządek,

porzeczka, przymierze, przyrząd, świerzb, tarzać się, towarzysz,

uderzyć, urządzenie, warzywa, wierzba, wierzch, wierzgać,

wydarzenie, zarzewie, zdarzenie, zderzenie, zmierzch, zorza,

zrzęda, zwierze. Otrzymujesz po1 punkcie za każdy wyraz z listy rz na początku

wyrazu i rz w środku wyrazu. 15 pszenica, pszczoła, bukszpan, kształt, piegża, gżegżółka, Mojżesz,

kszyk, wszyscy

Otrzymujesz po1 punkcie za każdy wyraz z listy.

9

16 nie piszemy

Otrzymujesz 1 punk za właściwą odpowiedź i 1 punkt za podanie

przykładu.

2

17 g, s, z, ź, dz, h

Otrzymujesz 1 punkt za podanie spółgłoski i po 1 punkcie za każdy

przykład.

12

18 n, l, r, ł

Otrzymujesz 1 punkt za podanie spółgłoski i po 1 punkcie za każdy

przykład.

8

19 -że

Otrzymujesz 1 punkt za podanie prawidłowej odpowiedzi i 1 punk za

przykład.

2

20 pieniężny – ż, bo pieniądz,

rząd – niewymienne

mosiężny- ż, bo mosiądz

bliżej – ż, bo blisko

zanurzenie- rz, bo nurek

rożek- ż, bo róg

rzodkiewka – rz niewymienne

wożę – ż, bo wiózł

drużyna – ż, bo druh

podróż –ż, bo droga

rżysko -ż, bo po r

oranżada -ż, bo po n

mężczyzna- ż, bo męski

zegarmistrz – bo końcówka -mistrz

drzazga – rz bo po d

Otrzymujesz 1 punkt za każde poprawne użycie „rz” lub „ż” i 1

punkt za uzasadnienie pisowni.

30

21 sz

Otrzymujesz 1 punkt za poprawną odpowiedź 1 punkt za podanie

przykładu.

2

22 s


przykładu.

2

23 na końcu wyrazu 2

78


przykładu.

24 g, ż, dz, z


przykładu.

8

25 hiper-, hipo-


przykładu.

4

26 ha, habilitacja, habit, haczyk, haftka, hajduk, hak, hala,

halabarda, Halina, halka, halibut, halucynacja, hałas, hałastra,

hałda. Hamak, hamulec, handel, hangar, Hania, hantle, hańba,

haracz, harcerz, hardy, harem, harfa, harmider, harmonia,

harmonogram, harówka, harpun, hartować, hasać, hasło,

haszysz, haubica, haust, hazard, heban, hebel, hebrajski, heca,

hedonizm, hegemonia, hej, hejnał, hejże, hektar, hel, Helena,

helikopter, hełm, hematyt, hemoglobina, hemoroidy,

hemoterapia, hen, henna, Henryk, herb, herbata, heretyk,

hermetyczny, heroina, heroizm, herold, heros, herszt, het, hetera,

hetman, hiacynt, hibernacja, hiena, hierarchia, hieroglif, higiena,

himalaista, Hindus, hipika, hipis, hipnotyzer, hipochondryk,

hipopotam, histamina, histeria, historia, Hiszpan, hit, hobby,

hochsztapler, hocki – klocki, hodowla, hojny, hokeista, hokus –

pokus, hol, Holender, holocen, holografia, holownik, hołd, hołota,

hołubić, homar, homeostaza, homilia, honor, honorarium, hop,

horda, hormon, horoskop, horror, hortensja, horyzont,

hospicjum, hospitalizacja, hospitacja, hossa, hostia, hotel, hoży,

huba, hufiec, huk, hulać, hulajnoga, hultaj, humanista, humor,

huragan, hurtownia, husaria, huśtawka, hutnik, huzar, hybryda,

hycel, hydraulik, hymn

Otrzymujesz jeden punkt za każdy przykład

11

27 druh

Otrzymujesz jeden punkt za podanie tego wyrazu

1

28 rzeczownik – łącznie (nieprzyjaciel, niewola, nieszczęście)

czasownik – oddzielnie (nie chcę, nie ma)

przymiotnik – łącznie ( niemądry, niedobry, niewielki)

liczebnik- oddzielnie ( nie dwa, nie jeden)

zaimek – oddzielnie ( nie ja, nie on)

przysłówek – łącznie (niedaleko, niebezpiecznie)

Otrzymujesz jeden punkt za właściwą odpowiedź i jeden punkt za

każdy przykład

12

29 oddzielnie (nie lepszy, nie najlepszy)


każdy przykład

3

30 z osobowymi (poszedłbym)


każdy przykład

2

Pamiętaj o punktach karnych za każdą błędną odpowiedź!

130 Dni w krainie ortografii

Documents

Transcript of 130 Dni w krainie ortografii