12012 0212012 - NBP

EURO

PEjs

ki b

ank

cEnt

Raln

y bi

UlEt

yn m

iEsi

ęczn

yPl

0612

012 0112012

02120120312012041201205120120612012071201208120120912012101201211120121212012

biUlEtyn m iEs i ęcznyczERwiEc

-2012_EN

b iuletyn mies ięcznyczeRWiec 2012

W 2012 roku wszystkie

publikacje EBC będą zawierały

motyw pochodzący z banknotu

50 euro.

© Europejski Bank Centralny 2012

AdresKaiserstrasse 2960311 Frankfurt nad Menem, Niemcy

Adres do korespondencjiPostfach 16 03 1960066 Frankfurt am Main, Niemcy

Telefon+49 69 1344 0

Internethttp://www.ecb.europa.eu

Fax+49 69 1344 6000

Biuletyn został przygotowany pod kontrolą Zarządu EBC. Tłumaczenia zostały wykonane i opublikowane w krajowych bankach centralnych.

Wszelkie prawa zastrzeżone. Zezwa la się na wykorzystywanie materiałów zawartych w Biuletynie do celów eduka cyjnych i niekomercyjnych pod warun kiem podania źródła.

Dane statystyczne zamieszczone w Biuletynie – stan na dzień 5 czerwca 2012 r.

ISSN 1830 0103 (druk)ISSN 1830 009X (internet)

3EBC

Biuletyn MiesięcznyCzerwiec 2012

sp i s tReŚc i

aRtyku¸ Wstępny 5

sytuacja gospodaRcza i monetaRna

Środowisko zewnętrzne strefy euro 9

Kierunki rozwoju sytuacji monetarnej i finansowej 29

Ceny i koszty 64

Produkcja, popyt i rynek pracy 78

Sytuacja fiskalna 100

Projekcje makroekonomiczne ekspertów Eurosystemu dla strefy euro 106

Ramki 1 Najnowsze zmiany aktywności

zawodowej w strefie euro i USA 12

2 Najnowsze zmiany w rezerwach międzynarodowych państw członkowskich z Europy Środkowo-Wschodniej spoza strefy euro 18

3 Przepływy na rachunku finansowym w bilansie płatniczym strefy euro do marca 2012 r. 36

4 Warunki płynności oraz operacje polityki pieniężnej w okresie od 15 lutego do 8 maja 2012 r. 44

5 Przywrócenie równowagi konkurencyjnej w obrębie strefy euro – konsekwencje dla inflacji 69

6 Obciążenie prognoz inflacji HICP dla strefy euro 73

7 Procedura dotycząca zakłócenia równowagi makroekonomicznej na rok 2012 79

8 Inwestycje przedsiębiorstw w 2012 r.: dowody oparte na wskaźnikach krótkoterminowych i badaniach ankietowych 85

9 Zmiany długoterminowych oczekiwań w zakresie wzrostu w strefie euro 96

10 Założenia techniczne dotyczące stóp procentowych, kursów walutowych, cen surowców i polityki fiskalnej 106

11 Prognozy innych instytucji 110

statystyka stRefy euRo s 1

zaŁĄcznikiDziałania Eurosystemu w zakresie polityki pieniężnej w ujęciu chronologicznym i

System TARGET (transeuropejski zautomatyzowany błyskawiczny system rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym) V

Dokumenty opublikowane przez Europejski Bank Centralny Vii

sŁoWniczek iX

4EBC Biuletyn MiesięcznyCzerwiec 2012

paŃstWaBE BelgiaBG BułgariaCZ CzechyDK Dania DE NiemcyEE EstoniaGR GrecjaES HiszpaniaFR FrancjaIE IrlandiaIT WłochyCY CyprLV ŁotwaLT LitwaLU Luksemburg

HU WęgryMT MaltaNL HolandiaAT AustriaPL PolskaRO RumuniaPT PortugaliaSI SłoweniaSK SłowacjaFI FinlandiaSE SzwecjaUK Wielka Brytania JP JaponiaUS Stany Zjednoczone

inneBIS Bank Rozrachunków Międzynarodowych BPM5 IMF’s Balance of Payments Manual, 5th edition (podręcznik bilansu płatniczego MFW, edycja 5)CD certyfikat depozytowyc.i.f. koszty, ubezpieczenie i fracht na granicy importeraCPI wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnychEBC Europejski Bank Centralny EER efektywny kurs walutowyEIW Europejski Instytut Walutowy ESA 95 Europejski System Rachunków Narodowych i Regionalnych z 1995 r.ESBC Europejski System Banków CentralnychEUR eurof.o.b. franco statek na granicy eksporteraHICP zharmonizowany indeks cen konsumpcyjnychHWWI Hamburski Instytut Gospodarki ŚwiatowejJKP jednostkowe koszty pracy w przetwórstwie przemysłowymMFW Międzynarodowy Fundusz Walutowy MIF monetarna instytucja finansowaMOP Międzynarodowa Organizacja PracyNACE Rev. 1 statystyczna klasyfikacja działalności gospodarczej w Unii EuropejskiejOECD Organizacja Współpracy Gospodarczej i RozwojuPKB produkt krajowy bruttoPPI indeks cen produkcji sprzedanej przemysłuUE Unia EuropejskaUGW unia gospodarcza i walutowa

W niniejszym Biuletynie państwa członkowskie UE wymienia się w porządku alfabetycznym według nazw

w językach krajowych, zgodnie z praktyką UE.

skRÓty

5EBC


Na posiedzeniu 6 czerwca Rada Prezesów po-stanowiła, na podstawie regularnej analizy ekonomicznej i monetarnej, pozostawić pod-stawowe stopy procentowe EBC bez zmian. Wprawdzie do końca 2012 r. inflacja prawdo-podobnie utrzyma się powyżej 2%, ale zgodnie z oczekiwaniami Rady w horyzoncie oddziały-wania polityki pieniężnej sytuacja cenowa po-winna pozostać zgodna z def inicją stabilności cen. Spójne z powyższym scenariuszem jest to, że dynamika podaży pieniądza jest obecnie – pod względem tendencji – nadal niewielka. Oczekiwania inflacyjne dotyczące gospodarki strefy euro są wciąż mocno zakotwiczone na poziomie zgodnym z celem Rady Prezesów, by utrzymać inflację w średnim okresie poniżej, ale blisko 2%. Jednocześnie wzrost gospodar-czy w stref ie euro jest nadal słaby, a podwyż-szona niepewność odbija się na zaufaniu i kli-macie gospodarczym, powodując nasilanie się ujemnych czynników ryzyka dla perspektyw gospodarczych.

We wcześniejszych miesiącach Eurosystem sto-sował standardowe i niestandardowe środki po-lityki pieniężnej. Taka kombinacja środków po-mogła w transmisji impulsów polityki pienięż-nej. 6 czerwca Rada Prezesów postanowiła kon-tynuować prowadzenie podstawowych operacji refinansujących w trybie przetargu kwotowego z pełnym przydziałem tak długo, jak długo bę-dzie to konieczne, a co najmniej do końca dwu-nastego okresu utrzymywania rezerwy obowiąz-kowej w 2012 r., tj. do 15 stycznia 2013 r. Ten sam tryb będzie też nadal stosowany w specjal-nych operacjach refinansujących Eurosystemu z terminem zapadalności równym jednemu okresowi utrzymywania rezerwy, które będą kontynuowane tak długo, jak długo będzie ist-niała taka potrzeba. Stała stopa zastosowana w tych specjalnych operacjach refinansujących będzie równa obowiązującej w danym momen-cie stopie operacji podstawowych. Rada posta-nowiła ponadto, że 3-miesięczne dłuższe opera-cje ref inansujące z datą rozstrzygnięcia do końca 2012 r. będą prowadzone w trybie prze-targu kwotowego z pełnym przydziałem. Stopy zastosowane w tych operacjach zostaną ustalone na poziomie średniej stóp podstawowych opera-

cji refinansujących za okres zapadalności danej dłuższej operacji refinansującej. Mając na uwa-dze, że wszystkie niestandardowe środki poli-tyki pieniężnej są z założenia tymczasowe, Rada Prezesów będzie uważnie monitorować dalszy rozwój sytuacji i zapewniać średniookresową stabilność cen w strefie euro poprzez podejmo-wanie w odpowiednim momencie zdecydowa-nych działań.

W dziedzinie analizy ekonomicznej realny PKB strefy euro w pierwszym kwartale 2012 r. nie zmienił się w stosunku do poprzedniego kwar-tału. Dostępne wskaźniki za drugi kwartał wska-zują na osłabienie tempa wzrostu i wysoką nie-pewność. Jeśli chodzi o dalszą przyszłość, Rada Prezesów nadal przewiduje, że gospodarka strefy euro będzie się stopniowo ożywiać. Jed-nak oczekuje się, że tendencję wzrostową w go-spodarce w dalszym ciągu osłabiać będą napię-cia trwające na niektórych rynkach długu pań-stwowego strefy euro i ich wpływ na warunki kredytowania, a także proces dostosowań bilan-sowych w sektorach finansowym i niefinanso-wym oraz wysokie bezrobocie.

W projekcjach makroekonomicznych dla strefy euro z czerwca 2012 r. eksperci Eurosystemu przewidują, że roczny wzrost realnego PKB w 2012 r. wyniesie 0,5– 0,3%, a w 2013 r. 0,0–2,0%. W porównaniu z projekcjami makroeko-nomicznymi ekspertów EBC z marca 2012 r. przedział wartości na 2012 r. nie zmienił się, a przedział na 2013 r. jest nieco węższy.

W ocenie Rady Prezesów perspektywy gospo-darcze strefy euro są obciążone przez podwyż-szone czynniki ryzyka oddziałujące w kie-runku obniżenia wzrostu, związane w szcze-gólności z potencjalnym dalszym nasileniem się napięć na niektórych rynkach f inansowych strefy euro i możliwością rozprzestrzenienia się ich na gospodarkę realną tej strefy. Ujemne czynniki ryzyka wiążą się także z możliwością ponownych wzrostów cen surowców w średnim okresie.

Według wstępnych szacunków Eurostatu w maju 2012 r. roczna inflacja HICP w strefie euro wy-

aRtyku¸ Wstępny


niosła 2,4%, wobec 2,6% w poprzednim mie-siącu. Do końca roku inflacja prawdopodobnie utrzyma się powyżej 2%, głównie pod wpływem kształtowania się cen energii i podatków po-średnich. Jednak z aktualnych cen kontraktów futures na surowce wynika, że roczna stopa in-flacji powinna spaść poniżej 2% na początku 2013 r. W późniejszym okresie, przy niewielkim wzroście gospodarczym w strefie euro i dobrze zakotwiczonych długookresowych oczekiwa-niach inflacyjnych, presja cenowa powinna, co do tendencji, pozostać niewielka.

W projekcjach makroekonomicznych dla strefy euro z czerwca 2012 r. eksperci Eurosystemu przewidują, że w 2012 r. roczna inflacja HICP wyniesie 2,3–2,5%, a w 2013 r. 1,0–2,2%. W porównaniu z projekcjami makroekono-micznymi ekspertów EBC z marca 2012 r. przedziały projekcji na lata 2012 i 2013 zo-stały zwężone.

W ocenie Rady Prezesów czynniki ryzyka zwią-zane ze średniookresowymi perspektywami sy-tuacji cenowej nadal ogólnie się równoważą. Czynniki ryzyka oddziałujące w kierunku sil-niejszego wzrostu inflacji wiążą się z dalszymi podwyżkami podatków pośrednich, wynikają-cymi z potrzeby konsolidacji f iskalnej, oraz wyższymi od oczekiwanych cenami surowców w średnim okresie. Natomiast główne czynniki oddziałujące w kierunku spadku inflacji wiążą się ze słabszym niż się zakłada wzrostem go-spodarczym w strefie euro.

Analiza monetarna wskazuje, że w pierwszych czterech miesiącach 2012 r. wzrost podaży pie-niądza był – co do tendencji – niewielki. Roczna dynamika M3 spadła z 3,1% w marcu do 2,5% w kwietniu, po silnych wpływach do tego agregatu w pierwszym kwartale. Spowol-nienie to wynikało głównie z wypływów z de-pozytów overnight należących do niemonetar-nych instytucji pośrednictwa f inansowego (w tym partnerów centralnych, funduszy inwe-stycyjnych i podmiotów sekurytyzacyjnych).

Roczna stopa wzrostu kredytów dla sektora prywatnego (skorygowana o sprzedaż i sekury-

tyzację kredytów) spadła w kwietniu do 0,8% (z 1,2% w marcu) z powodu ujemnego salda przepływu kredytów do niemonetarnych insty-tucji pośrednictwa f inansowego. Jednocześnie miesięczne salda przepływu kredytów do przedsiębiorstw i gospodarstw domowych wy-kazały w kwietniu umiarkowane wartości do-datnie, zaś ich roczne stopy wzrostu (skorygo-wane o sprzedaż i sekurytyzację) wyniosły w kwietniu odpowiednio 0,7% i 1,5%, prak-tycznie tyle samo, co w marcu.

Dane dotyczące podaży pieniądza i akcji kre-dytowej za okres do kwietnia świadczą o tym, że środki zastosowane przez Radę Prezesów osiągnęły swój cel: nie doszło do gwałtownego i chaotycznego dostosowania bilansów instytu-cji kredytowych. W obecnej fazie cyklu ko-niunkturalnego, przy trwających dostosowa-niach bilansów gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, popyt na kredyt w nadcho-dzącym okresie prawdopodobnie nadal będzie niewielki.

W nadchodzącym okresie banki powinny ko-niecznie dalej wzmacniać swoją odporność. Zdrowe bilanse banków będą czynnikiem kluczo-wym zarówno dla zapewnienia odpowiedniego napływu kredytów do gospodarki, jak i normali-zacji wszystkich kanałów finansowania.

Podsumowując, z analizy ekonomicznej wy-nika, że sytuacja cenowa powinna pozostać zgodna z def inicją stabilności cen w średnim okresie. Porównanie z sygnałami z analizy mo-netarnej potwierdza tę ocenę.

Jeśli chodzi o politykę f iskalną i gospodarczą, w ostatnich latach nastąpił znaczny postęp w dziedzinie konsolidacji f iskalnej. Należy ko-niecznie w dalszym ciągu działać na rzecz przywrócenia stabilności f inansów publicz-nych i odzyskania konkurencyjności. Bez tego nie będzie można osiągnąć stabilnego wzrostu gospodarczego. Jako naturalne uzupełnienie tych działań należy wdrożyć nowe zasady nad-zoru makroekonomicznego w ramach semestru europejskiego. W wielu krajach strefy euro występuje nadmierna nierównowaga, która wy-

7EBC


aRtykuŁ Wstępny

maga naprawy. W tym celu potrzebne są kom-pleksowe reformy rynków produktów i pracy oraz sektora f inansowego, które pomogą w za-pewnieniu trwałego wzrostu. Należy wzmoc-nić konkurencję na rynkach produktów, czego istotnym czynnikiem będzie ukończenie wspól-nego rynku, zaś płace należy elastycznie do-stosowywać do sytuacji na rynku pracy i wy-dajności. Te reformy na rzecz poprawy wzrostu powinny przyspieszyć proces koniecznych do-

stosowań i przyczynić się do powstawania miejsc pracy.

Na koniec Rada Prezesów z zadowoleniem przyjęła decyzję podjętą przez przywódców podczas ostatniego posiedzenia Rady Europej-skiej, by zintensyfikować debatę nad długofa-lową wizją unii gospodarczej i walutowej. Zda-niem Rady Prezesów jest to bardzo ważny krok.

9EBC


SYTUACJA GOSPODARCZA I MONETARNA

Środowisko zewnętrzne strefy euro

SYTUAC JA GOSPODARCZA I MONETARNA

1 ŚRODOWISKO ZEWNĘTRZNE STREFY EUROOżywienie gospodarki światowej nadal jest kruche. Informacje z ostatnich kilku miesięcy potwier-dzają, że aktywność gospodarcza na świecie stopniowo się poprawiała. W większości największych gospodarek rozwiniętych spoza strefy euro pojawiają się dalsze oznaki umiarkowanej ekspansji, jednak istniejące problemy strukturalne nadal działają osłabiająco na perspektywy wzrostu w śred-nim okresie. W gospodarkach wschodzących wzrost ostatnio nieco zwolnił, choć w sumie wciąż jest znaczny, przez co w dalszym ciągu ma istotny udział we wzroście globalnym. Handel światowy, po-dobnie jak aktywność gospodarcza, w pierwszym kwartale 2012 r. nieznacznie wzrósł. W większości krajów inflacja w ostatnich kilku miesiącach nadal malała, głównie pod wpływem zmian cen energii.

1.1. SYTUACJA GOSPODARCZA NA ŚWIECIE

Ożywienie gospodarki światowej nadal jest kruche. Informacje z ostatnich kilku miesięcy potwier-dzają, że aktywność gospodarcza na świecie stopniowo się poprawiała. Według wstępnych szacun-ków w obszarze OECD – przy nadal istniejącym zróżnicowaniu – kwartalny PKB w pierwszym kwartale 2012 r. wzrósł o 0,4%, wobec 0,3% kwartał wcześniej. W pierwszym kwartale tymczasowy korzystny wpływ na wzrost PKB miała poprawa globalnych warunków finansowych, która w ostat-nich tygodniach straciła jednak na sile w związku z obawami dotyczącymi niektórych gospodarek strefy euro. Przeszkodą dla wzrostu gospodarki światowej prawdopodobnie nadal będzie słabość rynku pracy i mieszkaniowego w głównych gospodarkach rozwiniętych oraz konieczność dalszej naprawy bilansów. Mimo postępów w przywracaniu równowagi zadłużenia sektora prywatnego po-ziom długu gospodarstw domowych w wielu największych gospodarkach rozwiniętych jest nadal wysoki. Wprawdzie wzrost w gospodarkach wschodzących ostatnio nieco się obniżył w związku z uprzednim zacieśnieniem polityki oraz słabszym popytem wewnętrznym i zewnętrznym, ale wciąż pozostaje on zasadniczo wysoki, przez co ma znaczny udział we wzroście globalnym.

We wszystkich największych gospodarkach rozwiniętych spoza strefy euro z wyjątkiem Wiel-kiej Brytanii odnotowano dalsze oznaki niewielkiej ekspansji ogólnej aktywności gospodar-

Wykres 1 Globalny wskaźnik PMI dotyczący produkcji

(wskaźnik rozproszenia; skorygowany sezonowo; dane miesięczne)

25

30

35

40

45

50

55

60

65

25

30

35

40

45

50

55

60

65

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

PMI, produkcja – ogółemPMI, produkcja – przetwórstwo przemysłowe PMI, produkcja – usługi

Źródło: Markit.

Wykres 2 Międzynarodowa sytuacja cenowa

(dane miesięczne; zmiany roczne w proc.)

-1

0

1

2

3

4

5

-1

0

1

2

3

4

5

Ceny konsumpcyjne w krajach OECD (wszystkie pozycje)Ceny konsumpcyjne w krajach OECD(wszystkie pozycje z wyłączeniem żywności i energii)

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Źródło: OECD.

10EBCBiuletyn MiesięcznyCzerwiec 2012

czej. Na poziomie globalnym produkcja przemysłowa w pierwszym kwartale 2012 r. także odbiła. Również najnowsze dane ankietowe ponownie wskazują na stopniowe ożywienie go-spodarki światowej. Choć globalny wskaźnik menedżerów logistyki PMI dla produkcji znów nieco spadł – do 52,1 w maju (zob. wykres 1) – spadek ten nastąpił z bardzo wysokich wartości odnotowanych w pierwszym kwartale. Obniżenie się łącznego wskaźnika PMI dla produkcji wynika ze znacznego spowolnienia wzrostu wskaźnika PMI dla produkcji w przetwórstwie przemysłowym, które zostało częściowo zrównoważone przez poprawę wskaźnika aktyw-ności w sektorze usług. Na poziomie poszczególnych krajów spadek wskaźnika PMI wyni-kał głównie ze słabszych wartości odnotowanych dla strefy euro, podczas gdy wartości dla USA pozostały stabilne, a dla części najważniejszych gospodarek wschodzących poprawiły się. Wskaźniki zaufania konsumentów we wszystkich krajach wykazywały tendencję popra-wy. Jednak ich wartości w gospodarkach rozwiniętych nadal były poniżej standardowych po-ziomów z przeszłości, natomiast w gospodarkach wschodzących utrzymywały się na całkiem dobrym poziomie.

Handel światowy, podobnie jak globalna aktywność gospodarcza, w pierwszym kwartale 2012 r. nieznacznie wzrósł. Według danych CPB Netherlands Bureau for Economic Policy Analysis świa-towy obrót towarowy wzrósł o 1,6% (kwartał do kwartału) w porównaniu z poprzednim kwartałem, po zastoju w ostatnim kwartale 2011 r. Do poprawy tej przyczynił się stosunkowo dynamiczny wzrost w głównych regionach wschodzących, wynikający częściowo z normalizacji funkcjonowa-nia łańcucha dostaw, które zostało zakłócone wskutek powodzi w Tajlandii. Jednocześnie wzrost handlu zagranicznego w największych gospodarkach rozwiniętych pozostał stosunkowo słaby. Z najnowszych wskaźników ankietowych wynika, że w najbliższym okresie tempo wzrostu handlu światowego nieco się obniży. Globalny wskaźnik PMI dla nowych zamówień eksportowych – któ-ry w styczniu przekroczył wartość 50, wyznaczającą granicę między koniunkturą a dekoniunkturą – w maju spadł do 49,7%.

Wykres 3 Rozwój sytuacji w największych gospodarkach uprzemysłowionych

-4

-3

-2

-1

0

1

2

-4

-3

-2

-1

0

1

2

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Strefa euroStany Zjednoczone

JaponiaWielka Brytania

Wzrost PKB 1

(zmiany kwartał do kwartału w proc.; dane kwartalne)Stopy inflacji 2

(ceny konsumpcyjne; zmiany roczne w proc.; dane miesięczne)

-4

-3

-2

-1

0

1

2

-4

-3

-2

-1

0

1

2

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Strefa euroStany Zjednoczone

JaponiaWielka Brytania

-3

-2

-1

0

1

2

3

4

5

6

-3

-2

-1

0

1

2

3

4

5

6

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Źródła: Dane krajowe, BIS, Eurostat i obliczenia EBC.1 Dla strefy euro i Wielkiej Brytanii wykorzystano dane Eurostatu; dla Stanów Zjednoczonych i Japonii – dane krajowe. Wartości PKB odsezonowane.2 Dla strefy euro i Wielkiej Brytanii użyto wskaźnika HICP, dla Stanów Zjednoczonych i Japonii – wskaźnika CPI.

11EBC




Inflacja w gospodarkach rozwiniętych w ostatnich miesiącach nadal malała. W ujęciu rocznym wzrost cen konsumpcyjnych w obszarze OECD wyniósł w kwietniu 2,5%, wobec 2,7% w marcu. Obniżenie się rocznej stopy inflacji w tym obszarze wynika przede wszystkim ze zmian cen energii, których wzrost zwolnił z 6,5% w marcu do 4,8% w kwietniu. Inflacja z wyłączeniem żywności i energii w obszarze OECD utrzymała się na zasadniczo niezmienionym poziomie 2,0%. W gospo-darkach wschodzących roczne stopy inflacji ogólnie wykazywały tendencję do dalszego spadku – w kwietniu w największych z tych gospodarek były niższe niż średnie za 2011 r.

STANY ZJEDNOCZONEW Stanach Zjednoczonych ekspansja aktywności gospodarczej postępuje w umiarkowanym tem-pie. Według drugiej tury szacunków Bureau of Economic Analysis realny PKB w pierwszym kwar-tale 2012 r. wzrósł o 1,9% w ujęciu rocznym (0,5% kwartał do kwartału), wobec 3% w poprzednim kwartale. W porównaniu z przedwstępnymi szacunkami (2,2%) dokonana korekta w dół wynikała głównie z niższego udziału zapasów, częściowo zrównoważonego przez korektę w górę dynami-ki prywatnych inwestycji kapitałowych. Do wzrostu gospodarczego w pierwszym kwartale przy-czyniły się przede wszystkim prywatne wydatki konsumpcyjne, które były częściowo finansowane poprzez zmniejszanie oszczędności prywatnych, w związku z niewielkim wzrostem dochodów. Wskaźniki ankietowe i dane o dużej częstotliwości wskazują na utrzymanie się umiarkowanej eks-pansji w drugim kwartale 2012 r. Podczas gdy produkcja przemysłowa i wydatki konsumpcyjne dalej rosły, niższe tempo powstawania nowych miejsc pracy w kwietniu i maju spowodowało po-jawienie się obaw o siłę ożywienia, na co nałożyła się ciągła niepewność na światowych rynkach finansowych. W ramce 1 przedstawiono w zarysie kształtowanie się wskaźników aktywności zawo-dowej w strefie euro i USA.

Presja cenowa nadal malała. W kwietniu roczna inflacja CPI jeszcze zwolniła: do 2,3% z 2,7% w po-przednim miesiącu, czyli znacznie poniżej najwyższej wartości 3,9% z września 2011 r. Spadek ten w dalszym ciągu wynikał z osłabienia się rocznej dynamiki cen energii i żywności. Roczna inflacja z wyłączeniem tych składowych nie zmieniła się w porównaniu z marcem i wyniosła 2,3%. Do utrzy-mania się inflacji bazowej na tym samym poziomie w ostatnim okresie przyczynił się wzrost kosztów opieki medycznej, pojazdów i odzieży, w połączeniu z umacnianiem się popytu.

Na przyszłość przewiduje się, że w kontekście polityki makroekonomicznej ukierunkowanej na pobudzenie wzrostu, a także stopniowego łagodzenia warunków kredytowania, ożywienie powinno nadal przebiegać w umiarkowanym tempie, wspierane przez popyt wewnętrzny. W ujęciu szcze-gółowym, aktywność na rynku mieszkaniowym najwyraźniej się ustabilizowała, sytuacja na rynku pracy w ostatnich kwartałach ogólnie się poprawiła, mimo niedawnego spadku tempa tej poprawy, a wzrost ceny energii nieco zwolnił. Jednocześnie dynamikę wydatków konsumpcyjnych będzie nadal osłabiać presja, by zmniejszać dźwignię finansową, co w warunkach niskiego wzrostu docho-dów zmusi gospodarstwa domowe do odbudowywania oszczędności. W związku ze słabym popy-tem światowym wzrost eksportu w najbliższym okresie prawdopodobnie pozostanie niewielki. Na-dal występują znaczne ujemne czynnika ryzyka, do których należy niepewność dotycząca dalszego przebiegu konsolidacji fiskalnej. W kwestii sytuacji cenowej ostatnie osłabienie wzrostu cen ropy naftowej zmniejszyło ryzyko wzrostu inflacji pod wpływem cen energii. Przy stabilnych oczekiwa-niach inflacyjnych aktualna presja cenowa powinna pozostać umiarkowana z powodu występowa-nia znacznych wolnych mocy produkcyjnych.

25 kwietnia 2012 r. Federalny Komitet Otwartego Rynku (FOMC) stwierdził, że gospodarka rosła w umiarkowanym tempie, i odnotował poprawę sytuacji na rynku pracy w ostatnich miesiącach. FOMC postanowił utrzymać docelową stopę funduszy federalnych w niezmienionym przedziale


0,0–0,25% i stwierdził, że sytuacja gospodarcza będzie prawdopodobnie uzasadniać utrzymanie tej stopy na wyjątkowo niskim poziomie przynajmniej do ostatnich miesięcy 2014 r.

Ramka 1

NAJNOWSZE ZMIANY AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ W STREFIE EURO I USA

W Stanach Zjednoczonych stopa bezrobocia wzrosła z 5% na początku recesji z 2008 r. do 8,1% na początku drugiego kwartału 2012 r.; obecnie znajduje się jednak nieco poniżej najwyższej wartości 10,0%, odnotowanej w ostatnim kwartale 2009 r. W strefie euro zagregowana stopa bezrobocia wzrosła z 7,2% w pierwszym kwartale 2008 r. do 10,9% w pierwszym kwartale 2012 r. Wprawdzie część wzrostu bezrobocia w strefie euro wynika z dostosowania na rynku pracy trwającego obecnie w kilku państwach członkowskich, ale odmienne kształtowanie się stóp bezrobocia w strefie euro i USA częściowo bierze się także z bardzo różnego przebiegu zmian aktywności zawodowej w obu gospodarkach. I rzeczywiście, od wybuchu kryzysu finansowego wskaźnik aktywności zawodowej w strefie euro wzrósł, zaś w Stanach Zjednoczonych znacznie spadł. W niniejszej ramce przedsta-wiono analizę różnic między wskaźnikami aktywności zawodowej w strefie euro i USA od 2000 r., ze szczególnym uwzględnieniem zmian w zakresie wieku i płci.

Zachowania w zakresie uczestnictwa w rynku pracy a zmiany struktury ludności w strefie euro i USA

Wskaźnik aktywności zawodowej definiuje się jako procentowy udział osób, które mają pracę lub aktywnie jej poszukują, w ludności w wieku produkcyjnym ogółem1. Na wykresie zestawio-

1 Wskaźniki aktywności zawodowej zazwyczaj podaje się dla ludności powyżej 15 (lub 16) roku życia. Ponieważ w tym przypadku pod uwagę brana jest ludność w wieku produkcyjnym, ramka dotyczy grupy ludności w wieku 15/16–64, która jest bardziej porównywalna w różnych obszarach gospodarczych i różnych okresach.

Najnowsze zmiany wskaźników aktywności zawodowej w strefie euro i USA

(proc.)

67

68

69

70

71

72

67

68

69

70

71

72

Faktyczna stopa aktywności zawodowejStopy aktywności constansWagi grup ludności constans

2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012

a) Strefa euro b) USA

67

68

69

70

71

72

67

68

69

70

71

72

Faktyczna stopa aktywności zawodowejStopy aktywności constansWagi grup ludności constans

2000 2002 2004 2006 2008 2010 201273

74

75

76

77

78

73

74

75

76

77

78

2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012

Źródła: Eurostat, US Bureau of Labor Statistics, National Bureau of Economic Research i obliczenia EBC.Uwagi: Stopy aktywności są wyrażone jako procent ludności w wieku produkcyjnym (15–64 lata w strefie euro; 16–64 w USA). „Faktyczna stopa aktywności zawodowej ludności” oznacza odnotowaną stopę aktywności zawodowej ludności; „stopy aktywności constans” oznaczają hipotetyczną stopę aktywności zawodowej obliczoną na podstawie stóp aktywności z 2007 dla 10 podgrup ludności, ważonych ich zmiennym udziałem w ludności w wieku produkcyjnym ogółem; do obliczenia „wag grup ludności constans” użyto udziałów poszczególnych grup ludności z 2007 r. i zastosowano zmienne stopy aktywności. Dane dla strefy euro za lata 2000–2004 zostały ekstrapolowane z danych kwartalnych.

13EBC




no zmiany zagregowanego wskaźnika aktywności zawodowej w strefie euro i USA dla ludności w wieku produkcyjnym (niebieskie linie ciągłe na obu diagramach) od 2000 r., tj. od pierwszego roku, za który dostępne są dane dla strefy euro2. Od razu widać dwie uderzające różnice: po pierwsze, wskaźnik aktywności zawodowej w USA (w latach 2000–2011 średnio ponad 75%) był wyższy niż w strefie euro (w tym samym okresie średnio nieco poniżej 70%), po drugie, bar-dzo różny przebieg zmian od 2000 r. – wskaźnik aktywności w USA wyraźnie spadł, natomiast w strefie euro przez dużą część okresu rósł.

W latach 2000–2011 zagregowany wskaźnik aktywności zawodowej w strefie euro wzrósł z 68% do 72% ludności w wieku produkcyjnym ogółem, natomiast w USA wskaźnik ten spadł z 78% do 73%. Na stopę aktywności zawodowej wpływa zarówno aktywność poszczególnych grup ludności, jak i wagi tych grup w ludności ogółem. Prostym sposobem oddzielenia roli zmian za-chowań w zakresie aktywności zawodowej od roli zmian struktury ludności polega na przyjęciu stałych wartości (constans) stopy aktywności lub wag ludności dla wszystkich grup wieku i płci w określonym okresie, a następnie analizie otrzymanego w ten sposób skorygowanego szeregu danych. Wykres przedstawia wyniki tej symulacji, w której zmienne zostały kolejno ustalone na poziomie przedkryzysowym z 2007 r.

Jeśli za constans przyjmie się wagę ludności (zielona linia przerywana na obu diagramach), wyeks-trahuje się te zmiany zagregowanego wskaźnika aktywności, które są wynikiem wyłącznie zmian decyzji dotyczących aktywności zawodowej w grupach wieku i płci. Zmiany decyzji dotyczących aktywności – zwłaszcza w pewnych grupach na rynku pracy, co zostanie omówione w następnej części – są przyczyną prawie wszystkich zmian zagregowanego wskaźnika aktywności odnotowa-nych w strefie euro w latach 2000–2011. Wpływ aktywności był również ważny w USA w tym okresie, jednak nie był to jedyny czynnik sprawczy. Różnica między odnotowanym zagregowanym wskaźnikiem aktywności w USA a wskaźnikiem mierzącym zmiany skłonności do pracy w po-szczególnych podgrupach wynika z wpływu zmian struktury ludności (obliczonego przez potrak-towanie jako stałe stóp aktywności z 2007 r., zob. czerwone linie przerywane na wykresie). Jak widać na wykresie, od pierwszych lat XXI w. pod wpływem zmian struktury ludności zagregowany wskaźnik aktywności zawodowej w USA spadł o ok. 1 pkt proc.3 Głównym czynnikiem spraw-czym tego zjawiska jest pokolenie wyżu demograficznego w USA (osoby urodzone między 1946 a 1964 r.) i jego przechodzenie z grupy osób w sile wieku (prime-age, w wieku 25–54) do grup star-szych, które są mniej przywiązane do rynku pracy. Natomiast w strefie euro wpływ zmian struktury ludności na ogólny wskaźnik aktywności zawodowej w analizowanym okresie był bardzo mały.

Zmiany aktywności zawodowej w zależności od płci i wieku siły roboczej

W obu gospodarkach istotny wpływ na zagregowany wskaźnik aktywności miały zmiany decy-zji dotyczących aktywności w obrębie poszczególnych grup. W latach 2000–2011 różnica mię-dzy zagregowanym wskaźnikiem aktywności ludności w wieku produkcyjnym w strefie euro i USA znacznie zmalała. Wynikało to zarówno z wzrostu zagregowanej aktywności w strefie euro, jak i z jej spadku w USA (zob. tabela).

W obu gospodarkach większość siły roboczej stanowią mężczyźni. Od 2000 r. wskaźnik aktywności zawodowej mężczyzn dla całej strefy euro utrzymywał się na wyjątkowo stabilnym

2 Dla strefy euro do 2004 r. dostępne są jedynie dane z jednego kwartału rocznie.3 Analiza długookresowa dla USA rzeczywiście wskazuje, że struktura ludności zaczęła w połowie lat 90. oddziaływać w kierunku

zmniejszania zagregowanej aktywności zawodowej ludności.


poziomie (średnio ok. 78% w latach 2000–2011, zob. tabela, przy czym od spowolnienia gospodarczego obserwuje się jego nieznaczny spadek). Natomiast w USA od początku lat 70. XX w. wskaźnik aktywności zawodowej mężczyzn wykazywał stosunkowo stały trend spadkowy (odpowiadający spadkowi średnio o ok. 0,2 pkt proc. rocznie). Czynnikami powodującymi ten trend są m.in. spadek płac realnych pracowników o niskich kwalifikacjach i większy dostęp do zasiłków socjalnych, które sprawiają, że praca staje się mniej atrakcyjna pod względem finansowym. W pierwszej dekadzie XXI w. aktywność zawodowa mężczyzn była dość zróżnicowana; podczas silniejszego wzrostu zatrudnienia w połowie tego okresu (lata 2003–2007) odnotowano pewną stabilizację tego trendu. Jednak od początku recesji aktywność zawodowa mężczyzn zaczęła ponownie maleć. W związku z tak różnymi zmianami zachodzącymi w obu gospodarkach wskaźniki aktywności zawodowej mężczyzn w strefie euro i USA osiągnęły do 2011 r. bardzo zbliżone poziomy.

W obrębie łącznego wskaźnika aktywności zawodowej mężczyzn występują wyraźne różnice między poszczególnymi grupami wiekowymi. Wskaźnik aktywności zawodowej młodych mężczyzn w strefie euro, choć w analizowanym okresie przeważnie znacznie niższy, pozostał zasadniczo stabilny, natomiast w USA zmalał. Prawdopodobnie ten silny trend spadkowy odzwierciedla częściowo rosnące opłaty wpisowe do szkół, które ogólnie dotyczą młodszych

Wskaźniki aktywności zawodowej w strefie euro i USA, 2000–2011

(proc.)

2000 2007 2008 2009 2010 2011 2000-07(średnia)

2000-11(średnia)

Ludność w wieku produkcyjnym ogółem (mężczyźni i kobiety łącznie)Strefa euro 67,5 70,9 71,3 71,4 71,4 71,5 69,1 69,9 USA 77,2 75,3 75,3 74,6 73,9 73,3 76,0 75,4

MężczyźniMężczyźni ogółem Strefa euro 77,2 78,6 78,7 78,4 78,2 78,1 77,8 77,9 USA 83,9 81,7 81,5 80,4 79,5 78,9 82,5 81,7 Młodzi (poniżej 25) Strefa euro 47,7 47,8 47,8 46,7 45,5 44,9 47,6 46,9 USA 68,6 61,6 61,0 58,5 56,8 56,6 64,6 62,4 W sile wieku (25–54)Strefa euro 93,0 93,0 93,0 92,6 92,4 92,2 92,9 92,7 USA 91,7 90,9 90,6 89,8 89,3 88,7 90,9 90,5 Starsi (powyżej 54)Strefa euro 48,4 55,6 56,5 57,5 58,2 59,0 51,8 54,0 USA 77,2 75,3 75,3 74,6 73,9 73,3 76,0 75,4

Kobiety Kobiety ogółem Strefa euro 57,9 63,1 63,8 64,3 64,6 65,0 60,4 61,8 USA 70,7 69,1 69,3 69,0 68,4 67,8 69,7 69,3 Młode (poniżej 25) Strefa euro 40,9 40,9 41,0 40,5 39,5 39,4 40,4 40,2 USA 63,0 57,2 56,5 55,2 53,6 53,3 59,7 58,0 W sile wieku (25–54) Strefa euro 71,1 76,3 77,1 77,5 77,9 78,2 73,7 75,1 USA 76,7 75,4 75,8 75,7 75,2 74,7 75,8 75,6 Starsze (powyżej 54)Strefa euro 26,5 37,0 38,1 39,8 41,0 42,9 31,1 34,6 USA 51,8 58,3 59,1 60,0 60,2 59,6 55,8 57,1

Źródła: Komisja Europejska, US Bureau of Labor Statistics i obliczenia EBC.Uwagi: Zagregowane stopy aktywności zawodowej odnoszą się do ludności w wieku produkcyjnym (15–64 lata w strefie euro; 16–64 w USA). Stopy aktywności dla podgrup ludności są wyrażone jako procent populacji o określonym wieku i płci. Dla strefy euro do 2004 r. dostępne są jedynie dane z jednego kwartału rocznie.

15EBC




kohort, jednak wskutek kryzysu z lat 2008–2009 wzrosły znacznie bardziej w USA niż w strefie euro. Dla mężczyzn w sile wieku wskaźnik aktywności był w całym okresie 2000– 2011 wyższy w strefie euro niż w USA, a od początku recesji różnica między nimi jeszcze wzrosła. Prawdopodobnie wynika to m.in. z silnego wzrostu zatrudnienia w strefie euro w środkowych latach tego okresu w sektorach, w których tradycyjnie pracują mężczyźni w sile wieku. Ponadto pewne znaczenie mogły mieć reformy strukturalne przeprowadzone w wielu krajach strefy euro, ukierunkowane właśnie na zwiększenie aktywności zawodowej. Na koniec, obowiązujące w strefie euro prawo mocniej chroniące zatrudnionych prawdopodobnie przyczyniło się do większego ograniczenia zwolnień mężczyzn w sile wielu w sektorach najsilniej dotkniętych bezrobociem, niż to miało miejsce w USA.

Różnica we wskaźnikach aktywności zawodowej między strefą euro a USA jest szczególnie duża w przypadku pracowników w starszym wieku (ok. 14 pkt proc. w 2011 r.). Niemniej jednak od 2000 r. (kiedy wynosiła blisko 30 pkt proc.) różnica ta znacznie się zmniejszyła. Od 2000 r. wskaźniki aktywności zawodowej osób starszych (obu płci) w strefie euro ciągle rosły, natomiast w USA przez większość tego okresu stale malały, przy czym spadek ten nastąpił ze znacznie wyższego poziomu początkowego. W USA wyższy wskaźnik aktywności ludzi starszych prawdopodobnie wynika przede wszystkim z poprawy zdrowia i wzrostu długości życia oraz z rosnącej potrzeby gromadzenia oszczędności na emeryturę4. Zbliżenie się do siebie wskaźników aktywności zawodowej dla starszych grup wiekowych z obu gospodarek wynika bardziej z silnego wzrostu tego wskaźnika w strefie euro niż jego niewielkiego spadku w USA. Wzrost w strefie euro można przypisać kilku czynnikom, w tym zmianom struktury sektorowej zatrudnienia, dzięki którym obecnym pokoleniom jest (fizycznie) łatwiej utrzymać aktywność zawodową niż pokoleniom wcześniejszym; wycofaniu systemów wcześniejszych emerytur, które zostały wprowadzone w niektórych krajach strefy euro w latach 80. i 90. XX w.; oraz działaniom na rzecz zreformowania systemów emerytalnych podjętym w wielu krajach strefy euro w pierwszej dekadzie XXI w.

Jedną z najczęściej opisywanych zmian, które dokonały się na rynkach pracy w strefie euro w pierwszej dekadzie XXI w., był wyraźny wzrost aktywności zawodowej kobiet5. Z tabeli wynika, że zjawisko to dotyczyło wszystkich grup wiekowych oprócz grupy kobiet poniżej 25 roku życia i że trend wzrostowy utrzymał się nawet po wybuchu kryzysu finansowego. Podobnie jak w przypadku mężczyzn, wskaźnik aktywności zawodowej kobiet w sile wieku jest teraz wyższy w strefie euro niż w USA, choć w obu gospodarkach pozostaje znacznie niższy niż wskaźnik dla mężczyzn. Mimo to silny wzrost aktywności zawodowej kobiet w analizowanym okresie przyczynił się do zmniejszenia różnicy między wskaźnikami dla kobiet i mężczyzn w strefie euro do ok. 14 pkt proc. w 2011 r., w porównaniu z blisko 22 pkt proc. w 2000 r. W tym samym okresie w USA różnica ta praktycznie się nie zmieniła. W strefie euro wzrost aktywności zawodowej był szczególnie wysoki w przypadku kobiet w starszym wieku (z nieco ponad 25% w 2000 r. do ok. 43% w 2011 r.), natomiast w USA w tym okresie był znacznie niższy. Od kryzysu finansowego z lat 2007–2008 wskaźnik aktywności zawodowej starszych kobiet w USA nieznacznie się obniża, natomiast w strefie euro ciągle rośnie. Wskaźnik aktywności zawodowej kobiet z najmłodszej grupy wiekowej w obu gospodarkach wykazywał trwały spadek, który od kryzysu z lat 2007–2008 jeszcze się pogłębił.

4 Szczegółową analizę wraz z perspektywą prognostyczną zawiera artykuł Toossi, M., Labor force projections to 2020: a more slowly growing workforce, Monthly Labor Review, US Bureau of Labor Statistics, styczeń 2012.

5 Zob. np. Task force of the Monetary Policy Committee of the European System of Central Banks, Labour supply and employment in the euro area countries – developments and challenges, Occasional Paper Series, No 87, EBC, Frankfurt nad Menem, 2008.


JAPONIAWedług pierwszej tury wstępnych danych dotyczących rachunków narodowych za pierwszy kwar-tał 2012 r. realny PKB w Japonii wzrósł o 1% kwartał do kwartału (w ujęciu odsezonowanym), po zerowym wzroście w poprzednim kwartale (dane za ostatni kwartał 2011 r. zostały skorygowane w górę o 0,2 pkt proc. do 0%). Największy udział we wzroście miało spożycie prywatne i wydatki publiczne oraz zmiany zapasów prywatnych. Spożycie prywatne wzrosło o 1,1%, m.in. w związ-ku z ponownym wprowadzeniem przez rząd zachęt do kupowania samochodów przyjaznych dla środowiska oraz stłumionym popytem, natomiast wysokie wydatki publiczne wynikały głównie z dużego wzrostu inwestycji publicznych, co potwierdziło, że rosną wydatki publiczne na odbu-dowę kraju. Z drugiej strony, udział inwestycji prywatnych we wzroście gospodarczym był nadał ujemny, gdyż spadły zarówno prywatne inwestycje przedsiębiorstw, jak i inwestycje mieszkanio-we. Udział eksportu netto towarów i usług we wzroście gospodarczym był nieznaczny, a wysoki wzrost eksportu był częściowo wynikiem ustąpienia zakłóceń po stronie podaży, spowodowanych powodziami w Tajlandii.

Najnowsze dane gospodarcze wskazują, że gospodarka japońska w drugim kwartale br. nadal rosła, choć nieco wolniej, co jest spójne z niedawnym osłabieniem się wskaźników ankietowych. Ocze-kuje się jednak, że wydatki związane z odbudową kraju będą nadal korzystnie wpływać na wzrost gospodarczy w najbliższym okresie, głównie poprzez rosnące wydatki publiczne i inwestycje pry-watne. Z czasem pozytywny wpływ na eksport i wzrost gospodarczy ogółem powinien mieć także stopniowy wzrost popytu zewnętrznego.

Ogólnie wskaźniki aktywności zawodowej młodych kobiet i młodych mężczyzn w obu go-spodarkach są teraz prawie równe. Trend wzrostowy aktywności zawodowej kobiet wiąże się z większą integracją kobiet na rynku pracy i ich coraz mocniejszym przywiązaniem do tego rynku; wpływem wprowadzonych wcześniej ustaw antydyskryminacyjnych; reformami struktu-ralnymi dotyczącymi systemów podatkowych i świadczeń socjalnych, które pomogły zwiększyć dochody z pracy; reformami prawa pracy i przepisów regulujących czas pracy, które przyczyniły się do zwiększenia udziału pracy w niepełnym wymiarze godzin oraz elastycznego czasu pracy, co jest szczególnie ważne dla kobiet chcących pogodzić pracę z życiem rodzinnym. Trwający wzrost wskaźnika aktywności zawodowej kobiet w strefie euro może także wynikać ze zwięk-szenia się potrzeb finansowych gospodarstw domowych w następstwie kryzysu finansowego. Wśród najmłodszych kobiet długotrwały spadek wskaźnika aktywności zawodowej prawdo-podobnie odzwierciedla, tak jak w przypadku młodych mężczyzn, wydłużenie czasu edukacji w celu uzyskania dostępu do stanowisk wymagających wyższych kwalifikacji.

Podsumowanie

W latach 2000–2011 wskaźnik aktywności zawodowej w USA spadł – w wyniku zarówno dłu-gookresowego spadku aktywności zawodowej większości grup siły roboczej, jak i zmian de-mograficznych oddziałujących na ogólną strukturę siły roboczej (zwłaszcza osiągnięcia wieku emerytalnego przez pokolenie wyżu demograficznego w USA). Natomiast w strefie euro wskaź-niki aktywności od 2000 r. stale rosły. W dużym stopniu wynikało to z odnotowanego w anali-zowanym okresie silnego wzrostu aktywności dwóch grup: kobiet i ludzi starszych. Obie gru-py skorzystały zwłaszcza na reformach strukturalnych – prawa pracy oraz systemów podatków i świadczeń socjalnych, w tym reformach systemów emerytalnych i przepisów regulujących czas pracy – które zostały wprowadzone w wielu krajach strefy euro w celu propagowania większej elastyczności na rynku pracy i zwiększania zachęt ekonomicznych do pracy.

17EBC




Roczna inflacja CPI wyniosła w kwietniu 0,4% (wobec 0,5% w poprzednim miesiącu), podczas gdy roczna inflacja CPI z wyłączeniem żywności i energii wyniosła w kwietniu -0,3%, wobec -0,5% w marcu. Na ostatnim posiedzeniu 23 maja bank centralny Japonii postanowił pozostawić docelową stopę niezabezpieczonych wkładów overnight na niezmienionym poziomie 0,0–0,1%.

WIELKA BRYTANIA W Wielkiej Brytanii wskaźniki ankietowe dotyczące przedsiębiorstw za drugi kwartał 2012 r. spa-dły ze stosunkowo wysokich poziomów, a zaufanie konsumentów nadal było niskie. Realny PKB w pierwszym kwartale 2012 r. obniżył się o 0,3% kwartał do kwartału; ujemny udział we wzroście gospodarczym miały zarówno inwestycje, jak i spożycie gospodarstw domowych. Na rynku pra-cy pojawiły się oznaki stabilizacji, jednak stopa bezrobocia jest nadal stosunkowo wysoka (śred-nio 8,2% w trzech miesiącach do marca), a wzrost zatrudnienia był ostatnio słaby. Na przyszłość przewiduje się, że ożywienie gospodarcze będzie nabierać tempa jedynie stopniowo, gdyż popyt wewnętrzny nadal będą ograniczać trudne warunki kredytowania, trwająca korekta bilansów go-spodarstw domowych oraz znaczne zacieśnienie polityki fiskalnej.

Roczna inflacja CPI zmalała z 3,5% w marcu do 3% w kwietniu, a jednocześnie obniżyła się in-flacja CPI z wyłączeniem energii i żywności nieprzetworzonej: o 0,5 pkt proc. do 2,4%. Spadek inflacji CPI wynikał głównie z efektu bazy; oczekuje się, że w krótkim okresie inflacja prawdopo-dobnie się utrzyma. Jednak w dłuższej perspektywie występowanie wolnych mocy produkcyjnych i powolne tempo ożywienia aktywności gospodarczej powinno się przyczynić do osłabienia presji inflacyjnej. 10 maja Komisja Polityki Pieniężnej banku centralnego Wielkiej Brytanii utrzymała oficjalną stopę oprocentowania rezerw banków komercyjnych w banku centralnym na poziomie 0,5%, a saldo aktywów zakupionych z rezerw banku centralnego – na poziomie 325 mld GBP.

POZOSTAŁE KRAJE UEW najbliższym okresie wzrost gospodarczy w pozostałych państwach członkowskich UE spoza strefy euro powinien być według przewidywań stosunkowo niski, a w niektórych z nich już teraz trwa rece-sja. Jednocześnie perspektywy gospodarcze poszczególnych krajów znacząco różnią się między sobą.

W Szwecji i Danii ożywienie gospodarcze nabrało nieco tempa, po osłabieniu w czwartym kwarta-le 2011 r. Realny PKB w pierwszym kwartale 2012 r. wzrósł w Szwecji o 0,8% kwartał do kwar-tału, zaś w Danii o 0,3%; w obu krajach czynnikiem wzrostu był popyt wewnętrzny. Inflacja HICP w kwietniu 2012 r. wyniosła 2,3% w Danii i 1,0% w Szwecji.

W największych państwach członkowskich z Europy Środkowo-Wschodniej wzrost aktywności gospodarczej ostatnio był słaby. W pierwszym kwartale 2012 r. realny PKB w Czechach, na Wę-grzech i w Rumunii spadł (odpowiednio o 1,0%, 1,3% i 0,1% kwartał do kwartału), zaś w Polsce (0,8%) wzrost gospodarczy się utrzymał. W sumie w największych krajach Europy Środkowo--Wschodniej perspektywy gospodarcze, które w zimie uległy pogorszeniu, ostatnio nieco się usta-bilizowały; jednak ożywienie prawdopodobnie będzie bardzo stopniowe, a sytuacja gospodarcza w każdym z tych krajów jest inna. W krótkim okresie niekorzystny wpływ na aktywność gospodar-czą będą miały: słaby popyt zewnętrzny, powolna poprawa na rynkach pracy i trwająca konsolida-cja fiskalna. Poza tym występują ujemne czynniki ryzyka związane z koniecznością delewarowania w sektorze finansowym w UE, które prawdopodobnie niekorzystnie odbije się na wzroście akcji kredytowej i warunkach finansowania zewnętrznego w wielu krajach tego regionu.

Roczna inflacja HICP w kwietniu w Rumunii nadal malała (wyniosła 1,9%), zaś w Czechach, na Węgrzech i w Polsce pozostała zasadniczo niezmieniona (odpowiednio 4,0%, 5,6% i 4,0%). Ogól-


nie w kierunku osłabienia presji inflacyjnej oddziaływały niższe ceny surowców, natomiast w kie-runku wzrostu inflacji – podwyżki podatków pośrednich i cen administrowanych.

W mniejszych państwach Europy Środkowo-Wschodniej ożywienie gospodarcze nadal trwało, jed-nak wciąż utrzymywały się czynniki ryzyka związane ze środowiskiem zewnętrznym. W Bułgarii oraz na Łotwie i Litwie kwartalny wzrost realnego PKB w pierwszym kwartale 2012 r. prawie się nie zmienił. Jednak wskaźniki ankietowe ogólnie wskazywały na pogorszenie się klimatu gospo-darczego w ostatnich miesiącach, a bezrobocie we wszystkich trzech krajach pozostało wysokie. Inflacja nadal malała na Łotwie i Litwie (odpowiednio do 2,8% i 3,3% w kwietniu), a w Bułgarii zasadniczo się nie zmieniła (2,0% w kwietniu). W ramce 2 przedstawiono, jakie czynniki wpływają na poziom rezerw międzynarodowych w krajach EŚW i oceniono, czy jest on odpowiedni.

Ramka 2

NAJNOWSZE ZMIANY W REZERWACh MIĘDZYNARODOWYCh PAńSTW CZŁONKOWSKICh Z EUROPY ŚRODKOWO-WSChODNIEJ SPOZA STREFY EURO

W ostatnich latach wiele państw członkowskich z Europy Środkowo-Wschodniej nienależących do strefy euro (dalej: kraje EŚW) zaczęło zapobiegawczo gromadzić więcej rezerw. Doświad-czenia wyniesione ze światowego kryzysu finansowego z lat 2008–2009 świadczą o znaczeniu bufora w postaci rezerw międzynarodowych jako zabezpieczenia przed szokami związanymi z rachunkiem bieżącym i kapitałowym. Z rezerwami międzynarodowymi wiążą się jednak nie tylko znaczne korzyści, ale także wysokie koszty alternatywne. Na tym tle w niniejszej ramce omówiono, jak kształtowały się rezerwy międzynarodowe w krajach EWŚ, jakie czynniki na nie wpływają i jaki powinien być ich poziom.

Najnowsze trendy

Akumulacja rezerw międzynarodowych w krajach EŚW od końca lat 90. XX w. została jedy-nie na krótko przerwana przez światowy kryzys finansowy w latach 2008–2009. Między mar-cem 2008 r. a czerwcem 2009 r. we wszystkich krajach EŚW przynajmniej w jednym kwartale wielkość rezerw spadła; różnica między najwyższym i najniższym poziomem w tym okresie wahała się od -0,3% PKB (Polska) do -7,7% PKB (Bułgaria). W następnych latach kraje EŚW odtworzyły bufory rezerw, niekiedy do wielkości znacznie wyższej niż przed kryzysem (wykres A). Niektóre kraje zawarły także wielostronne porozumienia o pomocy finansowej, w znacznej mierze po to, by umocnić na rynkach zaufanie, że w przyszłości będą zdolne wytrzymać kolejne szoki. Ciekawym zjawiskiem był wzrost rezerw międzynarodowych w krajach EŚW stosujących strategię celu inflacyjnego, przez co średni poziom rezerw zbliżył się tam do notowanego w kra-jach stosujących strategię celu kursowego.

Uwarunkowania

Rezerwy międzynarodowe1 mogą być gromadzone zapobiegawczo – jako bufor przeciw szo-kom zewnętrznym, albo w ramach realizacji celów w zakresie polityki kursowej lub pieniężnej,

1 Według definicji MFW rezerwy międzynarodowe to „...te aktywa zagraniczne, które są gotowe do wykorzystania i kontrolowane przez władze monetarne na zaspokojenie potrzeb finansowych związanych z bilansem płatniczym, na internwencje na rynku walutowym, aby wpłynąć na kurs walutowy, oraz na inne podobne cele (takie jak utrzymanie zaufania do waluty i do gospodarki, oraz jako podstawa pożyczek zagranicznych)”. Zob. podręcznik MFW na temat bilansu płatniczego i międzynarodowej pozycji inwestycyjnej Balance of Payments and International Investment Position Manual, wyd. 6, MFW, Waszyngton, 2009 (dostępny na stronie MFW http://www.imf.org).

19EBC




albo ze względów strukturalnych (np. międzypokoleniowe oszczędności z zasobów nieodna-wialnych). Niezależnie od tego, jaki był pierwotny cel gromadzenia rezerw, istnieją dowody, że wyższy poziom rezerw międzynarodowych może pomóc w ochronie poziomu spożycia w okre-sach napięć na rynkach walutowych2 poprzez: 1) ich bezpośrednie wykorzystanie do przeciw-działania niedoborom płynności walucie obcej oraz finansowania importu; 2) ochronę stałego kursu walutowego lub zapobieganie chaotycznej deprecjacji w celu ograniczenia niekorzystnego wpływu efektu majątkowego na wydatki w wyniku narażenia bilansu sektora prywatnego na ryzyko kursowe; 3) zapobieganie spadkowi zaufania inwestorów do wiarygodności kredytowej danej gospodarki.

W wypadku krajów EŚW przejściowy spadek rezerw międzynarodowych w latach 2008–2009 można przypisać poważnym zaburzeniom handlu międzynarodowego i transgranicznych prze-pływów finansowych, spowodowanym przez światowy kryzys finansowy. Odtworzenie rezerw, które potem nastąpiło, prawdopodobnie wiąże się z tym, że zarówno banki centralne, jak i rynki finansowe zweryfikowały swój pogląd na to, jakich zasobów potrzebują wszystkie gospodar-ki – również te, które mogą częściowo amortyzować szoki poprzez kurs walutowy – by móc w przyszłości wytrzymać szoki o podobnej skali. Doprowadziło to do proporcjonalnie większe-go wzrostu rezerw w krajach stosujących strategię celu inflacyjnego, ponieważ kraje mające cel kursowy miały już rezerwy potrzebne do ochrony kursu stałego3. Jako że utrzymywanie rezerw międzynarodowych niesie ze sobą koszt alternatywny, stopa zwrotu w odniesieniu do wynikają-cych z nich korzyści maleje, kwestia odpowiedniego dobrania poziomu rezerw ma duże znacze-nie dla twórców polityki.

2 Zob. Assessing Reserve Adequacy, opracowanie ekspertów, MFW, Waszyngon, luty 2011, s. 10 (dostępny na stronie MFW http://www.imf.org).

3 Nie wydaje się, by akumulacja rezerw w krajach EŚW stosujących strategię celu inflacyjnego była wynikiem polityki ukierunkowanej na utrzymanie zaniżonego kursu w celu zyskania przewagi konkurencyjnej (zob. najnowsze sprawozdania o poszczególnych krajach w ramach art. IV, dostępne na stronie MFW www.imf.org).

Wykres A Rezerwy międzynarodowe w relacji do PKB w krajach EŚW

(proc.)

a) Kraje stosujące strategię celu kursowego b) Kraje stosujące strategię celu inflacyjnego

0

10

20

30

40

0

10

20

30

40

2005 2006 2007 2008 2010 20112009

40 40

0

10

20

30

0

10

20

30

2005 2007 20082006 2009 2010 2011

Źródła: Eurostat, dane krajowe i szacunki ekspertów EBC.Uwagi: Oficjalne aktywa rezerwowe ze statystyk bilansu płatniczego w walutach krajowych jako procent PKB. Podobny wzór można zaobserwować przy wykorzystaniu oficjalnych aktywów rezerwowych w EUR w relacji do PKB w EUR. Linie przedstawiają średnie nieważone, a pola zacienione odpowiadają przedziałowi między zanotowaną wartością minimalną i maksymalną. Strategię celu kursowego stosują Bułgaria, Łotwa i Litwa; strategię celu inflacyjnego Czechy, Węgry, Polska i Rumunia.


Odpowiedni poziom rezerw

Z punktu widzenia funkcji zapobiegawczej odpowiedniość poziomu rezerw międzynarodowych można ocenić według zestawu wartości odniesienia określonych na podstawie zbiorowego do-świadczenia krajów z minionych kryzysów lub na podstawie analizy kosztów i korzyści. Najle-piej znane miary odpowiedniości rezerw wymagają, by rezerwy międzynarodowe wystarczały na pokrycie co najmniej: 1) trzymiesięcznego importu; 2) 100% krótkoterminowego długu wg pozostałego okresu zapadalności (tzw. zasada Greenspana-Guidottiego4); 3) rozszerzona zasada Greenspana-Guidottiego, obejmująca także saldo rachunku bieżącego; oraz (4) 20% szerokiego pieniądza (agregat M2). MFW przedstawił ostatnio piątą miarę, polegający na zestawieniu re-zerw międzynarodowych z „pulą zobowiązań ważonych ryzykiem”, która powinna uwzględniać wszystkie potencjalnie obciążenia rezerw, ważone prawdopodobieństwem ich wystąpienia, wy-prowadzone z analizy zdarzeń z ogona rozkładu statystycznego z poprzednich okresów wystę-powania napięć na rynkach walutowych5. Zgodnie z podejściem MFW przybliżoną miarą tych obciążeń są: dług krótkoterminowy według pozostałego okresu zapadalności, M2, eksport oraz „inne zobowiązania zagraniczne”, zdefiniowane jako pula zagranicznych zobowiązań portfelo-wych plus pula innych zagranicznych zobowiązań inwestycyjnych minus dług krótkoterminowy według pozostałego okresu zapadalności. Do systemów kursu zmiennego i stałego stosuje się różne wagi, dla oddania większej podatności tego drugiego na ataki spekulacyjne. Według miar

4 Zob. Guidotti, P., wypowiedź na seminarium G-33 w Bonn, Niemcy, 11 marca 1999; Greenspan, A., Currency reserves and debt, wypowiedź na konferencji Banku Światowego nt. najnowszych trendów w zarządzaniu rezerwami, Waszyngton, 29 kwietnia 1999 (dostępny na stronie http://www.federalreserve.gov).

5 Zob. Assessing Reserve Adequacy, opracowanie ekspertów, MFW, Waszyngon, luty 2011, s. 24-27 (dostępne na stronie MFW http://www.imf.org).

Wykres B Wskaźniki odpowiedniości rezerw w krajach EŚW

(jako proc. PKB w 2011)

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

LTBG LV

Przedział miar odpowiedniości rezerwRezerwy międzynarodowe

20% szerokiego pieniądza (M2)

Dług krótkoterminowy wg pozostałego okresu zapadalnościTrzymiesięczny import

100% ważonej ryzykiem miary MFW

a) Kraje stosujące strategię celu kursowego b) Kraje stosujące strategię celu inflacyjnego

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

LTBG LV

Przedział miar odpowiedniości rezerwRezerwy międzynarodowe

20% szerokiego pieniądza (M2)

Dług krótkoterminowy wg pozostałego okresu zapadalnościTrzymiesięczny import

100% ważonej ryzykiem miary MFW

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

CZ HU PL RO

Źródła: Raporty krajowe MFW, Special Data Dissemination Standard (specjalny standard rozpowszechniania danych) MFW, Eurostat, dane krajowe i szacunki ekspertów EBC.Uwagi: Dane o rezerwach międzynarodowych wg stanu na koniec kwietnia 2012; pochodzą z danych o oficjalnych aktywach rezerwowych podanych w formularzu danych o rezerwach międzynarodowych i płynności w walutach obcych wg Special Data Dissemination Standard. Wszystkie pozostałe zmienne wg stanu na rok 2011 lub ostatni, za który były dostępne. Dane o długu krótkoterminowym wg pozostałego okresu zapadalności pochodzą z raportów krajowych MFW, dostępnych na stronie MFW http://www.imf.org.

21EBC




ważonych ryzykiem stopień pokrycia przez rezerwy międzynarodowe powinien wynosić mię-dzy 100% a 150%, z korektą uwzględniającą szczególne okoliczności danego kraju. Na koniec należy wspomnieć, że gdy do krajów EŚW zastosuje się jeden z najpowszechniejszych modeli optymalnego poziomu rezerw6, przy założeniach co do kalibracji według scenariusza bazowego, otrzymuje się wyniki bardzo zbliżone do tradycyjnej miary wynoszącej 100% długu krótkoter-minowego.

Na wykresie B przedstawiono względny stan rezerw międzynarodowych w krajach EŚW w ze-stawieniu ze zbiorem miar odpowiedniości rezerw. Wszystkie kraje EŚW osiągają lub przekra-czają co najmniej dwie z uwzględnionych wartości odniesienia. Ponadto wszystkie kraje EŚW stosujące strategię celu inflacyjnego oraz Bułgaria mieszczą się w dolnym kresie ważonej ryzy-kiem miary odpowiedniości rezerw MFW. Zdolność państw bałtyckich EŚW do utrzymania niż-szych niż pozostałe kraje regionu rezerw międzynarodowych, na którą wskazuje ważona ryzy-kiem miara MFW, może wynikać z czynników szczególnych dotyczących danego kraju lub też może świadczyć o tym, że prowadzona przez banki centralne i rynki finansowe analiza słabości tych gospodarek, oparta na ocenie ich nierównowagi wewnętrznej i zewnętrznej oraz siły poli-tyki naprawczej, daje inne szacunki prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzeń z ogona rozkładu niż wynikałoby to z miary MFW ważonej ryzykiem.

Ogólnie rzecz biorąc, we wszystkich krajach EŚW poziom rezerw międzynarodowych jest obec-nie zgodny z różnymi standardowymi miarami odpowiedniości rezerw. Należy jednak pamiętać, że wprawdzie odpowiedni poziom rezerw międzynarodowych i awaryjne sieci bezpieczeństwa mogą pomóc w ograniczeniu presji zewnętrznych, ale absolutnie nie mogą zastąpić zdrowej po-lityki makroekonomicznej i ostrożnościowej.

6 Zob. Jeanne, O. i Rancière, R., The Optimal Level of International Reserves For Emerging Market Countries: A New Formula and Some Applications, CEPR Discussion Papers, No 6723, luty 2008.

INNE KRAJE EUROPEJSKIEGospodarka turecka w czwartym kwartale 2011 r. nadal zwalniała: dynamika realnego PKB wynio-sła 5,2% rok do roku. Wcześniej w drugim i trzecim kwartale stopa wzrostu wyniosła odpowiednio 9,1% i 8,4%, przez co średnia roczna za 2011 r. była równa 8,5%. Ponadto dane potwierdziły dal-sze niewielkie przesunięcie czynników wzrostu: spadek udziału popytu wewnętrznego przy jedno-czesnym zwiększeniu się udziału eksportu netto, stanowiącego coraz ważniejszą dodatnią składową wzrostu. Roczna inflacja w maju 2012 r. spadła do 8,3%, m.in. z powodu korzystnego efektu bazy, wobec 11,1% (najwyższa wartość) w kwietniu. Na posiedzeniach w kwietniu i maju bank centralny Turcji nie zmienił podstawowej stopy procentowej, lecz utrzymał efektywną stopę finansowania powyżej stopy podstawowej. Na przyszłość przewiduje się, że dynamika PKB jeszcze zwolni z po-wodu trudniejszych warunków finansowania zewnętrznego i słabszego popytu ze strefy euro.

W Rosji według wstępnych szacunków urzędu statystycznego realny PKB w pierwszym kwar-tale 2012 r. wzrósł o 4,9% rok do roku. W drugiej połowie 2011 r. wzrost był podobnie wysoki. Jego czynnikiem sprawczym nadal był popyt wewnętrzny oraz przyspieszenie wzrostu inwestycji pod koniec ubiegłego roku, podczas gdy udział eksportu netto był ujemny. Produkcja przemy-słowa w pierwszych miesiącach 2012 r. silnie wzrosła, jednak zaraz potem znacznie zwolniła; w kwietniu jej wzrost w ujęciu rok do roku wyniósł 1,3%. Inflacja w maju wciąż była na rekor-


dowo niskim poziomie 3,6% rok do roku, do czego przyczyniły się korzystne zmiany cen żyw-ności i odroczenie na koniec pierwszego półrocza podwyżek cen administracyjnych. W tym roku bank centralny Rosji utrzymywał stopy procentowe na niezmienionym poziomie, gdyż uważa, że znaczne wyhamowanie inflacji spowodowały czynniki przejściowe. Na przyszłość przewiduje się, że jeśli ceny surowców nadal będą wysokie, gospodarka powinna rosnąć w podobnym tem-pie jak w ostatnich latach.

WSChODZĄCE RYNKI AZJATYCKIENa wschodzących rynkach azjatyckich aktywność gospodarcza w pierwszym kwartale 2012 r. zwolniła pod wpływem osłabiania się eksportu i inwestycji. Dynamika eksportu w pierwszym kwartale obniżyła się, głównie z powodu niskiego popytu z Europy, zaś inwestycje pozostały słabe w wyniku podwyższonej zmienności przepływów kapitałowych oraz odczuwanych z opóźnieniem skutków zacieśnienia polityki pieniężnej w tych krajach. Niemniej jednak niekorzystny wpływ pro-blemów globalnych został częściowo skompensowany przez wysokie spożycie. Roczne stopy in-flacji w pierwszym kwartale nadal malały z powodu niskiej aktywności gospodarczej i stabilizacji światowych cen surowców. Z uwagi na obniżanie się presji inflacyjnej i występowanie ujemnych czynników ryzyka dotyczących perspektyw gospodarczych, niektóre banki centralne w regionie za-stosowały ostatnio środki mające złagodzić politykę pieniężną.

W Chinach wzrost realnego PKB w pierwszym kwartale 2012 r. zwolnił do 8,1% rok do roku, wobec 8,9% w ostatnim kwartale 2011 r. Warunki zewnętrzne nadal były słabe, głównie z powo-du niskiego popytu ze strefy euro. W związku z tym dynamika eksportu w pierwszym kwartale spadła do 8,9% rok do roku, a na koniec kwietnia do 4,9% rok do roku. Nadwyżka na rachunku bieżącym spadła w pierwszym kwartale 2012 r. do 1,4% PKB, wobec 2,7% w 2011 r. Zwolniła również dynamika popytu wewnętrznego, a dane wskazywały na rosnące znaczenie spożycia jako głównego źródła wzrostu gospodarczego. Wzrost w sektorze nieruchomości wydaje się zwalniać wskutek zacieśnienia polityki, choć publiczne programy wspierania budownictwa socjalnego czę-ściowo kompensują spadek inwestycji prywatnych. Presja inflacyjna od końca 2011 r. znacznie słabnie, z powodu spowolnienia aktywności gospodarczej i ustabilizowania się cen surowców na rynkach światowych. Roczna inflacja CPI spadła z 3,6% w marcu 2012 r. do 3,4% w kwietniu. W związku z tym, w kontekście nasilających się ujemnych czynników ryzyka wynikających z po-garszającego się popytu zewnętrznego, w Chinach ponownie złagodzono nastawienie polityki pie-niężnej. W maju bank centralny Chin obniżył (w dwóch cięciach) stopę rezerwy obowiązkowej do 20% dla dużych banków i do 18% dla mniejszych instytucji finansowych. Akumulacja rezerw walutowych w pierwszym kwartale br. odbiła, po spadku pod koniec 2011 r. Saldo tych rezerw w pierwszych trzech miesiącach 2012 r. wzrosło o 124 mld USD, osiągając tym samym w marcu poziom 3,3 bln USD.

W Indiach wzrost realnego PKB w pierwszym kwartale 2012 r. zwolnił do 5,6% rok do roku, wo-bec 6,2% w czwartym kwartale 2011 r. Dynamika spożycia prywatnego zwolniła do 6,1%, zaś dynamika inwestycji i eksportu wzrosła odpowiednio do 3,6% i 18,1%. Roczna inflacja cen hurto-wych (główna miara inflacji stosowana przez bank centralny Indii) spadła w kwietniu 2012 r. do 7,2%, wobec 9,5% w 2011 r. W związku z tym bank centralny Indii obniżył w kwietniu podstawo-wą stopę procentową o 50 pkt bazowych, do 8%.

W Korei Południowej wzrost realnego PKB w pierwszym kwartale 2012 r. zwolnił do 2,8% rok do roku, wobec 3,4% w czwartym kwartale 2011 r. Do tego spowolnienia znacznie przyczynił się eks-port netto, natomiast dynamika inwestycji i wydatków publicznych wzrosła do odpowiednio 5,1% i 4,4%. Roczna inflacja CPI w kwietniu spadła do 2,5% (z 2,6% w marcu), czyli była w granicach

23EBC




docelowego przedziału 2–4% wyznaczonego przez bank centralny Korei. Od czerwca 2011 r. bank ten utrzymuje główną stopę procentową na poziomie 3,25%.

Spośród gospodarek krajów ASEAN-5 (Filipiny, Indonezja, Malezja, Singapur i Tajlandia) gospo-darka indonezyjska nadal silnie rosła – w pierwszym kwartale 2012 r. o 6,3% rok do roku – pod wpływem stabilnych inwestycji i spożycia prywatnego. Wzrost PKB w Malezji i Singapurze zwol-nił w pierwszym kwartale do odpowiednio 4,7% i 1,6% rok do roku, głównie pod wpływem dyna-miki eksportu netto i wydatków publicznych. Aktywność gospodarcza w Tajlandii w pierwszym kwartale 2012 r. odbiła do 0,4% rok do roku, po znacznym spadku (-8,9% rok do roku) w czwartym kwartale 2011 r., spowodowanym największymi powodziami w najnowszej historii tego kraju.

Oczekuje się, że wzrost gospodarczy na wschodzących rynkach azjatyckich pozostanie stabilny, gdyż słaby popyt zewnętrzny będzie równoważony przez relatywnie wysokie spożycie prywatne. Presja inflacyjna prawdopodobnie nadal będzie się obniżać pod wpływem spadku ryzyka przegrza-nia. Główne czynniki ryzyka, które mogą mieć niekorzystny wpływ na aktywność gospodarczą, są związane z silnym przenoszeniem się niekorzystnych zjawisk z największych gospodarek rozwi-niętych oraz nagłą korektą nierównowagi wewnętrznej w niektórych wschodzących gospodarkach azjatyckich.

BLISKI WSChÓD I AFRYKACeny ropy naftowej, pomimo znacznego zwiększenia jej produkcji w wielu krajach, w pierwszym kwartale 2012 r. nadal były wysokie i korzystnie wpływały na aktywność gospodarczą w tych kra-jach Bliskiego Wschodu i Afryki, które eksportują ropę naftową. Oprócz wyższej produkcji ropy

Wykres 4 Rozwój sytuacji w największych gospodarkach wschodzących

-16-14-12-10-8-6-4-202468

10121416

-16-14-12-10-8-6-4-20246810121416

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

RosjaTurcja

BrazyliaChinyIndie

Wzrost PKB1

(zmiany rok do roku w proc.; dane kwartalne)Stopy inflacji2

(ceny konsumpcyjne; zmiany roczne w proc.; dane miesięczne)

-16-14-12-10-8-6-4-202468

10121416

-16-14-12-10-8-6-4-20246810121416

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

RosjaTurcja

BrazyliaChinyIndie

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

16

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

16

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Źródło: Dane krajowe.1 Dla Brazylii i Chin podano dane odsezonowane, dla Indii, Rosji i Turcji – dane nieodsezonowane. Ostatnia obserwacja: I kw. 2012 (Turcja – IV kw. 2011).2 Dla Indii podano wskaźnik cen hurtowych (WPI). Ostatnia obserwacja: kwiecień 2012 (Rosja i Turcja – maj 2012).


do wzrostu przyczyniały się także ekspansywna polityka fiskalna i wyższe spożycie prywatne. In-flacja cen konsumpcyjnych w kilku z tych krajów była w trzech pierwszych miesiącach 2012 r. nieco wyższa niż w poprzednim kwartale.

W ostatnich miesiącach w reakcji na podwyższoną niepewność dotyczącą światowej podaży ropy Arabia Saudyjska produkowała na bardzo dużą skalę. Gospodarka tego kraju rosła przy tym w co-raz szybszym tempie nie tylko z powodu wysokiego eksportu ropy, ale także pod wpływem znacz-nego popytu konsumpcyjnego i wydatków publicznych. W wyniku wzrostu cen żywności inflacja cen konsumpcyjnych w pierwszym kwartale 2012 r. wzrosła do 5,4% rok do roku, wobec 5,2% w poprzednim kwartale.

W pozostałych krajach tego regionu z kilkoma wyjątkami nadal odnotowywano dobre wyniki go-spodarcze, mimo słabszego środowiska zewnętrznego. Czynnikami wzrostu gospodarczego nadal były wysokie ceny surowców (innych niż ropa) oraz zasadniczo akomodacyjne nastawienie poli-tyki makroekonomicznej. W większości krajów importujących ropę naftową inflacja w pierwszym kwartale 2012 r. pozostała stabilna.

Na przyszłość przewiduje się, że aktywność gospodarcza w większości krajów tego regionu pozo-stanie silna. Stosunkowo niski wzrost powinien wystąpić w kilku krajach o bliższych powiązaniach handlowo-finansowych z Europą oraz w gospodarkach nadal odczuwających skutki niepokojów społecznych i niestabilności politycznej.

AMERYKA ŁACIńSKAWzrost gospodarczy w Ameryce Łacińskiej w 2011 r. zwolnił, a zgodnie z szacunkami również na początku 2012 r. był niewysoki. Wynikało to głównie z wpływu warunków zewnętrznych i od-czuwanych z opóźnieniem skutków zacieśnienia polityki wewnętrznej. Jednocześnie w większości krajów tego regionu pojawiły się oznaki stabilizacji presji inflacyjnej na początku 2012 r. na sto-sunkowo wysokim poziomie.

W Brazylii aktywność gospodarcza na początku 2012 r. zwolniła, zgodnie z tendencją obserwo-waną od początku 2010 r. Realny PKB w pierwszym kwartale 2012 r. wzrósł o 0,7% rok do roku; najwyższy poziom (9,1%) osiągnął na początku 2010 r., a jego średnia za 2011 r. wyniosła 2,7%. Spowolnienie było szczególnie wyraźne w sektorze przetwórstwa przemysłowego w drugiej po-łowie ubiegłego roku, po którym na początku 2012 r. nastąpił znaczny spadek. Presja inflacyjna, choć malejąca, wciąż jeszcze była wysoka: roczna inflacja w pierwszym kwartale 2012 r. wynio-sła 5,7%. W Argentynie, po ponad dwóch latach wyjątkowo wysokiego wzrostu gospodarczego, we wskaźnikach aktywności gospodarczej również pojawia się coraz więcej oznak spowolnienia. Wzrost realnego PKB wyniósł w czwartym kwartale 2011 r. 7%, po wielu kwartałach utrzymywa-nia się na poziomie 10%. Jednocześnie roczna inflacja CPI w pierwszym kwartale 2012 r. nadal była blisko wartości dwucyfrowych. W Meksyku dynamika realnego PKB w pierwszym kwartale 2012 r. wzrosła do 4,7%, wobec 3,9% w ostatnim kwartale 2011 r. Korzystny wpływ na wzrost miały lepsza sytuacja na rynku pracy, popyt ze strony USA oraz ogólna poprawa konkurencyjności tego kraju. Roczna inflacja cen konsumpcyjnych była nieco wyższa niż w poprzednich kwartałach: w pierwszym kwartale 2012 r. wyniosła średnio 3,8%.

Na przyszłość przewiduje się, że oczekiwana poprawa popytu na świecie powinna mieć pozytywny wpływ na tempo wzrostu gospodarczego w regionie. Głównym czynnikiem sprawczym wzrostu powinien być popyt wewnętrzny, a dynamika wymiany handlowej między krajami rozwijającymi się powinna przyczynić się do wzrostu eksportu.

25EBC




1.2. RYNKI SUROWCÓW

Ceny ropy naftowej od końca marca wykazy-wały silny spadek, który z nadwyżką zrówno-ważył wysoki wzrost z pierwszego kwartału 2012 r. 5 czerwca ceny ropy Brent wyniosły 97,7 USD/b, czyli o 9% mniej niż na początku br. i 23% mniej niż tegoroczna wartość maksy-malna z 14 marca 2012 r. Na przyszłość uczest-nicy rynku spodziewają się, że w średnim okre-sie cen ropy będą nieco niższe: ceny kontraktów futures na grudzień 2013 r. kształtują się na po-ziomie 94,6 USD/b.

Między końcem marca a początkiem czerwca ceny ropy Brent spadły o ponad 25 USD/b. Ich spadek nastąpił w warunkach podwyższo-nej niepewności co do perspektyw wzrostu na świecie, którą dodatkowo spotęgowały po-nowne napięcia na niektórych rynkach długu państwowego strefy euro. Ponadto wysoka produkcja w krajach OPEC, związana z ocze-kiwanym embargiem UE na import ropy naf-towej z Iranu, w połączeniu ze słabszym popy-tem na ten surowiec spowodowały, że w marcu, po raz pierwszy od połowy 2011 r., zapasy ropy w krajach OECD wzrosły do poziomu swoich średnich pięcioletnich. I wreszcie, toczące się rozmowy o uwolnieniu strategicznych rezerw ropy w razie dalszych zakłóceń podaży, ostatnio wzmocnione przez oświadczenie państw G-8, znacząco osłabiły presję na wzrost cen związaną z napięciami geopolitycznymi dotyczącymi Iranu. Jednak nadal utrzymuje się presja cenowa po stronie podaży, przede wszystkim w związku z prognozami niewielkiej produkcji w krajach spoza OPEC oraz uruchomieniem embarga UE na import irańskiej ropy w drugiej połowie roku.

Ceny surowców nieenergetycznych w kwietniu i maju także znacznie malały, niwe-lując tym samym wzrosty notowane od początku roku. Ostatnie spadki cen, zwłasz-cza metali, wynikały głównie z podwyższonej niepewności dotyczącej perspektyw wzrostu na świecie. Z tej samej przyczyny znacząco obniżyły się także ceny olejów i nasion roślin oleistych, choć nadal występuje presja wzrostowa po stronie podaży, a poziom cen wciąż jest o 11% wyższy niż na początku roku. Zagregowany indeks cen surowców nieenergetycznych (w USD) był na początku czerwca o 2,1% niższy niż na początku roku.

1.3. KURSY WALUTOWE

EFEKTYWNY KURS EUROOd końca lutego 2012 r. kurs euro w sumie uległ deprecjacji, przy relatywnie niskiej zmienności. 5 czerwca 2012 r. kurs euro – nominalny efektywny kurs walutowy, obliczany wobec walut 20 głównych partnerów handlowych strefy euro – był o 3,3% niższy niż na koniec lutego i o 6,0% niższy od średniej za 2011 r. (zob. tabela 1 i wykres 6).

Wykres 5 Główne zmiany cen surowców

40

60

80

100

120

140

160

180

70

80

90

100

110

120

130

140

20 602008 2009 2010 2011

Ropa naftowa Brent (USD/b; skala po lewej stronie)Surowce nieenergetyczne (USD; indeks: 2010 = 100;skala po prawej stronie)

Źródła: Bloomberg i HWWI.


Od początku marca wahania kursu euro w dalszym ciągu wynikały głównie ze zmieniającego się postrzegania przez rynki perspektyw fiskalnych i gospodarczych krajów strefy euro w porównaniu z perspektywami pozostałych dużych gospodarek, a także z kształtowania się oczekiwanych różnic w dochodowości między strefą euro a innymi gospodarkami rozwiniętymi. Po poprawie nastrojów na rynku finansowym, która nastąpiła w marcu, od kwietnia trwała dalsza deprecjacja euro wynika-jąca z utrzymywania się obaw o perspektywy fiskalne niektórych krajów strefy euro.

Zmienność na rynku walutowym euro w marcu i kwietniu dalej malała, aż spadła poniżej średnich historycznych. Od tamtej pory w związku z pogarszaniem się nastrojów na rynkach finansowych zmienność implikowana pary walutowej euro-dolar nadal rosła, choć wciąż była zbliżona do śred-nich historycznych (zob. wykres 7).

Tabela 1 Zmiany kursu euro1

(dane dzienne; w jednostkach waluty krajowej za euro; zmiany w proc.)

Waga w EER-20

Kurs na dzień

5.06.2012

Aprecjacja (+)/Deprecjacja(-) euro na dzień 5.06.2012Od: Porównanie:

29.02.2012 2.01.2012 średnia za 2011

Yuan renminbi (Chiny) 18,8 7,915 -6,4 -2,9 -12,0 Dolar amerykański 16,9 1,243 -7,5 -3,9 -10,7 Funt szterling 14,9 0,810 -4,0 -3,0 -2,9 Jen (Japonia) 7,2 97,3 -9,9 -2,3 -12,4 Frank szwajcarski 6,5 1,201 -0,3 -1,2 -2,6 Złoty 6,2 4,382 6,3 -2,0 6,3 Korona czeska 5,0 25,72 3,5 0,8 4,6 Korona szwedzka 4,7 8,969 1,8 0,5 -0,7 Won (Korea Płd.) 3,9 1,467 -2,3 -1,8 -4,8 Forint (Węgry) 3,2 302,2 4,7 -3,9 8,2NEER2 97,2 -3,3 -2,3 -6,0

Źródło: EBC,1 Dwustronne kursy walutowe w porządku malejącym według przypisanych poszczególnym walutom wag we wskaźniku EER-20,2 Nominalny efektywny kurs euro w stosunku do walut 20 głównych partnerów handlowych strefy euro (EER-20),

Wykres 6 Efektywny kurs euro (EER-20) i jego struktura1

(dane dzienne)

Indeks: I kw. 1999 = 100 Udziały w zmianach EER-202

29.02.2012–5.06.2012 (pkt proc.)

94

97

100

103

106

109

112

115

94

97

100

103

106

109

112

115

2010 2011-3.5-3.0-2.5-2.0-1.5-1.0-0.50.00.51.0

-3.5-3.0-2.5-2.0-1.5-1.0-0.50.00.51.0

EER-20USD GBP JPY CNY CHF SEK OMS Other

Źródło: EBC.1 Wzrost indeksu oznacza aprecjację euro wobec walut 20 najważniejszych partnerów handlowych strefy euro (w tym wszystkich państw członkowskich UE spoza strefy euro).2 Udziały w zmianach EER-20 przestawiono oddzielnie dla waluty każdego z sześciu głównych partnerów handlowych strefy euro. Kategoria „PPC” (pozostałe państwa członkowskie) odnosi się do łącznego udziału walut państw członkowskich UE spoza strefy euro (z wyjątkiem funta szterlinga i korony szwedzkiej). Kategoria „Pozostałe” odnosi się do łącznego udziału pozostałych sześciu partnerów handlowych strefy euro. Zmiany obliczone na podstawie ogólnych wag obrotów handlowych we wskaźniku EER-20.

27EBC




W kwestii wskaźników międzynarodowej konkurencyjności cenowo-kosztowej strefy euro, w maju 2012 r. realny efektywny kurs euro liczony na podstawie cen konsumpcyjnych (w stosunku do wa-lut 20 głównych partnerów handlowych strefy euro) był o 3,6% niższy niż średnia za 2011 r. (zob. wykres 8). Było to wynikiem głównie deprecjacji nominalnej euro od początku 2011 r., a także, choć w mniejszym stopniu, niższej stopy inflacji cen konsumpcyjnych w strefie euro niż u jej głów-nych partnerów handlowych.

DWUSTRONNE KURSY WALUTOWE Od początku marca 2012 r., a zwłaszcza od końca kwietnia, nastąpiła deprecjacja euro w stosunku do dolara amerykańskiego. Między 29 lutego i 5 czerwca 2012 r. euro osłabiło się w stosunku do dolara o 7,5%, a jego cena była o 10,7% niższa od średniej za 2011 r. (zob. wykres 6 i tabela 1). Jak już wcześniej wspomniano, poziom kursu był związany głównie ze zmianami w postrzeganiu sta-bilności finansów publicznych w niektórych krajach strefy euro oraz w różnicach w dochodowości między obiema gospodarkami.

W analizowanym okresie kurs euro wobec jena japońskiego także uległ deprecjacji. 5 czerwca 2012 r. cena euro była o 9,9% niższa niż na koniec lutego i o 12,4% niższa niż średnia za 2011 r. Wynikało to głównie stąd, że po spadku z rekordowo wysokich poziomów odnotowanych pod ko-niec ubiegłego roku jen ponownie się umocnił: od połowy marca trwała jego silna aprecjacja wobec większości walut światowych.

Jeśli chodzi o inne waluty, kurs euro wobec funta szterlinga kształtował się podobnie jak wobec innych walut światowych, czyli uległ deprecjacji, szczególnie wyraźnej od kwietnia. 5 czerwca 2012 r. kurs euro do funta był o 4,0% niższy niż na koniec lutego i o 6,7% niższy od średniej za

Wykres 7 Prawidłowości w kursach walutowych oraz zmienność implikowana

(dane dzienne)

Zmienność implikowana kursów walutowych (3 mies.)

6

8

10

12

14

16

18

20

22

24

6

8

10

12

14

16

18

20

22

24

USD/EURGBP/EURJPY/EUR

2010 2011 2012IV VII X IXIV VII X IX

Źródło: Bloomberg.

Wykres 8 Nominalny i realny efektywny kurs euro (EER-20)1

(dane miesięczne/kwartalne; indeks: I kw. 1999 = 100)

80

90

100

110

120

80

90

100

110

120

2010

NominalnyRealny, deflowany CPIRealny, deflowany PKBRealny, deflowany ULCT

2000 2002 2004 2006 2008

Źródło: EBC.1 Wzrost wskaźnika EER-20 oznacza aprecjację euro. Dla danych miesięcznych ostatnie obserwacje dotyczą maja 2012. Dla realnego kursu EER-20 na podstawie PKB i ULCT (wskaźnika jednostkowych kosztów pracy w całej gospodarce) ostatnia obserwacja dotyczy IV kw. 2011 r. i częściowo opiera się na szacunkach.


2011 r. (zob. tabela 1). W analizowanym okresie euro osłabiło się także w stosunku do franka szwajcarskiego, o 0,3%, a 5 czerwca 2012 r. jego cena była o 2,6% niższa od średniej za 2011 r. Euro umocniło się w stosunku do niektórych walut europejskich, najwyraźniej wobec korony cze-skiej (o 3,5%), forinta (4,7%) i złotego (6,3%), ponieważ trwający od kwietnia br. wzrost awersji do ryzyka wśród inwestorów na świecie miał niekorzystny wpływ na nastawienie rynków finanso-wych do tego regionu.

W analizowanym okresie kursy walut uczestniczących w mechanizmie kursowym ERM II w stosun-ku do euro były ogólnie stabilne i równe bądź bliskie swoim kursom centralnym. Kurs łata łotewskie-go utrzymał się po mocniejszej stronie kursu centralnego w jednostronnie przyjętym paśmie ±1%.

1.4. PERSPEKTYWY ŚRODOWISKA ZEWNĘTRZNEGO

Projekcje makroekonomiczne ekspertów Euro-systemu z czerwca 2012 r. w kwestii kształto-wania się wzrostu gospodarczego na świecie zasadniczo pokrywają się z projekcjami z marca 2012 r., w których przewidywano stopniową po-prawę tego wzrostu. Spójny z tym scenariuszem jest wyprzedzający wskaźnik złożony (CLI) opracowany przez OECD, który w marcu w dal-szym ciągu nabierał tempa. W ujęciu szczegó-łowym CLI wskazuje na pewną dalszą poprawę aktywności gospodarczej w USA i Japonii. Na-dal rosły także wartości CLI dla największych gospodarek wschodzących (oprócz Rosji). Wskaźnik Ifo dotyczący klimatu gospodarcze-go na świecie także wskazuje, że w gospodarce światowej utrzymuje się trend ożywienia. Po-prawa tego wskaźnika wynikała głównie z bar-dziej optymistycznych oczekiwań na następne sześć miesięcy; bieżąca sytuacja też została oce-niona nieco lepiej niż w poprzednim badaniu. Mimo tych krótkookresowych perspektyw doty-czących gospodarki światowej perspektywy światowego wzrostu gospodarczego w średnim okresie pozostają słabe, gdyż w gospodarkach rozwiniętych nadal będą występować znaczne przeszkody hamujące wzrost.

Perspektywy światowe są nadal wysoce niepewne. Napięcia obecne w głównych segmentach ryn-ku finansowego mogą rozwinąć się na skalę globalną, uruchomiając w ten sposób spiralę nieko-rzystnych procesów i paraliżując rynki finansowe. Kolejnym ujemnym czynnikiem ryzyka dla ak-tywności gospodarczej jest nierównowaga fiskalna w dużych gospodarkach rozwiniętych. W razie szybkiej zmiany nastrojów na rynkach finansowych mogłoby także wzrosnąć ryzyko niekontrolo-wanej korekty nierównowagi na świecie. Ponadto czynnikiem ryzyka są napięcia geopolityczne na Bliskim Wschodzie, które mogą doprowadzić do wzrostu cen ropy naftowej i obniżenia się wzrostu gospodarczego na świecie.

Wykres 9 Złożony wskaźnik wyprzedzający OECD

(dane miesięczne; skorygowana amplituda wahań)

92

94

96

98

100

102

104

92

94

96

98

100

102

104

OECDGospodarki wschodzące

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Źródło: OECD.Uwaga: Wskaźnik dla rynków wschodzących jest średnią ważoną złożonych wskaźników wyprzedających dla Brazylii, Rosji i Chin.

29EBC



Kierunki rozwoju sytuacji monetarnej

i finansowej

2 KIERUNKI ROZWOJU SYTUACJI MONETARNEJ I FINANSOWEJ2.1. PIENIĄDZ I KREDYT MIF

Siły ograniczające podaż pieniądza w czwartym kwartale 2011 r. zostały zrównoważone w pierw-szym kwartale 2012 r. Sprzyjały temu niestandardowe działania z zakresu polityki pieniężnej ogło-szone w grudniu 2011 r. W pierwszym kwartale 2012 r. ożywiła się więc dynamika M3, podsycana znacznymi wpływami miesięcznymi. Z szybszego wzrostu M3 dawało się wyczytać postępujące zróż-nicowanie ewolucji agregatu pieniężnego z jednej strony i kredytu dla sektora prywatnego z dru-giej, który w wyniku małych wpływów utrzymał się na niskim poziomie. Tymczasem strumienie wpływów do M3 zostały w znacznej części odzwierciedlone po stronie czynników kreacji zakupami obligacji skarbowych. Przyspieszenie wzrostu M3 w pierwszym kwartale zostało częściowo zaha-mowane w kwietniu, który przyniósł znaczne odpływy miesięczne. Przesądziły o tym jednak raczej transakcje w obrębie sektora finansowego niż zachowanie gospodarstw domowych i przedsię-biorstw. Ponadto kwietniowym odpływom towarzyszyło ożywienie akcji kredytowej dla prywatnego sektora niefinansowego i miały one miejsce przy ograniczonych odpływach z kategorii zewnętrz-nych aktywów netto w przeciwieństwie do zmian zaobserwowanych pod koniec 2011 r. Ogólnie, przy umiarkowanej podstawowej ekspansji monetarnej, analiza monetarna sygnalizuje dość zrów-noważone ryzyka dla stabilności cen w perspektywie średniookresowej. Utrzymuje się jednocześnie podwyższona niepewność dotycząca perspektyw inflacyjnych.

SZEROKI AGREGAT PIENIĘżNY M3W kwietniu 2012 r. roczna dynamika agregatu M3 wynosiła 2,5%, nieco poniżej średniej z pierw-szych 3 miesięcy roku (zob. wykres 10). Roczny wzrost M3 zdecydowanie odzyskał jednak dyna-mikę w pierwszym kwartale, jak wynika z porównania jej wartości z końca grudnia 2011 r. (1,5%) z końcem marca 2012 r. (3,1%). Pierwszy kwartał 2012 r. przyniósł znaczne miesięczne wpływy. Prawdopodobnie przesądziło o nich wykorzystanie na szerszą skalę finansowania z Eurosystemu w ramach dwóch 3-letnich dłuższych operacji refinansujących (LTRO). Odwróciły one gwałtowne spowolnienie wzrostu M3 z czwartego kwarta-łu 2011 r., kiedy przez 3 kwartały z rzędu utrzy-mały się miesięczne odpływy agregatu M3. Kwietniowy spadek rocznej dynamiki świadczy o znacznych odpływach w tym miesiącu, a udział sektora w tym spadku i sytuacja po stronie czyn-ników kreacji agregatu M3 wskazują, że przy-puszczalnie ma on charakter tymczasowy i od-mienny od spadków z czwartego kwartału 2011 r.

Wpływy do M3 w pierwszym kwartale 2012 r. objęły szerokie spektrum składników M3, szczególnie zaś krótkoterminowe depozyty. Gospodarstwa domowe znacznie zwiększyły portfel krótkoterminowych depozytów innych niż depozyty overnight ze względu na atrak-cyjne oprocentowanie tej kategorii depozytów, szczególnie w niektórych krajach strefy euro. Nasila się tam rywalizacja instytucji kredyto-wych o stabilne finansowanie, przez co wzra-sta oprocentowanie tych depozytów, i zwiększa się atrakcyjność depozytów krótkoterminowych i lokat oszczędnościowych – bardziej niż wyni-

Wykres 10 Wzrost M3

(zmiany w proc.; skorygowane o efekty sezonowe i kalendarzowe)

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

M3 (roczna stopa wzrostu)M3 (3-miesięczna scentrowana średnia ruchoma rocznej stopy wzrostu)M3 (6-miesięczna stopa wzrostu w ujęciu rocznym)

1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011

Źródło: EBC.


kałoby to z aktualnych stóp procentowych EBC. Jednocześnie niemonetarne instytucje pośrednic-twa finansowego – szczególnie fundusze inwestycyjne – zmniejszyły swoje portfele rządowych papierów wartościowych i ulokowały część środków na krótkoterminowych depozytach. O kwiet-niowych odpływach z M3 przesądziło zmniejszenie portfeli depozytów overnight utrzymywanych przez niemonetarne instytucje pośrednictwa finansowego inne niż zakłady ubezpieczeń i fundusze emerytalne (OFI). Przy zmiennym podejściu OFI do zasobów pieniądza i szczególnych czynnikach przejściowych, jakie często je powodują, należy powstrzymać się od doszukiwania się dodatko-wych znaczeń w kwietniowych odpływach.

Z szybszego wzrostu M3 dawało się wyczytać postępujące zróżnicowanie ewolucji agregatu pie-niężnego z jednej strony i kredytu dla sektora prywatnego z drugiej. Wystąpiły tam tylko nieznacz-ne wpływy, a więc utrzymało się spowolnienie. Z kolei wpływy do M3 w znacznej mierze znala-zły odzwierciedlenie po stronie czynników kreacji M3 w postaci zakupów obligacji skarbowych, szczególnie w niektórych krajach strefy euro. Ponadto część spadku długoterminowych zobowią-zań finansowych wynikała z wpływów do M3, gdy sektor MIF skupował wcześniej wyemitowane dłużne papiery wartościowe o dłuższym terminie zapadalności. Ponadto finansowanie z banku cen-tralnego pozyskane poprzez dwie 3-letnie operacje LTRO ułatwiło wykup zapadających dłużnych papierów wartościowych MIF o dłuższym terminie zapadalności. Kwietniowy odpływ w M3 zna-lazł odbicie po stronie czynników kreacji głównie w postaci sprzedaży utrzymywanych przez MIF portfeli papierów wartościowych sektora prywatnego (po części wskutek odwrotu od wcześniejszej aktywności sekurytyzacyjnej) i wykupu kredytów dla niemonetarnych instytucji pośrednictwa fi-nansowego (w większości w związku z ograniczeniem operacji reverse repo realizowanych przez partnerów centralnych (CCP)) oraz kredytów dla instytucji rządowych i samorządowych. Wzrosły za to kredyty dla prywatnego sektora niefinansowego.

W pierwszym kwartale 2012 r. znacznie wzrosły główne składniki aktywów utrzymywane przez in-stytucje sektora MIF strefy euro (z wyłączeniem Eurosystemu), aby znacznie spaść w kwietniu. Środki z obu 3-letnich operacji LTRO umożliwiły MIF strefy euro zakup aktywów, szczególnie dłużnych pa-pierów wartościowych wyemitowanych przez rządy państw strefy euro i sektor MIF. Fundusze po-życzone z Eurosystemu przez instytucje kredytowe strefy euro krążą automatycznie wewnątrz za-mkniętego systemu obejmującego te podmioty, które mają depozyty w Eurosystemie – tzn. instytucje kredytowe i rządy państw strefy euro. Siłą rzeczy ekspansja kredytów zaciąganych w Eurosystemie pobudza w szczególności wzrost depozytów w Eurosystemie (choć koncentruje się on w depozytach instytucji kredytowych innych niż te, które zaciągały kredyty i pożyczki). Większość kwietniowego spadku kategorii głównych aktywów MIF wynikała ze zmniejszenia portfeli, ograniczenia zewnętrz-nych aktywów MIF, a także ze spadku obrotu wewnętrznego MIF, np. wolumenu kredytów, jakich MIF udzielały między sobą (w tym akcji kredytowej prowadzonej przez partnerów centralnych) oraz portfeli papierów wartościowych sektora rządowego i sektora prywatnego.

Generalnie dane do kwietnia wskazują, że siły ograniczające w czwartym kwartale 2011 r. podaż pieniądza i kredytów zostały zrównoważone – za sprawą niestandardowych działań z zakresu poli-tyki pieniężnej, jakie ogłoszono w grudniu 2011 r. – w pierwszym kwartale 2012 r. Prawdopodobnie zapobiegły one gwałtownemu delewarowaniu, które przyniosłoby poważne skutki dla gospodar-ki. Na kwietniowy spadek M3 przypuszczalnie złożyły się tymczasowe transakcje, i stąd różnica względem sytuacji z końca 2011 r., gdyż towarzyszyła im nasilona akcja kredytowa dla niefinan-sowego sektora prywatnego i ograniczone odpływy dla aktywów zagranicznych netto w przeci-wieństwie do sytuacji z końca 2011 r. Ponadto do kwietniowej obniżki przyczyniły się w większym stopniu transakcje z sektorem finansowym niż zachowanie gospodarstw i przedsiębiorstw. Wraz z odpływem z M3 w kwietniu ustał dopływ kredytów dla sektora instytucji rządowych i samorzą-

31EBC




i finansowej

dowych, będący głównym źródłem kreacji pie-niądza w pierwszym kwartale 2012 r.

GŁÓWNE SKŁADNIKI M3W pierwszym kwartale 2012 wzrost rocznej dynamiki wąskiego agregatu pieniężnego M1 (zwłaszcza depozytów overnight) oraz depozy-tów krótkoterminowych innych niż depozyty overnight zdecydowały o podwyższeniu rocznej dynamiki M3. Natomiast głębokie spadki rocz-nej dynamiki depozytów overnight i instrumen-tów zbywalnych osłabiły w kwietniu roczną dy-namikę M3 (zob. wykres 11).

Pomiędzy czwartym kwartałem 2011 r. a pierw-szym kwartałem 2012 r. za sprawą znacznych wpływów do depozytów overnight roczna dy-namika M1 wzrosła z 1,9% do 2,3%. Głęboki miesięczny odpływ z M3 w kwietniu (w ujęciu miesięcznym -0,6%) nastąpił po serii znacznych wpływów w pierwszym kwartale (zob. tabela 2). Wynikał on ze zmniejszenia portfela depo-zytów overnight utrzymywanych przez OFI, po-

Tabela 2 Podsumowanie zmiennych monetarnych

(średnie dane kwartalne; skorygowane o efekty sezonowe i kalendarzowe)

Stany jako odsetek M31

Roczne stopy wzrostu2011 2011 2011 2012 2011 2012II kw. III kw. IV kw. I kw. marz. kwie.

M1 48,8 1,7 1,4 1,9 2,3 2,8 1,8 Pieniądz gotówkowy w obiegu 8,6 4,2 4,5 6,2 6,1 5,5 5,5 Depozyty overnight 40,1 1,1 0,8 1,0 1,5 2,2 1,0

M2-M1 (= pozostałe depozyty krótkoterminowe) 39,7 3,4 3,4 2,3 2,7 3,2 3,2 Depozyty z uzgodnionym terminem zapadalności do 2 lat włącznie 19,5 2,3 3,1 2,0 3,4 3,9 3,8 Depozyty z terminem wykupu za wypowiedzeniem do 3 miesięcy 20,2 4,5 3,7 2,5 2,1 2,5 2,7

M2 88,4 2,4 2,3 2,1 2,5 3,0 2,4 M3-M2 (= instrumenty zbywalne) 11,6 -0,3 2,7 3,4 2,2 4,1 2,9 M3 100,0 2,1 2,4 2,2 2,4 3,1 2,5

Kredyty dla rezydentów strefy euro 3,1 2,4 1,4 1,4 1,8 1,4 Kredyty dla instytucji rządowych i samorządowych 6,5 5,2 1,4 5,1 7,5 7,7

Pożyczki dla instytucji rządowych i samorządowych 10,7 7,0 -2,2 -4,7 -4,4 -2,9

Kredyty dla sektora prywatnego 2,3 1,8 1,4 0,6 0,5 0,0 Pożyczki dla sektora prywatnego 2,6 2,5 2,1 0,9 0,6 0,3 Pożyczki dla sektora prywatnego skorygowane o sprzedaż i sekurytyzację2 2,9 2,7 2,3 1,3 1,2 0,8

Długoterminowe zobowiązania finansowe (z wyłączeniem kapitału i rezerw) 3,4 3,6 2,7 0,5 -0,9 -1,8

Źródło: EBC.1 Na koniec ostatniego miesiąca, za który dostępne są dane. Wartości mogą się nie sumować ze względu na zaokrąglenia.2 Skorygowane o wycofanie kredytów i pożyczek z bilansów statystycznych MIF, spowodowane ich sprzedażą lub sekurytyzacją.

Wykres 11 Główne składniki M3

(roczne zmiany w proc.; skorygowane o efekty sezonowe i kalendarzowe)

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

M1Inne depozyty krótkoterminoweInstrumenty zbywalne

2004 2005 2006 2007 2008 20102009 2011Źródło: EBC.


nieważ zasoby pieniężne tego sektora zazwyczaj wykazują znaczną zmienność w czasie. Znaczny odpływ w kwietniu należy rozpatrywać w kontekście dużych wpływów dla tej kategorii depozytów overnight utrzymywanych przez OFI w pierwszym kwartale 2012 r.

Pomiędzy czwartym kwartałem 2011 r. a pierwszym kwartałem 2012 r. roczna dynamika depozytów krótkoterminowych innych niż depozyty overnight wzrosła z 2,3% do 2,7%. Wpływy do tych instru-mentów pochodziły głównie od gospodarstw, które wycofywały środki z depozytów overnight oraz z instrumentów spoza M3. Większość środków lokowano w depozytach krótkoterminowych (tj. de-pozytach z uzgodnionym terminem zapadalności do 2 lat) w ramach działań instytucji kredytowych szczególnie w niektórych krajach strefy euro – tak aby przyciągnąć stabilne depozyty poprzez zaofero-wanie atrakcyjnego oprocentowania. Przepływy te odwróciły się po części w kwietniu. Co istotne, go-spodarstwa domowe przesuwały środki z krótkoterminowych depozytów do krótkoterminowych lokat oszczędnościowych (tzn. lokat z okresem wypowiedzenia do 3 miesięcy) i depozytów overnight.

Utrzymała się zmienna roczna dynamika instrumentów zbywalnych, wpisując się w tendencje z ostat-nich kwartałów. Między czwartym kwartałem 2011 r. a pierwszym kwartałem 2012 r. spadła ona z 3,4% do 2,2%. Złożyły się na to jednak znaczne wpływy w lutym i marcu. Podobnie jak w ubie-głych kwartałach portfele instrumentów zbywalnych kształtowały głównie umowy z przyrzeczeniem odkupu realizowane przez partnerów centralnych, na które w dużym stopniu złożyły się zabezpie-czone transakcje międzybankowe. Głębokie odpływy w kategorii umów z przyrzeczeniem odkupu w czwartym kwartale 2011 r. przy napięciach na rynkach finansowych po części uległy odwróceniu w pierwszym kwartale 2012 r., ze znacznymi wpływami w 2 pierwszych miesiącach roku. W mar-cu jednak strumienie umów z przyrzeczeniem odkupu wróciły w obszary ujemne. W pierwszym kwartale 2012 r. zwiększyły się portfele krótkoterminowych dłużnych papierów wartościowych MIF (z pierwotnym terminem zapadalności do 2 lat), dzięki polepszeniu sytuacji na rynku, szczególnie w segmencie długu krótkoterminowego po prze-prowadzeniu dwóch 3-letnich LTRO. Mogło to też w pewnym zakresie odzwierciedlać wprowa-dzenie nowej definicji funduszy rynku pienięż-nego w Eurosystemie. Za jej sprawą zwiększyła się liczba funduszy inwestycyjnych (tj. funduszy, które są częścią sektora dysponującego środka-mi pieniężnymi), które nabywają obligacje krót-koterminowe. Pod koniec kwartału przepływy dla udziałów i jednostek uczestnictwa fundu-szy rynku pieniężnego przyjęły wartości dodat-nie. Fundusze rynku pieniężnego (wchodzące w skład sektora emitującego pieniądz) wykorzy-stały część tych środków na zakup krótkotermi-nowych dłużnych papierów wartościowych MIF. Przyczyniło się to do ujemnych przepływów w kwietniu dla krótkoterminowych dłużnych papierów wartościowych MIF utrzymywanych przez sektor posiadający środki pieniężne.

Pomiędzy czwartym kwartałem 2011 r. a pierw-szym kwartałem 2012 r. roczna dynamika depo-zytów M3 – czyli depozytów krótkoterminowych i umów z przyrzeczeniem odkupu – stanowią-

Wykres 12 Depozyty krótkoterminowe i umowy z przyrzeczeniem odkupu

(roczne zmiany w proc.; nieskorygowane o efekty sezonowe i kalendarzowe)

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

PrzedsiębiorstwaGospodarstwa domoweInstytucje pośrednictwa finansowegoOgółem

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Źródło: EBC.Uwaga: Sektor MIF z wyłączeniem Eurosystemu.

33EBC




i finansowej

cych najszerszy agregat składników M3, dla którego dostępne są wiarygodne dane na poziomie sek-torowym, wyhamowała z 2,6% do 2,3% (zob. wykres 12). Złożyły się na to wpływy w pierwszym kwartale roku, obejmujące swoim zasięgiem wiele sektorów, prócz przedsiębiorstw, które ograniczy-ły swoje zasoby depozytów M3. Wzrost skumulował się w segmencie gospodarstw, w ślad za zwięk-szeniem przez nie portfeli depozytów krótkoterminowych. W kwietniu zaobserwowano odpływy w depozytach M3, w ślad za zmianami w sektorze OFI. Co więcej, przedsiębiorstwa ograniczyły swo-je portfele depozytów, postępował natomiast wzrost depozytów utrzymywanych przez gospodarstwa.

GŁÓWNE CZYNNIKI KREACJI SZEROKIEGO AGREGATU PIENIĄDZA M3W obrębie głównych czynników kreacji M3 w pierwszym kwartale 2012 r. i w kwietniu roczny wzrost akcji kredytowej MIF dla rezydentów strefy euro ustabilizował się na 1,4%, (zob. tabela 2). Przez pierwsze 4 miesiące roku roczna dynamika ekspansji kredytowej w sektorze instytucji rządo-wych i samorządowych była jednak inna niż w sektorze prywatnym.

Między czwartym kwartałem roku 2011 a pierwszym kwartałem 2012 roczna dynamika kredy-tów i pożyczek MIF dla sektora instytucji rządowych i samorządowych wzrosła z 1,4% do 5,1%. Wzrost wynikał głównie z dokonywanych przez sektor MIF intensywnych zakupów dużych ilości dłużnych skarbowych papierów wartościowych. O ile w czwartym kwartale 2011 r. zakupy te pro-wadziły banki centralne Eurosystemu w ramach programu rynków papierów wartościowych, o tyle w pierwszym kwartale ich rolę przejęły instytucje MIF inne niż banki centralne. Prawdopodobnie u podstaw tej tendencji leżała potrzeba inwestowania – przynajmniej w krótkim terminie – znacz-nych zasobów płynności MIF, po przeprowadzeniu obu 3-letnich operacji LTRO, kiedy to banki przeinwestowały zobowiązania płatnicze ze względu na niepewność, jaka towarzyszyła dostępno-ści środków w momencie ich zapadalności. Na potwierdzenie tego poglądu, po 5 miesiącach z rzę-du zakupów netto, portfele skarbowych papierów wartościowych uległy w kwietniu zmniejszeniu, choć towarzyszyły temu ujemne w ujęciu netto emisje papierów wartościowych w tej kategorii w niektórych krajach, gdzie w poprzednich miesiącach koncentrowały się ich zakupy.

Między czwartym kwartałem roku 2011 a pierwszym kwartałem 2012 roczna dynamika kredytów i pożyczek MIF dla sektora prywatnego spadła z 1,4% do 0,6%, aby w kwietniu 2012 r. pogłębić spadek do zera. Pierwszy kwartał 2012 r. zaznaczył się znacznym wpływem kredytów dla sektora prywatnego, który niemal w całości odwrócił się w kwietniu za sprawą wysokiego odpływu mie-sięcznego. Na wspomniany odpływ złożyły się jednak różnorodne transakcje z partnerami sektora finansowego. Po pierwsze w porównaniu z ubiegłymi latami instytucje MIF strefy euro ograniczy-ły zakupy udziałów emitowanych przez sektor prywatny i utrzymywanych przez fundusze inwesty-cyjne (przy czym takie zakupy zazwyczaj występują w okresach, kiedy odbywają się zgromadzenia udziałowców przedsiębiorstw), przyczyniając się do sprzedaży netto takich papierów wartościo-wych. Po drugie odwracano transakcje sekurytyzacji własnej, co odpowiadało za większość spad-ku portfeli dłużnych papierów wartościowych emisji sektora prywatnego. I wreszcie na zmniejsze-nie kredytów dla OFI w szczególności złożyły się transakcje reverse repo z CCP, co prowadziło do wykupu kredytów i pożyczek dla sektora prywatnego.

Między czwartym kwartałem 2011 r. a pierwszym kwartałem 2012 r. roczny wzrost kredytów i pożyczek dla sektora prywatnego zwolnił z 2,3% do 1,3% (po korekcie o sprzedaż i sekuryty-zację kredytów; zob. tabela 2). Znaczną część dużej ekspansji kredytowej dla sektora prywatnego w styczniu zrównoważył wykup kredytów netto od lutego do kwietnia. W wyniku tych odpływów między marcem a kwietniem pogłębił się spadek rocznej dynamiki z 1,2% do 0,8%. Z perspektywy sektorowej pierwszy kwartał 2012 r. przyniósł jednak znacznie mniejszy niż w poprzednim kwar-tale spadek zarówno kredytów dla instytucji ubezpieczeniowych i funduszy emerytalnych, jak i dla


przedsiębiorstw. Dość wysoko wzrosły kredyty dla gospodarstw domowych i OFI, przy czym te drugie dotyczyły transakcji reverse repo, jakie realizowali partnerzy centralni. Sytuacja na rynku kredytów w kwietniu wskazuje na ekspansję akcji kredytowej dla prywatnego sektora niefinanso-wego i spadek dla prywatnego sektora finansowego.

Roczna stopa wzrostu kredytów dla gospodarstw domowych po korekcie o sprzedaż i sekurytyza-cję kredytów obniżyła się do 1,9% w drugim kwartale 2012 r., w porównaniu z 2,3% w poprzed-nim kwartale i kontynuowała tendencję obserwowaną od drugiego kwartału 2011 r. Na ten spa-dek złożyło się pogorszenie perspektyw gospodarczych i rynku mieszkaniowego jak też potrzeby korekt bilansowych. Roczna stopa wzrostu kredytów konsumpcyjnych dla gospodarstw (skorygo-wana o sprzedaż kredytów i działalność sekurytyzacji) obniżyła się nieco w kwietniu 2012 r. do 1,5%, w porównaniu z 1,7% w marcu, mimo znacznego wpływu miesięcznego. Podstawą ekspan-sji kredytów MIF dla gospodarstw pozostały kredyty na zakup nieruchomości mieszkaniowych. Według danych dla pierwszego kwartału 2012 r. skorygowanych o sekurytyzację ożywiony kwar-talny wpływ kredytów na cele mieszkaniowego był podobny do zaobserwowanego w poprzednim kwartale. Kwiecień 2012 r. przyniósł dalszy miesięczny wpływ kredytów na zakup nieruchomości mieszkaniowych, przy utrzymującym się wykupie netto kredytów konsumpcyjnych (w celu uzy-skania szczegółowych informacji zob. podrozdział 2.7).

Między czwartym kwartałem 2011 r. a pierwszym kwartałem 2012 r. kredyty dla przedsiębiorstw (po korekcie o sprzedaż i sekurytyzację kredytów) obniżyły roczną dynamikę z 2,1% do 0,9%. Złożyły się na to efekty bazy i ograniczone wykupy netto akcji kredytowej dla przedsiębiorstw. W kwietniu postę-pował spadek rocznej dynamiki kredytów dla przedsiębiorstw do 0,7%, mimo znacznego wpływu mie-sięcznego. Cały kwietniowy wpływ skumulował się w kredytach krótkoterminowych (tzn. z okresem zapadalności do 1 roku), przy wykupie neto kredytów o dłuższych terminach (zob. podrozdział 2.6).

W ogólnym ujęciu z perspektywy historycznej akcja kredytowa dla niefinansowego sektora prywat-nego pozostaje stosunkowo niewielka. Między krajami utrzymuje się znaczna różnorodność pozio-mów i dynamiki rocznej ekspansji kredytowej zarówno dla gospodarstw domowych, jak i dla przedsiębiorstw. Prawdopodobnie wynika to z różnych perspektyw gospodarczych i perspek-tyw rynków mieszkaniowych w tych krajach, jak też z poziomu zadłużenia w poszczególnych sektorach. Korekta poziomów zadłużenia prze-kłada się na niski poziom akcji kredytowej, ze względu na korektę poprzednich nadwyżek po-życzkowo-kredytowych.

W dalszej perspektywie, w ramach projekcji ak-tywności gospodarczej, utrzymujący się umiar-kowany wzrost kredytów dla gospodarstw i po-stępujące spowolnienie dynamiki kredytów dla przedsiębiorstw będzie wpisywać się w histo-ryczne regularności dla tych 2 sektorów – przy czym kredyty dla gospodarstw ukształtują się zgodnie z aktywnością gospodarczą, a zmiany kredytów dla przedsiębiorstw nastąpią z opóź-nieniem. Potwierdzą one też ocenę, że pełne

Wykres 13 M3 i długoterminowe zobowiązania finansowe MIF

(roczne zmiany w proc.; skorygowane o efekty sezonowei kalendarzowe)

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

2006 2007 2008 2009 2010 2011

M3 Długoterminowe zobowiązania finansowe(z wyłączeniem kapitału i rezerw)

Źródło: EBC.

35EBC




i finansowej

urzeczywistnienie wpływu 3-letnich operacji LTRO zajmie kilka kwartałów.

Po stronie innych czynników kreacji agrega-tu M3 między czwartym kwartałem 2011 r. a pierwszym kwartałem 2012 r. roczna stopa wzrostu długoterminowych zobowiązań finanso-wych sektora MIF (z wyłączeniem kapitału i re-zerw) spadła z 2,7% do 0,5%, aby w kwietniu dodatkowo pogłębić spadek do -1,8% (zob. wy-kres 13). Głęboki odpływ trwał już drugi kwar-tał z rzędu, co ożywiło dynamikę pieniężną. Znaczna jego część wynikała z postępującego poważnego ograniczenia w ujęciu skonsolidowa-nym portfeli dłużnych papierów wartościowych sektora MIF, kiedy to sektor MIF zdecydowa-nie zwiększył swoje zasoby tej kategorii (w ra-mach programów wykupu ukierunkowanych na polepszenie swojej pozycji kapitałowej), po czę-ści ułatwione dzięki płynności z 3-letnich LTRO. Co więcej, wspomniana płynność zastąpiła finan-sowanie uzyskane z wykupionych w tym okresie dłużnych papierów wartościowych. Odpływ ten w mniejszym stopniu wynikał ze spadku w kate-gorii depozytów długoterminowych, w miarę od-wracania wcześniejszych operacji sekurytyzacji, w których kredytów i pożyczek nie wyksięgowano z bilansów banków. Dane za kwiecień wykazu-ją dalszy spadek długoterminowych dłużnych papierów wartościowych MIF, wynikający raczej ze zmniejszenia się portfeli dłużnych papierów wartościowych niż ze wzrostu zakupów przez MIF.

Pierwszy kwartał 2012 r. obniżył pozycję aktywów zewnętrznych netto sektora MIF strefy euro. Uwzględnia ona przychodzące i wychodzące przepływy kapitału sektora dysponującego środkami pie-niężnymi strefy euro, kierowane za pośrednictwem MIF, jak też dokonywane przez ten sektor transfery aktywów. W ramce 3 Przepływy na rachunku finansowym w bilansie płatniczym strefy euro do mar-ca 2012 r. szczegółowo omówiono transakcje, które generują te przepływy kapitałowe. Niski odpływ uwidocznił się także w kwietniu (zob. wykres 14). Odpływ wynikał z dalszej akwizycji netto aktywów zewnętrznych przez ten sektor finansowanej z pomocą instrumentów zawartych w M3.

OGÓLNA OCENA SYTUACJI PŁYNNOŚCIOWEJ W STREFIE EUROWpływy w M3 w pierwszym kwartale 2012 r. przerwały absorpcję płynności monetarnej nagroma-dzonej przed kryzysem finansowym (zob. wykresy 15 i 16). Według danych za kwiecień w miesią-cu tym postępowały jednak pewne procesy absorpcji. W ogólnym ujęciu zestaw wskaźników płyn-ności wciąż wskazuje na niepełną korektę wcześniejszej nadmiernej płynności pieniężnej i wzrostu kredytu, mimo znacznych dostosowań podejmowanych w ostatnich 3 latach. Korekta utrzymują-cego się nadmiernego wzrostu może więc przypuszczalnie zaważyć na ożywieniu pieniądza i akcji kredytowej w strefie euro. Niemniej do oszacowań sytuacji w zakresie płynności opartych na po-wyższych miernikach powinno podchodzić się z rezerwą, ponieważ uwzględniają ocenę zasobów pieniężnych w równowadze, która jest obciążona niepewnością. Należy w tym względzie podkre-ślić, że według niektórych mierników nadmierna płynność zeszła już do dość niskiego poziomu.

Wykres 14 Czynniki kreacji agregatu M3

(przepływy roczne; mld EUR; skorygowane o efekty sezonowe i kalendarzowe)

-800-600-400-20002004006008001.0001.2001.4001.600

-800-600-400-200

0200400600800

1.0001.2001.4001.600

2007 2008 2009 2010 2011

Kredyty dla sektora prywatnego (1)Kredyty dla instytucji rządowych i samorządowych (2)Zagraniczne aktywa netto (3)Długoterminowe zobowiązania finansowe(z wyłączeniem kapitału i rezerw) (4)Inne czynniki kreacji (z uwzględnieniem kapitału i rezerw) (5) M3

Źródło: EBC.Uwagi: M3 zamieszczono tylko w celach referencyjnych (M3 = 1+2+3-4+5).Długoterminowe zobowiązania finansowe (z wyłączeniem ka-pitału i rezerw) przedstawiono jako wartości ujemne, ponieważ stanowią one zobowiązania sektora MIF.


Ogólnie utrzymuje się niskie podstawowe tempo wzrostu pieniądza i kredytu. Wzrost M3 przyśpie-szył w pierwszym kwartale roku i nie znalazło to odzwierciedlenia w ewolucji kredytów dla sektora prywatnego. Należy więc ostrożnie odczytywać zarysowujące się ożywienie, mając na uwadze jego ewentualne implikacje związane z ryzykiem dla stabilności cen. W przeszłości podstawowy szeroki agregat pieniężny wiązał się z podstawowym wzrostem pieniądza (stąd też przekładał się na kształto-wanie cen), kiedy trendy się przedłużały i był zbieżny z podobnymi tendencjami w obrębie kredytów dla sektora prywatnego. Dzięki 3-letnim LTRO znacznie złagodziły się presje płynnościowe w ban-kach, natomiast utrzymujące się ożywienie kredytów dla sektora prywatnego wymagałoby też od-tworzenia możliwości banków do podejmowania ryzyka oraz ożywienia popytu na kredyty bankowe.

Wykres 15 Dane szacunkowe dotyczące nominalnej luki pieniężnej1

(jako procent całego agregatu M3; skorygowane o efekty sezonowe i kalendarzowe; grudzień 1998 = 0)

-202468101214161820222426

-202468

101214161820222426

Nominalna luka pieniężna na podstawie oficjalnego M3Nominalna luka pieniężna na podstawie M3skorygowanego o szacowany wpływ zmian struktury portfela2

1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011

Źródło: EBC.1 Miarą nominalnej luki pieniężnej jest różnica między rzeczywi-stym poziomem agregatu M3 a poziomem M3, który wynikałby ze stałego wzrostu M3 na poziomie jego referencyjnej wartości wynoszącej 4,5% w okresie od grudnia 1998 r. (okres bazowy).2 Dane szacunkowe dotyczące skali zmian struktury portfela w stronę agregatu M3 są obliczane przy zastosowaniu podejścia omawianego w części 4 artykułu zatytułowanego Monetaryanalysis in real time w Biuletynie Miesięcznym z października 2004 r. (nietłum. na jęz. polski).

Wykres 16 Dane szacunkowe dotyczące realnej luki pieniężnej1

(jako procent całego agregatu M3; skorygowane o efekty sezonowe i kalendarzowe; grudzień 1998 = 0)

-202468101214161820222426

-202468

101214161820222426

2011

Realna luka pieniężna na podstawie oficjalnego M3Realna luka pieniężna na podstawie M3 skorygowanegoo szacowany wpływ zmian struktury portfela2

1999 2001 2003 2005 2007 2009

Źródło: EBC.1 Miarą realnej luki pieniężnej jest różnica między rzeczywistym poziomem agregatu M3 pomniejszonym o HICP a deflowanym poziomem M3, który wynikałby ze stałego wzrostu nominalnego M3 na poziomie jego referencyjnej wartości 4,5% i inflacji HICP zgodnej z definicją stabilności cen sformułowaną przez EBC, przyjmując grudzień 1998 r. za okres bazowy.2 Dane szacunkowe dotyczące skali zmian struktury portfela w stronę agregatu M3 są obliczane przy zastosowaniu ogólne-go podejścia omówionego w części 4 artykułu zatytułowanego Monetary analysis in real time w Biuletynie Miesięcznym z paź-dziernika 2004 r. (nietłum. na jęz. polski).

Ramka 3

PRZEPŁYWY NA RAChUNKU FINANSOWYM W BILANSIE PŁATNICZYM STREFY EURO DO MARCA 2012 R.

Ramka analizuje bieżące tendencje przepływów na rachunku finansowym w bilansie płatni-czym strefy euro do pierwszego kwartału 2012 r. W 12-miesięcznym okresie do marca 2012 r. spadki netto w inwestycjach bezpośrednich i portfelowych w zasadzie zrównoważyły zwięk-szone wzrosty netto w innych inwestycjach (zob. tabela i wykres). Po zmniejszeniu w drugiej

37EBC




i finansowej

połowie 2011 r. portfeli transgranicznych portfeli papierów wartościowych przez inwestorów krajowych i zagranicznych, w pierwszym kwartale 2012 r. zarysowały się oznaki normaliza-cji inwestycji portfelowych wraz ze wznowieniem zakupów netto papierów wartościowych zarówno strefy euro, jak i zagranicznych. W ujęciu szczegółowym instytucje sekto-ra MIF inwestowały w segmencie zagranicz-nych papierów wartościowych po raz pierw-szy od czasów sprzed upadku banku Lehman Brothers i były w stanie zgromadzić płynność w formie kredytów i depozytów.

W 12-miesięcznym okresie do marca 2012 r. spadki netto w inwestycjach bezpośrednich i portfelowych wyniosły 23,6 mld euro, w po-równaniu ze wzrostem w wysokości 168,9 mld euro rok wcześniej. Przesądziły o tym niż-sze wpływy netto z inwestycji portfelowych w drugiej połowie 2011 r., zwłaszcza w ostat-nim kwartale – który cechowała wyjątkowo duża zmienność oraz gwałtowne zmiany na-strojów na rynku i zachowań inwestorów. Wraz z tym rozpoczął się dwukierunkowy proces odpływu. Inwestorzy ze strefy euro zbywali zagraniczne papiery wartościowe, a zagraniczni inwestorzy wycofywali środki poprzednio ulokowane w papierach wartościo-

Główne pozycje bilansu strefy euro w bilansie płatniczym strefy euro

(mld euro, dane nieskorygowane sezonowo)

Skumulowane dane 3-miesięczneSkumulowane dane

12-miesięczne2012 2011 2012 2011 2012

luty marz. cze. wrze. gru. marz. marz. marz.

Rachunek finansowy1 0,3 -19,0 21,2 3,5 -44,0 -8,3 -15,0 -27,6Inwestycje bezpośrednie i portfelowe łącznie 16,0 -53,8 107,2 15,8 -59,1 -87,6 168,9 -23,6

Inwestycje bezpośrednie netto -3,4 -18,4 -31,8 -19,2 -57,3 -28,2 -111,7 -136,5Inwestycje portfelowe netto 19,4 -35,4 139,1 35,0 -1,8 -59,4 280,7 112,8

Papiery wartościowe z prawem do kapitału -1,6 13,4 -31,1 31,4 79,0 18,8 201,2 98,2Instrumenty dłużne 21,0 -48,8 170,1 3,6 -80,8 -78,2 79,5 14,7

Długoterminowe papiery wartościowe 22,3 -25,6 145,3 19,9 -9,9 -55,8 66,7 99,5Instrumenty rynku pieniężnego -1,3 -23,2 24,9 -16,4 -70,9 -22,4 12,8 -84,9

Pozostałe inwestycje netto -18,9 38,5 -94,1 -1,2 31,0 84,5 -183,9 20,1z czego: w sektorach dysponujących środkami pieniężnymi2

Inwestycje bezpośrednie netto -7,7 -17,4 -25,2 -18,8 -56,0 -28,6 -99,8 -128,6Inwestycje portfelowe netto 22,0 -4,7 79,7 19,9 -11,3 -16,9 30,9 71,4

Papiery wartościowe z prawem do kapitału 1,6 16,6 -23,5 29,1 40,9 20,4 198,1 67,0Instrumenty dłużne 20,4 -21,3 103,2 -9,2 -52,2 -37,3 -167,2 4,4

Pozostałe inwestycje netto -0,5 -12,3 -17,3 24,6 10,1 -11,3 -5,4 6,2

Źródło: EBC.Uwaga: Dane mogą się nie sumować ze względu na zaokrąglenia.1 Dane dotyczą sald (przepływów netto). Znak plus (minus) oznacza napływ (odpływ) netto.2 Sektor instytucji rządowych i samorządowych oraz pozostałych sektorów bilansu płatniczego.

Główne pozycje rachunku finansowego

(w mld euro; 12-miesięczne skumulowane przepływy netto, dane miesięczne)

-400

-200

0

200

400

600

0

-400

-200

200

400

600

2007 2008 2009 2010 2011

Papiery wartościowe z prawem do kapitałuInstrumenty rynku pieniężnegoDługoterminowe papiery dłużne (obligacje i bony)Inwestycje bezpośrednieInwestycje bezpośrednie i portfelowe łącznie

Źródło: EBC.


wych strefy euro, głównie z dłużnych papierów wartościowych wyemitowanych przez sektor instytucji rządowych i samorządowych. Wycofywanie środków przez inwestorów zagranicz-nych nieco przewyższyło analogiczny proces ze strony inwestorów ze strefy euro, stąd też wzro-sty netto w inwestycjach portfelowych ustąpiły miejsce spadkom netto. Dwukierunkowy proces przenoszenia środków należy rozpatrywać w kontekście narastających napięć na rynku finanso-wym, jak też zmiennych i spadających cen akcji i udziałów na świecie. Czynniki te mogły zawa-żyć na nastrojach rynkowych w związku z nasilającymi się niepokojami odnośnie do perspektyw wzrostu gospodarczego na świecie i podwyższoną awersję do ryzyka.

W pierwszym kwartale 2012 r. rezydenci strefy euro wznowili jednak inwestycje w zagranicz-ne papiery wartościowe. Nierezydenci strefy euro również wznowili zakupy netto papierów wartościowych strefy euro. Były one jednak niższe od wartości netto zakupu zagranicznych papierów wartościowych przez inwestorów strefy euro. W rezultacie wzrosły w ujęciu net-to strumienie odpływów z inwestycji portfelowych. Łagodzenie napięć na rynku finansowym, w ślad za działaniami politycznymi na rzecz rozwiązania kryzysu zadłużeniowego, wydaje się mieć pozytywny wpływ na nastroje na rynku i doprowadziło do pewnego zmniejszenia nie-chęci do ryzyka. O ile sektor MIF i prywatne niemonetarne instytucje finansowe w strefie euro powróciły do inwestowania, o tyle inwestorzy zagraniczni w strefie euro stawiali głównie na papiery wartościowe wyemitowane poza sektorem MIF. Ponadto spadki netto w inwestycjach portfelowych, jakie realizują niemonetarne instytucje finansowe strefy euro, zmniejszyły płyn-ność dostępną w strefie euro, co częściowo przekłada się na ewolucję szerokiego agregatu M3. Jak można wyczytać z monetarnej prezentacji bilansu płatniczego, transakcje obejmujące sek-tor zasobów pieniężnych są lustrzanym odbiciem spadku netto w pozycji zewnętrznych akty-wów sektora MIF na początku 2012 r.1

Wracając do sektora MIF, w pierwszym kwartale 2012 r. banki strefy euro wstrzymały stałą i zrównoważoną sprzedaż netto zagranicznych papierów wartościowych po raz pierwszy od cza-sów sprzed upadku banku Lehman Brothers. O złagodzeniu presji na banki strefy euro do sprze-daży zagranicznych aktywów przesądziły prawdopodobnie 2 czynniki. Z jednej strony wprowa-dzenie niestandardowych działań Eurosystemu na rzecz utrzymania płynności środków, a także skoordynowane interwencje podejmowane przez EBC oraz 5 innych banków centralnych – w for-mie wzajemnych porozumień walutowych (linii swap) – miało zapewnić płynność w globalnym systemie finansowym. Z drugiej strony zaprzestanie sprzedaży netto zagranicznych papierów war-tościowych przez banki strefy euro prawdopodobnie wiąże się również ze wznowieniem inwesty-cji zagranicznych w MIF strefy euro. W pierwszym kwartale 2012 r. dynamiczny wzrost skoncen-trował się w obszarze innych zobowiązań inwestycyjnych sektora MIF. Z faktu, że banki strefy euro były w stanie przedłużać – choć w niewielkim zakresie – zapadające depozyty krótkotermi-nowe oraz kredyty i pożyczki, a także ze wznowienia inwestycji zagranicznych w papiery warto-ściowe emitowane przez banki w strefie euro można wyczytać niepewnie rysujące się łagodzenie warunków finansowania. Z tego względu oba te czynniki wydają się ograniczać potrzebę instytucji sektora MIF pozyskiwania funduszy poprzez zbywanie zagranicznych aktywów niewiążących się z ich podstawową działalnością, w kontekście restrukturyzacji bilansu.

1 Transakcje realizowane przez sektor posiadający zasoby pieniężne mają wpływ na zagraniczne aktywa i pasywa sektora bankowego, które wchodzą w skład czynników kreacji M3, o ile są rozliczane przez banki umiejscowione w strefie euro. W skład sektora posiadającego zasoby pieniężne wchodzą gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, niemonetarne instytucje pośrednictwa finansowego oraz sektor publiczny poza administracją centralną. Dodatkowa informacja dotycząca przedstawienia bilansu płatniczego strefy euro w ujęciu pieniężnym, zob. Duc L.B., Mayerlen F. i Sola P. (2008), The monetary presentation of the euro area balance of payments, „Occasional Paper Series”, Nr 96, EBC. Zob. też artykuł The external dimension of monetary analysis w Biuletynie Miesięcznym z sierpnia 2008 r. (nietłum. na jęz. polski)

39EBC




i finansowej

2.2. INWESTYCJE FINANSOWE SEKTORA NIEFINANSOWEGO I INWESTORÓW INSTYTUCJONALNYCh

W czwartym kwartale 2011 r. znacznie spadła roczna stopa wzrostu inwestycji finansowych sekto-rów niefinansowych, co częściowo odzwierciedla słabszy wzrost dochodów gospodarstw domowych i niską stopę oszczędności według dotychczasowych standardów. Znacznie spadła roczna stopa wzrostu inwestycji finansowych realizowanych przez instytucje ubezpieczeniowe i fundusze eme-rytalne, co odzwierciedla znaczne zmniejszenie inwestycji gospodarstw domowych w rezerwy tech-niczno-ubezpieczeniowe. W rezultacie rosnącego w czwartym kwartale 2011 r. napięcia na rynkach finansowych postępował dynamiczny proces wykupów netto we wszystkich głównych kategoriach funduszy inwestycyjnych. Odwrócił się jednak w pierwszym kwartale 2012 r., czemu sprzyjał wpływ niestandardowych środków polityki pieniężnej Eurosystemu.

SEKTORY NIEFINANSOWEMiędzy trzecim a czwartym kwartałem 2011 r. (ostatnim, dla którego dostępne są dane) roczny wzrost inwestycji finansowych ogółem sektorów niefinansowych spadł z 3,3% do 2,6%. Zbliżył się do rekordowo niskich poziomów z końca 2009 r. i początku 2010 r. (zob. tabela 3). Spowolnienie w czwartym kwartale 2011 r. wynikało z niższej dynamiki niemal wszystkich instrumentów, w ślad za powszechną niechęcią sektora prywatnego do inwestowania przy utrzymującej się niepewności gospodarczej i finansowej. Znacznie wzrosły tylko krótkoterminowe dłużne papiery wartościowe, które potencjalnie mogą służyć do lokowania płynności.

W podziale według sektorów uwidacznia się, że w czwartym kwartale 2011 r. na spadek rocznej dynamiki inwestycji finansowych złożyły się wszystkie sektory (zob. wykres 17). Wolniejsza aku-mulacja aktywów finansowych gospodarstw domowych wynikała z postępującego procesu zby-

Tabela 3 Inwestycje finansowe sektorów niefinansowych strefy euro

Stany jako odsetek

aktywów finansowych1

Roczne stopy wzrostu2009 2009 2010 2010 2010 2010 2011 2011 2011 2011

III kw.

IV kw.

I kw.

II kw.

III kw.

IV kw.

I kw.

II kw.

III kw.

IV kw.

Inwestycje finansowe 100 3,4 2,5 2,5 2,6 2,7 3,4 3,2 3,5 3,3 2,6Rachunki bieżące i depozyty 24 5,9 3,3 2,0 1,7 2,3 3,1 3,6 3,8 3,0 2,7Dłużne papiery wartościowe, z wyłączeniem finansowych instrumentów pochodnych 6 -0,4 -3,2 -2,7 -2,8 -3,7 4,1 6,8 8,2 8,2 4,4

w tym: krótkoterminowe 0 -32,8 -35,9 -26,3 -23,2 -8,8 -5,9 0,0 8,2 0,4 20,0w tym: długoterminowe 5 4,5 1,9 0,5 -0,5 -3,2 5,1 7,4 8,2 8,9 3,2

Akcje i inne udziałowe papiery wartościowe, z wyłączeniem udziałów w funduszach powierniczych 28 4,0 2,7 2,5 2,4 2,7 3,1 2,5 2,7 2,9 2,5

w tym: akcje notowane na giełdzie 5 4,7 4,6 5,3 3,8 3,3 3,9 1,5 1,9 3,6 2,5w tym: akcje nienotowane na giełdzie i inne udziałowe papiery wartościowe 22 3,8 2,2 1,8 2,1 2,5 2,8 2,8 2,9 2,7 2,5

Udziały w funduszach powierniczych 5 -0,7 2,8 1,1 -1,1 -1,6 -2,5 -3,2 -2,7 -4,8 -5,1Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe 16 3,6 4,4 5,0 4,8 4,7 4,3 3,5 3,1 2,5 1,9Inne2 22 1,6 1,6 3,4 4,7 4,5 4,9 4,3 4,8 5,4 4,7

M33 1,8 -0,4 -0,1 0,3 1,1 1,7 2,2 1,9 2,8 1,5

Źródło: EBC.1 Na koniec ostatniego kwartału, za który dostępne są dane. Wartości mogą się nie sumować ze względu na zaokrąglenia.2 Inne aktywa finansowe obejmują kredyty i pożyczki oraz inne należności, które z kolei obejmują kredyty handlowe udzielone przez przedsiębiorstwa.3 Dane na koniec kwartału. Agregat pieniężny M3 obejmuje instrumenty monetarne w posiadaniu niemonetarnych instytucji finansowych strefy euro (tj. instytucji sektora niefinansowego i niemonetarnych instytucji pośrednictwa finansowego) przechowywane w MIF oraz instytucjach rządowych szczebla centralnego strefy euro.


wania przez nie udziałów i jednostek uczestnic-twa w funduszach powierniczych i ograniczenie inwestycji w rezerwy techniczno-ubezpiecze-niowe przy niższym wzroście nominalnego do-chodu do dyspozycji i niskim według do-tychczasowych standardów współczynniku oszczędności. W swoich statystykach fundusze inwestycyjne (zwłaszcza fundusze obligacji) wykazały wysokie wpływy na początku roku. Wynikało to z tego, że w pierwszym kwartale 2012 r. gospodarstwa mogły zwiększyć swoje portfele funduszy powierniczych.

W czwartym kwartale znacznie spowolnił rocz-ny wzrost inwestycji finansowych sektora insty-tucji rządowych i samorządowych. Przesądził o tym efekt bazy, ponieważ wpływ transferów aktywów z MIF do „banku toksycznych akty-wów” w czwartym kwartale 2010 r. nie został uwzględniony w rocznej stopie wzrostu

Na wolniejszą w czwartym kwartale akumulację aktywów finansowych przez przedsiębiorstwa zło-żyło się głównie zmniejszenie zakupów notowanych akcji. Aby uzyskać więcej informacji na te-mat sytuacji w zakresie przepływów finansowych i bilansu niefinansowego sektora prywatnego, zobacz także podrozdziały 2.6 i 2.7. Informacje zawiera też ramka zatytułowana Results of the ECB Survey of Professional Forecasters for the fourth quarter of 2012 w Biuletynie Miesięcznym z maja 2012 r. (nietłum. na jęz. polski).

INWESTORZY INSTYTUCJONALNISpowolnienie inwestycji gospodarstw w rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe, głównego czyn-nika warunkującego możliwe do inwestowania środki zakładów ubezpieczeń i funduszy emery-talnych, pozwala wyjaśnić spadek rocznej dynamiki inwestycji finansowych w tym sektorze do 2,1% w czwartym kwartale 2011 r. (ostatnim, dla którego dostępne są dane ze zintegrowanych rachunków strefy euro; zob. wykres 18). Była to najniższa stopa wzrostu od 1999 r. Udziały fun-duszy powierniczych były najważniejszym czynnikiem kształtującym roczną stopę wzrostu inwe-stycji finansowych instytucji ubezpieczeniowych i funduszy emerytalnych. Odzwierciedlało to ich preferencje do częstszego inwestowania środków (uzyskanych z nowych inwestycji gospodarstw w ubezpieczenia na życie i produkty emerytalne, jak też sprzedaży bezpośrednio utrzymywanych dłużnych papierów wartościowych) w funduszach powierniczych niż bezpośrednio w papiery war-tościowe. Jednocześnie zwiększały się zasoby gotówki i depozytów zakładów ubezpieczeń i fun-duszy emerytalnych, co mogło wynikać z niepewności, jak panowała na rynkach finansowych.

Między czwartym kwartałem 2011 r. a pierwszym kwartałem 2012 r. wpływy do udziałów i jed-nostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych (z wyłączeniem funduszy rynku pieniężne-go) wzrosły z 55 mld euro do 85 mld euro (na podstawie danych nieskorygowanych sezonowo). Roczna stopa wzrostu kredytów i pożyczek wzrosła z 0,7% w czwartym kwartale do 1,4%. Roczne wpływy wzrosły w funduszach obligacji, a roczne przepływy netto dla funduszy mieszanych utrzy-mały wartości dodatnie (zob. wykres 19). Z drugiej strony natomiast utrzymały się odpływy w fun-duszach kapitałowych i w funduszach rynku pieniężnego. Dzięki korzystnemu oddziaływaniu nie-

Wykres 17 Inwestycje finansowe sektorów niefinansowych

(roczne zmiany w proc.; udział w pkt proc.)

-1

0

1

2

3

4

5

6

-1

0

1

2

3

4

5

6

2002 2004 2006 2008 2010

Gospodarstwa domowePrzedsiębiorstwaInstytucje rządowe i samorządowe Sektor niefinansowy

Źródło: EBC.

41EBC




i finansowej

standardowych działań z zakresu polityki pieniężnej Eurosystemu, odzwierciedlało to powszechne odwrócenie tendencji z czwartego kwartału 2012 r., kiedy zbywano takie aktywa przy podwyższo-nej niepewności w gospodarce i na rynku finansowym. Z zapasów płynności skorzystały też fundu-sze rynku pieniężnego. Pomiędzy poprzednim kwartałem a pierwszym kwartałem 2012 r. zwięk-szyły się ich wpływy. Wpływy z ostatnich kwartałów prawie w całości zrównoważyły poprzednie spadki (prawdopodobnie związane z dość niską rentownością tych funduszy).

W ujęciu kwartalnym udziały i jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych zwiększy-ły się o 95 mld euro (z wyłączeniem funduszy rynku pieniężnego) na podstawie danych niesko-rygowanych sezonowo. Z nawiązką zrekompensowało to odpływy z poprzednich 2 kwartałów. Największe wpływy odnotowały fundusze obligacji i fundusze mieszane, które stanowiły 3/4 ca-łości przepływów kwartalnych. Częściowo wynika to z poprawy na rynkach obligacji, po 3-letnich operacjach LTRO Eurosystemu rozliczonych 22 grudnia 2011 r. i 1 marca 2012 r., jak też z prze-prowadzanej w Grecji restrukturyzacji zadłużenia publicznego. Realnie najwyższy wpływ w fun-duszach obligacji przypadł na Czerwiec, kiedy roczna dynamika osiągnęła 3,0%, był to najwyższy poziom od września 2011 r.

Wykres 18 Inwestycje finansowe instytucji ubezpieczeniowych i funduszy emerytalnych

(roczne zmiany w proc.; udział w pkt proc.)

-2

-1

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

-2

-1

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Dłużne papiery wartościowe z wyłączeniemfinansowych instrumentów pochodnychAkcje notowane na giełdzieAkcje nienotowane na giełdzie i inne papierywartościowe z prawem do kapitałuUdziały w funduszach powierniczychInne1

Aktywa finansowe ogółem

2002 2004 2006 2008 2010

Źródło: EBC.1 w tym: kredyty i pożyczki, depozyty, rezerwy techniczno-ubez-pieczeniowe i pozostałe należności.

Wykres 19 Roczne wpływy netto do funduszy rynku pieniężnego i inwestycyjnych (mld EUR)

-200

-150

-100

-50

0

50

100

150

200

250

300

-200

-150

-100

-50

0

50

100

150

200

250

300

Fundusze rynku pieniężnegoFundusze kapitałowe1

Fundusze obligacji1

Fundusze zrównoważone1

Pozostałe fundusze1, 2

2002 2004 2006 2008 2010

Źródła: EBC i EFAMA.1 Do I kw. 2009 r. szacunkowe dane dotyczące kwartalnych wpływów wyliczano na podstawie nieujednoliconych staty-styk EBC dotyczących funduszy inwestycyjnych, obliczeń EBC opartych na danych krajowych dostarczonych przez EFAMA oraz szacunków EBC.2 Pozycja obejmuje fundusze nieruchomości, fundusze hedgin-gowe oraz fundusze nieujęte w innych kategoriach.


2.3. STOPY PROCENTOWE RYNKU PIENIĘżNEGO

Stopy procentowe rynku pieniężnego spadły w okresie od 7 marca do 5 czerwca 2012 r. Spadek ten był zbieżny ze spadkiem stopy EONIA, która od początku roku kształtowała się na niskim poziomie, odzwierciedlając znaczną nadpłynność na rynku pieniężnym w segmencie overnight. Zmienność stóp procentowych rynku pieniężnego dla dłuższych terminów zapadalności wzrosła w omawianym okresie.

Stopy procentowe dla transakcji niezabezpieczonych rynku pieniężnego spadły między 7 marca a 5 czerwca 2012 r. W dniu 5 czerwca stopy EURIBOR: 1-miesięczna, 3-miesięczna, 6-miesięczna i 12-miesięczna wynosiły odpowiednio 0,38%, 0,66%, 0,94% i 1,22%, czyli 12, 25, 28 i 33 pkt ba-zowe poniżej poziomów notowanych 7 marca. Ogółem spread między 12-miesięczną a 1-miesięcz-ną stopą EURIBOR – stanowiący wskaźnik nachylenia krzywej rentowności rynku pieniężnego – spadł o 21 pkt bazowe w tym okresie i w dniu 5 czerwca wynosił 84 pkt bazowe (zob. wykres 20).

Stopy procentowe w transakcjach zabezpieczonych rynku pieniężnego od początku roku ustabilizo-wały się na bardzo niskim poziomie (zob. wykres 21). Stopa procentowa dla 3-miesięcznych swa-pów indeksowanych stopą jednodniową 5 czerwca wyniosła 0,27% i była o 7 pkt bazowych niższa niż 7 marca. Odpowiadająca jej stopa EURIBOR dla transakcji niezabezpieczonych spadła jesz-cze bardziej, w wyniku czego spread między tymi dwiema stopami obniżył się z 57 pkt bazowych w dniu 7 marca do 40 pkt bazowych 5 czerwca.

Stopy procentowe implikowane przez ceny 3 miesięcznych kontraktów terminowych futures na stopę EURIBOR z terminami zapadalności przypadającymi na wrzesień i grudzień 2012 r. oraz Czerwiec 2013 r. wyniosły 5 czerwca odpowiednio 0,55%, 0,53% i 0,52%, co stanowiło spadek

o ok. 12, 15 i 18 pkt bazowych w porównaniu z wartościami zanotowanymi 7 marca. Spadki te częściowo odzwierciedlały oczekiwania spadku stóp procentowych banku centralnego (zob. wy-kres 22). Zmienności implikowane ze stałymi 3-, 6-, 9- i 12- miesięcznymi terminami zapadal-ności wyprowadzone z opcji na kontrakty futu-res na 3-miesięczną stopę EURIBOR również osiągnęły maksimum pod koniec omawianego okresu (zob. wykres 23). Największe wzrosty obserwowano w przypadku zmienności impli-kowanych dla dłuższych terminów zapadalno-ści, podczas gdy długoterminowe swapy stopy procentowej osiągnęły rekordowo niskie warto-ści.

Analiza stóp dla transakcji z zapadalnością dnia następnego ukazuje stopniowo postępują-cy nieznaczny spadek stopy EONIA do 0,335% w dniu 5 czerwca (wyjątkiem był nieznaczny wzrost w ostatnim dniu pierwszego kwartału, gdy stopa EONIA wyniosła 0,388%). Nad wy-raz wysokie nadwyżki płynności na rynkach pieniężnych w segmentach overnight – któ-

Wykres 20 Stopy procentowe rynku pieniężnego

(oprocentowanie roczne; rozpiętość w pkt proc., dane dzienne)

0.55

0.65

0.75

0.85

0.95

1.05

1.15

1.25

1.35

0.0

0.3

0.6

0.9

1.2

1.5

1.8

2.1

2.4

1-miesięczna stopa EURIBOR (skala po lewej stronie)3-miesięczna stopa EURIBOR (skala po lewej stronie)12-miesięczna stopa EURIBOR (skala po lewej stronie)Rozpiętość pomiędzy 12-miesięczną a 1-miesięczną stopą EURIBOR (skala po prawej stronie)

July Oct. Jan. Apr. July Oct. Jan. Apr.2010 2011 2012

Źródła: EBC i Thomson Reuters

43EBC




i finansowej

re stanowiły wynik dwóch trzyletnich długoterminowych operacji refinansujących rozliczonych w grudniu 2011 r. i marcu 2012 r. – nadal znajdowały odbicie w dużym wykorzystaniu depozytu w banku centralnym na koniec dnia. Dlatego też spread między stopą EONIA a stopą podstawo-wych operacji refinansujących w omawianym okresie pozostawał ujemny.

W rozpatrywanym okresie EBC nadal wspierał rynek i zasilał go w płynność przy pomocy operacji refinansujących o terminach zapadalności 1 tygodnia, 1 okresu utrzymywania rezerw i 3 miesięcy. Wszystkie te operacje były przeprowadzane w formie przetargu kwotowego o stałej stopie procen-towej z pełnym przydziałem środków.

Europejski Bank Centralny przeprowadzał także cotygodniowe operacje absorbujące płynność z terminem zapadalności jednego tygodnia w formie przetargu o zmiennej stopie procentowej z maksymalną oferowaną stopą procentową w wysokości 1% w trzecim, czwartym i piątym okre-sie utrzymywania rezerw w 2012 r. Przy pomocy tych absorbujących płynność operacji EBC zaofe-rował absorpcję kwoty równoważnej wolumenowi zakupów w ramach Programu Rynku Papierów Wartościowych, która 5 czerwca wynosiła 212,1 mld euro.

Omawiany okres charakteryzował wysoki poziom nadpłynności, przy czym średnie dzienne wy-korzystanie depozytu w banku centralnym w trzecim, czwartym i piątym okresie utrzymywania re-zerw w 2012 r. wyniosło 770 mld euro. Natomiast średnie dzienne wykorzystanie depozytu w ban-ku centralnym w ciągu poprzednich trzech okresów utrzymywania rezerw wyniosło 495 mld euro (zob. też ramkę 4 poniżej).

Wykres 22 Trzymiesięczne stopy procentowe i oprocentowanie kontraktów futures w strefie euro(oprocentowanie roczne; dane dzienne)

0,50

0,75

1,00

1,25

1,50

1,75

2,00

0,50

0,75

1,00

1,25

1,50

1,75

2,00

2010 2011 2012

3-miesięczna stopa EURIBOROprocentowanie kontraktów futures 7 marca 2012 r. Oprocentowanie kontraktów futures 5 czerwca 2012 r.

lip. lip. lip.sty. sty.

Źródło: Thomson Reuters.Uwaga: 3-miesięczne kontrakty futures na dostawę na koniec bieżącego kwartału i trzech kolejnych kwartałów według noto-wań na LIFFE.

Wykres 21 Trzymiesięczne stopy EUREPO, EURIBOR i swapa indeksowanego stopą overnight (OIS)(oprocentowanie roczne; dane dzienne)

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

3-miesięczna stopa EUREPO3-miesięczna stopa OIS3-miesięczna stopa EURIBOR

lip. paź. sty. kwie. lip paź. sty. kwie.2010 2011 2012

Źródła: EBC, Bloomberg i Thomson Reuters.


Ramka 4

WARUNKI PŁYNNOŚCI ORAZ OPERACJE POLITYKI PIENIĘżNEJ W OKRESIE OD 15 LUTEGO DO 8 MAJA 2012 R.

W ramce omówiono operacje otwartego rynku prowadzone przez EBC w trzech okresach utrzy-mywania rezerw upływających 13 marca, 10 kwietnia i 8 maja. W analizowanym okresie wszyst-kie operacje refinansujące nominowane w euro kontynuowano w formie przetargu o stałej stopie procentowej z pełnym przydziałem środków.

8 grudnia 2011 r. Rada Prezesów podjęła decyzję o przeprowadzeniu 2 dodatkowych zasilają-cych w płynność dłuższych operacji refinansujących z 3-letnim terminem zapadalności z opcją przedterminowej spłaty po upływie 1 roku. Termin rozstrzygnięcia pierwszej takiej operacji przypadł na 21 grudnia 2011, przydział środków drugiej operacji nastąpił 29 lutego 2012 r., tj. w omawianym okresie.

W związku z tym, że terminy zapadalności innych operacji były zbliżone do daty uruchomienia dwóch 3-letnich dłuższych operacji refinansujących, Rada Prezesów EBC postanowiła przepro-wadzić dwie jednodniowe zasilające w płynność operacje dostosowawcze, 20 grudnia 2011 r. i 28 lutego 2012 r. W omawianym okresie miała miejsce ta druga operacja.

W okresie sprawozdawczym Rada Prezesów postanowiła pozostawić podstawowe stopy procen-towe EBC bez zmian.

Wykres 24 Stopy procentowe EBC i oprocentowanie transakcji overnight

(oprocentowanie roczne; dane dzienne)

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

Stała stopa procentowa podstawowych operacjirefinansującychStopa procentowa depozytu w banku centralnymStopa procentowa transakcji overnight (EONIA) Stopa procentowa kredytu w banku centralnym

2010 2011 2012lip. paź. sty. kwie. lip. paź. sty. kwie.

Źródła: EBC i Thomson Reuters.

Wykres 23 Zmienność implikowana dla stałych horyzontów czasowych na podstawie opcji na kontrakty futures na 3-miesięczną stopę EURIBOR(w proc. rocznie, dane dzienne)

0,00

0,05

0,10

0,15

0,20

0,25

0,30

0,00

0,05

0,10

0,15

0,20

0,25

0,30

3-miesięczny6-miesięczny9-miesięczny12-miesięczny

2010 2011 2012lip. paź. sty. kwie. lip. paź sty. kwie.

Źródła: Thomson Reuters i obliczenia EBC.Uwaga: Wyniki otrzymuje się w sposób dwustopniowy. Najpierw zmienności implikowane opcji na kontrakty futures na 3-miesięczną stopę EURIBOR są przeliczane na podsta-wie konwersji 10-letnich obligacji niemieckich (tzw. Bundy). Następnie otrzymane zmienności implikowane są przekształca-ne ze zmienności implikowanych o stałej liczbie dni do termi-nu zapadalności na zmienności implikowane o stałym horyzon-cie czasowym.

45EBC




i finansowej

Potrzeby płynnościowe systemu bankowego

W omawianym okresie łączne dzienne zapotrze-bowanie banków na płynność – definiowane jako suma czynników autonomicznych, rezerwy obo-wiązkowej i nadwyżek rezerwy (tzn. środków na rachunku bieżącym przekraczających kwotę rezerwy obowiązkowej) – wyniosło w średnim ujęciu 426,0 mld euro, czyli 7,5 mld euro poniżej średniej dziennej dla poprzednich trzech okre-sów utrzymywania rezerw (czyli okresu od 9 li-stopada 2011 r. do 14 lutego 2012 r.).

Przesądził o tym spadek poziomu rezer-wy obowiązkowej (co odzwierciedla decyzję Radę Prezesów, aby zmniejszyć stopę rezer-wy z 2% do 1% od 18 stycznia 2012 r.) oraz wzrost potrzeb płynności wynikających z czyn-ników autonomicznych. W 3 ostatnich okre-sach utrzymywania rezerw rezerwa obowiązko-wa wynosiła średnio 105,0 mld, w porównaniu z 177,7 mld euro w 3 poprzednich okresach utrzymywania rezerw. W omawianym okresie średnia wartość czynników autonomicznych wzrosła o 65,3 mld euro do 316,3 mld w śred-nim ujęciu. Średnia dzienna nadwyżka środków przekraczających kwotę rezerwy obowiązkowej wynosiła 4,7 mld euro w ostatnich 3 okresach utrzymywania rezerw, w zasadzie tak jak w 3 poprzednich okresach utrzymywania rezerw1 (zob. wykres A). Średni poziom nadwyżki środ-ków przekraczających kwotę rezerwy obowiąz-kowej utrzymał się zatem na podwyższonym poziomie w porównaniu z pierwszą połową 2011 r. i okresami wcześniejszymi.

Zasilenie w płynność

Łączna płynność netto dostarczona za pomocą operacji otwartego rynku w omawianym okre-sie wynosiła średnio 1.145,1 mld euro, czyli o 343,1 mld euro więcej niż w trzech poprzed-nich okresach utrzymywania rezerwy, przy czym w formie operacji przetargowych2 dostar-

1 Więcej informacji na temat czynników wpływających na nadmiar rezerw, zob. ramka Excess reserves and the ECB’s implamantation of monetary policy w Biuletynie Miesięcznym z października 2005 r. (nietłum. na jez. polski).

2 Operacje przetargowe obejmują podstawowe operacje refinansujące (MRO), dłuższe operacje refinansujące (LTRO) oraz dostrajające operacje refinansujące, przy czym ta ostatnia kategoria może bądź to dostarczać płynności, bądź też ją absorbować

Wykres A Zasoby aktywów banków utrzymywane na rachunkach bieżących ponad rezerwę obowiązkową(mld EUR; średnie poziomy w każdym okresie utrzymywania rezerw)

0,50,81,11,41,72,02,32,62,93,23,53,84,14,44,75,05,35,6

0,50,81,11,41,72,02,32,62,93,23,53,84,14,44,75,05,35,6

sier. kwie. gru. sier. kwie. sier. kwie.gru.2007 2008 2009 2010 2011 2012

Źródło: EBC.

Wykres B Potrzeby systemu bankowego w zakresie płynności i jej podaż

(mld EUR; średnie dzienne za badany okres wykazane przy każdej pozycji)

-1,500 -1,300 -1,100 -900 -700 -500 -300 -100 100 300 500 700 900 1,100 1,300 1,500

-1,500 -1,300 -1,100

-900 -700 -500 -300 -100 100 300 500 700 900

1,100 1,300 1,500

luty marzec kwiecień

Podażpłynności

Zapotrzebo-wanie na płynność

281,7 mld EUR64,1 mld EUR

1,014.1 mld EUR


109,7 mld EUR


Portfel CBPP, CBPP2 i SMP: Podstawowe operacje refinansujące: Dłuższe operacja refinansujące: Tygodniowe operacje dostrajające absorbujące płynność: Czynniki autonomiczne: Środki na rachunkach bieżących: Wykorzystanie depozytu netto w banku centralnym: Rezerwa obowiązkowa:

2012Źródło: EBC.


czono w średnim ujęciu 863,4 mld euro, 333,1 mld euro więcej niż w poprzednim okresie utrzy-mywania rezerw, o czym przesądził głównie wzrost płynności z drugiej długoterminowej operacji refinansującej (zob. wykres B).

W stosunku do poprzedniego okresu w średnim ujęciu kwota płynności zapewnianej przez dłuż-sze operacje refinansujące wzrosła o 455,8 mld euro, kwota płynności zapewnianej przez jednoty-godniowe podstawowe operacje refinansujące spadła o 115,8 mld euro, natomiast średnia kwota płynności absorbowanej przez jednotygodniowe operacje dostrajające wzrosła o 6,9 mld euro.

Oba programy zakupu zabezpieczonych obligacji (CBPP i CBPP2) wraz z programem dla ryn-ków papierów wartościowych (ang. Securities Markets Programme – SMP) w średnim ujęciu dostarczyły łącznie płynność na kwotę 281,7 mld euro, nieco więcej niż w poprzednich trzech okresach utrzymywania rezerw.

Program CBPP, w ramach którego zakupy zakończono 30 czerwca 2010 r., według danych z 8 maja 2012 r. dostarczył 56,6 mld euro, czyli nieznacznie mniej niż w poprzednim omawia-nym okresie, z powodu kwot, którym upływał termin wymagalności. 8 maja 2012 r. saldo za-kupów rozliczonych w ramach zainicjowanego 3 listopada 2011 r. programu CBPP2 wyniosło 11,1 mld euro, a 14 lutego 2012 r. w ramach SMP w ujęciu netto 214,2 mld euro w porównaniu z 219,3 mld euro, z powodu kwot, którym upływał termin wymagalności. Jednocześnie tygo-dniowe operacje zaabsorbowały całą płynność dostarczoną przez SMP.

Operacje depozytowo-kredytowe banku centralnego

Ogólnie wzrostowi podaży płynności w oma-wianym okresie towarzyszył marginalny spa-dek potrzeb płynnościowych. Podniosło to średnią nadwyżkę płynności w omawianym okresie do 725,9 mld euro (z 373,4 mld euro w poprzednim okresie). W średnim uję-ciu wykorzystanie kredytu z banku central-nego zmniejszyło się z 4,4 mld euro w trzech poprzednich okresach utrzymywania re-zerw do 2,1 mld euro w omawianym okresie. Jednocześnie w związku z utrzymującymi się zapasami płynności średnie wykorzystanie de-pozytu wzrosło do 721,2 mld euro, w porów-naniu z 372,9 mld euro. Średnie w ujęciu netto wykorzystanie depozytu3 w banku centralnym wyniosło 719,2 mld euro. Przypuszczalnie wzrost wykorzystania depozytu w ujęciu brut-to i netto, datujący się od 1 marca, wynikał z dodatkowej płynności dostarczonej przez drugą dłuższą operację refinansującą z 3-let-nim terminem zapadalności.

3 Wykorzystanie depozytu z banku centralnego netto jest obliczane jako wykorzystanie depozytu z banku centralnego pomniejszone o wykorzystanie kredytu z banku centralnego, również w weekendy.

Wykres C Stopy procentowe EBC i stopa EONIA

(dzienne stopy proc. w procentach)

0,5

0,0

1,0

1,5

2,0

0,0

1,0

1,5

2,0

luty marzec kwiecień maj

Przedział wyznaczony przez stopy proc. kredytu i depozytu w banku centralnymStałe oprocentowanie podstawowych operacji refinansującychEONIA

0,5

2012

Źródło: EBC.

47EBC




i finansowej

2.4. RYNKI OBLIGACJI

W okresie od 1 marca do 5 czerwca 2012 r., rentowności długoterminowych obligacji skarbowych o ratingu AAA spadły o ok. 70 pkt bazowych w strefie euro i około 50 pkt bazowych w Stanach Zjednoczonych. Rentowności długoterminowych obligacji skarbowych w strefie euro w pierwszej połowie marca nadal kształtowały się według trendu rosnącego, ale później weszły w dłuższy okres spadku, czego główną przyczyną były rosnące obawy rynków o krótkoterminowe perspektywy go-spodarcze, spadające zaufanie oraz niekorzystny rozwój kryzysu zadłużeniowego w strefie euro. Rentowności długoterminowych obligacji skarbowych w Stanach Zjednoczonych w rozpatrywanym okresie kształtowały się zasadniczo podobnie jak w strefie euro. W strefie euro rozpiętości w sto-sunku do rentowności obligacji niemieckich nadal ogólnie miały tendencję do wzrostu, zwłasz-cza w kwietniu i maju, podczas gdy rentowności obligacji skarbowych o ratingach AAA znacz-nie spadły. Niepewność inwestorów dotycząca perspektyw rynków obligacji mierzona przy po-mocy zmienności implikowanej wzrosła nieco od początku marca w strefie euro, podczas gdy w Stanach Zjednoczonych w tym samym okresie nie uległa wyraźniejszym zmianom. Wskaźniki rynkowe sugerują, że oczekiwania inflacyjne w horyzoncie średnio- i długoterminowym po-zostały w pełni zgodne z poziomem zapewniają-cym stabilność cen.

W okresie od 1 marca do 5 czerwca rentowność długoterminowych obligacji skarbowych o ratin-gu AAA ogólnie spadła w strefie euro i w Stanach Zjednoczonych odpowiednio o ok. 70 i 50 pkt ba-zowych (zob. wykres 25). W dniu 5 czerwca ren-towności osiągnęły 1,8% w strefie euro i 1,6% w Stanach Zjednoczonych, które to wartości są bliskie rekordowym minimom, które w obu tych gospodarkach odnotowywano od 1999 r.

Spadek rentowności długoterminowych obliga-cji skarbowych o ratingu AAA w strefie euro i w Stanach Zjednoczonych w okresie od marca do początku czerwca był niemal nieprzerwany, z wyjątkiem okresu wzrostu rentowności w obu

Stopy procentowe

W omawianym okresie w wyniku decyzji Rady Prezesów oprocentowanie podstawowych ope-racji refinansujących oraz depozytu i kredytu w banku centralnym utrzymało się na niezmienio-nym poziomie odpowiednio 1%, 1,75% i 0,25%.

Przy utrzymujących się w omawianym okresie zapasach płynności stopa EONIA i inne sto-py rynku pieniężnego dla najkrótszych terminów zapadalności pozostawały zasadniczo stabil-ne i znacznie poniżej oprocentowania podstawowych operacji refinansujących (zob. wykres C). W omawianym okresie stopa EONIA w średnim ujęciu wyniosła 0,35%.

Wykres 25 Rentowność długoterminowych obligacji skarbowych


0,6

0,8

1,0

1,2

1,4

1,6

1,8

2,0

2,2

2,4

2,6

1,4

1,6

1,8

2,0

2,2

2,4

2,6

2,8

3,0

3,2

3,4

Strefa euro (skala po lewej stronie)Stany Zjednoczone (skala po lewej stronie)Japonia (skala po prawej stronie)

2011 2012czer. sie. paź. gru. luty. kwie. czer.

Źródła: EuroMTS, Bloomberg i Thomson Reuters.Uwagi: „Rentowność długoterminowych obligacji skarbowych” odnosi się do obligacji 10-letnich lub obligacji o najbardziej zbli-żonym terminie zapadalności. Rentowność obligacji strefy euro, do których zaliczają się obligacje francuskie, oparto na danych EBC dotyczących obligacji o ratingu AAA.


gospodarkach na początku marca. W tym okresie rentowności rosły dzięki publikowanym danym gospodarczym, które wciąż wskazywały na pomyślne perspektywy wzrostu, dzięki wsparciu przez Eurosystem systemu bankowego poprzez dostarczenie płynności przy pomocy 3-letnich długoter-minowych operacji refinansujących przeprowadzonych 29 lutego oraz porozumieniu o restruktury-zacji greckiego długu publicznego zawartym 9 marca. Czynniki te przyczyniają się do zmniejsze-nia napięć panujących na rynkach finansowych i zmniejszenia postrzeganego prawdopodobieństwa zdarzeń ekstremalnych w strefie euro.

Rentowności długoterminowych obligacji skarbowych strefy euro o ratingu AAA zaczęły spa-dać w drugiej połowie marca, w okresie, gdy publikowane dane świadczyły o pogarszających się perspektywach wzrostu. Rentowność długoterminowych obligacji amerykańskich w tym okre-sie również spadła, choć w mniejszym stopniu, mimo tego, że publikowane dane makroekono-miczne potwierdzały, iż gospodarka amerykańska generalnie wychodzi z zapaści. Podczas gdy w kwietniu rentowności obligacji w strefie euro spadły o 10 pkt bazowych, do ok. 2,4%, w Stanach Zjednoczonych odnotowano bardziej istotny ich spadek o ok. 30 pkt bazowych do 1,9%, co stano-wiło znaczne przyspieszenie tempa spadku w porównaniu do marca. Ogólnie, spadek rentowności obligacji długoterminowych w Stanach Zjednoczonych w kwietniu, który sprowadził je do pozio-mu z początku marca, był spójny zarówno z publikowanymi danymi gospodarczymi o niejedno-znacznej wymowie oraz zmianą oceny perspektyw wzrostu gospodarczego. Natomiast rentowności długoterminowych obligacji skarbowych o ratingu AAA w strefie euro były znacznie mniej podat-ne w tym okresie, zarówno na rosnące obawy o wzrost, jak i powrót napięć finansowych i politycz-nych w niektórych krajach strefy euro.

W okresie od początku maja do początku czerwca rentowności obligacji długoterminowych spa-dły znacząco, o ok. 60 pkt bazowych w strefie euro i o 40 pkt w Stanach Zjednoczonych, głównie z powodu dodatkowych danych świadczących o spadku tempa rozwoju gospodarczego gospodarek zaawansowanych w krótkim horyzoncie czasowym. Ponadto na rentowność obligacji w Stanach Zjednoczonych mogła również mieć wpływ większa niepewność wywołana przez publikowane dane gospodarcze, które nadal wysyłały niejednoznaczne sygnały nt. oczekiwanej siły gospodar-ki USA, podczas gdy w strefie euro heterogeniczność wzrostu gospodarczego między poszczegól-nymi krajami mogła pogorszyć wpływ oczekiwań wzrostu na rentowność. Ponadto od maja miał miejsce – w kontekście ponawiających się napięć, zarówno w sferze politycznej, jak i na rynkach finansowych – spadek rentowności obligacji o rentowności AAA w strefie euro.

Pomimo znacznego spadku rentowności obligacji długoterminowych w rozpatrywanym okre-sie niepewność inwestorów dotycząca krótkoterminowych perspektyw rynków obligacji, mierzo-na przy pomocy zmienności implikowanej obliczanej na podstawie opcji, wzrosła w omawianym okresie w strefie euro jedynie w niewielkim stopniu, podczas gdy w Stanach Zjednoczonych pozo-stała zasadniczo stabilna. W nieco dłuższej perspektywie zmienność implikowana na rynku obliga-cji była znacząco niższa od rekordowych wartości odnotowanych w listopadzie 2011 r., kiedy osią-gnęła ok. 12% w strefie euro i 9,5% w Stanach Zjednoczonych. Niemniej zmienność na rynkach obligacji w strefie euro pozostaje wysoka według standardów historycznych. Obecny poziom dla strefy euro przekracza o ok. 2 pkt proc. wartość tuż sprzed upadku Lehman Brothers, podczas gdy zmienność odpowiednich obligacji amerykańskich kształtuje się ok. 3 pkt proc. poniżej tego mak-simum. Zatem, jak się wydaje, obawy uczestników rynku ostatnio koncentrowały się bardziej na rozwoju wydarzeń w strefie euro. Również popyt na bezpieczne aktywa (przybliżony przez wyso-ką premię za płynność dla niemieckich obligacji skarbowych w stosunku do obligacji agencji pań-stwowych) pozostał wysoki w rozpatrywanym okresie, z maksimum pod koniec kwietnia, co po-twierdza tezę, że nastroje na rynkach obligacji były chwiejne.

49EBC




i finansowej

W okresie od początku marca do 5 czerwca rentowności obligacji we wszystkich krajach strefy euro o ratingach AAA spadły od 60 do 90 pkt bazowych, m.in. z powodu oczekiwań niższego wzrostu oraz poszukiwania bezpieczniejszych form inwestowania, co prowadziło do znacznych premii za płynność na krajowych rynkach obligacji skarbowych. Zmiany postrzeganego ryzyka niewypłacalności nie wy-dawały się odgrywać roli w obniżeniu rentowności obligacji skarbowych o ratingu AAA, gdyż premie dla pięcioletnich CDS-ów na dług publiczny krajów strefy euro wzrosły generalnie w całej strefie euro, niezależnie od ratingów poszczególnych państw. Sytuacja w innych krajach strefy euro rozwijała się różnie, rentowności długoterminowe w Belgii, Portugalii i Grecji spadły od 70 do 600 pkt bazowych, natomiast w Irlandii, Włoszech i Hiszpanii wzrosły od 40 do 145 pkt bazowych. Spready dla rentowno-ści 10-letnich obligacji skarbowych w stosunku do rentowności obligacji niemieckich wzrosły ogólnie od początku marca, z wyjątkiem Austrii i Finlandii, gdzie spadły odpowiednio o ok. 20 i 15 pkt bazo-wych, jak też Grecji i Portugalii, gdzie spadki osiągnęły odpowiednio 550 i 110 pkt bazowych.

Rentowność 5-letnich indeksowanych do inflacji obligacji skarbowych w strefie euro była gene-ralnie stabilna w omawianym okresie, przy czym rentowność realna dla tego terminu zapadalności na początku czerwca wyniosła -0,4%, natomiast rentowność dla obligacji 10-letnich spadła o ok. 40 pkt bazowych, zaś rentowność realna dla tego terminu zapadalności wyniosła 0% (zob. wy-kres 26). Rozbieżne tendencje w przypadku 5- i 10- letnich rentowności realnych i nominalnych dla transakcji kasowych sprawiły, że długoterminowa implikowana przyszła progowa stopa infla-

Wykres 26 Rentowność obligacji zerokuponowych indeksowanych stopą inflacji w strefie euro

(oprocentowanie roczne; 5-dniowe średnie ruchome danych dziennych; skorygowane sezonowo)

-1,0

-0,5

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

-1,0

-0,5

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

Rentowność 5-letnich obligacji indeksowanych stopą inflacji dla kontraktów z terminem realizacjiza 5 lat

forward

Rentowność 5-letnich obligacji indeksowanych stopąinflacji dla transakcji kasowychRentowność 10-letnich obligacji indeksowanych stopąinflacji dla transakcji kasowych

czer. czer.sier. paź. gru. luty. kwie.2011 2012

Źródła: Thomson Reuters i obliczenia EBC.Uwaga: Od końca sierpnia 2011 r. realne oprocentowanie obli-czane jest jako średnia różnych realnych stóp procentowych wa-żona PKB dla Francji i Niemiec. Wcześniej wartość realnego oprocentowania obliczano szacując realną łączną krzywą docho-dowości dla Francji i Niemiec.

Wykres 27 Progowe stopy inflacji dla zerokuponowych obligacji strefy euro oraz oprocentowanie swapów indeksowanych wskaźnikiem inflacji(oprocentowanie roczne; 5-dniowe średnie ruchome danych dziennych; skorygowane sezonowo)

1,8

2,0

2,2

2,4

2,6

2,8

1,8

2,0

2,2

2,4

2,6

2,8

Oczekiwana 5-letnia średnia inflacja implikowanaz rentowności obligacji indeksowanych stopą inflacji,w horyzoncie 5 latTerminowa stopa 5-letniego swapa indeksowanegostopą inflacji, w horyzoncie 5 lat

2011 2012czer. sie. paż. gru. luty kwie. czer.

Źródła: Thomson Reuters i obliczenia EBC.Uwaga: Od końca sierpnia 2011 r. progowe stopy inflacji są wy-liczane jako średnia ważona PKB oddzielnie szacowanych stóp progowej inflacji dla Francji i Niemiec. Wcześniej stopy te obli-czano przez porównanie zysków na podstawie nominalnej krzy-wej dochodowości dla obligacji skarbowych krajów strefy euro o ratingu AAA z łączną realną krzywą dochodowości wyliczo-ną z francuskich i niemieckich obligacji skarbowych indeksowa-nych wskaźnikiem inflacji.


cji (tzn. oczekiwana stopa inflacji w horyzon-cie 5 lat implikowana z rentowności obligacji 5-letnich indeksowanych stopą inflacji) spadła w omawianym okresie o ok. 25 pkt bazowych, do 2,1% (zob. wykres 27). Swapowa stopa in-flacji z takim samym horyzontem czasowym również spadła w tym czasie o 25 pkt bazowych i na początku czerwca wyniosła 2,1%. Ogólnie, gdy weźmiemy pod uwagę nie tylko zmienność i zniekształcenia rynku w kontekście wysokiej premii za płynność, ale także premię za ryzy-ko inflacyjne, z rynkowych wskaźników inflacji można wyczytać, że oczekiwania inflacyjne po-zostają na poziomie zgodnym z definicją stabil-ności cen.

Strukturę dochodowości długoterminowych obligacji skarbowych o ratingu AAA w strefie euro można podzielić na zmiany oczekiwań do-tyczących stóp (i powiązanych premii za ryzy-ko) dla różnych horyzontów czasowych (zob. wykres 28). Niemniej, ponieważ stopy krótko-terminowe w omawianym okresie pozostały generalnie stabilne, większość zmian struktury terminowej przyszłych stóp procentowych do-konała się w segmencie rentowności średnio- i długoterminowych, gdzie w okresie od począt-ku marca do początku czerwca spadki wyniosły od 50 do 80 pkt bazowych.

Ogólnie w okresie od początku marca do początku czerwca spready dla obligacji przedsiębiorstw w segmencie inwestycyjnym (w stosunku do indeksu Merrill Lynch EMU obligacji skarbowych o ratingu AAA) nieco spadły w przypadku emitentów o ratingach AAA, natomiast wzrosły dla emi-tentów o ratingach AA, A oraz BBB. W przypadku obligacji emitowanych przez instytucje finanso-we, spready wzrosły dla wszystkich klas ratingowych.

W początkowej części omawianego okresu spready obligacji generalnie spadały zarówno dla emi-tentów z sektora finansowego, jak i spoza niego. Zmniejszenie spreadów w tym okresie przedłuży-ło tendencję, która pojawiła się na początku 2012 r. i mogła odzwierciedlać ogólne zmniejszenie postrzeganego ryzyka, na co wskazywał wyraźny spadek indeksu VIX, zmniejszające się trudno-ści z uzyskaniem finansowania odczuwane przez instytucje finansowe po przeprowadzeniu przez Eurosystem dwóch trzyletnich operacji LTRO w grudniu 2011 r. i lutym 2012 r. i wymianie obli-gacji greckich na aukcji z 9 marca. W kwietniu zanotowano różnicowanie tendencji spadkowych spreadów w zależności od kategorii. W kwietniu bowiem spready wzrosły o ok. 10 pkt bazowych dla obligacji przedsiębiorstw o ratingu AAA i BBB, i o ok. 10 i 60 pkt bazowych dla obligacji in-stytucji finansowych o ratingach A i BBB. Natomiast od maja do początku czerwca, wraz z ponow-nym wzrostem niepewności na światowych rynkach i wyższym kosztem płynności, spready wzro-sły dla wszystkich kategorii i sektorów, od 15 do 55 pkt bazowych w przypadku przedsiębiorstw i od 15 do 180 pkt bazowych w przypadku instytucji finansowych.

Wykres 28 Implikowane stopy overnight w strefie euro dla kontraktów forward


0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

5 czerwca 2012 r.29 lutego 2012 r.

2012 2014 2016 2018 2020 2022

Źródła: EBC, EuroMTS (dane wyjściowe) oraz Fitch Ratings (ratingi).Uwagi: Implikowana krzywa przyszłej dochodowości określona na podstawie struktury czasowej rynkowych stóp procentowych odzwierciedla oczekiwania rynku dotyczące przyszłego poziomu krótkoterminowych stóp procentowych. Metodę zastosowaną do obliczenia implikowanych krzywych przyszłej dochodowości omówiono na stronie internetowej EBC w części Euro area yield curve. Dane wykorzystane do oszacowań dotyczą obligacji skar-bowych strefy euro sklasyfikowanych jako AAA.

51EBC




i finansowej

2.5. RYNKI AKCJI

W okresie od 1 marca do 5 czerwca ceny akcji spadły o17% w strefie euro i ok. 6,5% w Stanach Zjednoczonych. Podobnie jak w przypadku rentowności obligacji długoterminowych ceny ak-cji w strefie euro wzrosły na początku marca, dzięki pojawiającym się korzystnym danym gospo-darczym i poprawiających się nastrojach na rynkach po przeprowadzeniu drugiej 3-letniej opera-cji LTRO i restrukturyzacji zadłużenia Grecji. W późniejszym okresie jednak ceny akcji w strefie euro zaczęły spadać, co było szczególnie widoczne w sektorze finansowym, w miarę jak nadchodzi-ły dane wskazujące na słabnące krótkoterminowe perspektywy gospodarcze oraz powracały obawy o sytuację finansową i polityczną. W Stanach Zjednoczonych złożony indeks cen akcji również spa-dał od połowy marca, przy czym dotyczyło to w równej mierze sektora finansowego, jak i sektora przedsiębiorstw. Niepewność na rynku akcji mierzona przez zmienność implikowaną wzrosła wy-raźnie w omawianym okresie w obu obszarach gospodarczych i obecnie kształtuje się na poziomie zbliżonym do notowanego w połowie grudnia 2011 r.

W okresie od 1 marca do 5 czerwca złożony indeks cen akcji spadł o ok. 17% w strefie euro, podczas gdy porównywalny indeks w USA spadł o 6,5% (zob. wykres 29). W strefie euro ceny akcji w sek-torze finansowym spadły gwałtownie (o 25%). Natomiast w Stanach Zjednoczonych zarówno podin-deks sektora finansowego, jak i podindeksy sektora przedsiębiorstw spadły o ok. 7%, przyczyniając się w podobnej mierze do spadku złożonego indeksu cen akcji w USA. Tytułem porównania, w trzy-miesięcznym okresie do początku czerwca szerokie indeksy cen akcji spadły o ok. 11% w Wielkiej Brytanii i o 14% w Japonii. Straty poniesione przez indeksy cen akcji w strefie euro i w Stanach Zjednoczonych miały miejsce w kontekście rosnącej percepcji ryzyka, na którą wskazywał wzrost zmienności implikowanej wyprowadzonej z opcji na indeksy cen akcji (zob. wykres 21). Była ona z kolei wynikiem zmienionej oceny perspektyw globalnego wzrostu, jak też ponownego pojawienia

Wykres 29 Indeksy kursów akcji

(wskaźnik: 1 czerwca 2011 = 100; dane dzienne)

65707580859095

100105110115

65707580859095100105110115

2011 2012

Strefa euroStany Zjednoczone Japonia

czer. sier. paź. gru. luty kwie. czer.

Źródła: Thomson Reuters.Uwaga: Wykorzystano szeroki indeks Dow Jones EURO STOXX dla strefy euro, indeks Standard & Poor’s 500 dla Stanów Zjednoczonych oraz indeks Nikkei 225 dla Japonii.

Wykres 30 Zmienność implikowana rynku akcji

(w proc. rocznie; 5-dniowe średnie ruchome danych dziennych)

10

15

20

25

30

35

40

45

10

15

20

25

30

35

40

45

Strefa euroStany ZjednoczoneJaponia

2011 2012czer. sier. paź. gru. luty kwie. czer.

Źródło: Bloomberg.Uwaga: Szereg zmienności implikowanej odzwierciedla oczeki-wane odchylenie standardowe procentowych zmian kursów akcji w okresie do 3 miesięcy, implikowanych przez indeksy cen opcji na akcje. Indeksy kursów udziałowych papierów wartościowych, do których odnoszą się zmienności implikowane, to Dow Jones EURO STOXX 50 dla strefy euro, Standard & Poor’s 500 dla Stanów Zjednoczonych oraz Nikkei 225 dla Japonii.


się napięć politycznych i na rynkach finansowych w strefie euro oraz postrzeganego przez rynki praw-dopodobieństwa rozszerzenia się ich na światowe rynki finansowe. W trzymiesięcznym okresie, do początku czerwca, zmienność implikowana indeksów cen akcji wzrosła o 13 pkt proc. w strefie euro i 7 pkt proc. w Stanach Zjednoczonych, osiagając poziom odpowiednio 32% i 22%.

Na początku omawianego okresu ceny akcji w obu obszarach gospodarczych wzrosły, w miarę jak pozytywne nastroje były podsycane spadkiem postrzeganego przez rynki prawdopodobieństwa skrajnie niekorzystnych wydarzeń w strefie euro, jak też dalszymi pozytywnymi danymi gospodar-czymi publikowanymi w Stanach Zjednoczonych. W szczególności ceny akcji w strefie euro wzro-sły o 4% w okresie od 29 lutego do 19 marca, tj. po przeprowadzeniu przez Eurosystem drugiej 3-letniej dłuższej operacji refinansującej i po restrukturyzacji zadłużenia publicznego Grecji.

W tym okresie, przy rosnącej wycenie akcji, niepewność na rynkach akcji mierzona przy pomocy zmienności implikowanej nieco spadała w strefie euro i w Stanach Zjednoczonych, osiągając na począt-ku kwietnia poziom obserwowany ostatnio w maju 2011 r. (zob. wykres 30). Podczas gdy poziom nie-pewności wciąż był wysoki w porównaniu do danych historycznych, odzwierciedlając m.in. takie czyn-niki jak ryzyko spadku globalnego wzrostu czy obawy o rozwój sytuacji w zakresie kryzysu zadłużenia publicznego w strefie euro, był on zbliżony do wartości odnotowanych na początku 2007 r., zanim zabu-rzenia na rynku kredytów subprime w Stanach Zjednoczonych wpłynęły na rynki finansowe.

W odniesieniu do początkowej części omawianego okresu podindeksy sektora finansowego rynków akcji w dwóch głównych obszarach gospodarczych ogólnie wyprzedzały ewolucję odpowiednich indeksów złożonych. W szczególności podindeksy sektora finansowego w obu tych obszarach od-notowywały większe podwyżki niż indeksy złożone mniej więcej do 19 marca, zwłaszcza po do-datnich wynikach testów warunków skrajnych (ang. stress tests) przeprowadzonych wśród dużych banków amerykańskich, spadku napięć na rynkach finansowych i opublikowaniu danych gospodar-czych wskazujących na postępujące ożywienie w Stanach Zjednoczonych.

Pod koniec marca ceny akcji zaczęły spadać, przy czym tempo spadku było początkowo szybsze w stre-fie euro niż w Stanach Zjednoczonych, a następnie zasadniczo się wyrównało. Ceny akcji w kwietniu w strefie euro spadły o ok. 6,5% , podczas gdy spadki w Stanach Zjednoczonych wyniosły jedynie ok. 0,5%. Odmienna ewolucja cen akcji w obu głównych obszarach gospodarczych w tym okresie mogła odzwierciedlać, m.in. odradzające się obawy rynku o rozwój sytuacji fiskalnej oraz niepewność poli-tyczną w niektórych krajach strefy euro, jak też oczekiwane korekty ratingów wielu europejskich ban-ków przez jedną z agencji ratingowych. W tej części omawianego okresu spadki cen akcji miały miej-sce w większości krajów strefy euro, zarówno w sektorze finansowym, jak i w sektorze przedsiębiorstw, chociaż w tym pierwszym przypadku zmiany cen wyprzedzały indeks złożony, a spadek wyniósł ok. 10%. W Stanach Zjednoczonych ewolucja podindeksów sektora finansowego i sektora przedsiębiorstw była znacznie bardziej zbliżona, zaś spadek wyniósł odpowiednio 1,5% i 0,5%.

W maju i na początku czerwca spadki odnotowane przez indeksy cen akcji w obu obszarach go-spodarczych stały się bardziej jednorodne (ok. -10% w strefie euro i -9% w Stanach Zjednoczonych w okresie od początku maja do 5 czerwca). W tym okresie ceny akcji znajdowały się pod wpływem dalszych oznak spowolnienia globalnej aktywności gospodarczej, spadku zaufania, a także rosną-cego postrzeganego ryzyka niewypłacalności państw i instytucji w strefie euro i jej ewentualnego wpływu na globalne rynki finansowe.

Podindeksy sektorowe na rynkach akcji w strefie euro generalnie podlegały powszechnemu spadkowi w trzymiesięcznym okresie upływającym 5 czerwca, chociaż odnotowano pewne różnice (tabela 4).

53EBC




i finansowej

W porównaniu ze złożonym indeksem strefy euro, który spadł o 17% w omawianym okresie, spad-ki były szczególnie duże w sektorze finansowym, sektorze wydobycia ropy naftowej i gazu ziemne-go oraz sektorze użyteczności publicznej, gdzie ceny spadły od 20% do 25%. Natomiast w sekto-rze przemysłowym, jak też sektorach dóbr i usług konsumpcyjnych, spadki były zbliżone do spadku indeksu złożonego. W Stanach Zjednoczonych, gdzie indeks złożony spadł w omawianym okre-sie o 7%, sytuacja w podziale na sektory też ob-fitowała w spadki, choć różnice były większe niż w strefie euro. Największe spadki odnotowa-no w sektorach: wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego oraz materiałów podstawowych, gdzie wyceny spadły odpowiednio o 18% i 15%, pod-czas gdy ceny akcji instytucji finansowych spadły o 8%, zaś w sektorach dóbr i usług konsumpcyj-nych odpowiednio o 4% i 2%.

W przypadku przedsiębiorstw strefy euro uję-tych w indeksie Dow Jones EURO STOXX dane dotyczące zysków przedsiębiorstw obli-czane za poprzedzający okres 12 miesięcy wy-kazują coraz większy spadek rocznych zysków na akcję w tym okresie, z -7% w marcu do -10% pod koniec maja. Jednocześnie wzrost zysków na akcję prognozowany przez uczestników ryn-ku z wyprzedzeniem 12-miesięcznym pozostał generalnie stabilny i wyniósł 9% w okresie od

Tabela 4 Zmiany cen ujętych we wskaźnikach sektorów gospodarczych Dow Jones EURO STOXX

(zmiany cen jako procent cen na koniec okresu)

EURO STOXX

Materiały podsta-

wowe

Usługi konsump-

cyjne

Dobra konsump-

cyjne

Ropa i gaz

Finan-se

Służba zdrowia

Przemysł Techno-logie

Teleko-munikacja

Sektor usług

komunal-nych

Udział sektora w kapitalizacji rynku (dane na koniec okresu) 100,0 10,6 6,8 18,5 7,9 18,5 6,4 14,6 4,8 5,4 6,6

Zmiany cen (dane na koniec okresu)I kw. 2011 3,6 -0,3 -1,8 -3,2 8,4 8,5 4,8 4,4 5,0 6,0 3,5 II kw. 2011 -1,7 3,0 -2,9 7,0 -6,2 -5,0 11,5 -1,3 -8,8 -6,5 -6,8 III kw. 2011 -23,1 -28,9 -17,4 -20,0 -19,1 -30,9 -9,2 -27,4 -15,9 -14,4 -18,5 IV kw. 2011 5,1 13,1 5,6 9,1 18,6 -1,8 11,3 6,5 1,9 -3,6 -4,3 I kw. 2012 9,5 14,2 5,2 15,3 1,4 11,3 5,5 12,7 21,6 -5,0 1,3 Kwiecień 2012 -5,7 -3,0 -5,0 -0,3 -6,3 -12,2 0,6 -4,1 -8,4 -8,8 -8,7 Maj 2012 -8,2 -7,7 -6,0 -5,2 -7,9 -13,0 -1,9 -8,3 -7,7 -10,2 -10,7 29 lutego 2012 – 5 czerwca 2012

-15,5 -14,9 -12,7 -7,7 -18,2 -24,7 1,8 -14,4 -15,9 -18,3 -19,5

Źródła: Thomson Reuters i obliczenia EBC.

Wykres 31 Oczekiwany wzrost zysku na akcję przedsiębiorstw w Stanach Zjednoczonych i strefie euro(w proc. rocznie; dane miesięczne)

-6

0

6

12

18

24

30

36

-6

0

6

12

18

24

30

36

Krótkoterminowa stopa wzrostu w strefie euro1

Długoterminowa stopa wzrostu w strefie euro2

Krótkoterminowa stopa wzrostu w StanachZjednoczonych1

Długoterminowa stopa wzrostu w StanachZjednoczonych2

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Źródła: Thomson Reuters i obliczenia EBC.Uwagi: Dla strefy euro zastosowano oczekiwany wzrost zysku oparty na indeksie Dow Jones EURO STOXX, natomiast dla Stanów Zjednoczonych – Standard & Poor’s 500.1 Wskaźniki krótkoterminowe dotyczą oczekiwań analityków co do zysku w perspektywie 12 miesięcy (stopy wzrostu podane są w skali rocznej).2 Wskaźniki długoterminowe dotyczą oczekiwań analityków co do zysku w perspektywie 3–5 lat (stopy wzrostu podane są w skali rocznej).


marca do maja, podczas gdy w tym samym okresie długoterminowy oczekiwany wzrost zysku na akcję zwiększył się o ok. 1 pkt proc., do 9% (zob. wykres 31).

2.6. FINANSOWANIE I POZYCJA FINANSOWA PRZEDSIĘBIORSTW

Między styczniem a kwietniem 2012 r. zmniejszył się realny koszt finansowania przedsiębiorstw strefy euro w ślad za spadkiem kosztów finansowania wierzycielskiego z rynku i krótkoterminowych stóp pro-centowych. W pierwszym kwartale 2012 r. w ujęciu przepływów finansowych roczna dynamika kredy-tów dla przedsiębiorstw spadła do 0,3%. Niskie oprocentowanie można przypisać spowolnieniu gospo-darczemu, podwyższonemu ryzyku kredytowemu oraz stłumionemu popytowi na kredyty. W pierwszym kwartale 2012 r. postępowało ożywienie emisji dłużnych papierów wartościowych przedsiębiorstw.

WARUNKI FINANSOWANIAMiędzy styczniem a kwietniem 2012 r. realny koszt finansowania zewnętrznego dla przedsiębiorstw strefy euro – liczony jako średnia ważona kosztów z różnych źródeł finansowania na podstawie wie-rzytelności, skorygowana o efekty wyceny – spadł o ok. 15 pkt bazowych, do 3,35% (zob. wykres 32).

Ogólny koszt finansowania przedsiębiorstw w stre-fie euro zmniejszył się za sprawą głębokiego spad-ku realnych kosztów finansowania z rynku i opro-centowania kredytów krótkoterminowych. Realne koszty finansowania wierzycielskiego z rynku i realne oprocentowanie kredytów krótkotermi-nowych spadły odpowiednio o ok. 80 pkt bazo-wych – do 1,8%, i o ok. 53 pkt bazowych – do ok. 1,1%. W rozpatrywanym okresie realny koszt no-towanych akcji i realne oprocentowanie kredytów krótkoterminowych wzrosły o ok. 16 i 30 pkt ba-zowych, odpowiednio do 7,0% i 1,8%. Jednak we-dług najnowszych danych do końca maja spadek cen akcji gwałtownie podwyższył realny koszt ka-pitału akcyjnego o ok. 80 pkt bazowych w związ-ku ze spadkiem cen akcji. Realny koszt finansowa-nia wierzycielskiego z rynku zwiększył się z kolei o ok. 10 pkt bazowych. W długoterminowej per-spektywie całkowity realny koszt finansowania przedsiębiorstw w kwietniu 2012 r. utrzymał ni-ski poziom według dotychczasowych standardów. Dotyczyło to wszystkich źródeł finansowania, oprócz realnych kosztów kapitału akcyjnego.

Między styczniem a kwietniem 2012 r. postępował spadek nominalnego oprocentowania akcji kre-dytowej MIF dla przedsiębiorstw dla większości kwot i terminów zapadalności, z wyjątkiem stóp długoterminowych dla kredytów wysokokwo-towych (zob. tabela 5). W szczegółowym ujęciu krótkoterminowe stopy procentowe zmniejszyły

Wykres 32 Realny koszt finansowania zewnętrznego przedsiębiorstw strefy euro

(oprocentowanie roczne, dane miesięczne)

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Ogólny koszt finansowaniaRealne oprocentowanie krótkoterminowychkredytów i pożyczek MIFRealne oprocentowanie długoterminowychkredytów i pożyczek MIFRealny rynkowy koszt zadłużeniaRealny koszt notowanych akcji

1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011

Źródła: EBC, Thomson Reuters, Merrill Lynch i prognozy Consensus Economics.Uwagi: Realny koszt finansowania zewnętrznego przedsię-biorstw jest obliczany jako średnia ważona kosztów kredytu ban-kowego, dłużnych papierów wartościowych oraz udziałowych papierów wartościowych, z uwzględnieniem ich odpowiednich niespłaconych kwot i deflowanych oczekiwaniami inflacyjny-mi (zob. ramka 4 w Biuletynie Miesięcznym z marca 2005 r.). Wprowadzenie ujednoliconych stóp procentowych kredytów i pożyczek MIF na początku 2003 r. spowodowało przerwę w szeregu danych statystycznych. Z powodu zmian metodolo-gicznych wynikających z wprowadzenia w życie rozporządzeń EBC/2008/32 i EBC/2009/7 (zmieniających rozporządzenie EBC/2001/18) dane z czerwca 2010 r. mogą nie być w pełni po-równywalne z danymi dotyczącymi wcześniejszego okresu.

55EBC




i finansowej

się o 26 pkt bazowych dla kredytów wysokokwo-towych (ponad 1 mln euro), i o 19 pkt bazowych dla kredytów niskokwotowych (do 1 mln euro). Długoterminowe stopy procentowe kredytów MIF wzrosły dla kredytów wysokokwotowych o 57 pkt bazowych, a dla niskokwotowych w zasadzie się ustabilizowały. Do zmniejszenia oprocentowa-nia kredytów dla przedsiębiorstw przyczynił się proces przenoszenia niedawnych obniżek podsta-wowych stóp procentowych EBC oraz niedawne skuteczne niestandardowe przezwyciężenie ogra-niczeń w finansowaniu banków. Wzrastająca roz-bieżność bankowych stóp procentowych dla kre-dytów krótko- i długoterminowych wskazują na powracające napięcia na rynku finansowym . W omawianym okresie rentowność 7-letnich ob-ligacji skarbowych dla całej strefy euro obniżyła się o 18 pkt bazowych, przy znacznej rozbieżności między krajami.

Między grudniem 2011 r. a majem 2012 r. roz-piętości między rentownościami obligacji przed-siębiorstw a obligacji skarbowych utrzyma-ły zmienność dla wszystkich klas ratingowych. Do marca 2012 r. rozpiętości rentowności obli-gacji przedsiębiorstw spadły dla spółek o śred-

Tabela 5 Stopy procentowe nowych kredytów i pożyczek MIF dla przedsiębiorstw

(oprocentowanie roczne; pkt bazowe)

Zmiany w pkt bazowych do kwietnia 2012 r.1

I kw. 2011

II kw. 2011

III kw 2011

IV kw 2011

marz.2012

kwie.2012

sty.2011

sty.2012

marz.2012

Stopy procentowe kredytów i pożyczek MIFKredyty w rachunku bieżącym dla przedsiębiorstw 4,01 4,27 4,40 4,47 4,40 4,25 25 -21 -15Kredyty i pożyczki dla przedsiębiorstw do 1 mln EUR

o zmiennej stopie procentowej i z okresem obowiązywania pierwotnej stawki oprocentowania do 1 roku włącznie 3,69 3,94 4,18 4,43 4,20 4,19 74 -19 -1z okresem obowiązywania pierwotnej stawki oprocentowania powyżej 5 lat 4,19 4,39 4,19 4,17 4,21 4,21 35 1 0

Kredyty i pożyczki dla przedsiębiorstw powyżej 1 mln EUR

o zmiennej stopie procentowej i z okresem obowiązywania pierwotnej stawki oprocentowania do 1 roku włącznie 2,63 2,92 2,91 3,16 2,52 2,54 9 -26 2z okresem obowiązywania pierwotnej stawki oprocentowania powyżej 5 lat 3,84 3,29 3,69 3,74 3,46 3,54 -20 57 8

Pozycje dodatkowe3-miesięczna stopa procentowa rynku pieniężnego 1,24 1,55 1,55 1,36 0,78 0,71 -36 -42 -7Rentowność 2-letnich obligacji skarbowych 2,91 3,61 5,47 10,98 1,66 1,62 -80 -1103 -4Rentowność 7-letnich obligacji skarbowych 3,19 2,89 1,96 2,08 1,90 1,80 -116 -18 -10

Źródło: EBC.1 Dane mogą się nie sumować ze względu na zaokrąglenia.

Wykres 33 Rozpiętość rentowności obligacji korporacyjnych przedsiębiorstw

(pkt baz.; średnie miesięczne)

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

10

110

210

310

410

510

610

Obligacje przedsiębiorstw ratingu AAdenominowane w euro (skala po lewej stronie)Obligacje przedsiębiorstw o ratingu Adenominowane w euro (skala po lewej stronie)Obligacje przedsiębiorstw o ratingu BBBdenominowane w euro (skala po lewej stronie)Obligacje o wysokiej rentownościdenominowane w euro (skala po prawej stronie)

1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011

Źródła: Thomson Reuters i obliczenia EBC.Uwaga: Rozpiętość rentowności obligacji przedsiębiorstw zo-stała obliczona w stosunku do obligacji skarbowych o ratingu AAA.


nich i niskich ratingach, a do kwietnia 2012 dla obligacji firm o wyższych ratingach. Przykładowo, spready dla obligacji o wysokiej rentowności i o ratingu BBB spadły odpowiednio o 257 i 85 pkt bazowych w okresie od grudnia 2011 r. do marca 2012 r. Do kwietnia 2012 r. rozpiętości obliga-cji o ratingu AA i A spadły odpowiednio o 49 i 40 pkt bazowych. Zmniejszenie rozpiętości obliga-cji przedsiębiorstw świadczyło o o pozytywnym nastroju na rynku, zwłaszcza po przeprowadzeniu dwóch 3-letnich LTRO. Ostatnio jednak rozpiętości obligacji przedsiębiorstw – w ślad za napięcia-mi na rynkach finansowych – ponownie wzrosły dla wszystkich kategorii ratingowych, przy słab-szych perspektywach gospodarczych i powrocie obaw o sytuację polityczną. Szczególnie mocno wzrosły rozpiętości obligacji przedsiębiorstw o ratingu BBB i obligacji o wysokiej rentowności.

PRZEPŁYWY FINANSOWEWe wskaźnikach rentowności przedsiębiorstw strefy euro można wyczytać wciąż dodatnie wyniki w pierwszym kwartale 2012 r. Jednocześnie od maja 2011 r. do maja 2012 r. roczna dynamika zysku na akcję dla spółek giełdowych spoza sektora finansowego w strefie euro znacznie spowolniła z ok. 34% do -6,3%. Po raz pierwszy od lata 2010 r. w lutym i marcu 2012 r. odnotowano ujemne stopy wzrostu (zob. wykres 34). Uczestnicy rynku oczekują częściowej korekty w dół tego trendu w najbliższych miesiącach.

Po stronie finansowania zewnętrznego ożywiona od połowy 2010 r. akcja kredytowa MIF dla przedsiębiorstw wytraciła tempo od czwartego kwartału 2011 r. Wraz ze spadkiem kredytów i pożyczek MIF dla przedsiębiorstw wzrosła emisja dłużnych papierów wartościowych (zob. wy-kres 35). O ożywieniu działalności emisyjnej przedsiębiorstw przesądziła emisja długotermi-nowych dłużnych papierów wartościowych o stałym oprocentowaniu, przy nieznacznym tylko udziale krótkich terminów. Postępował za to spadek długoterminowych dłużnych papierów war-tościowych o zmiennym oprocentowaniu. Jednocześnie roczna stopa wzrostu emisji akcji do-puszczonych do obrotu wyemitowanych przez przedsiębiorstwa zwiększyła się nieco w związku z dużym spadkiem kosztów emisji akcji. Według danych od uczestników rynku działalność emi-syjna przedsiębiorstw w pierwszym kwartale 2012 r. koncentrowała się w sektorach przemysło-wym i motoryzacyjnym.

Wykres 34 Zysk na akcję spółek giełdowych w strefie euro

(roczne zmiany w proc., dane miesięczne)

-50

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

50

-50

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

50

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

RzeczywistyOczekiwany

Źródła: Thomson Reuters i obliczenia EBC.

Wykres 35 Struktura finansowania zewnętrznego przedsiębiorstw według instrumentów(roczne zmiany w proc.)

-5

0

5

10

15

20

25

30

35

-5

0

5

10

15

20

25

30

35

2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012

Kredyty i pożyczki MIFDłużne papiery wartościoweAkcje notowane na giełdzie

Źródło: EBC.Uwaga: Akcje notowane na giełdzie są denominowane w euro.

57EBC




i finansowej

W związku z wyraźnym obniżeniem rocznej dynamiki kredytów i pożyczek bankowych – znacz-nym spadkiem dla krótkich terminów zapadalności (do 1 roku) i umiarkowanym dla długich ter-minów zapadalności (ponad 5 lat) w pierwszym kwartale 2012 r. roczna dynamika kredytów i po-życzek bankowych dla przedsiębiorstw spowolniła do 0,3% (zob. tabela 6). Powolna ekspansja kredytowa wynika ze stłumionej działalności gospodarczej i powiązanego ryzyka kredytowego, choć pewną rolę mogły też odgrywać ograniczenia popytowe.

Wyniki badania sondażowego akcji kredytowej banków strefy euro za pierwszy kwartał 2012 r. wykazują spadek zapotrzebowania przedsiębiorstw na kredyty, o wiele szybszy niż w poprzed-nim kwartale (zob. wykres 36). O spadku przesądziło zmniejszenie się zapotrzebowania przed-siębiorstw na finansowanie inwestycji w środki trwałe, a w mniejszym stopniu zapotrzebowanie na finansowanie fuzji i przejęć. Przyczyniły się do niego też nieco mniejsze potrzeby finansowe dotyczące zapasów i kapitału obrotowego, wraz z nieznacznym spadkiem w związku ze zwięk-szeniem dostępności środków własnych. Jak podają banki, zapotrzebowanie na kredyty netto zmniejszyło się w takim samym stopniu dla małych i średnich przedsiębiorstw jak dla dużych firm. Ponadto w ślad za złagodzeniem presji na koszty finansowania i ograniczeniami finanso-wymi, w szczególności wiążącymi się z dostępem banków do finansowania i ich pozycją płyn-nościową w pierwszym kwartale 2012 r., znacznie zwolnił proces zaostrzania netto kryteriów udzielania kredytów dla przedsiębiorstw. W dłuższej perspektywie banki oczekują dalszego spo-wolnienia zaostrzenia netto kryteriów udzielania kredytów oraz wzrostu popytu na kredyty dla przedsiębiorstw.

W czwartym kwartale 2011 r. zmniejszyła się luka finansowa (lub wartość kredytowania netto) – w przypadku przedsiębiorstw oznaczająca różnicę między nakładami na finansowanie inwestycji

Tabela 6 Finansowanie przedsiębiorstw

(zmiany proc. na koniec kwartału)

Roczne stopy wzrostu2011 2011 2011 2011 2012I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw.

Kredyty i pożyczki MIF 0,9 1,6 1,7 1,2 0,3Do 1 roku włącznie 0,0 4,2 4,0 1,9 -0,4Od 1 do 5 lat -2,3 -3,0 -3,0 -2,3 -2,9Ponad 5 lat 2,4 2,0 2,3 2,1 1,6Wyemitowane dłużne papiery wartościowe 4,8 4,2 4,8 5,4 8,0Krótkoterminowe -4,2 2,9 19,3 17,0 13,0Długoterminowe, w tym:1 5,7 4,4 3,4 4,4 7,5

o stałej stopie procentowej 7,3 5,4 4,3 5,0 8,0o zmiennej stopie procentowej -1,0 -1,9 -3,8 -1,0 -0,9

Wyemitowane akcje notowane na giełdzie 0,5 0,4 0,3 0,3 0,4

Pozycje pozabilansowe2

Finansowanie ogółem 2,2 2,5 2,6 2,3 -Kredyty i pożyczki dla przedsiębiorstw 2,0 2,8 2,6 2,3 -Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe3 0,3 0,3 0,3 0,2 -

Źródła: Eurostat i obliczenia EBC.Uwagi: Dane przedstawione w tej tabeli (z wyjątkiem pozycji pozabilansowych) są wykazywane w statystyce pieniężnej i bankowej oraz statystyce emisji papierów wartościowych. Mogą pojawić się niewielkie różnice w porównaniu z danymi wykazanymi w statystykach sprawozdań finansowych, głównie z powodu zastosowania różnych metod wyceny.1 Suma dłużnych papierów wartościowych o stałej stopie procentowej i o zmiennej stopie procentowej może nie być zgodna z wartością ogółem dla długoterminowych dłużnych papierów wartościowych, ponieważ długoterminowe dłużne papiery wartościowe o kuponie zerowym, które uwzględniają efekty wyceny, nie są wykazane.2 Dane pochodzą z europejskich kwartalnych sprawozdań sektorowych. Finansowanie przedsiębiorstw ogółem obejmuje kredyty i pożyczki, wyemitowane dłużne papiery wartościowe, akcje i inne wyemitowane udziałowe papiery wartościowe, rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe, inne zobowiązania i finansowe instrumenty pochodne.3 Z uwzględnieniem rezerw funduszy emerytalnych.


bezpośrednich i środkami własnymi (oszczędnościami brutto) – obliczona na podstawie średniej ruchomej rachunków strefy euro z czterech kwartałów (zob. wykres 37). Luka finansowa utrzymała dość niski według historycznych standardów poziom -1,3% (mimo oznak normalizacji w poprzed-nich kwartałach) z powodu stosunkowo niskich nakładów na środki trwałe i znacznych środków własnych. Według analizy strukturalnej oszczędności, finansowania i inwestycji przedsiębiorstw w strefie euro inwestycje bezpośrednie przedsiębiorstw (nakłady brutto na środki trwałe) w dal-szym ciągu finansowano głównie ze środków własnych.

POZYCJA FINANSOWAW czwartym kwartale 2011 r. według rachunków strefy euro postępował spadek zadłużenia przed-siębiorstw, zarówno pod względem wskaźnika długu do PKB, który spadł do wartości poniżej 78%, jak i pod względem wskaźnika długu do nadwyżki operacyjnej, który spadł nieco poniżej 400% (zob. wykres 38). Postępuje zapoczątkowany w 2010 r. odwrót od procesu delewarowania przed-siębiorstw, choć w większości krajów dość wolno. Po gwałtownym zmniejszeniu obciążenia odset-kowego odnotowanym w okresie od końca 2008 r. do pierwszego półrocza 2010 r. zaczęło ono ro-snąć do trzeciego kwartału 2011 r. (zob. wykres 39). Po stabilizacji w czwartym kwartale 2011 r. w styczniu 2012 r. obniżyło się obciążenie odsetkowe, choć utrzymało się powyżej długotermino-wej średniej.

Wykres 37 Oszczędności, finansowanie i inwestycje przedsiębiorstw

(sumy ruchome z 4 kwartałów; proc. wartości dodanej brutto)

-9

-7

-5

-3

-1

1

3

5

7

9

-60

-40

-20

0

20

40

60

2000 2002 2004 2006 2008 2010

Oszczędności brutto i transfery kapitałowe nettoFinansowanie wierzycielskieEmisja notowanych udziałowych papierówwartościowych Emisja nienotowanych udziałowych papierówwartościowychAkumulacja kapitału bruttoNabyte aktywa finansowe netto bez udziałowychpapierów wartościowych Nabyte udziałowe papiery wartościowe nettoInneLuka finansowa (skala po prawej stronie)

Źródło: Rachunki strefy euro.Uwaga: Finansowanie wierzycielskie obejmuje kredyty i po-życzki, dłużne papiery wartościowe i rezerwy funduszy eme-rytalnych. Pozycja „Inne” obejmuje finansowe instrumenty po-chodne, inne zobowiązania/należności po kompensacji oraz korekty. Pożyczki wzajemne przedsiębiorstw przedstawiono po kompensacji. Luka finansowa to poziom wierzytelności netto/zadłużenia netto, stanowiący zasadniczo różnicę między pozio-mem oszczędności brutto a akumulacją kapitału brutto.

Wykres 36 Wzrost zadłużenia oraz czynniki wpływające na zapotrzebowanie przedsiębiorstw na kredyty i pożyczki(roczne zmiany w proc.; dane w proc. netto)

-3

-2

-1

0

1

2

3

4

5

6

7

-80

-60

-40

-20

0

20

40

60

2009 2010 2011

Inwestycje w majątek trwały (skala po prawej stronie)Zapasy i kapitał obrotowy (skala po prawej stronie)Fuzje i przejęcia oraz restrukturyzacja przedsiębiorstw(skala po prawej stronie)Restrukturyzacja zadłużenia (skala po prawej stronie)Wewnętrzne środki finansowe (skala po prawej stronie)Kredyty i pożyczki dla przedsiębiorstw(skala po lewej stronie)

I kw. III kw. I kw. III kw. I kw. III kw.

Źródło: EBC.Uwaga: Dane w procentach netto odnoszą się do różnicy między odsetkiem banków zgłaszających, że dany czynnik wpłynął na wzrost popytu a odsetkiem banków zgłaszających, że przyczynił się do jego spadku.

59EBC




i finansowej

2.7. FINANSOWANIE I POZYCJA FINANSOWA SEKTORA GOSPODARSTW DOMOWYCh

W pierwszym kwartale i w kwietniu 2012 r. w strefie euro obniżyło się oprocentowanie większości kredytów i pożyczek bankowych dla gospodarstw. Co więcej, według badania sondażowego akcji kredytowej banków z kwietnia 2012 r. banki złagodziły zaostrzanie w ujęciu netto warunków udzie-lania kredytów dla gospodarstw domowych. Przez pierwsze cztery miesiące 2012 r. postępował spadek rocznej stopy wzrostu udzielonych przez sektor MIF kredytów i pożyczek dla gospodarstw domowych, skorygowanej o sprzedaż i sekurytyzację kredytów. Ogólnie, najnowsze dane wskazują na wysoką dynamikę ekspansji monetarnej. Szacuje się, że w pierwszym kwartale ustabilizował się w zasadzie wskaźnik zadłużenia do dochodu do dyspozycji gospodarstw domowych oraz ich obcią-żenie odsetkowe.

WARUNKI FINANSOWANIAW pierwszym kwartale i w kwietniu 2012 r. zmniejszyły się nieco całkowite koszty finansowania gospodarstw domowych strefy euro. Zmniejszyły się głównie stopy procentowe dla akcji kredyto-wej MIF na zakup nieruchomości mieszkaniowych, a bardzo nieznacznie spadły w sektorze innych kredytów i pożyczek. Nieznacznie wzrosły za to stopy procentowe dla nowych kredytów konsump-cyjnych. Najnowsze dane wskazują ogólnie, że dla oprocentowania nowej akcji kredytowej dla go-spodarstw korzystne były działania EBC wspierające płynność, zwłaszcza 3-letnie operacje LTRO z grudnia 2011 r. i lutego 2012 r., dzięki którym banki otrzymały bezpieczne średnioterminowe fi-nansowanie po niskich kosztach.

W podziale nowej akcji kredytowej dla gospodarstw według przeznaczenia kredytu oprocento-wania dla wszystkich głównych kategorii kredytów i pożyczek na zakup nieruchomości miesz-kaniowych – począwszy od kredytów i pożyczek o zmiennej stopie procentowej lub z krótkimi

Wykres 39 Obciążenie przedsiębiorstw odsetkami bankowymi netto

(pkt bazowe)

0

100

200

300

400

500

600

700

0

50

100

150

200

250

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Obciążenie odsetkami bankowymi netto(skala po lewej stronie)Średnie ważone oprocentowanie kredytów(skala po prawej stronie)Średnie ważone oprocentowanie kredytów(skala po prawej stronie)

Źródło: EBC.Uwaga: Obciążenie odsetkami bankowymi netto, obliczane na podstawie niespłaconych kwot określa się jako różnicę po-między średnimi ważonymi stopami procentowymi kredytów a średnimi ważonymi stopami procentowymi depozytów sekto-ra przedsiębiorstw.

Wykres 38 Wskaźniki zadłużenia przedsiębiorstw

(proc.)

50

55

60

65

70

75

80

85

90

270

290

310

330

350

370

390

410

430

450

Wskaźnik zadłużenia do nadwyżki operacyjnej brutto(skala po lewej stronie)Wskaźnik zadłużenia do PKB (skala po prawej stronie)

1999 20032001 2005 2007 2009 2011

Źródła: Eurostat i obliczenia EBC.Uwagi: Informacje o poziomie zadłużenia opierają się na danych statystycznych z europejskich kwartalnych sprawozdań sektoro-wych i obejmują kredyty i pożyczki, wyemitowane dłużne pa-piery wartościowe oraz rezerwy funduszy emerytalnych.


okresami obowiązywania pierwotnej staw-ki oprocentowania (tj. do 1 roku), skończyw-szy na kredytach i pożyczkach ze średnimi lub długimi okresami obowiązywania pierwotnej stawki oprocentowania (tj. od 1 roku do 5 lat oraz tych z okresami obowiązywania pierwot-nej stawki oprocentowania ponad 5 lat; zob. wykres 40) – spadało przez pierwsze cztery miesiące 2012 r. Spadki dało się szczególnie zauważyć w okresie luty–kwiecień, częścio-wo wskutek przeniesienia spadku kosztów fi-nansowania banków ogółem (tzn. finansowa-nia zarówno poprzez depozyty, jak i dłużne papiery wartościowe), które rozpoczęło się w grudnia 2011 r. Oprocentowanie nowej ak-cji kredytowej na zakup nieruchomości miesz-kaniowych zmniejszyło się w większości stre-fy euro, szczególnie w okresie luty–kwiecień, lecz pomiędzy krajami utrzymywały się duże różnice.

Przez pierwsze cztery miesiące 2012 r. wzrost oprocentowania po stronie nowych kredy-tów konsumpcyjnych dla gospodarstw był nie-co większy dla kredytów i pożyczek z dłuższy-mi okresami obowiązywania pierwotnej stawki oprocentowania niż dla kredytów i pożyczek o zmiennej stopie procentowej lub z krótkimi okre-sami obowiązywania pierwotnej stawki oprocentowania. Ustabilizowały się za to w zasadzie sto-py procentowe dla kredytów i pożyczek ze średnimi okresami obowiązywania pierwotnej stawki oprocentowania. Jednocześnie zwiększył się udział kredytów i pożyczek z długimi okresami obo-wiązywania pierwotnej stawki oprocentowania, a zmniejszył udział kredytów i pożyczek o zmien-nej stopie procentowej lub z krótkimi okresami obowiązywania pierwotnej stawki oprocentowa-nia. Można więc przyjąć, że zmianę struktury kredytów konsumpcyjnych mógł w znacznej części kształtować popyt. W obszarze oprocentowania innych kategorii nowej akcji kredytowej dla go-spodarstw zmniejszyły się nieco stopy dla kredytów i pożyczek o zmiennej stopie procentowej lub z krótkimi okresami obowiązywania pierwotnej stawki oprocentowania. Ustabilizowały się za to w zasadzie stopy kredytów i pożyczek ze średnimi i z długimi okresami obowiązywania pierwotnej stawki oprocentowania.

W badaniu sondażowym akcji kredytowej banków z kwietnia 2012 r. banki strefy euro zgłaszały w pierwszym kwartale 2012 r. pewne łagodzenie zaostrzających się warunków udzielania gospo-darstwom kredytów na zakup nieruchomości mieszkaniowych w ujęciu netto. Jako główne przy-czyny tego procesu banki podały zmniejszające się presje z tytułu zwiększenia kosztów finansowa-nia rynkowego i ograniczenia bilansowe. Po części można je łączyć z dodatnim oddziaływaniem dwóch 3-letnich LTRO na warunki finansowania banków. Do takiego rozwoju sytuacji przyczyni-ły się także polepszenie oczekiwań banków związanych z ogólnym wzrostem gospodarczym, jak i perspektyw rynku mieszkaniowego. Z drugiej strony spowolnienie procesu zaostrzania w ujęciu netto warunków udzielania kredytów skutkowało jedynie nieznacznym spowolnieniem zaostrzenia się w ujęciu netto warunków cenowych.

Wykres 40 Stopy procentowe kredytów i pożyczek MIF dla gospodarstw domowych na zakup nieruchomości mieszkaniowych(oprocentowanie roczne; z wyłączeniem opłat; stopy dla nowych umów)

2

3

4

5

6

2

3

4

5

6

O zmiennym oprocentowaniu lub z okresemobowiązywania pierwotnej stawki oprocentowaniado 1 rokuZ okresem obowiązywania pierwotnej stawkioprocentowania od 1 do 5 latZ okresem obowiązywania pierwotnej stawkioprocentowania od 5 do 10 latZ okresem obowiązywania pierwotnej stawkioprocentowania ponad 10 lat

2003 2005 2007 2009 20112004 2006 2008 2010

Źródło: EBC.

61EBC




i finansowej

PRZEPŁYWY FINANSOWEW czwartym kwartale 2011 r. (jest to ostatni okres, dla którego dostępne są dane dla poszczegól-nych sektorów z kwartalnych sprawozdań finansowych w strefie euro) w strefie euro postępowało spowolnienie dynamiki kredytów i pożyczek dla gospodarstw domowych. Odzwierciedlało to stłu-mioną działalność kredytową zarówno dla sektora MIF, jak i niemonetarnych instytucji finanso-wych. W rezultacie między trzecim a czwartym kwartałem roczna dynamika kredytów i pożyczek ogółem dla gospodarstw domowych wyhamowała z 2,0% do 1,4%, a w segmencie kredytów i po-życzek sektora MIF dla gospodarstw domowych ogółem (dynamika nieskorygowana o sprzedaż kredytów i sekurytyzację) z 3,0% do 1,6%. Za sprawą utworzenia kwalifikowanego zabezpieczenia do wykorzystania w operacjach Eurosystemu w październiku znacznie ożywiła się sprzedaż kre-dytów i działalność sekurytyzacyjna – która w wielu przypadkach skutkuje przesuwaniem się kre-dytów i pożyczek dla gospodarstw domowych między sektorami MIF a OFI. W rezultacie między poprzednim a bieżącym kwartałem roczna dynamika kredytów i pożyczek spoza sektora MIF dla gospodarstw wzrosła z 2,9% do 0,6%. Według danych szacunkowych za pierwszy kwartał 2012 r. roczna dynamika ogółem kredytów i pożyczek dla gospodarstw domowych stabilizuje się na ni-skim poziomie (zob. wykres 41).

Według analizy dostępnych już statystyk MIF za pierwszy kwartał i za kwiecień 2012 r. w ostatnich miesiącach postępował spadek ekspansji kredytowej dla gospodarstw domowych w ujęciu rocz-nym. W związku ze stopniowym ograniczeniem miesięcznych strumieni kredytów dla gospodarstw od grudnia 2011 r. do kwietnia 2012 r. postę-powało dalsze obniżenie rocznej stopy wzrostu kredytów i pożyczek dla tego sektora z 1,6% do 0,5%. Ze względu na ograniczoną w pierwszych czterech miesiącach 2012 r. sprzedaż kredytów i działalność sekurytyzacyjną, spadek był rów-nież zauważalny – choć w mniejszym stopniu – w rocznym wzroście kredytów MIF dla gospo-darstw (skorygowanym o sprzedaż kredytów i sekurytyzację). I tak między grudniem 2011 r. a kwietniem 2012 r. skorygowana stopa zmniej-szyła się z 1,9% do 1,6% (zob. podrozdział 2.1). Jednocześnie ostatnie miesiące znacznie zróżni-cowały rynek kredytowy strefy euro w poszcze-gólnych krajach.

Między grudniem 2011 r. a kwietniem 2012 r. postępował spadek rocznej stopy wzrostu kre-dytów i pożyczek MIF na zakup nieruchomości mieszkaniowych (skorygowanej o sprzedaż kre-dytów i sekurytyzację) z 2,8% do 2,4%, co sta-nowiło kontynuację trendu obserwowanego od połowy 2011 r. Sytuacja potwierdza więc utrzy-mujące się zmniejszenie (skorygowanych) mie-sięcznych przepływów kredytów hipotecznych w ostatnich miesiącach, choć Czerwiec i kwie-cień przyniosły pewne oznaki wzrostu w po-równaniu z poziomami widocznymi od półro-cza 2011 r. Niemniej w akcji kredytowej MIF

Wykres 41 Kredyty i pożyczki dla gospodarstw domowych ogółem

(roczne zmiany w proc.; udziały w pkt proc.; dane na koniec kwartału)

-1

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

-1

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Kredyty i pożyczki konsumpcyjne MIF Kredyty i pożyczki MIF na zakup nieruchomościmieszkaniowychPozostałe kredyty i pożyczki MIFKredyty i pożyczki MIF ogółemKredyty i pożyczki ogółem

Źródło: EBC.Uwagi: Pozycja „Kredyty i pożyczki ogółem” obejmuje kredyty i pożyczki dla gospodarstw domowych zaciągnięte we wszyst-kich sektorach instytucjonalnych, z uwzględnieniem pozosta-łych krajów świata. W I kw. 2012 r. zostały one oszacowane na podstawie transakcji wykazanych w statystyce pieniężnej i ban-kowej. Informacje o różnicach w obliczeniach dotyczących sto-py wzrostu pomiędzy kredytami i pożyczkami MIF a kredytami i pożyczkami ogółem można znaleźć w odpowiednich Uwagach technicznych.


dla gospodarstw nadal dominowały kredyty na zakup nieruchomości mieszkaniowych. Do spo-wolnienia kredytów i pożyczek MIF ogółem dla gospodarstw przyczyniły się też kredyty i po-życzki konsumpcyjne dla gospodarstw oraz inne kategorie kredytów. W okresie luty–kwiecień w obu kategoriach kredytu w ujęciu realnym wystąpiły odpływy miesięczne. W rezultacie postępował dalszy spadek rocznej dynamiki obu kategorii. Między grudniem a kwietniem roczny wzrost kredytu konsumpcyjnego spadł z -1,8% do -2,4%, a innych kategorii kredytów z 0,9% do 0,5%.

U podstaw dość niskiej dynamiki kredytów MIF dla gospodarstw, jak ujawnia kwietniowe badanie sondażowe akcji kredytowej banków, w pierwszym kwartale 2012 r. leżał postępujący ostry spadek popytu na wszelkie kategorie kre-dytu. Ograniczenie popytu kredytów na zakup nieruchomości mieszkaniowych tłumaczyło po-stępujące pogorszenie perspektyw rynku miesz-kaniowego i spadek zaufania konsumentów, na-tomiast ograniczenie wydatków gospodarstw na dobra konsumpcyjne trwałego użytku – wzrost

oszczędności i spadek zaufania konsumentów pogrążyły kredyt konsumpcyjny. Ocenę tę potwier-dzają zmiany wskaźników zaufania konsumentów. Mimo że w pierwszym kwartale 2012 r. zaryso-wało się niepewne ożywienie, oznaki te wskazują na postępujący spadek w kwietniu i utrzymujące się kruche zaufanie. W dalszej perspektywie banki oczekują w drugim kwartale 2012 r. dalszego – choć na znacznie mniejszą skalę – spadku popytu netto zarówno na kredyty mieszkaniowe, jak i kredyty konsumpcyjne.

Między trzecim a czwartym kwartałem 2011 r. po stronie aktywów w bilansach sektora gospo-darstw strefy euro postępowało spowolnienie rocznej dynamiki ogółem ich inwestycji finansowych z 2,1% do 1,9% (zob. wykres 42), co było kontynuacją trendu obserwowanego od połowy 2012 r. Znaczna część spadku wynikała ze zmniejszonego udziału pieniądza gotówkowego i depozytów oraz rezerw techniczno-ubezpieczeniowych. Wzrósł z kolei nieco udział dłużnych papierów warto-ściowych (bez finansowych instrumentów pochodnych), a ustabilizował się z zasadzie udział akcji i innych udziałowych papierów wartościowych (utrzymując wartości ujemne). Mogło to częściowo odzwierciedlać działania gospodarstw na rzecz przesunięcia aktywów w stronę wyższej rentowno-ści oraz ich niechęć do utrzymywania ryzykownych aktywów przy wciąż nasilonych niepewno-ściach w gospodarce i na rynkach finansowych.

Wykres 42 Inwestycje finansowe gospodarstw domowych

(roczne zmiany w proc.; udziały w pkt proc.)

-1

0

1

2

3

4

5

-1

0

1

2

3

4

5

2002 2004 2006 2008 2010 20112003 2005 2007 2009

Gotówka i lokaty bankoweDłużne papiery wartościowe z wyłączeniemfinansowych instrumentów pochodnychAkcje i inne udziałowe papiery wartościoweRezerwy techniczno-ubezpieczenioweInne1

Aktywa finansowe ogółem

Źródła: EBC i Eurostat.1 Obejmuje pożyczki i kredyty oraz inne należności.

63EBC




i finansowej

POZYCJA FINANSOWA

W pierwszym kwartale 2012 r. wskaźnik zadłu-żenia gospodarstw do nominalnych dochodów brutto do dyspozycji szacuje się na 99,7% (zob. wykres 43), w zasadzie bez zmian od poło-wy 2010 r., a oba składniki ujawniły tylko nie-znaczne zmiany. Wedle szacunkowych ocen w pierwszym kwartale 2012 r. obciążenie sekto-ra gospodarstw domowych obsługą zadłużenia generalnie ustabilizowało się na poziomie 2,4% dochodów do dyspozycji brutto, po umiarkowa-nych wzrostach przez poprzednie trzy kwarta-ły. Stabilizacja potwierdza wyżej wymienione niewielkie zmiany dochodów gospodarstw do dyspozycji i całkowitego wskaźnika zadłuże-nia oraz nieznaczny spadek stóp procentowych. Ogólnie wskaźniki obsługi zadłużenia pozosta-ły dość niskie w ujęciu historycznym. Między poprzednim a omawianym kwartałem wskaź-nik zadłużenia gospodarstw domowych do PKB nieznacznie wzrósł z 65,4% do 65,9%.

Wykres 43 Płatności gospodarstw domowych z tytułu spłaty zadłużenia i odsetek

(proc.)

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

3.5

4.0

4.5

40

50

60

70

80

90

100

110

Obciążenie gospodarstw domowych spłatą odsetekjako procent ich dochodu do dyspozycji brutto(skala po prawej stronie)Stosunek zadłużenia gospodarstw domowych do ichdochodu do dyspozycji brutto (skala po lewej stronie)Stosunek zadłużenia gospodarstw domowych do PKB(skala po lewej stronie)

2001 2003 2005 2007 2009 2011

Źródła: EBC i Eurostat.Uwagi: Na zadłużenie gospodarstw domowych składają się po-życzki i kredyty ogółem zaciągnięte we wszystkich sektorach instytucjonalnych, z uwzględnieniem pozostałych krajów świa-ta. Płatności z tytułu odsetek nie obejmują pełnych kosztów fi-nansowania ponoszonych przez gospodarstwa domowe, gdyż nie wliczono w nie opłat za korzystanie z usług finansowych. Dane za ostatni uwzględniony kwartał są częściowo danymi szacun-kowymi.


Według wstępnych szacunków Eurostatu roczna inflacja HICP w strefie euro wyniosła w maju 2012 r. 2,4%, wobec 2,6% w poprzednim miesiącu. Do końca roku inflacja prawdopodobnie utrzy-ma się powyżej 2%, głównie pod wpływem kształtowania się cen energii i podatków pośrednich. Jednak z aktualnych cen kontraktów futures na surowce wynika, że na początku 2013 r. roczna sto-pa inflacji powinna spaść poniżej 2%. W późniejszym okresie, przy niewielkim wzroście gospodar-czym w strefie euro i dobrze zakotwiczonych długookresowych oczekiwaniach inflacyjnych, pre-sja cenowa powinna co do tendencji pozostać niewielka. W projekcjach makroekonomicznych dla strefy euro z czerwca 2012 r. eksperci Eurosystemu przewidują, że roczna inflacja HICP wyniesie w 2012 r. 2,3–2,5%, a w 2013 r. 1,0–2,2%. W porównaniu z projekcjami makroekonomicznymi eks-pertów EBC z marca 2012 r. przedziały projekcji na lata 2012 i 2013 zostały zwężone. Czynniki ry-zyka związane z perspektywami sytuacji cenowej w średnim okresie nadal ogólnie się równoważą. Dodatnie czynniki ryzyka wiążą się z dalszymi podwyżkami podatków pośrednich, wynikającymi z konieczności konsolidacji fiskalnej, oraz wyższymi od oczekiwanych cenami surowców w średnim okresie. Natomiast główne czynniki oddziałujące w kierunku spadku inflacji wiążą się ze słabszym niż się zakłada wzrostem gospodarczym w strefie euro.

3.1. CENY KONSUMPCYJNE

Według wstępnych szacunków Eurostatu ogólna inflacja HICP obniżyła się z 2,6% w kwietniu 2012 r. do 2,4% w maju, osiągając tym samym najniższy poziom od marca 2011 r. (zob. tabela 7). Od końca 2010 r. roczna stopa inflacji utrzymywała się wyraźnie powyżej 2%, przede wszystkim pod wpływem silnego wzrostu cen energii i żywności, a także wyraźnych podwyżek podatków po-średnich i cen administrowanych w niektórych gospodarkach strefy euro. W pierwszych czterech miesiącach br. ceny energii wzrosły w wyniku zwiększania się cen ropy oraz podwyżek akcyzy na paliwo w niektórych krajach, a także skutków wcześniejszej deprecjacji euro.

W kwietniu 2012 r. (ostatnim miesiącu, za jaki dostępne są oficjalne dane szczegółowe o inflacji HICP, zob. wykres 44) roczna dynamika składowej „energia” spadła do 8,1%, wobec 8,5% w mar-cu, kontynuując tym samym trend spadkowy trwający od grudnia 2011 r., kiedy to obniżyła się do poziomu 9,7% z wartości dwucyfrowych notowanych w ciągu poprzednich 12 miesięcy. Wbrew przewidywaniom ceny ropy w euro na początku 2012 r. nadal szły w górę, a w marcu osiągnę-

3 CENY I KOSZTY

Tabela 7 Zmiany cen

(roczne zmiany w proc., o ile nie zaznaczono inaczej)

2010 2011 2011gru.

2012sty.

2012luty

2012marz.

2012kwie.

2012maj

Wskaźnik HICP i jego składoweIndeks ogólny1 1,6 2,7 2,7 2,7 2,7 2,7 2,6 2,4

Energia 7,4 11,9 9,7 9,2 9,5 8,5 8,1 ,Żywność nieprzetworzona 1,3 1,8 1,6 1,6 2,2 2,2 2,1 ,Żywność przetworzona 0,9 3,3 4,1 4,1 4,1 3,9 3,7 ,Towary przemysłowe z wyłączeniem energii 0,5 0,8 1,2 0,9 1,0 1,4 1,3 ,

Usługi 1,4 1,8 1,9 1,9 1,8 1,8 1,7 ,Inne wskaźniki cenCeny producentów w przemyśle 2,9 5,9 4,3 3,9 3,7 3,5 2,6 ,Ceny ropy naftowej (EUR/b) 60,7 79,7 81,7 86,2 89,7 94,2 91,4 86,0Ceny surowców nieenergetycznych 44,6 12,2 -6,7 -4,6 -7,5 -5,2 -3,8 -0,2

Źródła: Eurostat i obliczenia EBC na podstawie danych Thomson Reuters.1 Inflacja HICP w maju 2012 r. na podstawie wstępnych szacunków Eurostatu.

65EBC



Ceny i koszty

Wykres 44 Struktura inflacji hICP: główne składowe

(roczne zmiany w proc.; dane miesięczne)

-3

-2

-1

0

1

2

3

4

5

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Inflacja HICP ogółem (skala po lewej stronie)Żywność nieprzetworzona (skala po lewej stronie) Energia (skala po prawej stronie)

-1

0

1

2

3

4

-2

0

2

4

6

8

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Inflacja HICP ogółem z wyłączeniem energii i żywności nieprzetworzonej (skala po lewej stronie) Żywność przetworzona (skala po prawej stronie) Towary przemysłowe z wyłączeniem energii (skala po lewej stronie) Usługi (skala po lewej stronie)

Źródło: Eurostat.

ły najwyższy poziom 94,2 EUR/b. Dlatego też roczna dynamika cen energii w styczniu i lutym 2012 r. nadal wynosiła blisko 10%, głównie w związku z dużymi wzrostami miesiąc do miesiąca, które zostały częściowo zrównoważone przez ujemny efekt bazy wynikający ze wzrostów cen ener-gii na początku 2011 r. Dalsze spowolnienie rocznej dynamiki cen energii w marcu i kwietniu było spowodowane stosunkowo silnym ujemnym efektem bazy, który z nadwyżką wyrównał wzrost cen energii w ujęciu miesiąc do miesiąca. W ujęciu bardziej szczegółowym roczna dynamika cen pa-liw i smarów na potrzeby transportu własnego oraz gazu ziemnego w kwietniu spadła, podczas gdy ceny elektryczności wzrosły.

Roczna dynamika cen żywności jako składowej HICP w ciągu 2011 r. stale rosła i we wrześniu przekroczyła 3%. W lutym i marcu 2012 r. wyniosła 3,3%, po czym w kwietniu spadła do 3,1%. Trend wzrostowy inflacji cen żywności w 2011 r. był widoczny zwłaszcza w cenach żywności przetworzonej (z wyłączeniem wyrobów tytoniowych), co miało związek ze wzrostem cen pozy-cji silnie powiązanych z surowcami, takich jak nabiał, oleje i tłuszcze, a zwłaszcza kawa i herba-ta. Ostatnie zmiany cen surowców żywnościowych na unijnym rynku wewnętrznym wskazują, że wpływ szoku związanego z cenami żywności ustąpił na początku 2012 r. Powinno to w najbliż-szym okresie zmniejszyć presję cenową w łańcuchu produkcji żywności. Ponadto roczna dynamika cen producentów na żywność spadła w kwietniu do 2,8%; jej najwyższy poziom (8,1%) odnotowa-no w kwietniu i maju 2011 r.

Roczna inflacja HICP z wyłączeniem wszystkich pozycji żywności i energii (które stanowią oko-ło 30% koszyka HICP) wyniosła w kwietniu 2012 r. 1,6% – na tym poziomie oscylowała od wrześ-nia 2011 r. Wpływ na poziom inflacji HICP z wyłączeniem całej żywności i energii mają prze-de wszystkim czynniki wewnętrzne, w tym płace, marże zysku i podatki pośrednie, a jej dwiema głównymi składowymi są: towary przemysłowe z wyłączeniem energii i usługi. Od 2011 r. na rocz-ną stopę inflacji w tych dwóch kategoriach niekorzystnie wpływają podwyżki podatku VAT w kil-


ku krajach strefy euro. Niemniej jednak zmiany tych dwóch składowych przebiegały w bardzo róż-ny sposób.

W 2011 r. inflacja cen towarów przemysłowych z wyłączeniem energii wykazywała trend wzro-stowy. Rozpoczął się on w drugim kwartale 2010 r. i był spowodowany przełożeniem wcześniej-szej deprecjacji kursu walutowego i wzrostów cen surowców, a także wpływem podwyżek podat-ków pośrednich. W ostatnich miesiącach 2011 r., po okresie wysokiej zmienności na początku roku wynikającej z wprowadzenia nowego rozporządzenia w sprawie traktowania produktów sezono-wych w HICP, inflacja cen towarów przemysłowych z wyłączeniem energii wyniosła ok. 1,2%. W pierwszych dwóch miesiącach 2012 r. roczna dynamika cen towarów przemysłowych z wyłą-czeniem energii oscylowała wokół 1,0%. Jednak po zimowych wyprzedażach inflacja znów wzro-sła – w marcu osiągnęła 1,4%, a w kwietniu 1,3%.

Inflacja cen usług, która w 2010 r. była niska, w pierwszy miesiącach 2011 r. wyraźnie wzrosła. Następnie od kwietnia 2011 r. ustabilizowała się na poziomie 1,9% i oscylowała wokół niego do początku 2012 r. W kwietniu 2012 r. inflacja cen usług spadła do 1,7%, najniższego poziomu od marca 2011 r. Spadek ten był związany z niższą roczną dynamiką cen usług łącznościowych, trans-portu oraz pozostałych usług, która z nadwyżką skompensowała wzrosty cen usług związanych z rekreacją i usługami dla ludności.

3.2. CENY PRODUCENTÓW W PRZEMYŚLE

Presja w łańcuchu dostaw, która najniższy poziom osiągnęła latem 2009 r., aż do niedawna stale rosła, głównie w związku z wyższym popytem światowym na surowce produkcyjne. W rezultacie pod koniec 2010 r. i w pierwszym półroczu 2011 r. inflacja cen producentów w przemyśle wzro-sła. Od tamtej pory jej roczna dynamika się obniża, głównie w związku z wahaniami cen surow-ców (zob. tabela 7 i wykres 45). Inflacja cen producentów w przemyśle z wyłączeniem budowni-ctwa spadła z 3,5% w marcu do 2,6% w kwietniu. Spadek ten wynikał z ujemnego efektu bazy oraz z niskiej miesięcznej dynamiki cen energii, dóbr zaopatrzeniowych i dóbr konsumpcyjnych z wy-łączeniem żywności. W tym samym okresie inflacja cen producentów przemysłowych z wyłącze-niem budownictwa i energii obniżyła się z 1,6% do 1,3%.

Jeśli chodzi o dalsze etapy łańcucha produkcji, od drugiej połowy 2011 r. roczna dynamika cen konsumpcyjnych żywności wykazuje stopniowy trend spadkowy; w kwietniu 2012 r. znów się ob-niżyła – do 3,2%, z 3,6% w marcu. Oczekuje się, że w krótkim okresie wystąpią dalsze spadki, będące opóźnionym skutkiem trwającego obniżania się rocznej dynamiki cen surowców żywnoś-ciowych w UE. Roczna dynamika cen dóbr konsumpcyjnych z wyłączeniem żywności także się ob-niżyła, z 1,4% w marcu do 1,0% w kwietniu, kontynuując w ten sposób spadek z wysokiego w uję-ciu historycznym poziomu, jaki osiągnęła pod koniec 2011 r. Spadek ten wraz z niższą inflacją cen importu sygnalizuje pewne złagodzenie presji w łańcuchu produkcji towarów przemysłowych z wyłączeniem energii jako składowej HICP.

Wskaźniki cen sprzedaży w przemyśle z badań ankietowych, zapowiadające, jak będzie się kształtował wskaźnik PPI, w maju 2012 r. ponownie się obniżyły (zob. wykres 46). Pochodzące z badań ankietowych Komisji Europejskiej dane o oczekiwaniach co do cen sprzedaży są nieco niższe w związku ze spadkiem oczekiwań w branżach produkujących dobra zaopatrzeniowe. Jeśli chodzi o wskaźnik menedżerów lo-gistyki, wskaźnik cen produkcji sprzedanej dla sektora przetwórstwa przemysłowego obniżył się mini-malnie, z 50,5 w kwietniu do 50,4 w maju, natomiast wskaźnik cen czynników produkcji spadł bardziej,

67EBC



Ceny i koszty

Tabela 8 Wskaźniki kosztów pracy

(roczne zmiany w proc., o ile nie zaznaczono inaczej)

2010 2011 2011 2011 2011 2011 2012I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw.

Płace negocjowane 1,7 2,0 2,0 1,9 2,1 2,0 1,9Wskaźnik godzinowych kosztów pracy 1,5 2,8 2,5 3,3 2,6 2,8 ,Średnie wynagrodzenie 1,6 2,3 2,2 2,3 2,3 2,2 ,Pozycje uzupełniające:

Produktywność pracy 2,5 1,3 2,2 1,3 1,1 0,9 ,Jednostkowe -0,9 0,9 0,0 1,0 1,2 1,3 ,

Źródła: Eurostat, dane krajowe i obliczenia EBC.

z 56,7 w kwietniu do 52,3 w maju, zgodnie z niedawnymi spadkami cen surowców. W tym samym okre-sie wskaźnik cen czynników produkcji dla sektora usług kontynuował trend spadkowy, zaś wskaźnik cen produkcji sprzedanej nieco wzrósł, ale pozostał poniżej wartości progowej, wynoszącej 50.

3.3. WSKAŹNIKI KOSZTÓW PRACY

W związku z poprawą warunków na rynku pracy wskaźniki kosztów pracy w strefie euro przez pierwszych kilka miesięcy 2011 r. stopniowo rosły (zob. tabela 8 i wykres 47). Następnie ustabili-zowały się na poziomie nieco wyższym niż w 2010 r.

Płace negocjowane w strefie euro – jedyny dostępny wskaźnik za pierwszy kwartał 2012 r. – wzro-sły w marcu 2012 r. o 2,0% rok do roku, wobec 2,1% w lutym. W ujęciu kwartalnym płace te wzro-sły w pierwszym kwartale 2012 r. o 1,9%, wobec 2,0% w czwartym kwartale 2011 r. Świadczy to

Wykres 45 Struktura cen producentów w przemyśle

(roczne zmiany w proc.; dane miesięczne)

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

-10 -252004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Przemysł ogółem z wyłączeniem budownictwa (skala po lewej stronie) Dobra zaopatrzeniowe (skala po lewej stronie) Dobra inwestycyjne (skala po lewej stronie) Dobra konsumpcyjne (skala po lewej stronie) Energia (skala po prawej stronie)

Źródła: Eurostat i obliczenia EBC.

Wykres 46 Ceny czynników produkcji i ceny sprzedaży – badania ankietowe producentów

(wskaźniki rozproszenia; dane miesięczne)

20

30

40

50

60

70

80

90

20

30

40

50

60

70

80

90

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Przetwórstwo przemysłowe – ceny czynników produkcjiPrzetwórstwo przemysłowe – ceny sprzedaży Usługi – ceny czynników produkcjiUsługi – ceny sprzedaży

Źródło: Markit.Uwaga: Wartość indeksu powyżej 50 oznacza wzrost cen, wartość poniżej 50 – spadek cen.


o ogólnej stabilizacji po przyspieszeniu obser-wowanym do września 2011 r.

Również inne wskaźniki płacowe wykazały pod koniec 2011 r. pewne oznaki stabilizacji. Tempo wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w czwar-tym kwartale wyniosło 2,2% rok do roku, prak-tycznie tyle samo, co w trzech poprzednich kwartałach. Jednocześnie dynamika jednostko-wych kosztów pracy jeszcze wzrosła i osiągnęła 1,3% rok do roku, nieco więcej niż 1,2% odno-towane w trzecim kwartale. Wynikało to przede wszystkim ze spadku rocznej dynamiki wydaj-ności pracy, z 1,1% w trzecim kwartale do 0,9% w czwartym, w następstwie wolniejszego wzro-stu produkcji. Roczna stopa wzrostu godzinowe-go kosztu pracy wzrosła w czwartym kwartale do 2,8%, wobec 2,6% w trzecim, głównie w związ-ku z sytuacją w sektorze przemysłowym i bu-dowlanym (zob. wykres 48). Wśród składowych godzinowych kosztów pracy w strefie euro kosz-ty pozapłacowe nadal rosły szybciej niż płace.

Od 1999 r. wiele krajów strefy euro doznało znacznego spadku konkurencyjności. Utrata relatyw-nej konkurencyjności cenowo-kosztowej przejawia się np. w tym, że stopa inflacji HICP lub stopa wzrostu jednostkowych kosztów pracy w danym kraju była stale wyższa niż średnia dla strefy euro. Ramka 5 przedstawia zmiany konkurencyjności cenowo-kosztowej w strefie euro i ich implikacje.

Wykres 47 Wybrane wskaźniki kosztów pracy

(roczne zmiany w proc.; dane kwartalne)

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

1,0 1,02004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Przeciętne wynagrodzeniePłace negocjowane Wskaźnik godzinowych kosztów pracy

Źródła: Eurostat, dane krajowe i obliczenia EBC.

Wykres 48 Koszty pracy według sektorów


-2

-1

0

1

2

3

4

5

6

7

-2

-1

0

1

2

3

4

5

6

7

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Przemysł z wyłączeniem budownictwa (W/P) Budownictwo (W/P)Usługi rynkowe (W/P)Usługi (W/P)

-2

-1

0

1

2

3

4

5

6

7

-2

-1

0

1

2

3

4

5

6

7

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Przemysł z wyłączeniem budownictwa (KP/G)Budownictwo (KP/G)Usługi rynkowe (KP/G)

Źródła: Eurostat i obliczenia EBC.Uwaga: W/P oznacza przeciętne wynagrodzenie, KP/G – godzinowy koszt pracy.

69EBC



Ceny i koszty

Ramka 5

PRZYWRÓCENIE RÓWNOWAGI KONKURENCYJNEJ W OBRĘBIE STREFY EURO – KONSEKWEN-CJE DLA INFLACJI

Potrzeba przywrócenia równowagi konkurencyjnej

Od 1999 r. wiele krajów strefy euro doświadcza znacznego spadku konkurencyjności cenowo--kosztowej1. Utrata tej relatywnej konkurencyjności przejawia się np. w tym, że stopa inflacji HICP lub stopa wzrostu jednostkowych kosztów pracy w danym kraju była stale wyższa niż średnia dla strefy euro (zob. wykresy A i B). Takie ponadprzeciętne wzrosty cen i kosztów moż-na przypisać m.in. normalnemu procesowi realnej i nominalnej konwergencji, wynikającemu z różnic w poziomie rozwoju gospodarczego na początku trzeciego etapu UGW2. Jednak w wie-lu krajach strefy euro wzrosty te odzwierciedlały spadek konkurencyjności, który kojarzono – i nadal się kojarzy – z nadmiernie wysokimi wskaźnikami nominalnymi, wynikającymi np. ze wzrostu płac niezmiennie niezgodnego z trwałą poprawą wydajności lub ze wzrostu zadłuże-nia sektora publicznego i prywatnego nieznajdującego potwierdzenia w poziomie dochodów i prowadzącego do nadmiernego popytu3. Gdy wybuchł kryzys, spadek konkurencyjności oka-zał się szczególnie szkodliwy dla zatrudnienia, jeżeli towarzyszył mu duży deficyt na rachunku bieżącym, deficyt fiskalny lub bańka cenowa na rynku mieszkaniowym. W tym zakresie spadek konkurencyjności cenowo-kosztowej w wielu krajach był częścią szerszego zjawiska nierówno-wagi makroekonomicznej (zob. ramka 7, zatytułowana Procedura dotycząca zakłócenia równo-wagi makroekonomicznej na rok 2012).

Pęknięcie bańki mieszkaniowej w kilku krajach oraz ogólniejsza zmiana oceny perspektyw wzrostu i sytuacji fiskalnej przez rynki w dobie kryzysu finansowego ujawniły potrzebę po-ważnego dostosowania gospodarczego. Na wykresie A, gdzie porównuje się średnie różnice w rocznym wzroście jednostkowych kosztów pracy w relacji do strefy euro w okresach do roku 2007 i do roku 2011, widać, że w kilku krajach, które doświadczyły spadku konkurencyjno-ści, różnice te już nieco zmalały. Jednak o ile dotychczasowa korekta po części odzwiercied-la działania strukturalne podjęte przez kraje w celu wyrównania kształtowania się względnych cen i kosztów w sposób trwalszy, to częściowo wiąże się także ze zwolnieniami w sektorach ni-sko wydajnych – proces ten w niektórych krajach doprowadził do wzrostu zagregowanej wydaj-ności. Na wykresie B widać, że podobna prawidłowość występuje w różnicach w średniorocznej

1 Ramka ta dotyczy głównie dwunastu państw członkowskich UE, które weszły do strefy euro do roku 2001 (Belgia, Niemcy, Irlandia, Grecja, Hiszpania, Francja, Włochy, Luksemburg, Holandia, Austria, Portugalia i Finlandia). Nie uwzględniono w niej państw, które przystąpiły do strefy euro w ostatnim okresie, gdyż różnice w stopach inflacji w tych krajach wynikają w dużej mierze z nominalnej i realnej konwergencji.

2 Prace empiryczne, w których starano się skwantyfikować efekt nadrabiania dystansu rozwojowego (w postaci efektu Balassy-Samuelsona), nie dostarczyły jednoznacznych dowodów występowania takich efektów po rozpoczęciu trzeciego etapu UGW. We wcześniejszych opracowaniach na temat efektu Balassy-Samuelsona w strefie euro (np. Hofmann, B. i Remsperger, H. Inflation differentials among the euro area countries: potential causes and consequences, referat na konferencję przedstawiony podczas rocznego zebrania ASSA w 2005 r.; oraz Katsimi, M. Inflation divergence in the euro area: the Balassa-Samuelson effect, Applied Economics Letters, Vol. 11, No 5, s. 329–332) nie wskazano żadnego istotnego wpływu konwergencji cen między krajami na krajowe stopy inflacji w trzecim etapie UGW. Pewne przykłady efektu Balassy-Samuelsona w grupie krajów strefy euro w latach 1992–2001 podaje Wagner, M. The Balassa-Samuelson-effect in East and West, differences and similarities, Economic Series, No. 180, Institute for Advanced Studies, Wiedeń, 2005.

3 Zob. artykuł Monitoring labour cost developments across euro area countries w Biuletynie Miesięcznym z listopada 2008 r. (nietłum. na jęz. polski), oraz przedstawiająca ujęcie sektorowe ramka A sectoral account perspective of imbalances in the euro area w Biuletynie Miesięcznym z lutego 2012 r. (nietłum. na jęz. polski).


inflacji HICP: również te różnice rosły do 2007 r., natomiast ostatnio nastąpiło dostosowanie w kierunku ich obniżenia.

Wykresy A i B ukazują także, że nadal istnieje znaczna potrzeba przywrócenia równowagi w celu odzyskania pozycji konkurencyjnych. Aby kontynuować proces przywracania równowa-gi, kraje będą musiały zastosować odważne środki na rzecz poprawy zarówno konkurencyjno-ści cenowej, jak i pozacenowej. W tym zakresie tak dobór środków, jak i skala ich stosowania w różnych krajach mogą nie być takie same. Znaczne i autentyczne ograniczenie jednostkowych kosztów pracy (obniżenie płac i/lub zwiększenie wydajności) oraz nadmiernych marż zysku jest szczególnie pilne w krajach, gdzie panuje wysokie bezrobocie i niska konkurencja.

Po pierwsze w wielu krajach strefy euro należy zwiększyć elastyczność procesu kształtowania płac. Po drugie trwała poprawa wydajności pracy wzmaga dostosowanie konkurencyjności, gdyż obniża jednostkowe koszty pracy, zwiększając jednocześnie produkcję potencjalną. Wzrost wy-dajności wzmacnia nie tylko konkurencyjność cenową, lecz także pozacenową. Jednak zwięk-szanie wydajności (poprzez innowacje w zakresie technologii i produktów, kwalifikacje siły ro-boczej lub czynniki związane z otoczeniem biznesowym) zwykle wymaga odważnych działań odgórnych w dziedzinie reform strukturalnych (np. liberalizacji zawodów zamkniętych i imigra-cji, skierowania wydatków na edukację oraz badania i rozwój, reform kluczowych przepisów, np. zmiany ram prawnych i regulacyjnych w celu stworzenia warunków sprzyjających przedsię-biorczości itp.). Takie reformy są często blokowane przez grupy uprzywilejowane i mające spe-cjalne interesy, tak że może upłynąć długi czas, zanim przyniosą widoczne rezultaty. Po trzecie konkurencję ograniczają nadmierne marże zysku, które są szczególnie powszechne w sektorach ukierunkowanych na rynek krajowy (głównie usługowych). W reformach strukturalnych można poradzić sobie z problemem nadmiernych zysków poprzez usunięcie przeszkód dla konkurencji,

Wykres A Średnioroczny wzrost jednostkowych kosztów pracy w relacji do średniej dla strefy euro (pkt proc.)

-2,0

-1,5

-1,0

-0,5

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

-2,0

-1,5

-1,0

-0,5

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

IE ES GR PT IT LU NL FR BE FI AT DE

1999-2007 1999-2011

Źródła: Eurostat i obliczenia EBC.Uwagi: Kraje wymieniono w porządku malejącym dla okresu 1999–2007. Dane dotyczące Grecji obejmują jedynie lata 2001–2007 i 2001–2011. Na wykresie uwzględniono tylko 12 państw członkowskich UE, które weszły do strefy euro do roku 2001.

Wykres B Średnioroczna inflacja hICP w relacji do średniej dla strefy euro

(pkt proc.)

-1,0

-0,5

0,0

0,5

1,0

1,5

-1,0

-0,5

0,0

0,5

1,0

1,5

GR IE ES PT LU NL IT BE FR AT DE FI

1999-2007 1999-2011

Źródła: Eurostat i obliczenia EBC.Uwagi: Kraje wymieniono w porządku malejącym dla okresu 1999–2007. Dane dotyczące Grecji obejmują jedynie lata 2001–2007 i 2001–2011. Na wykresie uwzględniono tylko 12 państw członkowskich UE, które weszły do strefy euro do roku 2001

71EBC



Ceny i koszty

3.4. ZYSKI PRZEDSIĘBIORSTW

Dynamika zysków przedsiębiorstw (mierzona nadwyżką operacyjną brutto) w czwartym kwartale 2011 r. wyniosła 2,1% rok do roku, czyli znów minimalnie spadła – w poprzednich trzech kwartałach wynosiła przeciętnie ok. 3,5% (zob. wykres 49). Wyraźne spowolnienie wzrostu zysków przedsiębiorstw w ciągu 2011 r. wiąże się z obniżeniem rocznej dynamiki PKB i zysków jednostkowych (marża na jednostkę pro-duktu), wynikającym z wyraźnego spadku tempa wzrostu wydajności. Poziom zysków pozostał ok. 2% poniżej maksimum sprzed recesji z lat 2008–2009, podczas której zyski spadły o prawie 11%.

Spośród wielkich sektorów gospodarki dynamika zysków przedsiębiorstw w usługach rynko-wych wyniosła w czwartym kwartale 2011 r. 1,0% rok do roku, tyle samo co w kwartale trze-

zarówno wewnętrznej, jak i międzynarodowej, zwłaszcza w zawodach zamkniętych, np. przez likwidację wysokich barier utrudniających nowym firmom wchodzenie na rynek (i ogólnie prze-szkód biurokratycznych).

Przywrócenie równowagi konkurencyjnej między krajami strefy euro oznacza, że tam, gdzie ceny i koszty były wcześniej nadmiernie wysokie, w okresie przejściowym ich wzrost powinien być znacznie niższy od średniej dla strefy euro. Jednocześnie te gospodarki strefy euro, których konkurencyjność w przeszłości wzrosła, prawdopodobnie będą przejściowo wykazywać wzrost cen i kosztów powyżej średniej dla strefy euro. Niemniej jednak kraje bardziej konkurencyjne powinny wystrzegać się – także w okresie przejściowym – nadmiernego wzrostu płac, prowa-dzącego do wyższego bezrobocia.

Utrzymanie stabilności cen w strefie euro jako całości

Misją EBC jest utrzymanie w średnim okresie stabilności cen na poziomie całej strefy euro. Wspólna polityka pieniężna nie może zajmować się stopami inflacji w poszczególnych krajach czy różnicami w stopach inflacji wynikającymi ze zmiany ich względnej pozycji konkurencyj-nej. Niemniej jednak polityka pieniężna EBC poprzez przyjęcie jako głównego celu stabilności cen w całej strefie euro przyczynia się do zakotwiczenia długoterminowych oczekiwań inflacyj-nych w poszczególnych krajach tej strefy.

Ramy polityki pieniężnej EBC są tak zaprojektowane, by uwzględniały istnienie różnic mię-dzy stopami inflacji w poszczególnych krajach. Rada Prezesów EBC zdefiniowała stabilność cen jako wzrost HICP dla strefy euro poniżej 2% rok do roku. Dąży zatem do utrzymania rocznej in-flacji HICP na poziomie poniżej, ale blisko 2% w średnim okresie. Definicja stabilności cen po-zostawia wystarczający margines, by kraje strefy euro mogły mieć różne stopy inflacji.

Jak wspomniano powyżej, krajowi twórcy polityki powinni przeprowadzić reformy strukturalne w celu przywrócenia pozycji konkurencyjnej. Jako naturalna konsekwencja tego procesu relacje cenowe między konkurentami w obrębie unii walutowej z czasem będą się zmieniać i strefa euro powróci do stanu bardziej trwałej równowagi. Jest to proces pożądany, podczas którego cel Rady Prezesów, by utrzymać inflację poniżej, ale blisko 2% w średnim okresie, będzie stanowić wy-raźną kotwicę dla średniookresowych oczekiwań inflacyjnych w całej strefie euro. Utrzymanie średniookresowej stabilności cen na poziomie całej strefy euro stanowi najlepszy wkład ze stro-ny EBC w zapewnienie płynnego przebiegu procesu dostosowań.


cim i mniej niż w pierwszym i drugim, kiedy osiągnęła odpowiednio 2,5% i 2,2%. W przemy-śle (z wyłączeniem budownictwa) dynamika ta spadła do 4,2%, czyli wyraźnie poniżej średniej z trzech poprzednich kwartałów (zob. wykres 50). W ujęciu kwartalnym dynamika zysków przed-siębiorstw w sektorze usług rynkowych ogólnie się nie zmieniła, natomiast w sektorze przemy-słowym bardzo spadła.

3.5. PERSPEKTYWY KSZTAŁTOWANIA SIĘ INFLACJI

Według wstępnych szacunków Eurostatu roczna inflacja HICP w strefie euro wyniosła w maju 2012 r. 2,4%, wobec 2,6% w poprzednim miesiącu. Do końca roku inflacja prawdopodobnie utrzy-ma się powyżej 2%, głównie pod wpływem kształtowania się cen energii i podatków pośrednich. Jednak z aktualnych cen kontraktów futures na surowce wynika, że na początku 2013 r. roczna sto-pa inflacji powinna spaść poniżej 2%. W późniejszym okresie, przy niewysokim wzroście gospo-darczym w strefie euro i dobrze zakotwiczonych długookresowych oczekiwaniach inflacyjnych, presja cenowa powinna co do tendencji pozostać niewielka.

Na poziomie bardziej szczegółowym krótkookresowe perspektywy inflacji nadal zależą bardzo mocno od cen ropy. Od marca 2012 r. ceny te znacznie spadły. Na koniec maja ceny ropy w USD były ok. 7% poniżej poziomu z marca. Natomiast w wypadku cen wyrażonych w euro spadek był mniejszy, gdyż w tym okresie nastąpi deprecjacja euro w stosunku do dolara amerykańskiego. Niemniej jednak, na co wskazują ceny kontraktów futures na ropę, w nachodzących miesiącach roczna dynamika cen energii jako składowej HICP ma według oczekiwań umiarkowanie się obni-żyć.

Przy obecnym poziomie cen kontraktów futures na surowce żywnościowe szacuje się, że roczna dynamika cen żywności w pierwszej połowie 2012 r. osiągnęła maksimum, a następnie będzie się obniżać, głównie w wyniku ujemnego efektu bazy.

Wykres 50 Dynamika zysków w strefie euro w głównych gałęziach gospodarki


-30

-25

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

-30

-25

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Gospodarka ogółemPrzemysłUsługi rynkowe


Wykres 49 Dynamika zysków w strefie euro w podziale na produkcję i zysk jednostkowy


-12

-10

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

-12

-10

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Zysk jednostkowyZyski (nadwyżka operacyjna brutto)

Produkcja (wzrost PKB)


73EBC



Ceny i koszty

Dostępne wskaźniki wyprzedzające inflacji cen towarów przemysłowych z wyłączeniem energii, w tym zmiany cen producentów na dobra konsumpcyjne (z wyłączeniem żywności i wyrobów ty-toniowych) i cen importowych na towary konsumpcyjne (również z wyłączeniem żywności i wy-robów tytoniowych) wskazują, że w najbliższych miesiącach nie nastąpi istotne osłabienie infla-cji towarów przemysłowych z wyłączeniem energii. W tym zakresie presja spadkowa wynikająca ze spowolnienia produkcji i popytu może zostać zrównoważona przez presję wzrostową związaną z podwyżkami podatków pośrednich.

Oczekuje się także, że przy słabym wzroście popytu wewnętrznego i w dużej mierze ograniczonej presji płacowej inflacja cen usług w nadchodzących miesiącach będzie zasadniczo stabilna i utrzy-ma się na obecnym poziomie. Pod koniec roku podwyżki VAT w niektórych krajach strefy euro mogą doprowadzić do ponownego wzrostu inflacji cen usług.

Najnowsze dane dotyczące wskaźników kosztów pracy wskazują na stabilizację wewnętrznej pre-sji kosztowej. W średnim okresie presja na koszty pracy prawdopodobnie pozostanie ograniczona, na co wskazuje raczej płaska krzywa przewidywanego wzrostu oraz trwające niepełne wykorzysta-nie mocy produkcyjnych na rynku pracy. Oczekuje się, że dynamika zysków przedsiębiorstw bę-dzie się dalej obniżać, zgodnie z umiarkowanymi perspektywami aktywności gospodarczej i słabą dynamiką wydajności.

W projekcjach makroekonomicznych dla strefy euro z czerwca 2012 r. eksperci Eurosystemu prze-widują, że roczna inflacja HICP wyniesie w 2012 r. 2,3–2,5%, a w 2013 r. 1,0–2,2%. W porówna-niu z projekcjami makroekonomicznymi ekspertów EBC z marca 2012 r. przedziały projekcji na lata 2012 i 2013 zostały zwężone.

Czynniki ryzyka związane z perspektywami sytuacji cenowej w średnim okresie nadal ogólnie się równoważą. Dodatnie czynniki ryzyka wiążą się z dalszymi podwyżkami podatków pośrednich, wynikającymi z konieczności konsolidacji fiskalnej, oraz wyższymi od oczekiwanych cenami su-rowców. Natomiast główne czynniki oddziałujące w kierunku spadku inflacji wiążą się ze słabszym niż się zakłada wzrostem gospodarczym w strefie euro.

W ostatnich latach prognozy inflacji ogólnej HICP dla strefy euro, opracowywane zarówno przez organizacje międzynarodowe, jak i podmioty sektora prywatnego, były często korygowane w górę. W ramce 6, zatytułowanej Obciążenie prognoz inflacji HICP dla strefy euro, przedstawiono ofi-cjalne prognozy inflacji ogólnej dla strefy euro w dłuższej perspektywie czasowej oraz omówiono źródła ich obciążenia.

Ramka 6

OBCIĄżENIE PROGNOZ INFLACJI hICP DLA STREFY EURO

W ostatnich latach prognozy inflacji ogólnej HICP dla strefy euro1, opracowywane zarówno przez organizacje międzynarodowe, jak i podmioty sektora prywatnego, były często korygowa-ne w górę. Wykres A przedstawia, jak zmieniały się prognozy inflacji HICP na rok kalendarzo-wy 2011 opracowane przez MFW, Survey of Professional Forecasters (SPF) EBC, Consensus

1 Dla uproszczenia przewidywania dotyczące HICP określa się w tej ramce jako „prognozy”, choć technicznie bardziej odpowiednim terminem byłyby „projekcje”.


Economics, OECD i Komisję Europejską oraz przedziały wartości z odpowiednich projekcji ekspertów Eurosystemu; wynika z niego, że stopa inflacji (2,7%) została we wszystkich pro-gnozach niedoszacowana. Z kolei na wykresie B widać, że także prognozy na rok kalendarzowy 2012 podlegały znacznej korekcie w górę.

W tej ramce przedstawiono w dłuższej perspektywie czasowej tendencję do systematycznego niedoszacowywania ogólnej inflacji HICP dla strefy euro w oficjalnych prognozach oraz omó-wiono źródła tego obciążenia.

Obciążenie prognoz inflacji HICP w latach 2002–2011

Poniższa analiza opiera się na różnych prognozach rocznej inflacji ogólnej HICP dla strefy euro w latach 2002–2011. Dla każdego roku kalendarzowego oceniono osobno cztery rundy prognoz: wiosenną i jesienną z roku poprzedniego i bieżącego. Na przykład dla roku 2011 wzięto pod uwagę prognozy wiosenne i jesienne z lat 2010 i 2011. Obciążenie prognoz rozumie się jako

Inflacja hICP poza przedziałami podanymi w projekcjach ekspertów Eurosystemu w latach 2002–2011

(procent rund, w których rzeczywista stopa inflacji była wyższa lub niższa od opublikowanego przedziału)

Rok przyszły Rok bieżącyRunda wiosenna Runda jesienna Runda wiosenna Runda jesienna

Powyżej przedziału (%) 50 30 0 0Poniżej przedziału (%) 10 10 0 0

Źródło: EBC.

Wykres A Zmiany oficjalnych prognoz średnio-rocznej inflacji hICP dla strefy euro w 2011 r.

(średnioroczne zmiany w proc.)

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

2010 2011I III V VII IX XI I III V VII IX XI

Projekcje ekspertów Eurosystemu (przedział)

Komisja Europejska

MFWOECD

SPFConsensus Economics

Źródła: MFW, EBC, Consensus Economics, OECD i Komisja Europejska.Uwaga: Oś x odnosi się do daty sfinalizowania prognozy.

Wykres B Zmiany oficjalnych prognoz średnio-rocznej inflacji hICP dla strefy euro w 2012 r.

(średnioroczne zmiany w proc.)

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

2011 20122010

Projekcje ekspertów Eurosystemu (przedział)

Komisja Europejska

MFWOECD

SPFConsensus Economics

I III V I III VVII IX XIXI

Źródła: MFW, EBC, Consensus Economics, OECD i Komisja Europejska.Uwaga: Oś x odnosi się do daty sfinalizowania prognozy.

75EBC



Ceny i koszty

średnią różnicę między prognozą a ostatecz-nym wynikiem – zatem systematyczne niedo-szacowanie daje obciążenie ujemne. Wykres C przedstawia obciążenie prognoz pięciu wy-żej wymienionych organizacji międzynarodo-wych i podmiotów sektora prywatnego. Jako że w prognozach makroekonomicznych eks-pertów Eurosystemu podaje się jedynie prze-działy wartości, w tabeli wskazano, w jakim procencie rund faktyczna inflacja HICP znala-zła się powyżej górnej lub poniżej dolnej gra-nicy przedziału.

W uwzględnionych prognozach występowa-ła tendencja do niedoszacowywania inflacji HICP we wszystkich horyzontach czasowych. Dotyczy to zwłaszcza najwcześniejszych pro-gnoz – z rundy wiosennej na następny rok ka-lendarzowy, tj. około 20 miesięcy przed koń-cem okresu objętego prognozą. Bliżej końca tego okresu we wszystkich prognozach ob-ciążenie w ujęciu bezwzględnym maleje, ale nadal jest dość duże. Jedynie w prognozach jesiennych na rok bieżący obciążenie jest nie-istotne; prognozy te są w większości oparte na danych rzeczywistych (do „zamknięcia” bada-nego okresu brakuje danych o HICP za jedy-nie dwa do czterech miesięcy). Średnie war-tości oczekiwań inflacyjnych zebrane przez Consensus Economics, a zwłaszcza przez SPF2, wydają się nieco mniej obciążone niż dane zebrane przez instytucje międzynarodowe – MFW, OECD i Komisję Europejską. Należy jednak zauważyć, że wyniki poszczególnych instytu-cji nie są w pełni porównywalne, gdyż ich prognozy były finalizowane w różnych terminach i op-arte na różnych założeniach.

Dla projekcji ekspertów Eurosystemu nie można wyprowadzić typowej miary obciążenia, która jest oparta na prognozach punktowych. Jednak wyniki podane w tabeli także wskazują na obcią-żenie w dół: w 50% rund wiosennych prognoz inflacji HICP na następny rok kalendarzowy rze-czywista stopa inflacji była wyższa od górnej granicy szacowanego przedziału, a w prognozach jesiennych na rok następny – w 30% rund. W obu wypadkach tylko w jednej na dziesięć rund rze-czywista inflacja okazała się niższa od dolnej granicy przedziału. Natomiast we wszystkich pro-jekcjach na rok bieżący, w których przedziały były zresztą węższe (średnia rozpiętość progno-zy wiosennej na rok przyszły wynosi 1,2 pkt proc., a prognozy jesiennej na rok bieżący – 0,2 pkt proc.), faktyczna inflacja mieściła się w prognozowanym przedziale.

2 W badaniu zbiera się kwartalne informacje o oczekiwaniach dotyczących inflacji, wzrostu realnego PKB i bezrobocia w strefie euro od ekspertów z instytucji finansowych i niefinansowych z siedzibą w UE. Dane te są dostępne na stronie EBC http://www.ecb.europa.eu/stats/prices/indic/forecast/html/index.en.html.

Wykres C Obciążenie prognoz inflacji hICP dla strefy euro z różnych organizacji i instytucji w latach 2002–2011(pkt proc.)

-0,5

-0,4

-0,3

-0,2

-0,1

0,0

0,1

-0,1

-0,5

-0,4

-0,3

-0,2

0,0

0,1

Rok przyszły – runda wiosenna Rok przyszły – runda jesiennaRok bieżący – runda wiosenna Rok bieżący – runda jesienna

MFW SPF ConsensusEconomics

OECD KomisjaEuropejska

Źródła: Prognozy gospodarcze Komisji Europejskiej kwiecień 2001–listopad 2011; MFW World Economic Outlook, kwiecień 2001–wrzesień 2011; OECD Economic Outlook, kwiecień 2001–listopad 2011; prognozy Consensus Economics, maj 2001–listopad 2011; EBC Survey of Professional Forecasters, maj 2001–listopad 2011.Uwagi: Obciążenie prognozy jest zdefiniowane jako średnia różnica między wartością prognozowaną a rzeczywistą. Uwzględniono prognozy opisane w ramce Prognozy innych instytucji w Biuletynach Miesięcznych z czerwca i grudnia (w tej ramce wyniki i prognozy zaokrąglono do jednego miejsca po przecinku). We wcześniejszych latach analizowanego okresu prognozy niektórych instytucji dotyczyły deflatora spożycia prywatnego lub CPI. Okres objęty oceną odnosi się do wyników, a nie terminu sporządzenia prognozy; np. obciążenie prognozy określonej jako „Rok przyszły – runda wiosenna” odnosi się do okresu od prognozy wiosennej 2001 do prognozy wiosennej 2010.


Czynniki powodujące obciążenie prognoz inflacji HICP

W latach 2002–2011 występowały, per saldo, duże wzrosty cen surowców, zwłaszcza ropy naf-towej. Wzrost cen ropy oddziaływał z kolei na ceny konsumpcyjne, w tym szczególnie mocno na ceny energii, a zwłaszcza ceny konsumpcyjne produktów z ropy naftowej3. Inflacja cen ener-gii wyniosła średnio 4,9% rocznie, a jej udział w inflacji ogólnej w latach 2002–2011 średnio 0,45 pkt proc. (średnia waga cen energii w koszyku HICP to 9,1%). Stąd nieoczekiwane pod-wyżki cen ropy naftowej mogły być istotnym czynnikiem obciążenia prognoz inflacji HICP.

Rzeczywiście prognozy cen konsumpcyjnych opracowywane przez instytucje i podmioty pry-watne często opierają się na założeniu, że w przyszłości ceny ropy będą się kształtować zgodnie z krzywą wynikającą z kontraktów futures (dotyczy to np. prognoz ekspertów Eurosystemu), co zwykle oznacza dość płaską krzywą w okresie objętym prognozą. Zatem w razie dużych wzro-stów cen spot założenia te mogą się szybko zdezaktualizować, a w prognozach inflacji HICP może wystąpić duże obciążenie w dół. Wykres D przedstawia średnie odchylenie rzeczywistych cen ropy w analizowanym okresie od założeń technicznych, na których opierały się projekcje ekspertów Eurosystemu. Ściśle mówiąc, pokazuje średnioroczne odchylenie procentowe rze-czywistej ceny ropy od ceny założonej, zarówno w dolarach, jak i w euro. Ceny ropy na na-stępny rok były przeciętnie znacznie wyższe od założonych, zarówno w rundzie wiosennej, jak w jesiennej: rzeczywiste ceny w dolarach były wyższe o odpowiednio 23% i 17%. Podobnie jak w przypadku prognoz inflacji HICP, obciążenie założeń dotyczących cen ropy jest mniej-sze w prognozach na rok bieżący – odchylenie w prognozie wiosennej wynosi przeciętnie 3%, a średni błąd prognozy jesiennej jest nieistotny.

Taka skala odchylenia od założeń wyraźnie przyczyniła się do obciążenia prognoz ogólnej inflacji HICP. Na przykład szacunki podane w raporcie EBC o problemach strukturalnych z 2010 r. pod tytułem Energy markets and the euro area macroeconomy wskazują, że ogól-ny wpływ 20-procentowego wzrostu cen ropy naftowej na ogólną inflację HICP jedynie po-przez bezpośrednie oddziaływanie na składo-wą HIPC „energia” wynosi, zależnie od pozio-mu cen ropy, między 0,4 a 0,8 pkt proc.

Kolejnym istotnym czynnikiem sprawczym obciążenia prognoz w latach 2002–2011 były niespodziewane podwyżki podatków pośred-nich. Zwłaszcza w ostatnim okresie, z uwagi na konieczność konsolidacji fiskalnej w wielu krajach strefy euro, kilkakrotnie nastąpiły nie-oczekiwane podwyżki podatków pośrednich, które następnie przełożyły się na ceny kon-sumpcyjne. Z przeprowadzonej niedawno oce-

3 Zob. ramka The evolution of consumer prices for oil products in 2011, w Biuletynie Miesięcznym ze stycznia 2012 r. (nietłum. na jęz. polski), oraz artykuł The development of prices and costs during the 2008-09 recession, w Biuletynie Miesięcznym z kwietnia 2012 r. (nietłum. na jęz. polski).

Wykres D Odchylenia od założeń technicznych dotyczących cen ropy w latach 2002–2011

(średnioroczne odchylenia proc.)

5

0

5

10

15

20

25

5

0

5

10

15

20

25

w EURw USD

Rundawiosenna

Rundajesienna

Rundawiosenna

Rundajesienna

Rok przyszły Rok bieżący

Źródło: EBC i MFW.

77EBC



Ceny i koszty

ny wpływu zmian podatków pośrednich na inflację HICP w latach 2006–2011 wynika, że miały one per saldo znaczny wpływ dodatni, który np. w 2011 r. wyniósł 0,25 pkt proc4.

Obciążenie prognoz może wynikać stąd, że w momencie finalizowania projekcji informa-cje o zmianach podatkowych za okres objęty prognozami są niedostępne lub dostępne jedynie w ograniczonym zakresie. Ponieważ w projekcjach zwykle uwzględnia się jedynie informacje o już zapowiedzianych środkach fiskalnych, w analizowanym okresie wpływ podatków pośred-nich był w prognozach zwykle zaniżany.

Skutki obciążenia projekcji HICP dla polityki pieniężnej

Przy podejmowaniu decyzji w zakresie polityki pieniężnej Rada Prezesów EBC bierze zwykle pod uwagę nie tylko scenariusz bazowy, ale także czynniki ryzyka związane z dostępnymi pro-jekcjami i prognozami. Na przykład przy prezentacji projekcji makroekonomicznych ekspertów Eurosystemu Rada Prezesów jako istotne czynniki dodatnie często wymienia kształtowanie się cen ropy i podwyżki podatków pośrednich.

Ponadto strategia polityki pieniężnej EBC zapewnia kompleksowe ramy do podejmowania decyzji w sprawie nastawienia polityki pieniężnej. Podejście EBC do oceny i porównywania informacji istot-nych przy ocenie ryzyka dla stabilności cen uwzględnia zarówno analizę ekonomiczną, jak i monetar-ną. Projekcje makroekonomiczne stanowią ważny element analizy ekonomicznej. Analiza monetarna skupia się na podaży pieniądza i akcji kredytowej, oraz ogólnie na sytuacji bilansowej, ze szczegól-nym naciskiem na trendy monetarne powiązane z kształtowaniem się cen w okresie średnim do dłuż-szego. Istnieją dowody, że dzięki analizie monetarnej ocena EBC stała się odporniejsza na błędy, któ-re mogłyby wystąpić, gdyby koncentrowano się jedynie na analizie ekonomicznej5.

Podsumowanie

Ogólnie w latach 2002–2011 prognozy inflacji były systematycznie niedoszacowane, zwłaszcza prognozy obejmujące dłuższe okresy. Główną przyczyną takiego obciążenia były znaczne wzro-sty cen ropy naftowej, nieujęte w założeniach, na których opierały się prognozy. Założenia te często wyprowadza się z cen ropy w kontraktach futures, z których zwykle wynika dość płaska krzywa cen ropy w okresie objętym prognozą. Pod koniec analizowanego okresu do obciążenia prognoz inflacji przyczyniały się także podwyżki podatków pośrednich, które wywarły znaczny dodatni wpływ na inflację HICP.

Dzięki stosowanej przez EBC kompleksowej strategii polityki pieniężnej obciążenie prognoz nie przełożyło się na nastawienie polityki pieniężnej, które stałoby się wtedy nadmiernie ako-modacyjne. W rzeczywistości od trzynastu lat średnia stopa inflacji w strefie euro utrzymuje się na poziomie bardzo bliskim celu Rady Prezesów EBC, czyli w średnim okresie poniżej, ale bli-sko 2%. Wytłumaczeniem tego jest fakt, że Rada Prezesów nie koncentruje się wyłącznie na ba-zowej projekcji inflacji, ale bierze pod uwagę również czynniki ryzyka związane z tą projekcją oraz informacje pochodzące z analizy monetarnej. Ten bardziej wszechstronny sposób analizo-wania i porównywania informacji przyczynił się do utrzymania stabilności cen w strefie euro.

4 Zob. ramka Wpływ ostatnich zmian podatków pośrednich na wskaźnik HICP w Biuletynie Miesięcznym z marca 2012 r., oraz ramka Pomiar wpływu podatków pośrednich na inflację HICP w strefie euro w Biuletynie Miesięcznym z marca 2011 r.

5 Zob. np. Fischer B., Lenza M., Pill H. i Reichlin, L., Monetary analysis and monetary policy in the euro area 1999–2006, „Journal of International Money and Finance”, Vol. 28, No 7, 2009, s.1138–1164.


4 PRODUKCJA, POPYT I RYNEK PRACYW pierwszym kwartale 2012 r. wzrost realnego PKB w ujęciu kwartalnym był ustabilizowany. Dostęp-ne wskaźniki za drugi kwartał wskazują na osłabienie wzrostu i zwracają uwagę na niepewność pa-nującą na rynku. W perspektywie dłuższej niż krótkoterminowa można nadal oczekiwać stopniowego ożywienia gospodarki strefy euro. Jednak oczekuje się, że napięcia występujące na rynkach długu pań-stwowego w strefie euro oraz ich wpływ na warunki kredytowe, proces korekty bilansów w sektorach fi-nansowym i niefinansowym, jak również wysokie bezrobocie będą wciąż osłabiać tempo wzrostu gospo-darki. W projekcjach makroekonomicznych ekspertów Eurosystemu dla strefy euro na czerwiec 2012 r. przewiduje się, że w roku 2012 roczny wzrost realnego PKB wyniesie -0,5–0,3%, a w 2013 r. 0,0–2,0%. W porównaniu z projekcjami makroekonomicznymi ekspertów EBC z marca 2012 r. przedziały wartości przewidywane na 2012 r. nie zmieniają się, natomiast przedziały przewidywane na rok 2013 nieco ma-leją. Istnieje zwiększone ryzyko pogorszenia się perspektyw gospodarczych dla strefy euro.

4.1. REALNY PKB I SKŁADNIKI POPYTU

W okresie między czwartym kwartałem 2011 r. a pierwszym kwartałem roku 2012 PKB strefy euro był nadal stabilne, po spadku 0,3%, jaki wy-stąpił w poprzednim kwartale (zob. wykres 51). Utrzymujący się pozytywny wpływ handlu ze-wnętrznego był równoważony przez niekorzyst-ne zmiany popytu wewnętrznego oraz zmiany stanu zapasów. Stabilizacja poziomu produk-cji następowała zgodnie ze zmianami wskaź-ników krótkoterminowych, głównie pochodzą-cych z badań ankietowych. Najnowsze wyniki świadczą o umiarkowanej poprawie w porówna-niu ze spadkiem dynamiki PKB, jaki miał miej-sce w trakcie 2011 r., zwłaszcza w jego drugiej połowie. Choć osłabienie popytu zewnętrzne-go częściowo wyjaśnia ten spadek, wynikał on głównie ze słabego popytu wewnętrznego. Był również skutkiem połączenia kilku czynników: niekorzystnego wpływu kryzysu związanego z długiem państwowym w strefie euro na zaufa-nie konsumentów i przedsiębiorców, wysokich cen ropy naftowej, niekorzystnych warunków kredytowania oraz zacieśnienia polityki fiskalnej w niektórych krajach strefy euro.

Oczekuje się, że w drugim kwartale 2012 r. nastąpi osłabienie tempa wzrostu realnego PKB. W przyszłości, i przy założeniu, że obserwowane w ostatnim okresie nasilenie kryzysu finanso-wego będzie miało charakter krótkotrwały, przewiduje się, że w drugiej połowie 2012 r. nastąpi wzrost realnego PKB (zob. również rozdział 6).

Komisja Europejska 30 maja 2012 r., w ramach procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroeko-nomicznej (ang. Macroeconomic Imbalances Procedure), stwierdziła, że wszystkie 12 krajów UE obję-tych wnikliwą analizą doświadcza – w różnym stopniu – zakłóceń równowagi makroekonomicznej. Jed-nak w żadnym przypadku Komisja nie uznała, że zakłócenie jest nadmierne. W ramce 7 przedstawiono tę procedurę w zarysie.

Wykres 51 Wzrost realnego PKB i udział poszczególnych czynników

(stopa wzrostu w ujęciu kwartalnym i udziały kwartalne w pkt proc.; skorygowane sezonowo)

-0,8

-0,6

-0,4

-0,2

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

-0,8

-0,6

-0,4

-0,2

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw.2011 2012

Popyt krajowy (z wyłączeniem zapasów)Zmiany stanu zapasówEksport nettoCałkowity wzrost PKB

Źródła: Eurostat i obliczenia EBC.Uwaga: Najnowsze dane dotyczące ogólnego wzrostu PKB są ostatnimi danymi szacunkowymi Eurostatu.

79EBC



Produkcja, popyt i rynek pracy

Ramka 7

PROCEDURA DOTYCZĄCA ZAKŁÓCENIA RÓWNOWAGI MAKROEKONOMICZNEJ NA ROK 2012

Tegoroczny semestr europejski (tzn. ogólne zasady koordynacji polityki UE wprowadzone w 2011 r.) po raz pierwszy obejmuje wdrożenie procedury dotyczącej zakłócenia równowagi makroekonomicznej (ang. Macroeconomic Imbalance Procedure – MIP)1. Została ona wprowa-dzona przez „sześciopak”2 reform dotyczących zarządzania gospodarczego, mających na celu wzmocnienie nadzoru gospodarczego w UE i strefie euro w celu zagwarantowania, że państwa członkowskie będą prowadziły politykę zapobiegającą powstawaniu szkodliwych zaburzeń rów-nowagi makroekonomicznej oraz dokonają korekty, jeżeli takie zaburzenia równowagi okażą się nadmierne.

Jedną z najważniejszych lekcji płynących z obecnego kryzysu jest konieczność monitorowania zaburzeń równowagi w UE i strefie euro. W latach poprzedzających kryzys wiele państw człon-kowskich (nie tylko ze strefy euro) doprowadziło do nagromadzenia zaburzeń równowagi, co można uznać za jedną z podstawowych przyczyn obecnej sytuacji. Zaburzenia równowagi ozna-czają przede wszystkim znaczne pogorszenie konkurencyjności kosztowo-cenowej, niezrówno-ważony popyt krajowy, rosnący deficyt rachunku obrotów bieżących oraz narastanie nadmierne-go zadłużenia sektora prywatnego i publicznego3.

Przegląd MIP

Zgodnie z dwoma rozporządzeniami Rady UE4 MIP rozpoczyna się wraz z publikacją spra-wozdania przedłożonego w ramach mechanizmu ostrzegania (Alert Mechanism Report – AMR). Komisja Europejska przedstawia w nim interpretację 10 wskaźników5 ekonomicznych i odpo-wiadających im progów dla wszystkich 27 państwa członkowskich, i stara się zdiagnozować główne źródła zakłóceń równowagi makroekonomicznej. Państwa aktualnie objęte programami UE/MFW są wyłączone z MIP, ponieważ są przedmiotem zaawansowanego nadzoru makroeko-nomicznego prowadzonego w ramach odpowiednich programów.

Na podstawie AMR Komisja podejmuje decyzję, które państwa trzeba poddać ogólnej kontro-li. Następnie państwa te są oceniane bardziej szczegółowo, żeby zobaczyć, czy zostaną potwier-dzone pierwsze oznaki nierównowagi makroekonomicznej. Szczegółowe kontrole obejmują wy-słanie delegacji, które badają sytuację we wskazanych krajach, a zakres ich prac wykracza poza wstępną interpretację wskaźników zawartych w tabeli wskaźników. Powinny one obejmować m.in. szczegółową analizę: a) składowych i czynników warunkujących wartości zmiennych za-wartych w tabeli wyników, b) słabych stron rynków finansowych oraz c) potencjalnego wpływu

1 Zob. Reforma ładu gospodarczego w strefie euro: główne elementy w Biuletynie Miesięcznym z marca 2011 r.2 „Sześciopak” to pakiet legislacyjny składający się z 6 aktów prawnych, który wszedł w życie w grudniu 2011 r., przyjętych w celu

wzmocnienia zasad ładu gospodarczego UE. Obejmuje reformę zarówno części zapobiegawczej, jak i części naprawczej paktu stabilności i wzrostu, nowe wymagania minimalne dotyczące krajowych ram budżetowych oraz nową procedurę dotyczącą zakłócenia równowagi makroekonomicznej.

3 Zob. artykuł Monitoring labour cost developments across euro area countries w Biuletynie Miesięcznym z listopada 2008 r. (nietłum. na jęz. polski).

4 Procedurę MIP przedstawiono w rozporządzeniach (UE) 1176/2011 z 16 listopada 2011 r. i 1174/2011 z 16 listopada 2011 r.5 W Tabeli A przedstawiono 10 wskaźników wyrażających zmienność zaburzeń równowagi zewnętrznej, konkurencyjności oraz

zaburzeń równowagi wewnętrznej. Szczegółowy opis wszystkich wskaźników oraz progów, zob. Scoreboard for the Surveillance of Macroeconomic Imbalances, Occasional Papers, No 92, European Commission, luty 2012.


Tabela A Tablica wyników do monitorowania zaburzeń równowagi makroekonomicznej

2010

Zaburzenia równowagi zewnętrznej Konkurencyjność3-letnie średnie saldo

na rachunku obro-tów bieżących jako

procent PKB

Pozycja inwesty-cyjna netto jako

procent PKB

Zmiana procentowa (w ciągu 3 lat) real-

nych efektywnych kursów walutowych (REER) z delatora-

mi HICP

Zmiana procen-towa (w ciągu

5 lat) udziałów w eksporcie

Zmiana procen-towa (w ciągu

3 lat) nominalnych jednostkowych kosztów pracy

Kraje1 EU27 EU27 SE i KSSE EU27 SE i KSSEProgi <-4 >6 <-35 ±11 i ±5 <-6 >9 i >12

1 Belgia -0,6 77,8 1,3 -15,4 8,52 Niemcy 5,9 38,4 -2,9 -8,3 6,63 Estonia -0,8 -72,8 5,9 -0,9 9,34 Irlandia -2,7 -90,9 -5,0 -12,8 -2,35 Grecja -12,1 -92,5 3,9 -20,0 12,86 Hiszpania -6,5 -89,5 0,6 -11,6 3,37 Francja -1,7 -10,0 -1,4 -19,4 7,28 Włochy -2,8 -23,9 -1,0 -19,0 7,89 Cypr -12,1 -43,4 0,8 -19,4 7,2

10 Luksemburg 6,4 96,5 1,9 3,2 17,311 Malta -5,4 9,2 -0,6 6,9 7,712 Holandia 5,0 28,0 -1,0 -8,1 7,413 Austria 3,5 -9,8 -1,3 -14,8 8,914 Portugalia -11,2 -107,5 -2,4 -8,6 5,115 Słowenia -3,0 -35,7 2,3 -5,9 15,716 Słowacja -4,1 -66,2 12,1 32,6 10,117 Finalandia 2,1 9,9 0,3 -18,7 12,3

18 Bułgaria -11,1 -97,7 10,4 15,8 27,819 Czechy -2,5 -49,0 12,7 12,3 5,120 Dania 3,9 10,3 0,9 -15,3 11,021 Łotwa -0,5 -80,2 8,5 14,0 -0,122 Litwa -2,3 -55,9 9,1 13,9 0,823 Węgry -2,1 -112,5 -0,5 1,4 3,924 Polska -5,0 -64,0 -0,5 20,1 12,325 Rumunia -6,6 -64,2 -10,4 21,4 22,126 Szwecja 7,5 -6,7 -2,5 -11,1 6,027 Wielka Brytania -2,1 -23,8 -19,7 -24,3 11,3

2010

Zaburzenia równowagi wewnętrznejZmiana procentowa

cen nieruchomości mieszkaniowych

w ujęciu rocznym

Przepływ kredytów dla sektora

prywatnego jako procent PKB

Zadłużenie sektora prywatnego jako

procent PKB

Dług sektora publicznego jako

procent PKB

3-letnia średnia stopa bezrobocia

Kraje 1) EU27 EU27 EU27 EU27 EU27Progi >6 >15 >160 >60 >10

1 Belgia 0,4 13,1 232,8 96,2 7,72 Niemcy -1,0 3,1 128,1 83,2 7,53 Estonia -2,1 -8,6 176,1 6,7 12,04 Irlandia -10,5 -4,5 341,3 92,5 10,65 Grecja -6,8 -0,7 124,1 144,9 9,96 Hiszpania -4,3 1,4 227,3 61,0 16,57 Francja 3,6 2,4 159,8 82,3 9,08 Włochy -1,5 3,6 126,4 118,4 7,69 Cypr -6,6 30,5 289,2 61,5 5,1

10 Luksemburg 3,0 -41,8 253,9 19,1 4,911 Malta -1,6 6,9 212,0 69,1 6,612 Holandia -2,9 -0,7 223,4 62,9 3,813 Austria -1,5 6,4 165,7 71,8 4,314 Portugalia 0,1 3,3 248,5 93,4 10,415 Słowenia 0,7 1,8 128,8 38,8 5,916 Słowacja -4,9 3,3 69,0 41,0 12,017 Finalandia 6,6 6,8 177,7 48,3 7,7

81EBC




Tabela B Liczba wskaźników w tabeli wyników naruszających wyznaczony próg

(prosta suma naruszeń w danym roku)

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Belgia 3 2 4 4 3 3 4 4 4 3Niemcy 1 2 2 2 2 2 3 2 2 2Estonia 4 4 5 5 5 5 4 6 5 5Irlandia 1 3 3 4 5 5 5 7 6 (6)Grecja 5 4 6 6 5 5 4 4 6 (5)Hiszpania 4 5 6 6 7 6 6 6 6 6Francja 2 2 4 4 4 3 2 2 2 2Włochy 4 3 4 4 2 2 2 2 3 2Cypr 2 3 3 4 5 5 5 4 3 6Luksemburg 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3Malta 2 2 3 4 5 6 5 7 5 3Holandia 4 2 3 2 2 2 2 3 3 3Austria 1 1 1 1 1 1 2 1 4 3Portugalia 6 4 5 4 5 5 5 6 5 6Słowenia 2 1 1 2 1 1 2 3 4 2Słowacja 3 4 3 3 5 5 5 5 5 5Finlandia 2 2 3 2 1 1 1 2 4 4Bułgaria 5 3 4 4 5 6 6 6 6 4Czechy 1 3 3 2 1 1 3 3 2 2Dania 2 1 1 3 3 3 3 4 2 2Łotwa 4 4 4 4 5 5 6 (4) (5) (2)Litwa 4 4 3 3 5 5 5 4 4 2Węgry 4 5 5 4 5 4 4 (5) (5) (2)Polska 4 3 2 3 2 3 4 4 3 3Rumunia 1 3 2 2 3 6 6 4 (3) (3)Szwecja 3 2 2 4 3 3 4 4 4 4Wielka Brytania

2 4 4 4 3 3 4 2 4 4

Źródła: Komisja Europejska (Statistical Annex do Alert Mechanizm Report, luty 2012) i obliczenia EBC.Uwagi: W tabeli wyników opublikowanej przez Komisję Europejską brak jest danych dotyczących niektórych wskaźników w niektórych krajach, w szczególności za okres przed 2006 r. Tam, gdzie dane są niedostępne, uznaje się, że kraj nie przekracza stosownego progu. W konsekwencji ogólna liczba naruszeń może być skorygowana w górę, ponieważ wzrost dostępności danych może oznaczać, że możliwa jest większa liczba naruszeń. Jasno niebieskie tło oznacza kraj wybrany do szczegółowego przeglądu. Dla lat, w których kraj był objęty programem UW/MFW, liczbę naruszeń przedstawiono w nawiasach. Program EU/MFW dla Portugali rozpoczął się dopiero w 2011 r.

Tabela A Tablica wyników do monitorowania zaburzeń równowagi makroekonomicznej

2010

Zaburzenia równowagi wewnętrznejZmiana procentowa

cen nieruchomości mieszkaniowych

w ujęciu rocznym

Przepływ kredytów dla sektora

prywatnego jako procent PKB

Zadłużenie sektora prywatnego jako

procent PKB

Dług sektora publicznego jako

procent PKB

3-letnia średnia stopa bezrobocia

18 Bułgaria -11,1 -0,2 169,2 16,3 7,519 Czechy -2,6 1,7 77,2 37,6 6,120 Dania 0,6 5,8 244,2 43,4 5,621 Łotwa -3,9 -8,8 140,9 44,7 14,322 Litwa -8,7 -5,3 80,8 38,0 12,523 Węgry -6,7 -18,7 155,1 81,3 9,724 Polska -6,1 3,8 74,2 54,9 8,325 Rumunia -14,5 1,7 77,7 30,5 6,626 Szwecja 6,3 2,6 236,9 39,7 7,627 Wielka Brytania 3,0 3,3 212,2 79,6 7,0

Źródło: Sprawozdanie Komisji Europejskiej Alert Mechanism Report, luty 2012.Uwaga: Jasno niebeskie tło wskazuje, że dany wskaźnik przekracza odpowiedni próg.1 Pokazuje obszary, do których odnosi się dany próg: UE-27 – wszystkie kraje UE, SE – strefa euro, KSSE – kraje UE spoza strefy euro.


zaburzeń równowagi na właściwe funkcjonowanie UGW. Komisja, jeżeli uzna to za stosowne, może zaprosić przedstawicieli EBC do udziału w misjach nadzoru.

Na podstawie każdego szczegółowego przeglądu Komisja ocenia, czy w kraju, o którym mowa, a) nie występują zaburzenia nierównowagi, b) występują zaburzenia nierównowagi lub c) wy-stępują nadmierne zaburzenia równowagi. W pierwszym przypadku procedura się kończy. Jeże-li stwierdza się zaburzenia równowagi, w celu zapobieżenia możliwemu pogarszaniu się sytu-acji, kraj, którego to dotyczy, otrzymuje w ramach części zapobiegawczej procedury zalecenia w zakresie polityki. Jeżeli wykryte zaburzenia równowagi makroekonomicznej okazały się tak poważne, że uznano je za nadmierne, w ramach części naprawczej uruchamiana jest procedura nadmiernego zakłócenia równowagi. W takim przypadku dane państwo musi przedstawić plan działań naprawczych określający środki w zakresie prowadzonej polityki służące do wyelimino-wania nadmiernych zaburzeń równowagi. Środki te muszą zostać zatwierdzone przez Radę Unii Europejskiej. Aby zapewnić przeprowadzenie takich działań naprawczych, Rada może podjąć decyzję o nałożeniu sankcji finansowych w postaci oprocentowanego depozytu (w wysokości 0,1% PKB) na państwo strefy euro, które nie będzie stosować uzgodnionych środków w ramach prowadzonej polityki. Jeżeli jakiś kraj strefy euro wielokrotnie nie stosuje się do zaleceń do-tyczących polityki lub stale przedkłada plan niewystarczających działań naprawczych, istnieje możliwość nałożenia na ten kraj rocznej kary finansowej.

Wnioski z bieżącego etapu wdrażania procedury MIP na rok 2012

Realizację procedury MIP na rok 2012 rozpoczęto 14 lutego 2012 r. publikacją AMR, w któ-rym Komisja wskazała 12 krajów UE, w przypadku których uzasadnione jest przeprowadzenie szczegółowego przeglądu mającego na celu sprawdzenie, czy występują zaburzenia równowagi makroekonomicznej. W sprawozdaniu tym do szczegółowej oceny sytuacji wskazano 7 państw strefy euro (Belgię, Hiszpanię, Francję, Włochy, Cypr, Słowenię i Finlandię) oraz 5 państw UE spoza strefy euro (Bułgarię, Danię, Węgry, Szwecję i Wielką Brytanię).

Komisja 30 maja 2012 r. opublikowała wyniki 12 szczegółowych przeglądów. Ustalono, że we wszystkich przedstawionych krajach – w różnym stopniu – występują obecnie zaburzenia równowagi makroekonomicznej i w ramach „zapobiegawczej części” procedury poszczegól-ne kraje powinny otrzymać zalecenia indywidualne. W podsumowaniu Komisja stwierdziła, że w żadnym spośród 12 krajów nie występują obecnie nadmierne zaburzenia równowagi makro-ekonomicznej. W rezultacie Komisja nie zapoczątkowała realizacji „naprawczej części” proce-dury w odniesieniu do żadnego z państw.

W tabeli zawierającej 10 wskaźników służących do monitorowania zaburzenia równowagi ma-kroekonomicznej (tabela A) przedstawiono progi wskaźników przekroczone przez poszczegól-ne kraje UE. W analizie wykorzystano dane roczne za 2010 r. zawarte w AMR Komisji Eu-ropejskiej. Chociaż bierze ona pod uwagę bezwzględną liczbę naruszeń, uwzględnia również indywidualne czynniki łagodzące i zaostrzające dla każdego kraju. Z tego względu niektóre pań-stwa zostały wyznaczone do szczegółowego przeglądu, mimo że występuje w nich mniej naru-szeń niż w innych państwach członkowskich. Przyczyną są okoliczności wskazujące na poważ-niejsze zaburzenia równowagi (zob. tabela B).

Aby lepiej ocenić aktualny poziom nierównowagi w odpowiedniej perspektywie, w tabeli B przedstawiono, jak wiele progów wskaźników zawartych w tabeli wskaźników zostało przekro-

83EBC




SPOżYCIE PRYWATNEPo spadku o 0,5% w ostatnim kwartale 2011 r. wzrost spożycia prywatnego w pierwszym kwartale 2012 r. był ustabilizowany. Do tego czasu spożycie utrzymywało się więc poniżej najwyższego po-ziomu sprzed recesji, odnotowanego w pierwszym kwartale 2008 r. Wynik dla pierwszego kwarta-łu 2012 r. może odzwierciedlać wyższe spożycie usług i spadek liczby zakupionych samochodów, przy czym udział spożycia towarów detalicznych jest w zasadzie obojętny. Najnowsze informacje zawarte we wskaźnikach krótkoterminowych i wynikach badań ankietowych wskazują na utrzyma-nie się niskiego poziomu wydatków na konsumpcję w strefie euro w nadchodzącym okresie.

Powolne zmiany w zakresie spożycia w dużej mierze odzwierciedlają sytuację w dochodach real-nych, która jest jednym z głównych czynników wyznaczających tendencje w wydatkach na kon-sumpcję. Tempo wzrostu łącznego realnego dochodu zaczęło spadać w trakcie 2011 r. na sku-tek słabszego wzrostu zatrudnienia i dalej było ograniczane przez rosnącą inflację. W czwartym kwartale 2011 r. realne dochody gospodarstw domowych spadały rok do roku przez drugi kwar-tał z rzędu. Powyższe czynniki, w połączeniu z utrzymującym się podwyższonym poziomem infla-cji, powrotem niepewności dotyczącej perspektyw gospodarczych i oszczędnościami w finansach publicznych, doprowadziły do ponownego niewielkiego wzrostu wskaźnika oszczędności gospo-darstw domowych, z niskiego poziomu odnotowanego tuż przed kryzysem.

W drugim kwartale 2012 r. zarówno dane twarde, jak i miękkie wskazują na kontynuację ni-skich wydatków na konsumpcję. Sprzedaż detaliczna zmniejszyła się w kwietniu o 1,0% w po-równaniu z poprzednim miesiącem, w związku z czym poziom ten był o 0,8% niższy w porówna-niu ze średnim poziomem w pierwszym kwartale 2012 r. Wskaźnik PMI dla sprzedaży detalicznej wzrósł z 41,3 w kwietniu do 43,3 w maju. Mimo poprawy wskaźnik ten nadal wskazuje na spa-

czonych przez państwa UE począwszy od 2001 r. Z tabeli wynika, że zaburzenia równowagi ma-kroekonomicznej wystąpiły w wielu krajach, które są aktualnie objęte programami UE/MFW (tj. Irlandia, Grecja, Portugalia i Rumunia) lub w przeszłości podlegały tego typu programom (np. Węgry i Rumunia). Widać zatem, że tabela wskaźników mogłaby dostarczać prawidłowych sy-gnałów świadczących o konieczności podjęcia wcześniej działań naprawczych w tych krajach.

Dane w tabeli wskaźników wskazują również na to, że w wielu innych państwach występowa-ły zaburzenia równowagi i – do pewnego stopnia – nadal występują. Według ostatnich danych w 2010 r. 2 państwa – Hiszpania i Cypr – przekroczyły 6 progów. To największa liczba przekro-czeń spośród wszystkich 27 państw UE.

Choć te mechanicznie odczytane wyniki należy interpretować ostrożnie i z uwzględnieniem istotnych zastrzeżeń6, tabela dostarcza wskazówek (które w zasadzie znalazły potwierdzenie w bardziej szczegółowych analizach ekonomicznych) co do stopnia zaburzeń równowagi ma-kroekonomicznej obecnie występujących w tych państwach. W tej sytuacji wyraźnie widać, że wiele państw UE musi teraz podjąć działania w celu skorygowania tych zaburzeń w przyszłości.

Biorąc pod uwagę sytuację sprzed kryzysu, wzmocnienie mechanizmów zarządzania gospodar-czego przez przyjęcie „sześciopaku” (a w szczególności MIP) było niezbędnym krokiem na dro-dze do silniejszej strefy euro. Niemniej jednak nowo utworzona procedura MIP może być sku-teczna w korygowaniu obecnych zaburzeń równowagi makroekonomicznej i zapobieganiu ich powstawania w przyszłości wyłącznie pod warunkiem rygorystycznego jej stosowania.

6 Zob. uwagi pod tabelą B.


dek sprzedaży, gdyż jego wartości znajdują się znacznie poniżej progu zerowego wzrostu wy-noszącego 50. Według Komisji Europejskiej przeciętnie wskaźnik zaufania w sektorze de-talicznym w ciągu tych dwóch miesięcy utrzy-mywał się nieco poniżej średniej w pierwszym kwartale 2012 r. oraz średniej długotermino-wej. W ujęciu miesięcznym liczba nowo zare-jestrowanych samochodów osobowych w strefie euro spadła w kwietniu o 5%. Wynik ten od-zwierciedlał przede wszystkim skrajne rezultaty osiągnięte w niektórych krajach. W pierwszym kwartale 2012 r. był o 1,8% niższy od średnie-go poziomu odnotowanego w pierwszym kwar-tale 2012 r. Oznacza to poprawę w stosunku do pierwszego kwartału, kiedy liczba nowo zare-jestrowanych samochodów osobowych zmniej-szyła się kwartał do kwartału o 6,7%. W okre-sie kwiecień–maj 2012 r. wskaźnik Komisji Europejskiej dotyczący oczekiwanych znaczą-cych zakupów nieznacznie wzrósł, mimo to po-został na najniższym dotychczas poziomie, co wskazuje na utrzymujący się brak dynamizmu w konsumpcji dóbr trwałego użytku. W maju nastąpiła również lekka poprawa wskaźnika za-ufania konsumentów, który zdaje się wykazy-wać oznaki ustabilizowania po okresie ostrego

spadku w drugiej połowie 2011 r. W dalszym ciągu znajduje się on poniżej swojej długoterminowej średniej, czyli nadal jest zgodny z utrzymującą się tendencją do niższych wydatków konsumenc-kich (zob. wykres 52).

INWESTYCJEPoprawa w zakresie nakładów brutto na środki trwałe w 2010 r. i na początku 2011 r. została prze-rwana wiosną 2011 r. Począwszy od drugiego kwartału 2012 r. wzrost inwestycji kwartał do kwar-tału był coraz bardziej ujemny, malejąc o 1,4% w pierwszym kwartale 2012 r.

Pełne zestawienie akumulacji za pierwszy kwartał 2012 r. nie jest jeszcze dostępne. Wskaźniki krótkoterminowe wskazują, że inwestycje niezwiązane z budownictwem, które stanowią połowę inwestycji ogółem, prawdopodobnie się zmniejszyły, ponieważ zostały osłabione przez ograniczo-ny ogólny rozwój gospodarczy i mniejsze zyski. Produkcja dóbr inwestycyjnych utrzymywała się na niskim poziomie, a badanie wskaźnika PMI dla sektora przetwórstwa przemysłowego wyka-zało poziomy odpowiadające spadkowi. Dostępne dane dotyczące poszczególnych krajów rów-nież wskazują na spadek inwestycji. Inwestycje w budownictwie mieszkaniowym i niemieszkanio-wym prawdopodobnie również spadły w pierwszym kwartale 2012 r., na co wskazuje zmniejszenie miesięcznych wskaźników produkcji, niskie zaufanie w sektorze budowlanym oraz pogorszenie sytuacji na rynkach mieszkaniowych. Ogólnie bardziej restrykcyjne warunki finansowania mo-gły również utrudnić inwestycje w pierwszym kwartale. Ponadto wydatki na inwestycje publiczne zmniejszyły się prawdopodobnie z powodu trwającej w wielu krajach strefy euro konsolidacji fi-skalnej.

Wykres 52 Sprzedaż detaliczna oraz wskaźniki zaufania w sektorach handlu detalicznego i gospodarstw domowych(dane miesięczne)

-4

-3

-2

-1

0

1

2

3

4

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

2010 2011

Sprzedaż detaliczna ogółem1 (skala po lewej stronie)Wskaźnik zaufania konsumentów2 (skala po prawej stronie)Wskaźnik zaufania w handlu detalicznym2 (skala po prawej stronie)

2004 2005 2006 2007 2008 2009

Źródła: Badania sondażowe firm i konsumentów przeprowadzo-ne przez Komisję Europejską oraz Eurostat.1 Roczne zmiany w procentach; 3-miesięczne średnie ruchome; skorygowane o liczbę dni roboczych. Z wyłączeniem paliw.2 Salda procentowe; skorygowane sezonowo i uśrednione.

85EBC




Kilka wstępnych wskaźników dostępnych za drugi kwartał 2012 r. świadczy o dalszym spadku wydatków na inwestycje publiczne w strefie euro w sektorach niezwiązanych z budownictwem. Gdy weźmiemy pod uwagę dane do marca, można stwierdzić, że liczba nowych zamówień na do-bra inwestycyjne ze strefy euro w pierwszym kwartale nadal spadała, Pomimo nieznacznej popra-wy dostęp do środków finansowych jest wciąż ograniczony i utrudnia akumulację kapitału produk-cyjnego. Tymczasem wyniki badań ankietowych dotyczących aktywności gospodarczej w sektorze przetwórstwa przemysłowego, w tym nowego składnika wskaźnika PMI w postaci nowych za-mówień, wskazują na istotne pogorszenie zaufania w sektorze przemysłowym w kwietniu i maju 2012 r., co oznacza dalszy regres w tym sektorze. Perspektywy w zakresie inwestycji budowla-nych są nieco bardziej korzystne dla drugiego kwartału 2012 r., niż miało to miejsce w poprzednim kwartale. Przewiduje się jednak dalszy spadek aktywności gospodarczej spowodowany bieżący-mi korektami w tych regionach, gdzie inwestycje rozwijały się w sposób nadzwyczajny w okre-sie przed kryzysem. Badania ankietowe wskazują również na ograniczoną aktywność w sektorze.

W perspektywie całego 2012 r. oczekuje się, że pod koniec roku nastąpi ponowny wzrost zarówno inwestycji budowlanych, jak i niezwiązanych z sektorem budowlanym, zgodny z ogólną umiarko-waną poprawą aktywności gospodarczej, która narażona jest na spadek z powodu kryzysu długu państwowego (zob. ramka 8).

Ramka 8

INWESTYCJE PRZEDSIĘBIORSTW W 2012 R.: DOWODY OPARTE NA WSKAŹNIKACh KRÓTKOTERMINOWYCh I BADANIACh ANKIETOWYCh

Inwestycje odgrywają ważną rolę przy określaniu cyklu koniunkturalnego w strefie euro, zarów-no jako czynnik zagregowanej podaży, jak i istotny składnik zagregowanego popytu, dlatego zrozumienie czynników warunkujących ocenę oraz ocena wskaźników krótkoterminowych do-tyczących planów inwestycyjnych są tak ważne przy ocenie sytuacji makroekonomicznej.

W okresie ponownego wzrostu, jaki nastąpił po światowym kryzysie gospodarczym na przełomie lat 2008 i 2009, inwestycje strefy euro ogółem wzrosły w stopniu umiarkowanym. Po osiągnięciu najwyższego poziomu w pierwszym kwartale 2011 r., wynoszącego 3,3% w ujęciu rok do roku, tempo wzrostu inwestycji ogółem spadało przez dalszą część 2011 r., w zasadzie ustabilizowa-ło się na poziomie ok. 1% w ujęciu rok do roku, a następnie spadło do -2,2% w ujęciu rok do roku w pierwszym kwartale 2012 r. (zob. wykres A).

W niniejszej ramce przedstawiono twarde dane i wskaźniki dotyczące inwestycji przedsię-biorstw oparte na wynikach badań ankietowych (inwestycje ogółem, z wyłączeniem inwesty-cji publicznych i inwestycji mieszkaniowych) – obejmujące warunki podaży i popytu – które zo-stały wykorzystane przy określaniu perspektyw na temat wzrostu inwestycji w roku bieżącym.

Krótkoterminowe wskaźniki inwestycji przedsiębiorstw – twarde dane

Najważniejsze czynniki mające wpływ na inwestycje przedsiębiorstw przedstawione w literaturze naukowej to poziom produkcji oraz, w mniejszym zakresie, koszt użytkowania kapitału. Struktura finansowania oraz, w szczególności, udział wewnętrznych źródeł finansowania w wydatkach inwe-stycyjnych firmy odgrywają również pewną rolę: firmy na ogół wolą finansować projekty inwesty-


cyjne z funduszy wewnętrznych, aby uniknąć marż związanych z finansowaniem zewnętrz-nym1. W tym kontekście w literaturze wyka-zano, że istnieje ścisły związek między zmianą nadwyżki operacyjnej brutto lub przepływów pieniężnych a inwestycjami ogółem2.

Kilka głównych wskaźników krótkotermino-wych, takich jak produkcja przemysłowa dóbr kapitałowych czy też zamówienia w przemyśle na dobra kapitałowe, wskazuje na dalsze osła-bienie tempa wzrostu inwestycji w strefie euro w pierwszej połowie 2012 r. Według innego wskaźnika – nadwyżki operacyjnej brutto – ta-kie osłabienie można ograniczyć, pod warun-kiem że nie pogorszy się zaufanie przedsiębior-ców. Nadwyżka operacyjna brutto, wskazująca na istnienie funduszy wewnętrznych i ściśle związana z inwestycjami, nadal rośnie, ale tem-po wzrostu się zmniejsza (zob. wykres B).

1 Zob. artykuł Business investment in the euro area and the role of firms’ investment positions w Biuletynie Miesięcznym z kwietnia 2008 r. (nietłum. na jęz. polski).

2 Tamże.

Wykres C Inwestycje razem i popyt na kredyty w celach inwestycyjnych

(zmiany proc. w ujęciu rok do roku; salda)

-80

-60

-40

-20

0

20

-15

-10

-5

0

5

10

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Popyt na kredyty na cele inwestycyjne, wszystkie banki (skala po lewej stronie)Inwestycje ogółem (skala po prawej stronie)

Źródło: Eurostat i Komisja Europejska (badanie ankietowe akcji kredytowej banków w strefie euro za okres do kwietnia 2012 r.)Uwagi: Popyt na kredyty dotyczy ważonego salda na podstawie odpowiedzi udzielonych przez banki na temat kierunku wpływu, jaki udział inwestycji w środki trwałe wywiera na popyt.

Wykres B Inwestycje ogółem, nadwyżka operacyjna brutto i wykorzystanie zdolności produkcyjnych (zmiany proc. w ujęciu rok do roku; wykorzystanie zdolności produkcyjnych w proc.)

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

65

69

73

77

81

85

89

2005 2006 2007 20092008 2010 2011 2012

Nadwyżka operacyjna brutto (skala po prawej stronie)Inwestycje ogółem(skala po prawej stronie)Wykorzystanie zdolności produkcyjnych (skala po lewej stronie)

Źródło: Eurostat i Komisja Europejska (badanie ankietowe przedsiębiorstw w sektorze przetwórstwa przemysłowego prze-prowadzone przez DG ECFIN)

Wykres A Inwestycje ogółem a wskaźniki krótkoterminowe

(zmiany proc. w ujęciu rok do roku)

-35

-25

-15

-5

5

15

-17,5

-12,5

-7,5

-2,5

2,5

7,5

25 12,5

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Dobra inwestycyjne wykorzystywane w produkcji przemysłowej (skala po lewej stronie)Zamówienia w przemyśle – dobra kapitałowe (skala po lewej stronie)Inwestycje ogółem (skala po prawej stronie)

Źródło: Eurostat.

87EBC




Krótkoterminowe wskaźniki inwestycji przedsiębiorstw – badania ankietowe

Niektóre badania ankietowe dostarczają informacji na temat planów inwestycyjnych firm na rok 2012. Rosnące wykorzystanie zdolności produkcyjnych wskazuje na potrzebę powiększe-nia przez firmy swojego kapitału zakładowego. Według wyników sondażu przeprowadzonego przez Komisję Europejską wśród przedsiębiorstw wzrost wykorzystania zdolności produkcyj-nych w sektorze przetwórstwa przemysłowego został przerwany na początku 2011 r. (zob. wy-kres B). Może to odzwierciedlać spadek popytu w porównaniu z aktualnym poziomem zdolno-ści produkcyjnych, co z kolei znajduje odzwierciedlenie w wysokości kapitału zakładowego3.

Ponadto wyniki badania ankietowego akcji kredytowej banków przeprowadzonego w kwietniu 2012 r. wskazują, że popyt na kredyty inwestycyjne, pomocny w prognozowaniu łącznej wartości inwestycji, nadal zmniejszał się w pierwszym kwartale 2012 r. i przewiduje się dalszy jego spadek drugim kwartale (zob. wykres C). Mniejszy popyt na finansowanie zewnętrzne może wskazywać, że firmy zachowują wyczekujące podejście do swoich decyzji inwestycyjnych przy wciąż dużej ogólnej niepewności dotyczącej sytuacji makroekonomicznej4. Podwyższony poziom niepewności może wpłynąć na wzrost progów odnoszących się do poziomu zwrotu w przypadku podejmowania pewnych rodzajów projektów inwestycyjnych, w przypadku określonych poziomów popytu, kosz-tów finansowania i innych warunkujących czynników5. Słabnące zaufanie wśród przedsiębiorstw wydaje się być zgodne z najnowszymi danymi z badania ankietowego przeprowadzonego przez Dyrekcję Generalną ds. Gospodarczych i Fi-nansowych (DG ECFIN), dotyczącego struk-tury inwestycji. Wyniki tego sondażu wskazują na ponadprzeciętny udział inwestycji w wymia-nie przestarzałych składników kapitału zakłado-wego, podczas gdy oczekuje się, że inwestycje mające na celu zwiększenie zdolności produk-cyjnych, co może wymagać większego wyko-rzystania finansowania zewnętrznego, w roku 2012 pozostaną na stosunkowo niskim pozio-mie (zob. wykres D).

Zgodnie z wynikami ostatniego badania ankie-towego na temat inwestycji przemysłowych, przeprowadzanego przez Komisję Europejską 2 razy do roku, w 2012 r. oczekuje się mniej-szego wzrostu inwestycji niż prognozowa-no w poprzednim badaniu przeprowadzonym w październiku 2011 r. (zob. wykres E); ocze-kiwana stopa wzrostu została faktycznie zre-dukowana z 5% do 2% rocznie. Odpowiedzi na pytanie o czynniki wpływające na inwesty-cje przemysłowe, które pokazują, co w opinii

3 Zob. ramka Business investment, capacity utilisation and demand w Biuletynie Miesięcznym z kwietnia 2010 r. (nietłum. na jęz. polski).

4 Zob. ramka Zmiany długookresowych oczekiwań dotyczących wzrostu w strefie euro w Biuletynie Miesięcznym z czerwca 2012 r.5 Omówienie wpływu sytuacji niepewności na zagregowane i indywidualne inwestycje, zob. Carruth A., Dickerson A. i Henley A.,

What do we know about investment under uncertainty?, „Journal of Economic Surveys”, Vol. 14, No 2, Blackwell Publishers Ltd, Oxford, kwiecień 2000.

Wykres D Struktura inwestycji przemysłowych

(procent respondentów)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Wymiana RozwójRacjonalizacja Pozostałe

2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 Średnia

Źródło: Komisja Europejska (badanie ankietowe dotyczące in-westycji, przeprowadzone przez DG ECFIN).


przedsiębiorstw stanowi główne ogranicze-nia w działalności inwestycyjnej, wskazują, że ogólnie rzecz biorąc popyt oraz czynni-ki finansowe nadal są elementami wspomaga-jącymi inwestycje (zob. wykres F). Pomimo że w 2011 r. nastąpił niewielki spadek liczby firm, które twierdziły, że warunki popytowe są stymulujące, rzeczywiste warunki popytowe są nadal korzystne, z przewagą odpowiedzi wskazujących, że warunki te wracają do po-ziomów kojarzonych z „normalnymi” czasa-mi, które następują po wyjątkowo dużych wa-haniach obserwowanych w czasie kryzysu i po jego zakończeniu. Czynniki finansowe, mimo ostatniego pogorszenia, ogólnie są nadal ko-rzystne i znacznie odbiegają od wartości noto-wanych w okresie światowego kryzysu w la-tach 2008 i 2009. Może to świadczyć o tym, że spadek inwestycji nie jest głównie związany z ograniczeniami dotyczącymi finansowania zewnętrznego, lecz wynika raczej z zachowa-nia przedsiębiorstw w warunkach podwyższo-nej niepewności.

Wykres E Badanie dotyczące inwestycji przemysłowych i wyniki

(roczne zmiany proc. wolumenu)

-25

-20

-15

-10

-5

0

5

10

-25

-20

-15

-10

-5

0

5

10

2009 2010 2011 2012

Oczekiwany wzrost inwestycji Faktyczny wzrost inwestycji

123

567

IV kw. 2008II kw. 2009IV kw. 2009

4 II kw. 2010

IV kw. 2010II kw. 2011IV kw. 2011

8 II kw. 2012

1 2 3 34 4 5 6 5 6 7 78 8

Źródła: Eurostat i Komisja Europejska (badanie ankietowa dotyczące inwestycji, przeprowadzone przez DG EFCIN).Uwagi: Liczby na osi X wskazują, kiedy przeprowadzono badanie. Jako reprezentatywne dla wzrostu inwestycji przemysłowych przyjęto inwestycje w branży metalowej i maszynowej.

Wykres F Czynniki wpływające na inwestycje przemysłowe

(salda)

-10

0

10

20

30

40

50

-10

0

10

20

30

40

50

PopytFinansowe

Techniczne Pozostałe

1998 2001 2004 2007 2010 2013

Źródło: Komisja Europejska (badanie ankietowe dotyczące in-westycji, przeprowadzone przez DG EFCIN).Uwaga: Salda są średnimi ważonymi wartości procentowych odpowiedzi opisujących każdy czynnik jako „bardzo stymulują-cy” (współczynnik 1), „stymulujący” (współczynnik 0,5), „ogra-niczający” (współczynnik -0,5) oraz „bardzo ograniczający” (współczynnik -1).

89EBC




SPOżYCIE PUBLICZNEWzrost spożycia publicznego jest umiarkowany i odzwierciedla działania na rzecz konsolidacji fi-skalnej w wielu krajach. Po niewielkich spadkach kwartał do kwartału w trzecim i czwartym kwar-tale 2011 r. realne spożycie publiczne w pierwszym kwartale 2012 r. nieznacznie wzrosło.

Po przeanalizowaniu poszczególnych elementów można stwierdzić, że ograniczenie wynagrodzeń pracowników sektora publicznego, co odpowiada prawie połowie spożycia publicznego ogółem, okazało się główną siłą hamującą nominalne spożycie publiczne ogółem. Ograniczenie to wyni-ka z umiarkowanego wzrostu wynagrodzeń oraz redukcji zatrudnienia w kilku krajach. Wydatki z tytułu pośredniego spożycia publicznego (stanowiące nieco mniej niż jedną czwartą wszystkich wydatków) również spadły w wyniku trwających działań rządów na rzecz konsolidacji. Socjalne transfery w naturze, które także stanowią około jednej czwartej spożycia publicznego, wykazywały wzrost bardziej zbliżony do poziomu dotychczasowych średnich wartości. Wynika to stąd, że trans-fery te obejmują pozycje, które raczej charakteryzują się własną dynamiką, np. wydatki na ochro-nę zdrowia.

W przyszłości oczekuje się, że wpływ bodźca, jakim jest spożycie publiczne, na popyt krajowy w nadchodzących kwartałach będzie nadal ograniczony wskutek przewidywanych dalszych wysił-ków na rzecz konsolidacji fiskalnej podejmowanych w wielu krajach strefy euro.

ZAPASYOczekuje się, że w nadchodzącym okresie udział zapasów w dynamice wzrostu będzie bliski zeru. Ujemny przyrost odnotowany w drugiej połowie 2011 r. i w pierwszym kwartale roku 2012, któ-ry był wymagany ze względu na trwające spowolnienie aktywności gospodarczej, odzwierciedlał istotne spowolnienie tempa uzupełniania zapasów (w porównaniu z początkiem 2011 r.). Dość ni-ski wyjściowy poziom zapasów mógł przyczynić się do gruntownego zmniejszenia zapasów, po-dobnego do tego, jaki odnotowano po ogłoszeniu upadłości banku Lehman Brothers.

Istotnie, wyraźne wyczerpywanie się zapasów, które towarzyszyło głębokiej recesji w latach 2008–2009, a następnie ich ograniczone uzupełnianie w okresie poprawiającej się sytuacji na rynku, do-prowadziło do tego, że firmy dysponowały dość niewielkimi zapasami. Tak więc uzupełnianie zapasów wykazywane na rachunkach narodowych od trzeciego kwartału 2010 r. bardziej odzwier-ciedlało większą od przewidywanej poprawę aktywności gospodarczej, niż celowe starania podej-mowane przez firmy w celu złagodzenia surowych zasad polityki tworzenia zapasów, wprowa-dzanych stopniowo, szczególnie po ogłoszeniu upadłości banku Lehman Brothers. Wyniki badań

Perspektywy

Ogólnie rzecz biorąc, wskaźniki krótkoterminowe wskazują na utrzymanie się w najbliższym okresie ciągle słabej dynamiki inwestycji. Może to być związane z ostrożnym zachowaniem przedsiębiorstw wobec utrzymującej się wysokiej niepewności. Jednocześnie wskaźniki z ba-dania ankietowego wskazują, że podstawowe czynniki warunkujące (tj. perspektywy dotyczą-ce popytu i warunki finansowania) nadal są oceniane jako dość korzystne i znacznie korzystniej-sze niż w okresie po upadłości Lehman Brothers we wrześniu 2008 r. Oczekuje się, że w dalszej przyszłości inwestycje przedsiębiorstw – mimo iż narażone na ryzyko pogorszenia w przypad-ku pogłębienia się kryzysu związanego z długiem państwowym – zaczną powoli rosnąć pod ko-niec 2012 r., co jest zgodne z oczekiwanym niewielkim odbiciem krajowego popytu i eksportu.


ankietowych oraz inne niepotwierdzone dane wskazują na bardzo restrykcyjne zarządzanie pozio-mem zapasów w łańcuchu dostaw w okresie od 2010 r. do połowy 2011 r.

Połączenie istotnych wzrostów netto zapasów, obserwowanych w połowie 2011 r. (0,8% PKB w drugim kwartale 2011 r.), ze znacznym pogorszeniem się perspektyw gospodarczych latem 2011 r. doprowadziło firmy do tego, że musiały szybko w ciągu zaledwie kilku miesięcy przesza-cować swoje zapasy. Zgodnie z wynikami badań ankietowych prowadzonych przez Komisję Euro-pejską wśród przedsiębiorstw uważa się, że do jesieni 2011 r. poziomy te bardzo zbliżyły się do swoich normalnych wartości z poprzednich okresów. Badania ankietowe wskaźnika PMI również zdawały się potwierdzać wzorzec przyspieszonej redukcji zapasów produkcyjnych i zapasów deta-licznych w czwartym kwartale 2011 r., a także – w mniejszym stopniu – zapasów produktów goto-wych utrzymywanych przez producentów (co zbiega się z mimowolnym zwiększaniem tych ostat-nich). Takie wzajemne powiązanie doprowadziło do ujemnego wpływu zapasów na wzrost, tj. -0,3 pkt proc. w drugim i trzecim kwartale 2011 r. oraz dalsze -0,2 pkt proc. w pierwszym kwartale 2012 r., i tym samym odwróciło tendencję ogólnie pozytywnego wpływu zapasów, zaobserwowa-ną w poprzednich 8 kwartałach.

Z powodu dużej skali wyzbywania się zapasów na początku 2012 r. główna część procesu dostoso-wywania stanu zapasów mogła się już odbyć, przy czym oczekuje się, że wpływ zapasów na wzrost w dalszej części roku będzie raczej neutralny lub w niewielkim stopniu pozytywny. Faktycznie, wyniki ostatnich badań ankietowych przeprowadzone w okresie od lutego do maja 2012 r. (zarów-no przez Komisję Europejską, jak i badania wskaźnika PMI) wskazują na stabilizację tempa uzu-pełniania/zmniejszania zapasów w pierwszej połowie 2012 r.

hANDEL Z KRAJAMI SPOZA STREFY EUROW pierwszym kwartale 2012 r. nastąpiła niewielka poprawa w zakresie eksportu towarów i usług (wzrost o 1,0% kwartał do kwartału), po niewielkim spadku zanotowanym w poprzednim kwartale. Ożywienie eksportu wynikało głównie z umoc-nienia popytu zewnętrznego. Szczególnie wy-raźnie wzrósł eksport do Ameryki Łacińskiej i Stanów Zjednoczonych, przynajmniej jeśli chodzi o obrót towarowy. Tymczasem po okre-sie intensywnego wzrostu w poprzednich mie-siącach zmniejszyła się dynamika eksportu do krajów azjatyckich. Eksport w obrębie strefy euro utrzymywał się raczej na niskim poziomie (zob. wykres 53).

Import towarów i usług ustabilizował się w pierwszym kwartale 2012 r. (wzrost o 0,1% kwartał do kwartału), po spadku o 1,7%, zano-towanym w poprzednim kwartale. Ogólnie rzecz biorąc, podstawowe tempo wzrostu importu sła-bło od początku 2011 r. w zasadzie podobnie do zmian ogólnego poziomu popytu wewnętrznego. Z uwagi na to, że eksport w pierwszym kwartale 2012 r. nadal wyprzedzał import, udział handlu netto we wzroście realnego PKB strefy euro był ponownie dodatni (0,4 pkt proc.).

Wykres 53 Wolumen eksportu strefy euro do wybranych partnerów handlowych spoza strefy euro(wskaźniki: styczeń 2008 = 100; skorygowane sezonowo; 3-miesięczne średnie ruchome)

70

80

90

100

110

130

70

80

90

100

110

130

120 120

2008 2009 2010 2011

Eksport wewnątrz strefy euroEksport poza strefę euroPaństwa członkowskie UE spoza strefy euroStany ZjednoczoneAzjaKraje OPEC1

Źródła: Eurostat i obliczenia EBC.1 Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową.

91EBC




Dostępne wskaźniki pokazują, że w przyszłości najprawdopodobniej nastąpi spadek tempa wzro-stu eksportu strefy euro. W maju 2012 r. wskaźnik PMI dla nowych zamówień w strefie euro spadł do 45,1, tzn. najniższego poziomu od listopada 2011 r. Ponieważ zmiana tego wskaźni-ka w ostatnich miesiącach była mniej korzystna niż zmiana globalnego wskaźnika PMI dla strefy euro w odniesieniu do nowych zamówień eksportowych, może to oznaczać, że niedawne pogor-szenie sytuacji w tej strefie w zakresie nowych zamówień eksportowych jest głównie związa-ne z osłabieniem popytu importowego na rynkach, których waga w eksporcie strefy euro jest większa niż w eksporcie światowym (dotyczy to głównie krajów europejskich). W międzycza-sie, zgodnie z danymi Komisji Europejskiej, w kwietniu 2012 r. odnotowano spadek zamówień eksportowych, przy czym utrzymały się na poziomie zbliżonym do średniej długoterminowej. W przyszłości oczekuje się ponownego wzrostu popytu zewnętrznego i poprawy eksportu strefy euro w drugiej połowie 2012 r., w następstwie stopniowego, choć umiarkowanego, wzmocnienia aktywności gospodarczej na świecie. Krótkoterminowe perspektywy dotyczące importu są nadal w pewnym stopniu ograniczone, co jest w zasadzie zbieżne z perspektywami dotyczącymi ak-tywności gospodarczej w strefie euro.

4.2. PRODUKCJA W POSZCZEGÓLNYCh SEKTORACh

Po przeanalizowaniu rachunków narodowych pod kątem produkcji można zauważyć, że całkowita wartość dodana spadła o 0,1% w pierwszym kwartale 2012 r., który jest drugim kwartałem z rzędu, kiedy został odwrócony trend zwyżkowy przeważający od końca recesji w drugim kwartale 2009 r. Wskaźniki krótkoterminowe wskazują na dalsze spowolnienie w drugim kwartale 2012 r. Od końca recesji z 2009 r. pojawiały się jednak wyraźne różnice pomiędzy sektorami. W pierwszym kwartale 2012 r. wartość dodana w sektorze przemysłowym (z wyłączeniem budownictwa) utrzymała się na poziomie o prawie 9% niższym niż najwyższa wartość przed recesją. Z kolei wartość dodana w sek-torze usług była zbliżona do najwyższej wartości z okresu przed recesją. Wartość dodana w sekto-rze budowlanym w dalszym ciągu spadała i w pierwszym kwartale 2012 r. była o prawie 16% niż-sza niż przed recesją.

PRZEMYSŁ (Z WYŁĄCZENIEM BUDOWNICTWA)Wartość dodana w sektorze przemysłowym z wyłączeniem budownictwa, która w ostatnim kwar-tale 2011 r. spadła o 1,7% kwartał do kwartału, w pierwszym kwartale 2012 r. wykazywała nie-zmieniony poziom wzrostu. W zasadzie podobnie do zmieniającej się wartości dodanej w sek-torze przemysłowym, wielkość produkcji nadal kurczyła się przez drugi kwartał z rzędu (zob. wykres 54); po spadku o 2,0% w czwartym kwartale 2011 r. produkcja przemysłowa (z wyłą-czeniem budownictwa) spadła w pierwszym kwartale roku 2012 o 0,4%. Regres był powszech-ny w głównych grupach przemysłowych, przy czym największy spadek odnotowano w przypad-ku dóbr konsumpcyjnych (-1,9%). Wyniki badań ankietowych Komisji Europejskiej wskazują, że osłabienie popytu i pogorszenie sytuacji finansowej miało negatywny wpływ na produkcję w okresie 3 miesięcy do kwietnia.

Wskaźniki krótkoterminowe wskazują, że w drugim kwartale 2012 r. aktywność w sektorze prze-mysłowym prawdopodobnie nadal będzie słaba. Trend ten znajduje odzwierciedlenie we wskaźni-ku Komisji Europejskiej dotyczącym zaufania w przemyśle. Uległ on dalszemu obniżeniu w maju (zob. wykres 55), głównie z powodu gorszej oceny oczekiwań dotyczących produkcji i zamó-wień. Wcześniejszą produkcję również oceniono bardziej negatywnie. W kwietniu i maju 2012 r. wskaźnik PMI dla produkcji w przetwórstwie przemysłowym był niższy niż w pierwszym kwarta-le i utrzymywał się poniżej teoretycznego progu zerowego wzrostu wynoszącego 50, co wskazuje


na dalszą redukcję produkcji przemysłowej. W szczególności zmniejszyła się liczba nowych zamó-wień w przemyśle, z których większość powinna następnie trafić do produkcji. Ten spadek liczby nowych zamówień wystąpił w zasadzie we wszystkich sektorach przemysłu. Komisja Europejska, która przeprowadziła badania ankietowe, i firma Markit poinformowały o tendencji spadkowej sza-cunków dotyczących ogólnej liczby zamówień oraz nowych zamówień firm w pierwszych 2 mie-siącach drugiego kwartału 2012 r. W obu miesiącach wartość zamówień była niższa od średniej długoterminowej. Wskaźnik PMI dla nowych zamówień w sektorze przemysłowym również obni-żył się w obu miesiącach i w dalszym ciągu wskazywał na dalsze spadki liczby nowych zamówień w przemyśle.

BUDOWNICTWOSektor budowlany wywarł ujemny wpływ na wzrost wartości dodanej ogółem w pierwszym kwar-tale 2012 r. Częściowo przyczyniły się do tego niekorzystne warunki pogodowe, jakie występowa-ły w lutym w niektórych rejonach Europy. Dynamika podstawowego wzrostu była nadal niska, po-twierdzając w ten sposób słabość sektora budowlanego.

Wskaźniki krótkoterminowe w dalszym ciągu pokazują niskie wartości i sygnalizują możliwość dalszych negatywnych zmian w sektorze budowlanym. W porównaniu z pierwszym kwartałem 2012 r. wskaźnik PMI dla sektora budowlanego oraz wskaźnik dla nowych zamówień nie uległy istotnej zmianie w drugim kwartale, pozostając w strefie oznaczającej spadek. Dla odróżnienia, mierzony przez Komisję Europejską, wskaźnik zaufania wśród przedsiębiorców, który utrzymuje się znacznie poniżej średniej długoterminowej, dla sektora budowlanego obniżył się w ciągu pierw-szych miesięcy drugiego kwartału 2012 r.

Wykres 54 Wzrost produkcji przemysłowej i udział poszczególnych czynników

(stopa wzrostu i udział w pkt proc.; dane miesięczne; skorygowane sezonowo)

-11-10-9-8-7-6-5-4-3-2-101234

-11-10-9-8-7-6-5-4-3-2-101234

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Dobra inwestycyjneDobra konsumpcyjneDobra zaopatrzenioweEnergiaOgółem z wyłączeniem budownictwa

Źródła: Eurostat i obliczenia EBC.Uwaga: Przedstawione dane obliczono jako 3-miesięczne śred-nie ruchome w stosunku do odpowiednich średnich sprzed 3 miesięcy.

Wykres 55 Produkcja przemysłowa, zaufanie w przemyśle i wskaźnik PMI

(dane miesięczne; skorygowane sezonowo)

-12

-10

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

-50-45-40-35-30-25-20-15-10-50510152025

Produkcja przemysłowa1 (skala po lewej stronie)Zaufanie w przemyśle2 (skala po prawej stronie)Wskaźnik PMI3 (skala po prawej stronie)

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Źródła: Eurostat, badania sondażowe firm i konsumentów prze-prowadzone przez Komisję Europejską, Markit i obliczenia EBC.Uwaga: Dane z badania sondażowego dotyczą przetwórstwa prze-mysłowego.1 Zmiany procentowe w okresach 3-miesięcznych.2 Salda procentowe.3 Wskaźnik PMI (Purchasing Managers’ Index); odchylenia od wartości indeksowej 50.

93EBC




USŁUGIWartość dodaną w sektorze usług w pierwszym kwartale 2012 r., po 10 kwartałach dodatniego wzrostu, charakteryzowało niezmienione tempo wzrostu. Pomiędzy trzecim kwartałem 2009 r. a pierwszym kwartałem 2012 r., tj. od początku okresu ożywienia, przeciętny kwartalny wzrost w zakresie usług wyniósł średnio 0,3%.

Badania wskazują na słabe zmiany w sektorze usług w drugim kwartale 2012 r. Średni poziom wskaźnika PMI dla produkcji w tym sektorze w kwietniu i maju był niższy niż w pierwszym kwar-tale, a także poniżej teoretycznego progu wzrostu wynoszącego 50. Wyniki badań ankietowych Komisji Europejskiej dotyczących zaufania wśród przedsiębiorców w sektorze usług przedstawiają bardzo podobny obraz sytuacji.

4.3. RYNEK PRACY

Sytuacja na rynkach pracy strefy euro w ostatnich kwartałach dalej się pogarszała, co wynikało z niskiego poziomu aktywności gospodarczej. Poziom zatrudnienia stale spada, a stopa bezrobocia osiągnęła najwyższy dotychczas poziom, odzwierciedlając bieżące korekty na rynkach pracy w kil-ku krajach strefy euro1. W ostatnich miesiącach jeszcze bardziej się pogorszyły wskaźniki dotyczą-ce przyszłości, takie jak wyniki badań ankietowych.

Poprawa warunków na rynku pracy w ciągu 2010 r. i na początku roku 2011 doprowadziła do wzrostu liczby przepracowanych godzin, choć tzw. chomikowanie pracy w czasie kryzysu z lat 2008–2009 oraz wolne tempo ożywienia aktywności gospodarczej ograniczyły ten wzrost. Łączna liczba przepracowanych godzin, po niewielkim wzroście odnotowanym w trzecim kwartale 2011 r., ponownie spadła w czwartym kwartale o 0,4%. Na poziomie sektorowym spadek liczby przepraco-wanych godzin miał miejsce zarówno w sektorze usług, jak i w sektorze przemysłu (z wyłączeniem

1 Ramka 1 w rozdziale 1 przedstawia ostatnie zmiany aktywności zawodowej w strefie euro i w Stanach Zjednoczonych.

Tabela 9 Wzrost zatrudnienia

(zmiany w proc. w porównaniu z poprzednim okresem; skorygowane sezonowo)

Osoby GodzinyZmiany roczne Zmiany kwartalne Zmiany roczne Zmiany kwartalne2010 2011 2011 2011 2011 2010 2011 2011 2011 2011

II kw. III kw. IV kw. II kw. III kw. IV kw.

Cała gospodarkaw tym: -0,5 0,1 0,2 -0,2 -0,2 0,0 0,2 -0,3 0,2 -0,4Rolnictwo i rybołówstwo -0,9 -2,6 0,4 -1,0 -0,8 -0,9 -1,9 -0,9 -1,2 -0,3Przemysł -3,3 -1,2 -0,2 -0,5 -0,7 -1,9 -0,8 -0,7 -0,1 -1,0

Z wyłączeniem budownictwa -3,1 -0,1 0,0 0,1 -0,3 -0,8 0,6 -0,4 0,4 -0,2Budownictwo -3,8 -3,8 -0,5 -1,6 -1,6 -3,9 -3,6 -1,3 -1,1 -2,6

Usługi 0,4 0,7 0,3 -0,1 -0,1 0,7 0,7 -0,1 0,3 -0,2Handel i transport -0,7 0,6 0,6 -0,1 -0,4 -0,3 0,4 0,2 0,5 -0,8Informacja i komunikacja -1,1 1,6 0,5 -0,3 0,0 -0,8 1,4 -0,1 0,4 -0,7Finanse i ubezpieczenia -1,0 -0,2 -0,3 0,1 0,0 -0,6 0,2 -0,5 0,2 -0,3Obsługa rynku nieruchomości -0,4 2,6 -0,5 -0,5 2,2 0,6 2,1 -0,7 0,8 1,2Wolne zawody 2,0 2,6 0,9 -0,2 0,4 2,8 3,0 0,5 0,1 0,5Administracja publiczna 1,0 0,1 -0,1 0,1 -0,1 1,1 0,1 -0,3 0,1 0,1Pozostałe usługi1 0,8 -0,2 -0,5 0,0 -0,1 0,6 -0,5 -1,3 1,0 -0,3

Źródła: Eurostat i obliczenia EBC.1 Z uwzględnieniem usług w gospodarstwach domowych, twórczości artystycznej i działalności organizacji eksterytorialnych.


budownictwa). Dla odróżnienia liczba przepracowanych godzin wzrosła w branży obsługującej ry-nek nieruchomości oraz w wolnych zawodach.

Czwarty kwartał 2011 r. był drugim kwartałem z rzędu, w którym spadła liczba zatrudnionych. Reduk-cja zatrudnienia była szczególnie poważna w sektorze budownictwa, gdzie odnotowano spadek kwartał do kwartału w wysokości 1,6%. Spadek ogólnego zatrudnienia w przemyśle (z wyłączeniem budownic-twa) i usługach był mniejszy – odpowiednio o 0,3% i 0,1%, przy czym wzrost zatrudnienia w branży ob-sługującej rynek nieruchomości (zob. tabela 9) przyczynił się do wzmocnienia sektora usług.

Badania ankietowe dotyczące zatrudnienia wskazują, że sytuacja w zakresie tworzenia nowych miejsc pracy prawdopodobnie pogorszyła się jeszcze bardziej w pierwszej połowie 2012 r., częściowo od-zwierciedlając spowolnienie aktywności gospodarczej w strefie euro. W szczególności łączny wskaź-nik PMI dotyczący oczekiwań w zakresie zatrudnienia w strefie euro (obejmujący zarówno przetwór-stwo przemysłowe, jak i usługi) w pierwszym kwartale oraz w kwietniu i maju 2012 r. utrzymywał się poniżej progu zerowego wzrostu. Wyniki badań ankietowych wśród przedsiębiorstw przeprowadzo-nych przez Komisję Europejską przedstawiają podobne oczekiwania (zob. wykres 56).

Na przestrzeni 2011 r. obniżyło się tempo wzrostu produktywności pracy, ponieważ roczna stopa wzrostu PKB zmniejszyła się bardziej niż stopa wzrostu zatrudnienia. Roczny wzrost produktyw-ności pracy na 1 zatrudnionego zmalał do 0,9% w czwartym kwartale 2011 r. z 2,2% w pierwszym kwartale tego samego roku. Ponadto roczne tempo wzrostu produktywności pracy na godzinę spa-dło w tym samym okresie z 1,8% do 0,7% (zob. wykres 57). W najbliższym czasie oczekuje się, że wzrost produktywności nadal będzie stabilny i zgodny ze słabą aktywnością gospodarczą oraz oczekiwaną dalszą redukcją zatrudnienia.

Nadal wzrastała stopa bezrobocia, która w kwietniu 2012 r. wyniosła 11,0% — najwyższy poziom w dotychczasowych szeregach danych, przewyższający dotychczasowe maksimum z końca 1996 r.

Wykres 56 Wzrost zatrudnienia i przewidywania w tym zakresie

(roczne zmiany w proc.; salda proc.; skorygowane sezonowo)

-7

-6

-5

-4

-3

-2

-1

0

1

2

3

4

-35

-30

-25

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

2004 2005 2007 2009 20112006 2008 2010

Wzrost zatrudnienia w przemyśle (z wyłączeniem budownictwa; skala po lewej stronie)Przewidywane zatrudnienie w przetwórstwie przemysłowym (skala po prawej stronie)

5

-25

-20

-15

-10

-5

0

10

15

20

25

-25

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

Przewidywane zatrudnienie w budownictwiePrzewidywane zatrudnienie w handlu detalicznymPrzewidywane zatrudnienie w sektorze usług

2004 2005 2007 2009 20112006 2008 2010

Źródła: Eurostat oraz badania sondażowe firm i konsumentów przeprowadzone przez Komisję Europejską.Uwaga: Salda procentowe są uśrednione.

95EBC




Najnowsze dane wskazują na wzrost stopy bezrobocia o 1,1 pkt proc. w porównaniu z ubiegłym ro-kiem (zob. wykres 58). Powolny wzrost zatrudnienia oraz słabe wyniki badań ankietowych wska-zują na dalszy wzrost w krótkim okresie.

4.4. PERSPEKTYWY W ZAKRESIE AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ

Dostępne wskaźniki za drugi kwartał 2012 r. wskazują na osłabienie wzrostu i podkreślają panują-cą niepewność. W dłuższej perspektywie nadal oczekuje się, że gospodarka strefy euro będzie się stopniowo ożywiała. Można się jednak spodziewać, że utrzymujące się napięcia na niektórych ryn-kach długu państwowego w strefie euro i ich wpływ na warunki udzielania kredytów, proces kory-gowania bilansów w sektorach finansowym i niefinansowym oraz wysokie bezrobocie będą wciąż hamować tempo wzrostu gospodarki.

W czerwcowych projekcjach makroekonomicznych dla strefy euro eksperci Eurosystemu przewi-dują realny roczny wzrost PKB rzędu -0,5–0,3% w 2012 r. oraz 0,0–2,0% w 2013 r. W porównaniu z projekcjami makroekonomicznymi ekspertów EBC z marca 2012 r. wartości dla roku 2012 pozo-stają na niezmienionym poziomie, podczas gdy prognozy na 2013 r. zostały nieznacznie zawężone (zob. także rozdział 6).

Perspektywy gospodarcze strefy euro są bardziej narażone na pogorszenie, w szczególności w związku z dalszym wzrostem napięć na niektórych rynkach finansowych strefy euro oraz poten-cjalnym rozszerzeniem się ich skutków na realną gospodarkę strefy euro. Ryzyko pogorszenia sytu-acji dotyczy również możliwego, ponownego wzrostu cen surowców w średnim okresie.

W ramce 9 wykazano, że długoterminowe oczekiwania dotyczące wzrostu w strefie euro wykazują zasadniczo tendencję spadkową od początku XXI w. oraz że towarzysząca im niepewność znacznie wzrosła od czasu recesji w 2009 r.

Wykres 57 Produktywność pracy na jednego zatrudnionego

(roczne zmiany w proc.)

-7-6-5-4-3-2-101234567

-14-12-10-8-6-4-202468101214

Cała gospodarka (skala po lewej stronie)Przemysł – z wyłączeniem budownictwa (skala po prawej stronie)Usługi (skala po lewej stronie)

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011Źródła: Eurostat i obliczenia EBC.

Wykres 58 Bezrobocie

(dane miesięczne; skorygowane sezonowo)

-300

-200

-100

0

100

200

300

400

500

600

6.5

7.0

7.5

8.0

8.5

9.0

9.5

10.0

10.5

11.0

Miesięczne zmiany w tysiącach (skala po lewej stronie)Odsetek siły roboczej (skala po prawej stronie)

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011Źródło: Eurostat.


Ramka 9

ZMIANY DŁUGOTERMINOWYCh OCZEKIWAń W ZAKRESIE WZROSTU W STREFIE EURO

W kilku ankietach dotyczących sytuacji gospodarczej w strefie euro pytano respondentów o ich oczekiwania odnośnie do wzrostu realnego PKB w perspektywie kolejnych 4 lat lub dłuższej. Ten horyzont czasowy jest wystarczająco długi, aby nie podlegał wpływom uwarunkowań ko-niunkturalnych, a tym samym przedstawiał długoterminowe perspektywy średniego (potencjal-nego) wzrostu. Zmiany tych perspektyw mogą, na przykład, odzwierciedlać oczekiwanie trwa-łych zmian czynników determinujących wzrost w dłuższym horyzoncie czasowym, takich jak siła robocza czy wzrost produktywności. Jednak mogą je także wywoływać nadmierne zmiany koniunkturalne i przedłużające się procesy dostosowawcze, ponieważ mogą one wystąpić po cy-klach wzrostu i spadku gospodarczego. Pod tym względem zmiany, jakie nastąpiły od począt-ku kryzysu finansowego, i uruchomione następnie procesy dostosowawcze mogły mieć wpływ na długoterminowe prognozy dotyczące wzrostu lub poczucia niepewności z tym związane. W świetle powyższego w niniejszej ramce przedstawiono zmiany w długoterminowych oczeki-waniach dotyczących wzrostu realnego PKB w strefie euro.

Zmiany średnich długoterminowych oczekiwań dotyczących wzrostu

Po 1999 r. wyniki ankiet przeprowadzonych przez EBC – Survey of Professional Forecast-ers1 (SPF), Consensus Economics oraz Euro Zone Barometer wskazują na ogólną tendencję spadkową długoterminowych oczekiwań do-tyczących wzrostu w strefie euro (zob. wykres A). Jest ona zgodna ze zmianami w szacunko-wych ocenach potencjalnego wzrostu produkcji w strefie euro dostarczonych przez organizacje międzynarodowe. Szacunki te wykazują rów-nież tendencję spadkową w tym samym okre-sie (zob. wykres B). Przed kryzysem tendencja ta wynikała głównie z mniejszego udziału tzw. łącznej produktywności wszystkich zaangażo-wanych czynników produkcji (ang. total fac-tor productivity), która wraz ze wzrostem do-stępnej siły roboczej i kapitału odpowiada za potencjalny wzrost produkcji. Kryzys finanso-wy i następująca po nim recesja wpłynęły rów-nież bardzo negatywnie na wzrost siły roboczej i kapitału w dłuższym horyzoncie czasowym, na przykład poprzez wyższą strukturalną stopę bezrobocia i przedłużającą się niekorzystną dy-namikę inwestycji. W ogólniejszym ujęciu na

1 Celem tego badania ankietowego jest uzyskanie co kwartał od ekspertów współpracujących z instytucjami finansowymi i niefinansowymi mającymi swoje siedziby w UE informacji dotyczących oczekiwań w zakresie inflacji, wzrostu realnego PKB i bezrobocia w strefie euro. Dane są dostępne na stronie internetowej ECB pod adresem www.ecb.europa.eu/stats/prices/indic/forecast/html/index.en.html.

Wykres A Oczekiwania dotyczące długoterminowego wzrostu w strefie euro

(roczne zmiany w proc.)

1,4

1,6

1,8

2,0

2,2

2,4

2,6

2,8

3,0

1,4

1,6

1,8

2,0

2,2

2,4

2,6

2,8

3,0

1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011

Consensus Economics, oczekiwania w perspektywie 5 latEBC SPF, oczekiwania w perspektywie 5 lat

Euro Zone Barometer, oczekiwania w perspektywie 4 lat

Źródła: EBC, Consensus Economics i “Euro Zone Barometer”Uwagi: W latach 1999 i 2000 w sondażu SPF zbierano infor-macje na temat oczekiwań inflacyjnych w perspektywie 5 lat. Euro Zone Barometer i Consensus Economics rozpoczęły zbie-ranie danych dla strefy euro odpowiednio w latach 2002 i 2003. Przed 2003 r. prognozy Consensus Economics były budowane z zastosowaniem wag PKB jako średnie prognoz krajowych dla Niemiec i Francji, Włoch, Holandii oraz Hiszpanii.

97EBC




długoterminowe perspektywy wzrostu w strefie euro wpływa starzenie się społeczeństwa, co osła-bia tempo wzrostu ludności czynnej zawodowo w przyszłości2.

Tendencja spadkowa wyrażona w badaniach oczekiwań dotyczących poziomu wzrostu realnego PKB w dłuższym horyzoncie czasowym zmieniała się w różnych okresach. Oczekiwania wyraź-nie wzrosły zwłaszcza w latach 2000 i 2001, gdy przewidywano utrzymujący się wyższy wzrost produktywności związany z postępem technologii informatycznych. Długoterminowe oczekiwa-nia dotyczące wzrostu osiągnęły najwyższy poziom – 2,7% – na początku 2001 r. Następnie sta-le spadały, aby ustabilizować się i nieco odbić tuż przed kryzysem. Poprawa do 2,2% nastąpiła tuż przed nadejściem kryzysu. Zbiegła się z okresem ożywienia, gdy utrzymujące się rzeczywi-ste tempo wzrostu realnego PKB wynosiło ok. 3%, a czasami znacznie więcej. Wraz z nasta-niem kryzysu długoterminowe oczekiwania dotyczące wzrostu powróciły do tendencji spadko-wej i aktualnie wynoszą ok. 1,7%.

Równoległe występowanie konkretnych faz cyklu koniunkturalnego i zmian w długotermino-wych oczekiwaniach dotyczących wzrostu wskazują, że oczekiwania były nie tylko uzależnio-ne od czynników strukturalnych, ale również wpływały na nie fale optymizmu i pesymizmu do-tyczące wzrostu.

Podobne obserwacje, jak dla całej strefy euro, można poczynić dla zmian długoterminowych oczekiwań dotyczących wzrostu w większych krajów tej strefy. Dane Consensus Economics wskazują, że w pierwszych latach XXI w. we wszystkich analizowanych państwach – poza Niemcami – zwiększyły się długoterminowe oczekiwania w zakresie wzrostu. Było to zwią-zane z przewidywaniami dotyczącymi „nowej gospodarki” napędzanej rozwojem sektora IT

2 Omówienie koncepcji potencjalnego produktu oraz zmian w szacunkach dotyczących potencjalnego produktu w strefie euro; zob. artykuł pt. Trends in potential output w Biuletynie Miesięcznym ze stycznia 2011 r. (nietłum. na jez. polski).

Wykres B Szacunki dotyczące potencjalnej produkcji

(zmiany proc. w ujęciu rok do roku)

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

Średnia z szacunków OECD, MFW i Komisji

1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011

Źródła: Economic Outlook, OECD, listopad 2011 r.; World Economic Outlook, MFW , kwiecień 2012 r. oraz Komisja Europejska, baza danych AMECO, wiosna 2012 r. Uwagi: Zacieniowany obszar przedstawia zakres szacunków.

Wykres C Oczekiwania dotyczące długoterminowego wzrostu w strefie euro i większych gospodarkach strefy euro(roczne zmiany w proc.)

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011

WłochyHolandiaHiszpania

Strefa euroNiemcyFrancja

Źródło: Consensus Economics. Uwagi: Oczekwania dotyczące średniej stopy wzrostu w per-spektywie od 6 do 10 lat są dostępne jedynie z dokładnością do jednego miejsca po przecinku.


i prawdopodobnie również z wpływami unii monetarnej na gospodarkę (zob. wykres C). Późniejsze pogorszenie długoterminowych perspektyw wzrostu przebiegało w różnym tempie w zależności od danego kraju, przy czym najgwałtowniejsze spadki odnotowa-no we Włoszech i w Holandii (gdzie w pierw-szych latach XXI w. wystąpił boom na rynku nieruchomości). Stabilizacja ogólnych oczeki-wań, która nastąpiła przed kryzysem, wydaje się wynikać głównie ze stabilizacji oczekiwań dla Francji i Niemiec, podczas gdy powrót ten-dencji spadkowej, który miał miejsce po kry-zysie, wynikał przede wszystkim z oczekiwań dla Hiszpanii i odzwierciedlał fazę spadkową cyklu koniunkturalnego.

W całym analizowanym okresie (od 1999 r.) długoterminowe oczekiwania dotyczące wzro-stu dla Niemiec stale mieściły się poniżej śred-niej dla całej strefy euro i utrzymywały się na stosunkowo stabilnym poziomie 1,5%. Dla Włoch przewidywania dotyczące wzrostu w dłuższym horyzoncie czasowym były niższe od średniej dla całej strefy, lecz wykazywały tendencję spadkową. Jednocześnie oczekiwania dla Holandii i Francji były w zasadzie zgodne z przewidywaniami dla całej strefy euro, a w przypad-ku Hiszpanii znacząco przewyższyły poziom oczekiwań dla pozostałych dużych państw ze stre-fy euro, a także dla całej strefy euro.

Zmiany długoterminowych oczekiwań dotyczących wzrostu w pozostałych rozwiniętych gospo-darkach częściowo wykazują podobne cechy, jakie występują w całej strefie euro. W początko-wych latach XXI w. wzrost był również widoczny w Stanach Zjednoczonych i Japonii, gdzie objawiał się gwałtowniej niż ten w strefie euro (zob. wykres D). Chociaż przewidywania dla Wielkiej Brytanii w tamtym okresie były nadal stabilne, wzrosły w okresie poprzedzającym kry-zys, gdy oczekiwania dla Stanów Zjednoczonych już spadały.

W okresie od 1999 r. przewidywania dla Stanów Zjednoczonych w zakresie wzrostu były cały czas wyższe niż dla innych gospodarek. Jest to spójne z szacunkami dla Stanów Zjednoczonych dotyczą-cymi potencjalnego wzrostu produkcji, które zawsze były wyższe niż oczekiwania dla strefy euro. W przypadku Japonii stosunkowo niskie wartości wzrostu w dłuższym horyzoncie czasowym mogą być związane z przedłużającym się okresem dostosowawczym, który miał miejsce po nadmiernych zmianach cen aktywów w latach 90. XX wieku, oraz ze starzeniem się społeczeństwa.

Zmiany niepewności towarzyszącej długoterminowym oczekiwaniom dotyczącym wzrostu

Od początku kryzysu finansowego znacznie wzrósł stopień niepewności makroekonomicz-nej towarzyszącej prognozom gospodarczym. Pogłębienie się niepewności towarzyszącej dłu-goterminowym perspektywom wzrostu może znaleźć na przykład odzwierciedlenie w więk-

Wykres D Oczekiwania dotyczące długo ter mi-nowego wzrostu w strefie euro oraz Stanach Zjednoczonych, Japonii i Wielkiej Brytanii(roczne zmiany w proc.)

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

Strefa euroStany Zjednoczone JaponiaWielka Brytania

1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011

Źródło: Consensus Economics. Uwagi: Oczekiwania dotyczące średniej stopy wzrostu w per-spektywie od 6 do 10 lat są dostępne jedynie z dokładnością do 1 miejsca po przecinku. Uwzględniono dane dla Japonii na kwiecień 2001 r.

99EBC




szej rozbieżności między respondentami co do, ich zdaniem, najbardziej prawdopodob-nego rozwoju wydarzeń. W tym względzie współczynnik zmienności3 rozkładu indywi-dualnych prognoz punktowych SPF (ang. co-efficient of variation of distribution of SPF individual point forecasts) stanowi miarę nie-zgodności między respondentami (zob. wy-kres E). Największe rozbieżności pojawiły się w drugim kwartale 2009 r., w środku rece-sji, ale następnie powróciły do poziomu nieco przewyższającego ten sprzed kryzysu. Innym wskaźnikiem niepewności jest współczynnik zmienności wyliczany z zagregowanego roz-kładu prawdopodobieństwa, ang. coefficient variation derived from the aggregate proba-bility distribution, (uśredniający indywidual-ne rozkłady, które respondenci badania SPF dostarczali wraz z prognozami punktowymi). Wspomniany współczynnik zaczął rosnąć pod koniec 2008 r., a od 2009 r. oscyluje wokół stosunkowo wysokich wartości (zob. wykres E). Powyższe 2 wskaźniki niepewności interpreto-wane łącznie wskazują, że obecnie respondenci są mniej pewni swoich prognoz punktowych niż byli w przeszłości.

Ogólnie długoterminowe oczekiwania wzrostu realnego PKB w strefie euro wykazywały wyraź-ną tendencję spadkową od początku XXI w. Odpowiada to mniejszemu udziałowi wzrostu łącz-nej produktywności wszystkich zaangażowanych czynników produkcji, jak również, w ostat-nim okresie, niższemu wzrostowi siły roboczej i kapitału, wynikającemu z szacunkowej oceny możliwości wzrostu produkcji w strefie euro. Jednocześnie w okresach szczególnie korzystnych zmian gospodarczych obserwowano niewielkie zaburzenia tendencji spadkowej długotermino-wych oczekiwań. Ponadto warto zwrócić uwagę, że po recesji w 2009 r. znacznie zwiększyła się niepewność związana ze zmianami wzrostu w dłuższym horyzoncie czasowym. Ponieważ ogólnie niepewność może negatywnie wpływać na wyniki gospodarcze, powodując na przykład odraczanie przez firmy decyzji inwestycyjnych, a także wywołując ostrożniejsze zachowania gospodarstw domowych, większa niepewność towarzysząca długoterminowym perspektywom wzrostu sama w sobie może stanowić czynnik przyczyniający się do pogorszenia długotermino-wych oczekiwań wzrostu w strefie euro.

3 Współczynnik zmienności odpowiada odchyleniu standardowemu rozkładu podzielonemu przez średnią rozkładu. Jest on odpowiedni do ujednolicania odchylenia standardowego, ponieważ długoterminowe oczekiwania wzrostu wykazują pewną tendencję.

Wykres E Niepewność i różnice w zakresie oczekiwań dotyczących długoterminowego wzrostu według SPF(w proc.)

0,05

0,10

0,15

0,20

0,25

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

2001 2003 2005 2007 2009 2011

Łączna niepewność (skala po lewej stronie)Różnice (skala po prawej stronie)

Źródło: EBC. Notes: Łączna niepewność jest definiowana jako współczynnik zmienności zagregowanego prawdopodobieństwa, a różnica – jako współczynnik zmienności rozkładu prognoz punktowych.


5 SYTUACJA FISKALNAW 2011 r. odnotowano znaczne postępy w konsolidacji fiskalnej w strefie euro, jednak niezbędne są dalsze działania ukierunkowane na zrównoważenie sytuacji fiskalnej i przywrócenie zaufania ryn-ku. Według prognoz ekonomicznych Komisji Europejskiej z wiosny 2012 r., mimo znacznych róż-nic między poszczególnymi państwami, deficyt budżetowy strefy euro będzie nadal spadał w roku bieżącym i w 2013 r. osiągnie poziom poniżej wartości referencyjnej. Państwa objęte procedu-rą nadmiernego deficytu muszą zapewnić terminową korektę nadmiernych deficytów budżetowych w przewidzianych terminach. W przypadku niektórych państw niezbędne będzie podjęcie dalszych działań konsolidacyjnych.

SYTUACJA FISKALNA W 2011 ROKUWedług danych ogłoszonych przez Eurostat wiosną 2012 r. ogólny deficyt sektora instytucji rzą-dowych i samorządowych strefy euro obniżył się do 4,1% PKB w 2011 r. w porównaniu z 6,2% w 2012 r. (zob. tabela 10). W 2011 r. postęp w konsolidacji fiskalnej w strefie euro był znaczny, zwłaszcza w wyniku podjęcia działań, głównie o charakterze trwałym, zmierzających do obni-żenia wydatków. Niemniej jednak deficyt budżetowy utrzymywał się powyżej wartości referen-cyjnej wynoszącej 3% PKB we wszystkich państwach strefy euro z wyjątkiem Niemiec, Estonii, Luksemburga, Malty, Austrii i Finlandii.

Zadłużenie sektora instytucji rządowych i samorządowych strefy euro wzrastało w 2011 r. – choć coraz wolniej – osiągając poziom 88,0% PKB w porównaniu z 85,6% w 2010 r. Pomimo zmniej-szania się deficyt pierwotny pozostawał głównym czynnikiem kształtującym zadłużenie w 2011 r. Tylko pięć państw strefy euro odnotowało zadłużenie poniżej wartości referencyjnej wynoszącej 60% PKB, a w przypadku Belgii, Irlandii, Grecji, Włoch i Portugalii poziom zadłużenia był bliski 100%, a nawet przekraczał tę wartość (zob. tabela 11).

SYTUACJA FISKALNA W ROKU 2012 I W PRZYSZŁYCh OKRESAChOczekuje się, że konsolidacja będzie kontynu-owana w 2012 r., choć jej tempo będzie niż-sze. Zgodnie z prognozą gospodarczą Komisji Europejskiej z wiosny 2012 r. oczekuje się, że deficyt sektora instytucji rządowych i samo-rządowych strefy euro spadnie do 3,2% PKB w 2012 r., co nie odbiega w zasadniczy sposób od prognozy z jesieni 2011 r., a następnie nie-znacznie spadnie poniżej wartości referencyjnej w 2013 r. (zob. tabela 10). Spodziewaną popra-wę sald fiskalnych – w szczególności w 2012 r. – przy korekcie strukturalnej w wysokości niemal 1,3 pkt proc. dla całej strefy euro moż-na w znacznej mierze przypisać inicjatywom ukierunkowanym na zwiększenie wpływów budżetowych. Przewiduje się jednocześnie, że wskaźnik wydatków zasadniczo nie zmieni się w okresie objętym projekcją. Ponadto zakłada się, że składnik cykliczny deficytu sektora insty-tucji rządowych i samorządowych strefy euro

Wykres 59 Struktura konsolidacji fiskalnej w strefie euro

4

2

0

-2

-4

-6

4

2

0

-2

-4

-6

Składnik cyklicznyCyklicznie korygowane saldo pierwotnePłatności odsetkoweSaldo budżetu

-8 -81999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013

Źródło: prognozy Komisji Europejskiej - wiosna 2012.

101EBC



Sytuacja fiskalna

pozostanie ogólnie na niezmienionym poziomie w okresie objętym projekcją. Można zatem oczeki-wać, że niekorzystny wpływ działań konsolidacyjnych na wzrost gospodarczy będzie ograniczony (zob. wykres 59).

Ogólna poprawa sald budżetowych przysłania znaczne różnice występujące między poszczegól-nymi państwami. Wprawdzie w większości państw strefy euro spodziewana jest poprawa sald fi-skalnych, to jednak szybkość dokonywania korekt różni się w sposób znaczący w poszczególnych krajach. Według prognoz Komisji z wiosny 2012 r. w Grecji, Hiszpanii, we Włoszech, na Cyprze i w Portugalii działania w zakresie konsolidacji strukturalnej w 2012 r. będą szczególnie intensyw-ne, przynosząc zmianę w wysokości co najmniej 2,5 pkt proc.

Według najnowszej prognozy Komisji przecięta wysokość zadłużenia sektora instytucji rządo-wych i samorządowych względem PKB w strefie euro wzrośnie do 91,8% PKB w 2012 r. i 92,6% w 2013 r., co jest wzrostem nieznacznie wyższym niż prognozowany na jesieni 2011 r. Spodziewany dalszy wzrost zadłużenia jest w dużej mierze wynikiem niekorzystnego kształtowania się różnicy między stopą wzrostu PKB a stopą procentową oraz wyraźnego pogorszenia w zakresie korekty przepływów kapitału. Oczekuje się jednak w 2013 r., że te dwa czynniki zwiększające zadłużenie będą słabsze i zostaną częściowo zrównoważone przez nadwyżkę odnotowaną w saldzie pierwot-nym, co tłumaczy wolniejszy wzrost zadłużenia w całej strefie euro.

OCENA AKTUALIZACJI PROGRAMÓW STABILIZACYJNYCh NA 2012 R.Na podstawie zaktualizowanych programów stabilizacyjnych na 2012 r. realizowanych przez rządy oczekuje się, że deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych strefy euro obniży się do 3,0% PKB w 2012 r., 1,9% w 2013 r. i 1,0% w 2014 r. (zob. tabela 11). Zaktualizowane programy stabilizacyjne są zasadniczo zgodne z prognozami Komisji na 2012 r. oraz znacznie bardziej optymi-styczne w stosunku do prognoz na rok 2013. Różnicę można wytłumaczyć odmiennymi założeniami dotyczącymi procesu konsolidacji – Komisja uwzględnia wyłącznie działania w zakresie polityki, zatwierdzone w procesie legislacyjnym lub sprecyzowane wystarczająco szczegółowo. Ponieważ budżety na 2013 r. nie zostały jeszcze zatwierdzone, wiele założeń dotyczących konsolidacji w ra-mach programów stabilizacyjnych na 2013 r. nie zostało uwzględnionych w prognozie Komisji na 2012 r. Oznacza to, że przy przygotowywaniu budżetów na 2013 r. konieczne będzie oparcie rządo-wych planów konsolidacyjnych na jasno sprecyzowanych działaniach.

Tabela 10 Sytuacja fiskalna w strefie euro

(jako procent PKB)

2009 2010 2011 2012 2013

a.Dochody ogółem 44,8 44,7 45,3 46,2 46,1b. Wydatki ogółem 51,2 51,0 49,4 49,4 49,0

w tym:c. Wydatki z tytułu odsetek 2,9 2,8 3,1 3,2 3,2d. Wydatki pierwotne (b-c) 48,4 48,1 46,3 46,2 45,8Saldo budżetu (a-b) -6,4 -6,2 -4,1 -3,2 -2,9Pierwotne saldo budżetu (a-d) -3,5 -3,4 -1,1 0,0 0,3Cyklicznie korygowane saldo budżetu -4,6 -5,1 -3,3 -2,0 -1,8Strukturalne saldo budżetu -4,6 -4,4 -3,4 -2,1 -1,9Zadłużenie brutto 79,9 85,6 88,0 91,8 92,6Pozycja uzupełniająca: Realny PKB (zmiana procentowa) -4,3 1,9 1,5 -0,3 1,0

Źródła: Prognozy gospodarcze Komisji Europejskiej – wiosna 2012 r. i obliczenia EBC.Uwaga: Dane mogą się nie sumować ze względu na zaokrąglenia.


Tabela 11 Aktualizacja programów stabilności krajów strefy euro – 2012 r.

Saldo budżetu (jako procent PKB)

Zadłużenie brutto (jako procent PKB)

Realny PKB (zmiany procentowe)

2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014

BelgiaPrognoza KE – wiosna 2012 -3,8 -3,7 -3,0 -3,3 - 96,0 98,0 100,5 100,8 - 2,3 1,9 0,0 1,2 -Aktualizacja w kwietniu 2012 r. - -3,7 -2,8 -2,2 -1,1 - 98,0 99,4 97,8 95,5 - 1,9 0,1 1,3 1,7

NiemcyPrognoza KE – wiosna 2012 -4,3 -1,0 -0,9 -0,7 - 83,0 81,2 82,2 80,7 - 3,7 3,0 0,7 1,7 -Aktualizacja w kwietniu 2012 r. -4,3 -1,0 -1,0 -0,5 0,0 83,0 81,2 82,0 80,0 78,0 - 3,0 0,7 1,6 1,6

EstoniaPrognoza KE – wiosna 2012 0,2 1,0 -2,4 -1,3 - 6,7 6,0 10,4 11,7 - 2,3 7,6 1,6 3,8 -Aktualizacja w kwietniu 2012 r. - 1,0 -2,6 -0,7 0,1 - 6,0 8,8 11,0 10,6 - 7,6 1,7 3,0 3,4

Irlandia Prognoza KE – wiosna 2012 -31,2 -13,1 -8,3 -7,5 - 92,5 108,2 116,1 120,2 - -0,4 0,7 0,5 1,9 -Aktualizacja w kwietniu 2012 r. - -13,1 -8,3 -7,5 -4,8 - 108,2 117,5 120,3 119,5 - 0,7 0,7 2,2 3,0

GrecjaPrognoza KE – wiosna 2012 -10,3 -9,1 -7,3 -8,4 - 145,0 165,3 160,6 168,0 - -3,5 -6,9 -4,7 0,0 -Cele programu -10,3 -9,1 -7,3 -4,7 -2,2 165,3 160,5 160,3 164,2 161,1 - - - - -

HiszpaniaPrognoza KE – wiosna 2012 -9,3 -8,5 -6,4 -6,3 - 61,2 68,5 80,9 87,0 - -0,1 0,7 -1,8 -0,3 -Aktualizacja w kwietniu 2012 r. - -8,5 -5,3 -3,0 -2,2 - 68,5 79,8 82,3 81,5 - 0,7 -1,7 0,2 1,4

FrancjaPrognoza KE – wiosna 2012 -7,1 -5,2 -4,5 -4,2 - 82,3 85,8 90,5 92,5 - 1,5 1,7 0,5 1,3 -Aktualizacja w kwietniu 2012 r. -7,1 -5,2 -4,4 -3,0 -2,0 - 85,8 89,0 89,2 88,4 1,5 1,7 0,7 1,8 2,0

WłochyPrognoza KE – wiosna 2012 -4,6 -3,9 -2,0 -1,1 - 118,6 120,1 123,5 121,8 - 1,8 0,4 -1,4 0,4 -Aktualizacja w kwietniu 2012 r. -4,6 -3,9 -1,7 -0,5 -0,1 118,6 120,1 123,4 121,5 118,2 - 0,4 -1,2 0,5 1,0

CyprPrognoza KE – wiosna 2012 -5,3 -6,3 -3,4 -2,5 - 61,5 71,6 76,5 78,1 - 1,1 0,5 -0,8 0,3 -Aktualizacja w kwietniu 2012 r. -5,3 -6,3 -2,6 -0,6 0,0 61,5 71,6 72,1 70,2 67,8 - 0,5 -0,5 0,5 1,0

LuksemburgPrognoza KE – wiosna 2012 -0,9 -0,6 -1,8 -2,2 - 19,1 18,2 20,3 21,6 - 2,7 1,6 1,1 2,1 -Aktualizacja w kwietniu 2012 r. - -0,6 -1,5 -1,2 -0,9 - 18,2 20,9 23,6 24,4 - 1,6 1,0 2,1 3,3

MaltaPrognoza KE – wiosna 2012 -3,7 -2,7 -2,6 -2,9 - 69,4 72,0 74,8 75,2 - 2,3 2,1 1,2 1,9 -Aktualizacja w kwietniu 2012 r. - -2,7 -2,2 -1,7 -1,1 - 72,0 70,3 68,7 67,4 - - - - -

HolandiaPrognoza KE – wiosna 2012 -5,1 -4,7 -4,4 -4,6 - 62,9 65,2 70,1 73,0 - 1,7 1,2 -0,9 0,7 -Aktualizacja w kwietniu 2012 r. - -4,7 -4,2 -3,0 - - 65,2 70,2 73,0 75,0 - 1,2 -0,8 1,3 1,5

AustriaPrognoza KE – wiosna 2012 -4,5 -2,6 -3,0 -1,9 - 71,9 72,2 74,2 74,3 - 2,3 3,1 0,8 1,7 -Aktualizacja w kwietniu 2012 r. -4,5 -2,6 -3,0 -2,1 -1,5 71,9 72,2 74,7 75,3 74,6 - 3,1 0,4 1,4 2,0

PortugaliaPrognoza KE – wiosna 2012 -9,8 -4,2 -4,7 -3,1 - 93,3 107,8 113,9 117,1 - 1,4 -1,6 -3,3 0,3 -Aktualizacja w kwietniu 2012 r. - -4,2 -4,5 -3,0 -1,8 - 107,8 113,1 115,7 113,4 - -1,6 -3,0 0,6 2,0

SłoweniaPrognoza KE – wiosna 2012 -6,0 -6,4 -4,3 -3,8 - 38,8 47,6 54,7 58,1 - 1,4 -0,2 -1,4 0,7 -Aktualizacja w kwietniu 2012 r. - -6,4 -3,5 -2,5 -1,5 - 47,6 51,9 53,1 52,6 - -0,2 -0,9 1,2 2,2

SłowacjaPrognoza KE – wiosna 2012 -7,7 -4,8 -4,7 -4,9 - 41,1 43,3 49,7 53,5 - 4,2 3,3 1,8 2,9 -Aktualizacja w kwietniu 2012 r. - -4,8 -4,6 -2,9 -2,3 - 43,3 50,2 52,0 53,0 - 3,3 1,1 2,7 3,6

FinlandiaPrognoza KE – wiosna 2012 -2,5 -0,5 -0,7 -0,4 - 48,4 48,6 50,5 51,7 - 3,7 2,9 0,8 1,6 -Aktualizacja w kwietniu 2012 r. -2,5 -0,5 -1,1 -0,5 -0,1 48,4 48,6 50,7 51,8 51,9 - 2,9 0,8 1,5 2,1

103EBC



Sytuacja fiskalna

O ile zaktualizowane programy stabilizacyjne przewidują, że wszystkie państwa, w przypadku których terminy na dostosowanie w ramach procedury nadmiernego deficytu budżetowego (EDP) upływają w roku 2012 lub 2013, ograniczą nadmierne deficyty w uzgodnionym terminie, o tyle prognoza Komisji dla wielu państw różni się od tej oceny, częściowo ze względu na obecny brak wystarczająco precyzyjnie określonych działań. Komisja uważa, że spośród państw o terminach korekty w ramach procedury EDP przypadających na 2012 r., Belgia i Włochy znajdują się na wła-ściwej drodze do skorygowania nadmiernych deficytów zgodnie ze zobowiązaniami nałożonymi na nie w ramach procedury, a w stosunku do Cypru oczekuje określenia dodatkowych działań w celu domknięcia luki konsolidacyjnej. W grupie państw o terminie przypadającym na 2013 r. prognoza Komisji wskazuje na luki konsolidacyjne w Hiszpanii, Francji, Holandii, na Słowacji i w Słowenii oraz – w mniejszym stopniu – w Portugalii. Niemcy i Austria już zrealizowały wytyczony cel, osią-gając w 2011 r. deficyt poniżej wartości referencyjnej 3% PKB.

Poniżej przedstawiono krótki przegląd obecnej sytuacji budżetowej i zaktualizowanych celów fi-skalnych w największych państwach strefy euro i w państwach objętych programami UE i MFW.

W Niemczech wskaźnik deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB spadł znacząco z 4,3% PKB w 2010 r. do 1,0% w 2011 r., tj. o około 1,5 pkt proc. poniżej poziomu prze-widzianego w aktualizacji ubiegłorocznego programu stabilizacyjnego. Osiągnięcie wyniku lepsze-go od zakładanego wynika przede wszystkim z korzystnej sytuacji makroekonomicznej, wyższych niż oczekiwano wpływów podatkowych oraz niższych wydatków, związanych częściowo z wyga-szaniem znacznego wsparcia dla sektora finansowego. W aktualizacji programu stabilizacyjnego z kwietnia 2012 r. rząd Niemiec zacieśnił nieznacznie deficyt docelowy na lata 2012–2015 o 0,5% PKB w każdym roku tego okresu. Według obecnej prognozy deficyt (po zaokrągleniu do 0,5 pkt proc.) pozostanie na poziomie ok. 1% PKB w 2012 r. i spadnie do 0,5% PKB w 2013 r. Rząd prze-widuje, że w latach 2014–2015 budżet będzie w znacznej mierze zrównoważony.

We Francji deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2011 r. zmniejszył się o pra-wie 2 pkt proc. do poziomu 5,2% PKB, co jest wartością nieznacznie niższą od celu zakładanego przez rząd, wynoszącego 5,7% PKB. Lepszy wynik to przede wszystkim rezultat wyższych od za-kładanych przychodów oraz skuteczniejszego reżimu wydatkowego, w tym niższych transferów i dotacji oraz wygaszania tymczasowego programu wsparcia dla zatrudnienia. W kwietniu 2012 r. ustępujący rząd przedłożył zaktualizowany program stabilizacyjny określający docelowy wskaźnik deficytu do PKB w wysokości 3% PKB w 2013 r. – zgodnie z wymogami przewidzianymi w ra-mach EDP na potrzeby korekty nadmiernego deficytu. Zrównoważony budżet przewiduje się także

Tabela 11 Aktualizacja programów stabilności krajów strefy euro – 2012 r.

Saldo budżetu (jako procent PKB)

Zadłużenie brutto (jako procent PKB)

Realny PKB (zmiany procentowe)

2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014

Strefa euro

Prognoza KE – wiosna 2012 -6,2 -4,1 -3,2 -2,9 - 85,6 88,0 91,8 92,6 - 1,9 1,5 -0,3 1,1 -

Na podstawie aktualizacji z kwietnia 2012 r. - -4,1 -3,0 -1,9 -1,0 - 87,8 91,2 91,0 89,5 - 1,7 -0,1 1,2 1,6

Źródła: Prognoza gospodarcza Komisji Europejskiej – wiosna 2012, uaktualnione w kwietniu 2012 r. programy stabilności, źródła krajowe i obliczenia EBC.Uwaga: Zagregowaną wartość dla strefy euro obliczono jako średnią ważoną wszystkich krajów strefy euro, dla których dostępne są dane. Ponieważ w kwietniu 2012 r. dane dla Grecji zawarte w programach stabilizacyjnych nie były jeszcze dostępne, w zamian podano dane z ostatnich projekcji programów UE/MFW (2012-2014). Zacienione obszary odpowiadają ostatecznym terminom wyznaczonym w ramach procedury nadmiernego deficytu.

(cd.)


na 2016 r. Nowo wybrany rząd potwierdził utrzymanie docelowego deficytu w 2013 r., jednak osią-gnięcie równowagi budżetowej najprawdopodobniejprzesuniesięna2017 r. Aktualizacja programu stabilizacyjnego zostanie przedstawiona przez nowy rząd w lipcu 2012 r.

We Włoszech deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych spadł do 3,9% PKB w 2011 r., z 4,6% w roku 2010. Zaktualizowany program stabilizacyjny na 2012 r. wyznacza docelowy wskaźnik deficytu do PKB na 1,7% w 2012 r. i 0,5% w 2013 r. Powyższe cele są obecnie znacznie bardziej ambitne w porównaniu z deficytami docelowymi ogłoszonymi w ubiegłorocznym progra-mie stabilizacyjnym (różnica 1 pkt proc. w każdym roku). Osiągnięcie zrównoważonego budżetu zaplanowano na rok 2014. Włoski parlament zatwierdził 17 kwietnia 2012 r. ustawę wprowadzającą od 2014 r. regułę zrównoważonego budżetu na poziomie konstytucyjnym.

Najnowsze informacje dotyczące sytuacji w Hiszpanii sugerują, że deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2011 r. osiągnął wartość 8,9% PKB, co jest wartością wyższą niż 8,5% PKB zgłoszone do Eurostatu w marcu 2012 r. i znacznie wyższą od deficytu docelowego, ustalonego w aktualizacji progra-mu stabilizacyjnego (6,0% PKB). Niedawna korekta wynika z dodatkowych wydatków samorządowych odkrytych w wyniku audytu nieuregulowanych należności w ramach mechanizmu finansowego, wpro-wadzonego w celu spłaty zaległości samorządów regionalnych i lokalnych. Zgodnie ze zaktualizowanym programem stabilizacyjnym na 2012 r. deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w bieżącym roku należy zmniejszyć do 5,3% PKB, a następnie do 3,0% PKB w roku przyszłym. Zostanie to osiągnię-te po części dzięki licznym i daleko idącym działaniom mających na celu zwiększenie przychodów, lecz przede wszystkim przez znaczną redukcję wydatków, zwłaszcza w 2012 r. Projekty budżetu państwa oraz ubezpieczeń społecznych na rok 2012 zostały przedstawione parlamentowi na początku kwietnia. W poło-wie kwietnia rząd zatwierdził dwie ustawy torujące drogę do znacznej racjonalizacji wydatków na ochronę zdrowia oraz edukację w budżetach samorządów regionalnych. Hiszpańskie samorządy regionalne wpro-wadziły korekty do budżetów na 2012 r. i w maju przedstawiły „plany równoważenia” na lata 2012–2014. Nowa ustawa o stabilności budżetowej przyjęta w Hiszpanii, zakładająca między innymi znaczne wzmoc-nienie mechanizmów monitorowania i kontrolowania budżetów samorządów regionalnych, weszła w ży-cie z początkiem maja i obowiązuje w pełnym zakresie w bieżącym roku budżetowym.

W Grecji deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych wyniósł 9,1% PKB w 2011 r. – 1,2 pkt proc. powyżej celu określonego w pierwotnym programie korekt gospodarczych UE i MFW. Było to wynikiem silnych czynników hamujących spowodowanych recesją oraz spowolnieniem dynamiki reform. Nowy program UE i MFW, którego wprowadzenie uzgodniono w marcu 2012 r., zakłada obni-żenie deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych do 7,3% PKB w 2012 r. i 4,7% w 2013 r. Obciążenie długiem publicznym znacznie zmniejszono dzięki dobrowolnej zamianie obligacji rządo-wych będących w posiadaniu podmiotów sektora prywatnego, w wyniku której dokonano redukcji ich kwoty nominalnej o 53,5%. Stare obligacje, które zakwalifikowały się do zamiany zostały częściowo zamienione na roczne oraz dwuletnie bony (15%) wyemitowane w ramach Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej a częściowo na nowe, trzydziestoletnie obligacje rządowe o niższym kuponie odsetkowym (31,5%). Skuteczna zamiana obligacji rządowych oraz znacznie większe oficjalne wspar-cie z niską stopą procentową zwiększyły szanse na obsługę zadłużenia. Przy założeniu rygorystycznego wdrażania programu wskaźnik długu do PKB powinien według szacunków spaść poniżej 120% PKB do 2020 r. Niemniej jednak sytuacja fiskalna obciążona jest znacznym ryzykiem, wynikającym z niepew-ności co do czasu nadejścia oraz tempa poprawy koniunktury oraz – co najważniejsze – z niepewności dotyczącej poparcia politycznego dla kontynuowania niezbędnych reform fiskalnych i strukturalnych.

W Portugalii wskaźnik deficytu do PKB spadł o ponad 5 pkt proc. do 4,2% w 2011 r. – wartości niższej od celu przewidzianego w programie stabilizacyjnym, wynoszącego 5,9% – co wynikało

105EBC



Sytuacja fiskalna

przede wszystkim z podjętych działań o charakterze tymczasowym (transfery z tytułu rent i eme-rytur z sektora bankowego w wysokości 3,5% PKB). Oczekuje się, że według zaktualizowanego w 2012 r. programu stabilizacyjnego deficyt osiągnie poziom docelowy przewidziany w programie UE i MFW, wynoszący 4,5% w 2012 r., a poziom 3% zostanie osiągnięty w 2013 r. Znaczny postęp wynikał z wdrożenia daleko idącego i ambitnego planu reformy fiskalnej i strukturalnej. W szcze-gólności zdecydowanie usprawniono system zarządzania finansami publicznymi, zwłaszcza dzięki przyjęciu ustawy gwarantującej niezbędne środki finansowe na pokrycie zobowiązań (aby nie do-puścić do narastania zaległości płatniczych), pełnemu wdrożeniu ustawy o zasadach budżetowych na wszystkich szczeblach administracji rządowej oraz powołaniu niezależnej Rady Budżetowej.

W Irlandii deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2011 r. wyniósł 13,1% PKB. Deficyt zasadniczy, tj. deficyt netto bez uwzględnienia wsparcia finansowego udzielonego sektorowi bankowemu (ok. 3,7% PKB w 2011 r.), oszacowano na 9,4% PKB, co jest wynikiem znacznie niższym od celu przewidzianego w programie UE i MFW, który wynosi 10,6% PKB. Zaktualizowany program stabilizacyjny na 2012 r., uwzględniający projekcje do 2015 r., przewidu-je deficyt na poziomie 8,3% PKB w 2012 r., co stanowi wartość o 0,3 pkt proc. niższą od celu prze-widzianego w programie UE i MFW. W ramach niedawnej oceny programu pomocy finansowej UE i MFW ustalono, że cel programu na 2012 r. jest możliwy do osiągnięcia, a deficyt prognozo-wany na 2013 r. jest tylko zgodny z celem (7,5% PKB). Niezwykle ważne jest zatem, żeby władze dołożyły wszelkich starań w celu osiągnięcia wyznaczonych wartości docelowych. Irlandia czyni postępy we wprowadzaniu reform o charakterze strukturalnym i fiskalnym. Rząd irlandzki opubli-kował w ostatnim czasie projekt ustawy mającej na celu przeniesienie zapisów Traktu o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w Unii Gospodarczej i Walutowej do prawa krajowego, po korzystnym wyniku referendum z 31 maja w sprawie ratyfikacji traktatu.

WYZWANIA STOJĄCE PRZED POLITYKĄ FISKALNĄ Mimo że postęp w konsolidacji fiskalnej w strefie euro jest znaczny, konieczne są dalsze działania w celu przywrócenia równowagi fiskalnej i zaufania rynku. W wielu krajach utrzymuje się wysoka niepewność dotycząca przyszłej sytuacji gospodarczej, fiskalnej i sytuacji w sektorze finansowym i może ona jeszcze wzrosnąć w wyniku narastającego zmęczenia konsolidacją i reformami w coraz większej liczbie państw. Państwa strefy euro muszą zatem dokonać korekty pozostałych zaburzeń równowagi fiskalnej, w trybie pilnym wprowadzić reformy strukturalne i odbudować zaufanie do UGW.

Nie istnieje alternatywne rozwiązanie, które mogłoby z powodzeniem zastąpić rygorystyczne korekty fiskalne zmierzające do odbudowania zaufania do możliwości zrównoważenia budże-tu, zwłaszcza w państwach będących beneficjantami wsparcia finansowego ze strony UE i MFW oraz państwach będących pod presją rynków finansowych. Szczególnie istotne jest to, aby strategie konsolidacji fiskalnej w strefie euro zapewniały terminowe dokonanie korekt nadmiernych deficy-tów, w zgodności z wszystkimi zobowiązaniami wynikającymi z rozszerzonego paktu stabilności i wzrostu. Mając powyższe na uwadze, państwa, w przypadku których stwierdzono luki w konsoli-dacji, muszą niezwłocznie podjąć dodatkowe działania.

Niekorzystne skutki wolniejszego tempa dokonywania korekt fiskalnych nie powinny być lekce-ważone. Złagodzenie działań konsolidacyjnych może zwiększyć niepewność rynku oraz premie za ryzyko, co znajdzie odzwierciedlenie w warunkach kredytowania w sektorze prywatnym oraz wpłynie na perspektywy gospodarcze. Takie podejście znacznie bardziej spowolniłoby wzrost go-spodarczy w krótkim i średnim okresie niż systematyczne i zdecydowane działania na rzecz konso-lidacji fiskalnej.


6 PROJEKCJE MAKROEKONOMICZNE EKSPERTÓW EUROSYSTEMU DLA STREFY EURO

Na podstawie informacji dostępnych na 24 maja 2012 r. eksperci Eurosystemu opracowali pro-jekcje rozwoju sytuacji makroekonomicznej w strefie euro1. Przy założeniu, że kryzys finansowy już bardziej się nie nasili, dynamika realnego PKB powinna w horyzoncie projekcji stopniowo się ożywiać pod wpływem silniejszego popytu zewnętrznego i stopniowego umacniania się popy-tu wewnętrznego. Przewiduje się, że do ożywienia popytu wewnętrznego coraz bardziej będzie się przyczyniać korzystny wpływ bardzo niskich krótkoterminowych stóp procentowych oraz spadek inflacji cen energii i żywności, pozytywnie oddziałujący na dochody realne. Ponadto popytowi wewnętrznemu sprzyjać będą środki na rzecz przywrócenia prawidłowego funkcjonowania syste-mu finansowego. Z drugiej strony przewiduje się, że ożywienie aktywności gospodarczej będzie osłabiane przez trwającą w wielu sektorach restrukturyzację bilansów. Według projekcji średnio-roczna dynamika realnego PKB w 2012 r. wyniesie -0,5–0,3%, zaś w 2013 r. 0,0–2,0%.

Inflacja HICP w strefie euro w 2012 r. wyniesie według przewidywań średnio 2,3–2,5%, w wyniku presji związanej z wysokimi cenami energii, niższego kursu euro i podwyżek podatków pośrednich. Przewiduje się, że wraz ze stopniowym ustępowaniem wpływu wysokich cen surowców inflacja ogólna się obniży i w 2013 r. wyniesie średnio 1,0–2,2%. Inflacja HICP z wyłączeniem żywności i energii powinna w latach 2012 i 2013 pozostać zasadniczo stabilna, gdyż presja na jej spadek wynikająca ze słabego popytu wewnętrznego i niewielkiego wzrostu kosztów pracy powinna zo-stać zneutralizowana przez oczekiwane podwyżki podatków pośrednich i cen administrowanych.

1 Projekcje makroekonomiczne ekspertów Eurosystemu są opracowywane co pół roku przez EBC wspólnie z krajowymi bankami centralnymi strefy euro. Stanowią one wkład do formułowanej przez Radę Prezesów oceny sytuacji gospodarczej oraz zagrożeń dla stabilności cen. Więcej informacji o zastosowanych procedurach i metodach można znaleźć we wskazówkach metodycznych A guide to Eurosystem staff macroeconomic projection exercises, EBC, czerwiec 2001, dostępnych w serwisie internetowym EBC. Aby oddać niepewność, jaką obciążone są projekcje, wszystkie zmienne przedstawiono w postaci przedziałów. Przedziały te określono na podstawie różnic pomiędzy rzeczywistymi wynikami a projekcjami z poprzednich lat. Rozpiętość przedziałów stanowi dwukrotność średniej wartości bezwzględnej tych różnic. Metodę wyznaczania przedziałów, w tym korekt z tytułu zdarzeń nadzwyczajnych, przedstawiono w publikacji New procedure for constructing Eurosystem and ECB staff projection ranges, EBC, grudzień 2009, również dostępnej w serwisie internetowym EBC.

Ramka 10

ZAŁOżENIA TEChNICZNE DOTYCZĄCE STÓP PROCENTOWYCh, KURSÓW WALUTOWYCh, CEN SUROWCÓW I POLITYKI FISKALNEJ

Podstawą założeń technicznych dotyczących stóp procentowych i cen surowców są oczekiwa-nia rynku; datą graniczną był 15 maja 2012 r.1 Założenie co do krótkoterminowych stóp pro-centowych ma charakter czysto techniczny. Stopy te mierzy się 3-miesięczną stopą EURIBOR, a oczekiwania rynku wyprowadza ze stawek kontraktów futures. Z metodologii tej wynika, że średni poziom krótkoterminowych stóp procentowych w 2012 r. wyniesie 0,8%, a w 2013 r. 0,7%. Oczekiwania rynku co do nominalnej rentowności 10-letnich obligacji skarbowych wy-emitowanych w strefie euro wskazują, że w 2012 r. wyniesie ona średnio 4,2%, a w 2013 r. 4,5%. Oczekuje się, że krótkoterminowe stopy kredytów bankowych w okresie objętym projekcjami zasadniczo się nie zmienią, a stopy długoterminowe nieco wzrosną w 2013 r., zgodnie z kształ-towaniem się stóp rynkowych według kontraktów forward i stopniowym przekładaniem się zmian stóp rynkowych na oprocentowanie kredytów. W strefie euro jako całości ogólny wpływ podaży kredytów na aktywność gospodarczą powinien być w 2012 r. ujemny, a w 2013 r. neu-

107


Projekcje makroekonomiczne

ekspertów Eurosystemu

dla strefy euro

EBCBiuletyn Miesięczny

Czerwiec 2012

OTOCZENIE MIĘDZYNARODOWEStopniowemu przyspieszaniu światowej aktywności gospodarczej w horyzoncie projekcji powin-na sprzyjać poprawa warunków finansowych w kontekście akomodacyjnego nastawienia polityki pieniężnej. Dodatkowo w 2012 r. pozytywnym czynnikiem powinna być odbudowa oraz ustępo-wanie zakłóceń w łańcuchach dostaw po klęskach żywiołowych w Japonii i Tajlandii. Oczekuje się, że w średnim okresie tempo wzrostu środowiska zewnętrznego strefy euro będzie spowal-niać znaczna słabość rynku pracy i mieszkaniowego oraz konieczność dalszej naprawy bilansów w sektorze publicznym i prywatnym. Wzrost w gospodarkach wschodzących, choć ostatnio nieco wolniejszy, nadal jest mocny, dzięki czemu ma istotny udział we wzroście globalnym. Przewiduje się, że dynamika realnego PKB na świecie z wyłączeniem strefy euro spadnie z 4,1% w 2011 r. do 3,8% w 2012 r., po czym w 2013 r. odbije do 4,3%. Popyt zewnętrzny strefy euro ma według sza-cunków wzrosnąć w 2012 r. o 4,0%, zaś w 2013 r. o 6,4%.

PROJEKCJE WZROSTU REALNEGO PKBW pierwszym kwartale 2012 r. realny PKB strefy euro stanął w miejscu, po spadku o 0,3% w czwartym kwartale 2011 r. Przewiduje się, że w drugim kwartale br. dynamika realnego PKB się osłabi. Obserwowana ostatnio kruchość aktywności gospodarczej wynika przede wszystkim ze słabości popytu wewnętrznego, która jest konsekwencją łącznego niekorzystnego wpływu kry-zysu zadłużeniowego w strefie euro na zaufanie konsumentów i przedsiębiorców, wysokich cen ropy naftowej, trudnych warunków kredytowych oraz zacieśniania polityki fiskalnej w niektórych krajach strefy euro.

Na przyszłość – przy założeniu, że kryzys finansowy już bardziej się nie nasili – przewiduje się ożywienie wzrostu realnego PKB w horyzoncie projekcji. Wiąże się to z przyspieszeniem dyna-miki handlu światowego, a zatem i popytu zewnętrznego, oraz ze stopniowym umacnianiem się popytu wewnętrznego. Z kolei na popyt wewnętrzny korzystny wpływ będą mieć bardzo niskie

tralny. W kwestii cen surowców, na podstawie tendencji obserwowanej na rynkach kontraktów futures w okresie dwóch tygodni przed datą graniczną, przyjęto założenie, że cena ropy Brent wyniesie w 2012 r. średnio 114,6 USD/b, zaś w 2013 r. 107,9 USD/b. Założono także, że ceny surowców nieenergetycznych w dolarach amerykańskich w 2012 r. spadną o 8,0%, a w 2013 r. wzrosną o 1,6%.

Zakłada się, że dwustronne kursy walutowe w horyzoncie projekcji utrzymają się na niezmie-nionym poziomie równym średniej wartości z dwóch tygodni przed datą graniczną. Oznacza to kurs USD do EUR równy 1,30 w 2012 i 2013 r. Efektywny kurs euro według założeń ma ulec deprecjacji średnio o 4,4% w 2012 r. i o 0,3% w 2013 r.

Założenia dotyczące polityki fiskalnej opierają się na planach budżetowych poszczególnych kra-jów strefy euro według stanu na 24 maja 2012 r. Uwzględniają one wszystkie działania w zakre-sie polityki, które zostały już zatwierdzone przez parlamenty krajowe lub też zostały szczegó-łowo sprecyzowane przez rządy, a ich przyjęcie w procesie legislacyjnym jest prawdopodobne.

1 Założenia dotyczące cen ropy naftowej i żywności opierają się na cenach kontraktów futures do końca okresu objętego projekcja-mi. W odniesieniu do innych nieenergetycznych surowców mineralnych zakłada się, że do drugiego kwartału 2013 r. ich ceny będą kształtować się zgodnie z kontraktami futures, a następnie – zgodnie z rozwojem aktywności gospodarczej na świecie.


krótkoterminowe stopy procentowe oraz pozytywne oddziaływanie spadku inflacji cen energii i żywności na realne dochody rozporządzalne gospodarstw domowych. Ponadto popytowi we-wnętrznemu sprzyjać będą środki na rzecz przywrócenia prawidłowego funkcjonowania systemu finansowego. W sumie ożywienie będzie prawdopodobnie stosunkowo słabe w perspektywie hi-storycznej ze względu na konieczność restrukturyzacji bilansów w sektorach publicznym i pry-watnym w kilku krajach strefy euro. Według projekcji dynamika realnego PKB w strefie euro w ujęciu rocznym wyniesie w 2012 r. -0,5–0,3%, zaś w 2013 r. 0,0–2,0%.

Na poziomie bardziej szczegółowym dynamika eksportu poza strefę euro ma w horyzoncie pro-jekcji nabrać tempa, głównie dzięki umacnianiu się popytu zewnętrznego i skutkom wcześniejszej poprawy konkurencyjności cen eksportu. Przewiduje się, że udziały strefy euro w rynkach eks-portowych, ostatnio znów rosnące, w horyzoncie projekcji będą się stabilizować.

Dynamika prywatnych inwestycji niemieszkaniowych w strefie euro powinna w najbliższym okresie jeszcze spaść, a następnie w horyzoncie projekcji odbić, do czego przyczyni się umac-nianie popytu, niskie stopy procentowe i rosnące marże zysku. Według przewidywań inwestycje mieszkaniowe mają w horyzoncie projekcji poprawić się jedynie minimalnie. Ich poprawę nadal osłabiają dostosowania na rynkach mieszkaniowych w niektórych krajach. Jednak wpływ tych niekorzystnych czynników jest częściowo neutralizowany przez większą względną atrakcyjność inwestycji mieszkaniowych (w porównaniu z innymi formami inwestycji) w części pozostałych krajów, gdzie na korzyść tych inwestycji powinno także działać niskie oprocentowanie kredytów hipotecznych. Inwestycje publiczne w całym horyzoncie projekcji mają maleć, zgodnie z założe-niami programów konsolidacji fiskalnej w kilku krajach strefy euro.

Spożycie prywatne według projekcji pozostanie słabe przez cały 2012 r., gdyż bardzo duży spa-dek realnych dochodów rozporządzalnych jest jedynie częściowo równoważony przez obniżenie się stopy oszczędności, co jest przejawem międzyokresowego wyrównywania poziomu spożycia. Bardzo duży spadek tych dochodów wynika z obniżenia się zatrudnienia i przeciętnego wynagro-dzenia realnego, środków konsolidacji fiskalnej i niskiego poziomu dochodów innych niż dochody z pracy. W 2013 r. spożycie prywatne ma umiarkowanie wzrosnąć, głównie w związku z odbiciem realnych dochodów rozporządzalnych w miarę stopniowego ustępowania niekorzystnego wpływu wyżej wymienionych czynników, lecz także dzięki słabnięciu presji wynikającej z cen surowców. Spożycie publiczne w ujęciu realnym ma w latach 2012 i 2013 pozostać generalnie stabilne.

Przewiduje się, że wzrost importu spoza strefy euro będzie w okresie objętym projekcjami nabie-rać tempa, choć nadal ograniczać go będzie słaby popyt wewnętrzny. W związku z silniejszym wzrostem eksportu oczekuje się, że saldo wymiany handlowej w całym horyzoncie projekcji bę-dzie miało znaczny dodatni udział w dynamice realnego PKB.

Szacuje się, że trwający kryzys osłabił wzrost potencjalny, przy czym dokładna skala jego wpły-wu nadal jest wysoce niepewna. Prawdopodobnie dynamikę produktu potencjalnego nadal będzie spowalniać utrzymujący się niski poziom zatrudnienia i inwestycji. W związku ze słabymi per-spektywami wzrostu gospodarczego przewiduje się, że ujemna luka PKB w 2012 r. powiększy się, zaś w 2013 r. nieco zmniejszy.

PROJEKCJE CEN I KOSZTÓWWedług przewidywań inflacja HICP w 2012 r. wyniesie średnio 2,3–2,5%. Jej stosunkowo wyso-ki poziom wynika ze wzrostów cen ropy naftowej, słabego kursu euro i podwyżek podatków po-średnich. Oczekuje się, że w 2013 r. inflacja znacznie się obniży, do średnio 1,0–2,2%. Spadek

109


Projekcje makroekonomiczne

ekspertów Eurosystemu

dla strefy euro

EBCBiuletyn Miesięczny

Czerwiec 2012

ten będzie wynikał przede wszystkim ze spodziewanych zmian cen energii. W związku z zało-żeniem, że w horyzoncie projekcji ceny ropy naftowej będą stopniowo malały, a skutki ich wzro-stów z poprzednich okresów będą zanikać, oczekuje się, że udział cen energii w inflacji ogólnej w 2013 r. spadnie. Również udział cen żywności ma się obniżyć, choć w znacznie mniejszym stopniu. Według projekcji inflacja HICP z wyłączeniem żywności i energii w latach 2012 i 2013 pozostanie zasadniczo stabilna, gdyż oczekiwane podwyżki podatków pośrednich i cen admini-strowanych będą powodować presję na jej wzrost, która zrównoważy presję na spadek związaną ze słabym popytem wewnętrznym i umiarkowanym wzrostem kosztów pracy.

Na poziomie bardziej szczegółowym zewnętrzna presja cenowa nasiliła się na przełomie roku w związku ze wzrostem cen ropy naftowej i osłabieniem się kursu euro. Jednak z założeń technicz-nych dotyczących kursów walutowych i cen surowców wynika, że w okresie objętym projekcjami presja ta powinna się obniżyć. Ponadto na roczną stopę wzrostu deflatora importu będzie oddzia-ływać bardzo silny ujemny efekt bazy, gdy z porównań rocznych wypadną wzrosty z poprzed-niego roku. W związku z tym oczekuje się, że w horyzoncie projekcji stopa ta gwałtownie spad-nie. Jeśli chodzi o wewnętrzną presję cenową, roczna stopa wzrostu przeciętnego wynagrodzenia według projekcji ma się obniżyć – w 2012 r. nieznacznie, zaś 2013 r. nieco bardziej – w związku z pogarszaniem się sytuacji na rynku pracy. Z powodu wysokiej średniej stopy inflacji w 2012 r. przeciętne wynagrodzenie realne powinno spaść, a następnie w 2013 r. odbić w związku z prze-widywanym obniżeniem się stopy inflacji, przy czym przez cały okres objęty projekcjami ma ros-nąć wolniej niż wydajność. Roczna stopa wzrostu jednostkowych kosztów pracy w 2012 r. powin-na odbić, w związku z cyklicznym osłabieniem dynamiki wydajności. Następnie w 2013 r. stopa ta ma się obniżyć, w miarę jak poprawiać się będzie wydajność, a presja płacowa pozostanie ogra-niczona. Według projekcji marże zysku w 2012 r. spadną, amortyzując gwałtowny wzrost jed-nostkowych kosztów pracy, przy niewielkim popycie zagregowanym. Na 2013 r. przewiduje się, że przy słabszym wzroście jednostkowych kosztów pracy nastąpi odbicie marż zysku w związku z umocnieniem się wzrostu wydajności i ożywieniem popytu. W związku z konsolidacją fiskalną w wielu krajach strefy euro podwyżki cen administrowanych i podatków pośrednich mają mieć ponadprzeciętny udział w inflacji HICP zarówno w 2012, jak i 2013 r.

PORÓWNANIE Z PROJEKCJAMI Z MARCA 2012 R.W porównaniu z projekcjami makroekonomicznymi ekspertów EBC opublikowanymi w Biuletynie Miesięcznym z marca 2012 r. przedział dynamiki realnego PKB na 2012 r. nie zmie-nił się, a przedział na 2013 r. został nieco zwężony. Przedziały wartości inflacji HICP na lata 2012 i 2013 zostały zwężone.

Tabela 12 Projekcje makroekonomiczne dla strefy euro

(średnioroczne zmiany w proc.)1

2011 2012 2013

HICP 2,7 2,3–2,5 1,0–2,2

Realny PKB 1,5 -0,5–0,3 0,0–2,0

Spożycie prywatne 0,2 -0,7– -0,1 -0,4–1,4

Spożycie publiczne -0,3 -0,7–0,3 -0,7–0,7

Nakłady brutto na środki trwałe 1,6 -3,2–-1,0 -0,8–3,8

Eksport (towary i usługi) 6,3 1,2–5,0 1,1–8,9

Import (towary i usługi) 4,1 -0,7–2,9 0,9–7,91 Projekcje realnego PKB i jego składowych zostały obliczone na podstawie danych skorygowanych o liczbę dni roboczych. Projekcje importu i eksportu uwzględniają wymianę handlową pomiędzy krajami strefy euro.


Tabela 13 Porównanie z projekcjami z marca 2012 r.

(średnioroczne zmiany w procentach)

2012 2013

Realny PKB – marzec 2012 -0,5–0,3 0,0–2,2

Realny PKB – czerwiec 2012 -0,5–0,3 0,0–2,0

HICP – marzec 2012 2,1–2,7 0,9–2,3

HICP – czerwiec 2012 2,3–2,5 1,0–2,2

Ramka 11

PROGNOZY INNYCh INSTYTUCJI

Wiele instytucji – zarówno organizacji międzynarodowych, jak i podmiotów sektora prywatne-go – opracowuje prognozy dla strefy euro. Jednakże prognozy te nie są w pełni porównywalne ani miedzy sobą, ani z projekcjami makroekonomicznymi ekspertów Eurosystemu, ponieważ są finalizowane w różnych terminach. Ponadto stosuje się w nich różne (częściowo niesprecyzo-wane) metody określania założeń dotyczących zmiennych fiskalnych, finansowych i zewnętrz-nych, w tym cen ropy naftowej i innych surowców. W poszczególnych prognozach stosuje się także różne metody korygowania danych o liczbę dni roboczych (zob. tabela poniżej).

Dostępne aktualnie prognozy innych instytucji przewidują spadek realnego PKB strefy euro w 2012 r. o 0,1–0,4%; wartości te mieszczą się w przedziałach podanych w projekcjach eksper-tów Eurosystemu. Na 2013 r. przewiduje się wzrost realnego PKB o 0,8–1,0%; również te war-tości mieszczą się w przedziałach ekspertów Eurosystemu.

W kwestii inflacji prognozy innych instytucji przewidują, że średnioroczna inflacja HICP w 2012 r. wyniesie 2,0–2,4%, a zatem wartości te mieszczą się w przedziałach podanych w pro-jekcjach ekspertów Eurosystemu lub znajdują się nieco poniżej. W 2013 r. inflacja HICP ma wynieść średnio 1,6–1,9%, czyli mieści się w przedziale ekspertów Eurosystemu.

Zestawienie prognoz wzrostu realnego PKB i inf lacj i hICP dla strefy euro

(średnioroczne zmiany w procentach)

Data publikacjiWzrost PKB Inflacja HICP

2012 2013 2012 2013

MFW kwiecień 2012 -0,3 0,9 2,0 1,6

Survey of Professional Forecasters maj 2012 -0,2 1,0 2,3 1,8

Consensus Economics Forecasts maj 2012 -0,4 0,8 2,4 1,8

OECD maj 2012 -0,1 0,9 2,4 1,9

Komisja Europejska maj 2012 -0,3 1,0 2,4 1,8

Projekcje ekspertów Eurosystemu czerwiec 2012 -0,5–0,3 0,0–2,0 2,3–2,5 1,0–2,2

Źródła: European Commission Economic Forecasts, wiosna 2012; IMF World Economic Outlook, kwiecień 2012; OECD Economic Outlook, maj 2012; Consensus Economics Forecasts; Survey of Professional Forecasters, EBC. Uwaga: Projekcje makroekonomiczne ekspertów Eurosystemu oraz prognozy OECD podają roczne stopy wzrostu skorygowane o liczbę dni roboczych w roku, natomiast Komisja Europejska i MFW nie korygują rocznych stóp wzrostu o ten czynnik. W pozosta-łych prognozach nie podano, czy zawarte w nich dane uwzględniają liczbę dni roboczych w roku.

EBC Biuletyn Miesięczny

Czerwiec 2012 1S

STATYSTYKA STREFY EURO


Czerwiec 2012 3S

SPIS TREŚCI1

PRZEGLĄD STREFY EURO Zestawienie wskaźników ekonomicznych strefy euro S5

1 STATYSTYKA POLITYKI PIENIĘżNEJ 1.1. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Eurosystemu S6 1.2. Podstawowe stopy procentowe EBC S7 1.3. Operacje polityki pieniężnej Eurosystemu przydzielone w ramach procedury przetargowej S8 1.4. Statystyka rezerwy obowiązkowej i płynności S9

2 PIENIĄDZ, BANKOWOŚć I FUNDUSZE INWESTYCYJNE 2.1. Bilans zagregowany monetarnych instytucji finansowych (MIF) strefy euro S10 2.2. Bilans skonsolidowany MIF strefy euro S11 2.3. Statystyka monetarna S12 2.4. Kredyty i pożyczki MIF – struktura S14 2.5. Depozyty w MIF – struktura S17 2.6. Papiery wartościowe w posiadaniu MIF – struktura S20 2.7. Struktura walutowa wybranych pozycji bilansowych MIF S21 2.8. Zagregowany bilans funduszy inwestycyjnych strefy euro S22 2.9. Papiery wartościowe w posiadaniu funduszy inwestycyjnych, w podziale według ich emitentów S23 2.10. Zagregowany bilans podmiotów sekurytyzacyjnych strefy euro S24 2.11. Zagregowany bilans instytucji ubezpieczeniowych i funduszy emerytalnych strefy euro S25

3 RAChUNKI STREFY EURO 3.1. Zintegrowane rachunki gospodarcze i finansowe według sektora instytucjonalnego S26 3.2. Rachunki niefinansowe strefy euro S30 3.3. Gospodarstwa domowe S32 3.4. Przedsiębiorstwa S33 3.5. Towarzystwa ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne S34

4 RYNKI FINANSOWE 4.1. Papiery wartościowe inne niż akcje w podziale według terminu pierwotnego, siedziby emitenta

i waluty emisji S35 4.2. Papiery wartościowe inne niż akcje wyemitowane przez rezydentów strefy euro w podziale według sektora emitenta i rodzaju instrumentu S36 4.3. Roczne stopy wzrostu papierów wartościowych innych niż akcje wyemitowane

przez rezydentów strefy euro S38 4.4. Akcje dopuszczone do obrotu wyemitowane przez rezydentów strefy euro S40 4.5. Oprocentowanie denominowanych w euro depozytów MIF od rezydentów strefy euro

i kredytów MIF dla rezydentów strefy euro S42 4.6. Stopy procentowe rynku pieniężnego S44 4.7. Krzywe dochodowości w strefie euro S45 4.8. Wskaźniki giełdowe S46

1 W celu uzyskania dalszych informacji prosimy o kontakt pod adresem: [email protected]. Dla dłuższych okresów i w celu uzyskania bardziej szczegółowych danych zob. ECB Statistical Data Warehouse (Hurtownia Danych Statystycznych EBC) w części „Statistics” (Statystyka) na stronie internetowej EBC (http:\\sdw.ecb.europa.eu).

4EBC Biuletyn MiesięcznyCzerwiec 2012S

5 CENY, PRODUKCJA, POPYT I RYNKI PRACY 5.1. HICP, inne ceny i koszty S47 5.2. Produkcja i popyt S50 5.3. Rynki pracy S54

6 FINANSE PUBLICZNE 6.1. Przychody, wydatki i deficyt/nadwyżka S56 6.2. Dług S57 6.3. Zmiana stanu długu S58 6.4. Kwartalne dochody, wydatki i deficyt/nadwyżka S59 6.5. Dług kwartalny i zmiana stanu długu S60

7 TRANSAKCJE I POZYCJE ZAGRANICZNE 7.1. Zbiorczy bilans płatniczy S61 7.2. Rachunek obrotów bieżących i rachunek kapitałowy S62 7.3. Rachunek finansowy S64 7.4. Bilans płatniczy w ujęciu monetarnym S70 7.5. Obroty towarowe S71

8 KURSY WALUTOWE 8.1. Efektywne kursy walutowe S73 8.2. Kursy walutowe S74

9 SYTUACJA POZA STREFĄ EURO 9.1. Zmiany gospodarcze i finansowe w pozostałych państwach członkowskich S75 9.2. Systuacja gospodarcza i finansowe w Stanach Zjednoczonych i Japonii S76

SPIS WYKRESÓW S77

UWAGI TEChNICZNE S79

UWAGI OGÓLNE S85

Oznaczenia stosowane w tabelach„-“ brak danych/nie dotyczy„.“ dane nie są jeszcze dostępne„miliard“ 109

„...“ zero lub wartość znikoma

(p) dane wstępnes.s. skorygowane sezonowon.s. nieskorygowane sezonowo


Czerwiec 2012 5S

PRZEGLĄD STREFY EUROZestawienie wskaźników ekonomicznych strefy euro (zmiany procentowe w ujęciu rocznym, o ile nie zaznaczono inaczej)

Źródła: EBC, Komisja Europejska (Eurostat oraz Dyrekcja Generalna ds. Gospodarczych i Finansowych) i Thomson Reuters. Uwaga: Dalsza część tej sekcji zawiera bardziej szczegółowe dane.1 Dane odnoszą się do zmieniającego się składu strefy euro. Więcej informacji na ten temat zob. Uwagi ogólne.2 Procentowe zmiany w przypadku danych miesięcznych (w stosunku rocznym) dotyczą końca miesiąca, podczas gdy zmiany w przypadku danych kwartalnych i rocznych są

obliczone jako średnia dla danego okresu. Celem uzyskania danych szczegółowych zob. Uwagi techniczne. 3 M3 i jego składniki nie obejmują jednostek uczestnictwa w funduszach rynku pieniężnego i dłużnych papierów wartościowych z terminem pierwotnym do 2 lat w posiadaniu

nierezydentów strefy euro. 4 Na podstawie krzywych dochodowości sklasyfikowanych jako AAA obligacji instytucji rządowych szczebla centralnego strefy euro. Więcej informacji na ten temat można

znaleźć w części 4.7.5 O ile nie zaznaczono inaczej, dane odnoszą się do strefy euro-17.6 Definicja grupy krajów-partnerów handlowych oraz inne informacje zob. Uwagi ogólne.

3. Bilans płatniczy, aktywa rezerwowe i kursy walutowe(w mld EUR, o ile nie zaznaczono inaczej)

Bilans płatniczy (transakcje netto) Aktywa rezerwowe (pozycje na

koniec okresu)

Międzynaro dowa pozycja

inwestycyjna netto

(jako % PKB)

Zadłużenie zagraniczne

brutto (jako % PKB)

Efektywne kursy walutowe euro: EER-206

(wskaźnik, I kw. 1999 = 100)

Kurs walutowy USD/EUR

Rachunki bieżący

i kapitałowy

Inwestycje bezpośrednie i portfelowe

łącznieTowary Nominalne Realne (CPI)

1 2 3 4 5 6 7 8 92010 -0,4 15,1 51,2 591,2 -13,4 120,3 103,6 101,6 1,32572011 7,6 4,6 157,1 667,1 -12,1 120,5 103,4 100,7 1,39202011 II kw. -17,9 -2,4 107,2 580,9 -13,5 118,9 105,2 102,6 1,4391 III kw. 4,4 2,8 15,8 646,6 -13,1 122,5 103,5 100,6 1,4127 IV kw. 39,9 14,3 -59,1 667,1 -12,1 120,5 102,1 99,4 1,34822012 I kw. -6,2 1,9 -87,6 671,3 . . 99,5 96,9 1,31082011 gru. 23,3 8,2 -43,7 667,1 . . 100,8 98,1 1,31792012 sty. -10,0 -9,2 -49,8 702,4 . . 98,9 96,3 1,2905 luty -4,0 2,3 16,0 696,4 . . 99,6 97,2 1,3224 marz. 7,9 8,7 -53,8 671,3 . . 99,8 97,3 1,3201 kwie. . . . 679,7 . . 99,5 97,0 1,3162 maj . . . . . . 98,0 95,6 1,2789

M12 M22 M32, 3 M32, 3

3-miesięczna średnia ruchoma

(scentrowana)

Kredyty i pożyczki MIF 2 dla rezydentów

strefy euro z wyłączeniem

instytucji rządowych i MIF

Dłużne papiery wartościowe

w euro emitowane przez przedsiębiorstwa

i niemonetarne instytucje

finansowe2

3-miesięczna stopa

procentowa, (EURIBOR,

% rocznie średnie za okres)

Kurs transakcji dla 10-letnich

obligacji skarbowych

(% rocznie, na koniec okresu)4

1 2 3 4 5 6 7 82010 8,5 1,8 0,5 - 0,6 4,2 0,81 3,362011 2,0 2,3 2,2 - 2,4 0,9 1,39 2,652011 II kw. 1,7 2,4 2,1 - 2,6 1,3 1,42 3,41 III kw. 1,4 2,3 2,4 - 2,5 0,5 1,56 2,48 IV kw. 1,9 2,1 2,2 - 2,1 -0,4 1,50 2,652012 I kw. 2,3 2,5 2,4 - 0,9 0,4 1,04 2,602011 gru. 1,6 1,8 1,5 1,9 1,1 -0,6 1,43 2,652012 sty. 2,1 2,3 2,3 2,2 1,2 0,2 1,22 2,67 luty 2,6 2,8 2,7 2,7 0,8 0,7 1,05 2,59 marz. 2,8 3,0 3,1 2,7 0,6 1,3 0,86 2,60 kwie. 1,8 2,4 2,5 . 0,3 . 0,74 2,47 maj . . . . . . 0,68 1,89

1. Zmiany na rynku pieniężnym i stopy procentowe1

HICP1 Ceny producentów w przemyśle

Koszty pracy na godzinę

Realny PKB(skor. sez.)

Produkcja przemysłowa

z wyłączeniem budownictwa

Wykorzystanie mocy wytwórczych w prze -

twórstwie przemysłowym (w %)

Zatrudnienie Bezrobocie (% siły roboczej

skor. sez.)

1 2 3 4 5 6 7 82010 1,6 2,9 1,5 2,0 7,3 76,7 -0,5 10,12011 2,7 5,9 2,8 1,5 3,5 80,3 0,1 10,22011 III kw. 2,7 5,9 2,6 1,3 3,9 80,0 0,2 10,2 IV kw. 2,9 5,1 2,8 0,7 -0,2 79,7 -0,2 10,62012 I kw. 2,7 3,7 . -0,1 -1,7 79,8 . 10,92011 gru. 2,7 4,3 - - -1,6 - - 10,72012 sty. 2,7 3,9 - - -1,8 79,8 - 10,8 luty 2,7 3,7 - - -1,5 - - 10,9 marz. 2,7 3,5 - - -1,8 - - 11,0 kwie. 2,6 2,6 - - . 79,7 - 11,0 maj 2,4 . - - . - - .

2. Ceny, produkcja, popyt i rynki pracy5

EBC Biuletyn MiesięcznyCzerwiec 20126S

4 maja 2012 11 maja 2012 18 maja 2012 25 maja 2012

Złoto i należności w złocieNależności od nierezydentów strefy euro denominowane w walutach obcychNależności od rezydentów strefy euro denominowane w walutach obcych Należności od nierezydentów strefy euro denominowane w euro Kredyty w euro dla instytucji kredytowych ze strefy euro Podstawowe operacje refinansujące Dłuższe operacje refinansujące Operacje dostrajające z przyrzeczeniem odkupu Strukturalne operacje z przyrzeczeniem odkupu Kredyt z banku centralnego na koniec dnia Aktywa związane ze zmianą wartości depozytu zabezpieczającegoDenominowane w euro pozostałe zobowiązania instytucji kredytowych strefy euroDenominowane w euro papiery wartościowe rezydentów strefy euro Papiery wartościowe utrzymywane dla celów polityki pieniężnej Pozostałe papiery wartościoweDenominowany w euro dług instytucji rządowych i samorządowychPozostałe aktywa

Aktywa ogółem

STATYSTYKA POLITYKI PIENIĘżNEJ11.1. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Eurosystemu (mln EUR)

2. Pasywa

1. Aktywa

Źródło: EBC.

4 maja 2012 11 maja 2012 18 maja 2012 26 maja 2012

Banknoty w obieguDenominowane w euro zobowiązania wobec instytucji kredytowych strefy euro Rachunki bieżące (obejmujące system rezerwy obowiązkowej) Depozyt w banku centralnym na koniec dnia Lokaty terminowe Operacje dostrajające z przyrzeczeniem odkupu Depozyty związane ze zmianą wartości depozytu zabezpieczającegoDenominowane w euro pozostałe zobowiązania wobec instytucji kredytowych ze strefy euroWyemitowane certyfikaty dłużneDenominowane w euro zobowiązania wobec pozostałych rezydentów strefy euroDenominowane w euro zobowiązania wobec nierezydentów strefy euroDenominowane w walutach obcych zobowiązania wobec rezydentów strefy euroDenominowane w walutach obcych zobowiązania wobec nierezydentów strefy euroZobowiązania wobec MFW z tytułu specjalnych praw ciągnienia (SDR)Pozostałe pasywaRóżnice z aktualizacji wycenyKapitał i rezerwy

Pasywa ogółem

432.705 432.705 432.704 432.704 241.977 242.113 242.223 242.850 51.965 51.525 50.962 48.242 20.108 19.512 18.992 17.485 1.117.090 1.124.082 1.127.017 1.101.736 34.420 39.287 42.988 37.852 1.081.584 1.083.183 1.083.183 1.061.818 0 0 0 0 0 0 0 0 1.086 1.613 845 2.065 0 0 1 1

204.691 208.356 212.494 246.582 607.223 607.585 604.688 605.103 281.749 281.983 280.192 280.555 325.473 325.603 324.496 324.548 30.589 30.589 30.589 30.583 253.970 255.047 255.592 255.026

2.960.317 2.971.515 2.975.261 2.980.310

876.143 875.178 878.293 879.746 1.112.812 1.125.042 1.107.179 1.062.773 96.860 146.815 102.482 90.035 801.489 763.119 789.715 760.102 214.000 213.992 214.000 212.000 0 0 0 0 463 1.116 982 637

2.322 7.557 8.515 3.274 0 0 0 0 119.887 110.610 125.123 153.945 77.540 82.115 84.974 107.201 4.638 4.086 4.451 6.699 10.032 10.091 9.089 7.149 54.716 54.716 54.716 54.716 217.237 217.130 217.938 219.816 399.445 399.445 399.445 399.445 85.545 85.545 85.539 85.548

2.960.317 2.971.515 2.975.261 2.980.310


Czerwiec 2012


Statystyka polityki

pieniężnej

7S

1.2. Podstawowe stopy procentowe EBC (oprocentowanie w ujęciu rocznym; zmiany w pkt proc.)

Z mocą obowiązującą od1 Depozyt w banku centralnym na koniec dnia

Podstawowe operacje refinansujące Kredyt z banku centralnego na koniec dniaPrzetargi o stałej

stopie procentowejPrzetargi o zmiennej

stopie procentowejStała stopa

procentowaMinimalna

oferowana stopaPoziom Zmiana Poziom Poziom Zmiana Poziom Zmiana

1 2 3 4 5 6 7

Źródło: EBC.1 W okresie od 1 stycznia 1999 r. do 9 marca 2004 r. data odnosi się do depozytów w banku centralnym i kredytów z banku centralnego na koniec dnia. Dla podstawowych operacji

ref inansujących zmiany stóp obowiązują od pierwszej operacji dokonanej po wskazanej dacie. Zmiana z 18 września 2001 r. obowiązywała tego samego dnia. O ile nie zostanie to inaczej oznaczone, począwszy od 10 marca 2004 r. data odnosi się zarówno do depozytów w banku centralnym, jak i kredytów z banku centralnego oraz podstawowych operacji ref inansujących (zmiany obowiązują od pierwszej podstawowej operacji ref inansującej zawartej po decyzji Rady Prezesów).

2 22 grudnia 1998 r. EBC ogłosił, że na zasadzie wyjątku od 4 do 21 stycznia 1999 r. pomiędzy stopą procentową kredytu z banku centralnego i depozytu w banku centralnym na koniec dnia będzie stosowany wąski korytarz 50 punktów bazowych, mający ułatwić uczestnikom rynku przejście do nowego schematu monetarnego.

3 8 czerwca 2000 r. EBC ogłosił, że poczynając od operacji, które zostaną rozliczone 28 czerwca 2000 r., podstawowe operacje refinansujące Eurosystemu będą dokonywane w trybie przetargów o zmiennej stopie procentowej. Minimalna oferowana stopa oznacza minimalną stopę procentową, przy której kontrahenci mogą składać swoje oferty.

4 Począwszy od 9 października 2008 r. EBC zmniejszył przedział oprocentowania swoich operacji kredytowo-depozytowych z 200 punktów bazowych do 100 punktów bazowych względem stopy procentowej podstawowych operacji ref inansujących. 21 stycznia 2009 r. przywrócony został przedział oprocentowania operacji kredytowo-depozytowych do 200 punktów bazowych.

5 8 października 2008 r. EBC ogłosił, że począwszy od operacji rozliczanej w dniu 15 października 2008 r., cotygodniowe podstawowe operacje refinansujące będą prowadzone w formie przetargu kwotowego (dosł. o stałej stopie procentowej – ang. fixed rate tender) z pełnym przydziałem po stopie podstawowej operacji ref inansującej. Decyzją tą uchylono poprzednią decyzję (podjętą tego samego dnia) o obniżeniu o 50 punktów bazowych minimalnej oferowanej stopy dla podstawowych operacji ref inansujących przeprowadzanych w formie przetargu o zmiennej stopie procentowej.

1999 1 sty. 2,00 - 3,00 - - 4,50 - 4 2 2,75 0,75 3,00 - ... 3,25 -1,25 22 2,00 -0,75 3,00 - ... 4,50 1,25 9 kwie. 1,50 -0,50 2,50 - -0,50 3,50 -1,00 5 list. 2,00 0,50 3,00 - 0,50 4,00 0,502000 4 luty 2,25 0,25 3,25 - 0,25 4,25 0,25 17 marz. 2,50 0,25 3,50 - 0,25 4,50 0,25 28 kwie. 2,75 0,25 3,75 - 0,25 4,75 0,25 9 czer. 3,25 0,50 4,25 - 0,50 5,25 0,50 28 3 3,25 ... - 4,25 ... 5,25 ... 1 wrze. 3,50 0,25 - 4,50 0,25 5,50 0,25 6 paź. 3,75 0,25 - 4,75 0,25 5,75 0,252001 11 maj 3,50 -0,25 - 4,50 -0,25 5,50 -0,25 31 sier. 3,25 -0,25 - 4,25 -0,25 5,25 -0,25 18 wrze. 2,75 -0,50 - 3,75 -0,50 4,75 -0,50 9 list. 2,25 -0,50 - 3,25 -0,50 4,25 -0,502002 6 gru. 1,75 -0,50 - 2,75 -0,50 3,75 -0,502003 7 marz. 1,50 -0,25 - 2,50 -0,25 3,50 -0,25 6 czer. 1,00 -0,50 - 2,00 -0,50 3,00 -0,502005 6 gru. 1,25 0,25 - 2,25 0,25 3,25 0,252006 8 marz. 1,50 0,25 - 2,50 0,25 3,50 0,25 15 czer. 1,75 0,25 - 2,75 0,25 3,75 0,25 9 sier. 2,00 0,25 - 3,00 0,25 4,00 0,25 11 paź. 2,25 0,25 - 3,25 0,25 4,25 0,25 13 gru. 2,50 0,25 - 3,50 0,25 4,50 0,252007 14 marz. 2,75 0,25 - 3,75 0,25 4,75 0,25 13 czer. 3,00 0,25 - 4,00 0,25 5,00 0,252008 9 lip. 3,25 0,25 - 4,25 0,25 5,25 0,25 8 paź. 2,75 -0,50 - - - 4,75 -0,50 9 4 3,25 0,50 - - - 4,25 -0,50 15 5 3,25 ... 3,75 - -0,50 4,25 ... 12 list. 2,75 -0,50 3,25 - -0,50 3,75 -0,50 10 gru. 2,00 -0,75 2,50 - -0,75 3,00 -0,752009 21 sty. 1,00 -1,00 2,00 - -0,50 3,00 ... 11 marz. 0,50 -0,50 1,50 - -0,50 2,50 -0,50 8 kwie. 0,25 -0,25 1,25 - -0,25 2,25 -0,25 13 maj 0,25 ... 1,00 - -0,25 1,75 -0,502011 13 kwie. 0,50 0,25 1,25 - 0,25 2,00 0,25 13 lip. 0,75 0,25 1,50 - 0,25 2,25 0,25 9 list. 0,50 -0,25 1,25 - -0,25 2,00 -0,25 14 gru. 0,25 -0,25 1,00 - -0,25 1,75 -0,25


Źródło: EBC.1 Podane kwoty mogą się nieco różnić od kwot z części 1.1, z uwagi na dokonany już przydział środków w ramach operacji, które nie zostały jeszcze rozliczone.2 Od kwietnia 2002 r. przeprowadzane są operacje z jednotygodniowym terminem zapadalności (tj. operacje przeprowadzane w ramach standardowej procedury przetargowej równolegle

z podstawową operacją refinansującą), które są klasyfikowane jako podstawowe operacje refinansujące. 3 8 czerwca 2000 r. EBC ogłosił, że poczynając od operacji, które zostaną rozliczone 28 czerwca 2000 r., podstawowe operacje refinansujące Eurosystemu będą przeprowadzone w ramach

procedury przetargu procentowego. Minimalna oferowana stopa odnosi się do minimalnej stopy procentowej, przy której kontrahenci mogą składać swoje oferty. 8 października 2008 r. EBC ogłosił, że począwszy od operacji, która ma być rozliczona 15 października, cotygodniowe operacje refinansujące będą przeprowadzane w formie przetargu kwotowego z pełną kwotą przydziału przy stopie procentowej oferowanej dla podstawowych operacji refinansujących. 4 marca 2010 r. EBC zdecydował o powrocie do procedury przetargu procentowego w przypadku regularnych, 3-miesięcznych dłuższych operacji refinansujących, począwszy od operacji, w której przydział środków ma nastąpić 28 kwietnia 2010 r., a rozliczenie 29 kwietnia 2010 r.

4 W przypadku operacji zasilających w płynność (absorbujących płynność) stopa krańcowa odnosi się do najniższej (najwyższej) stopy procentowej, przy której oferty zostały przyjęte.5 W tych operacjach refinansujących stopa, według której rozliczane były wszystkie przetargi, była indeksowana do średniej minimalnej oferowanej stopy podstawowych operacji

ref inansujących w okresie trwania tego instrumentu. Stopy procentowe podawane dla tych indeksowanych dłuższych operacji ref inansujących zaokrąglono do dwóch miejsc po przecinku. Dokładną metodę obliczeń przedstawiono w Uwagach technicznych.

6 Po roku kontrahenci będą mogli spłacić – w jakimkolwiek dniu, który pokrywa się z datą rozliczenia podstawowej operacji ref inansującej - dowolną część płynności, która została im przydzielona w ramach tej operacji.

1.3. Operacje polityki pieniężnej Eurosystemu przydzielone w ramach procedury przetargowej1, 2 (mln EUR; stopy procentowe w ujęciu rocznym)

1. Podstawowe i dłuższe operacje refinansujące3

Podstawowe operacje refinansujące

Dłuższe operacje refinansujące

2012 29 luty 29.469 83 29.469 1,00 - - - 7 7 marz. 17.541 65 17.541 1,00 - - - 7 14 42.178 75 42.178 1,00 - - - 7 21 59.543 78 59.543 1,00 - - - 7 28 61.078 81 61.078 1,00 - - - 7 4 kwie. 62.625 80 62.625 1,00 - - - 7 11 55.362 82 55.362 1,00 - - - 7 18 51.775 85 51.775 1,00 - - - 7 25 46.369 82 46.369 1,00 - - - 7 2 maj 34.420 77 34.420 1,00 - - - 7 9 39.287 80 39.287 1,00 - - - 7 16 42.988 84 42.988 1,00 - - - 7 23 37.852 84 37.852 1,00 - - - 7 30 51.176 87 51.176 1,00 - - - 7 6 czer. 119.370 96 119.370 1,00 - - - 7

2011 22 gru. 5 6 489.191 523 489.191 . - - - 1.1342012 18 sty. 38.734 44 38.734 1,00 - - - 28 26 19.580 54 19.580 1,00 - - - 91 15 luty 14.325 18 14.325 1,00 - - - 28 1 marz. 6.496 30 6.496 1,00 - - - 91 1 5 6 529.531 800 529.531 . - - - 1.092 14 9.754 19 9.754 1,00 - - - 28 29 5 25.127 48 25.127 . - - - 91 11 kwie. 11.389 20 11.389 1,00 - - - 28 26 5 21.338 39 21.338 . - - - 91 9 maj 12.988 20 12.988 1,00 - - - 35 31 5 8.307 33 8.307 . - - - 91

Data rozliczenia Kwota ofert Liczba uczestników

Kwota przydzielonych

środków

Przetargi o stałej stopie procentowej

Przetargi o zmiennej stopie procentowej Ważna przez (...) dni

Stała stopa procentowa

Minimalna oferowana stopa

Stopa krańcowa4

Średnia ważona stopa z przydzielonych środków

1 2 3 4 5 6 7 8

2. Inne operacje przydzielone w ramach procedury przetargowejData rozliczenia Typ operacji Kwota

ofertLiczba uczest-ników

Kwota przydzie-

lonych środków

Przetargi o stałej stopie procentowej

Przetargi o zmiennej stopie procentowej

Ważna przez (...)

dniStała stopa

procentowaMinimalna oferowana

stopa

Maksymalna oferowana

stopa

Stopa krańcowa 4

Średnia ważona stopa z przy-

dzielonych środków

1 2 3 4 5 6 7 8 9 102012 29 luty Przyjęte depozyty terminowe 331.939 79 219.500 - - 1,00 0,27 0,26 7 7 marz. Przyjęte depozyty terminowe 452.118 106 219.500 - - 1,00 0,26 0,26 7 14 Przyjęte depozyty terminowe 437.434 91 218.000 - - 1,00 0,26 0,26 7 21 Przyjęte depozyty terminowe 429.702 92 218.000 - - 1,00 0,26 0,26 7 28 Przyjęte depozyty terminowe 322.943 82 213.500 - - 1,00 0,26 0,26 7 4 kwie. Przyjęte depozyty terminowe 415.044 78 213.500 - - 1,00 0,26 0,26 7 11 Przyjęte depozyty terminowe 365.273 66 214.000 - - 1,00 0,26 0,26 7 18 Przyjęte depozyty terminowe 438.325 75 214.000 - - 1,00 0,26 0,26 7 25 Przyjęte depozyty terminowe 411.451 70 214.000 - - 1,00 0,26 0,26 7 2 maj Przyjęte depozyty terminowe 389.405 58 214.000 - - 1,00 0,26 0,26 7 9 Przyjęte depozyty terminowe 441.270 74 214.000 - - 1,00 0,26 0,26 7 16 Przyjęte depozyty terminowe 468.092 75 214.000 - - 1,00 0,26 0,26 7 23 Przyjęte depozyty terminowe 459.846 70 212.000 - - 1,00 0,26 0,26 7 30 Przyjęte depozyty terminowe 420.004 66 212.000 - - 1,00 0,26 0,26 7 6 czer. Przyjęte depozyty terminowe 420.651 71 212.000 - - 1,00 0,26 0,26 7


Czerwiec 2012


Statystyka polityki

pieniężnej

9S

Źródło: EBC.1 Dla okresu utrzymywania rezerwy obowiązkowej rozpoczynającego się 18 stycznia 2012 r. zastosowano współczynnik rezerw 1%. Dla wszystkich pozostałych okresów

utrzymywania rezerwy obowiązkowej zastosowano współczynnik 2%.2 Obejmuje płynność dostarczoną w ramach programu Eurosystemu zakupu obligacji zabezpieczonych.3 Obejmuje płynność absorbowaną w wyniku operacji swapów walutowych Eurosystemu. Więcej informacji zob. http:/ecb.europa.eu/mopo/liq/html/index.en.html.

3. PłynnośćKoniec okresu

utrzymywania:Czynniki zasilające w płynność Czynniki absorbujące płynność Rachunki

bieżące instytucji

kredyto wych

Baza mone-tarnaPozycja płynności Eurosystemu

Aktywa netto Eurosystemu

w złocie i walutach

obcych

Podstawowe operacje

refinansujące

Dłuższe operacje

refinansujące

Kredyt z banku

centralnego na koniec

dnia

Pozostałe operacje

zasilające w płyn ność2

Depozyt w banku

centralnym na koniec

dnia

Pozostałe operacje

absorbujące płynność3

Banknoty w obiegu

Depozyty instytucji

rządowych szczebla

centralnego w Eurosystemie

Pozostałe czynniki

(netto)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 122008 580,5 337,3 457,2 2,7 0,0 200,9 4,9 731,1 107,8 114,3 218,7 1.150,72009 407,6 55,8 593,4 0,7 24,6 65,7 9,9 775,2 150,1 -130,2 211,4 1.052,32010 511,1 179,5 336,3 1,9 130,4 44,7 70,8 815,9 94,4 -79,1 212,5 1.073,12011 622,1 238,0 389,0 4,4 260,3 253,7 200,5 869,4 63,8 -85,9 212,2 1.335,32011 13 gru. 622,1 238,0 389,0 4,4 260,3 253,7 200,5 869,4 63,8 -85,9 212,2 1.335,32012 17 sty. 683,9 169,4 627,3 6,0 278,6 399,3 210,8 883,7 67,7 -8,7 212,3 1.495,3 14 luty 698,3 120,6 683,6 2,3 282,4 489,0 218,5 870,1 100,1 1,6 108,1 1.467,1 13 marz. 688,2 89,1 860,1 2,2 288,1 621,0 219,5 868,8 129,0 -19,4 108,9 1.598,6 10 kwie. 667,6 56,4 1.093,4 3,0 280,6 771,3 215,8 871,2 146,3 -13,3 109,6 1.752,1 8 maj 659,3 47,0 1.088,7 1,0 281,3 771,4 214,0 872,7 137,1 -28,5 110,5 1.754,6

2. Utrzymywanie rezerwyKoniec okresu

utrzymywania:Rezerwa

obowiązkowaRachunki bieżące

instytucji kredytowychNadwyżka

rezerwyNiedobór

rezerwyOprocentowanie rezerw

obowiązkowych

1 2 3 4 52008 217,2 218,7 1,5 0,0 3,252009 210,2 211,4 1,2 0,0 1,002010 211,8 212,5 0,7 0,5 1,002011 207,7 212,2 4,5 0,0 1,252012 17 sty. 207,0 212,3 5,3 0,0 1,00 14 luty 103,3 108,1 4,7 0,0 1,00 13 marz. 104,3 108,9 4,6 0,0 1,00 10 kwie. 105,4 109,6 4,3 0,0 1,00 8 maj 105,2 110,5 5,3 0,0 1,00 12 czer. 106,6 . . . .

1.4. Statystyka rezerwy obowiązkowej i płynności (mld EUR, średnie dzienne pozycje w ciągu okresu, o ile nie zaznaczono inaczej; stopy procentowe jako oprocentowanie w skali roku)

1. Podstawa rezerw instytucji kredytowych, które podlegają obowiązkowi utrzymywania rezerwyPodstawa rezerw na

(koniec okresu):

Ogółem Zobowiązania, do których stosuje się dodatni współczynnik rezerw1

Zobowiązania, do których stosuje się współczynnik rezerw 0%

Depozyty bieżące i depozyty z pierwotnym terminem

zapadalności lub okresem wypowiedzenia do 2 lat

Dłużne papiery wartościowe wyemitowane z terminem

pierwotnym do 2 lat

Depozyty z pierwot-nym terminem zapa-dalności lub okresem

wypowiedzenia powyżej 2 lat

Operacje z przyrzeczeniem

odkupu

Dłużne papiery war tościowe wyemi-

towane z terminem pierwotnym

powyżej 2 lat

1 2 3 4 5 62007 17.394,7 9.438,8 815,0 2.143,1 1.364,0 3.633,92008 18.169,6 10.056,8 848,7 2.376,9 1.243,5 3.643,72009 18.318,2 9.808,5 760,4 2.475,7 1.170,1 4.103,52010 18.948,1 9.962,6 644,3 2.683,3 1.335,4 4.322,52011 list. 19.073,0 9.708,5 673,6 2.776,0 1.509,5 4.405,4 gru. 18.970,0 9.790,9 687,7 2.781,2 1.303,5 4.406,82012 sty. 19.111,4 9.901,1 684,7 2.784,2 1.343,8 4.397,7 luty 19.090,1 9.870,4 700,9 2.768,7 1.356,6 4.393,6 marz. 19.178,8 9.981,7 725,5 2.758,8 1.336,0 4.376,8


PIENIĄDZ, BANKOWOŚć I FUNDUSZE INWESTYCYJNE 2

2.1. Bilans zagregowany monetarnych instytucji finansowych (MIF) strefy euro1 (mld EUR, stany na koniec okresu)

Źródło: EBC.1 Dane odnoszą się do zmieniającego się składu strefy euro. Więcej informacji na ten temat zob. Uwagi ogólne.2 Kwoty wyemitowane przez rezydentów strefy euro. Kwoty wyemitowane przez nierezydentów strefy euro są włączone do aktywów zagranicznych.3 W grudniu 2010 r. zmieniono zasady sprawozdawczości w odniesieniu do instrumentów pochodnych w jednym z państw członkowskich, co doprowadziło do wzrostu tej

pozycji.4 Kwoty w posiadaniu rezydentów strefy euro.5 Kwoty wyemitowane z terminem pierwotnym do 2 lat i będące w posiadaniu nierezydentów strefy euro są włączone do pasywów zagranicznych.

2. Pasywa

Eurosystem

MIF z wyłączeniem Eurosystemu

2010 3.212,4 863,7 1.394,8 68,0 8,7 1.318,1 - 0,0 428,5 153,8 371,72011 4.700,4 913,7 2.609,0 63,8 12,1 2.533,1 - 0,0 481,2 285,3 411,12011 IV kw. 4.700,4 913,7 2.609,0 63,8 12,1 2.533,1 - 0,0 481,2 285,3 411,12012 I kw. 5.238,2 894,8 3.219,6 136,0 9,2 3.074,4 - 0,0 508,8 208,1 407,02012 sty. 4.740,8 893,6 2.666,9 108,7 9,8 2.548,4 - 0,0 521,5 243,3 415,5 luty 4.821,7 892,1 2.752,7 135,6 12,4 2.604,6 - 0,0 526,3 241,2 409,4 marz. 5.238,2 894,8 3.219,6 136,0 9,2 3.074,4 - 0,0 508,8 208,1 407,0 kwie. (p) 5.252,9 898,8 3.212,9 100,7 10,6 3.101,6 - 0,0 517,4 212,9 410,9

2010 32.199,5 - 16.497,6 196,2 10.526,4 5.774,9 612,3 4.847,4 2.045,5 4.218,2 3.978,52011 33.539,1 - 17.266,8 195,5 10.752,3 6.319,0 570,5 5.008,2 2.230,5 3.803,0 4.660,22011 IV kw. 33.539,1 - 17.266,8 195,5 10.752,3 6.319,0 570,5 5.008,2 2.230,5 3.803,0 4.660,22012 I kw. 33.774,7 - 17.468,5 192,5 10.805,3 6.470,7 554,7 5.066,5 2.259,7 3.936,7 4.488,62012 sty. 33.722,3 - 17.259,2 210,5 10.763,0 6.285,7 544,7 5.015,8 2.254,2 3.863,5 4.784,8 luty 33.710,0 - 17.283,5 206,6 10.776,7 6.300,2 539,0 5.042,4 2.263,5 3.829,7 4.751,9 marz. 33.774,7 - 17.468,5 192,5 10.805,3 6.470,7 554,7 5.066,5 2.259,7 3.936,7 4.488,6 kwie. (p) 33.899,4 - 17.498,2 189,2 10.806,5 6.502,6 564,3 5.037,2 2.250,7 3.972,8 4.576,1

1. Aktywa

Eurosystem

MIF z wyłączeniem Eurosystemu

2010 3.212,4 1.566,8 18,6 0,9 1.547,3 573,6 425,4 9,4 138,7 - 18,6 684,1 8,0 361,42011 4.700,4 2.728,5 18,0 1,0 2.709,5 717,2 556,9 10,9 149,5 - 20,3 779,2 8,1 447,02011 IV kw. 4.700,4 2.728,5 18,0 1,0 2.709,5 717,2 556,9 10,9 149,5 - 20,3 779,2 8,1 447,02012 I kw. 5.238,2 3.289,9 18,0 1,0 3.270,9 744,4 578,0 10,6 155,9 - 21,0 774,4 8,1 400,52012 sty. 4.740,8 2.762,7 18,0 1,0 2.743,7 731,3 571,9 11,0 148,4 - 20,7 809,4 8,1 408,6 luty 4.821,7 2.789,0 18,0 1,0 2.770,0 738,0 578,0 11,2 148,8 - 21,0 803,2 8,0 462,4 marz. 5.238,2 3.289,9 18,0 1,0 3.270,9 744,4 578,0 10,6 155,9 - 21,0 774,4 8,1 400,5 kwie. (p) 5.252,9 3.345,0 17,4 1,0 3.326,6 738,3 572,2 10,9 155,2 - 21,1 789,9 8,1 350,6

2010 32.199,5 17.765,0 1.221,8 11.026,0 5.517,1 4.938,6 1.524,2 1.528,6 1.885,8 59,9 1.233,1 4.321,5 223,5 3.657,92011 33.539,1 18.482,1 1.160,0 11.161,8 6.160,3 4.765,3 1.395,8 1.517,8 1.851,6 50,2 1.212,0 4.252,6 232,5 4.544,42011 IV kw. 33.539,1 18.482,1 1.160,0 11.161,8 6.160,3 4.765,3 1.395,8 1.517,8 1.851,6 50,2 1.212,0 4.252,6 232,5 4.544,42012 I kw. 33.774,7 18.629,6 1.137,0 11.161,7 6.330,9 4.961,5 1.527,5 1.516,8 1.917,3 60,5 1.231,2 4.256,3 220,9 4.414,72012 sty. 33.722,3 18.505,2 1.156,3 11.194,9 6.154,0 4.839,1 1.447,0 1.521,4 1.870,6 51,7 1.229,5 4.232,5 230,2 4.634,1 luty 33.710,0 18.477,8 1.140,5 11.164,1 6.173,3 4.929,6 1.496,9 1.527,8 1.904,8 55,8 1.222,9 4.208,9 224,8 4.590,3 marz. 33.774,7 18.629,6 1.137,0 11.161,7 6.330,9 4.961,5 1.527,5 1.516,8 1.917,3 60,5 1.231,2 4.256,3 220,9 4.414,7 kwie. (p) 33.899,4 18.630,6 1.141,6 11.155,4 6.333,6 4.932,7 1.526,7 1.510,2 1.895,9 60,9 1.242,2 4.267,4 221,5 4.544,1

Ogółem Kredyty i pożyczki dla rezydentów strefy euro

Dłużne papiery wartościowe wyemito wane przez rezydentów strefy euro

Jednostki uczest-nictwa w fun-

duszach rynku

pie nięż-nego2

Papiery wartoś ciowe

z prawem do kapitału

i udziały wy-emitowane

przez rezydentów strefy euro

Aktywa zagra-niczne

Aktywa trwałe

Pozostałe aktywa3

Ogółem Instytucje rządowe i samo-

rządowe

Pozostali rezydenci

strefy euro

MIF Ogółem Instytucje rządowe i samo-

rządowe

Pozostali rezydenci

strefy euro

MIF

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Ogółem Pieniądz gotówkowy

w obiegu

Depozyty rezydentów strefy euro Udziały/jednostki

uczestnictwa w funduszach

rynku pieniężnego4

Wyemitowane dłużne

papiery wartoś ciowe5

Kapitał i rezerwy

Pasywa zagraniczne

Pozostałe pasywa3

Ogółem Instytucje rządowe szczebla

centralnego

Pozostałe instytucje rzą-dowe i samo-

rządowe/ pozostali

rezydenci strefy euro

MIF

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11


Czerwiec 2012

STATYSTYKASTREFY EURO

Pieniądz, bankowość i fundusze

inwestycyjne

11S

2.2. Bilans skonsolidowany MIF strefy euro1 (mld EUR, stany na koniec okresu, transakcje w ciągu okresu)

1. AktywaOgółem Kredyty i pożyczki

dla rezydentów strefy euroDłużne papiery wartościowe wyemito-

wane przez rezydentów strefy euroPapiery

wartościowe z prawem do ka-pitału i udziały

wyemitowane przez

rezydentów strefy euro

Aktywa zagraniczne

Aktywa trwałe

Pozostałe aktywa2

Ogółem Instytucje rządowe

i samorzą-dowe

Pozostali rezydenci

strefy euro


i samorzą-dowe

Pozostali rezydenci

strefy euro

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11Stany

2010 25.756,7 12.267,4 1.240,4 11.027,0 3.487,7 1.949,7 1.538,1 800,4 5.005,6 231,5 3.964,12011 26.769,2 12.340,8 1.178,0 11.162,8 3.481,4 1.952,7 1.528,7 739,4 5.031,8 240,6 4.935,22011 IV kw. 26.769,2 12.340,8 1.178,0 11.162,8 3.481,4 1.952,7 1.528,7 739,4 5.031,8 240,6 4.935,22012 I kw. 26.730,8 12.317,7 1.155,0 11.162,7 3.632,8 2.105,4 1.527,4 755,3 5.030,7 229,0 4.765,32012 sty. 26.941,2 12.370,1 1.174,3 11.195,8 3.551,3 2.018,9 1.532,4 747,5 5.041,9 238,3 4.992,1 luty 26.930,6 12.323,5 1.158,5 11.165,1 3.614,0 2.074,9 1.539,0 745,1 5.012,1 232,8 5.003,1 marz. 26.730,8 12.317,7 1.155,0 11.162,7 3.632,8 2.105,4 1.527,4 755,3 5.030,7 229,0 4.765,3 kwie. (p) 26.832,6 12.315,3 1.159,0 11.156,4 3.619,9 2.098,9 1.521,1 766,9 5.057,3 229,6 4.843,4

2010 577,2 412,8 206,3 206,5 137,9 140,4 -2,5 5,7 -112,5 2,3 130,82011 1.029,5 57,2 -58,8 116,1 132,0 150,1 -18,1 -30,0 -37,5 8,0 899,82011 IV kw. -256,0 -101,3 13,5 -114,8 80,2 41,3 38,9 -9,1 -173,8 3,6 -55,62012 I kw. 109,3 -0,8 -22,0 21,2 156,9 152,6 4,3 18,9 70,2 -12,4 -123,02012 sty. 239,4 37,4 -3,0 40,4 76,8 67,5 9,2 8,1 17,4 -3,2 103,6 luty 41,2 -36,4 -16,2 -20,2 52,9 47,1 5,8 -1,4 18,7 -5,5 12,9 marz. -171,3 -1,8 -2,8 1,0 27,2 37,9 -10,7 12,3 34,1 -3,7 -239,5 kwie. (p) 143,9 0,1 6,9 -6,8 -8,6 -3,2 -5,4 21,4 -9,5 0,6 139,7

Źródło: EBC.1 Dane odnoszą się do zmieniającego się składu strefy euro. Więcej informacji na ten temat zob. Uwagi ogólne.2 W grudniu 2010 r. zmieniono zasady sprawozdawczości w odniesieniu do instrumentów pochodnych w jednym z państw członkowskich, co doprowadziło do wzrostu tej

pozycji.3 Kwoty w posiadaniu rezydentów strefy euro.4 Kwoty wyemitowane z terminem pierwotnym do 2 lat i będące w posiadaniu nierezydentów strefy euro są włączone do pasywów zagranicznych.

2. PasywaOgółem Pieniądz

w obieguDepozyty instytucji

rządowych szczebla

centralnego

Depozyty instytucji

rządowych i samorządo-

wych/ pozostałych rezydentów strefy euro

Udziały/jednostki

uczestnictwa w funduszach

rynku pieniężnego3

Wyemitowane dłużne

papiery wartościowe4

Kapitał i rezerwy

Pasywa zagraniczne

Pozostałe pasywa2

Saldo operacji

wzajemnych MIF

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10Stany

Transakcje

Transakcje

2010 25.756,7 808,6 264,2 10.535,1 552,4 2.822,9 2.022,6 4.372,0 4.350,2 28,62011 26.769,2 857,5 259,3 10.764,4 520,3 3.007,1 2.218,8 4.088,4 5.071,2 -17,72011 IV kw. 26.769,2 857,5 259,3 10.764,4 520,3 3.007,1 2.218,8 4.088,4 5.071,2 -17,72012 I kw. 26.730,8 844,9 328,5 10.814,5 494,1 2.993,4 2.271,6 4.144,8 4.895,5 -56,72012 sty. 26.941,2 843,0 319,2 10.772,8 493,0 2.996,7 2.273,0 4.106,8 5.200,3 -63,6 luty 26.930,6 842,5 342,2 10.789,1 483,2 2.988,8 2.291,0 4.070,9 5.161,3 -38,4 marz. 26.730,8 844,9 328,5 10.814,5 494,1 2.993,4 2.271,6 4.144,8 4.895,5 -56,7 kwie. (p) 26.832,6 847,6 289,8 10.817,0 503,5 2.986,2 2.271,8 4.185,7 4.987,0 -56,0

2010 577,2 38,6 11,8 331,6 -98,5 39,5 99,6 -26,2 145,4 35,32011 1.029,5 49,1 -0,8 174,1 -29,1 50,8 137,6 -199,4 893,3 -46,22011 IV kw. -256,0 26,4 -2,2 -31,4 -6,6 -48,7 46,8 -115,1 -102,9 -22,22012 I kw. 109,3 -12,4 69,3 57,1 10,6 -1,1 17,9 130,8 -152,6 -10,32012 sty. 239,4 -14,4 59,9 11,5 -5,8 -14,2 8,4 74,2 130,8 -10,9 luty 41,2 -0,4 23,2 21,5 2,0 6,3 0,1 -3,0 -32,4 24,0 marz. -171,3 2,4 -13,8 24,1 14,4 6,8 9,5 59,5 -250,9 -23,3 kwie. (p) 143,9 2,7 -36,2 -6,3 12,1 -14,1 3,8 12,4 169,9 -0,3


2.3. Statystyka monetarna1 (mld EUR i roczne stopy wzrostu, skorygowane sezonowo, stany i stopy wzrostu na koniec okresu, transakcje w ciągu okresu)

1. Agregaty monetarne2 i czynniki ich kreacji

Stany

M33-miesięczna

średnia ruchoma M3

(wyśrodko-wana)

Długo-terminowe

zobowią-zania

finansowe

Należności od

instytucji rządowych i samorzą-

dowych

Należności od pozostałych rezydentów strefy euro

Aktywa zgraniczne

netto3

M2 M3-M2 Kredyty i pożyczki

Kredyty i pożyczki skorygowane

o sprzedaż i sekurytyzację 4

M1 M2-M1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2010 4.702,1 3.707,3 8.409,4 1.130,5 9.539,9 - 7.276,6 3.216,8 13.384,8 11.048,7 - 619,52011 4.785,8 3.804,8 8.590,6 1.149,7 9.740,3 - 7.681,6 3.157,0 13.451,2 11.185,4 - 929,32011 IV kw. 4.785,8 3.804,8 8.590,6 1.149,7 9.740,3 - 7.681,6 3.157,0 13.451,2 11.185,4 - 929,32012 I kw. 4.848,3 3.877,3 8.725,6 1.152,9 9.878,5 - 7.662,0 3.257,6 13.472,9 11.183,3 - 904,22012 sty. 4.790,6 3.836,2 8.626,8 1.134,0 9.760,8 - 7.737,9 3.194,5 13.485,2 11.214,3 - 932,9 luty 4.818,6 3.866,2 8.684,9 1.137,8 9.822,6 - 7.727,5 3.231,8 13.474,1 11.192,6 - 935,6 marz. 4.848,3 3.877,3 8.725,6 1.152,9 9.878,5 - 7.662,0 3.257,6 13.472,9 11.183,3 - 904,2 kwie. (p) 4.794,7 3.897,3 8.692,1 1.135,8 9.827,9 - 7.669,9 3.244,9 13.414,5 11.164,3 - 902,7

2010 195,9 -10,0 185,9 -23,8 162,2 - 249,9 347,0 210,0 207,7 264,6 -85,72011 77,5 76,4 153,9 -6,5 147,4 - 213,9 89,9 68,9 116,9 143,3 161,72011 IV kw. 3,9 -11,3 -7,4 -70,9 -78,3 - -12,2 70,1 -57,8 -63,2 -26,5 -52,22012 I kw. 65,8 74,0 139,8 33,1 172,8 - -32,0 101,4 51,8 19,3 28,2 -28,02012 sty. 6,3 32,2 38,5 -3,2 35,4 - 16,9 39,5 47,0 36,4 41,3 -44,7 luty 30,4 30,9 61,3 15,7 77,0 - -12,1 28,0 -0,4 -11,2 -8,1 18,3 marz. 29,0 10,9 39,9 20,5 60,4 - -36,8 33,9 5,2 -5,9 -5,0 -1,6 kwie. (p) -55,2 16,2 -38,9 -12,1 -51,0 - -1,0 -6,3 -48,6 -19,5 -20,1 -9,0

2010 4,4 -0,3 2,3 -2,1 1,7 1,8 3,6 12,0 1,6 1,9 2,4 -85,72011 1,6 2,1 1,8 -0,7 1,5 1,9 2,9 3,0 0,5 1,1 1,3 161,72011 IV kw. 1,6 2,1 1,8 -0,7 1,5 1,9 2,9 3,0 0,5 1,1 1,3 161,72012 I kw. 2,8 3,2 3,0 4,1 3,1 2,7 1,3 7,5 0,5 0,6 1,2 -33,12012 sty. 2,1 2,5 2,3 3,0 2,3 2,2 2,7 4,5 0,7 1,2 1,6 91,6 luty 2,6 3,0 2,8 1,9 2,7 2,7 2,1 5,6 0,4 0,8 1,2 93,1 marz. 2,8 3,2 3,0 4,1 3,1 2,7 1,3 7,5 0,5 0,6 1,2 -33,1 kwie. (p) 1,8 3,2 2,4 2,9 2,5 . 0,8 7,7 0,0 0,3 0,8 -34,1

Źródło: EBC.1 Dane odnoszą się do zmieniającego się składu strefy euro. Więcej informacji na ten temat zob. Uwagi ogólne. Miesięczne i pozostałe krótkoterminowe stopy wzrostu wybranych

pozycji dostępne są na stronie: http://www.ecb.europa.eu/stats/money/aggregates/aggr/html/index.en.html.2 Zobowiązania pieniężne MIF i instytucji rządowych szczebla centralnego (p)oczta, skarb państwa itd.) wobec rezydentów strefy euro spoza sektora MIF z wyłączeniem

instytucji rządowych szczebla centralnego (definicje M1, M2, M3 zob. Słowniczek).3 Wartości w sekcji „stopy wzrostu” są sumami transakcji przeprowadzonych w ciągu 12 miesięcy, kończących się we wskazanym okresie.4 Korekta o cofnięte uznania kredytów i pożyczek w bilansie MIF z powodu ich sprzedaży lub sekurytyzacji.

W1 Agregaty monetarne1 (roczne stopy wzrostu; skorygowane sezonowo)

W2 Czynniki kreacji pieniądza1 (roczne stopy wzrostu; skorygowane sezonowo)

-5

0

5

10

15

20

2000 2002 2004 2006 2008 2010-5

0

5

10

15

20

M1M3

-10

-5

0

5

10

15

20

2000 2002 2004 2006 2008 2010-10

-5

0

5

10

15

20

Długoterminowe zobowiązania finansoweNależności od instytucji rządowych i samorządowychNależności od pozostałych rezydentów strefy euro

Stopa wzrostu

Transakcje


Czerwiec 2012



inwestycyjne

13S

2.3. Statystyka monetarna1 (mld EUR i roczne stopy wzrostu, skorygowane sezonowo, stany i stopy wzrostu na koniec okresu, transakcje w ciągu okresu)

2. Składniki agregatów monetarnych oraz długoterminowe zobowiązania finansowePieniądz

gotówkowy w obiegu

Depozyty bieżące

Depozyty z pierwotnym

terminem zapadalności

do 2 lat

Depozyty z terminem

wypowie-dzenia do

3 miesięcy

Operacje z przyrze-

czeniem odkupu

Jednostki uczestnictwa

w fundu-szach rynku pieniężnego

Dłużne papiery

wartościowe z terminem

pierwotnym do 2 lat

Dłużne papiery

wartościowe z terminem

pierwotnym powyżej

2 lat

Depozyty z terminem

wypowiedze-nia powyżej

3 miesięcy

Depozyty z pierwotnym

terminem zapadalności

powyżej 2 lat

Kapitał i rezerwy

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11Stany

Stopy wzrostu

Transakcje

2010 794,0 3.908,2 1.794,7 1.912,6 438,6 568,7 123,1 2.719,0 118,9 2.432,1 2.006,62011 843,2 3.942,6 1.846,3 1.958,4 407,7 535,4 206,6 2.821,7 115,4 2.544,1 2.200,32011 IV kw. 843,2 3.942,6 1.846,3 1.958,4 407,7 535,4 206,6 2.821,7 115,4 2.544,1 2.200,32012 I kw. 847,8 4.000,5 1.901,4 1.975,9 417,7 493,1 242,1 2.749,8 113,1 2.522,4 2.276,72012 sty. 849,9 3.940,7 1.876,9 1.959,3 431,8 496,7 205,5 2.808,8 114,4 2.548,9 2.265,7 luty 852,6 3.966,0 1.897,6 1.968,6 437,0 481,5 219,2 2.774,6 114,0 2.550,9 2.288,0 marz. 847,8 4.000,5 1.901,4 1.975,9 417,7 493,1 242,1 2.749,8 113,1 2.522,4 2.276,7 kwie. (p) 850,1 3.944,7 1.914,5 1.982,9 410,0 496,5 229,3 2.753,3 113,8 2.513,9 2.289,0

2010 36,5 159,5 -122,1 112,1 96,3 -101,6 -18,5 59,9 -14,1 107,9 96,22011 49,4 28,1 39,8 36,6 -9,8 -29,9 33,2 19,6 -2,5 61,8 135,02011 IV kw. 11,2 -7,3 -8,0 -3,3 -99,3 6,2 22,1 -45,5 -3,0 9,1 27,32012 I kw. 4,8 61,0 55,1 18,8 9,9 -5,3 28,5 -52,2 -3,2 -18,2 41,72012 sty. 6,8 -0,5 31,0 1,2 23,8 -17,1 -9,9 -7,8 -0,9 5,9 19,7 luty 2,8 27,7 20,5 10,4 5,5 -3,4 13,7 -19,8 -1,5 4,8 4,3 marz. -4,8 33,8 3,6 7,3 -19,3 15,1 24,7 -24,6 -0,8 -28,9 17,6 kwie. (p) 2,2 -57,4 9,3 6,9 -10,4 6,1 -7,8 -8,2 0,7 -9,3 15,9

2010 4,8 4,3 -6,4 6,2 28,3 -15,2 -13,6 2,3 -10,6 4,7 5,22011 6,2 0,7 2,2 1,9 -2,3 -5,2 24,0 0,8 -2,1 2,5 6,62011 IV kw. 6,2 0,7 2,2 1,9 -2,3 -5,2 24,0 0,8 -2,1 2,5 6,62012 I kw. 5,5 2,2 3,9 2,5 4,2 -2,2 20,0 -2,5 -5,2 1,2 7,02012 sty. 6,2 1,2 3,2 1,9 11,6 -5,2 11,9 -0,3 -2,9 2,5 7,4 luty 6,2 1,8 3,9 2,3 4,3 -5,4 21,8 -1,4 -4,4 2,6 6,6 marz. 5,5 2,2 3,9 2,5 4,2 -2,2 20,0 -2,5 -5,2 1,2 7,0 kwie. (p) 5,5 1,0 3,8 2,7 -1,0 -0,2 20,6 -3,4 -4,6 0,3 7,2

W3 Składniki agregatów monetarnych1 (roczne stopy wzrostu; skorygowane sezonowo)

W4 Składniki długoterminowych zobowiązań finansowych1 (roczne stopy wzrostu; skorygowane sezonowo)

Źródło: EBC.1 Dane odnoszą się do zmieniającego się składu strefy euro. Więcej informacji na ten temat zob. Uwagi ogólne.

-40

-20

0

20

40

60

2000 2002 2004 2006 2008 2010-40

-20

0

20

40

60

Pieniądz gotówkowy w obieguDepozyty bieżąceDepozyty z terminem wypowiedzenia do 3 miesięcy

-5

0

5

10

15

20

2000 2002 2004 2006 2008 2010-5

0

5

10

15

20

Dłużne papiery wartościowe z terminem pierwotnym powyżej 2 latDepozyty z pierwotnym terminem zapadalności powyżej 2 latKapitał i rezerwy


2.4. Kredyty i pożyczki MIF – struktura1, 2 (mld EUR i roczne stopy wzrostu skorygowane sezonowo, stany i stopy wzrostu na koniec okresu, transakcje w ciągu okresu)

1. Kredyty i pożyczki dla instytucji pośrednictwa finansowego, przedsiębiorstw i gospodarstw domowychInstytucje

ubezpiecze-niowe

i fundusze emerytalne

Pozostałe instytucje pośrednic-twa finanso-wego

Przedsiębiorstwa Gospodarstwa domowe3

Ogółem Ogółem OgółemDo 1 roku Powyżej

1 roku do 5 lat

Powyżej 5 lat

OgółemKredyty

i pożyczki na cele kon-

sumpcyjne

Kredyty na cele miesz-

kaniowe

Pozostałe kredyty

i pożyczki

Kredyty i pożyczki

skorygo-wane

o sprzedaż i sekuryty-

zację4

Kredyty i pożyczki

skorygo-wane

o sprzedaż i sekuryty-

zację4

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12Stany

2010 93,7 1.128,5 4.668,5 - 1.127,6 899,0 2.641,9 5.158,0 - 638,5 3.700,6 819,02011 91,1 1.139,2 4.722,6 - 1.146,8 860,9 2.714,9 5.232,4 - 626,2 3.777,5 828,72011 IV kw. 91,1 1.139,2 4.722,6 - 1.146,8 860,9 2.714,9 5.232,4 - 626,2 3.777,5 828,72012 I kw. 88,0 1.153,8 4.699,9 - 1.136,5 848,1 2.715,3 5.241,7 - 620,6 3.792,7 828,42012 sty. 87,7 1.168,2 4.718,6 - 1.146,4 853,7 2.718,5 5.239,8 - 626,7 3.781,9 831,3 luty 84,2 1.162,0 4.709,8 - 1.141,9 849,7 2.718,2 5.236,6 - 624,0 3.782,9 829,7 marz. 88,0 1.153,8 4.699,9 - 1.136,5 848,1 2.715,3 5.241,7 - 620,6 3.792,7 828,4 kwie. (p) 81,3 1.130,4 4.703,7 - 1.152,6 847,2 2.703,9 5.248,9 - 620,0 3.800,4 828,5

2010 6,3 56,3 -1,9 45,9 -37,5 -26,3 61,9 146,9 155,5 -8,5 133,7 21,72011 1,4 -23,0 58,4 64,2 22,1 -20,7 57,0 80,2 100,8 -11,6 84,6 7,22011 IV kw. -4,5 -9,1 -32,4 -29,9 -26,8 -8,3 2,7 -17,2 17,4 -1,2 -11,8 -4,22012 I kw. -2,9 17,3 -9,7 -7,0 -7,0 -8,7 6,0 14,6 20,4 -2,7 16,4 0,92012 sty. -3,2 30,1 0,8 1,1 1,0 -6,5 6,3 8,7 13,3 1,4 4,3 3,0 luty -3,5 -4,4 -2,6 -0,9 -2,7 -2,0 2,2 -0,7 0,8 -2,1 2,1 -0,7 marz. 3,8 -8,4 -7,9 -7,2 -5,3 -0,2 -2,4 6,6 6,3 -2,0 10,1 -1,4 kwie. (p) -6,7 -29,7 10,1 10,1 19,9 -0,1 -9,7 6,9 6,2 -1,6 8,7 -0,2

2010 7,2 5,1 0,0 1,0 -3,2 -2,8 2,4 2,9 3,1 -1,3 3,8 2,82011 1,6 -2,0 1,2 1,4 2,0 -2,3 2,1 1,6 1,9 -1,8 2,3 0,92011 IV kw. 1,6 -2,0 1,2 1,4 2,0 -2,3 2,1 1,6 1,9 -1,8 2,3 0,92012 I kw. -0,2 2,3 0,3 0,5 -0,4 -2,9 1,6 0,6 1,7 -2,1 1,1 0,72012 sty. -1,3 2,3 0,9 1,0 0,7 -2,9 2,2 1,3 2,0 -1,6 1,8 1,1 luty -8,3 0,8 0,6 0,7 0,1 -3,2 2,0 1,2 1,8 -1,9 1,8 0,8 marz. -0,2 2,3 0,3 0,5 -0,4 -2,9 1,6 0,6 1,7 -2,1 1,1 0,7 kwie. (p) -6,5 -1,5 0,5 0,7 1,1 -2,2 1,1 0,5 1,5 -2,4 1,0 0,5

W5 Kredyty i pożyczki dla pozostałych instytucji pośrednictwafinansowego i przedsiębiorstw2 (roczne stopy wzrostu; nieskorygowane sezonowo)

Źródło: EBC.1 Sektor MIF z wyłączeniem Eurosystemu; klasyfikacja sektorowa oparta na ESA 95.2 Dane odnoszą się do zmieniającego się składu strefy euro. Więcej informacji na ten temat zob. Uwagi ogólne.3 W kategorii uwzględniono instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych.4 Korekta wynikająca z wyłączenia kredytów i pożyczek z bilansu MIF z powodu ich sprzedaży i sekurytyzacji.

-5

0

5

10

15

20

25

30

2000 2002 2004 2006 2008 2010-5

0

5

10

15

20

25

30

Pozostałe instytucje pośrednictwa finansowegoPrzedsiębiorstwa

-5

0

5

10

15

2000 2002 2004 2006 2008 2010-5

0

5

10

15

Kredyty i pożyczki na cele konsumpcyjneKredyty na cele mieszkaniowePozostałe kredyty i pożyczki

W6 Kredyty i pożyczki dla gospodarstw domowych2

(roczne stopy wzrostu; nieskorygowane sezonowo)

Transakcje

Stopy wzrostu


Czerwiec 2012



inwestycyjne

15S

2011 83,4 63,7 6,3 13,4 1.115,4 155,6 579,6 213,4 322,4 4.720,4 1.139,0 860,9 2.720,52011 IV kw. 83,4 63,7 6,3 13,4 1.115,4 155,6 579,6 213,4 322,4 4.720,4 1.139,0 860,9 2.720,52012 I kw. 86,1 67,5 5,4 13,2 1.145,0 184,8 590,1 220,7 334,2 4.699,3 1.136,9 849,0 2.713,42012 luty 82,7 63,4 6,1 13,2 1.142,4 182,7 593,8 222,9 325,7 4.710,9 1.143,5 849,0 2.718,4 marz. 86,1 67,5 5,4 13,2 1.145,0 184,8 590,1 220,7 334,2 4.699,3 1.136,9 849,0 2.713,4 kwie. (p) 81,6 63,0 5,4 13,2 1.134,8 176,7 577,6 219,5 337,7 4.704,5 1.155,3 847,4 2.701,8

2011 1,9 2,8 1,1 -2,0 -23,8 12,8 -19,4 -10,3 6,0 57,2 21,2 -20,7 56,62011 IV kw. -15,0 -15,2 1,0 -0,8 -55,9 -22,6 -54,6 4,4 -5,7 -31,4 -33,7 -9,0 11,32012 I kw. 3,0 3,9 -0,9 0,0 32,3 29,1 12,7 7,5 12,1 -8,0 1,2 -7,7 -1,52012 luty -1,7 -1,7 0,1 -0,1 -7,4 4,4 -9,2 0,0 1,7 -5,3 -4,8 -0,7 0,2 marz. 3,4 4,1 -0,8 0,1 2,5 2,0 -3,6 -2,4 8,5 -9,5 -6,5 1,4 -4,5 kwie. (p) -4,5 -4,6 0,0 0,0 -16,6 -11,2 -17,9 -1,6 2,9 11,5 22,2 -0,9 -9,9

2011 2,1 3,9 21,7 -13,3 -2,1 8,9 -3,2 -4,9 1,9 1,2 1,9 -2,3 2,12011 IV kw. 2,1 3,9 21,7 -13,3 -2,1 8,9 -3,2 -4,9 1,9 1,2 1,9 -2,3 2,12012 I kw. -0,3 1,2 -0,6 -7,6 2,1 34,4 0,0 3,8 5,0 0,3 -0,4 -2,9 1,62012 luty -8,2 -8,5 12,4 -14,2 0,7 15,1 -1,3 2,9 3,2 0,6 0,1 -3,2 2,0 marz. -0,3 1,2 -0,6 -7,6 2,1 34,4 0,0 3,8 5,0 0,3 -0,4 -2,9 1,6 kwie. (p) -6,7 -7,3 4,6 -7,8 -1,5 18,4 -7,0 3,1 6,2 0,5 1,1 -2,2 1,1

2.4. Kredyty i pożyczki MIF – struktura1, 2 (mld EUR i roczne stopy wzrostu, nieskorygowane sezonowo, stany i stopy wzrostu na koniec okresu, transakcje w ciągu okresu)

2. Kredyty i pożyczki dla instytucji pośrednictwa finansowego i przedsiębiorstw

Stany

Stopy wzrostu

Transakcje

Instytucje ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne

Pozostałe instytucje pośrednictwa finansowego Przedsiębiorstwa

Ogółem Do 1 roku Powyżej 1 roku

do 5 lat

Powyżej 5 lat


do 5 lat

Powyżej 5 lat


do 5 lat

Powyżej 5 lat

5

Umowy re-verse repo z centralnymi partnerami rozliczenio-wymi

61 2 3 4 7 8 9 10 11 12 13

Źródło: EBC.1 Sektor MIF z wyłączeniem Eurosystemu; klasyfikacja sektorowa oparta na ESA 95.2 Dane odnoszą się do zmieniającego się składu strefy euro. Więcej informacji na ten temat zob. Uwagi ogólne.3 W tym również instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych.

3. Kredyty i pożyczki dla gospodarstw domowych3

Stany

Ogółem Kredyty i pożyczki na cele konsumpcyjne Kredyty i pożyczki na cele mieszkaniowe Pozostałe kredyty i pożyczkiOgółem Do 1 roku Powyżej

1 roku do 5 lat

Powyżej 5 lat


do 5 lat

Powyżej 5 lat


do 5 lat

Powyżej 5 lat

Przedsię-biorcy

indywi--dualni

111 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 13 14

2011 5.242,7 628,4 140,9 183,8 303,7 3.784,3 14,5 56,6 3.713,2 830,0 419,7 142,8 87,5 599,72011 IV kw. 5.242,7 628,4 140,9 183,8 303,7 3.784,3 14,5 56,6 3.713,2 830,0 419,7 142,8 87,5 599,72012 I kw. 5.231,3 617,9 136,1 180,1 301,7 3.787,1 14,0 56,6 3.716,4 826,3 417,4 141,8 85,9 598,62012 luty 5.228,1 619,2 137,7 180,8 300,7 3.780,7 14,0 56,6 3.710,2 828,3 418,2 143,1 86,2 598,9 marz. 5.231,3 617,9 136,1 180,1 301,7 3.787,1 14,0 56,6 3.716,4 826,3 417,4 141,8 85,9 598,6 kwie. (p) 5.234,5 618,3 137,2 180,1 301,0 3.790,8 14,0 56,8 3.720,0 825,4 418,5 140,2 85,7 599,4

2011 80,7 -11,7 -3,7 -6,4 -1,6 85,1 -0,2 2,7 82,6 7,3 8,8 -6,4 -2,5 16,22011 IV kw. -12,5 -0,7 2,1 -2,0 -0,8 -8,9 0,3 0,4 -9,6 -2,9 10,1 -4,8 -0,1 2,02012 I kw. -6,1 -7,6 -4,5 -2,1 -1,0 4,0 -0,4 0,1 4,3 -2,5 -2,5 -0,8 -1,0 -0,72012 luty -5,8 -4,5 -2,3 -1,5 -0,7 -0,4 -0,2 -0,1 -0,1 -0,9 -0,3 0,1 -0,9 -0,1 marz. 4,7 0,1 -1,5 0,1 1,5 6,6 0,1 0,2 6,4 -2,1 -1,4 -1,4 -0,1 -0,7 kwie. (p) 2,9 -0,6 0,4 0,0 -1,0 4,7 0,0 0,4 4,4 -1,2 -1,6 -0,6 0,0 -0,6

2011 1,6 -1,8 -2,5 -3,4 -0,5 2,3 -1,7 5,0 2,3 0,9 2,1 -4,3 -2,9 2,72011 IV kw. 1,6 -1,8 -2,5 -3,4 -0,5 2,3 -1,7 5,0 2,3 0,9 2,1 -4,3 -2,9 2,72012 I kw. 0,6 -2,1 -1,7 -3,7 -1,3 1,1 1,1 5,2 1,0 0,7 2,0 -4,2 -2,1 2,32012 luty 1,2 -1,9 -1,6 -3,2 -1,1 1,8 0,1 4,8 1,7 0,8 2,1 -2,8 -2,6 2,2 marz. 0,6 -2,1 -1,7 -3,7 -1,3 1,1 1,1 5,2 1,0 0,7 2,0 -4,2 -2,1 2,3 kwie. (p) 0,5 -2,4 -1,1 -3,8 -2,1 1,0 0,9 5,5 1,0 0,5 1,7 -3,1 -0,6 1,6

Stopy wzrostu

Transakcje


2.4. Kredyty i pożyczki MIF – struktura1, 2 (mld EUR i roczne stopy wzrostu, nieskorygowane sezonowo, stany i stopy wzrostu na koniec okresu, transakcje w ciągu okresu)

4. Kredyty i pożyczki dla instytucji sektora rządowego oraz nierezydentów strefy euroInstytucje rządowe i samorządowe Nierezydenci strefy euro


centralnego

Pozostałe instytucje rządowe i samorządowe Ogółem Banki3 Instytucje niebankoweInstytucje

stanoweInstytucje

samorządoweFundusze

ubezpieczeń społecznych


i samorządowe

Pozostałe

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10Stany

2010 1.221,8 397,5 225,2 553,0 46,1 2.963,0 2.010,9 952,1 49,5 902,62011 1.160,0 348,4 221,9 567,9 21,7 3.020,5 2.022,2 998,3 62,4 935,92011 II kw. 1.152,7 346,4 223,4 555,9 27,0 3.006,5 2.012,0 994,5 60,1 934,4 III kw. 1.145,8 343,5 224,0 553,7 24,7 3.155,7 2.133,1 1.022,7 62,7 960,0 IV kw. 1.160,0 348,4 221,9 567,9 21,7 3.020,5 2.022,2 998,3 62,4 935,92012 I kw. (p) 1.137,0 321,4 224,0 567,4 24,0 3.004,9 1.995,9 1.007,9 59,6 948,4

2010 207,2 156,3 14,9 24,1 11,9 6,3 8,3 -2,3 0,6 -2,92011 -58,2 -46,0 -0,1 11,2 -23,6 15,6 -26,4 42,0 12,9 29,12011 II kw. -36,5 -13,0 -6,5 -2,1 -14,9 44,5 21,8 22,7 6,1 16,6 III kw. -7,1 -3,3 0,6 -2,0 -2,4 65,9 59,6 6,3 1,4 5,0 IV kw. 13,5 4,6 1,4 10,4 -3,2 -151,1 -108,1 -43,1 -1,4 -41,62012 I kw. (p) -22,0 -26,1 -1,9 4,0 2,7 40,7 15,7 23,9 -2,0 25,9

2010 20,6 67,1 7,1 4,6 35,1 0,6 0,5 -0,1 0,8 -0,22011 -4,8 -11,6 -0,1 2,0 -52,2 0,6 -1,2 4,4 26,6 3,22011 II kw. 7,1 34,4 -1,1 1,4 -38,6 2,6 0,5 6,6 30,4 5,4 III kw. 6,2 28,9 0,2 1,8 -43,3 5,2 4,0 7,4 24,6 6,4 IV kw. -4,8 -11,6 -0,1 2,0 -52,2 0,6 -1,2 4,4 26,6 3,22012 I kw. (p) -4,4 -10,5 -2,8 1,8 -42,4 0,1 -0,4 1,0 7,5 0,6

W8 Kredyty i pożyczki dla nierezydentów strefy euro2 (roczne stopy wzrostu nieskorygowane sezonowo)

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

2000 2002 2004 2006 2008 2010-30

-20

-10

0

10

20

30

40

Banki spoza strefy euroInstytucje niebankowe spoza strefy euro

W7 Kredyty i pożyczki dla instytucji rządowych2

(roczne stopy wzrostu nieskorygowane sezonowo)

Źródło: EBC.1 Sektor MIF z wyłączeniem Eurosystemu; klasyfikacja sektorowa oparta na ESA 95.2 Dane odnoszą się do zmieniającego się składu strefy euro. Więcej informacji na ten temat zob. Uwagi ogólne.3 Terminem „banki” określa się w niniejszej tabeli instytucje podobne do MIF spoza strefy euro.

-20

-10

0

10

20

30

40

50

60

70

2000 2002 2004 2006 2008 2010-20

-10

0

10

20

30

40

50

60

70

Instytucje rządowe szczebla centralnegoPozostałe instytucje rządowe i samorządowe

Transakcje

Stopy wzrostu


Czerwiec 2012



inwestycyjne

17S

Źródło: ECB.1 Sektor MIF z wyłączeniem Eurosystemu; klasyfikacja sektorowa oparta na ESA 95.2 Dane odnoszą się do zmieniającego się składu strefy euro. Więcej informacji na ten temat zob. Uwagi ogólne.3 Dotyczy depozytów z kolumn 2, 3, 5 i 7.4 Dotyczy depozytów z kolumn 9, 10, 12 i 14.

2.5. Depozyty w MIF – struktura1, 2

(mld EUR i roczne stopy wzrostu, stany i stopy wzrostu na koniec okresu, transakcje w ciągu okresu)

1. Depozyty instytucji pośrednictwa finansowego

Instytucje ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne Pozostałe instytucje pośrednictwa finansowegoOgółem Bieżące Terminowe Z terminem

wypowiedzeniaUmowy z udzie-

lonym przyrze-czeniem odkupu

Ogółem Bieżące Terminowe Z terminem wypowiedzenia

Umowy z udzielo-nym przyrzeczeniem

odkupuDo 2 lat Powyżej 2 lat

Do 3 mie--sięcy

Powyżej 3 mie--sięcy

Do 2 lat Powyżej 2 lat

Do 3 mie-

sięcy

Powyżej 3 mie-

sięcyZ central-

nymi partnerami

rozliczenio-wymi

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15Stany

Stopy wzrostu

Transakcje

2010 716,9 84,6 79,3 528,3 2,6 0,3 21,9 2.168,3 358,5 305,7 1.132,6 10,7 0,5 360,3 255,02011 704,3 92,1 79,9 512,7 4,0 0,2 15,5 2.220,7 389,8 284,9 1.190,9 14,7 0,5 339,9 260,02011 IV kw. 704,3 92,1 79,9 512,7 4,0 0,2 15,5 2.220,7 389,8 284,9 1.190,9 14,7 0,5 339,9 260,02012 I kw. 711,3 98,4 86,8 504,6 4,5 0,2 16,9 2.210,9 420,0 265,9 1.148,9 15,5 0,4 360,3 275,92012 sty. 720,4 109,1 83,4 510,0 4,0 0,2 13,7 2.253,7 415,8 275,1 1.188,0 14,0 0,3 360,4 270,6 luty 721,5 107,0 87,1 506,9 4,2 0,2 16,1 2.250,6 408,2 277,4 1.175,9 14,1 0,3 374,7 286,2 marz. 711,3 98,4 86,8 504,6 4,5 0,2 16,9 2.210,9 420,0 265,9 1.148,9 15,5 0,4 360,3 275,9 kwie. (p) 718,6 106,1 87,5 503,7 4,7 0,2 16,5 2.199,3 405,4 268,9 1.141,2 15,1 0,5 368,2 280,7

2010 -26,5 -3,3 -8,4 -16,6 0,2 0,0 1,6 156,9 45,1 -37,6 52,8 -8,0 0,4 104,2 -2011 2,2 11,7 4,2 -13,9 1,1 -0,1 -0,9 19,7 28,8 -29,1 16,4 3,9 0,1 -0,3 5,52011 IV kw. -8,2 3,6 -5,2 -6,1 0,1 0,0 -0,7 -98,9 4,5 -23,7 19,0 3,3 0,1 -102,1 -79,62012 I kw. 7,6 6,4 6,7 -7,4 0,5 0,0 1,4 -6,6 31,2 -18,2 -40,8 0,8 -0,2 20,5 15,52012 sty. 16,0 17,1 3,2 -2,7 0,1 0,0 -1,8 35,0 26,4 -9,0 -2,0 -0,8 -0,2 20,5 10,2 luty 2,0 -2,0 3,8 -2,4 0,1 0,0 2,4 -1,2 -6,8 2,5 -11,4 0,1 0,0 14,4 15,6 marz. -10,4 -8,7 -0,4 -2,3 0,3 0,0 0,7 -40,4 11,6 -11,7 -27,3 1,4 0,0 -14,4 -10,3 kwie. (p) 7,1 7,8 0,1 -0,7 0,2 0,0 -0,4 -16,0 -15,2 2,7 -8,5 -0,4 0,1 5,2 2,1

2010 -3,6 -3,4 -9,6 -3,0 9,7 - 7,8 8,1 14,4 -11,1 4,9 -48,5 - 41,1 -2011 0,3 14,4 5,6 -2,6 43,3 - -5,2 0,9 8,0 -9,3 1,4 36,1 - -0,2 2,12011 IV kw. 0,3 14,4 5,6 -2,6 43,3 - -5,2 0,9 8,0 -9,3 1,4 36,1 - -0,2 2,12012 I kw. 1,5 17,9 14,8 -3,8 43,3 - 18,9 1,1 11,8 -13,2 -1,0 31,5 - 8,1 14,62012 sty. 0,7 17,8 9,1 -3,1 39,2 - -18,3 3,8 8,7 -9,6 1,9 28,3 - 16,6 23,7 luty 2,2 25,8 14,4 -3,6 38,3 - 4,2 2,5 7,9 -9,7 2,1 26,8 - 8,0 13,5 marz. 1,5 17,9 14,8 -3,8 43,3 - 18,9 1,1 11,8 -13,2 -1,0 31,5 - 8,1 14,6 kwie. (p) 1,1 23,6 10,1 -3,9 14,4 - -4,1 -1,4 6,1 -14,6 -2,6 35,4 - 5,1 12,5

W9 Depozyty ogółem według sektorów2 (roczne stopy wzrostu)

-10

0

10

20

30

40

2000 2002 2004 2006 2008 2010-10

0

10

20

30

40

Instytucje ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne (ogółem)Inne instytucje pośrednictwa finansowego (ogółem)

W10 Depozyty ogółem i depozyty ujęte w M3 według sektorów2 (roczne stopy wzrostu)

-20

-10

0

10

20

30

40

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011-20

-10

0

10

20

30

40

Instytucje ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne (ogółem)Inne instytucje pośrednictwa finansowego (ogółem)Instytucje ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne (ujęte w M3)3

Inne instytucje pośrednictwa finansowego (ujęte w M3)4


2010 1.670,7 1.036,4 455,5 87,2 75,8 1,5 14,2 5.739,1 2.244,5 901,0 665,0 1.788,5 110,3 29,82011 1.686,0 1.044,2 453,5 97,7 72,3 2,0 16,3 5.894,0 2.255,7 948,3 723,7 1.837,0 106,7 22,72011 IV kw. 1.686,0 1.044,2 453,5 97,7 72,3 2,0 16,3 5.894,0 2.255,7 948,3 723,7 1.837,0 106,7 22,72012 I kw. 1.663,7 1.019,6 451,6 100,6 76,0 2,2 13,8 5.945,1 2.223,2 995,4 736,9 1.864,7 105,0 19,92012 sty. 1.631,3 993,7 448,1 98,6 73,8 2,0 15,1 5.903,6 2.229,0 966,8 726,9 1.852,6 105,9 22,5 luty 1.628,8 989,8 448,5 100,3 74,1 2,1 14,1 5.919,3 2.218,2 982,2 734,0 1.858,4 105,6 20,8 marz. 1.663,7 1.019,6 451,6 100,6 76,0 2,2 13,8 5.945,1 2.223,2 995,4 736,9 1.864,7 105,0 19,9 kwie. (p) 1.651,8 1.013,2 440,9 105,1 77,0 1,8 14,0 5.967,2 2.246,1 992,4 737,9 1.868,1 105,0 17,6

2010 78,1 40,3 23,2 9,0 7,8 -0,2 -2,1 132,9 81,7 -98,9 58,7 113,6 -14,6 -7,52011 2,5 3,7 -2,7 8,7 -7,3 0,4 -0,5 134,3 7,4 42,6 50,5 43,5 -2,6 -7,02011 IV kw. 21,7 46,6 -17,2 0,8 -6,5 0,3 -2,4 56,7 14,4 26,0 13,7 15,1 -1,3 -11,22012 I kw. -20,8 -23,2 -2,8 4,3 3,2 0,2 -2,4 52,3 -32,0 47,2 13,6 29,0 -2,6 -2,82012 sty. -54,2 -49,8 -5,2 0,9 1,0 0,0 -1,2 10,1 -26,4 18,1 3,5 15,8 -0,7 -0,2 luty -1,0 -3,0 -0,5 3,0 0,3 0,1 -0,9 16,5 -10,3 15,8 7,1 6,8 -1,2 -1,7 marz. 34,5 29,6 2,9 0,3 1,9 0,0 -0,3 25,8 4,8 13,3 2,9 6,3 -0,7 -0,9 kwie. (p) -11,7 -6,2 -10,7 4,4 1,0 -0,4 0,1 20,7 21,6 -3,1 1,0 3,4 0,1 -2,3

2010 4,9 4,1 5,3 11,2 11,4 -10,1 -12,8 2,4 3,8 -9,9 9,7 6,8 -11,7 -20,22011 0,1 0,4 -0,6 9,9 -9,3 29,0 -5,2 2,3 0,3 4,7 7,5 2,4 -2,4 -23,62011 IV kw. 0,1 0,4 -0,6 9,9 -9,3 29,0 -5,2 2,3 0,3 4,7 7,5 2,4 -2,4 -23,62012 I kw. 0,9 1,8 -1,8 12,0 -6,5 3,5 -4,0 2,9 0,0 9,6 7,3 2,8 -4,8 -36,62012 sty. 0,5 0,5 0,3 9,7 -11,5 36,5 13,3 2,3 -0,3 6,6 7,2 2,4 -2,7 -25,4 luty 0,8 1,2 -0,5 11,0 -8,7 0,6 4,2 2,5 -0,4 7,8 7,4 2,6 -4,0 -32,8 marz. 0,9 1,8 -1,8 12,0 -6,5 3,5 -4,0 2,9 0,0 9,6 7,3 2,8 -4,8 -36,6 kwie. (p) 0,0 1,1 -3,7 14,7 -5,3 -13,1 -20,2 2,7 -0,2 9,4 6,5 2,8 -4,0 -45,7

2.5. Depozyty w MIF – struktura1, 2 (mld EUR i roczne stopy wzrostu, stany i stopy wzrostu na koniec okresu, transakcje w ciągu okresu)

2. Depozyty przedsiębiorstw i gospodarstw domowychPrzedsiębiorstwa Gospodarstwa domowe3


Umowy z udzie-



Umowy z udzie-



Do 3 miesięcy

Powyżej 3 miesięcy


Do 3 miesięcy


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14Stany

Stopy wzrostu

Transakcje

Źródło: ECB.1 Sektor MIF z wyłączeniem Eurosystemu; klasyfikacja sektorowa oparta na ESA 95.2 Dane odnoszą się do zmieniającego się składu strefy euro. Więcej informacji na ten temat zob. Uwagi ogólne.3 Włączając instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych.4 Dotyczy depozytów z kolumn 2, 3, 5 i 7.5 Dotyczy depozytów z kolumn 9, 10, 12 i 14.

W11 Depozyty ogółem według sektorów2 (roczne stopy wzrostu)

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

2000 2002 2004 2006 2008 2010-2

0

2

4

6

8

10

12

14

Przedsiębiorstwa (ogółem)Gospodarstwa domowe (ogółem)

W12 Depozyty ogółem i depozyty ujęte w M3 według sektorów2 (roczne stopy wzrostu)

-5

0

5

10

15

20

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011-5

0

5

10

15

20

Przedsiębiorstwa (ogółem)Gospodarstwa domowe (ogółem)Przedsiębiorstwa (ujęte w M3)4

Gospodarstwa domowe (ujęte w M3)5


Czerwiec 2012



inwestycyjne

19S

2.5. Depozyty w MIF – struktura1, 2 (mld EUR i roczne stopy wzrostu, stany i stopy wzrostu na koniec okresu, transakcje w ciągu okresu)

3. Depozyty instytucji rządowych i samorządowych oraz nierezydentów strefy euroInstytucje rządowe i samorządowe Nierezydenci strefy euro

Ogółem Instytucje szczebla

centralnego

Pozostałe instytucje rządowe i samorządowe Ogółem Banki3 Instytucje niebankoweInstytucje

stanoweInstytucje

samorządoweFundusze

ubezpieczeń społecznych


i samorządowe

Pozostałe

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10Stany

2010 427,6 196,2 47,7 109,6 74,1 3.488,8 2.492,0 996,9 45,9 950,92011 442,7 195,5 48,6 113,5 85,2 3.153,0 2.175,4 977,5 44,3 933,22011 II kw. 521,5 266,4 55,0 112,6 87,5 3.276,4 2.291,6 984,8 47,7 937,1 III kw. 464,8 211,4 54,3 111,4 87,8 3.343,0 2.295,3 1.047,7 50,0 997,7 IV kw. 442,7 195,5 48,6 113,5 85,2 3.153,0 2.175,4 977,5 44,3 933,22012 I kw. (p) 466,7 192,5 65,0 113,4 95,9 3.311,7 2.328,6 981,4 54,8 926,6

2010 49,9 47,4 4,3 -5,0 2,9 0,8 -83,9 84,7 7,5 77,12011 16,9 3,3 0,6 2,3 10,6 -334,6 -318,0 -16,7 -2,1 -14,62011 II kw. 45,7 30,9 2,7 3,9 8,2 -19,7 -41,5 21,8 6,4 15,4 III kw. -56,9 -55,1 -1,0 -1,2 0,2 0,6 -49,1 49,7 1,4 48,3 IV kw. -22,3 -15,9 -5,9 2,1 -2,5 -234,1 -151,5 -82,6 -6,2 -76,42012 I kw. (p) 24,6 -2,9 16,5 0,5 10,9 190,4 176,9 11,7 11,1 0,6

2010 13,3 32,2 9,9 -4,4 4,1 0,3 -3,2 9,9 12,7 9,62011 3,9 1,3 1,3 2,1 14,3 -9,7 -13,0 -1,6 -4,3 -1,52011 II kw. 26,8 61,3 1,2 -2,6 14,0 -5,2 -8,5 3,2 5,0 3,1 III kw. 10,5 21,6 -7,8 -1,9 17,0 -5,6 -10,7 7,4 3,3 7,6 IV kw. 3,9 1,3 1,3 2,1 14,3 -9,7 -13,0 -1,6 -4,3 -1,52012 I kw. (p) -1,9 -18,3 23,5 4,8 21,2 -1,9 -2,9 0,1 30,0 -1,2

Źródło: EBC.1 Sektor MIF z wyłączeniem Eurosystemu; klasyfikacja sektorowa oparta na ESA 95.2 Dane odnoszą się do zmieniającego się składu strefy euro. Więcej informacji na ten temat zob. Uwagi ogólne.3 Terminem „banki” określa się w niniejszej tabeli instytucje podobne do MIF spoza strefy euro.

Transakcje

Stopy wzrostu

W13 Depozyty instytucji rządowych oraz nierezydentów strefy euro2 (roczne stopy wzrostu)

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

Instytucje rządowe i samorządoweBanki spoza strefy euroInstytucje niebankowe spoza strefy euro


2.6. Papiery wartościowe w posiadaniu MIF – struktura1, 2 (mld EUR i roczne stopy wzrostu, stany i stopy wzrostu na koniec okresu, transakcje w ciągu okresu)

Dłużne papiery wartościowe Papiery wartościowe z prawem do kapitału i udziały

Ogółem MIF Instytucje rządowe i samorządowe

Pozostali rezydenci strefy euro

Nierezy-denci

strefy euro

Ogółem MIF Instytucje spoza

sektora MIF

Nierezydenci strefy euro

Euro Pozostałe waluty



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12Stany

2010 5.991,2 1.778,4 107,4 1.507,8 16,4 1.500,9 27,8 1.052,6 1.535,9 445,3 787,8 302,82011 5.697,8 1.763,8 87,8 1.373,0 22,9 1.489,5 28,3 932,5 1.507,4 485,7 726,4 295,42011 IV kw. 5.697,8 1.763,8 87,8 1.373,0 22,9 1.489,5 28,3 932,5 1.507,4 485,7 726,4 295,42012 I kw. 5.914,7 1.819,3 98,0 1.495,4 32,1 1.491,9 24,9 953,1 1.526,0 489,6 741,6 294,82012 sty. 5.763,3 1.782,0 88,6 1.423,7 23,3 1.497,6 23,8 924,2 1.525,6 495,4 734,1 296,1 luty 5.852,4 1.813,8 91,0 1.465,9 31,0 1.504,2 23,6 922,8 1.515,3 491,5 731,4 292,4 marz. 5.914,7 1.819,3 98,0 1.495,4 32,1 1.491,9 24,9 953,1 1.526,0 489,6 741,6 294,8 kwie. (p) 5.867,4 1.797,3 98,6 1.493,6 33,1 1.486,3 23,9 934,7 1.535,0 489,0 753,2 292,9

2010 -270,8 -167,1 -6,9 42,8 -2,0 10,1 -14,8 -132,9 54,4 28,2 5,2 20,92011 -25,9 45,4 8,0 -4,4 5,5 -19,9 0,4 -60,9 17,0 60,1 -31,7 -11,42011 IV kw. 75,1 66,4 0,5 -14,6 -0,2 36,5 2,3 -15,9 -8,1 5,2 -9,7 -3,62012 I kw. 257,9 60,1 12,8 138,2 10,7 6,7 -1,8 31,2 30,4 11,8 18,9 -0,32012 sty. 111,2 27,5 3,0 56,9 1,2 12,3 -3,1 13,4 16,5 8,8 8,1 -0,4 luty 93,4 31,0 3,7 39,2 8,0 5,6 0,1 5,8 -4,0 0,6 -1,4 -3,1 marz. 53,3 1,6 6,2 42,1 1,5 -11,2 1,2 12,0 17,9 2,3 12,3 3,2 kwie. (p) -53,8 -23,7 -0,7 2,2 0,5 -4,4 -1,4 -26,3 21,2 0,8 21,1 -0,7

2010 -4,3 -8,5 -5,5 2,9 -11,1 0,7 -35,4 -11,2 3,6 6,5 0,6 7,52011 -0,4 2,7 7,8 -0,4 33,8 -1,3 0,8 -6,2 1,1 13,8 -4,2 -3,72011 IV kw. -0,4 2,7 7,8 -0,4 33,8 -1,3 0,8 -6,2 1,1 13,8 -4,2 -3,72012 I kw. 4,6 7,6 22,8 9,1 56,5 1,3 -12,9 -4,3 3,1 16,3 -2,5 -1,72012 sty. 1,0 4,6 11,3 2,6 28,6 0,1 -7,3 -7,5 1,6 15,6 -4,7 -2,3 luty 2,5 6,0 19,1 5,1 63,9 0,1 -12,3 -6,1 2,2 15,6 -3,8 -2,0 marz. 4,6 7,6 22,8 9,1 56,5 1,3 -12,9 -4,3 3,1 16,3 -2,5 -1,7 kwie. (p) 3,7 7,3 16,8 8,6 61,7 0,4 -7,5 -6,5 1,2 16,0 -4,8 -4,2

Źródło: EBC.1 Sektor MIF z wyłączeniem Eurosystemu; klasyfikacja sektorowa oparta na ESA 95.2 Dane odnoszą się do zmieniającego się składu strefy euro. Więcej informacji na ten temat zob. Uwagi ogólne.

Transakcje

Stopy wzrostu

W14 Papiery wartościowe w posiadaniu MIF2 (roczne stopy wzrostu)

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

Dłużne papiery wartościowePapiery wartościowe z prawem do kapitału i udziały


Czerwiec 2012



inwestycyjne

21S

2010 5.517,1 - - - - - - 12.247,8 96,0 4,0 2,1 0,2 1,1 0,42011 6.160,3 - - - - - - 12.321,8 96,2 3,8 1,9 0,3 1,1 0,42011 IV kw. 6.160,3 - - - - - - 12.321,8 96,2 3,8 1,9 0,3 1,1 0,42012 I kw. (p) 6.330,9 - - - - - - 12.298,7 96,3 3,7 1,8 0,2 1,1 0,4

2010 2.010,9 44,9 55,1 30,7 2,9 3,2 11,6 952,1 39,9 60,1 42,8 1,4 3,7 6,72011 2.022,2 44,5 55,5 35,6 2,5 2,7 9,3 998,3 38,2 61,8 41,2 2,6 3,3 7,82011 IV kw. 2.022,2 44,5 55,5 35,6 2,5 2,7 9,3 998,3 38,2 61,8 41,2 2,6 3,3 7,82012 I kw. (p) 1.995,9 47,9 52,1 32,9 2,5 2,6 8,5 1.007,9 39,1 60,9 41,0 2,4 3,1 7,6

2010 1.885,8 94,3 5,7 3,3 0,1 0,3 1,7 3.052,8 98,6 1,4 0,8 0,1 0,1 0,42011 1.851,6 95,3 4,7 2,5 0,1 0,3 1,5 2.913,7 98,2 1,8 1,0 0,2 0,1 0,42011 IV kw. 1.851,6 95,3 4,7 2,5 0,1 0,3 1,5 2.913,7 98,2 1,8 1,0 0,2 0,1 0,42012 I kw. (p) 1.917,3 94,9 5,1 2,6 0,1 0,3 1,8 3.044,3 98,1 1,9 1,1 0,1 0,1 0,4

2010 545,9 49,9 50,1 27,6 0,3 0,5 16,8 506,6 33,3 66,7 40,5 3,9 0,9 13,62011 457,0 56,4 43,6 21,1 0,3 0,3 16,0 475,5 32,3 67,7 39,3 5,8 0,7 13,72011 IV kw. 457,0 56,4 43,6 21,1 0,3 0,3 16,0 475,5 32,3 67,7 39,3 5,8 0,7 13,72012 I kw. (p) 486,5 55,2 44,8 19,9 0,3 0,3 20,3 466,1 33,7 66,3 36,1 4,5 0,9 13,6

2010 5.774,9 92,9 7,1 4,1 0,3 1,3 0,8 10.722,6 97,1 2,9 1,9 0,2 0,1 0,42011 6.319,0 92,1 7,9 5,2 0,2 1,2 0,7 10.947,7 97,0 3,0 2,0 0,1 0,1 0,42011 IV kw. 6.319,0 92,1 7,9 5,2 0,2 1,2 0,7 10.947,7 97,0 3,0 2,0 0,1 0,1 0,42012 I kw. (p) 6.470,7 93,4 6,6 3,9 0,2 1,2 0,6 10.997,8 97,1 2,9 1,9 0,1 0,1 0,4

2010 2.492,0 52,1 47,9 31,8 2,2 1,8 8,6 996,9 58,8 41,2 29,3 1,2 1,4 5,12011 2.175,4 59,2 40,8 25,6 2,1 1,8 7,2 977,5 56,1 43,9 30,0 2,0 1,5 5,12011 IV kw. 2.175,4 59,2 40,8 25,6 2,1 1,8 7,2 977,5 56,1 43,9 30,0 2,0 1,5 5,12012 I kw. (p) 2.328,6 60,4 39,6 25,4 1,8 1,6 6,9 981,4 55,4 44,6 29,8 2,0 1,3 5,2

2010 5.082,6 81,6 18,4 9,7 1,8 2,1 2,52011 5.236,8 82,0 18,0 9,4 1,7 2,0 2,62011 IV kw. 5.236,8 82,0 18,0 9,4 1,7 2,0 2,62012 I kw. (p) 5.295,7 82,5 17,5 9,3 1,5 2,0 2,4

2. 2. Dłużne papiery wartościowe wyemitowane przez MIF strefy euro

Wszystkie waluty (stany)

Euro 4 Waluty inne niż euro Ogółem

USD JPY CHF GBP

1 2 3 4 5 6 7

2.7 . Struktura walutowa wybranych pozyc j i b i lansowych MIF1, 2

(procent całości, stany – mld EUR; koniec okresu)

1. 1. Kredyty i pożyczki, portfele papierów wartościowych innych niż akcje oraz depozyty

MIF3 Niemonetarne instytucje finansowe Wszystkie

waluty (stany)

Euro 4 Waluty inne niż euro Wszystkie waluty (stany)

Euro 4 Waluty inne niż euroOgółem Ogółem

USD JPY CHF GBP USD JPY CHF GBP

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Kredyty i pożyczkidla rezydentów strefy euro

dla nierezydentów strefy euro

wyemitowane przez nierezydentów strefy euro

u nierezydentów strefy euro

Portfele papierów wartościowych innych niż akcjewyemitowane przez rezydentów strefy euro

Depozytyu rezydentów strefy euro

Źródło: EBC.1 Sektor MIF z wyłączeniem Eurosystemu, klasyfikacja sektorów na podstawie ESA 95.2 Dane odnoszą się do zmieniającego się składu strefy euro. W celu uzyskania dalszych informacji zob. Uwagi ogólne.3 W przypadku nierezydentów strefy euro termin MIF odnosi się do instytucji podobnych do MIF strefy euro.4 W tym pozycje wyrażone w walutach krajowych przeliczone na euro.


Stany

2.8 . Zagregowany bi lans funduszy inwestycy jnych stre fy euro1

(mld EUR, stany na koniec okresu, transakcje w ciągu okresu)

1. Aktywa

2. Pasywa

3. Wyemitowane udziały w funduszach inwestycyjnych w podziale wg polityki inwestycyjnej i rodzaju funduszu

Ogółem Należności z tytułu depozytów i kredytów

Papiery wartościowe inne

niż akcje

Udziały oraz inne papiery wartościowe


(z wyłączeniem udziałów w fundusz-ach inwestycyjnych/

funduszach rynku pieniężnego)

Udziały w fundu-szach inwestycyj-nych/funduszach

rynku pieniężnego

Aktywa niefinansowe

Pozostałe aktywa (w tym finansowe

instrumenty pochodne)

1 2 3 4 5 6 7

Ogółem Kredyty i przyjęte depozyty

Wyemitowane udziały w funduszach inwestycyjnych Pozostałe pasywa (w tym finansowe

instrumenty pochodne)

Ogółem W posiadaniu rezydentów strefy euro W posiadaniu nierezydentów

strefy e uro

1 2 3 4Fundusze inwestycyjne

5 6 7

Ogółem Fundusze wg polityki inwestycyjnej Fundusze wg rodzaju Pozycje poza-bilansowe:

fundusze rynku

pieniężnego

Fundusze obligacji

Fundusze udziałowe

Fundusze mieszane

Fundusze nieruchomości

Fundusze hedgingowe

Pozostałe fundusze

Fundusze otwarte

Fundusze zamknięte

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Stany

Stany

Źródło: EBC.1 Inne niż fundusze rynku pieniężnego (które wykazano w kolumnie 10 „Pozycje pozabilansowe” w tabeli 3 niniejszej części). Więcej informacji szczegółowych, zob. Uwagi

ogólne.

2011 wrze. 6.080,9 420,9 2.383,9 1.632,8 830,9 235,5 576,8 paź. 6.177,9 422,7 2.371,2 1.736,1 844,5 234,6 568,9 list. 6.082,4 418,8 2.345,8 1.703,8 827,0 235,0 552,1 gru. 6.210,3 415,3 2.504,1 1.734,4 836,6 236,2 483,72012 sty. 6.495,6 437,6 2.587,3 1.823,8 864,8 239,7 542,4 luty 6.654,1 447,2 2.639,5 1.882,3 884,4 241,2 559,5 marz. (p) 6.679,5 442,4 2.674,5 1.884,1 888,4 241,7 548,3

2011 III kw. -4,7 29,0 -21,2 -41,9 -15,8 2,9 42,3 IV kw. -185,9 -34,5 -2,6 -24,8 -12,9 2,4 -113,52012 I kw. (p) 150,1 17,6 68,7 1,8 13,8 4,1 44,1

2011 wrze. 6.080,9 126,7 5.423,0 4.175,4 604,2 1.247,6 531,1 paź. 6.177,9 127,9 5.531,6 4.243,5 615,7 1.288,1 518,4 list. 6.082,4 128,8 5.447,6 4.162,7 597,5 1.284,9 506,0 gru. 6.210,3 117,6 5.662,1 4.263,4 613,3 1.398,7 430,62012 sty. 6.495,6 124,8 5.891,6 4.421,2 649,9 1.470,4 479,2 luty 6.654,1 134,3 6.027,4 4.528,3 676,0 1.499,2 492,3 marz. (p) 6.679,5 127,5 6.068,7 4.553,0 685,0 1.515,7 483,2

2011 III kw. -4,7 6,5 -44,0 -55,1 -31,0 11,0 32,9 IV kw. -185,9 -13,4 -41,7 -59,6 -3,3 19,1 -130,82012 I kw. (p) 150,1 8,6 94,5 54,9 31,3 38,8 46,9

2011 sier. 5.551,2 1.807,2 1.495,4 1.381,8 290,8 114,0 462,0 5.462,8 88,4 1.060,3 wrze. 5.423,0 1.786,1 1.414,2 1.387,7 290,9 119,0 425,1 5.333,8 89,2 1.066,9 paź. 5.531,6 1.789,0 1.503,9 1.406,0 293,5 115,6 423,5 5.449,6 81,9 1.051,6 list. 5.447,6 1.757,7 1.473,5 1.384,2 292,9 118,7 420,5 5.365,0 82,5 1.083,5 gru. 5.662,1 1.920,2 1.496,4 1.403,1 296,4 120,1 426,0 5.577,4 84,7 991,92012 sty. 5.891,6 2.026,0 1.583,8 1.457,6 304,3 129,6 390,2 5.802,4 89,2 938,6 luty 6.027,4 2.062,2 1.639,1 1.490,2 305,7 130,2 400,0 5.940,4 87,0 924,3 marz. (p) 6.068,7 2.090,1 1.640,7 1.497,8 309,2 132,4 398,6 5.980,3 88,4 950,5

2011 wrze. -32,3 -16,4 -11,1 -4,2 0,9 0,6 -2,1 -32,5 0,3 -12,2 paź. -18,5 1,4 -2,5 -6,2 1,0 -0,7 -11,5 -11,7 -6,8 -5,7 list. -21,7 -8,7 -8,5 -5,8 -0,1 0,1 1,3 -22,4 0,6 19,1 gru. -1,5 10,6 -6,7 -2,8 2,7 -2,3 -3,0 -3,6 2,1 0,72012 sty. 22,7 14,7 3,5 -0,2 3,0 3,0 -1,2 18,4 4,3 6,1 luty 33,0 11,4 3,3 11,7 1,6 0,2 4,9 35,3 -2,3 2,8 marz. (p) 38,8 27,9 5,3 5,2 1,7 -0,2 -1,0 38,2 0,6 23,3

Transakcje

Transakcje

Transakcje


Czerwiec 2012



inwestycyjne

23S

2.9 . Papiery wartośc iowe w pos iadaniu funduszy inwestycy jnych1 w podzia le według ich emitentów (mld EUR, stany na koniec okresu, transakcje w ciągu okresu)

1. 1. Papiery wartościowe inne niż akcjeOgółem Strefa euro Pozostałe kraje świata

Ogółem MIF Instytucje rządowe

i samorządowe

Pozostałe instytucje

pośrednictwa finansowego

Instytucje ubezpie-

czeniowe i fundusze

emerytalne

Przedsię-biorstwa

Państwa członkowskie

UE spoza strefy euro

Stany Zjednoczone

Japonia

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

2. Udziały oraz inne papiery wartościowe z prawem do kapitału (inne niż udziały w funduszach inwestycyjnych oraz funduszach rynku pieniężnego)Ogółem Strefa euro Pozostałe kraje świata

Ogółem MIF Instytucje rządowe i

samorządowe



Instytucje ubezpie-

czeniowe i fundusze

emerytalne

Przedsię-biorstwa



Stany Zjednoczone

Japonia

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

3. Udziały w funduszach inwestycyjnych/funduszach rynku pieniężnegoOgółem Strefa euro Pozostałe kraje świata

Ogółem MIF2 Instytucje rządowe i

samorządowe


pośrednictwa finansowego2

Instytucje ubezpie-

czeniowe i fundusze

emerytalne

Przedsię-biorstwa



Stany Zjednoczone

Japonia

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Źródło: EBC.1 Inne niż fundusze rynku pieniężnego. Szczegółowe informacje, zob. Uwagi ogólne.2 Udziały w funduszach inwestycyjnych (inne niż udziały w funduszach rynku pieniężnego) są emitowane przez pozostałe instytucje pośrednictwa finansowego. Udziały

w funduszach rynku pieniężnego są emitowane przez MIF.

Stany

Stany

Stany

2011 II kw. 2.387,6 1.430,3 386,4 671,6 196,3 5,8 170,1 957,3 252,3 358,6 17,8 III kw. 2.383,9 1.414,2 380,7 682,4 184,2 4,7 162,1 969,7 252,4 369,7 18,7 IV kw. 2.504,1 1.423,1 390,9 674,4 185,5 4,5 167,6 1.081,1 270,5 436,8 20,42012 I kw. (p) 2.674,5 1.502,5 426,5 676,6 208,9 5,7 184,7 1.172,0 313,2 454,4 15,5

2011 III kw. -21,2 -16,8 -5,9 1,3 -7,6 -0,4 -4,3 -4,4 6,0 -4,1 5,3 IV kw. -2,6 0,3 3,4 -6,2 -1,1 -0,3 4,4 -1,4 -3,2 1,7 -0,32012 I kw. (p) 68,7 11,0 10,7 -24,3 14,8 0,5 9,2 57,5 21,0 14,5 -4,3

2011 II kw. 1.958,6 773,6 84,5 - 41,2 26,1 621,9 1.185,0 166,4 362,8 77,0 III kw. 1.632,8 615,7 53,3 - 35,8 20,4 506,3 1.017,0 141,8 323,7 72,5 IV kw. 1.734,4 636,5 51,2 - 36,4 21,5 527,5 1.097,9 154,6 356,7 71,22012 I kw. (p) 1.884,1 687,7 56,2 - 41,9 24,0 565,6 1.196,4 162,3 388,7 75,4

2011 III kw. -41,9 -8,8 -4,9 - -0,7 0,2 -3,4 -33,0 -5,1 -11,8 -3,2 IV kw. -24,8 -9,5 -1,6 - -2,4 0,4 -5,9 -15,5 -0,9 -7,4 0,92012 I kw. (p) 1,8 -4,6 3,9 - 0,7 -1,2 -7,9 6,3 -2,7 -0,8 -1,0

2011 II kw. 886,8 752,0 79,3 - 672,7 - - 134,8 22,1 42,8 0,5 III kw. 830,9 698,7 94,5 - 604,2 - - 132,2 20,1 42,6 0,5 IV kw. 836,6 708,2 94,9 - 613,3 - - 128,4 20,8 40,2 0,62012 I kw. (p) 888,4 754,0 68,9 - 685,0 - - 134,5 25,3 41,6 0,6

2011 III kw. -15,8 -15,1 16,0 - -31,0 - - -0,8 -0,5 -0,4 0,0 IV kw. -12,9 -3,0 0,3 - -3,3 - - -9,9 -0,8 -9,1 0,02012 I kw. (p) 13,8 12,4 -18,9 - 31,3 - - 1,3 2,2 -0,2 -0,1

Transakcje

Transakcje

Transakcje


2.10. Zagregowany bi lans podmiotów sekurytyzacy jnych stre fy euro (mld EUR, stany na koniec okresu, transakcje w ciągu okresu)

1. AktywaOgółem Należności

z tytułu depozytów i kredytów

Kredyty sekurytyzowane Papiery warto-ściowe

inne niż akcje

Pozo- stałe

aktywa seku-

rytyzo-wane

Akcje oraz inne

papiery warto-ściowe

z prawem do

kapitału

Pozostałe aktywa

Ogółem Kredyty zainicjowane w strefie euro Zainicjo-wane poza strefą euro

MIF Pozostałe instytucje

pośrednictwa finansowego,

instytucje ubezpiecze-

niowe i fundusze emerytalne

Przed- siębiorstwa

Instytucje rządowe i samo-

rządowe

Pozostające w bilansie MIF1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13Stany

Źródło: EBC.1 Wykorzystanie podmiotów sekurytyzacyjnych do sekurytyzacji kredytów i pożyczek, które pozostają w bilansie MIF, np. które nie zostały wyłączone. To, czy kredyty

i pożyczki są wyłączone z bilansu MIF, zależy od odpowiednich zasad księgowania. W celu uzyskania dalszych informacji, zob. Uwagi ogólne.2 Z wyłączeniem sekurytyzacji kredytów i pożyczek udzielanych pomiędzy MIF.

2. PasywaOgółem Kredyty i przyjęte

depozyty Wyemitowane dłużne papiery wartościowe Kapitał

i rezerwy Pozostałe

zobowiązania Ogółem Do 2 l at Powyżej 2 lat 1 2 3 4 5 6 7

Stany

3. Portfele sekurytyzowanych kredytów i pożyczek zainicjowanych przez MIF strefy euro oraz papiery wartościowe inne niż akcjeSekurytyzowane kredyty i pożyczki zainicjowane przez MIF strefy euro Papiery wartościowe inne niż akcje

Ogółem Sektor strefy euro zaciągający kredyty2 Sektor spoza strefy euro zacią-

gający kredyty

Ogółem Rezydenci strefy euro Nierezydenci strefy euro Gospo-

darstwa domowe

Przed- siębiorstwa



Instytucje ubezpieczeniowe i fundusze eme-

rytalne

Instytucje rządowe i

samorządowe

Ogółem MIF Niemonetarne instytucje finansowe

Podmioty seku-rytyzacyjne

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13Stany

2011 I kw. 2.255,4 351,2 1.484,8 1.184,8 595,3 142,5 21,8 5,9 129,9 241,6 89,0 36,3 52,4 II kw. 2.217,9 340,0 1.462,9 1.166,7 585,5 144,7 20,4 5,2 126,0 232,6 88,6 35,7 58,2 III kw. 2.201,7 321,4 1.465,9 1.178,9 590,5 142,8 20,5 5,1 118,5 232,3 86,9 37,8 57,5 IV kw. 2.273,2 324,8 1.533,7 1.244,2 583,1 147,8 20,8 4,8 116,1 229,0 90,0 36,8 58,92012 I kw. 2.226,8 318,4 1.503,7 1.209,6 553,7 143,2 20,5 4,8 125,7 217,3 86,2 35,6 65,6

2011 I kw. -96,5 -25,0 -39,3 -44,3 - 5,3 -0,3 -0,1 0,2 -9,9 -2,4 -5,1 -14,8 II kw. -43,0 -11,1 -25,0 -21,4 - 2,0 -0,7 -0,3 -4,4 -7,9 0,0 0,0 1,1 III kw. -26,1 -18,5 1,9 11,4 - -2,1 -0,1 0,0 -7,3 -2,2 -2,1 -1,1 -4,2 IV kw. 69,9 3,4 65,9 64,1 - 4,2 0,3 -0,4 -2,4 -2,9 2,3 -1,0 2,22012 I kw. -54,0 -6,1 -28,3 -19,5 - -4,5 -0,3 0,0 -4,0 -13,2 -2,8 -0,9 -2,7

2011 I kw. 2.255,4 135,1 1.884,4 70,0 1.814,4 36,3 199,6 II kw. 2.217,9 135,9 1.841,7 66,4 1.775,3 35,2 205,2 III kw. 2.201,7 134,1 1.823,0 63,8 1.759,2 34,7 210,0 IV kw. 2.273,2 150,8 1.883,7 66,7 1.817,0 33,9 204,72012 I kw. 2.226,8 152,6 1.824,7 59,8 1.764,9 32,7 216,7

2011 I kw. -96,5 -1,1 -82,7 -6,6 -76,1 -6,0 -6,7 II kw. -43,0 1,4 -47,0 -7,5 -39,5 -0,8 3,3 III kw. -26,1 -2,2 -24,3 -3,0 -21,3 -1,7 2,1 IV kw. 69,9 16,5 62,0 2,9 59,1 -1,0 -7,62012 I kw. -54,0 1,1 -56,4 -7,9 -48,5 -0,9 2,2

2011 I kw. 1.184,8 803,6 261,3 17,9 0,2 7,2 34,0 241,6 124,3 42,3 82,0 36,5 117,4 II kw. 1.166,7 788,6 253,1 19,3 0,4 9,8 35,5 232,6 124,2 41,0 83,2 35,4 108,4 III kw. 1.178,9 795,4 254,2 18,7 0,4 9,6 32,9 232,3 122,2 42,1 80,1 33,8 110,1 IV kw. 1.244,2 828,0 262,5 17,9 0,2 6,6 33,6 229,0 120,1 40,7 79,4 33,4 108,92012 I kw. 1.209,6 818,9 239,6 17,8 0,2 6,4 29,9 217,3 115,3 40,3 75,0 30,5 102,1

2011 I kw. -44,3 -52,2 3,2 -0,4 0,0 0,0 -1,6 -9,9 -5,7 -3,1 -2,7 -0,1 -4,2 II kw. -21,4 -20,8 0,2 0,8 0,2 2,6 -3,8 -7,9 0,4 -0,4 0,7 -0,7 -8,3 III kw. 11,4 6,2 -0,4 -0,7 0,0 -0,2 -1,2 -2,2 -3,1 -0,2 -2,9 -1,2 1,0 IV kw. 64,1 32,0 8,1 -0,7 -0,1 -3,0 0,3 -2,9 -1,6 -1,5 0,0 -0,2 -1,42012 I kw. -19,5 -13,1 -7,8 0,0 0,0 -0,2 0,0 -13,2 -5,5 -0,8 -4,8 -2,8 -7,7

Transakcje

Transakcje

Transakcje


Czerwiec 2012



inwestycyjne

25S

2.11. Zagregowany bi lans instytuc j i ubezpieczeniowych i funduszy emeryta lnych stre fy euro (mld EUR, stany na koniec okresu)

Źródło: EBC.

1. Aktywa

Ogółem Gotówka i d epozyty

Kredyty i pożyczki

Papiery wartościowe

inne niż akcje

Udziały i inne papiery

wartościowe z prawem do

kapitału

Udziały w funduszach

inwestycyj-nych

Udziały w fun-duszach rynku

pieniężnego

Przedpłaty składek ubez-

pieczeniowych i rezerw

na nieure-gulowane

roszczenia

Pozostałe należności/

zobowiązania oraz

finansowe instrumenty

pochodne

Aktywa niefinansowe

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

2009 I kw. 6.181,0 797,2 493,6 2.359,3 774,9 1.061,2 108,0 243,6 186,9 156,3 II kw. 6.318,2 782,7 487,2 2.381,9 807,4 1.187,3 97,8 247,8 170,8 155,2 III kw. 6.515,5 784,0 482,9 2.429,4 788,6 1.362,6 95,3 250,4 168,0 154,1 IV kw. 6.646,8 786,8 476,5 2.469,5 809,7 1.442,2 95,2 254,8 158,9 153,22010 I kw. 6.872,8 784,0 483,8 2.580,7 825,8 1.518,7 93,0 263,3 175,5 148,1 II kw. 6.899,2 785,3 487,3 2.614,3 807,9 1.504,7 90,3 269,5 190,3 149,7 III kw. 7.071,5 783,1 495,4 2.702,8 825,5 1.545,4 86,0 271,3 212,8 149,1 IV kw. 7.005,6 774,2 498,9 2.643,7 848,6 1.574,3 76,8 271,7 166,2 151,22011 I kw. 7.062,5 774,9 496,4 2.667,3 856,0 1.589,5 74,9 278,0 172,1 153,4 II kw. 7.075,0 776,7 504,6 2.682,0 849,5 1.594,7 77,9 268,5 168,8 152,4 III kw. 7.070,8 793,6 498,3 2.707,4 799,0 1.544,4 84,8 268,1 223,3 151,8 IV kw. 7.134,3 787,4 501,9 2.693,9 813,8 1.593,4 87,7 269,0 232,6 154,6

2. Portfele papierów wartościowych innych niż akcjeOgółem Wyemitowane przez rezydentów strefy euro Wyemitowane

przez nierezy-dentów strefy euro Ogółem MIF Instytucje rządowe

i samorządowe Pozostałe instytucje


Instytucje ubez-pieczeniowe i fun-

dusze emerytalne

Przedsiębiorstwa

1 2 3 4 5 6 7 8

2009 I kw. 2.359,3 1.936,5 530,3 1.037,9 218,7 13,5 136,1 422,8 II kw. 2.381,9 1.984,0 544,0 1.058,6 227,6 15,0 138,9 397,8 III kw. 2.429,4 2.025,0 555,0 1.090,8 226,3 15,1 137,7 404,4 IV kw. 2.469,5 2.060,6 545,4 1.120,0 238,9 16,7 139,7 408,92010 I kw. 2.580,7 2.161,6 576,6 1.190,2 232,2 16,2 146,4 419,1 II kw. 2.614,3 2.190,8 581,5 1.198,9 243,3 16,7 150,5 423,5 III kw. 2.702,8 2.274,1 592,9 1.248,1 261,1 19,7 152,3 428,7 IV kw. 2.643,7 2.216,5 590,3 1.222,4 230,6 18,0 155,2 427,22011 I kw. 2.667,3 2.249,5 609,8 1.214,4 253,9 19,0 152,5 417,8 II kw. 2.682,0 2.254,4 630,3 1.234,3 215,2 16,3 158,4 427,6 III kw. 2.707,4 2.276,8 637,4 1.229,8 230,6 17,9 161,2 430,6 IV kw. 2.693,9 2.261,3 626,9 1.170,5 280,5 20,6 162,7 432,7

3. Pasywa i wartość netto

Pasywa

Ogółem Otrzymane kredyty

i pożyczki

Papiery wartościowe

inne niż akcje

Udziały oraz inne papiery wartościowe z prawem do

kapitału

Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe Pozostałe należności/

zobowiązania oraz finansowe

instrumenty pochodne

Wartość netto

Ogółem Udziały netto gospodarstw

domowych w rezerwach

ubezpieczeń na życie

Udziały netto gospodarstw

domowych w rezerwach

funduszy eme-rytalnych

Przedpłaty składek ubez-

pieczeniowych i rezerw na

nieuregulowane roszczenia

1 2 3 4 5 6 7 8 9

2009 I kw. 6.128,1 346,9 31,7 377,8 5.230,9 2.777,5 1.608,8 844,6 140,9 52,9 II kw. 6.181,1 320,6 33,0 395,4 5.295,2 2.849,7 1.599,5 846,0 136,8 137,1 III kw. 6.342,5 302,5 36,1 442,1 5.420,8 2.939,4 1.637,5 844,0 141,0 172,9 IV kw. 6.444,9 283,2 39,5 438,8 5.537,2 3.008,0 1.686,6 842,7 146,2 202,02010 I kw. 6.639,5 291,2 39,5 456,8 5.703,2 3.096,9 1.742,9 863,4 148,9 233,3 II kw. 6.717,5 295,5 40,9 428,6 5.802,3 3.123,1 1.811,4 867,8 150,3 181,7 III kw. 6.876,0 311,1 39,8 437,5 5.943,1 3.185,4 1.892,5 865,2 144,5 195,5 IV kw. 6.828,5 279,6 42,3 445,1 5.922,6 3.220,4 1.834,6 867,6 138,8 177,22011 I kw. 6.885,6 297,6 40,1 461,4 5.947,9 3.250,9 1.808,9 888,1 138,5 176,9 II kw. 6.909,7 300,2 43,0 449,1 5.977,1 3.270,8 1.825,5 880,8 140,3 165,3 III kw. 7.018,3 306,2 41,9 402,9 6.113,1 3.259,9 1.974,8 878,4 154,2 52,5 IV kw. 7.029,7 302,6 41,6 405,1 6.130,6 3.268,3 1.989,5 872,7 149,9 104,6


RAChUNKI STREFY EURO3

Źródła: EBC oraz Eurostat.1 Informacje szczegółowe nt. obliczania bilansujących się pozycji zob. Uwagi techniczne.

3.1. Zintegrowane rachunki gospodarcze i finansowe według sektora instytucjonalnego (mld EUR)

Rozchody

2011 IV kw.

Strefa euro

Gospodar-stwa

domowe

Przedsię-biorstwa

Przedsię-biorstwa

finansowe

Instytucje rządowe

i samorzą-dowe

Pozostałe kraje

świata

Rachunek zewnętrznyEksport towarów i usług Saldo obrotów handlowych1

Rachunek tworzenia dochodówWartość dodana brutto (ceny podstawowe)Podatki od produktów minus dotacje do produktów Produkt krajowy brutto (ceny rynkowe)Koszty związane z zatrudnieniemPozostałe podatki od produkcji pomniejszone o subsydia produkcyjneZużycie kapitału trwałego (amortyzacja)Nadwyżka operacyjna netto i dochód mieszany1

Rachunek podziału pierwotnego dochodówNadwyżka operacyjna netto i dochód mieszanyKoszty związane z zatrudnieniem Podatki od produktów minus dotacje do produktówDochody z tytułu własności Odsetki Inne dochody z tytułu własnościDochód narodowy netto1

Rachunek podziału wtórnego dochodówDochód narodowy nettoPodatki bieżące od dochodów, majątku itd.Składki na ubezpieczenia społeczneŚwiadczenia z ubezpieczeń społecznych inne niż transfery socjalne w naturzeInne transfery bieżące Składki ubezpieczeniowe netto Wypłacone odszkodowania PozostałeDochód do dyspozycji netto1

Rachunek wykorzystania dochodówDochód do dyspozycji nettoSpożycie indywidualne ogólnospołeczneKorekta z tytułu zmiany udziałów netto gospodarstw domowych w rezerwach funduszy emerytalnychOszczędności netto/Zewnętrzny rachunek obrotów bieżących1

Rachunek kapitałowyOszczędności netto/Zewnętrzny rachunek obrotów bieżącychAkumulacja Nakłady brutto na środki trwałe Przyrost rzeczowych środków obrotowych oraz przyrost aktywów o wyjątkowej wartościZużycie kapitału trwałegoNabycie pomniejszone o rozdysponowanie niefinansowych nieprodukowanych aktywówTransfery kapitałowe Podatki od kapitału Pozostałe transfery kapitałoweWierzytelności netto (+)/Zadłużenie netto (-) (rachunek kapitałowy)1

Rozbieżności statystyczne

6050 -32

1.244 128 778 65 273 25 8 7 4 5 364 97 206 11 49 533 271 233 30 -2

7

709 40 275 321 73 117 403 37 74 219 73 53 306 3 201 102 0 64 2.075 1.705 81 51 238

322 246 64 12 0 0 476 476 1 485 1 18 35 431 1 205 75 26 49 55 10 46 33 11 1 1 2 46 46 1 112 42 15 1 55 8 2.045 1.484 6 54 501

1.934 1.380 554 1.718 1.380 338 216 216 15 0 0 15 0 0 111 119 6 39 -53 -25

450 146 231 11 61 472 146 254 11 61 -23 0 -23 0 0

0 0 7 0 -7 0 64 9 3 17 35 10 10 6 1 3 0 54 3 1 14 35 10 32 74 -4 30 -69 -32 0 -8 8 0 0 0


Czerwiec 2012


Rachunki strefy euro

27S

3.1. Zintegrowane rachunki gospodarcze i finansowe według sektora instytucjonalnego (cd.) (mld EUR)

Źródła: EBC i Eurostat.2 Produkt krajowy brutto równa się wartości dodanej brutto ze wszystkich sektorów plus podatki netto od produktów (tj. podatki minus dotacje do produktów).

Przychody

2011 IV kw.

Strefa euro

Gospodar-stwa

domowe

Przedsię-biorstwa

Przedsię-biorstwa

finansowe

Instytucje rządowe

i samorzą-dowe

Pozostałe kraje

świata

Rachunek zewnętrznyImport towarów i usługSaldo obrotów handlowychRachunek tworzenia dochodówWartość dodana brutto (ceny podstawowe)Podatki od produktów minus dotacje do produktówProdukt krajowy brutto (ceny rynkowe)2

Koszty związane z zatrudnieniemPozostałe podatki od produkcji pomniejszone o subsydia produkcyjneZużycie kapitału trwałego (amortyzacja)Nadwyżka operacyjna netto i dochód mieszanyRachunek podziału pierwotnego dochodówNadwyżka operacyjna netto i dochód mieszanyKoszty związane z zatrudnieniemPodatki od produktów minus dotacje do produktówDochody z tytułu własności Odsetki Inne dochody z tytułu własnościDochód narodowy nettoRachunek podziału wtórnego dochodówDochód narodowy nettoPodatki bieżące od dochodów, majątku itd.Składki na ubezpieczenia społeczneŚwiadczenia z ubezpieczeń społecznych inne niż transfery socjalne w naturzeInne transfery bieżące Składki ubezpieczeniowe netto Wypłacone odszkodowania PozostałeDochód do dyspozycji nettoRachunek wykorzystania dochodówDochód do dyspozycji nettoSpożycie indywidualne ogólnospołeczneKorekta z tytułu zmiany udziałów netto gospodarstw domowych w rezerwach funduszy emerytalnychOszczędności netto/Zewnętrzny rachunek obrotów bieżącychRachunek kapitałowyOszczędności netto/Zewnętrzny rachunek obrotów bieżącychAkumulacja Nakłady brutto na środki trwałe Przyrost rzeczowych środków obrotowych oraz przyrost aktywów o wyjątkowej wartościZużycie kapitału trwałegoNabycie pomniejszone o rozdysponowanie niefinansowych nieprodukowanych aktywówTransfery kapitałowe Podatki od kapitału Pozostałe transfery kapitałoweWierzytelności netto (+)/Zadłużenie netto (-) (rachunek kapitałowy)Rozbieżności statystyczne

573

2.164 504 1.225 110 326 251 2.416

533 271 233 30 -2 1.247 1.247 3 289 289 -13 715 227 123 342 23 111 390 62 47 269 11 67 326 165 76 73 12 44

2.075 1.705 81 51 238 322 322 1 475 1 18 52 404 1 484 484 3 178 92 15 47 23 37 46 46 1 45 35 9 1 0 2 86 57 6 0 23 34

2.045 1.484 6 54 501

15 15 0

111 119 6 39 -53 -25

364 97 206 11 49

71 12 25 9 25 3 10 10 0 61 12 25 9 15 3



Źródło: EBC.

Otwarcie bilansu, aktywa finansoweAktywa finansowe ogółem Złoto monetarne i SDR-y Gotówka i depozyty Krótkoterminowe dłużne papiery wartościowe Długoterminowe dłużne papiery wartościowe Pożyczki w tym długoterminowe Akcje i inne udziały kapitałowe Akcje notowane na giełdzie Akcje nienotowane na giełdzie i inne udziały kapitałowe Udziały w funduszach powierniczych Techniczne rezerwy instytucji ubezpieczeniowych Inne należności oraz finansowe instrumenty pochodneWartość finansowa nettoRachunek finansowy, transakcje ogółem na aktywach finansowychTransakcje ogółem na aktywach finansowych Złoto monetarne i SDR-y Gotówka i depozyty Krótkoterminowe dłużne papiery wartościowe Długoterminowe dłużne papiery wartościowe Pożyczki w tym długoterminowe Akcje i inne udziały kapitałowe Akcje notowane na giełdzie Akcje nienotowane na giełdzie i inne udziały kapitałowe Udziały w funduszach powierniczych Techniczne rezerwy instytucji ubezpieczeniowych Inne należności oraz finansowe instrumenty pochodneZmiany wartości finansowej nettoRachunek pozostałych zmian, aktywa finansowePozostałe zmiany ogółem w aktywach finansowych Złoto monetarne i SDR-y Gotówka i depozyty Krótkoterminowe dłużne papiery wartościowe Długoterminowe dłużne papiery wartościowe Pożyczki w tym długoterminowe Akcje i inne udziały kapitałowe Akcje notowane na giełdzie Akcje nienotowane na giełdzie i inne udziały kapitałowe Udziały w funduszach powierniczych Techniczne rezerwy instytucji ubezpieczeniowych Inne należności oraz finansowe instrumenty pochodnePozostałe zmiany wartości finansowej nettoZamknięcie bilansu, aktywa finansoweAktywa finansowe ogółem Złoto monetarne i SDR-y Gotówka i depozyty Krótkoterminowe dłużne papiery wartościowe Długoterminowe dłużne papiery wartościowe Pożyczki w tym długoterminowe Akcje i inne udziały kapitałowe Akcje notowane na giełdzie Akcje nienotowane na giełdzie i inne udziały kapitałowe Udziały w funduszach powierniczych Techniczne rezerwy instytucji ubezpieczeniowych Inne należności oraz finansowe instrumenty pochodneWartość finansowa netto

Aktywa

2011 IV kw.

Strefa euro

Gospodar-stwa

domowe

Przedsię-biorstwa



Instytucje ubezpieczenio-we i fundusze

emerytalne

Instytucje rządowe

i samorzą-dowe

Pozostałe kraje

świata

18.548 16.196 33.644 15.185 6.715 3.750 16.985 469 6.726 1.934 10.349 2.471 823 712 3.673 43 83 512 350 54 32 710 1.336 240 6.015 2.441 2.650 448 4.004 77 3.184 13.524 3.658 464 534 1.936 58 1.802 10.555 2.589 348 460 . 3.995 7.108 1.787 5.987 2.352 1.322 5.884 648 1.200 317 1.808 518 215 . 2.086 5.529 1.178 3.219 290 958 . 1.260 379 292 959 1.543 148 . 5.834 169 3 0 232 4 241 535 3.478 986 278 140 698 540

84 97 725 -6 -33 61 -110 0 0 84 48 758 -106 -8 3 -146 12 9 63 -3 10 6 -64 29 3 83 27 -34 -2 -24 6 49 -144 56 2 10 37 6 43 -8 50 -2 15 . -6 22 -7 59 3 5 86 3 -2 -3 -31 2 -2 . 25 25 8 104 -11 3 . -33 -1 -12 -14 12 4 . 6 -2 0 0 -6 0 5 -47 -32 -28 -38 1 38 -4

46 278 -60 168 23 -9 251 7 2 -1 -24 -4 -5 0 48 1 2 -12 52 -1 -1 -4 -26 21 -40 -25 -18 -5 56 0 6 0 34 1 0 7 0 2 -6 26 1 5 . 3 170 18 108 42 2 196 3 38 9 114 10 -7 . -27 137 9 -24 3 6 . 27 -5 0 17 29 4 . 52 0 0 0 0 0 6 14 79 -9 2 4 -6 -58

18.678 16.571 34.310 15.347 6.705 3.802 17.126 476 6.811 1.982 11.083 2.361 810 715 3.575 57 94 563 399 63 37 641 1.340 264 6.057 2.443 2.598 442 4.036 83 3.239 13.380 3.748 467 544 1.979 64 1.847 10.542 2.665 347 480 . 3.992 7.299 1.797 6.154 2.397 1.330 6.165 655 1.236 323 1.891 530 206 . 2.084 5.691 1.194 3.300 283 967 . 1.253 373 280 963 1.583 156 . 5.892 168 3 0 226 4 252 503 3.525 949 242 144 730 478


Czerwiec 2012



29S


Otwarcie bilansu, aktywa finansoweAktywa finansowe ogółem Złoto monetarne i SDR-y Gotówka i depozyty Krótkoterminowe dłużne papiery wartościowe Długoterminowe dłużne papiery wartościowe Pożyczki w tym długoterminowe Akcje i inne udziały kapitałowe Akcje notowane na giełdzie Akcje nienotowane na giełdzie i inne udziały kapitałowe Udziały w funduszach powierniczych Techniczne rezerwy instytucji ubezpieczeniowych Inne należności oraz finansowe instrumenty pochodneWartość finansowa netto1

Rachunek finansowy, transakcje ogółem na aktywach finansowychTransakcje ogółem na aktywach finansowych Złoto monetarne i SDR-y Gotówka i depozyty Krótkoterminowe dłużne papiery wartościowe Długoterminowe dłużne papiery wartościowe Pożyczki w tym długoterminowe Akcje i inne udziały kapitałowe Akcje notowane na giełdzie Akcje nienotowane na giełdzie i inne udziały kapitałowe Udziały w funduszach powierniczych Techniczne rezerwy instytucji ubezpieczeniowych Inne należności oraz finansowe instrumenty pochodneZmiany wartości finansowej netto1

Rachunek pozostałych zmian, aktywa finansowePozostałe zmiany ogółem w aktywach finansowych Złoto monetarne i SDR-y Gotówka i depozyty Krótkoterminowe dłużne papiery wartościowe Długoterminowe dłużne papiery wartościowe Pożyczki w tym długoterminowe Akcje i inne udziały kapitałowe Akcje notowane na giełdzie Akcje nienotowane na giełdzie i inne udziały kapitałowe Udziały w funduszach powierniczych Techniczne rezerwy instytucji ubezpieczeniowych Inne należności oraz finansowe instrumenty pochodnePozostałe zmiany wartości finansowej netto1

Zamknięcie bilansu, aktywa finansoweAktywa finansowe ogółem Złoto monetarne i SDR-y Gotówka i depozyty Krótkoterminowe dłużne papiery wartościowe Długoterminowe dłużne papiery wartościowe Pożyczki w tym długoterminowe Akcje i inne udziały kapitałowe Akcje notowane na giełdzie Akcje nienotowane na giełdzie i inne udziały kapitałowe Udziały w funduszach powierniczych Techniczne rezerwy instytucji ubezpieczeniowych Inne należności oraz finansowe instrumenty pochodneWartość finansowa netto1

Pasywa

2011 IV kw.

Strefa euro

Gospodar-stwa

domowe

Przedsię-biorstwa



Instytucje ubezpieczenio-we i fundusze

emerytalne

Instytucje rządowe

i samorzą-dowe

Pozostałe kraje

świata

6.728 25.413 32.611 14.627 6.865 9.323 14.987

30 23.561 33 0 262 2.802 94 639 71 1 749 229 827 4.585 2.803 32 6.013 2.874 6.180 8.580 3.430 308 1.741 3.138 5.821 6.093 1.883 116 1.431 . 7 11.955 2.529 8.069 382 6 5.485 3.142 348 181 97 0 . 7 8.813 1.114 2.658 283 6 . 1.067 5.230 . 35 336 71 1 6.039 1 505 3.591 1.226 220 104 552 457 -1.529 11.820 -9.217 1.033 558 -150 -5.574

19 93 676 -11 -9 129 -78

0 728 0 0 11 -107 -9 65 -4 0 -36 16 14 -39 40 0 88 -20 14 6 -23 -11 62 -32 16 8 35 1 59 . 0 29 26 38 1 0 67 3 4 1 0 0 . 0 26 8 80 1 0 . 14 -43 . 0 0 0 0 3 0 4 52 -104 -63 -3 5 -1 32 66 4 49 5 -24 -69 -32

-20 205 -54 317 54 -155 343

0 30 0 0 0 -13 1 5 4 0 1 28 0 10 16 -2 -132 72 -2 0 12 0 1 36 -2 1 7 0 1 . 0 221 -120 277 3 0 157 154 -20 8 0 0 . 0 67 -11 -13 3 0 . -89 281 . 0 0 0 0 58 0 -18 -17 21 7 -4 -26 63 100 66 73 -6 -148 -32 146 -93

6.726 25.710 33.233 14.932 6.910 9.298 15.252

29 24.319 33 0 274 2.683 86 710 71 1 714 272 841 4.556 2.859 30 5.968 2.925 6.191 8.586 3.419 297 1.804 3.142 5.835 6.102 1.926 117 1.491 . 7 12.205 2.435 8.385 386 6 5.709 3.300 333 191 97 0 . 7 8.905 1.111 2.725 287 6 . 992 5.469 . 35 336 71 1 6.100 1 492 3.626 1.142 164 96 530 520 -1.398 11.952 -9.139 1.076 415 -206 -5.496

Źródło: EBC.


3.2. Rachunki niefinansowe strefy euro (mld EUR; skumulowane przepływy za 4 kwartały)

Źródła: EBC oraz Eurostat.1 Informacje szczegółowe nt. obliczania bilansujących się pozycji zob. Uwagi techniczne.

Rachunek tworzenia dochodówWartość dodana brutto (ceny podstawowe)Podatki od produktów minus dotacje do produktówProdukt krajowy brutto (ceny rynkowe)Koszty związane z zatrudnieniemPozostałe podatki od produkcji pomniejszone o subsydia produkcyjneZużycie kapitału trwałego (amortyzacja)Nadwyżka operacyjna netto i dochód mieszany1

Rachunek podziału pierwotnego dochodów Nadwyżka operacyjna netto i dochód mieszanyKoszty związane z zatrudnieniemPodatki od produktów minus dotacje do produktówDochody z tytułu własności Dywidendy Inne dochody z tytułu własnościDochód narodowy netto1

Rachunek podziału wtórnego dochodów Dochód narodowy nettoPodatki bieżące od dochodów, majątku itd.Składki na ubezpieczenia społeczneŚwiadczenia z ubezpieczeń społecznych inne niż transfery socjalne w naturzeInne transfery bieżące Składki ubezpieczeniowe netto Wypłacone odszkodowania PozostałeDochód do dyspozycji netto1

Rachunek wykorzystania dochodów Dochód do dyspozycji nettoSpożycie indywidualne ogólnospołeczneKorekta z tytułu zmiany udziałów netto gospodarstw domowych w rezerwach funduszy emerytalnychOszczędności netto1

Rachunek kapitałowy Oszczędności nettoAkumulacja Nakłady brutto na środki trwałe Przyrost rzeczowych środków obrotowych oraz przyrost aktywów

o wyjątkowej wartościZużycie kapitału trwałegoNabycie pomniejszone o rozdysponowanie niefinansowych nieprodukowanych aktywówTransfery kapitałowe Podatki od kapitału Pozostałe transfery kapitałoweWierzytelności netto (+)/Zadłużenie netto (-) (rachunek kapitałowy1

Przychody2007 2008 2009

I kw. 2010 - IV kw. 2010

II kw. 2010 - I kw. 2011

III kw. 2010 - II kw. 2011

IV kw. 2010 - III kw. 2011

I kw. 2011 - IV kw. 2011

4.279 4.461 4.442 4.491 4.518 4.551 4.580 4.606 99 94 85 82 84 87 92 95 1.294 1.361 1.385 1.416 1.426 1.436 1.443 1.451 2.401 2.365 2.111 2.213 2.241 2.260 2.273 2.272

3.698 3.945 2.976 2.816 2.862 2.939 2.997 3.037 2.129 2.383 1.607 1.411 1.442 1.487 1.535 1.577 1.568 1.561 1.369 1.404 1.419 1.452 1.463 1.461 7.768 7.804 7.533 7.754 7.814 7.876 7.927 7.957

1.136 1.145 1.029 1.054 1.072 1.083 1.100 1.109 1.596 1.671 1.676 1.701 1.712 1.724 1.739 1.755 1.586 1.657 1.774 1.821 1.826 1.832 1.840 1.848 738 771 776 776 776 779 779 779 183 187 181 181 180 180 180 180 184 188 182 181 181 180 180 180 370 395 413 413 415 418 418 419 7.675 7.703 7.424 7.641 7.700 7.764 7.817 7.845

6.887 7.140 7.143 7.304 7.353 7.400 7.441 7.466 6.188 6.404 6.373 6.532 6.580 6.626 6.666 6.691 698 736 771 772 773 774 775 775

61 70 61 56 56 56 58 59 788 562 280 337 347 364 376 379

2.066 2.075 1.715 1.790 1.835 1.856 1.874 1.873 1.989 2.010 1.763 1.772 1.797 1.812 1.825 1.833

76 65 -48 18 38 44 50 41

-1 1 1 1 1 1 1 0 153 152 185 227 214 205 169 162 24 24 34 25 26 26 27 31 129 128 151 202 188 180 142 132 32 -143 -42 -27 -52 -47 -45 -32


Czerwiec 2012



31S

3.2. Rachunki niefinansowe strefy euro (cd.) (mld EUR; skumulowane przepływy za 4 kwartały)

Źródła: EBC oraz Eurostat.2 Produkt krajowy brutto równa się wartości dodanej brutto ze wszystkich sektorów plus podatki od produktów (tj. podatki minus dotacje do produktów).

Rachunek tworzenia dochodówWartość dodana brutto (ceny podstawowe)Podatki od produktów minus dotacje do produktówProdukt krajowy brutto (ceny rynkowe)2

Koszty związane z zatrudnieniemPozostałe podatki od produkcji pomniejszone o subsydia produkcyjneZużycie kapitału trwałego (amortyzacja)Nadwyżka operacyjna netto i dochód mieszany

Rachunek podziału pierwotnego dochodów Nadwyżka operacyjna netto i dochód mieszanyKoszty związane z zatrudnieniemPodatki od produktów minus dotacje do produktówDochody z tytułu własności Odsetki Inne dochody z tytułu własnościDochód narodowy netto

Rachunek podziału wtórnego dochodów Dochód narodowy nettoPodatki bieżące od dochodów, majątku itd.Składki na ubezpieczenia społeczneŚwiadczenia z ubezpieczeń społecznych inne niż transfery socjalne w naturzeInne transfery bieżące Składki ubezpieczeniowe netto Wypłacone odszkodowania PozostałeDochód do dyspozycji netto

Rachunek wykorzystania dochodów Dochód do dyspozycji nettoSpożycie indywidualne ogólnospołeczneKorekta z tytułu zmiany udziałów netto gospodarstw domowych w rezerwach funduszy emerytalnychOszczędności netto

Rachunek kapitałowy Oszczędności nettoAkumulacja Nakłady brutto na środki trwałe Przyrost rzeczowych środków obrotowych oraz przyrost aktywów

o wyjątkowej wartościZużycie kapitału trwałegoNabycie pomniejszone o rozdysponowanie niefinansowych nieprodukowanych aktywówTransfery kapitałowe Podatki od kapitału Pozostałe transfery kapitałoweWierzytelności netto (+)/Zadłużenie netto (-) (rachunek kapitałowy

Rozchody2007 2008 2009

I kw. 2010 - IV kw. 2010

II kw. 2010 - I kw. 2011

III kw. 2010 - II kw. 2011

IV kw. 2010 - III kw. 2011

I kw. 2011 - IV kw. 2011

8.072 8.281 8.023 8.202 8.269 8.334 8.388 8.423 960 946 894 940 956 960 967 972 9.032 9.227 8.917 9.143 9.225 9.294 9.355 9.395

2.401 2.365 2.111 2.213 2.241 2.260 2.273 2.272 4.287 4.468 4.452 4.503 4.530 4.563 4.593 4.618 1.067 1.047 996 1.036 1.053 1.060 1.072 1.078 3.712 3.868 2.950 2.818 2.851 2.932 2.988 3.026 2.092 2.327 1.563 1.367 1.398 1.440 1.485 1.523 1.620 1.541 1.388 1.450 1.453 1.492 1.503 1.503

7.768 7.804 7.533 7.754 7.814 7.876 7.927 7.957 1.144 1.154 1.034 1.059 1.077 1.089 1.107 1.115 1.595 1.670 1.674 1.699 1.710 1.722 1.737 1.753 1.578 1.649 1.768 1.815 1.820 1.825 1.833 1.841 644 671 669 666 665 669 671 670 184 188 182 181 181 180 180 180 180 184 178 178 177 177 177 176 280 298 308 307 308 312 314 313

7.675 7.703 7.424 7.641 7.700 7.764 7.817 7.845

61 70 61 56 56 56 58 59

788 562 280 337 347 364 376 379

1.294 1.361 1.385 1.416 1.426 1.436 1.443 1.451

168 161 194 237 225 215 179 175 24 24 34 25 26 26 27 31 144 137 160 212 199 189 152 144


3.3. Gospodarstwa domowe (mld EUR, skumulowane przepływy za 4 kwartały, stany na koniec okresu)

Dochód, oszczędności i zmiany wartości nettoKoszty związane z zatrudnieniem (+)Nadwyżka operacyjna netto i dochód mieszany (+)Odsetki otrzymane (+)Odsetki do zapłaty (-)Inne dochody otrzymywane z tytułu własności (+)Inne wypłacane dochody z tytułu własności (-)Podatki bieżące od dochodów i majątku (-)Składki na ubezpieczenia społeczne netto (-)Świadczenia z ubezpieczeń społecznych netto (+)Otrzymywane transfery bieżące netto (+)= Dochód do dyspozycji brutto Spożycie (-) Zmiany wartości netto funduszy emerytalnych (+) = Oszczędności brutto Zużycie kapitału trwałego (-) Otrzymywane transfery kapitałowe netto (+) Inne zmiany wartości netto (+) = Zmiany wartości nettoInwestycje, finansowanie i zmiany wartości netto Nabycie innych aktywów niefinansowych netto (+)Zużycie kapitału trwałego (-)Główne pozycje inwestycji finansowych (+) Krótkoterminowe aktywa Gotówka i depozyty Udziały/Jednostki uczestnictwa w funduszach rynku pieniężnego Dłużne papiery wartościowe1

Długoterminowe aktywa Depozyty Dłużne papiery wartościowe Akcje i inne udziały kapitałowe Akcje notowane i nienotowane na giełdzie oraz inne udziały kapitałowe Udziały/Jednostki uczestnictwa w funduszach powierniczych Rezerwy ubezpieczeń na życie i funduszy emerytalnych Główne pozycje finansowania (-) Kredyty i pożyczki w tym z MIF strefy euroInne zmiany aktywów finansowych (+) Aktywa niefinansowe Aktywa finansowe Akcje i inne udziały kapitałowe Rezerwy ubezpieczeń na życie i funduszy emerytalnychPozostałe przepływy netto (+) = Zmiany wartości netto Bilans finansowyAktywa niefinansowe (+)Aktywa finansowe (+) Krótkoterminowe aktywa Gotówka i depozyty Udziały/Jednostki uczestnictwa w funduszach rynku pieniężnego Dłużne papiery wartościowe1

Długoterminowe aktywa Depozyty Dłużne papiery wartościowe Akcje i inne udziały kapitałowe Akcje notowane i nienotowane na giełdzie oraz inne udziały kapitałowe Udziały/Jednostki uczestnictwa w funduszach powierniczych Rezerwy ubezpieczeń na życie i funduszy emerytalnych Pozostałe aktywa netto (+)Pasywa (-) Kredyty i pożyczki w tym z MIF strefy euro= Majątek finansowy netto

2007 2008 2009I kw. 2010 - IV kw. 2010

II kw. 2010 - I kw. 2011

III kw. 2010 - II kw. 2011

IV kw. 2010 - III kw. 2011

I kw. 2011 - IV kw. 2011

4.287 4.468 4.452 4.503 4.530 4.563 4.593 4.618 1.484 1.522 1.446 1.454 1.466 1.481 1.491 1.496 316 351 241 214 221 230 239 246 220 249 146 126 130 137 143 147 789 786 718 719 728 735 747 752 10 10 10 10 10 10 10 10 834 872 841 848 855 861 872 875 1.592 1.667 1.671 1.696 1.707 1.719 1.734 1.750 1.573 1.644 1.763 1.809 1.814 1.820 1.827 1.835 63 70 71 70 68 69 69 69 5.854 6.043 6.022 6.089 6.125 6.172 6.206 6.234 5.081 5.241 5.156 5.291 5.335 5.379 5.418 5.439 60 69 61 55 55 56 58 59 833 871 927 853 846 848 847 854 358 372 376 380 382 384 386 387 12 -1 10 11 11 10 10 8 1.310 -1.776 -799 731 711 586 -192 -720 1.797 -1.278 -238 1.215 1.185 1.061 279 -246

1.797 -1.278 -238 1.215 1.185 1.061 279 -246 661 646 554 560 568 571 577 580 358 372 376 380 382 384 386 387 421 460 -13 38 104 125 132 125 351 438 123 119 139 137 147 117 37 -4 -43 -57 -36 -27 -17 -21 33 27 -93 -24 1 15 2 29 171 25 500 392 299 251 217 193 -31 -29 85 56 41 50 51 50 85 17 16 -14 28 32 44 53 -104 -97 170 119 35 -3 -23 -26 39 76 119 103 53 23 28 36 -143 -173 52 17 -18 -26 -51 -62 221 133 228 231 195 172 145 115

384 257 103 126 119 136 121 87 283 83 65 147 170 168 148 81

1.227 -372 -1.101 620 665 298 262 -269 102 -1.459 303 136 44 238 -466 -477 79 -1.209 109 75 71 222 -373 -457 8 -239 173 105 35 48 -43 25 -42 52 -2 -26 6 97 65 75 1.797 -1.278 -238 1.215 1.185 1.061 279 -246

28.117 28.018 27.096 27.896 27.932 27.980 28.242 27.820

5.264 5.813 5.788 5.829 5.870 5.911 5.907 5.970 4.851 5.321 5.476 5.600 5.598 5.650 5.658 5.730 280 317 241 185 209 199 194 169 133 175 71 44 63 63 54 70 12.200 10.718 11.555 12.080 12.160 12.167 11.699 11.799 965 913 970 1.027 1.037 1.055 1.068 1.081 1.284 1.307 1.375 1.314 1.336 1.355 1.325 1.327 5.152 3.806 4.118 4.311 4.319 4.261 3.801 3.823 3.761 2.877 3.000 3.107 3.149 3.093 2.735 2.739 1.391 929 1.118 1.204 1.170 1.168 1.066 1.084 4.798 4.692 5.092 5.428 5.468 5.496 5.505 5.569

308 312 306 315 309 390 394 375 5.569 5.820 5.942 6.102 6.103 6.162 6.180 6.191 4.831 4.914 4.968 5.213 5.256 5.304 5.313 5.281 40.320 39.041 38.803 40.018 40.168 40.287 40.063 39.773

Źródła: EBC oraz Eurostat.1 Papiery wartościowe wyemitowane przez MIF z pierwotnym terminem zapadalności poniżej 2 lat i papiery wartościowe wyemitowane przez inne sektory – z pierwotnym terminem

zapadalności poniżej 1 roku.


Czerwiec 2012



33S

3.4. Przedsiębiorstwa (mld EUR, skumulowane przepływy za 4 kwartały, stany na koniec okresu)

Dochód i oszczędności Wartość dodana brutto (ceny podstawowe) (+)Koszty związane z zatrudnieniem (-)Pozostałe podatki od produktów minus dotacje do produktów (-)= Nadwyżka operacyjna brutto (+) Zużycie kapitału trwałego (amortyzacja) (-) = Nadwyżka operacyjna netto (+) Otrzymywany dochód z tytułu własności (+) Odsetki otrzymane Inne otrzymywane dochody z tytułu własności Odsetki i należności z tytułu czynszu do zapłaty (-) = Dochód przedsiębiorcy netto (+) Dochód podzielony (-) Podatki od dochodu i majątku do zapłaty (-) Otrzymywane składki na ubezpieczenia społeczne (+) Świadczenia z ubezpieczeń społecznych do wypłaty (-) Inne transfery bieżące netto do zapłaty (-) = Oszczędności nettoInwestycje, finansowanie i oszczędności Nabycie aktywów niefinansowych netto (+) Nakłady brutto na środki trwałe (+) Zużycie kapitału trwałego (amortyzacja) (-) Nabycie innych aktywów niefinansowych netto (+)Główne pozycje inwestycji finansowych (+) Krótkoterminowe aktywa Gotówka i depozyty Udziały/Jednostki uczestnictwa w funduszach rynku pieniężnego Dłużne papiery wartościowe1

Aktywa długoterminowe Depozyty Dłużne papiery wartościowe Akcje i inne udziały kapitałowe Inne, głównie kredyty inwestorówPozostałe aktywa netto (+)Główne pozycje inwestycji finansowych (-) Zadłużenie w tym kredyty i pożyczki z MIF strefy euro w tym dłużne papiery wartościowe Akcje i inne udziały kapitałowe Akcje notowane na giełdzie Akcje nienotowane na giełdzie i inne udziały kapitałoweOtrzymywane transfery kapitałowe netto (-)= Oszczędności nettoBilans finansowy Aktywa finansowe Krótkoterminowe aktywa Gotówka i depozyty Udziały/Jednostki uczestnictwa w funduszach rynku pieniężnego Dłużne papiery wartościowe1

Aktywa długoterminowe Depozyty Dłużne papiery wartościowe Akcje i inne udziały kapitałowe Inne, głównie kredyty inwestorówPozostałe aktywa netto Pasywa Zadłużenie w tym kredyty i pożyczki z MIF strefy euro w tym dłużne papiery wartościowe Akcje i inne udziały kapitałowe Akcje notowane na giełdzie Akcje nienotowane na giełdzie i inne udziały kapitałowe

2007 2008 2009I kw. 2010 - IV kw. 2010

II kw. 2010 - I kw. 2011

III kw. 2010 - II kw. 2011

IV kw. 2010 - III kw. 2011

I kw. 2011 - IV kw. 2011

4.648 4.759 4.497 4.635 4.684 4.730 4.769 4.792 2.711 2.833 2.776 2.807 2.830 2.859 2.884 2.906 49 46 39 33 34 37 40 41 1.888 1.880 1.682 1.794 1.820 1.835 1.845 1.845 726 767 784 803 810 816 820 824 1.162 1.113 899 991 1.010 1.019 1.025 1.021 639 637 549 552 554 572 577 572 218 239 174 157 161 168 175 181 421 398 376 395 393 404 402 391 366 421 299 263 270 281 292 301 1.436 1.329 1.149 1.280 1.295 1.310 1.311 1.292 1.005 1.027 936 944 959 964 974 977 248 236 152 168 176 179 184 190 64 68 70 69 70 70 71 71 63 65 68 69 70 70 70 70 43 48 47 46 46 44 44 45 141 21 17 123 114 124 109 82

409 369 78 159 191 200 210 210 1.058 1.077 911 944 963 976 988 996 726 767 784 803 810 816 820 824 77 60 -50 18 37 39 43 39

167 72 91 43 28 41 -2 -33 153 15 87 67 63 66 45 0 -20 33 40 -23 -27 -27 -43 -44 34 24 -35 -2 -7 2 -4 10 763 664 242 471 480 544 559 554 -8 39 0 12 23 22 24 53 51 -42 18 -9 2 14 17 23 412 331 110 238 249 304 321 275 308 336 114 230 206 204 197 203 209 -27 56 -35 -32 -41 -66 -111

928 664 79 181 209 280 261 243 538 394 -113 -11 27 75 79 50 32 48 88 65 44 43 48 46 413 315 284 260 272 271 266 232 62 5 58 31 30 28 29 28 350 310 227 229 242 242 237 203 69 74 83 73 70 68 66 65 141 21 17 123 114 124 109 82

1.788 1.879 1.959 1.992 1.958 1.946 1.944 1.968 1.507 1.538 1.631 1.693 1.668 1.674 1.680 1.704 163 192 214 192 183 171 158 146 118 149 114 107 107 102 107 118 10.813 9.370 10.282 10.953 11.134 11.268 10.604 10.910 213 255 232 258 237 239 254 278 230 180 195 197 219 215 216 240 8.026 6.278 7.075 7.474 7.625 7.706 6.950 7.153 2.344 2.657 2.779 3.024 3.052 3.108 3.184 3.239 253 204 190 41 141 92 86 96

8.644 9.326 9.423 9.588 9.655 9.761 9.837 9.849 4.465 4.870 4.711 4.695 4.726 4.751 4.766 4.725 647 702 824 882 859 878 921 927 14.376 11.123 12.436 13.148 13.427 13.417 11.955 12.205 5.068 2.941 3.502 3.813 3.923 3.914 3.142 3.300 9.308 8.182 8.934 9.334 9.504 9.503 8.813 8.905

Źródła: EBC oraz Eurostat.1 Papiery wartościowe wyemitowane przez MIF z pierwotnym terminem zapadalności poniżej 2 lat i papiery wartościowe wyemitowane przez inne sektory – z pierwotnym terminem



3.5. Towarzystwa ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne (mld EUR, skumulowane sumy za 4 kwartały, stany na koniec okresu)

Rachunek finansowy, transakcje finansowe Główne pozycje inwestycji finansowych (+) Krótkoterminowe aktywa Gotówka i depozyty Udziały/Jednostki uczestnictwa w funduszach rynku pieniężnego Dłużne papiery wartościowe1

Aktywa długoterminowe Depozyty Dłużne papiery wartościowe Pożyczki Akcje notowane na giełdzie Akcje nienotowane na giełdzie i inne udziały kapitałowe Udziały/Jednostki uczestnictwa w funduszach powierniczychPozostałe aktywa netto (+)Główne pozycje inwestycji finansowych (-) Dłużne papiery wartościowe Pożyczki Akcje i inne udziały kapitałowe Rezerwy techniczne instytucji ubezpieczeniowych Udziały kapitałowe netto gospodarstw domowych w rezerwach

ubezpieczeń na życie i rezerwach funduszy emerytalnych Przedpłaty składek ubezpieczeniowych i rezerwy na

niewypłacone odszkodowania i świadczenia= Zmiany wartości finansowej netto spowodowane transakcjami

Rachunek pozostałych zmian Inne zmiany aktywów finansowych (+) Akcje i inne udziały kapitałowe Pozostałe aktywa netto Inne zmiany pasywów (-)Akcje i inne udziały kapitałowe Rezerwy techniczne instytucji ubezpieczeniowych Udziały kapitałowe netto gospodarstw domowych w rezerwach

ubezpieczeń na życie i rezerwach funduszy emerytalnych Przedpłaty składek ubezpieczeniowych i rezerwy na

niewypłacone odszkodowania i świadczenia= Pozostałe zmiany finansowej wartości netto

Bilans finansowyAktywa finansowe (+) Krótkoterminowe aktywa Gotówka i depozyty Udziały/Jednostki uczestnictwa w funduszach rynku pieniężnego Dłużne papiery wartościowe1

Aktywa długoterminowe Depozyty Dłużne papiery wartościowe Pożyczki Akcje notowane na giełdzie Akcje nienotowane na giełdzie i inne udziały kapitałowe Udziały/Jednostki uczestnictwa w funduszach powierniczychPozostałe aktywa netto (+)Pasywa (-) Dłużne papiery wartościowe Pożyczki Akcje i inne udziały kapitałowe Rezerwy techniczne instytucji ubezpieczeniowych Udziały kapitałowe netto gospodarstw domowych w rezerwach

ubezpieczeń na życie i rezerwach funduszy emerytalnych Przedpłaty składek ubezpieczeniowych i rezerwy na niewypłacone

odszkodowania i świadczenia = Wartość finansowa netto

2007 2008 2009I kw. 2010 - IV kw. 2010

II kw. 2010 - I kw. 2011

III kw. 2010 - II kw. 2011

IV kw. 2010 - III kw. 2011

I kw. 2011 - IV kw. 2011

22 73 -48 -19 -24 -35 2 50 7 57 -33 -9 -9 -15 5 16 4 12 0 -17 -24 -23 -12 11 11 3 -14 7 9 3 9 23 240 119 286 282 246 268 220 100 47 -9 19 -8 8 11 17 10 108 72 105 180 144 128 69 3 -15 25 6 26 19 22 14 4 21 -10 -57 13 16 16 11 7 14 16 -15 1 4 5 12 -4 64 25 229 70 56 86 98 81 2 13 24 20 2 -47 -48 -37

3 4 5 0 0 2 3 3 -2 32 -2 11 17 13 8 7 3 8 4 7 6 1 1 1 247 121 234 273 217 180 139 103

224 119 230 249 197 168 132 103

22 1 4 24 21 12 7 -1 13 40 21 -7 -16 -11 23 -1

-9 -515 207 99 33 60 -122 -113 -32 53 27 -13 -63 -44 -62 33

-21 -172 12 -10 -8 12 -43 -44 28 -254 186 107 40 50 -31 41

16 -244 183 107 42 55 -30 40

12 -10 3 0 -2 -5 -2 0 -47 -35 37 -12 -62 -46 -110 -76

318 393 340 326 319 319 350 361 163 224 195 190 181 181 199 193 91 101 93 77 75 75 81 87 63 67 51 58 63 63 70 81 5.470 5.080 5.650 6.015 6.069 6.100 5.993 5.974 594 599 617 611 624 624 624 617 2.202 2.265 2.441 2.604 2.617 2.631 2.634 2.581 410 433 437 463 462 467 464 467 750 491 523 563 576 570 518 530 348 321 301 293 292 290 290 283 1.166 971 1.331 1.481 1.497 1.517 1.463 1.496 174 237 212 242 252 239 268 274

20 23 31 33 31 33 32 31 244 281 273 293 297 300 308 297 580 416 432 429 445 429 382 386 5.290 5.156 5.576 5.957 6.013 6.035 6.039 6.100

4.481 4.356 4.769 5.126 5.168 5.196 5.203 5.269

809 800 807 831 844 839 836 830 -173 -168 -110 -129 -146 -141 -150 -206

Źródło: EBC.1 Papiery wartościowe wyemitowane przez MIF z pierwotnym terminem zapadalności poniżej 2 lat i papiery wartościowe wyemitowane przez inne sektory – z pierwotnym terminem



Czerwiec 2012 35S

4.1. Papiery wartościowe inne niż akcje w podziale według terminu pierwotnego, siedziby emitenta i waluty emisji (mld EUR, jeśli nie zaznaczono inaczej; transakcje w ciągu danego miesiąca i stany na koniec okresu, wartości nominalne)

Ogółem

Długoterminowe

2011 marz. 16.463,9 986,9 -2,4 14.269,8 919,9 -9,7 16.015,3 1.028,0 -0,5 3,3 9,0 3,5 kwie. 16.484,6 889,7 21,4 14.316,7 850,3 47,5 16.041,2 934,9 50,9 3,2 25,0 3,3 maj 16.587,9 922,6 101,6 14.409,3 866,0 91,0 16.189,6 963,8 118,1 3,6 41,7 1,8 czer. 16.619,3 852,3 31,4 14.432,1 800,4 22,7 16.205,9 897,3 23,3 3,8 49,5 3,2 lip. 16.589,6 852,6 -30,3 14.422,4 825,3 -10,4 16.219,4 907,2 -11,1 3,6 14,4 2,4 sier. 16.621,2 808,3 31,9 14.454,9 773,9 32,8 16.228,7 859,8 20,5 3,2 49,2 2,4 wrze. 16.652,6 1.002,0 31,8 14.460,0 926,1 5,6 16.273,4 1.026,6 7,4 3,3 59,8 3,0 paź. 16.703,5 1.034,5 51,6 14.538,4 992,9 79,1 16.316,9 1.086,5 69,5 3,3 59,3 3,4 list. 16.786,3 1.061,8 82,2 14.628,6 1.014,6 89,3 16.443,7 1.125,8 97,5 2,4 8,8 3,0 gru. 16.850,5 1.125,0 64,2 14.691,6 1.082,6 63,0 16.533,9 1.173,8 61,8 4,0 187,5 4,72012 sty. 16.957,7 1.190,6 107,3 14.790,5 1.117,4 99,1 16.616,1 1.246,5 91,6 3,9 77,6 5,5 luty 17.141,1 1.116,2 174,0 14.934,5 1.043,4 144,5 16.759,7 1.160,7 162,1 4,3 107,6 6,2 marz. 17.115,7 1.200,2 69,4 14.843,8 1.091,3 3,5 16.711,6 1.225,8 41,7 4,6 51,1 6,1

2011 marz. 15.030,8 313,5 10,1 12.928,3 277,4 16,7 14.460,8 311,7 14,1 4,2 19,6 5,1 kwie. 15.084,2 303,3 53,7 12.992,6 278,4 64,6 14.507,1 308,9 67,8 4,2 48,4 4,8 maj 15.160,4 275,9 75,0 13.060,3 243,5 66,6 14.612,8 266,5 80,2 4,4 14,9 3,4 czer. 15.212,3 259,5 51,4 13.110,3 228,2 49,4 14.660,5 257,1 52,5 4,6 42,7 3,7 lip. 15.194,1 203,3 -20,4 13.099,3 192,1 -13,3 14.671,9 213,8 -12,8 4,4 25,9 2,7 sier. 15.190,4 123,1 -3,7 13.099,8 113,5 0,5 14.653,4 123,5 -8,1 4,0 29,9 2,5 wrze. 15.180,7 229,2 -9,0 13.086,4 189,8 -12,7 14.680,7 213,9 -5,4 4,0 41,3 2,8 paź. 15.254,1 278,3 75,4 13.165,8 250,9 81,4 14.726,6 268,0 69,8 4,0 73,8 3,2 list. 15.324,6 210,8 70,2 13.247,3 191,6 81,0 14.843,5 212,2 91,3 3,3 8,6 3,1 gru. 15.375,0 237,5 49,3 13.311,7 228,2 63,3 14.934,6 245,9 65,5 4,0 135,5 4,42012 sty. 15.472,3 347,7 97,7 13.385,7 301,8 74,5 14.990,0 330,8 63,3 4,0 89,9 5,2 luty 15.636,9 347,8 154,3 13.518,8 305,3 132,6 15.117,6 336,0 143,3 4,3 92,6 6,1 marz. 15.608,5 355,9 66,9 13.446,9 282,3 22,9 15.072,7 332,6 47,6 4,5 51,1 6,2

Ogółem w euro1 Wyemitowane przez rezydentów strefy euroW euro We wszystkich walutach

Wartość w obiegu

Emisje brutto

Emisje netto

Wartość w obiegu

Emisje brutto

Emisje netto

Wartość w obiegu

Emisje brutto

Emisje netto

Roczna stopa wzrostu

Skorygowane sezonowo2

Emisje netto

6-miesięczna stopa wzrostu

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

W15 Wartości w obiegu i emisje brutto papierów wartościowych innych niż akcje dokonywane przez rezydentów strefy euro ogółem (mld EUR)

Źródła: EBC i BIS (w zakresie emisji przez nierezydentów strefy euro).1 Papiery wartościowe inne niż akcje denominowane w euro wyemitowane przez rezydentów i nierezydentów strefy euro ogółem.2 Informacje szczegółowe nt. obliczania stóp wzrostu zob. Uwagi techniczne; 6-miesięczne stopy wzrostu przedstawione zostały w skali roku.

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

18000

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 20110

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

Emisje brutto ogółem (skala po prawej)Wartość w obiegu ogółem (skala po lewej)Wartość w obiegu w euro (skala po lewej)

4RYNKI FINANSOWE


2010 15.873 5.246 3.291 851 5.932 554 1.007 625 80 69 205 292011 16.534 5.530 3.295 868 6.216 624 1.000 609 98 62 191 392011 II kw. 16.206 5.364 3.246 833 6.167 597 932 551 86 60 192 43 III kw. 16.273 5.426 3.227 854 6.160 607 931 580 79 60 180 33 IV kw. 16.534 5.530 3.295 868 6.216 624 1.129 714 136 70 172 362012 I kw. 16.712 5.635 3.299 900 6.207 670 1.211 765 105 70 223 492011 gru. 16.534 5.530 3.295 868 6.216 624 1.174 785 157 60 139 342012 sty. 16.616 5.541 3.293 878 6.271 633 1.246 764 118 65 249 51 luty 16.760 5.605 3.303 883 6.314 654 1.161 742 82 65 218 53 marz. 16.712 5.635 3.299 900 6.207 670 1.226 788 116 79 202 41

2010 1.540 572 122 67 724 54 759 534 34 57 115 192011 1.599 702 110 77 634 77 747 511 47 53 107 292011 II kw. 1.545 582 124 72 702 65 654 440 31 51 102 32 III kw. 1.593 613 113 83 712 72 747 512 42 53 114 26 IV kw. 1.599 702 110 77 634 77 887 629 75 60 94 282012 I kw. 1.639 713 115 81 640 91 878 609 61 54 124 292011 gru. 1.599 702 110 77 634 77 928 679 89 52 78 292012 sty. 1.626 709 109 80 649 79 916 622 67 53 139 34 luty 1.642 716 117 82 644 83 825 572 52 53 122 27 marz. 1.639 713 115 81 640 91 893 633 64 57 113 26

2010 14.332 4.674 3.168 784 5.207 499 248 91 46 12 90 92011 14.935 4.827 3.185 792 5.583 547 252 98 51 9 84 102011 II kw. 14.660 4.781 3.123 760 5.465 532 277 111 55 9 90 12 III kw. 14.681 4.813 3.114 771 5.448 535 184 67 36 7 66 7 IV kw. 14.935 4.827 3.185 792 5.583 547 242 85 61 10 78 82012 I kw. 15.073 4.922 3.184 820 5.567 580 333 156 44 16 98 202011 gru. 14.935 4.827 3.185 792 5.583 547 246 106 67 8 61 42012 sty. 14.990 4.833 3.183 798 5.622 554 331 141 51 12 110 17 luty 15.118 4.889 3.186 802 5.671 571 336 171 30 12 97 27 marz. 15.073 4.922 3.184 820 5.567 580 333 155 52 22 89 15

2010 9.479 2.633 1.099 672 4.697 377 156 50 13 10 77 62011 10.029 2.777 1.151 698 4.994 408 151 54 12 8 70 72011 II kw. 9.864 2.743 1.141 667 4.912 401 173 62 20 8 74 8 III kw. 9.889 2.773 1.149 679 4.887 400 112 35 8 6 58 5 IV kw. 10.029 2.777 1.151 698 4.994 408 123 41 7 9 61 52012 I kw. 10.209 2.891 1.169 725 5.003 421 228 103 17 14 83 112011 gru. 10.029 2.777 1.151 698 4.994 408 119 48 8 7 53 32012 sty. 10.092 2.799 1.158 704 5.021 409 218 96 16 11 86 9 luty 10.213 2.845 1.166 708 5.076 417 241 107 18 12 88 16 marz. 10.209 2.891 1.169 725 5.003 421 226 106 17 20 75 7

2010 4.383 1.761 1.964 106 432 121 78 34 29 1 10 42011 4.403 1.781 1.881 90 513 139 84 37 32 1 11 32011 II kw. 4.296 1.765 1.836 89 477 129 84 42 23 1 13 4 III kw. 4.286 1.767 1.806 88 491 133 56 26 21 0 5 3 IV kw. 4.403 1.781 1.881 90 513 139 106 36 51 1 15 32012 I kw. 4.353 1.764 1.855 92 486 156 89 45 23 1 10 82011 gru. 4.403 1.781 1.881 90 513 139 117 53 55 1 7 12012 sty. 4.389 1.766 1.870 90 519 143 92 37 30 1 16 8 luty 4.398 1.775 1.862 90 520 151 81 56 11 0 5 10 marz. 4.353 1.764 1.855 92 486 156 92 42 30 2 11 7

4.2. Papiery wartościowe inne niż akcje wyemitowane przez rezydentów strefy euro w podziale według sektora emitenta i rodzaju instrumentu (mld EUR, jeżeli nie zaznaczono inaczej; transakcje w ciągu danego miesiąca i stany na koniec miesiąca; wartości nominalne)

Źródło: EBC.1 Dane miesięczne dotyczące emisji brutto odnoszą się do transakcji przeprowadzonych w tym miesiącu. Dla celów porównawczych dane kwartalne i miesięczne oznaczają

odpowiednie średnie miesięczne.2 Pozostałą różnicę pomiędzy długoterminowymi dłużnymi papierami wartościowymi ogółem a długoterminowymi dłużnymi papierami wartościowymi o stałym i zmiennym

oprocentowaniu stanowią obligacje zerokuponowe oraz efekty aktualizacji wyceny.

1. Wartości w obiegu i emisje bruttoWartości w obiegu Emisje brutto1

Ogółem MIF (włączając

Eurosystem)

Instytucje spoza sektora MIF

Instytucje rządowe i samorządowe


Eurosystem)



Instytucje finansowe

spoza sektora MIF

Przedsię-biorstwa

Instytucje rządowe szczebla

centralnego

Inne jednostki

sektora instytucji

rządowych


spoza sektora MIF

Przedsię-biorstwa


centralnego

Inne jednostki

sektora instytucji

rządowych1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Ogółem

Krótkoterminowe

Długoterminowe ogółem2

w tym: długoterminowe o stałym oprocentowaniu

w tym: długoterminowe o zmiennym oprocentowaniu


Czerwiec 2012


Rynki finansowe

37S

2010 45,4 -1,2 4,7 5,0 31,6 5,3 45,3 -1,4 4,8 5,0 31,8 5,12011 52,3 22,7 -3,0 3,7 23,4 5,6 52,6 23,1 -2,8 3,8 23,1 5,32011 II kw. 64,1 5,2 -2,3 2,7 47,5 11,0 38,7 0,8 -7,5 -0,2 34,2 11,5 III kw. 5,6 12,8 -10,0 4,5 -3,8 2,0 41,1 20,4 5,2 6,2 5,6 3,7 IV kw. 76,3 29,7 20,9 3,2 17,6 4,9 85,2 47,1 -4,6 6,4 36,1 0,32012 I kw. 98,4 39,0 2,5 11,7 29,3 15,9 78,7 17,8 18,2 9,9 14,5 18,42011 gru. 61,8 58,2 23,8 -5,8 -15,6 1,3 187,5 109,9 11,3 5,4 65,2 -4,22012 sty. 91,6 16,8 -1,0 10,9 55,5 9,4 77,6 -7,2 18,6 7,2 39,3 19,7 luty 162,1 74,2 13,7 7,5 45,0 21,8 107,6 40,9 22,7 5,3 16,3 22,3 marz. 41,7 26,0 -5,1 16,8 -12,6 16,5 51,1 19,7 13,3 17,1 -12,3 13,3

2010 54,0 1,9 2,0 5,3 41,3 3,5 54,3 2,0 2,2 5,3 41,4 3,52011 47,9 12,0 -1,8 2,7 31,0 3,9 48,4 12,2 -1,6 2,8 31,1 3,92011 II kw. 66,8 16,9 -5,7 2,4 46,7 6,5 35,3 5,8 -10,0 -0,6 35,1 5,0 III kw. -8,8 3,1 -6,4 0,9 -6,9 0,6 32,4 10,9 7,4 2,2 9,1 2,7 IV kw. 75,5 0,8 22,0 5,4 43,8 3,6 72,6 14,9 -1,5 7,0 48,9 3,22012 I kw. 84,7 35,2 0,7 10,4 27,3 11,1 77,9 24,4 14,7 10,5 17,4 10,82011 gru. 65,5 9,5 19,1 1,2 36,6 -0,8 135,5 40,7 9,8 5,4 80,5 -0,92012 sty. 63,3 9,2 -0,6 7,5 40,7 6,6 89,9 5,8 20,6 9,1 46,0 8,4 luty 143,3 64,3 5,9 5,8 49,7 17,7 92,6 39,2 9,6 4,6 20,3 18,9 marz. 47,6 32,1 -3,3 18,0 -8,4 9,1 51,1 28,3 13,9 17,8 -14,1 5,2

4.2. Papiery wartościowe inne niż akcje wyemitowane przez rezydentów strefy euro w podziale według sektora emitenta i rodzaju instrumentu (mld EUR, jeżeli nie zaznaczono inaczej; transakcje w ciągu danego miesiąca i stany na koniec miesiąca; wartości nominalne)

2. Emisje netto

Ogółem

Nieskorygowane sezonowo1 Skorygowane sezonowo1


Eurosystem)




Eurosystem)




spoza sektora MIF

Przedsię-biorstwa


centralnego

Inne jednostki

sektora instytucji

rządowych


spoza sektora MIF

Przedsię-biorstwa


centralnego

Inne jednostki

sektora instytucji

rządowych1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Długoterminowe

W16 Emisje netto papierów wartościowych innych niż akcje skorygowane sezonowo i nieskorygowane sezonowo (mld EUR, wartość w obiegu na koniec miesiąca, wartości nominalne)

Źródło: EBC.1 Dane miesięczne dotyczące emisji netto odnoszą się do transakcji przeprowadzonych w tym miesiącu. Dla celów porównawczych dane kwartalne i miesięczne oznaczają

odpowiednie średnie miesięczne.

-200

-150

-100

-50

0

50

100

150

200

250

300

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011-200

-150

-100

-50

0

50

100

150

200

250

300

Emisje nettoEmisje netto skorygowane sezonowo


2011 marz. 3,3 0,8 1,1 4,8 5,9 14,5 3,5 2,2 -1,1 5,2 6,3 12,1 kwie. 3,2 0,4 1,0 3,4 6,0 14,6 3,3 2,9 -0,8 2,5 5,3 12,3 maj 3,6 1,7 0,2 4,3 6,1 17,4 1,8 3,0 -4,2 3,7 2,7 15,8 czer. 3,8 1,8 0,4 4,2 6,5 16,1 3,2 2,8 -2,1 1,8 5,2 20,1 lip. 3,6 1,8 0,3 4,9 6,2 13,3 2,4 1,2 -3,0 2,9 5,1 16,0 sier. 3,2 2,0 -1,3 5,2 5,6 15,3 2,4 1,3 -3,9 4,4 4,9 22,0 wrze. 3,3 2,4 -0,7 4,8 5,1 14,2 3,0 2,4 -0,4 4,4 4,0 16,8 paź. 3,3 2,9 -0,3 4,7 4,7 12,8 3,4 3,0 0,3 7,1 4,2 12,9 list. 2,4 3,2 -2,3 5,1 3,0 13,6 3,0 3,4 -0,5 6,5 3,4 11,0 gru. 4,0 5,2 -1,1 5,4 4,7 12,1 4,7 7,7 0,1 9,3 4,1 4,02012 sty. 3,9 4,4 -0,8 6,2 4,8 15,4 5,5 7,6 1,4 9,6 4,5 14,9 luty 4,3 4,5 -0,1 6,6 4,8 19,8 6,2 7,8 3,9 8,8 4,7 17,7 marz. 4,6 4,8 1,0 8,0 4,5 17,9 6,1 7,3 2,5 11,7 5,0 19,1

2011 marz. 4,2 0,8 0,2 5,7 9,4 9,0 5,1 3,3 -2,1 5,6 11,0 9,4 kwie. 4,2 0,9 0,1 5,0 9,5 9,5 4,8 3,4 -1,6 4,0 10,0 8,7 maj 4,4 2,0 -0,6 5,2 9,1 12,1 3,4 3,6 -4,9 3,1 7,9 11,0 czer. 4,6 2,4 -0,4 4,4 9,4 9,4 3,7 2,9 -2,3 1,5 7,8 11,9 lip. 4,4 2,6 -0,6 4,8 8,7 9,8 2,7 1,4 -3,0 2,1 6,6 12,2 sier. 4,0 2,7 -1,9 4,4 8,4 10,2 2,5 1,2 -3,9 2,8 6,8 12,1 wrze. 4,0 2,7 -1,2 3,4 7,9 9,4 2,8 2,1 -0,5 1,3 5,0 9,3 paź. 4,0 2,6 -0,4 3,5 7,6 8,7 3,2 1,8 0,9 3,0 5,3 8,5 list. 3,3 2,7 -2,3 4,0 6,4 10,0 3,1 1,9 0,2 4,8 4,9 9,1 gru. 4,0 3,1 -0,7 4,4 7,2 9,4 4,4 3,3 1,1 7,4 6,5 6,92012 sty. 4,0 2,4 -0,3 5,7 7,0 11,1 5,2 3,5 2,5 9,4 7,3 10,1 luty 4,3 2,9 -0,1 6,0 7,0 13,5 6,1 4,7 3,9 9,4 7,3 15,2 marz. 4,5 3,5 1,0 7,5 6,2 12,7 6,2 5,0 2,5 14,1 7,4 16,3

Źródło: EBC.1 Informacje szczegółowe nt. obliczania stóp wzrostu zob. Uwagi techniczne; 6-miesięczne stopy wzrostu przedstawione zostały w skali roku.

4.3. Roczne stopy wzrostu papierów wartościowych innych niż akcje wyemitowane przez rezydentów strefy euro1 (zmiany w procentach)

Długoterminowe

Ogółem

Roczne stopy wzrostu (nieskorygowane sezonowo) 6-miesięczne stopy wzrostu skorygowane sezonowoOgółem MIF

(włączając Eurosystem)




Eurosystem)




spoza sektora MIF

Przedsię-biorstwa


centralnego

Inne jednostki

sektora instytucji

rządowych


spoza sektora MIF

Przedsię-biorstwa


centralnego

Inne jednostki

sektora instytucji

rządowych

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

W17 Roczne stopy wzrostu długoterminowych dłużnych papierów wartościowych w podziale według sektora emitenta we wszystkich walutach łącznie (roczne zmiany procentowe)

-5

0

5

10

15

20

25

30

35

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011-5

0

5

10

15

20

25

30

35

Instytucje rządoweMIF (włączając Eurosystem)Instytucje spoza sektora MIF


Czerwiec 2012


Rynki finansowe

39S

2010 8,8 5,7 6,4 19,7 9,9 8,8 -0,6 -4,0 0,7 -2,0 6,4 27,52011 6,4 5,0 3,4 6,3 7,8 7,6 -0,7 -1,4 -5,4 -1,9 22,3 16,12011 II kw. 6,5 4,6 3,7 6,4 8,2 7,9 -0,5 -2,0 -4,7 -1,5 23,5 18,4 III kw. 6,6 6,3 4,2 5,2 7,4 8,9 -1,5 -1,3 -7,8 -2,3 25,7 13,0 IV kw. 5,6 5,7 2,6 4,5 6,1 8,1 -1,1 -0,5 -7,0 -2,6 21,0 13,92012 I kw. 5,8 5,7 2,1 6,4 6,4 9,0 0,1 0,2 -4,7 -0,9 15,3 21,52011 paź. 5,7 5,8 3,5 4,2 6,2 7,5 -0,7 -1,0 -6,4 -2,9 25,8 12,7 list. 5,2 5,2 1,6 4,6 5,8 8,5 -1,8 0,0 -8,0 -2,3 14,6 15,1 gru. 5,5 5,7 0,9 5,0 6,3 8,0 0,2 0,3 -4,8 -1,0 18,7 14,32012 sty. 5,6 5,3 2,0 6,4 6,4 8,7 -0,3 -0,5 -4,9 -0,9 15,6 19,3 luty 6,1 5,7 3,0 6,5 6,7 10,1 0,0 0,4 -5,3 -0,8 15,3 24,4 marz. 5,9 6,5 2,2 8,0 5,9 8,3 0,9 0,9 -3,2 -0,9 11,4 27,0

2010 9,1 5,6 7,4 20,1 10,0 8,3 -0,4 -3,3 0,4 -2,5 5,9 26,22011 6,5 4,2 3,6 6,6 8,1 7,2 -0,2 0,0 -6,0 -2,9 22,2 15,32011 II kw. 6,6 3,8 4,0 6,5 8,5 7,3 0,3 -0,6 -4,8 -2,7 23,5 18,1 III kw. 6,7 5,5 4,4 5,9 7,6 8,6 -1,2 -0,2 -8,6 -3,5 25,6 11,1 IV kw. 5,7 5,5 2,6 4,7 6,4 8,5 -0,7 0,9 -7,8 -3,6 20,8 12,32012 I kw. 6,2 6,0 2,6 6,3 6,6 9,8 0,7 2,1 -5,3 -2,1 15,0 20,22011 paź. 5,8 5,4 3,5 4,5 6,4 8,2 -0,2 0,5 -7,0 -4,0 25,6 10,9 list. 5,5 5,3 1,8 4,7 6,1 9,0 -1,4 1,5 -8,5 -3,4 14,3 13,7 gru. 5,7 5,7 0,8 5,0 6,5 8,6 0,4 1,8 -5,8 -2,1 18,4 13,12012 sty. 6,1 5,5 2,6 6,1 6,6 10,0 0,5 1,5 -5,2 -2,2 15,3 18,2 luty 6,4 6,1 3,5 6,1 6,8 10,7 0,8 2,5 -5,6 -2,1 15,1 22,6 marz. 6,2 7,0 2,4 8,3 6,1 9,1 1,1 2,7 -4,7 -2,2 11,3 26,1

Źródło: EBC.1 Procentowe zmiany w przypadku danych miesięcznych (w stosunku rocznym) dotyczą końca miesiąca, podczas gdy zmiany danych kwartalnych i rocznych obliczane są jako

średnia dla danego okresu. Szczegółowy opis zob. Uwagi techniczne.

W18 Roczne stopy wzrostu krótkoterminowych dłużnych papierów wartościowych w podziale według sektora emitenta we wszystkich walutach łącznie (roczne zmiany procentowe)

4.3. Roczne stopy wzrostu papierów wartościowych innych niż akcje wyemitowane przez rezydentów strefy euro1 (cd.) (zmiany w procentach)

Łącznie we wszystkich walutach

W euro

Długoterminowa stopa wzrostu o stałym oprocentowaniu Długoterminowa stopa wzrostu o zmiennym oprocentowaniuOgółem MIF

(włączając Eurosystem)




Eurosystem)




spoza sektora MIF

Przedsię-biorstwa


centralnego

Inne jednostki

sektora instytucji

rządowych


spoza sektora MIF

Przedsię-biorstwa


centralnego

Inne jednostki

sektora instytucji

rządowych

13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

-60

-40

-20

0

20

40

60

80

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011-60

-40

-20

0

20

40

60

80

Instytucje rządoweMIF (włączając Eurosystem)Instytucje spoza sektora MIF


W19 Roczne stopy wzrostu akcji dopuszczonych do obrotu wyemitowanych przez rezydentów strefy euro (roczne zmiany procentowe)

Źródło: EBC.1 Informacje szczegółowe nt. obliczania wskaźnika i stóp wzrostu zob. Uwagi techniczne.

4.4. Akcje dopuszczone do obrotu wyemitowane przez rezydentów strefy euro1 (mld EUR, jeśli nie zaznaczono inaczej; wartości rynkowe)

1. Wartość w obiegu i roczne stopy wzrostu(wartość w obiegu na koniec okresu)

Ogółem MIF Instytucje finansowe spoza sektora MIF

Przedsiębiorstwa

Ogółem Wskaźnik: grudzień

2008 = 100

Roczne stopy zwrotu (%)

Ogółem Roczne stopy zwrotu (%)



1 2 3 4 5 6 7 8 92010 marz. 4.474,4 103,4 2,8 543,6 7,5 365,3 5,4 3.565,5 1,8 kwie. 4.409,1 103,4 2,7 508,4 7,1 345,8 5,4 3.555,0 1,7 maj 4.093,4 103,5 2,4 445,9 6,3 322,7 5,3 3.324,8 1,5 czer. 4.054,6 103,7 1,9 446,4 5,7 315,6 4,4 3.292,6 1,0 lip. 4.256,1 103,7 1,7 519,8 5,1 338,1 4,5 3.398,2 0,9 sier. 4.121,2 103,7 1,7 479,3 5,1 314,4 4,1 3.327,5 0,9 wrze. 4.345,2 103,8 1,6 487,0 5,1 326,6 4,0 3.531,6 0,9 paź. 4.531,0 104,2 1,8 514,4 7,3 333,6 4,0 3.683,0 0,8 list. 4.413,3 104,4 1,8 437,8 6,8 316,6 5,4 3.658,9 0,8 gru. 4.596,2 104,4 1,4 458,4 6,5 334,0 2,3 3.803,8 0,72011 sty. 4.759,8 104,5 1,4 514,3 6,1 365,8 3,0 3.879,7 0,6 luty 4.845,8 104,7 1,5 535,0 6,7 379,0 3,9 3.931,9 0,6 marz. 4.767,3 104,8 1,4 491,7 6,2 363,3 4,1 3.912,4 0,5 kwie. 4.891,8 105,0 1,5 497,5 6,8 371,5 4,1 4.022,7 0,6 maj 4.777,5 105,0 1,4 475,9 7,4 356,3 4,1 3.945,3 0,4 czer. 4.722,7 105,5 1,7 491,6 10,2 350,6 4,6 3.880,5 0,4 lip. 4.504,3 105,7 1,9 458,8 12,1 325,6 4,9 3.720,0 0,4 sier. 3.975,3 105,9 2,0 383,0 13,4 281,7 4,9 3.310,6 0,4 wrze. 3.749,2 105,9 2,0 350,7 13,1 264,4 5,8 3.134,2 0,3 paź. 4.043,3 105,9 1,7 360,6 9,9 288,0 5,8 3.394,7 0,3 list. 3.892,8 105,9 1,4 330,0 8,9 271,5 4,6 3.291,3 0,3 gru. 3.906,3 106,1 1,6 339,6 9,3 270,7 4,9 3.296,0 0,32012 sty. 4.120,5 106,3 1,7 375,8 11,3 298,1 4,0 3.446,7 0,4 luty 4.285,7 106,3 1,5 395,0 10,7 311,3 3,1 3.579,4 0,3 marz. 4.271,5 106,4 1,6 373,3 11,3 311,1 2,8 3.587,1 0,4

-4

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011-4

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

MIFInstytucje finansowe spoza sektora MIFPrzedsiębiorstwa


Czerwiec 2012


Rynki finansowe

41S

W20 Emisje brutto akcji dopuszczonych do obrotu w podziale według sektora emitenta (mld EUR; transakcje w ciągu miesiąca; wartości rynkowe)

Źródło: EBC.

4.4. Akcje dopuszczone do obrotu wyemitowane przez rezydentów strefy euro (cd.) (mld EUR, wartości rynkowe)

2. Transakcje w ciągu miesiącaOgółem MIF Instytucje finansowe

spoza sektora MIFPrzedsiębiorstwa

Emisje brutto

Wykup Emisje netto

Emisje brutto

Wykup Emisje netto

Emisje brutto

Wykup Emisje netto

Emisje brutto

Wykup Emisje netto

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 122010 marz. 9,6 0,6 9,0 2,6 0,0 2,6 0,1 0,0 0,1 6,9 0,6 6,3 kwie. 1,8 0,4 1,5 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 1,8 0,3 1,5 maj 3,2 0,8 2,4 1,9 0,0 1,9 0,1 0,0 0,1 1,3 0,8 0,4 czer. 8,4 0,4 8,0 2,2 0,0 2,2 0,4 0,0 0,4 5,8 0,4 5,4 lip. 3,6 0,8 2,7 0,7 0,0 0,7 0,5 0,0 0,5 2,4 0,8 1,6 sier. 1,4 1,2 0,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 1,4 1,2 0,2 wrze. 1,6 0,2 1,4 0,2 0,0 0,2 0,0 0,0 0,0 1,4 0,2 1,2 paź. 16,3 0,2 16,0 14,0 0,0 14,0 0,2 0,1 0,1 2,0 0,2 1,9 list. 13,5 1,5 12,0 5,9 0,0 5,9 5,5 0,1 5,4 2,1 1,4 0,7 gru. 3,7 3,5 0,2 0,2 0,0 0,2 0,9 0,3 0,5 2,7 3,2 -0,52011 sty. 6,0 1,3 4,7 1,6 0,0 1,6 2,6 0,0 2,6 1,8 1,3 0,5 luty 7,1 0,2 6,9 2,9 0,0 2,9 3,2 0,0 3,2 1,1 0,2 0,8 marz. 4,4 1,0 3,5 0,1 0,0 0,1 1,0 0,2 0,8 3,3 0,7 2,6 kwie. 9,4 0,5 8,8 2,7 0,0 2,7 0,1 0,0 0,1 6,5 0,5 6,0 maj 8,6 8,8 -0,2 6,8 2,1 4,6 0,2 0,0 0,2 1,6 6,6 -5,0 czer. 23,7 1,3 22,5 14,7 0,0 14,7 2,3 0,3 2,0 6,7 1,0 5,7 lip. 12,4 0,7 11,7 9,3 0,0 9,3 1,6 0,0 1,6 1,5 0,7 0,8 sier. 7,1 1,1 6,0 5,5 0,0 5,5 0,3 0,2 0,1 1,3 0,9 0,4 wrze. 2,9 2,9 0,0 0,0 0,9 -0,9 2,3 0,0 2,3 0,5 2,0 -1,4 paź. 2,4 0,4 2,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0 0,1 2,3 0,4 1,9 list. 2,6 1,5 1,1 0,7 0,0 0,7 1,4 0,0 1,4 0,5 1,5 -1,0 gru. 5,5 1,0 4,5 1,5 0,0 1,5 1,2 0,0 1,2 2,8 1,0 1,82012 sty. 8,3 0,4 7,9 7,5 0,0 7,5 0,0 0,1 -0,1 0,9 0,3 0,5 luty 1,1 1,4 -0,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,2 -0,2 1,0 1,2 -0,1 marz. 5,9 0,7 5,2 2,0 0,0 2,0 0,0 0,1 -0,1 3,9 0,6 3,3

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 20110

5

10

15

20

25

30

35

40

45

MIFInstytucje finansowe spoza sektora MIFPrzedsiębiorstwa


2011 maj 8,19 16,91 5,35 6,37 7,99 7,49 3,23 4,01 4,30 4,18 4,09 3,75 4,81 4,60 czer. 8,24 16,95 5,37 6,47 7,87 7,42 3,26 4,04 4,29 4,18 4,09 3,82 4,78 4,62 lip. 8,28 16,94 5,13 6,53 7,98 7,43 3,33 4,02 4,26 4,19 4,10 3,83 4,82 4,60 sier. 8,31 17,10 5,34 6,54 7,97 7,57 3,47 3,96 4,20 4,15 4,16 3,95 4,96 4,39 wrze. 8,41 17,18 5,77 6,57 7,94 7,64 3,41 3,86 4,02 4,02 4,02 3,97 4,86 4,20 paź. 8,43 17,17 5,60 6,53 7,94 7,54 3,44 3,79 3,86 3,94 3,95 3,98 4,76 4,16 list. 8,41 17,11 5,56 6,47 7,78 7,39 3,43 3,74 3,84 3,94 3,96 4,22 4,93 4,02 gru. 8,37 17,08 5,26 6,44 7,64 7,16 3,49 3,74 3,81 3,95 4,02 4,13 4,84 3,922012 sty. 8,46 17,06 5,61 6,58 8,08 7,57 3,50 3,71 3,75 4,03 4,03 3,89 4,76 3,93 luty 8,41 17,05 5,70 6,58 8,09 7,62 3,44 3,64 3,70 3,95 3,92 3,87 4,71 4,04 marz. 8,39 16,98 5,55 6,44 7,94 7,45 3,31 3,57 3,61 3,91 3,83 3,74 4,74 3,90 kwie. 8,26 17,10 5,38 6,31 7,95 7,34 3,20 3,58 3,59 3,95 3,79 3,66 4,68 3,89

2011 maj 0,49 2,52 2,96 3,07 1,65 1,91 0,63 1,65 2,78 3,08 1,30 czer. 0,49 2,58 3,25 3,15 1,67 1,92 0,67 1,78 2,82 2,94 1,47 lip. 0,52 2,74 3,16 3,10 1,67 1,93 0,66 1,77 2,66 3,03 1,41 sier. 0,54 2,73 3,16 2,99 1,74 1,93 0,68 1,64 2,69 2,99 1,42 wrze. 0,55 2,73 3,15 2,92 1,76 1,94 0,69 1,71 2,72 2,79 1,47 paź. 0,55 2,88 3,17 3,14 1,77 1,96 0,69 1,67 2,74 3,23 1,65 list. 0,55 2,78 3,08 3,03 1,78 1,96 0,66 1,46 2,61 2,85 1,62 gru. 0,54 2,78 3,20 3,06 1,79 1,97 0,65 1,50 2,76 2,90 1,382012 sty. 0,53 2,94 3,48 3,15 1,81 1,96 0,61 1,27 2,95 2,92 1,23 luty 0,52 2,90 3,38 3,16 1,81 1,96 0,59 1,22 2,96 3,01 1,05 marz. 0,51 2,88 3,04 3,03 1,79 1,95 0,59 1,25 2,75 2,98 0,97 kwie. 0,49 2,82 2,92 2,84 1,76 1,95 0,55 1,09 2,70 3,07 1,28

4.5. Oprocentowanie denominowanych w euro depozytów MIF od rezydentów strefy euro i kredytów MIF dla rezydentów strefy euro1 (oprocentowanie w skali roku, stany na koniec okresu; nowe umowy jako średnie za dany okres, jeżeli nie zaznaczono inaczej)

1. Oprocentowanie depozytów (nowe umowy)Depozyty gospodarstw domowych Depozyty przedsiębiorstw Umowy

z udzielo-nym przy-

rzeczeniem odkupu

Bieżące Terminowe Z terminem wypowiedzenia2

Bieżące Terminowe

Do 1 roku Powyżej 1 roku do 2 lat

Powyżej 2 lat

Do 3 miesięcy



Powyżej 2 lat

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

2. Oprocentowanie kredytów dla gospodarstw domowych (nowe umowy)Kredyty

odnawialne i kredyty

w ra-chunku

bieżącym

Zadłużenie z tytułu

kart kre-dytowych

z kredytem oprocento-

wanym3

Kredyty i pożyczki na cele konsumpcyjne Kredyty na cele mieszkaniowe Kredyty dla przedsiębiorców indywidualnych i partnerówZe względu na okres trwania

pierwotnej stawki oprocentowaniaRzeczywista roczna stopa

oprocento-wania4

Ze względu na okres trwania pierwotnej stawki oprocentowania

Rzeczywista roczna stopa

oprocento-wania4

Pozostałe kredyty i pożyczki według pierwotnej stawki opro-

centowaniaStopa

zmienna do 1 roku

Powyżej 1 roku

do 5 lat

Powyżej 5 lat

Stopa zmienna

do 1 roku

Powyżej 1 roku

do 5 lat

Powyżej 5 lat do

10 lat

Powyżej 10 lat

Stopa zmienna

do 1 roku

Powyżej 1 roku

do 5 lat

Powyżej 5 lat

1 2 3 4 4 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Źródło: EBC. 1 Dane odnoszą się do zmieniającego się składu strefy euro. Szczegółowe informacje zob. Uwagi ogólne. 2 Dla tej kategorii instrumentów gospodarstwa domowe oraz przedsiębiorstwa są połączone i przydzielone do sektora gospodarstw domowych, ponieważ kwoty należne od

przedsiębiorstw są nieistotne w porównaniu z kwotami należnymi od sektora gospodarstw domowych we wszystkich uczestniczących państwach członkowskich razem.3 Ta kategoria instrumentu obejmuje zadłużenie z tytułu kart kredytowych z kredytem nieoprocentownym, tj. oprocentowanie kredytu w okresie rozliczeniowym wynosi 0%.4 Rzeczywista roczna stopa oprocentowania jest równa całkowitym kosztom kredytu, które obejmują zarówno składnik oprocentowania, jak i składnik zawierający inne

(powiązane) opłaty, takie jak: koszty badań, koszty administracyjne, opracowania dokumentacji oraz gwarancje.

3. Oprocentowanie kredytów dla przedsiębiorstw (nowe umowy)Kredyty

odnawialne i kredyty

w ra-chunku

bieżącym

Pozostałe kredyty i pożyczki do 0,25 mln EUR według pierwotnej stawki oprocentowania

Pozostałe kredyty i pożyczki powyżej 1 mln EUR według pierwotnej stawki oprocentowania

Stopa zmienna

do 3 miesięcy

Od 3 miesięcy

do 1 roku

Od 1 roku do 3 lat

Od 3 do 5 lat

Od 5 do 10 lat

Powyżej 10 lat

Stopa zmienna

do 3 miesięcy

Od 3 miesięcy

do 1 roku

Od 1 roku do 3 lat

Od 3 do 5 lat

Od 5 do 10 lat

Powyżej 10 lat

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

2011 maj 4,30 4,18 4,65 4,79 5,14 4,67 4,19 2,65 3,37 3,17 3,63 3,65 4,11 czer. 4,41 4,23 4,68 4,74 5,16 4,67 4,44 2,78 3,49 3,50 3,61 2,77 4,00 lip. 4,43 4,38 4,79 4,79 5,10 4,68 4,44 2,87 3,45 3,46 3,98 4,09 3,24 sier. 4,49 4,44 4,94 4,85 5,03 4,58 4,35 2,79 3,56 3,64 3,99 3,87 4,06 wrze. 4,54 4,59 4,94 4,79 4,94 4,46 4,31 2,84 3,44 3,69 3,63 3,64 3,74 paź. 4,61 4,70 5,10 4,86 4,99 4,56 4,27 2,98 3,54 3,78 3,89 3,60 3,71 list. 4,61 4,77 5,26 4,98 5,10 4,65 4,26 2,80 3,66 3,42 3,92 3,60 3,71 gru. 4,67 4,89 5,15 4,98 5,05 4,58 4,27 3,04 3,74 3,11 3,95 3,73 3,752012 sty. 4,64 4,93 5,35 4,78 5,04 4,40 4,33 2,66 3,70 3,06 3,45 2,70 3,80 luty 4,59 4,86 5,25 4,74 5,02 4,65 4,41 2,50 3,76 3,36 3,89 3,77 3,64 marz. 4,61 4,81 5,17 4,66 5,00 4,63 4,32 2,39 3,43 3,06 3,09 3,37 3,57 kwie. 4,47 4,96 5,09 4,61 4,85 4,58 4,39 2,39 3,52 3,43 3,40 3,51 3,59


Czerwiec 2012


Rynki finansowe

43S

2011 maj 3,81 3,78 3,85 7,96 6,38 5,24 3,84 3,65 3,56 czer. 3,87 3,78 3,86 7,95 6,45 5,28 3,93 3,73 3,63 lip. 4,03 3,79 3,90 8,03 6,42 5,30 4,00 3,80 3,69 sier. 4,06 3,78 3,89 8,07 6,42 5,31 4,06 3,84 3,72 wrze. 4,13 3,79 3,92 8,14 6,48 5,32 4,11 3,85 3,73 paź. 4,12 3,78 3,91 8,17 6,44 5,33 4,19 3,86 3,74 list. 4,12 3,77 3,91 8,09 6,44 5,34 4,20 3,89 3,75 gru. 4,12 3,74 3,89 8,11 6,43 5,31 4,26 3,87 3,722012 sty. 4,06 3,71 3,87 8,14 6,40 5,28 4,24 3,81 3,68 luty 4,04 3,69 3,86 8,09 6,39 5,27 4,18 3,78 3,67 marz. 4,03 3,68 3,85 8,07 6,37 5,25 4,16 3,66 3,60 kwie. 3,92 3,64 3,80 7,97 6,31 5,20 4,05 3,61 3,54

5. Oprocentowanie kredytów (stany na koniec okresu)Kredyty i pożyczki dla gospodarstw domowych Kredyty i pożyczki dla przedsiębiorstw

Kredyty na cele mieszkaniowe z terminem pierwotnym

Kredyty i pożyczki na cele konsumpcyjne oraz pozostałe kredyty i pożyczki

Z terminem pierwotnym


Powyżej 5 lat Do 1 roku Powyżej 1 roku do 5 lat

Powyżej 5 lat Do 1 roku Powyżej 1 roku do 5 lat

Powyżej 5 lat

1 2 3 4 5 6 7 8 9

4.5. Oprocentowanie denominowanych w euro depozytów MIF od rezydentów strfey euro i kredytów MIF dla rezydentów strefy euro1, * (cd.) (oprocentowanie w skali roku, stanu na koniec okresu; nowe umowy jako średnie za dany okres, jeżeli nie zaznaczono inaczej)

4. Oprocentowanie depozytów (stany na koniec okresu)Depozyty gospodarstw domowych Depozyty przedsiębiorstw Umowy

z udzielonym przyrze czeniem

odkupuBieżące2 Terminowe Z terminem wypowiedzenia2, 3 Bieżące2 TerminoweDo 2 lat Powyżej 2 lat Do 3 miesięcy Powyżej

3 miesięcyDo 2 lat Powyżej 2 lat

1 2 3 4 5 6 7 8 9

2011 maj 0,49 2,45 2,74 1,65 1,91 0,63 1,99 3,12 1,76 czer. 0,49 2,49 2,75 1,67 1,92 0,67 2,07 3,11 1,93 lip. 0,52 2,54 2,77 1,67 1,93 0,66 2,13 3,13 1,94 sier. 0,54 2,59 2,77 1,74 1,93 0,68 2,12 3,14 1,97 wrze. 0,55 2,62 2,79 1,76 1,94 0,69 2,14 3,15 2,07 paź. 0,55 2,66 2,78 1,77 1,96 0,69 2,16 3,14 2,15 list. 0,55 2,70 2,80 1,78 1,96 0,66 2,17 3,16 2,24 gru. 0,54 2,73 2,78 1,79 1,97 0,65 2,14 3,13 2,372012 sty. 0,53 2,76 2,78 1,81 1,96 0,61 2,10 3,16 2,46 luty 0,52 2,79 2,80 1,81 1,96 0,59 2,08 3,20 2,62 marz. 0,51 2,81 2,81 1,79 1,95 0,59 2,00 3,13 2,58 kwie. 0,49 2,78 2,81 1,76 1,95 0,55 1,95 3,10 2,56

* Źródło danych w tabeli oraz związane z nimi przypisy, zob. strona S42.

W22 Nowe kredyty i pożyczki o zmiennej stopie procentowej i z okresem trwania pierwotnej stawki oprocentowania do 1 roku (oprocentowanie w skali roku z wyłączeniem opłat, średnie okresowe)

W21 Nowe depozyty terminowe (oprocentowanie w skali roku; średnie okresowe)

0,50

1,00

1,50

2,00

2,50

3,00

3,50

4,00

4,50

5,00

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 20110,50

1,00

1,50

2,00

2,50

3,00

3,50

4,00

4,50

5,00

Gospodarstw domowych do 1 rokuPrzedsiębiorstw do 1 rokuGospodarstw domowych powyżej 2 latPrzedsiębiorstw powyżej 2 lat

1,00

2,00

3,00

4,00

5,00

6,00

7,00

8,00

9,00

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 20111,00

2,00

3,00

4,00

5,00

6,00

7,00

8,00

9,00

Dla gospodarstw domowych na cele konsumpcyjneDla gospodarstw domowych na cele mieszkanioweDla przedsiębiorstw do 1 miliona EURDla przedsiębiorstw powyżej 1 miliona EUR


4.6. Stopy procentowe rynku pieniężnego (stopy procentowe w skali roku, średnie za dany okres)

Strefa euro1, 2 USA JaponiaDepozyty bieżące

(EONIA)Depozyty

1-miesięczne (EURIBOR)

Depozyty 3-miesięczne (EURIBOR)

Depozyty 6-miesięczne (EURIBOR)

Depozyty 12-miesięczne

(EURIBOR)


(LIBOR)


(LIBOR)1 2 3 4 5 6 7

2009 0,71 0,89 1,22 1,43 1,61 0,69 0,472010 0,44 0,57 0,81 1,08 1,35 0,34 0,232011 0,87 1,18 1,39 1,64 2,01 0,34 0,192011 I kw. 0,67 0,86 1,10 1,37 1,74 0,31 0,19 II kw. 1,04 1,22 1,42 1,70 2,13 0,26 0,20 III kw. 0,97 1,38 1,56 1,77 2,11 0,30 0,19 IV kw. 0,79 1,24 1,50 1,72 2,05 0,48 0,202012 I kw. 0,37 0,64 1,04 1,34 1,67 0,51 0,202011 maj 1,03 1,24 1,43 1,71 2,15 0,26 0,20 czer. 1,12 1,28 1,49 1,75 2,14 0,25 0,20 lip. 1,01 1,42 1,60 1,82 2,18 0,25 0,20 sier. 0,91 1,37 1,55 1,75 2,10 0,29 0,19 wrze. 1,01 1,35 1,54 1,74 2,07 0,35 0,19 paź. 0,96 1,36 1,58 1,78 2,11 0,41 0,19 list. 0,79 1,23 1,48 1,71 2,04 0,48 0,20 gru. 0,63 1,14 1,43 1,67 2,00 0,56 0,202012 sty. 0,38 0,84 1,22 1,50 1,84 0,57 0,20 luty 0,37 0,63 1,05 1,35 1,68 0,50 0,20 marz. 0,36 0,47 0,86 1,16 1,50 0,47 0,20 kwie. 0,35 0,41 0,74 1,04 1,37 0,47 0,20 maj 0,34 0,39 0,68 0,97 1,27 0,47 0,20

W23 Stopy procentowe rynku pieniężnego strefy euro1, 2 (średnie miesięczne oprocentowanie w skali roku)

Źródło: EBC.1 Przed styczniem 1999 r. syntetyczne stopy procentowe dla strefy euro były obliczane na podstawie stóp krajowych ważonych PKB. Więcej informacji na ten temat zob. Uwagi

ogólne.2 Dane odnoszą się do zmieniającego się składu strefy euro. Więcej informacji na ten temat zob. Uwagi ogólne.

0,00

1,00

2,00

3,00

4,00

5,00

6,00

7,00

8,00

9,00

1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 20100,00

1,00

2,00

3,00

4,00

5,00

6,00

7,00

8,00

9,00

Stopa 1-miesięcznaStopa 3-miesięcznaStopa 12-miesięczna

W24 3-miesięczne stopy procentowe rynku pieniężnego (średnie miesięczne oprocentowanie w skali roku)

0,00

1,00

2,00

3,00

4,00

5,00

6,00

7,00

8,00

9,00

1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 20100,00

1,00

2,00

3,00

4,00

5,00

6,00

7,00

8,00

9,00

Strefa euro1, 2

JaponiaStany Zjednoczone


Czerwiec 2012


Rynki finansowe

45S

2009 0,38 0,81 1,38 2,64 3,20 3,76 3,38 2,38 1,41 2,44 4,27 5,202010 0,49 0,60 0,93 2,15 2,78 3,36 2,87 2,43 0,85 1,70 3,99 4,692011 0,00 0,09 0,41 1,56 2,13 2,65 2,65 2,24 0,32 1,15 3,24 3,842011 II kw. 1,24 1,39 1,65 2,50 2,94 3,41 2,17 1,75 1,63 2,22 3,76 4,60 III kw. 0,27 0,47 0,75 1,55 1,99 2,48 2,21 1,74 0,74 1,31 2,77 3,79 IV kw. 0,00 0,09 0,41 1,56 2,13 2,65 2,65 2,24 0,32 1,15 3,24 3,842012 I kw. 0,07 0,16 0,39 1,36 1,95 2,60 2,53 2,21 0,34 0,95 2,97 4,262011 maj 1,03 1,32 1,67 2,52 2,93 3,37 2,34 1,69 1,69 2,34 3,69 4,51 czer. 1,24 1,39 1,65 2,50 2,94 3,41 2,17 1,75 1,63 2,22 3,76 4,60 lip. 1,01 1,11 1,32 2,09 2,55 3,06 2,05 1,74 1,28 1,79 3,34 4,39 sier. 0,61 0,67 0,86 1,69 2,21 2,76 2,15 1,90 0,80 1,33 3,09 4,22 wrze. 0,27 0,47 0,75 1,55 1,99 2,48 2,21 1,74 0,74 1,31 2,77 3,79 paź. 0,38 0,54 0,81 1,71 2,22 2,79 2,41 1,98 0,78 1,39 3,12 4,29 list. 0,20 0,38 0,74 1,92 2,51 3,07 2,87 2,33 0,69 1,53 3,64 4,41 gru. 0,00 0,09 0,41 1,56 2,13 2,65 2,65 2,24 0,32 1,15 3,24 3,842012 sty. 0,11 0,21 0,45 1,44 2,03 2,67 2,55 2,22 0,39 1,03 3,07 4,26 luty 0,11 0,15 0,37 1,39 1,99 2,59 2,49 2,22 0,29 0,95 3,06 4,06 marz. 0,07 0,16 0,39 1,36 1,95 2,60 2,53 2,21 0,34 0,95 2,97 4,26 kwie. 0,03 0,10 0,32 1,26 1,84 2,47 2,44 2,15 0,26 0,85 2,84 4,10 maj 0,07 0,05 0,17 0,89 1,36 1,89 1,82 1,72 0,10 0,52 2,17 3,23

4.7. Krzywe dochodowości w strefie euro1 (obligacje instytucji rządowych szczebla centralnego strefy euro sklasyfikowane jako AAA; koniec okresu; stopy procentowe w skali roku; rozpiętości w pkt proc.)

Stopy dla transakcji kasowych Stopy natychmiastowe dla transakcji terminowych

3-miesięczne 1-roczne 2-letnie 5-letnie 7-letnie 10-letnie Rozpiętości pomiędzy stopami

10-letnimi a 3-miesięcznymi

Rozpiętości pomiędzy stopami

10-letnimi a 2-letnimi

1-roczne 2-letnie 5-letnie 10-letnie

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Źródło: EBC, oparte na danych dostarczonych przez EuroMTS i ocenach kredytowych dostarczonych przez Fitch Ratings.1 Dane odnoszą się do zmieniającego się składu strefy euro. Więcej informacji na ten temat zob. Uwagi ogólne. 2 Dane obejmują obligacje instytucji rządowych szczebla centralnego strefy euro o ratingu AAA.

W25 Krzywe dochodowości transakcji kasowych w strefie euro2 (oprocentowanie w skali roku; koniec okresu)

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

Maj 2012 Kwiecień 2012Marzec 2012

5 lat 10 lat 15 lat 20 lat 25 lat 30 lat00,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

Maj 2012 Kwiecień 2012Marzec 2012

5 lat 10 lat 15 lat 20 lat 25 lat 30 lat0

W26 Stopy transakcji kasowych w strefie euro i rozpiętości2 (dane dzienne; stopy procentowe w skali roku; rozpiętości w pkt bazowych)

2009 2010 2011

Stopa 1-roczna (skala po lewej stronie)Stopa 10-letnia (skala po lewej stronie)Rozpiętość pomiędzy stopą 10-letnią a 3-miesięczną (skala po prawej stronie)Rozpiętość pomiędzy stopą 10-letnią a 2-letnią (skala po prawej stronie)


4.8. Wskaźniki giełdowe (poziomy wskaźnika w pkt; średnie okresowe)

Wskaźniki Dow Jones Euro STOXX1 USA JaponiaWskaźnik

porównawczyWskaźnik dla podstawowych sektorów gospodarki

Szeroki indeks

50 Materiały podstawo-

we

Usługi konsu-

menckie

Dobra konsu-

menckie

Ropa i gaz Finansowy Przemy-słowy

Techno- logia

Przedsię-biorstwa użytecz-

ności publicznej

Telekomu- nikacja

Opieka zdrowotna

Standard & Poor’s

500

Nikkei 225

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

2009 234,2 2.521,0 353,2 140,5 244,5 293,5 172,1 269,7 200,7 353,7 380,4 363,5 946,2 9.321,62010 265,5 2.779,3 463,1 166,2 323,4 307,2 182,8 337,6 224,1 344,9 389,6 408,4 1.140,0 10.006,52011 256,0 2.611,0 493,4 158,1 351,2 311,6 152,6 349,4 222,5 301,7 358,4 432,7 1.267,6 9.425,42011 I kw. 285,5 2.932,9 532,7 175,5 366,3 341,1 185,0 388,0 249,6 347,7 396,7 415,0 1.302,5 10.285,3 II kw. 281,2 2.862,7 552,0 169,6 370,7 328,8 175,2 391,5 239,7 333,7 385,0 448,4 1.318,3 9.609,4 III kw. 236,0 2.381,6 463,7 146,0 341,5 282,0 133,8 323,0 199,8 270,2 333,0 435,0 1.225,3 9.246,3 IV kw. 222,4 2.277,8 427,1 142,1 327,1 295,5 117,2 296,6 201,8 256,5 320,3 432,4 1.225,7 8.580,62012 I kw. 243,7 2.473,6 499,1 150,3 372,3 324,6 129,7 333,3 221,7 253,7 300,6 480,6 1.348,8 9.295,32011 maj 284,0 2.885,8 557,0 171,7 374,9 330,4 176,3 395,5 246,5 337,8 386,4 457,8 1.338,3 9.650,8 czer. 272,9 2.766,6 542,5 164,9 370,0 314,3 168,0 382,0 224,1 318,3 368,2 450,3 1.287,3 9.541,5 lip. 270,5 2.743,5 550,7 160,8 384,4 317,4 160,6 375,7 221,0 307,8 360,0 467,4 1.325,2 9.996,7 sier. 226,9 2.297,2 443,7 141,1 329,7 268,6 129,0 307,3 189,7 258,4 329,3 420,7 1.185,3 9.072,9 wrze. 212,6 2.124,3 401,4 137,0 312,8 262,4 113,3 289,2 190,1 246,7 311,1 419,0 1.173,9 8.695,4 paź. 226,1 2.312,3 424,8 142,4 325,6 290,2 123,1 302,3 203,0 269,9 334,1 426,1 1.207,2 8.733,6 list. 219,2 2.239,6 423,6 141,5 325,9 293,5 112,8 292,2 205,7 250,6 316,6 423,3 1.226,4 8.506,1 gru. 222,2 2.283,3 433,2 142,4 329,9 302,9 115,9 295,5 196,6 249,3 310,3 448,4 1.243,3 8.506,02012 sty. 233,4 2.382,1 477,6 146,9 351,8 317,3 120,4 319,2 206,9 248,8 305,0 473,6 1.300,6 8.616,7 luty 247,2 2.508,2 507,2 152,1 377,3 327,0 134,4 336,3 223,9 254,6 300,1 477,6 1.352,5 9.242,3 marz. 250,7 2.532,2 512,9 152,0 388,0 329,5 134,6 344,6 234,3 257,7 296,7 490,5 1.389,2 9.962,3 kwie. 235,0 2.340,8 497,6 145,9 380,9 301,1 116,8 327,8 221,2 237,7 275,2 488,5 1.386,4 9.627,4 maj 221,9 2.198,5 469,5 139,7 373,7 281,6 105,0 310,4 204,5 218,9 261,4 492,0 1.341,3 8.842,5

W27 Szeroki indeks Dow Jones EURO STOXX, Standard & Poor’s 500 i Nikkei 225 (styczeń 1994 = 100; średnie miesięczne)

Źródło: EBC.1 Dane odnoszą się do zmieniającego się składu strefy euro. Więcej informacji na ten temat zob. Uwagi ogólne.

0

50

100

150

200

250

300

350

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 20110

50

100

150

200

250

300

350

Szeroki indeks Dow Jones EURO STOXX1)

Standard & Poor’s 500Nikkei 225

w


Czerwiec 2012 47S

CENY, PRODUKCJA, POPYT I RYNKI PRACY5.1. hICP, inne ceny i koszty (roczne zmiany procentowe, o ile nie zaznaczono inaczej)

Źródła: Eurostat i wyliczenia EBC.1 Dane odnoszą się do zmieniającego się składu strefy euro. Więcej informacji na ten temat zob. Uwagi ogólne. 2 Dane oszacowane przez EBC na podstawie danych Eurostatu mogą stanowić jedynie przybliżoną miarę stopnia regulacji cen, ponieważ zmiany cen regulowanych nie mogą być

całkowicie oddzielone od innych czyników. Zob. uwaga na stronie internetowej Eurostatu (http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/hicp/introduction), wyjaśniająca metodologię zastosowaną przy opracowaniu tego wskaźnika.

3 Dane szacunkowe oparte na wstępnych publikacjach krajowych, które z reguły obejmują 95% strefy euro, jak również na wstępnych informacjach dotyczących cen energii.

1. Zharmonizowany indeks cen konsumpcyjnych (Harmonised Index of Consumer Prices – HICP)1

Ogółem Ogółem (zmiana w stosunku do poprzedniego okresu w procentach)

Pozycje pozabilansowe:Ceny regulowane2

Wskaźnik:2005 = 100

OgółemOgółem

z wyłączeniem żywności nieprze-tworzonej i energii

Towary Usługi Ogółem Żywność przetworzona

Żywność nieprzetwo-

rzona

Towary przemysłowe

z wyłączeniem energii

Energia (n.s.)

Usługi Indeks HICP ogółem bez cen

regulowanych

Ceny regulowane

% wartości ogółem

w 2012 r. 100,0 100,0 81,8 58,5 41,5 100,0 11,9 7,2 28,5 11,0 41,5 88,2 11,8 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Towary UsługiŻywność

(łącznie z napojami alkoholowymi i tytoniem)

Artykuły nieżywnościowe z wyłączeniem energii

Mieszkaniowe Transportowe Komunika-cyjne

Rekreacyjne i osobiste

Pozostałe

Ogółem Żywność przetworzona

Żywność nieprzetwo-

rzona

Ogółem Towary przemysłowe

z wyłączeniem energii

Energia Czynsze


w 2012 r. 19,1 11,9 7,2 39,5 28,5 11,0 10,1 6,0 6,5 3,1 14,5 7,3 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

2008 107,8 3,3 2,4 3,8 2,6 - - - - - - 3,4 2,72009 108,1 0,3 1,3 -0,9 2,0 - - - - - - 0,1 1,82010 109,8 1,6 1,0 1,8 1,4 - - - - - - 1,6 1,52011 112,8 2,7 1,7 3,3 1,8 - - - - - - 2,6 3,52011 I kw. 111,3 2,5 1,3 3,1 1,6 1,0 0,9 0,4 0,2 6,3 0,5 2,4 3,3 II kw. 113,1 2,8 1,8 3,3 1,9 0,8 1,2 0,4 0,3 2,8 0,6 2,6 3,6 III kw. 112,9 2,7 1,7 3,2 2,0 0,3 1,1 0,0 -0,3 0,4 0,5 2,6 3,5 IV kw. 114,1 2,9 2,0 3,7 1,9 0,8 1,1 0,9 1,1 1,5 0,3 2,9 3,52012 I kw. 114,3 2,7 1,9 3,3 1,8 0,8 0,7 0,6 0,2 4,1 0,5 2,6 3,42011 gru. 114,4 2,7 2,0 3,3 1,9 0,1 0,2 0,1 0,0 -0,1 0,2 2,7 3,52012 sty. 113,4 2,7 1,9 3,2 1,9 0,4 0,2 -0,2 0,0 2,6 0,2 2,5 3,5 luty 114,0 2,7 1,9 3,4 1,8 0,3 0,3 0,8 0,1 1,1 0,1 2,6 3,4 marz. 115,5 2,7 1,9 3,3 1,8 0,3 0,3 0,2 0,2 1,6 0,1 2,6 3,3 kwie. 116,0 2,6 1,9 3,2 1,7 0,3 0,2 -0,1 0,0 1,1 0,3 2,5 3,3 maj 3) . 2,4 . . . . . . . . . . .

2008 5,1 6,1 3,5 3,1 0,8 10,3 2,3 1,9 3,9 -2,2 3,2 2,52009 0,7 1,1 0,2 -1,7 0,6 -8,1 2,0 1,8 2,9 -1,0 2,1 2,12010 1,1 0,9 1,3 2,2 0,5 7,4 1,8 1,5 2,3 -0,8 1,0 1,52011 2,7 3,3 1,8 3,7 0,8 11,9 1,8 1,4 2,9 -1,3 2,0 2,12011 I kw. 2,2 2,1 2,3 3,6 0,5 12,7 1,8 1,3 2,0 -0,4 1,5 1,9 II kw. 2,6 3,0 1,9 3,7 1,0 11,5 1,9 1,4 3,2 -1,0 2,0 2,1 III kw. 2,8 3,7 1,3 3,4 0,4 12,0 1,8 1,5 3,3 -1,8 2,3 2,1 IV kw. 3,3 4,2 1,8 3,9 1,2 11,5 1,7 1,4 3,0 -1,8 2,2 2,12012 I kw. 3,2 4,0 2,0 3,3 1,1 9,1 1,7 1,5 2,9 -2,7 2,1 2,42011 list. 3,4 4,3 1,9 4,1 1,3 12,3 1,7 1,3 2,9 -1,7 2,1 2,2 gru. 3,1 4,1 1,6 3,4 1,2 9,7 1,7 1,4 3,2 -1,9 2,2 2,32012 sty. 3,1 4,1 1,6 3,2 0,9 9,2 1,8 1,5 2,8 -2,4 2,1 2,6 luty 3,3 4,1 2,2 3,4 1,0 9,5 1,7 1,5 2,8 -3,0 2,2 2,4 marz. 3,3 3,9 2,2 3,4 1,4 8,5 1,7 1,4 3,1 -2,8 2,0 2,2 kwie. 3,1 3,7 2,1 3,2 1,3 8,1 1,7 1,5 2,5 -3,1 2,3 2,1

5


5.1 hICP, inne ceny i koszty (cd.) (roczne zmiany procentowe)

2. Ceny producentów, ceny budownictwa i nieruchomości mieszkaniowychCeny producentów z wyłączniem budownictwa Budow-

nictwo1Ceny nieru-

chomości mieszka-niowych2Ogółem

(wskaźnik:2005 = 100)

Ogółem Przemysł z wyłączeniem budownictwa i energii EnergiaPrzetwór-stwo prze-

mysłowe

Ogółem Dobra zaopatrze-

niowe

Dobra inwestycyjne

Dobra konsumpcyjneOgółem Dobra

trwałego użytku

Dobra nietrwałe


w 2005 r. 100,0 100,0 82,8 75,6 30,0 22,0 23,7 2,7 21,0 24,41 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2008 114,4 6,1 4,8 3,4 3,9 2,1 3,9 2,8 4,1 14,2 3,8 1,92009 108,6 -5,1 -5,4 -2,9 -5,3 0,4 -2,1 1,2 -2,5 -11,8 0,1 -3,22010 111,7 2,9 3,4 1,6 3,5 0,3 0,4 0,9 0,3 6,4 1,9 1,12011 118,3 5,9 5,5 3,8 5,9 1,4 3,1 2,1 3,3 11,9 3,3 1,02011 I kw. 116,7 6,5 6,3 4,4 7,9 1,3 2,5 1,8 2,6 12,5 4,1 2,0 II kw. 118,5 6,3 5,8 4,3 6,8 1,3 3,4 1,9 3,7 11,9 3,0 1,1 III kw. 118,9 5,9 5,5 3,8 5,6 1,5 3,3 2,2 3,5 11,8 3,3 1,0 IV kw. 119,3 5,1 4,5 2,9 3,4 1,5 3,3 2,5 3,4 11,4 2,9 -0,22012 I kw. 121,0 3,7 3,0 1,7 1,2 1,2 2,9 2,3 3,0 9,5 . .2011 list. 119,5 5,4 4,7 3,0 3,5 1,4 3,4 2,5 3,6 12,4 - - gru. 119,2 4,3 3,7 2,5 2,7 1,4 3,1 2,3 3,3 9,5 - -2012 sty. 120,3 3,9 3,3 2,0 1,6 1,3 3,0 2,3 3,1 9,7 - - luty 121,0 3,7 3,0 1,7 1,1 1,2 2,9 2,4 3,0 9,8 - - marz. 121,7 3,5 2,6 1,6 0,9 1,2 2,8 2,3 2,9 9,0 - - kwie. 121,7 2,6 2,0 1,3 0,6 1,1 2,3 2,0 2,4 6,8 - -

Ceny ropy3

(EUR za baryłkę)

Ceny surowców nieenergetycznych Deflatory PKBWażone importem4 Ważone zużyciem5 Ogółem

(s.s.; wskaźnik

2005 = 100)

Ogółem Popyt wewnętrzny Eksport6 Import 6

Ogółem Żywno-ściowe

Nieżyw-nościowe

Ogółem Żywnoś-ciowe

Nieżyw-nościowe

Ogółem Spożycie prywatne

Spożycie publiczne

Nakłady brutto na

środki trwałe

% wartości ogółem 100,0 35,0 65,0 100,0 45,0 55,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

3. Ceny surowców i deflatory produktu krajowego brutto

Źródła: Eurostat, obliczenia EBC oparte na danych Eurostatu (kolumna 7, tabela 2 w części 5.1 oraz kolumny 8–15, tabela 3 w części 5.1), obliczenia EBC oparte na danych Thomson Reuters (kolumna 1, tabela 3 w części 5.1) oraz wyliczenia EBC (kolumna 12, tabela 2 w części 5.1 oraz kolumny 2–7, tabela 3 w części 5.1).

1 Ceny zużycia pośredniego w przypadku budynków mieszkalnych.2 Dane badawcze oparte na nieujednoliconych źródłach krajowych (w celu uzyskania dalszych szczegółowych informacji, zob. http://www.europa.eu/stats/intro/html/experiment.

en.html).3 Ropa Brent (dla jednomiesięcznej dostawy terminowej).4 Odnosi się do cen denominowanych w euro, ważonych zgodnie ze strukturą importu strefy euro w latach 2004–2006.5 Odnosi się do cen denominowanych w euro, ważonych zgodnie z krajowym popytem w strefie euro (produkcja krajowa plus import minus eksport) w okresie 2004–2006. Dane

badawcze (w celu uzyskania szczegółowych informacji, zob. http://www.ecb.europa.eu/stats/intro/html/experiment.en.html).6 Deflatory wartości eksportu i importu odnoszą się do towarów i usług oraz obejmują handel transgraniczny wewnątrz strefy euro.

2008 65,9 2,0 18,4 -4,4 -1,7 9,7 -8,6 106,2 2,0 2,6 2,7 2,8 2,3 2,4 3,92009 44,6 -18,5 -8,9 -23,0 -18,0 -11,4 -22,8 107,2 0,9 -0,1 -0,4 2,0 -0,4 -3,5 -6,22010 60,7 44,6 21,4 57,9 42,1 27,1 54,5 108,0 0,8 1,5 1,7 0,8 1,0 2,9 4,92011 79,7 12,2 22,4 7,7 12,9 20,7 7,5 109,4 1,3 2,1 2,5 1,0 2,0 3,7 5,92011 I kw. 77,3 42,9 46,1 41,4 41,0 47,2 36,6 108,8 1,1 2,2 2,5 0,7 2,2 5,1 7,9 II kw. 81,3 11,6 28,8 4,6 13,3 26,2 5,1 109,2 1,3 2,0 2,5 0,9 2,0 3,7 5,8 III kw. 79,3 3,8 16,7 -1,6 4,9 11,7 0,3 109,6 1,3 2,1 2,5 1,0 2,0 3,1 5,4 IV kw. 80,7 -2,5 3,6 -5,2 -1,7 4,4 -6,0 109,8 1,3 2,1 2,4 1,3 1,9 2,7 4,62012 I kw. 90,1 -5,8 -7,6 -4,9 -4,8 -3,6 -5,6 110,1 1,1 1,5 2,2 1,0 1,4 1,9 2,92011 gru. 81,7 -6,7 -3,7 -8,1 -6,3 -2,5 -9,0 - - - - - - - -2012 sty. 86,2 -4,6 -4,1 -4,8 -4,1 -1,9 -5,8 - - - - - - - - luty 89,7 -7,5 -10,5 -6,0 -6,5 -6,5 -6,5 - - - - - - - - marz. 94,2 -5,2 -8,1 -3,8 -3,6 -2,3 -4,6 - - - - - - - - kwie. 91,4 -3,8 -5,1 -3,1 -2,5 0,3 -4,5 - - - - - - - - maj 86,0 -0,2 -2,8 1,1 2,5 5,4 0,2 - - - - - - - -


Czerwiec 2012


Ceny, produkcja,

popyt i rynki pracy

49S

5.1 hICP, inne ceny i koszty (cd.) (roczne zmiany procentowe)

4. Jednostkowe koszty pracy, wynagrodzenie na pracownika i produktywność pracy(skorygowane o efekty sezonowe)

Wynagrodzenie na pracownika

Jednostkowe koszty pracy1

Ogółem (wskaźnik

2005 = 100)

Ogółem Według typu prowadzonej działalności gospodarczejRolnictwo, łowiectwo,

leśnictwo i rybołów-

stwo

Górnictwo, przetwór-

stwo przemysło-

we i energia

Budow-nictwo

Handel, transport,

hotele i usługi

gastrono-miczne

Informacja i komuni-

kacja

Finanse i ubezpie-

czenia

Działalność związana z obsługą nierucho-

mości

Działalność gospodarcza

Administracja publiczna, edukacja,

opieka zdro-wotna i pomoc

społeczna

Kultura, rozrywka

i pozostałe usługi

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2010 109,2 -0,9 -0,4 -5,9 1,3 -1,9 -1,5 -0,2 2,8 1,5 0,9 1,42011 110,2 0,9 -1,9 0,0 0,3 0,5 3,0 1,5 3,9 3,1 0,8 1,72011 I kw. 109,6 0,0 0,5 -2,1 0,3 -1,2 1,6 2,4 4,7 2,7 0,8 1,0 II kw. 110,3 1,0 -1,8 -0,2 1,5 0,3 3,3 3,2 4,0 3,2 0,7 2,3 III kw. 110,2 1,2 -2,8 -0,1 0,5 1,8 3,6 0,4 2,0 2,8 0,9 1,9 IV kw. 110,8 1,3 -3,3 1,7 -1,3 1,3 3,2 0,1 4,8 3,5 0,8 1,7

2010 111,5 1,6 1,5 3,7 0,8 1,3 2,4 2,2 3,5 1,5 0,8 1,12011 114,0 2,3 2,5 3,5 3,2 2,0 2,1 2,2 2,1 3,0 1,4 1,52011 I kw. 113,3 2,2 3,6 4,0 3,8 1,7 1,8 1,8 2,2 2,9 1,0 0,7 II kw. 113,9 2,3 2,1 4,4 2,7 1,6 1,9 3,2 2,4 3,0 1,3 1,4 III kw. 114,2 2,3 2,4 3,4 2,9 2,3 2,4 2,5 1,8 2,9 1,5 1,6 IV kw. 114,7 2,2 2,0 2,2 3,5 2,2 2,3 1,5 2,0 3,2 1,7 2,5

2010 102,1 2,5 1,9 10,2 -0,4 3,3 3,9 2,4 0,7 0,0 -0,1 -0,22011 103,4 1,3 4,5 3,5 2,9 1,4 -0,8 0,7 -1,7 -0,2 0,5 -0,22011 I kw. 103,4 2,2 3,1 6,2 3,5 3,0 0,2 -0,5 -2,4 0,1 0,2 -0,3 II kw. 103,3 1,3 4,0 4,5 1,2 1,3 -1,4 -0,1 -1,5 -0,2 0,6 -0,9 III kw. 103,6 1,1 5,3 3,4 2,3 0,5 -1,1 2,1 -0,2 0,1 0,5 -0,3 IV kw. 103,5 0,9 5,5 0,5 4,9 0,9 -0,9 1,4 -2,7 -0,3 0,9 0,8

2010 113,3 1,1 0,1 1,2 1,3 1,1 2,0 1,8 2,5 0,6 0,8 1,32011 115,6 2,1 0,3 2,5 3,2 2,0 2,4 1,8 2,4 2,4 1,4 1,82011 I kw. 114,6 1,6 -1,1 1,6 2,7 2,0 1,9 1,6 1,5 2,1 1,0 1,1 II kw. 115,8 2,5 1,4 3,7 3,4 2,1 3,1 3,0 3,6 2,8 1,6 2,1 III kw. 115,6 2,2 0,4 2,8 3,0 2,0 2,1 1,9 1,4 2,3 1,7 1,9 IV kw. 116,5 1,9 0,5 1,9 3,8 1,9 2,4 0,8 2,9 2,3 1,3 2,2

2010 104,1 2,0 1,9 7,6 -0,3 2,9 3,7 1,9 -0,3 -0,8 -0,1 -0,12011 105,4 1,2 3,7 2,8 2,8 1,5 -0,6 0,3 -1,3 -0,6 0,5 0,12011 I kw. 105,1 1,8 0,1 4,3 2,5 3,4 0,3 -0,9 -2,4 -0,3 0,2 0,2 II kw. 105,5 1,6 4,3 4,2 1,8 1,9 -0,4 -0,2 -0,2 -0,3 0,8 -0,1 III kw. 105,5 1,0 5,3 3,2 2,1 0,3 -1,5 1,6 -0,7 -0,4 0,7 -0,3 IV kw. 105,5 0,7 5,0 0,3 5,0 0,7 -0,8 0,9 -1,7 -0,9 0,5 0,6

Źródła: Eurostat, obliczenia EBC na podstawie danych z Eurostatu (tabela 4 w częśći 5.1) oraz obliczenia EBC (kolumna 8, tabela 5 w części 5.1).1 Wynagrodzenia (w cenach bieżących) na pracownika podzielone przez wartość dodaną (wielkość) na osobę zatrudnioną.2 PKB ogółem i wartość dodana według aktywności gospodarczej (wielkość) na nakłady pracy (liczba zatrudnionych i przepracowane godziny).3 Wskaźniki kosztów pracy na godzinę dla całej gospodarki z wyłączeniem rolnictwa, administracji publicznej, edukacji, opieki zdrowotnej i usług nigdzie indziej nie-

sklasyfikowanych. Z powodu różnic w dostępności danych, suma danych szacunkowych dotycząca elementów składowych może być różna od wartości ogółem.4 Dane badawcze (w celu uzyskania dalszych informacji zob. http://www.ecb.europa.eu/stats/intro/html/experiment.en.html).

5. Wskaźniki kosztów pracy3

Ogółem (wskaźnik s.s.

2008 = 100)

Ogółem Wg elementów składowych Wg wybranej kategorii działalności gospodarczej Ewidencja pozabilansowa:

wskaźnik płac negocjowanych4Płace

i wynagrodzeniaSkładki na

ubezpieczenia odprowadzane

przez pracodawców

Górnictwo, przetwórstwo przemysłowe

i energia

Budownictwo Usługi


w 2008 r. 100,0 100,0 75,2 24,8 32,4 9,0 58,61 2 3 4 5 6 7 8

2010 104,3 1,5 1,4 1,8 1,0 1,8 1,8 1,72011 107,2 2,8 2,6 3,5 3,2 2,4 2,6 2,02011 II kw. 107,2 3,3 3,1 3,8 4,2 2,6 2,9 1,9 III kw. 107,3 2,6 2,5 3,1 2,8 2,3 2,6 2,1 IV kw. 108,1 2,8 2,6 3,5 3,3 2,6 2,6 2,02012 I kw. . . . . . . . 1,9

Produktywność pracy na 1 zatrudnionego2

Wynagrodzenie za przepracowaną godzinę

Produktywność pracy na godzinę2


5.2. Produkcja i popyt (dane kwartalne skorygowane sezonowo, dane roczne nieskorygowane)

Źródła: Eurostat i obliczenia EBC.1 Eksport i import obejmuje towary i usługi oraz handel międzynarodowy wewnątrz strefy euro. Dane te nie są w pełni zbieżne z: częścią 3.1, z tabelą 1 w części 7.1, tabelą 3

w części 7.2 lub tabelą 1 bądź 3 w części 7.5.2 Włączając nabycie pomniejszone o zbycie papierów wartościowych.

1. PKB i składniki kosztowePKB

Ogółem Popyt krajowy Saldo rozliczeń zagranicznych1

Ogółem Spożycie prywatne

Spożycie publiczne

Nakłady brutto na środki trwałe

Zmiany stanu zapasów2

Ogółem Eksport1 Import1

1 2 3 4 5 6 7 8 9Ceny bieżące (mld EUR)

Procent PKB

Wartości wyliczane metodą nawiązania łańcuchowego (ceny dla poprzedniego roku, skorygowane sezonowo)Zmiany kwartał do kwartału w procentach

Udział w zmianach procentowych PKB w ujęciu kwartał do kwartału, w pkt proc.

Roczne zmiany w procentach

Udział w rocznych zmianach procentowych PKB, w pkt proc.

2008 9.244,5 9.159,2 5.207,1 1.898,8 1.989,5 63,7 85,3 3.882,1 3.796,82009 8.919,8 8.802,0 5.126,6 1.986,6 1.735,9 -47,1 117,8 3.273,3 3.155,52010 9.162,8 9.045,4 5.262,4 2.015,3 1.753,1 14,5 117,3 3.749,2 3.631,92011 9.414,5 9.283,9 5.402,5 2.029,8 1.813,8 37,9 130,6 4.125,6 3.995,02011 I kw. 2.338,7 2.315,4 1.342,1 506,6 452,0 14,6 23,3 1.010,1 986,8 II kw. 2.351,3 2.325,5 1.345,6 507,6 453,8 18,4 25,9 1.024,5 998,6 III kw. 2.361,9 2.324,7 1.354,9 507,1 453,5 9,3 37,2 1.045,9 1.008,7 IV kw. 2.358,7 2.315,9 1.357,8 508,2 452,9 -3,0 42,8 1.041,0 998,22012 I kw. 2.364,2 2.316,8 1.364,4 510,4 448,1 -6,1 47,4 1.059,5 1.012,1

2011 100,0 98,6 57,4 21,6 19,3 0,4 1,4 - -

2011 I kw. 0,7 0,5 -0,1 -0,1 1,8 - - 1,4 0,8 II kw. 0,1 -0,1 -0,4 0,0 -0,1 - - 1,1 0,6 III kw. 0,1 -0,2 0,3 -0,3 -0,3 - - 1,5 0,7 IV kw. -0,3 -0,7 -0,5 -0,1 -0,4 - - -0,7 -1,72012 I kw. 0,0 -0,4 0,0 0,2 -1,4 - - 1,0 0,1

2008 0,4 0,3 0,4 2,3 -1,1 - - 1,0 0,92009 -4,4 -3,8 -1,2 2,6 -12,4 - - -12,7 -11,52010 2,0 1,2 0,9 0,7 0,0 - - 11,2 9,62011 1,5 0,5 0,2 -0,3 1,4 - - 6,2 3,92011 I kw. 2,4 1,6 0,8 0,1 3,5 - - 10,1 8,2 II kw. 1,6 0,8 0,3 -0,1 1,2 - - 6,4 4,4 III kw. 1,3 0,4 0,2 -0,4 0,8 - - 5,7 3,6 IV kw. 0,7 -0,6 -0,7 -0,6 1,0 - - 3,3 0,32012 I kw. -0,1 -1,5 -0,6 -0,3 -2,2 - - 2,9 -0,3

2011 I kw. 0,7 0,5 -0,1 0,0 0,3 0,2 0,3 - - II kw. 0,1 -0,1 -0,2 0,0 0,0 0,2 0,2 - - III kw. 0,1 -0,2 0,2 -0,1 -0,1 -0,3 0,4 - - IV kw. -0,3 -0,7 -0,3 0,0 -0,1 -0,3 0,4 - -2012 I kw. 0,0 -0,4 0,0 0,0 -0,3 -0,2 0,4 - -

2008 0,4 0,3 0,2 0,5 -0,2 -0,1 0,1 - -2009 -4,4 -3,8 -0,7 0,5 -2,7 -1,0 -0,6 - -2010 2,0 1,2 0,5 0,2 0,0 0,6 0,7 - -2011 1,5 0,5 0,1 -0,1 0,3 0,2 1,0 - -2011 I kw. 2,4 1,6 0,5 0,0 0,7 0,4 0,8 - - II kw. 1,6 0,8 0,1 0,0 0,2 0,4 0,8 - - III kw. 1,3 0,4 0,1 -0,1 0,2 0,2 0,9 - - IV kw. 0,7 -0,6 -0,4 -0,1 0,2 -0,2 1,3 - -2012 I kw. -0,1 -1,5 -0,3 -0,1 -0,4 -0,7 1,4 - -


Czerwiec 2012


Ceny, produkcja,

popyt i rynki pracy

51S

5.2. Produkcja i popyt (cd.) (dane kwartalne skorygowane sezonowo, dane roczne nieskorygowane)


2. Wartość dodana według typu prowadzonej działalności gospodarczej

Ceny bieżące (mld EUR)

Wartość dodana brutto (ceny podstawowe) Podatki pomniej-

szone o dotacje

do produk-tów

Ogółem Rolnictwo, łowiectwo,


stwo


stwo przemysło-

we i energia

Budow-nictwo

Handel, transport, ho-

tele i usługi gastrono-

miczne


kacja

Finanse i ubezpie-

czenia

Działalność związana z obsługą nierucho-

mości

Działalność gospodarcza

Admini-stracja

publiczna, edukacja,

opieka zdrowotna

i pomoc społeczna

Kultura, rozrywka


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Procent wartości dodanej

Wartości wyliczane metodą nawiązania łańcuchowego (ceny dla poprzedniego roku)Zmiany kwartał do kwartału w procentach

Roczne zmiany w procentach

Udział w zmianach procentowych wartości dodanej w ujęciu kwartał do kwartału, w pkt proc.

Udział w rocznych zmianach procentowych wartości dodanej, w pkt proc.

2008 8.299,2 141,9 1.652,6 561,5 1.597,7 356,5 385,3 930,7 859,8 1.521,1 291,9 945,32009 8.026,5 126,1 1.469,9 536,2 1.522,1 358,3 427,5 903,0 804,4 1.581,2 297,8 893,32010 8.222,3 138,8 1.557,8 514,2 1.564,0 357,9 441,4 918,7 817,5 1.610,0 302,0 940,42011 8.439,8 144,5 1.631,2 521,5 1.618,0 355,1 440,3 947,1 845,3 1.631,0 305,8 974,72011 I kw. 2.096,2 36,8 403,6 130,9 401,6 88,9 109,3 233,7 209,1 406,2 76,2 242,5 II kw. 2.106,1 36,8 406,7 129,9 404,1 88,6 109,5 236,4 210,7 407,8 75,5 245,3 III kw. 2.117,3 35,6 412,0 129,6 405,2 89,1 110,8 237,8 212,3 408,4 76,6 244,6 IV kw. 2.116,0 35,3 406,7 130,7 406,0 88,3 110,5 239,3 213,3 408,6 77,4 242,72012 I kw. 2.119,3 37,4 405,8 129,2 407,7 88,7 109,9 238,1 213,0 411,8 77,7 244,9

2011 100,0 1,7 19,3 6,2 19,2 4,2 5,2 11,2 10,0 19,3 3,6 -

2011 I kw. 0,7 1,6 1,3 1,7 0,9 -0,4 1,3 -0,3 1,0 0,3 -0,1 0,8 II kw. 0,2 0,4 0,5 -0,8 0,0 0,4 0,0 0,4 0,4 0,2 -1,0 0,1 III kw. 0,2 0,0 0,3 -0,9 0,1 0,2 0,8 0,2 0,3 0,2 0,9 -0,5 IV kw. -0,3 0,2 -1,7 -0,1 0,0 0,3 -0,7 0,5 -0,1 0,1 0,3 -0,82012 I kw. -0,1 1,5 0,0 -1,1 0,1 -0,5 0,6 -0,3 0,0 -0,2 0,2 0,6

2008 0,6 1,8 -2,3 -1,1 1,1 2,8 1,2 1,2 1,6 1,9 1,7 -1,32009 -4,4 -0,4 -13,2 -7,0 -5,7 1,2 3,9 0,5 -7,4 1,4 0,2 -4,22010 2,1 1,0 6,8 -4,2 2,6 2,9 1,3 0,2 2,0 0,9 0,5 0,82011 1,5 1,7 3,4 -1,0 2,0 0,7 0,6 0,8 2,5 0,6 -0,4 1,32011 I kw. 2,3 0,4 5,9 0,0 3,3 1,3 -0,7 0,8 3,4 0,6 0,0 3,6 II kw. 1,7 1,7 4,4 -1,8 2,4 0,6 -0,4 1,0 2,9 0,6 -1,4 1,5 III kw. 1,4 2,6 3,6 -1,8 1,4 0,6 2,0 0,7 2,2 0,6 -0,4 0,6 IV kw. 0,8 2,2 0,5 -0,2 1,0 0,5 1,4 0,8 1,7 0,8 0,0 -0,42012 I kw. 0,0 2,0 -0,9 -2,9 0,2 0,5 0,7 0,8 0,7 0,3 0,4 -0,6

2011 I kw. 0,7 0,0 0,3 0,1 0,2 0,0 0,1 0,0 0,1 0,1 0,0 - II kw. 0,2 0,0 0,1 -0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 - III kw. 0,2 0,0 0,1 -0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 - IV kw. -0,3 0,0 -0,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 0,0 -2012 I kw. -0,1 0,0 0,0 -0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 -

2008 0,6 0,0 -0,5 -0,1 0,2 0,1 0,1 0,1 0,2 0,3 0,1 -2009 -4,4 0,0 -2,6 -0,5 -1,1 0,1 0,2 0,1 -0,8 0,2 0,0 -2010 2,1 0,0 1,2 -0,3 0,5 0,1 0,1 0,0 0,2 0,2 0,0 -2011 1,5 0,0 0,7 -0,1 0,4 0,0 0,0 0,1 0,2 0,1 0,0 -2011 I kw. 2,3 0,0 1,1 0,0 0,6 0,1 0,0 0,1 0,3 0,1 0,0 - II kw. 1,7 0,0 0,8 -0,1 0,4 0,0 0,0 0,1 0,3 0,1 0,0 - III kw. 1,4 0,0 0,7 -0,1 0,3 0,0 0,1 0,1 0,2 0,1 0,0 - IV kw. 0,8 0,0 0,1 0,0 0,2 0,0 0,1 0,1 0,2 0,2 0,0 -2012 I kw. 0,0 0,0 -0,2 -0,2 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,1 0,0 -


5.2. Produkcja i popyt (cd.) (roczne zmiany procentowe, o ile nie zaznaczono inaczej)

Źródła: Eurostat, z wyjątkiem danych w kolumnach 12 i 13 tabeli 4 w części 5.2 (które obejmują obliczenia EBC oparte na danych Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Samochodów).1 Obejmuje branże przetwórstwa przemysłowego działające głównie na podstawie zleceń stanowiących 61,2% przetwórstwa przemysłowego ogółem w 2005 r.2 Dane roczne i kwartalne to średnie dane miesięczne w danym okresie.

4. Nowe zlecenia oraz obroty w przemyśle, sprzedaż detaliczna i rejestracja nowych samochodów osobowychNowe zlecenia w przemyśle

Obroty w przemyśle

Sprzedaż detaliczna (z uwzględnieniem paliwa do pojazdów samochodowych)

Rejestracja nowych

samochodów osobowychPrzetwórstwo

przemysłowe1

(ceny bieżące)

Przetwórstwo przemysłowe (ceny bieżące)

Ceny bieżące

Ceny stałe

Ogółem (wskaźnik

s.s. 2005 = 100)

Ogółem Ogółem (wskaźnik

s.s. 2005 = 100)

Ogółem Ogółem Ogółem (wskaźnik s.s.

2005 = 100)

Ogółem Żywność, napoje,

tytoń

Artykuły nieżywnościowe Paliwo Ogółem (s.s.)

w tysią-cach2

Ogółem

Tekstylia, odzież, obuwie

Sprzęt gos-podarstwa

domowego% wartości

ogółem w 2005 r.

100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 38,4 51,0 9,0 12,8 10,6

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Zmiany miesiąc do miesiąca w procentach (s.s.)

3. Produkcja przemysłowaOgółem Przemysł z wyłączeniem budownictwa Budownictwo

(wskaźnik s.s. 2005 = 100)

Ogółem Przemysł z wyłączeniem budownictwa i energii EnergiaPrzetwórstwo przemysłowe

Ogółem Dobra zaopatrze-

-niowe

Dobra inwesty-

-cyjne

Dobra konsumpcyjneOgółem Dobra

trwałego użytku

Dobra nietrwałe

% wartości ogółem w 2005 r.

100,0 77,8 77,8 69,2 68,7 28,1 22,3 18,3 2,6 15,7 9,1 22,2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Zmiany miesiąc do miesiąca w procentach (s.s.)

2009 -13,7 90,5 -14,9 -16,0 -16,1 -19,2 -20,9 -5,0 -17,4 -3,0 -5,4 -7,82010 4,1 97,1 7,3 7,7 7,7 10,0 9,2 3,0 2,7 3,1 3,8 -8,02011 2,5 100,5 3,5 4,7 4,7 4,2 8,9 0,5 0,6 0,5 -4,4 -0,92011 II kw. 2,1 100,7 4,0 5,2 5,3 4,4 9,4 1,6 1,2 1,7 -5,5 -4,8 III kw. 3,5 101,5 3,9 4,7 4,7 3,7 9,7 0,5 2,0 0,3 -2,6 1,9 IV kw. 0,0 99,4 -0,2 1,0 1,0 -0,2 4,0 -0,8 -3,1 -0,5 -7,7 2,02012 I kw. -2,5 99,0 -1,7 -1,4 -1,3 -2,9 2,0 -3,6 -5,0 -3,3 -3,3 -6,22011 paź. 0,3 100,0 1,0 1,8 1,7 0,0 5,0 0,1 -3,0 0,6 -4,5 -1,8 list. 0,4 99,6 0,0 0,8 0,9 -0,5 4,7 -1,9 -3,2 -1,7 -5,4 1,4 gru. 0,1 98,6 -1,6 0,4 0,4 -0,1 2,2 -0,7 -3,0 -0,5 -12,2 10,02012 sty. -1,8 98,6 -1,8 -0,7 -0,7 -1,6 1,6 -2,2 -3,0 -2,1 -7,3 -2,0 luty -3,4 99,3 -1,5 -2,3 -2,3 -4,3 1,6 -4,9 -5,7 -4,6 4,0 -14,9 marz. -1,9 99,2 -1,8 -1,2 -1,0 -2,7 2,7 -3,7 -6,2 -3,3 -5,9 -2,2

2011 paź. -0,2 - -0,1 0,0 0,2 -0,8 0,9 0,5 -1,1 0,5 -1,3 -1,0 list. 0,2 - -0,4 -0,5 -0,2 0,0 -0,1 -1,4 0,0 -1,6 0,5 1,9 gru. -1,0 - -1,0 -0,6 -0,4 -0,9 -1,0 0,1 -0,1 0,0 -3,2 -1,92012 sty. 0,0 - 0,0 -0,1 -0,3 0,7 -0,4 -0,9 0,2 -0,8 0,3 -0,4 luty -0,7 - 0,8 -0,4 -0,3 -1,4 1,5 -1,5 -1,7 -1,3 8,8 -9,9 marz. 1,2 - -0,1 1,0 1,1 1,0 1,3 0,8 0,0 0,9 -7,7 12,1

2009 87,4 -22,7 95,6 -18,3 -4,3 100,5 -2,4 -1,7 -2,4 -1,9 -4,2 -5,8 924 3,32010 102,8 17,7 105,2 10,2 2,1 101,5 0,9 0,5 1,8 2,2 1,1 -2,8 843 -8,52011 111,6 8,6 114,7 8,9 1,6 100,9 -0,6 -1,0 0,1 -1,3 0,0 -3,5 838 -1,12011 II kw. 114,2 11,7 114,5 9,6 1,8 101,0 -0,5 -0,5 0,0 1,8 -1,2 -3,6 824 -1,8 III kw. 110,9 5,4 115,7 8,8 1,8 101,3 -0,5 -0,8 0,1 -2,2 -0,1 -4,4 822 2,9 IV kw. 108,6 -0,6 114,5 4,0 1,0 100,0 -1,3 -1,7 -0,8 -4,1 -0,3 -4,2 831 -1,72012 I kw. 107,9 -4,1 115,4 1,2 1,1 100,1 -1,1 -1,0 -0,6 -0,8 -2,1 -5,7 775 -11,42011 list. 107,2 -2,3 114,8 3,9 1,1 100,4 -1,3 -1,6 -1,0 -4,1 -1,3 -4,2 823 -3,3 gru. 110,6 -0,3 114,8 3,4 0,2 99,0 -1,7 -2,9 -0,6 -3,8 0,6 -3,6 852 -1,22012 sty. 107,6 -4,1 114,8 1,6 1,1 100,2 -1,1 -1,6 -0,4 0,1 -2,5 -3,9 760 -13,2 luty 107,2 -5,2 115,5 0,8 0,2 99,9 -2,0 -0,4 -2,1 -6,1 -3,4 -7,6 763 -14,8 marz. 108,8 -3,2 115,9 1,3 2,0 100,3 -0,2 -0,8 0,7 3,0 -0,5 -5,6 801 -7,2 kwie. . . . . -1,0 99,3 -2,5 -2,3 -2,1 . . -9,8 761 -7,6

2011 gru. - 3,2 - 0,1 -1,0 - -1,3 -1,5 -0,9 -1,7 0,6 -1,0 - 3,52012 sty. - -2,7 - 0,0 1,1 - 1,1 1,0 1,0 2,4 -1,2 0,8 - -10,8 luty - -0,4 - 0,6 -0,1 - -0,2 0,7 -0,4 -1,6 -1,0 -3,3 - 0,5 marz. - 1,5 - 0,3 0,6 - 0,3 -0,5 0,6 4,7 0,9 -0,5 - 5,0 kwie. - . - . -0,9 - -1,0 0,3 -1,4 . . -1,7 - -5,0


Czerwiec 2012


Ceny, produkcja,

popyt i rynki pracy

53S

Źródło: Komisja Europejska (Dyrekcja Generalna ds. Gospodarczych i Finansowych).1 Różnica pomiędzy odsetkiem respondentów udzielających odpowiedzi pozytywnych i negatywnych.2 Wskaźnik nastrojów rynkowych składa się ze wskaźników zaufania konsumenckiego w sektorze usługowym, w przemyśle, w budownictwie i w handlu detalicznym; wskaźnik

zaufania w przemyśle ma wagę 40%, wskaźnik zaufania w sektorze usługowym – 30%, wskaźnik zaufania konsumenckiego – 20%, a każdy z dwóch pozostałych wskaźników – 5%. Wartości wskaźników nastrojów społecznych o wartości powyżej (poniżej) 100 wskazują na nastroje powyżej średniej (poniżej średniej), obliczenia są prowadzone od 1990 r.

3 Dane są gromadzone w styczniu, kwietniu, lipcu i październiku każdego roku. Przedstawione wielkości kwartalne są średnimi z dwóch kolejnych badań. Dane roczne są wyliczane na podstawie średnich kwartalnych.

4 Wskaźniki zaufania obliczane są jako proste średnie przedstawionych składników; przy szacowaniu wielkości zapasów (kolumny 4 i 17) oraz bezrobocia (kolumna 10) przy obliczaniu wskaźników zaufania stosuje się odwrócone znaki.

5.2. Produkcja i popyt (cd.) (salda procentowe1), o ile nie zaznaczono inaczej; skorygowane sezonowo)

5. Badania gospodarcze i konsumenckieWskaźnik nastrojów

rynkowych2

(średnia długo-terminowa

= 100)

Przetwórstwo przemysłowe Wskaźnik zaufania konsumentówWskaźnik zaufania w przemyśle Wykorzysta-

nie zdolności produkcyjnej3

(w procentach)

Ogółem4 Sytuacja finansowa

w kolejnych 12 miesiącach

Sytuacja gospodarcza w kolejnych

12 miesiącach

Bezrobocie w kolejnych

12 miesiącach

Oszczędności w kolejnych

12 miesiącachOgółem4 Księgi za mówień

Zapasy gotowych zamówień

Przewidywa-nia dotyczące

produkcji

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Wskaźnik zaufania w budownictwie Wskaźnik zaufania w handlu detalicznym Wskaźnik zaufania w sektorze usługowym

Ogółem4 Księgi zamówień

Przewidywania dotyczące

zatrudnienia

Ogółem4 Obecna sytuacja

gospodarcza

Wielkość zapasów

Przewidywana sytuacja

gospodarcza

Ogółem4 Koniunktura Popyt w ostatnich miesiącach

Popyt w kolejnych miesiącach

12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

2008 93,5 -8,4 -13,4 10,8 -1,0 82,0 -18,4 -10,1 -25,4 23,9 -14,12009 80,2 -28,7 -56,7 14,8 -14,7 70,8 -24,8 -7,0 -26,1 55,3 -10,72010 100,5 -4,7 -24,7 0,8 11,4 76,7 -14,2 -5,3 -12,3 31,2 -8,12011 101,0 0,1 -6,9 2,3 9,4 80,3 -14,5 -7,5 -18,2 23,3 -9,22011 I kw. 106,9 6,1 -2,1 -1,8 18,7 80,7 -11,0 -6,2 -10,0 20,1 -7,5 II kw. 105,2 4,0 -2,0 -0,7 13,1 80,9 -10,7 -6,7 -12,6 15,2 -8,3 III kw. 98,4 -2,8 -9,0 4,5 5,2 80,0 -15,9 -7,4 -21,8 24,1 -10,1 IV kw. 93,6 -7,0 -14,6 7,0 0,6 79,7 -20,6 -9,7 -28,4 33,8 -10,82012 I kw. 94,1 -6,6 -15,8 6,1 2,1 79,8 -20,0 -10,1 -24,2 34,7 -11,22011 gru. 92,8 -7,2 -16,2 7,4 2,0 - -21,3 -10,7 -27,7 34,8 -12,22012 sty. 93,4 -7,0 -16,4 6,5 1,9 79,8 -20,7 -10,9 -27,4 33,1 -11,6 luty 94,5 -5,7 -14,2 5,9 3,0 - -20,3 -10,0 -24,2 36,2 -10,7 marz. 94,5 -7,1 -16,8 6,0 1,5 - -19,1 -9,4 -21,0 34,7 -11,3 kwie. 92,9 -9,0 -19,3 6,1 -1,6 79,7 -19,9 -10,5 -24,0 33,5 -11,7 maj 90,6 -11,3 -23,4 7,1 -3,3 - -19,3 -10,8 -23,7 30,8 -11,8

2008 -14,2 -20,7 -7,7 -10,0 -11,0 15,8 -3,3 0,4 -3,8 0,5 4,72009 -33,1 -42,1 -24,1 -15,5 -21,4 9,8 -15,4 -15,8 -20,8 -18,2 -8,52010 -28,8 -39,3 -18,4 -4,1 -6,6 7,2 1,6 4,5 1,9 3,5 8,02011 -27,4 -34,9 -20,0 -5,5 -5,8 11,1 0,5 5,4 2,2 5,4 8,62011 I kw. -27,8 -38,2 -17,3 -0,9 -0,5 8,1 5,9 10,1 7,6 9,8 12,9 II kw. -26,9 -33,8 -20,0 -2,4 -1,6 9,7 4,1 9,5 7,1 9,7 11,6 III kw. -27,7 -35,0 -20,4 -7,5 -7,3 12,8 -2,3 3,5 0,3 3,7 6,5 IV kw. -27,4 -32,5 -22,3 -11,1 -13,6 14,0 -5,7 -1,6 -6,4 -1,7 3,32012 I kw. -26,5 -31,7 -21,2 -13,8 -14,7 16,2 -10,6 -0,6 -6,6 -0,4 5,12011 gru. -28,9 -33,5 -24,4 -12,2 -14,5 14,4 -7,6 -2,6 -8,4 -2,6 3,32012 sty. -28,1 -33,2 -22,9 -15,5 -18,3 16,3 -11,9 -0,7 -7,3 0,6 4,7 luty -24,6 -31,4 -17,9 -14,0 -14,3 16,8 -11,0 -0,9 -6,9 -1,3 5,4 marz. -26,7 -30,6 -22,8 -12,0 -11,6 15,5 -8,9 -0,3 -5,5 -0,6 5,2 kwie. -27,5 -30,9 -24,0 -11,1 -11,8 12,9 -8,5 -2,4 -8,1 -2,3 3,2 maj -30,1 -34,9 -25,3 -18,1 -24,4 16,9 -13,1 -4,9 -11,0 -4,4 0,6


5.3 Rynki pracy1 (skorygowane sezonowo, o ile nie zaznaczono inaczej)

1. ZatrudnienieWedług statusu

zatrudnieniaWedług typu prowadzonej działalności gospodarczej

Ogółem Pracow-nicy

Pracujący na własny rachunek

Rolnictwo, łowiectwo,


stwo


stwo przemy-

słowe i energia

Budow-nictwo

Handel, transport,

hotele i usługi

gastrono-miczne


kacja

Finanse i ubezpie-

czenia

Dzia-łalność

związana z obsługą nierucho-

mości

Dzia-łalność

gospodar-cza

Admini-stracja

publiczna, edukacja,

opieka zdrowotna

i pomoc społeczna

Kultura, rozrywka


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

2011 146.684 125.631 21.053 4.951 23.066 9.901 35.996 4.022 4.127 1.322 18.088 34.487 10.724

2011 100,0 85,6 14,4 3,4 15,7 6,8 24,5 2,7 2,8 0,9 12,3 23,5 7,3

2009 -1,8 -1,8 -1,8 -2,2 -5,0 -6,8 -1,7 -0,7 0,1 -2,8 -2,5 1,4 1,02010 -0,5 -0,5 -0,7 -0,9 -3,1 -3,8 -0,7 -1,1 -1,0 -0,4 2,0 1,0 0,82011 0,1 0,3 -1,0 -2,6 -0,1 -3,8 0,6 1,6 -0,2 2,6 2,6 0,1 -0,22011 I kw. 0,2 0,4 -0,7 -2,6 -0,3 -3,3 0,3 1,1 -0,2 3,3 3,2 0,4 0,3 II kw. 0,4 0,5 -0,7 -2,2 -0,2 -3,0 1,0 2,0 -0,4 2,6 3,2 0,0 -0,4 III kw. 0,2 0,4 -1,1 -2,5 0,2 -4,0 0,9 1,7 -0,1 1,0 2,1 0,1 -0,1 IV kw. -0,2 0,0 -1,3 -3,1 0,0 -4,9 0,1 1,5 0,0 3,6 2,0 -0,1 -0,7

2011 I kw. 0,0 0,0 0,1 -1,7 0,2 -1,2 0,0 1,3 0,3 2,4 0,9 0,0 -0,2 II kw. 0,2 0,3 -0,5 0,4 0,0 -0,5 0,6 0,5 -0,3 -0,5 0,9 -0,1 -0,5 III kw. -0,2 -0,1 -0,5 -1,0 0,1 -1,6 -0,1 -0,3 0,1 -0,5 -0,2 0,1 0,0 IV kw. -0,2 -0,2 -0,4 -0,8 -0,3 -1,6 -0,4 0,0 0,0 2,2 0,4 -0,1 -0,1

2011 231.690 186.577 45.113 10.305 36.637 17.590 60.292 6.436 6.519 2.011 27.723 49.073 15.103

2011 100,0 80,5 19,5 4,4 15,8 7,6 26,0 2,8 2,8 0,9 12,0 21,2 6,5

2009 -3,4 -3,6 -2,7 -3,0 -8,9 -7,8 -3,0 -1,2 -1,5 -3,6 -3,7 1,1 -0,62010 0,0 0,0 -0,3 -0,9 -0,8 -3,9 -0,3 -0,8 -0,6 0,6 2,8 1,1 0,62011 0,2 0,5 -1,0 -1,9 0,6 -3,6 0,4 1,4 0,2 2,1 3,0 0,1 -0,52011 I kw. 0,6 0,9 -0,6 0,3 1,6 -2,3 -0,1 1,0 0,2 3,3 3,7 0,4 -0,2 II kw. 0,0 0,3 -1,3 -2,5 0,1 -3,5 0,5 1,0 -0,2 1,2 3,2 -0,2 -1,3 III kw. 0,3 0,6 -0,9 -2,6 0,5 -3,8 1,1 2,2 0,4 1,5 2,6 -0,1 -0,1 IV kw. 0,0 0,3 -1,3 -2,7 0,2 -4,9 0,3 1,3 0,5 2,5 2,6 0,3 -0,6

2011 I kw. 0,5 0,6 0,0 -0,4 0,4 0,1 0,4 1,7 1,1 1,2 1,5 0,4 0,0 II kw. -0,3 -0,1 -0,8 -0,9 -0,4 -1,3 0,2 -0,1 -0,5 -0,7 0,5 -0,3 -1,3 III kw. 0,2 0,2 -0,1 -1,2 0,4 -1,1 0,5 0,4 0,2 0,8 0,1 0,1 1,0 IV kw. -0,4 -0,4 -0,4 -0,3 -0,2 -2,6 -0,8 -0,7 -0,3 1,2 0,5 0,1 -0,3

2011 1.580 1.485 2.143 2.081 1.588 1.777 1.675 1.600 1.580 1.521 1.533 1.423 1.408

2009 -1,7 -1,8 -1,0 -0,8 -4,1 -1,0 -1,4 -0,5 -1,6 -0,8 -1,3 -0,3 -1,62010 0,5 0,5 0,4 0,0 2,4 -0,1 0,4 0,3 0,5 1,0 0,8 0,0 -0,22011 0,1 0,2 -0,1 0,8 0,6 0,2 -0,1 -0,2 0,4 -0,5 0,4 0,0 -0,32011 I kw. 0,4 0,5 0,1 3,0 1,9 1,0 -0,3 -0,1 0,4 0,1 0,5 0,0 -0,5 II kw. -0,3 -0,2 -0,6 -0,3 0,3 -0,6 -0,6 -1,0 0,2 -1,4 0,0 -0,2 -0,8 III kw. 0,1 0,2 0,2 0,0 0,2 0,2 0,2 0,4 0,5 0,5 0,5 -0,2 0,0 IV kw. 0,2 0,3 0,0 0,4 0,2 -0,1 0,2 -0,1 0,5 -1,0 0,6 0,4 0,2

2011 I kw. 0,5 0,8 -1,1 -0,9 0,3 0,0 0,4 1,1 1,8 0,2 0,2 1,6 0,3 II kw. -2,3 -3,1 1,3 3,9 -2,8 0,6 -1,9 -4,8 -4,1 -3,4 -3,7 -3,8 -1,8 III kw. -1,1 -0,9 -1,4 -0,6 -1,7 -0,7 -1,3 0,7 -0,8 1,2 -1,5 -1,0 -0,4 IV kw. 2,8 3,2 0,9 -2,1 4,1 -0,3 2,6 2,7 3,2 1,0 5,4 3,3 1,9

Źródło: obliczenia EBC oparte na danych Eurostatu.1 Dane na temat zatrudnienia oparte są na ESA 95.

Liczba przepracowanych godzinwielkości (tysiące)

Liczba przepracowanych godzin na jednego zatrudnionegowielkości (tysiące)

Osoby zatrudnionewielkości (tysiące)

procent wszystkich zatrudnionych

Procent całości przepracowanych godzin

zmiany procentowe w ujęciu rocznym



zmiany procentowe w ujęciu kwartalnym




Czerwiec 2012


Ceny, produkcja,

popyt i rynki pracy

55S

Źródło: Eurostat.1 Dane na temat bezrobocia dotyczą osób i są zgodne z zaleceniami MOP.2 Przemysł, budownictwo i usługi (z wyjątkiem gospodarstw domowych jako pracodawców i pozaterytorialnych organizacji oraz ciał/organów); nieskorygowane sezonowo.3 Dorośli – 25 lat i więcej; młodzież – poniżej 25 lat; wskaźniki są wyrażone jako odsetek siły roboczej odpowiedniej grupy wiekowej.4 Wskaźniki są wyrażone jako odsetek siły roboczej odnośnej płci.

2. Bezrobocie i wolne miejsca pracy1

Bezrobocie Wskaźnik wykorzysta-nia wolnych

miejsc pracy2

Ogółem Według wieku3 Według płci4

W milionach % siły roboczej Dorośli Młodzież Mężczyźni Kobiety

W milionach % siły roboczej




% wszystkich posad

% wartości ogółem w 2010 r.

100,0 79,5 20,5 54,0 46,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 112008 11,966 7,6 9,293 6,6 2,674 16,0 6,042 7,0 5,924 8,5 1,92009 15,056 9,6 11,773 8,4 3,283 20,2 8,148 9,4 6,908 9,8 1,42010 15,929 10,1 12,659 8,9 3,270 20,9 8,596 10,0 7,332 10,3 1,52011 16,058 10,2 12,854 9,0 3,203 20,8 8,558 9,9 7,499 10,5 1,72011 I kw. 15,619 9,9 12,437 8,8 3,181 20,6 8,315 9,7 7,304 10,3 1,8 II kw. 15,730 10,0 12,581 8,8 3,149 20,5 8,386 9,7 7,344 10,3 1,7 III kw. 16,160 10,2 12,967 9,1 3,193 20,8 8,588 9,9 7,571 10,6 1,6 IV kw. 16,723 10,6 13,433 9,4 3,291 21,5 8,945 10,4 7,778 10,8 1,72012 I kw. 17,159 10,9 13,828 9,7 3,331 21,9 9,181 10,7 7,978 11,1 1,62011 list. 16,769 10,6 13,449 9,4 3,320 21,6 8,947 10,4 7,822 10,9 - gru. 16,857 10,7 13,559 9,5 3,298 21,6 9,033 10,5 7,824 10,9 -2012 sty. 17,021 10,8 13,706 9,6 3,315 21,8 9,106 10,6 7,914 11,0 - luty 17,162 10,9 13,839 9,7 3,323 21,9 9,174 10,7 7,988 11,1 - marz. 17,295 11,0 13,939 9,8 3,356 22,2 9,264 10,8 8,032 11,1 - kwie. 17,405 11,0 14,047 9,8 3,358 22,2 9,346 10,9 8,059 11,2 -

5.3. Rynki pracy (cd.) (skorygowane sezonowo, o ile nie zaznaczono inaczej)

W29 Bezrobocie i wskaźnik wolnych miejsc pracy2

W28 Zatrudnienie – liczba zatrudnionych i liczba przepracowanych godzin (roczne zmiany procentowe)

-5,0

-4,0

-3,0

-2,0

-1,0

0,0

1,0

2,0

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011-5,0

-4,0

-3,0

-2,0

-1,0

0,0

1,0

2,0

Liczba zatrudnionychLiczba przepracowanych godzin

7,0

7,5

8,0

8,5

9,0

9,5

10,0

10,5

11,0

2006 2007 2008 2009 2010 20110,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

Stopa bezrobocia (skala po lewej stronie)Wskaźnik wykorzystania wolnych miejsc pracy (skala po prawej stronie)


FINANSE PUBLICZNE

Źródła: EBC dla zagregowanych danych dotyczących strefy euro; Komisja Europejska dla danych dotyczących deficytu/nadwyżki w poszczególnych państwach.1 Dane odnoszą się do strefy euro-17. Zakres pojęć „dochody”, „wydatki” oraz „deficyt/nadwyżka” oparty na ESA 95. Uwzględniono i skonsolidowano transakcje z zaangażowaniem

budżetu UE. Nie skonsolidowano transakcji pomiędzy rządami państw członkowskich.2 Obciążenie fiskalne obejmuje podatki i składki na ubezpieczenia społeczne.3 Obejmuje wydatki ogółem minus wydatki odsetkowe.4 Odpowiada wydatkom na spożycie finalne (P.3) instytucji rządowych i samorządowych w ESA 95.5 Obejmuje dochody ze sprzedaży licencji UMTS i rozliczeń umów swap i przyszłej stopy procentowej.

6.1. Przychody, wydatki i deficyt/nadwyżka1 (jako procent PKB)

1. Strefa euro – przychodyOgółem Przychody bieżące Przychody

kapitałowePozycja uzupeł-

niająca: obcią żenie

fiskalne2

Podatki bezpośrednie Podatki pośrednie Składki na ubezpieczenia społeczne Sprzedaż

Gospodar-stwa

domowe

Przedsię-biorstwa

Otrzymane przez

instytucje UE

Praco-dawcy

Praco-wnicy

Podatki od

kapita łu

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

2003 44,9 44,2 11,5 8,8 2,7 13,2 0,4 15,7 8,2 4,6 2,3 0,6 0,5 40,92004 44,5 44,0 11,5 8,5 2,9 13,2 0,3 15,5 8,1 4,5 2,2 0,5 0,4 40,62005 44,8 44,3 11,7 8,6 3,0 13,3 0,3 15,4 8,1 4,5 2,3 0,5 0,3 40,72006 45,3 45,0 12,3 8,7 3,4 13,4 0,3 15,3 8,0 4,5 2,3 0,3 0,3 41,32007 45,3 45,1 12,7 8,9 3,6 13,3 0,3 15,1 8,0 4,4 2,3 0,3 0,3 41,32008 45,1 44,8 12,5 9,1 3,2 12,9 0,3 15,3 8,1 4,5 2,3 0,2 0,3 40,92009 44,9 44,5 11,6 9,2 2,3 12,8 0,3 15,8 8,3 4,5 2,5 0,3 0,4 40,62010 44,7 44,5 11,6 8,9 2,5 12,9 0,3 15,6 8,2 4,5 2,6 0,3 0,3 40,42011 45,3 45,0 11,9 9,1 2,7 13,0 0,3 15,7 8,2 4,6 2,6 0,3 0,3 40,9

3. Strefa euro – deficyt/nadwyżka, deficyt pierwotny/nadwyżka pierwotna oraz spożycie publiczneDeficyt (-)/Nadwyżka (+) Deficyt

pierwotny (-)/

Nadwyżka pierwotna

(+)

Spożycie publiczne4


centralnego

Instytucje stanowe

Instytucje samo-

rządowe

Fundusze ubezpie-

czeń społecz-

nych

Ogółem Spożycie zbiorowe

Spożycie indywidu-

alneWyna-grodzenia pracowni-

ków

Spożycie pośrednie

Transfery w naturze

producentów rynkowych

Zużycie kapitału

trwałego

Sprze-daż

(minus)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 142003 -3,2 -2,5 -0,5 -0,2 0,1 0,2 20,5 10,6 5,0 5,2 1,9 2,3 8,1 12,32004 -2,9 -2,5 -0,4 -0,3 0,2 0,2 20,4 10,5 5,0 5,1 1,9 2,2 8,1 12,32005 -2,6 -2,3 -0,3 -0,2 0,2 0,5 20,4 10,5 5,0 5,1 1,9 2,3 8,0 12,42006 -1,4 -1,5 -0,1 -0,2 0,4 1,5 20,3 10,3 5,0 5,2 1,9 2,3 7,9 12,42007 -0,7 -1,2 0,0 0,0 0,6 2,3 20,0 10,1 5,0 5,1 1,9 2,3 7,7 12,32008 -2,1 -2,3 -0,2 -0,2 0,5 0,9 20,5 10,3 5,2 5,3 2,0 2,3 8,0 12,62009 -6,4 -5,2 -0,5 -0,3 -0,4 -3,5 22,3 11,0 5,7 5,8 2,1 2,5 8,6 13,62010 -6,2 -5,1 -0,7 -0,3 -0,1 -3,4 22,0 10,8 5,7 5,8 2,1 2,6 8,4 13,62011 -4,1 -3,2 -0,7 -0,2 0,0 -1,1 21,5 10,6 5,5 5,8 2,1 2,6 8,2 13,3

4. Kraje strefy euro – deficyt (-)/nadwyżka (+)5

BE DE EE IE GR ES FR IT CY LU MT NL AT PT SI SK FI1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

2008 -1,0 -0,1 -2,9 -7,3 -9,8 -4,5 -3,3 -2,7 0,9 3,0 -4,6 0,5 -0,9 -3,6 -1,9 -2,1 4,32009 -5,6 -3,2 -2,0 -14,0 -15,6 -11,2 -7,5 -5,4 -6,1 -0,8 -3,8 -5,6 -4,1 -10,2 -6,1 -8,0 -2,52010 -3,8 -4,3 0,2 -31,2 -10,3 -9,3 -7,1 -4,6 -5,3 -0,9 -3,7 -5,1 -4,5 -9,8 -6,0 -7,7 -2,52011 -3,7 -1,0 1,0 -13,1 -9,1 -8,5 -5,2 -3,9 -6,3 -0,6 -2,7 -4,7 -2,6 -4,2 -6,4 -4,8 -0,5

2. Strefa euro – wydatki

2003 48,0 44,1 10,6 5,0 3,3 25,2 22,3 1,8 0,5 4,0 2,6 1,4 0,1 44,72004 47,4 43,5 10,5 5,0 3,1 24,9 22,1 1,7 0,5 3,9 2,5 1,5 0,1 44,32005 47,3 43,4 10,5 5,0 3,0 24,9 22,1 1,7 0,5 3,9 2,5 1,4 0,0 44,32006 46,7 42,8 10,3 5,0 2,9 24,6 21,8 1,6 0,5 3,9 2,5 1,4 0,0 43,82007 46,0 42,2 10,1 5,0 3,0 24,2 21,4 1,6 0,4 3,8 2,6 1,2 0,0 43,12008 47,2 43,3 10,3 5,2 3,0 24,8 21,9 1,6 0,4 3,9 2,6 1,3 0,0 44,22009 51,3 47,0 11,0 5,7 2,9 27,4 24,3 1,8 0,4 4,3 2,8 1,4 0,0 48,42010 51,0 46,6 10,8 5,7 2,8 27,3 24,2 1,8 0,4 4,4 2,5 1,9 0,0 48,22011 49,4 46,0 10,6 5,5 3,0 26,9 23,9 1,7 0,4 3,4 2,3 1,2 0,0 46,4

Ogółem Wydatki bieżące Wydatki kapitałowe Pozycja uzupełnia-

jąca: wydatki

pierwotne3

Ogółem Wynagrodze-nia pracowni-

ków


Odsetki Transfery Inwes-tycje

Transferybieżące Świadcze-

nia socjalne

Dotacje kapitało-we

Płacone przez

instytucje UE

Płacone przez instytucje UE

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

6


Czerwiec 2012


Finanse publiczne

57S

BE DE EE IE GR ES FR IT CY LU MT NL AT PT SI SK FI1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

6.2. Dług1 (jako odsetek PKB)

1. Strefa euro – w podziale na instrumenty oraz sektor wierzycielaOgółem Instrumenty finansowe Wierzyciele

Gotówka i depozyty

Kredyty i pożyczki

Krótko-terminowe

papiery wartościowe

Długo-terminowe


Wierzyciele krajowi2 Pozostali wierzyciele3

Ogółem MIF Pozostałe instytucje finansowe

Pozostałe sektory

1 2 3 4 5 6 7 8 9 102002 68,0 2,7 11,9 4,6 48,8 40,9 19,6 10,8 10,5 27,22003 69,2 2,1 12,5 5,1 49,6 40,1 19,8 11,3 9,1 29,12004 69,6 2,2 12,1 4,8 50,5 38,7 18,9 11,1 8,7 30,92005 70,5 2,4 12,2 4,5 51,3 37,0 18,1 11,2 7,7 33,52006 68,6 2,5 11,9 4,0 50,3 34,9 18,3 9,3 7,3 33,82007 66,3 2,2 11,3 3,9 48,9 32,6 17,1 8,5 7,0 33,72008 70,1 2,3 11,5 6,5 49,8 33,0 17,7 7,8 7,5 37,12009 79,9 2,5 12,6 8,3 56,5 37,2 20,7 8,9 7,6 42,72010 85,3 2,4 15,3 7,4 60,2 40,5 23,4 9,7 7,3 44,92011 87,3 2,4 15,4 7,4 62,1 42,5 23,8 10,5 8,3 44,7

Źródła: EBC dla zagregowanych danych dotyczących strefy euro; Komisja Europejska dla danych dotyczących zadłużenia poszczególnych krajów.1 Dane odnoszą się do strefy euro-17. Jest to zadłużenie brutto instytucji rządowych i samorządowych w wartości nominalnej. Dane różnych sektorów rządu zostały skonsolidowane.

Stany zadłużenia rządów spoza strefy euro nie są skonsolidowane. Pożyczki międzyrządowe udzielane w związku z kryzysem są skonsolidowane. Dane są częściowo danymi szacunkowymi.

2 Wierzyciele w państwie, którego rząd wyemitował dług.3 Obejmuje rezydentów państw strefy euro innych niż państwo, którego rząd wyemitował dług.4 Z wyłączeniem długu posiadanego przez sektor instytucji rządowych i samorządowych w państwie, którego rząd wyemitował ten dług.

3. Kraje strefy euro

2008 89,3 66,7 4,5 44,2 113,0 40,2 68,2 105,7 48,9 13,7 62,3 58,5 63,8 71,6 21,9 27,9 33,92009 95,8 74,4 7,2 65,1 129,4 53,9 79,2 116,0 58,5 14,8 68,1 60,8 69,5 83,1 35,3 35,6 43,52010 96,0 83,0 6,7 92,5 145,0 61,2 82,3 118,6 61,5 19,1 69,4 62,9 71,9 93,3 38,8 41,1 48,42011 98,0 81,2 6,0 108,2 165,3 68,5 85,8 120,1 71,6 18,2 72,0 65,2 72,2 107,8 47,6 43,3 48,6

2. Strefa euro – w podziale na emitentów, pierwotny termin i walutę

2002 68,0 56,3 6,2 4,7 0,8 7,6 60,4 5,3 15,5 25,3 27,2 66,9 1,12003 69,2 56,7 6,5 5,0 1,0 7,8 61,4 5,1 14,9 26,0 28,3 68,3 0,92004 69,6 56,6 6,6 5,1 1,3 7,7 62,0 4,7 14,7 26,3 28,6 68,6 1,02005 70,5 57,1 6,7 5,2 1,4 7,7 62,8 4,6 14,8 25,8 29,9 69,4 1,12006 68,6 55,4 6,5 5,4 1,4 7,3 61,3 4,4 14,3 24,2 30,1 67,9 0,72007 66,3 53,4 6,2 5,3 1,4 7,1 59,2 4,3 14,5 23,6 28,2 65,8 0,52008 70,1 56,9 6,6 5,3 1,3 10,0 60,1 5,0 17,6 23,4 29,1 69,2 0,92009 79,9 64,8 7,7 5,8 1,7 12,0 67,9 5,0 19,4 27,3 33,1 78,8 1,12010 85,3 69,3 8,3 5,8 1,9 12,9 72,4 5,2 22,6 28,6 34,2 84,1 1,32011 87,3 70,7 8,5 5,8 2,2 12,5 74,8 6,2 22,6 29,4 35,3 85,7 1,6

Ogółem Wyemitowany przez4 Pierwotny termin Pozostały okres spłaty WalutyInstytucje

rządowe szczebla central-

nego

Instytucje stanowe

Instytucje samo-

rządowe

Fundusze ubez-

pieczeń społecz-

nych

Do 1 roku Powyżej 1 roku


Powyżej 5 lat

Euro lub waluty

uczestniczące

Pozostałe waluty

Zmienna stopa procentowa

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13


Źródło: EBC.1 Dane odnoszą się do strefy euro-17 i są częściowo danymi szacunkowymi. Roczna zmiana nominalnego skonsolidowanego zadłużenia brutto jest wyrażona jako odsetek PKB,

np. [zadłużenie (t) – zadłużenie (t-1) ÷ GDP(t)]. Pożyczki międzyrządowe udzielane w związku z kryzysem są skonsolidowane.2 Potrzeby pożyczkowe są z definicji równe transakcjom dotyczącym zadłużenia.3 Oprócz skutków zmian kursowych należą tu również skutki wynikające z pomiaru w wartości nominalnej (np. premie i dyskonta od wartości wyemitowanych papierów

wartościowych).4 Należą tu, przede wszystkim, skutki przegrupowania jednostek i pewnych typów zaciągania długu.5 Są to wierzyciele rezydujący w państwie, którego rząd wyemitował dług.6 Obejmuje rezydentów z państw strefy euro innych niż państwo, którego rząd wyemitował dług.7 Włączając wpływy ze sprzedaży licencji UMTS.8 To jest różnica pomiędzy rocznymi zmianami w nominalnym skonsolidowanym zadłużeniu brutto a deficytem jako odsetkiem PKB.9 Należą tu głównie transakcje na innych aktywach i pasywach (kredyty handlowe, inne należności/zobowiązania oraz f inansowe instrumenty pochodne).10 Z wyłączeniem finansowych instrumentów pochodnych.

6.3. Zmiana stanu długu1 (jako procent PKB)

2. Strefa euro – dostosowanie deficytu do długu

2003 3,1 -3,2 0,0 0,1 0,1 0,0 0,0 0,1 -0,2 0,1 -0,2 -0,1 0,0 0,12004 3,2 -2,9 0,3 0,2 0,2 0,0 0,1 0,0 -0,5 0,2 -0,1 0,0 0,0 0,12005 3,3 -2,6 0,8 0,6 0,3 0,0 0,1 0,1 -0,3 0,2 0,2 0,0 0,0 0,02006 1,6 -1,4 0,2 0,2 0,3 -0,1 0,2 -0,2 -0,4 0,1 0,1 0,0 0,0 -0,12007 1,2 -0,7 0,5 0,6 0,2 0,0 0,2 0,1 -0,3 0,2 0,0 0,0 0,0 -0,12008 5,3 -2,1 3,2 3,0 0,8 0,7 0,7 0,9 -0,1 0,7 0,1 0,0 0,0 0,02009 7,2 -6,4 0,9 1,0 0,3 0,0 0,3 0,4 -0,3 0,5 -0,2 0,0 0,0 0,12010 7,5 -6,2 1,3 1,8 0,0 0,5 1,1 0,1 0,0 0,1 -0,1 0,0 0,0 -0,32011 4,2 -4,1 0,1 -0,3 0,2 -0,2 -0,2 0,0 -0,1 0,2 0,2 0,0 0,0 0,2

Zmiana stanu długu

Deficyt (-)/ Nadwyżka

(+)7

Dostosowanie deficytu do długu8

Ogółem Transakcje w głównych aktywach finansowych w posiadaniu instytucji rządowych i samorządowych

Skutki wyceny

Pozostałe zmiany

w wielkości

Pozos tałe9

Skutki zmian

kursowychOgółem Rachunki

bieżące i depozyty

Kredyty i pożyczki

Papiery wartościowe10

Akcje i inne wartościowe


papieryPrywatyzacje Zasilenia

kapitało-we

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

1. Strefa euro – w podziale na źródło, instrument finansowy i sektor wierzyciela

2003 3,1 3,3 -0,2 0,0 -0,6 1,0 0,6 2,1 0,5 0,8 0,8 2,72004 3,2 3,3 -0,1 0,0 0,2 0,1 -0,1 2,9 0,2 -0,1 0,3 3,02005 3,3 3,1 0,2 0,0 0,3 0,5 -0,1 2,6 -0,4 -0,1 0,5 3,72006 1,6 1,5 0,1 0,0 0,2 0,2 -0,3 1,5 -0,3 1,1 -1,4 1,92007 1,2 1,2 0,0 0,0 -0,1 0,0 0,1 1,2 -0,5 -0,3 -0,3 1,62008 5,3 5,2 0,1 0,0 0,1 0,5 2,7 2,0 1,1 1,1 -0,6 4,22009 7,2 7,4 -0,2 0,0 0,1 0,7 1,6 4,9 3,0 2,3 0,9 4,32010 7,5 7,7 -0,1 0,0 0,0 3,0 -0,7 5,2 4,2 3,3 1,0 3,32011 4,2 4,0 0,2 0,0 0,0 0,5 0,2 3,5 3,2 1,0 1,0 1,1

Ogółem Źródło zmiany Instrumenty finansowe WierzycielePotrzeby

pożyczkowe2Skutki

wyceny3Inne zmiany w wielkości4

Rachunki bieżące

i depozyty

Kredyty i pożyczki

Krótko-terminowe


Długo - ter minowe


Wierzyciele krajowi5

Pozostali wierzyciele6

MIF Pozostałe instytucje finansowe

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12


Czerwiec 2012


Finanse publiczne

59S

Źródła: obliczenia EBC oparte na danych Eurostatu i danych krajowych.1 Dane odnoszą się do strefy euro-17. Zakres pojęć „dochody”, „wydatki” oraz „deficyt/nadwyżka” oparty na ESA 95. Nie uwzględniono przepływów finansowych pomiędzy

budżetem UE a jednostkami spoza sektora rządowego. Poza tym, z wyjątkiem różnych terminów przekazywania danych, dane kwartalne są spójne z danymi rocznymi. Dane nie są skorygowane sezonowo.

2 Obciążenie f iskalne obejmuje podatki i składki na ubezpieczenia społeczne.

2. Strefa euro – kwartalne wydatki i deficyt/nadwyżkaOgółem Wydatki bieżące Wydatki kapitałowe Deficyt (-)/

Nadwyżka (+)Deficyt

pierwotny (-)/ Nadwyżka

pierwotna(+)Ogółem Koszty

związane z zatrudnieniem


Odsetki Transfery bieżące

Inwestycje Transfery kapitałoweŚwiadczenia

socjalneDotacje

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 132005 IV kw. 49,4 45,0 11,3 5,8 2,8 25,2 21,6 1,3 4,4 2,7 1,7 -0,8 2,02006 I kw. 45,7 42,3 10,1 4,3 3,0 24,9 21,4 1,1 3,4 2,2 1,3 -3,3 -0,3 II kw. 45,6 42,2 10,3 4,7 3,1 24,1 21,1 1,1 3,4 2,5 1,0 -0,1 3,0 III kw. 45,5 41,9 9,8 4,8 2,9 24,3 20,9 1,2 3,6 2,6 1,0 -1,8 1,1 IV kw. 49,7 44,7 10,8 6,1 2,7 25,1 21,3 1,3 4,9 2,8 2,2 -0,5 2,22007 I kw. 44,8 41,3 9,9 4,3 2,9 24,1 20,7 1,1 3,5 2,3 1,2 -2,7 0,3 II kw. 44,8 41,4 10,0 4,6 3,2 23,6 20,6 1,1 3,4 2,5 0,9 0,9 4,1 III kw. 44,8 41,2 9,6 4,8 3,0 23,8 20,6 1,1 3,6 2,6 0,9 -1,1 1,9 IV kw. 49,4 44,8 10,8 6,1 2,8 25,1 21,2 1,5 4,5 2,8 1,7 0,0 2,92008 I kw. 45,3 41,7 9,9 4,4 3,0 24,4 20,8 1,2 3,6 2,3 1,2 -3,0 0,0 II kw. 45,8 42,2 10,2 4,8 3,3 23,9 20,8 1,1 3,6 2,6 1,0 -0,6 2,7 III kw. 45,9 42,2 9,8 5,0 3,0 24,4 21,2 1,1 3,7 2,7 1,0 -2,4 0,6 IV kw. 51,4 46,8 11,2 6,5 2,8 26,3 22,2 1,4 4,6 2,9 1,7 -2,5 0,32009 I kw. 49,3 45,4 10,7 4,9 2,9 26,9 22,9 1,3 3,8 2,6 1,2 -7,0 -4,1 II kw. 50,5 46,3 11,1 5,4 3,0 26,9 23,3 1,3 4,2 2,8 1,3 -5,4 -2,3 III kw. 50,2 46,1 10,5 5,6 2,9 27,1 23,5 1,3 4,1 2,8 1,1 -7,3 -4,4 IV kw. 54,7 49,7 11,8 6,9 2,6 28,5 24,0 1,5 4,9 3,0 1,9 -5,9 -3,32010 I kw. 50,2 46,4 10,7 4,9 2,8 27,9 23,6 1,4 3,9 2,3 1,5 -8,2 -5,4 II kw. 49,4 45,9 10,9 5,3 2,9 26,7 23,2 1,3 3,5 2,5 1,2 -4,4 -1,4 III kw. 50,6 45,4 10,2 5,5 2,8 26,9 23,2 1,3 5,2 2,6 2,6 -7,6 -4,9 IV kw. 53,4 48,7 11,4 6,8 2,7 27,7 23,6 1,5 4,8 2,7 2,1 -4,8 -2,12011 I kw. 48,4 45,3 10,4 4,8 3,0 27,2 23,1 1,3 3,1 2,1 0,9 -5,7 -2,7 II kw. 48,4 45,2 10,6 5,1 3,2 26,2 22,8 1,2 3,2 2,3 0,9 -3,3 -0,1 III kw. 48,3 44,9 10,0 5,3 3,0 26,5 23,0 1,2 3,4 2,3 1,1 -4,5 -1,5 IV kw. 52,4 48,6 11,3 6,7 3,0 27,6 23,6 1,4 3,8 2,5 1,5 -3,0 0,0

6.4. Kwartalne przychody, wydatki i deficyt/nadwyżka1 (jako procent PKB)

1. Strefa euro – przychody kwartalneOgółem Przychody bieżące Przychody kapitałowe Pozycja

dodatkowa: obciążenie

fiskalne2Podatki bezpośrednie

Podatki pośrednie

Składki na ubezpieczenia

społeczne

Sprzedaż Przychody z tytułu

własności

Podatki od kapitału

1 2 3 4 5 6 7 8 9 102005 IV kw. 48,6 47,9 13,7 14,0 16,1 2,4 0,8 0,8 0,3 44,02006 I kw. 42,4 42,0 10,4 12,8 15,1 2,1 0,8 0,4 0,3 38,5 II kw. 45,5 45,0 12,5 13,1 15,1 2,2 1,4 0,5 0,3 41,0 III kw. 43,7 43,1 11,8 12,4 15,1 2,3 0,8 0,5 0,3 39,5 IV kw. 49,2 48,6 14,4 14,1 15,8 2,5 0,9 0,6 0,3 44,52007 I kw. 42,1 41,7 10,4 12,8 14,8 2,1 0,9 0,4 0,3 38,2 II kw. 45,7 45,3 13,0 13,0 14,9 2,2 1,4 0,4 0,3 41,2 III kw. 43,7 43,2 12,3 12,4 14,8 2,3 0,7 0,5 0,3 39,7 IV kw. 49,4 48,8 14,8 13,9 15,7 2,6 1,0 0,6 0,3 44,72008 I kw. 42,2 41,9 10,8 12,3 14,8 2,1 1,1 0,3 0,2 38,2 II kw. 45,2 44,8 12,9 12,3 15,0 2,2 1,5 0,4 0,3 40,5 III kw. 43,5 43,1 12,2 12,0 15,0 2,3 0,8 0,4 0,3 39,5 IV kw. 48,9 48,4 13,9 13,4 16,4 2,7 1,1 0,5 0,3 44,02009 I kw. 42,3 42,1 10,4 12,0 15,5 2,3 1,1 0,1 0,2 38,2 II kw. 45,2 44,6 11,8 12,5 15,7 2,4 1,4 0,6 0,5 40,5 III kw. 42,9 42,6 11,0 12,0 15,5 2,5 0,7 0,3 0,3 38,8 IV kw. 48,8 47,9 13,0 13,6 16,5 2,8 1,0 0,8 0,5 43,62010 I kw. 42,0 41,8 10,1 12,1 15,5 2,3 0,9 0,2 0,3 38,0 II kw. 45,0 44,6 11,8 12,7 15,4 2,5 1,3 0,4 0,3 40,3 III kw. 43,0 42,7 11,0 12,4 15,2 2,5 0,7 0,3 0,3 38,9 IV kw. 48,6 47,9 13,2 13,4 16,4 2,9 1,0 0,7 0,3 43,32011 I kw. 42,7 42,5 10,6 12,4 15,3 2,4 1,0 0,3 0,3 38,6 II kw. 45,1 44,8 12,0 12,6 15,4 2,5 1,5 0,3 0,3 40,3 III kw. 43,8 43,5 11,4 12,5 15,3 2,6 0,8 0,3 0,3 39,6 IV kw. 49,3 48,3 13,3 13,4 16,7 2,9 1,0 1,0 0,4 43,9


6.5. Dług kwartalny i zmiana stanu długu1 (jako procent PKB)

1. Strefa euro – dług wg traktatu z Maastricht, w podziale na instrumenty finansowe2

2009 I kw. 73,9 2,3 11,8 7,7 52,1 II kw. 77,1 2,4 12,2 8,2 54,3 III kw. 79,0 2,4 12,4 9,0 55,3 IV kw. 79,9 2,5 12,6 8,3 56,52010 I kw. 81,6 2,4 12,8 8,2 58,2 II kw. 82,9 2,4 13,4 7,8 59,2 III kw. 83,0 2,4 13,3 7,9 59,3 IV kw. 85,3 2,4 15,3 7,4 60,22011 I kw. 86,2 2,4 15,1 7,4 61,2 II kw. 87,1 2,4 14,9 7,5 62,3 III kw. 86,7 2,4 15,1 7,8 61,4 IV kw. 87,3 2,4 15,4 7,4 62,1

Ogółem Instrumenty finansoweRachunki bieżące i depozyty Kredyty i pożyczki Krótkoterminowe papiery wartościowe Długoterminowe papiery wartościowe

1 2 3 4 5

2. Strefa euro – dostosowanie deficytu do długu

2009 I kw. 12,9 -7,0 5,8 6,6 5,2 -0,1 0,8 0,7 -0,5 -0,3 13,3 II kw. 9,2 -5,4 3,9 3,2 2,3 -0,4 0,2 1,1 -0,4 1,0 9,6 III kw. 5,1 -7,3 -2,2 -2,8 -3,1 0,6 -0,1 -0,2 0,2 0,4 4,8 IV kw. 2,1 -5,9 -3,8 -2,8 -2,9 -0,1 0,0 0,2 -0,2 -0,8 2,32010 I kw. 8,2 -8,2 0,0 0,7 0,9 -0,1 -0,3 0,2 -0,4 -0,4 8,5 II kw. 7,7 -4,4 3,4 3,3 2,0 1,1 -0,2 0,5 -0,1 0,1 7,8 III kw. 2,8 -7,6 -4,9 -2,9 -2,3 -0,6 0,0 0,0 0,0 -1,9 2,8 IV kw. 11,4 -4,8 6,6 5,7 -0,4 1,7 4,7 -0,3 0,0 0,8 11,42011 I kw. 6,7 -5,7 1,0 0,7 2,0 -0,7 -0,3 -0,2 -0,2 0,5 6,9 II kw. 6,0 -3,3 2,7 2,9 2,8 0,5 -0,4 -0,1 0,2 -0,5 5,7 III kw. 0,7 -4,5 -3,8 -3,8 -3,7 -0,3 0,2 0,1 0,6 -0,6 0,1 IV kw. 3,6 -3,0 0,5 -0,8 -0,5 -0,3 -0,3 0,2 0,2 1,2 3,4

Zmiana poziomu

długu

Deficyt (-)Nadwyżka

(+)

Dostosowanie deficytu do długu Pozycja dodatkowa:

Potrzeby pożyczkowe

Ogółem Transakcje w głównych aktywach finansowych w posiadaniu instytucji rządowych Skutki aktualizacji wyceny i innych

zmian w wolumenie

InneOgółem Gotówka

i depozytyKredyty

i pożyczkiPapiery

wartościowePapiery wartościowe z prawem

do kapitału i inne udziały

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Źródła: Obliczenia EBC oparte na danych z Eurostatu i danych krajowych.1 Dane odnoszą się do strefy euro-17. Pożyczki międzyrządowe udzielane w związku z kryzysem są skonsolidowane.2 Dane dotyczące papierów wartościowych w kwartale t są wyrażone jako odsetek sumy PKB w kwartale t i w poprzednich trzech kwartałach.

W31 Dług publiczny obliczony zgodnie z metodologią służącądo oceny wypełnienia kryterium z Maastricht (roczne zmiany wskaźnika długu do PKB oraz czynników, z których one wynikają)

W30 Deficyt, potrzeby pożyczkowe i zmiana poziomu długu (czterokwartalna suma ruchoma jako procent PKB)

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

6,0

7,0

8,0

9,0

10,0

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 20110,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

6,0

7,0

8,0

9,0

10,0

DeficytZmiana stanu długu Potrzeby pożyczkowe

-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

Dostosowanie deficytu do długuPierwotny deficyt/nadwyżkaRóżnica między stopą wzrostu PKB a stopą procentowąZmiana wskaźnika długu do PKB


Czerwiec 2012 61S

Rachunek obrotów bieżących Rachunek kapita-

łowy

Kredyty i pożyczki netto dla/ od reszty

świata (kolumny

1+6)

Rachunek finansowy Błędy i opusz-

czeniaOgółem Towary Usługi Dochody Transfery bieżące

Ogółem Inwestycje bezpo-średnie

Inwestycje portfelowe

Finansowe instrumenty

pochodne

Pozostałe inwestycje

Aktywa rezerwowe

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

TRANSAKCJE I POZYCJE ZAGRANICZNE7.1. Zbiorczy bilans płatniczy1 (mld EUR; transakcje netto)

Źródło: EBC.1 Konwencję znaków wyjaśniono w Uwagach ogólnych.

W32 Bilans płatniczy strefy euro – rachunek obrotów bieżących (skorygowane sezonowo, skumulowane transakcje 12-miesięczne jako % PKB)

2009 -21,9 31,3 36,4 3,5 -93,1 6,7 -15,2 9,4 -105,1 265,7 20,0 -175,7 4,6 5,82010 -6,8 15,1 49,6 31,8 -103,3 6,4 -0,4 -2,5 -113,9 165,1 18,5 -61,7 -10,5 3,02011 -3,2 4,6 61,1 31,7 -100,6 10,8 7,6 -24,6 -151,1 308,3 -20,8 -150,7 -10,2 17,02011 I kw. -21,3 -10,1 7,9 14,9 -33,9 2,3 -18,9 -5,3 -42,8 136,0 -0,4 -86,4 -11,7 24,2 II kw. -18,6 -2,4 16,4 -11,7 -20,9 0,8 -17,9 21,2 -31,8 139,1 3,6 -94,1 4,5 -3,3 III kw. 2,7 2,8 19,6 8,8 -28,5 1,7 4,4 3,5 -19,2 35,0 -14,8 -1,2 3,7 -7,9 IV kw. 33,9 14,3 17,2 19,8 -17,3 6,0 39,9 -44,0 -57,3 -1,8 -9,2 31,0 -6,8 4,12012 I kw. -8,2 1,9 9,2 14,5 -33,8 2,0 -6,2 -8,3 -28,2 -59,4 -4,0 84,5 -1,2 14,42011 marz. 1,0 3,4 1,9 6,0 -10,3 -0,1 0,9 -8,1 -10,4 72,8 -1,4 -62,3 -6,9 7,2 kwie. -5,0 -3,6 3,9 1,4 -6,7 -0,1 -5,1 -4,7 -31,2 5,3 3,3 11,9 6,0 9,8 maj -13,9 0,5 6,2 -14,4 -6,2 0,4 -13,5 18,9 -4,2 44,5 -1,6 -16,6 -3,1 -5,4 czer. 0,3 0,8 6,3 1,3 -8,0 0,4 0,8 7,0 3,6 89,2 1,9 -89,3 1,6 -7,7 lip. 3,4 4,2 7,2 2,7 -10,7 -0,1 3,2 -6,2 -17,3 -24,0 0,3 36,0 -1,2 3,0 sier. -1,4 -4,3 5,2 5,6 -7,9 2,1 0,6 -0,6 7,2 26,2 -8,0 -29,4 3,4 -0,1 wrze. 0,8 3,0 7,2 0,5 -9,9 -0,2 0,6 10,3 -9,0 32,7 -7,1 -7,9 1,6 -10,9 paź. 3,4 0,4 6,0 6,1 -9,1 1,8 5,2 -1,3 -6,5 -1,4 -2,2 9,9 -1,1 -3,9 list. 8,9 5,7 4,4 5,5 -6,7 2,6 11,5 -21,9 -42,6 35,2 -3,8 -10,4 -0,2 10,4 gru. 21,6 8,2 6,8 8,2 -1,5 1,6 23,3 -20,8 -8,2 -35,6 -3,2 31,5 -5,4 -2,42012 sty. -10,1 -9,2 2,2 4,1 -7,3 0,1 -10,0 10,4 -6,4 -43,4 -4,1 64,8 -0,5 -0,4 luty -5,6 2,3 3,1 4,9 -15,9 1,6 -4,0 0,3 -3,4 19,4 4,9 -18,9 -1,8 3,8 marz. 7,5 8,7 3,9 5,5 -10,6 0,3 7,9 -19,0 -18,4 -35,4 -4,8 38,5 1,1 11,1

2012 marz. 9,8 16,6 62,4 31,4 -100,6 10,5 20,4 -27,6 -136,5 112,8 -24,4 20,1 0,3 7,2

2012 marz. 0,1 0,2 0,7 0,3 -1,1 0,1 0,2 -0,3 -1,4 1,2 -0,3 0,2 0,0 0,1

-2.0

-1.5

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

2002 2004 2006 2008 2010-2.0

-1.5

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Saldo rachunku obrotów bieżących

7

Skumulowane transakcje z 12 miesięcy

Skumulowane transakcje z 12 miesięcy jako procent PKB

W33 Bilans płatniczy strefy euro – inwestycje bezpośrednie i portfelowe (skumulowane transakcje 12-miesięczne jako % PKB)

-4,0

-3,0

-2,0

-1,0

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

2002 2004 2006 2008 2010-4,0

-3,0

-2,0

-1,0

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

Inwestycje bezpośrednie nettoInwestycje portfelowe netto


Rachunek obrotów bieżących Rachunek kapitałowy

Ogółem Towary Usługi Dochód Transfery bieżącePrzychody Rozchody Netto Przychody Rozchody Przychody Rozchody Przychody Rozchody Przychody Rozchody Przychody Rozchody

Przekazy zarobków

Przekazy zarobków

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

1. Rachunek obrotów bieżących i rachunek kapitałowy

7.2. Rachunek obrotów bieżących i rachunek kapitałowy (mld EUR; transakcje)

Źródło: EBC.

W34 Bilans płatniczy strefy euro – towary (skorygowane sezonowo; skumulowane transakcje 12-miesięczne jako % PKB)

W35 Bilans płatniczy strefy euro – usługi (skorygowane sezonowo; skumulowane transakcje 12-miesięczne jako % PKB)

2009 2.307,2 2.329,2 -21,9 1.304,1 1.272,8 478,9 442,5 429,9 426,5 94,3 6,4 187,4 22,5 20,5 13,72010 2.657,8 2.664,6 -6,8 1.566,8 1.551,7 524,0 474,4 479,4 447,6 87,6 6,3 190,9 22,3 21,4 15,02011 2.930,5 2.933,7 -3,2 1.773,8 1.769,1 550,1 489,0 513,9 482,2 92,7 6,4 193,4 22,3 25,5 14,72011 I kw. 698,0 719,3 -21,3 427,8 437,9 124,6 116,8 121,1 106,2 24,5 1,5 58,4 5,4 5,0 2,7 II kw. 727,8 746,4 -18,6 438,7 441,0 134,4 118,0 135,5 147,3 19,1 1,6 40,0 5,6 4,0 3,2 III kw. 732,7 730,0 2,7 444,6 441,8 147,3 127,7 124,0 115,3 16,8 1,8 45,3 5,7 5,2 3,5 IV kw. 772,0 738,1 33,9 462,7 448,4 143,7 126,6 133,3 113,5 32,3 1,5 49,6 5,6 11,3 5,32012 I kw. 743,5 751,7 -8,2 464,4 462,6 126,8 117,6 125,7 111,1 26,7 . 60,5 . 5,0 3,02012 sty. 235,8 245,9 -10,1 142,9 152,1 41,1 38,9 42,3 38,1 9,5 . 16,8 . 1,0 0,9 luty 244,0 249,6 -5,6 153,2 150,9 41,3 38,1 38,3 33,5 11,2 . 27,1 . 2,4 0,8 marz. 263,7 256,2 7,5 168,3 159,5 44,4 40,5 45,1 39,5 5,9 . 16,6 . 1,6 1,3

2011 III kw. 735,2 735,4 -0,2 443,7 442,5 138,5 122,8 129,4 121,9 23,6 . 48,2 . . . IV kw. 747,2 742,9 4,3 452,4 450,1 139,9 122,9 131,1 121,1 23,8 . 48,7 . . .2012 I kw. 762,6 751,0 11,6 470,4 457,0 138,0 122,5 129,1 120,8 25,1 . 50,5 . . .2012 sty. 253,2 249,5 3,7 154,7 151,4 44,6 40,5 45,7 41,5 8,2 . 16,2 . . . luty 251,5 252,6 -1,2 156,3 155,0 46,7 41,6 40,7 39,7 7,7 . 16,4 . . . marz. 257,9 248,8 9,1 159,3 150,7 46,7 40,5 42,7 39,7 9,2 . 17,9 . . .

2012 marz. 2.967,8 2.958,2 9,6 1.803,1 1.787,7 551,3 488,8 518,6 486,2 95,0 . 195,6 . . .

2012 marz. 31,5 31,3 0,1 19,1 18,9 5,8 5,2 5,5 5,2 1,0 . 2,1 . . .

6,0

8,0

10,0

12,0

14,0

16,0

18,0

20,0

2000 2002 2004 2006 2008 20106,0

8,0

10,0

12,0

14,0

16,0

18,0

20,0

Eksport (przychody)Import (rozchody)

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

5,5

6,0

2000 2002 2004 2006 2008 20102,5

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

5,5

6,0

Eksport (przychody)Import (rozchody)

Skorygowane sezonowo

Skumulowane transakcje z 12-miesięcy

Skumulowane transakcje z 12-miesięcy jako procent PKB


Transakcje i pozycje

zagraniczne


Czerwiec 2012 63S

3. Struktura geograficzna(skumulowane transakcje)

Ogółem Państwa członkowskie UE spoza strefy euro Brazylia Kanada Chiny Indie Japonia Rosja Szwaj-caria

USA Inne

Ogółem Dania Szwecja Wielka Brytania

Inne kraje UE

Instytucje UE

I kw. 2011 do IV kw. 2011 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

7.2. Rachunek obrotów bieżących i rachunek kapitałowy (cd.) (mld EUR)

Źródło: EBC.

2. Rachunek dochodów (transakcje)

Koszty związane z zatrudnieniem

Dochody z inwestycji

Przychody Roz chody Ogółem Inwestycje bezpośrednie

Inwestycje portfelowe

Pozostałe inwestycje

Przychody Roz chody Udziałowe papiery wartościowe Papiery dłużne Udziałowe papiery wartościowe

Papiery dłużne Przychody Roz chody

Przychody Rozchody Przychody Roz chodyPrzychody Roz chodyPrzychody Roz chodyReinwes-

towane zyski

Reinwes-towane

zyski

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 162009 22,2 12,0 407,7 414,4 156,8 20,7 100,6 15,4 25,0 24,7 24,5 77,5 100,9 121,3 100,4 90,32010 24,2 12,0 455,1 435,6 220,5 41,6 137,7 32,7 23,9 22,1 28,7 86,6 102,2 124,0 79,9 65,22011 25,1 12,3 488,8 469,9 239,8 65,5 153,1 53,1 25,0 21,9 35,9 96,3 102,6 131,7 85,5 66,82010 IV kw. 6,6 2,9 117,7 107,8 57,1 1,6 34,0 0,7 6,3 7,8 6,3 18,7 26,9 30,0 21,1 17,32011 I kw. 6,0 2,2 115,1 104,0 55,4 16,0 35,4 20,6 5,8 4,8 7,4 14,4 25,7 32,7 20,7 16,7 II kw. 6,1 3,3 129,4 144,0 65,5 13,7 42,3 9,9 5,4 5,5 12,3 46,6 25,7 32,3 20,5 17,2 III kw. 6,0 3,7 118,0 111,5 54,5 21,3 37,6 17,7 6,8 5,5 9,0 18,7 25,9 33,2 21,9 16,5 IV kw. 7,0 3,1 126,3 110,4 64,3 14,5 37,8 4,8 6,9 6,1 7,2 16,6 25,3 33,5 22,5 16,4

2.930,5 959,1 53,5 91,0 445,7 307,5 61,3 58,8 40,1 149,6 41,2 64,2 107,9 228,5 376,2 904,9 1.773,8 565,8 33,7 59,1 232,0 240,9 0,2 30,3 20,7 115,7 30,9 39,6 80,6 123,6 199,1 567,5 550,1 170,6 11,2 15,4 105,2 32,2 6,6 8,9 9,1 17,8 6,9 13,0 18,2 55,2 81,5 168,9 513,9 160,6 7,5 14,8 97,8 31,4 9,0 19,3 9,6 15,4 3,2 10,6 8,6 40,9 89,2 156,5 488,8 153,3 6,7 14,7 96,3 30,8 4,8 19,2 9,5 15,4 3,2 10,6 8,5 28,6 87,5 153,0 92,7 62,0 1,1 1,7 10,7 3,0 45,5 0,4 0,7 0,7 0,3 1,0 0,5 8,7 6,5 12,0 25,5 20,8 0,0 0,1 1,4 0,4 19,0 0,1 0,0 0,0 0,0 0,2 0,1 0,6 0,4 3,2

2.933,7 901,4 46,0 89,6 386,7 272,8 106,4 - 32,7 - - 95,7 - 189,3 374,7 - 1.769,1 490,3 30,3 51,5 185,5 223,0 0,0 31,2 15,0 210,1 28,4 52,7 134,5 99,7 142,4 564,9 489,0 140,5 8,3 12,8 83,7 35,5 0,3 5,4 6,5 13,1 6,1 9,3 10,1 42,8 100,5 154,6 482,2 152,2 6,6 23,8 105,9 9,8 6,2 - 9,3 - - 33,0 - 39,3 125,4 - 469,9 146,1 6,5 23,6 104,3 5,4 6,2 - 9,1 - - 32,8 - 38,9 124,1 - 193,4 118,4 0,8 1,5 11,6 4,5 100,0 1,5 1,8 4,1 0,7 0,6 0,7 7,5 6,4 51,6 14,7 2,1 0,3 0,1 1,1 0,4 0,2 0,2 0,3 0,4 0,3 0,1 0,1 0,6 1,8 8,8

-3,2 57,7 7,6 1,4 59,0 34,8 -45,2 - 7,4 - - -31,4 - 39,1 1,5 - 4,6 75,6 3,4 7,6 46,5 17,9 0,2 -0,9 5,6 -94,3 2,4 -13,1 -53,9 23,9 56,7 2,6 61,1 30,0 3,0 2,6 21,5 -3,3 6,3 3,5 2,6 4,7 0,8 3,6 8,1 12,4 -19,0 14,2 31,7 8,4 0,9 -8,9 -8,0 21,6 2,8 - 0,3 - - -22,3 - 1,6 -36,2 - 18,9 7,2 0,2 -9,0 -8,0 25,4 -1,4 - 0,4 - - -22,2 - -10,3 -36,6 - -100,6 -56,3 0,4 0,2 -0,9 -1,5 -54,5 -1,1 -1,1 -3,4 -0,5 0,3 -0,2 1,2 0,0 -39,5 10,8 18,7 -0,3 -0,1 0,3 0,0 18,8 -0,1 -0,2 -0,4 -0,2 0,1 0,1 0,0 -1,4 -5,6

Rachunek obrotów bieżącychTowaryUsługiDochody z czego: dochody z inwestycjiTransfery bieżąceRachunek kapitałowy



Przychody

Rozchody

Netto


7.3. Rachunek finansowy (mld EUR i roczne stopy wzrostu; stany i stopy wzrostu na koniec okresu; transakcje i inne zmiany w ciągu okresu)

1. Zbiorczy rachunek finansowyOgółem1 Ogółem

jako % PKBInwestycje

bezpośrednieInwestycje portfelowe

Finansowe instru menty

pochodne netto

Inne inwestycje

Oficjalne aktywa

rezerwoweAktywa Pasywa Netto Aktywa Pasywa Netto Aktywa Pasywa Aktywa Pasywa Aktywa Pasywa

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Źródło: EBC.1 Finansowe instrumenty pochodne netto zawarto w aktywach.

2008 13.377,1 14.961,4 -1.584,3 144,7 161,8 -17,1 3.878,4 3.247,8 3.834,9 5.976,8 -0,5 5.290,0 5.736,7 374,22009 13.764,1 15.170,3 -1.406,2 154,3 170,1 -15,8 4.287,2 3.403,0 4.341,3 6.781,9 0,2 4.675,9 4.985,4 459,62010 15.234,8 16.461,7 -1.226,9 166,3 179,7 -13,4 4.798,2 3.714,8 4.907,5 7.442,9 -61,6 5.002,9 5.304,0 587,82011 II kw. 15.377,0 16.636,0 -1.259,0 165,1 178,6 -13,5 5.030,5 3.837,6 4.762,1 7.646,7 -48,3 5.051,8 5.151,6 580,9 III kw. 15.558,2 16.782,4 -1.224,2 166,0 179,0 -13,1 5.089,1 3.896,4 4.573,8 7.523,4 -45,9 5.294,5 5.362,6 646,6 IV kw. 15.786,0 16.922,4 -1.136,4 167,7 179,7 -12,1 5.238,8 3.938,1 4.744,0 7.677,3 -30,4 5.166,5 5.307,0 667,1

2008 -615,7 -305,5 -310,3 -6,7 -3,3 -3,4 151,7 25,9 -796,2 -561,3 28,4 -26,7 229,9 27,02009 387,1 208,9 178,1 4,3 2,3 2,0 408,8 155,2 506,4 805,1 0,7 -614,1 -751,4 85,42010 1.470,7 1.291,5 179,3 16,1 14,1 2,0 511,0 311,8 566,2 661,0 -61,7 327,1 318,7 128,22011 551,2 460,7 90,5 5,9 4,9 1,0 440,7 223,3 -163,5 234,5 31,2 163,5 3,0 79,32011 III kw. 181,2 146,4 34,8 7,7 6,2 1,5 58,7 58,7 -188,3 -123,3 2,4 242,7 211,0 65,8 IV kw. 227,8 140,0 87,8 9,4 5,8 3,6 149,7 41,8 170,2 153,9 15,4 -128,0 -55,6 20,5

2008 429,9 551,3 -121,3 4,7 6,0 -1,3 336,6 105,5 5,0 266,4 84,5 0,5 179,4 3,42009 -131,4 -121,9 -9,4 -1,5 -1,4 -0,1 337,0 231,9 90,4 356,1 -20,0 -534,2 -709,9 -4,62010 589,9 587,4 2,5 6,4 6,4 0,0 275,8 161,8 143,0 308,1 -18,5 179,1 117,4 10,52011 491,0 466,5 24,6 5,2 5,0 0,3 348,3 197,2 -47,2 261,1 20,8 158,9 8,2 10,22011 III kw. 133,0 136,5 -3,5 5,7 5,8 -0,1 56,6 37,4 -63,1 -28,1 14,8 128,4 127,2 -3,7 IV kw. -78,5 -122,5 44,0 -3,2 -5,1 1,8 106,9 49,5 -46,8 -48,6 9,2 -154,5 -123,5 6,82012 I kw. 232,9 224,6 8,3 10,0 9,7 0,4 66,9 38,7 117,6 58,2 4,0 43,3 127,7 1,22011 list. -15,5 -37,4 21,9 . . . 47,8 5,2 -30,2 5,0 3,8 -37,2 -47,6 0,2 gru. -22,5 -43,3 20,8 . . . 38,7 30,5 17,0 -18,6 3,2 -86,7 -55,2 5,42012 sty. 74,2 84,6 -10,4 . . . 26,8 20,4 28,3 -15,1 4,1 14,4 79,3 0,5 luty 62,2 62,4 -0,3 . . . 14,5 11,1 29,6 49,0 -4,9 21,2 2,3 1,8 marz. 96,5 77,6 19,0 . . . 25,6 7,2 59,7 24,2 4,8 7,7 46,1 -1,1

2007 -332,3 -84,4 -247,9 -3,7 -0,9 -2,7 59,9 64,3 -180,8 25,1 -75,1 -152,6 -173,8 16,32008 -1.045,7 -856,7 -188,9 -11,3 -9,3 -2,0 -184,9 -79,5 -801,2 -827,7 -56,0 -27,2 50,5 23,72009 518,4 330,8 187,6 5,8 3,7 2,1 71,8 -76,7 416,0 449,0 20,7 -80,0 -41,5 89,92010 880,8 704,1 176,7 9,6 7,7 1,9 235,2 150,0 423,2 352,9 -43,2 147,9 201,2 117,7

2007 -522,0 -339,7 -182,3 -5,8 -3,8 -2,0 -104,2 -17,1 -217,4 -146,8 . -186,6 -175,8 -13,72008 -49,8 27,9 -77,7 -0,5 0,3 -0,8 -25,0 -34,0 6,6 41,9 . -40,7 20,1 9,32009 -49,6 -55,1 5,5 -0,6 -0,6 0,1 -4,6 5,7 -30,5 -32,9 . -11,9 -27,9 -2,72010 535,4 323,9 211,5 5,8 3,5 2,3 160,8 57,6 179,4 101,7 . 182,2 164,6 13,0

2007 78,7 113,4 -34,6 0,9 1,3 -0,4 45,2 5,8 77,3 107,6 -75,1 . . 31,32008 -1.002,7 -975,7 -27,1 -10,8 -10,6 -0,3 -159,2 -60,7 -809,5 -915,0 -56,0 . . 22,02009 634,2 483,5 150,7 7,1 5,4 1,7 142,5 28,4 425,2 455,2 20,7 . . 45,82010 296,3 153,8 142,5 3,2 1,7 1,6 50,2 2,2 187,3 151,7 -43,2 . . 102,0

2007 110,9 142,0 -31,0 1,2 1,6 -0,3 118,8 75,6 -40,7 64,3 . 34,1 2,0 -1,32008 6,8 91,0 -84,1 0,1 1,0 -0,9 -0,7 15,2 1,8 45,4 . 13,4 30,4 -7,72009 -66,2 -97,6 31,4 -0,7 -1,1 0,4 -66,2 -110,8 21,2 26,8 . -68,1 -13,6 46,82010 49,1 226,4 -177,3 0,5 2,5 -1,9 24,2 90,1 56,5 99,6 . -34,3 36,7 2,7

2007 15,6 14,3 - . . . 15,8 15,1 10,0 9,4 . 20,2 20,2 1,62008 3,0 3,6 - . . . 9,2 3,3 -0,2 4,2 . 0,0 3,3 1,02009 -1,0 -0,8 - . . . 8,7 7,3 2,3 5,9 . -10,1 -12,3 -1,22010 4,1 3,8 - . . . 6,2 4,6 3,2 4,4 . 3,8 2,3 2,02011 III kw. 4,5 4,2 - . . . 5,7 6,3 0,9 5,3 . 6,9 1,2 0,9 IV kw. 3,2 2,9 - . . . 7,2 5,3 -1,1 3,5 . 3,3 0,2 1,62012 I kw. 3,1 2,7 . . . . 5,8 4,0 0,9 2,1 . 2,4 2,7 -0,2

Stany (międzynarodowa pozycja inwestycyjna)

Zmiany stanów

Transakcje

Inne zmiany

Inne zmiany wynikające ze zmian kursów walutowych

Inne zmiany wynikające ze zmian cen

Inne zmiany wynikające z pozostałych dostosowań

Stopy wzrostu stanów



zagraniczne


Czerwiec 2012 65S

7.3. Rachunek finansowy (cd.) (mld EUR i roczne stopy wzrostu; stany i stopy wzrostu na koniec okresu; transakcje i inne zmiany w ciągu okresu)

Źródło: EBC.

2. Inwestycje bezpośredniePrzez jednostki rezydentów za granicą Przez jednostki nierezydentów w strefie euro

Ogółem Kapitał własny i reinwestowane zyski

Pozostały kapitał (głównie pożyczki w obrębie grup kapitałowych)

Ogółem Kapitał własny i reinwestowane zyski

Pozostałe kapitały (głównie pożyczki między spółkami)


sektora MIF


sektora MIF


sektora MIF


sektora MIF

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

2009 4.287,2 3.305,5 236,2 3.069,3 981,7 14,8 966,9 3.403,0 2.501,9 74,2 2.427,7 901,1 18,1 883,02010 4.798,2 3.667,1 277,9 3.389,2 1.131,1 17,8 1.113,3 3.714,8 2.820,2 83,2 2.737,0 894,6 12,7 881,92011 III kw. 5.089,1 3.926,1 287,7 3.638,4 1.163,0 13,2 1.149,8 3.896,4 3.019,1 85,4 2.933,7 877,2 8,7 868,5 IV kw. 5.238,8 4.067,8 291,3 3.776,6 1.171,0 14,2 1.156,8 3.938,1 3.056,9 85,3 2.971,6 881,2 8,2 873,0

2009 337,0 258,1 21,6 236,5 78,9 2,6 76,3 231,9 236,3 5,6 230,7 -4,4 -0,6 -3,82010 275,8 157,0 14,9 142,2 118,7 1,2 117,5 161,8 203,2 6,1 197,1 -41,3 -7,5 -33,82011 348,3 303,1 16,6 286,4 45,2 -3,3 48,5 197,2 208,0 3,5 204,5 -10,8 -3,4 -7,42011 III kw. 56,6 35,9 2,3 33,5 20,7 -1,7 22,5 37,4 58,7 1,0 57,7 -21,3 -0,8 -20,5 IV kw. 106,9 105,8 1,2 104,6 1,1 1,0 0,1 49,5 41,7 0,7 41,0 7,9 0,2 7,72012 I kw. 66,9 52,0 -1,6 53,6 14,9 0,8 14,1 38,7 45,0 1,5 43,5 -6,3 -1,8 -4,52011 list. 47,8 54,4 0,0 54,4 -6,6 0,3 -6,8 5,2 9,5 0,8 8,7 -4,3 -0,1 -4,1 gru. 38,7 30,5 0,7 29,8 8,1 0,5 7,7 30,5 19,9 -0,4 20,3 10,5 0,4 10,12012 sty. 26,8 27,1 2,4 24,7 -0,4 0,2 -0,6 20,4 23,8 0,2 23,5 -3,4 -0,5 -2,8 luty 14,5 13,7 -3,0 16,7 0,8 0,2 0,7 11,1 8,9 1,3 7,6 2,2 0,2 2,0 marz. 25,6 11,2 -1,0 12,2 14,4 0,4 14,0 7,2 12,4 -0,1 12,4 -5,2 -1,5 -3,7

2009 8,7 8,6 9,9 8,5 9,0 20,5 8,8 7,3 10,4 8,6 10,4 -0,5 -3,2 -0,42010 6,2 4,5 6,2 4,4 12,0 7,8 12,0 4,6 7,9 8,0 7,9 -4,6 -41,3 -3,82011 III kw. 5,7 5,5 5,9 5,4 6,5 -24,0 7,0 6,3 6,9 5,2 6,9 4,5 -51,2 5,7 IV kw. 7,2 8,2 6,1 8,3 4,0 -19,6 4,4 5,3 7,3 4,2 7,4 -1,2 -27,6 -0,92012 I kw. 5,8 6,4 3,9 6,6 3,8 -15,4 4,1 4,0 6,1 5,3 6,1 -2,8 -37,6 -2,3


Stopy wzrostu

Transakcje

W36 Międzynarodowa pozycja inwestycyjna strefy euro (stany na koniec okresu, jako procent PKB)

-18,0

-16,0

-14,0

-12,0

-10,0

-8,0

-6,0

-4,0

2002 2004 2006 2008 2010-18,0

-16,0

-14,0

-12,0

-10,0

-8,0

-6,0

-4,0

Międzynarodowa pozycja inwestycyjna netto

W37 Inwestycje bezpośrednie i portfelowe strefy euro (stany na koniec okresu, jako procent PKB)

-40,0

-30,0

-20,0

-10,0

0,0

10,0

20,0

2002 2004 2006 2008 2010-40,0

-30,0

-20,0

-10,0

0,0

10,0

20,0

Inwestycje bezpośrednie nettoInwestycje portfelowe netto


7.3. Rachunek finansowy (cd.) (miliardy EUR i roczne stopy wzrostu; stany i stopy wzrostu na koniec okresu; transakcje i inne zmiany w ciągu okresu)

2009 4.341,3 1.514,5 80,8 3,4 1.433,6 36,6 2.426,6 924,6 17,1 1.502,0 36,6 400,2 330,2 44,9 69,9 2,02010 4.907,5 1.914,2 93,8 3,6 1.820,5 47,6 2.588,8 810,7 15,6 1.778,1 75,7 404,5 314,9 41,7 89,6 0,22011 III kw. 4.573,8 1.620,4 76,2 3,4 1.544,2 38,1 2.552,5 748,7 17,7 1.803,8 93,9 400,9 301,4 54,9 99,5 0,5 IV kw. 4.744,0 1.706,8 70,6 3,1 1.636,2 39,4 2.579,1 727,4 16,0 1.851,7 94,2 458,2 298,8 57,5 159,4 0,5

2009 90,4 53,1 -1,3 0,0 54,4 2,5 42,9 -93,0 -3,8 135,9 17,5 -5,6 0,5 -12,9 -6,1 0,92010 143,0 76,7 5,6 -0,2 71,1 1,7 106,7 -125,3 -0,9 232,0 51,5 -40,4 -55,7 -11,7 15,3 -1,92011 -47,2 -69,0 -18,8 -0,6 -50,2 -7,3 -9,0 -54,1 0,3 45,1 -2,9 30,8 28,7 10,5 2,2 0,22011 III kw. -63,1 -53,7 -12,9 0,0 -40,8 -2,0 -17,8 -19,4 -0,1 1,6 0,1 8,4 8,1 3,5 0,4 0,0 IV kw. -46,8 -36,8 -9,2 -0,3 -27,6 -0,9 -21,5 -17,3 -1,7 -4,2 -1,7 11,5 14,8 0,6 -3,3 0,02012 I kw. 117,6 14,6 5,3 0,0 9,3 . 69,8 17,3 0,7 52,5 . 33,2 27,0 -4,4 6,2 .2011 list. -30,2 -19,8 -2,7 0,0 -17,1 . -13,3 -14,6 0,6 1,3 . 2,9 3,6 -1,6 -0,7 . gru. 17,0 -7,7 -1,6 -0,2 -6,1 . 3,4 -1,9 -9,5 5,2 . 21,3 25,8 15,2 -4,5 .2012 sty. 28,3 2,9 -0,6 0,0 3,5 . 20,5 1,3 0,8 19,2 . 5,0 2,7 -7,2 2,2 . luty 29,6 2,8 0,5 0,0 2,4 . 23,1 5,6 0,1 17,5 . 3,6 1,6 2,4 2,0 . marz. 59,7 8,9 5,5 0,0 3,4 . 26,2 10,4 -0,2 15,7 . 24,6 22,6 0,4 2,0 .

2009 2,3 3,8 -2,4 -0,6 4,2 8,5 1,8 -9,4 -19,0 10,5 93,4 -2,0 -0,9 -22,3 -7,9 67,22010 3,2 4,8 7,0 -5,2 4,7 4,8 4,2 -13,5 -4,9 14,8 122,5 -9,5 -16,0 -25,4 21,1 -91,92011 III kw. 0,9 0,6 -7,3 -8,7 1,0 -16,4 0,5 -14,9 9,3 8,6 130,0 6,1 1,0 0,9 28,1 -4,8 IV kw. -1,1 -4,0 -21,3 -16,7 -3,1 -15,8 -0,4 -6,9 2,0 2,6 -3,1 7,9 9,8 26,5 2,5 112,52012 I kw. 0,9 -2,9 -15,5 -6,0 -2,2 . 2,1 -3,1 -4,0 4,4 . 9,4 13,7 12,7 -0,6 .

3. Inwestycje portfelowe – aktywaOgółem Udziałowe Instrumenty dłużne

Długoterminowe papiery dłużne Instrumenty rynku pieniężnegoOgółem MIF Instytucje spoza

sektora MIFOgółem MIF Instytucje spoza

sektora MIFOgółem MIF Instytucje spoza

sektora MIFEuro-

systemInstytucje

rządowe i samo-

rządowe

Euro-system


rządowe

Euro-system


rządowe1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16


Stopy wzrostu

Transakcje

2009 6.781,9 2.781,9 686,2 2.095,7 3.493,1 1.093,2 2.399,9 1.481,2 506,9 66,2 440,7 409,32010 7.442,9 3.150,7 658,0 2.492,7 3.823,0 1.165,4 2.657,5 1.680,3 469,2 77,2 392,0 352,62011 III kw. 7.523,4 2.842,5 618,0 2.224,5 4.148,9 1.222,6 2.926,3 1.844,4 532,0 110,1 421,9 376,8 IV kw. 7.677,3 3.078,2 553,6 2.524,6 4.141,2 1.235,2 2.906,0 1.836,6 457,9 98,2 359,8 315,1

2009 356,1 124,6 10,7 113,9 140,5 -14,4 154,9 101,3 90,9 -18,5 109,4 144,32010 308,1 144,2 -16,3 160,4 184,2 59,1 125,1 194,5 -20,3 19,2 -39,5 -34,92011 261,1 120,5 19,9 100,6 167,0 57,5 109,6 100,5 -26,4 18,2 -44,7 -35,82011 III kw. -28,1 -22,3 -10,6 -11,7 2,1 14,2 -12,0 -22,9 -7,9 -12,7 4,8 17,9 IV kw. -48,6 42,3 29,0 13,3 -31,5 -31,5 0,1 -4,1 -59,4 0,4 -59,8 -71,62012 I kw. 58,2 33,4 3,7 29,7 14,0 0,0 14,0 . 10,8 3,4 7,4 .2011 list. 5,0 26,6 18,1 8,5 -8,0 -4,2 -3,9 . -13,5 6,8 -20,3 . gru. -18,6 31,5 3,8 27,7 -20,6 -9,2 -11,3 . -29,6 -4,5 -25,0 .2012 sty. -15,1 9,9 4,1 5,8 -32,0 -6,6 -25,4 . 7,1 -3,4 10,4 . luty 49,0 1,2 -2,7 3,9 45,5 6,0 39,5 . 2,3 1,9 0,4 . marz. 24,2 22,3 2,3 20,0 0,5 0,7 -0,1 . 1,4 4,8 -3,4 .

2009 5,9 5,4 1,7 6,8 4,1 -1,2 7,0 7,2 23,1 -29,1 33,1 53,52010 4,4 5,1 -2,4 7,5 5,1 5,2 5,1 12,9 -4,2 26,3 -9,1 -8,72011 III kw. 5,3 4,5 -2,8 6,5 6,7 10,3 5,2 8,5 -0,4 9,3 -2,4 5,3 IV kw. 3,5 4,0 3,2 4,1 4,5 5,2 4,2 6,1 -4,9 24,6 -10,9 -10,72012 I kw. 2,1 1,7 2,9 1,3 4,2 2,5 4,9 . -8,2 -0,9 -10,3 .

4. Inwestycje portfelowye – pasywaOgółem Udziałowe papiery wartościowe Instrumenty dłużne

Długoterminowe papiery dłużne Instrumenty rynku pieniężnegoOgółem MIF Instytucje

spoza sektora MIF

Ogółem MIF Instytucje spoza sektora MIF

Ogółem MIF Instytucje spoza sektora MIF

Instytucje rządowe i sa-

morządowe

Instytucje rządowe i sa-

morządowe1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12


Stopy wzrostu

Transakcje

Źródło: EBC.



zagraniczne


Czerwiec 2012 67S


Źródło: EBC.

5. Inne inwestycje – aktywaOgółem Eurosystem MIF

(z wyłączeniem Eurosystemu)Instytucje rządowe i samorządowe Pozostałe sektory

Ogółem Kredyty i pożyczki/

Rachunki bieżące

i depozyty

Pozostałe aktywa


Rachunki bieżące

i depozyty

Pozostałe aktywa

Kredyty handlowe

Kredyty i pożyczki/ Rachunki i depozyty

Kredyty handlowe

Kredyty i pożyczki/ Rachunki bieżące

i depozyty

Rachunki bieżące

i depozyty

Rachunki bieżące

i depozyty1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

2009 4.675,9 30,2 29,8 0,4 2.834,7 2.804,2 30,5 122,1 8,4 74,9 15,9 1.688,9 201,4 1.344,7 402,62010 5.002,9 32,6 32,0 0,7 2.972,3 2.939,9 32,4 166,3 7,6 117,6 21,0 1.831,8 214,4 1.468,5 428,62011 III kw. 5.294,5 42,4 42,1 0,3 3.206,3 3.148,7 57,6 141,7 7,4 93,5 16,5 1.904,1 228,5 1.518,4 480,5 IV kw. 5.166,5 35,5 35,2 0,3 3.065,7 3.007,3 58,4 165,8 7,5 116,8 30,2 1.899,5 230,4 1.521,0 463,4

2009 -534,2 0,1 0,0 0,1 -420,4 -399,9 -20,5 11,8 -0,4 10,4 0,2 -125,6 7,5 -129,0 -34,82010 179,1 -2,9 -2,9 0,0 8,6 -0,2 8,8 41,7 -0,3 41,3 4,9 131,7 7,6 101,7 46,72011 158,9 -2,6 -2,7 0,1 50,3 20,9 29,4 1,5 -0,2 0,9 9,9 109,7 8,3 79,9 53,02011 III kw. 128,4 -2,7 -2,7 0,1 82,7 68,3 14,4 -6,0 -0,1 -6,0 -1,5 54,4 2,4 39,2 19,0 IV kw. -154,5 -8,2 -8,2 0,0 -156,9 -157,2 0,3 17,0 0,0 17,0 13,3 -6,3 0,2 4,2 -4,12012 I kw. 43,3 0,5 . . 17,7 . . -10,5 . . -5,8 35,6 . . 7,42011 list. -37,2 -3,6 . . -39,6 . . 11,4 . . 6,9 -5,4 . . 0,3 gru. -86,7 -1,4 . . -47,6 . . 0,5 . . -1,3 -38,2 . . -20,82012 sty. 14,4 1,8 . . 5,5 . . -1,6 . . 0,6 8,7 . . -2,0 luty 21,2 0,1 . . 12,0 . . -8,3 . . -6,4 17,3 . . 4,6 marz. 7,7 -1,5 . . 0,2 . . -0,6 . . 0,0 9,6 . . 4,8

2009 -10,1 -0,4 -1,4 23,4 -12,8 -12,4 -37,0 10,8 -3,5 17,1 3,5 -6,9 3,8 -8,6 -8,22010 3,8 -13,1 -13,0 -9,9 0,4 0,1 27,7 33,2 -3,1 53,2 30,6 7,7 3,7 7,4 11,32011 III kw. 6,9 46,0 46,3 63,4 6,0 5,1 84,1 16,1 -3,6 25,0 9,1 7,2 4,5 7,0 18,0 IV kw. 3,3 -5,3 -5,4 40,4 1,8 0,9 88,4 1,2 -3,2 1,4 51,8 6,1 3,8 5,6 12,62012 I kw. 2,4 -13,7 . . 0,3 . . 0,2 . . 54,2 6,7 . . 12,8

6. Inne inwestycje – pasywaOgółem Eurosystem MIF

(z wyłączeniem Eurosystemu)Instytucje rządowe i samorządowe Pozostałe sektory


Rachunki bieżące

i depozyty

Pozostałe pasywa


Rachunki bieżące

i depozyty

Pozostałe pasywa

Ogółem Kredyty handlowe

Kredyty i pożyczki

Pozostałe pasywa

Ogółem Kredyty handlowe

Kredyty i pożyczki

Pozostałe pasywa

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

2009 4.985,4 251,7 251,3 0,4 3.399,7 3.360,7 39,0 85,2 0,0 80,8 4,4 1.248,8 177,8 929,3 141,72010 5.304,0 268,8 265,7 3,1 3.508,6 3.462,6 46,0 153,9 0,0 147,2 6,6 1.372,8 200,8 1.016,2 155,82011 III kw. 5.362,6 315,2 312,3 2,9 3.403,8 3.340,7 63,2 210,2 0,0 204,2 5,9 1.433,4 219,6 1.039,3 174,4 IV kw. 5.307,0 408,9 406,0 2,8 3.212,4 3.144,8 67,6 222,6 0,1 215,9 6,7 1.463,1 221,5 1.073,7 167,9

2009 -709,9 -233,2 -233,4 0,2 -352,8 -341,6 -11,2 17,2 0,0 17,2 0,0 -141,1 0,8 -127,6 -14,32010 117,4 8,9 6,3 2,6 -10,8 -16,7 5,9 65,6 0,0 64,8 0,8 53,7 15,4 14,9 23,42011 8,2 134,6 134,8 -0,2 -288,9 -327,6 38,7 72,7 0,0 73,4 -0,6 89,8 10,5 47,1 32,22011 III kw. 127,2 29,8 29,8 0,0 24,3 5,6 18,7 23,2 -0,1 23,2 0,1 49,8 6,3 24,2 19,4 IV kw. -123,5 87,9 88,0 0,0 -232,2 -240,2 8,0 9,1 0,0 8,9 0,1 11,7 0,6 19,0 -7,92012 I kw. 127,7 -71,3 . . 185,2 . . 6,6 . . . 7,2 . . .2011 list. -47,6 -2,8 . . -46,1 . . -0,2 . . . 1,5 . . . gru. -55,2 98,2 . . -154,3 . . 5,7 . . . -4,8 . . .2012 sty. 79,3 -35,8 . . 106,3 . . 6,3 . . . 2,5 . . . luty 2,3 0,1 . . -6,2 . . -2,1 . . . 10,5 . . . marz. 46,1 -35,6 . . 85,1 . . 2,4 . . . -5,8 . . .

2009 -12,3 -48,1 -48,1 . -9,4 -9,2 -19,8 24,9 . 26,5 -0,7 -9,9 0,3 -11,6 -9,22010 2,3 3,4 2,4 . -0,2 -0,4 15,5 75,5 . 79,7 11,8 4,1 8,5 1,4 15,42011 III kw. 1,2 25,9 25,6 . -4,3 -5,4 79,4 104,6 . 111,8 -8,4 3,1 10,3 -0,5 19,4 IV kw. 0,2 50,6 51,2 . -8,3 -9,5 89,7 48,5 . 51,2 -9,0 6,7 5,1 4,7 22,42012 I kw. 2,7 20,0 . . -1,3 . . 29,7 . . . 5,5 . . .

Stany (międzynarodowa pozycja finansowa)

Transakcje

Stopy wzrostu


Transakcje

Stopy wzrostu


2008 374,2 217,0 349,207 4,7 7,3 145,1 7,6 8,1 129,5 0,6 111,3 17,6 0,0 0,0 262,8 -245,7 5,52009 462,4 266,1 347,180 50,8 10,5 134,9 11,7 8,1 115,2 0,5 92,0 22,7 -0,1 0,0 32,1 -24,2 51,22010 591,2 366,2 346,962 54,2 15,8 155,0 7,7 16,1 131,3 0,5 111,2 19,5 0,0 0,0 26,3 -24,4 54,52011 II kw. 580,9 361,4 346,988 50,5 22,4 146,5 5,1 13,0 128,2 0,5 108,3 19,3 0,2 0,0 20,4 -18,1 52,2 III kw. 646,7 416,3 346,989 52,9 26,1 151,4 5,5 11,1 135,1 0,6 120,5 14,0 -0,4 0,0 31,4 -24,5 54,5 IV kw. 667,1 422,1 346,846 54,0 30,2 160,9 5,3 7,8 148,1 0,6 134,3 13,3 -0,4 0,0 97,4 -86,0 55,92012 marz. 671,3 431,7 346,847 52,5 30,9 155,8 4,5 7,6 143,6 - - - 0,1 0,3 55,2 -42,7 54,7 kwie. 679,7 433,4 346,847 53,1 32,2 160,7 5,0 8,9 146,8 - - - 0,0 0,3 52,7 -42,7 55,3

2009 -4,6 -2,0 - 0,5 3,4 -6,4 3,1 -1,2 -9,5 0,0 -14,1 4,6 1,2 0,0 - - -2010 10,5 0,0 - -0,1 4,9 5,7 -5,4 6,7 4,3 0,0 10,6 -6,3 0,0 0,0 - - -2011 10,2 0,1 - -1,6 12,9 -1,1 -2,3 -8,2 9,3 -0,2 16,2 -6,8 0,0 0,0 - - -2011 III kw. -3,7 0,0 - 0,2 2,4 -6,3 0,3 -2,9 -3,8 0,0 3,0 -6,7 0,0 0,0 - - - IV kw. 6,8 0,0 - -0,4 3,1 4,1 -0,5 -3,0 7,4 -0,2 8,8 -1,2 0,1 0,0 - - -2012 I kw. 1,2 - - - - - - - - - - - - - - - -

2007 1,6 -1,7 - 7,3 -18,3 6,3 15,0 6,4 5,7 1,1 18,6 -27,6 - - - - -2008 1,0 -1,3 - -2,5 105,5 1,7 67,8 -68,9 10,8 28,0 17,9 -20,6 - - - - -2009 -1,2 -0,9 - -2,6 45,5 -4,4 41,1 -21,3 -7,3 1,0 -12,8 25,3 - - - - -2010 2,0 0,0 - -0,1 46,4 3,7 -43,3 76,2 3,6 -5,2 10,3 -24,5 - - - - -2011 III kw. 0,9 0,0 - -2,0 64,6 -2,8 -27,0 -37,0 3,2 1,9 9,9 -42,4 - - - - - IV kw. 1,6 0,0 - -3,0 82,2 -1,1 -30,0 -52,4 6,9 -21,6 14,6 -45,3 - - - - -2012 I kw. -0,2 - - - - - - - - - - - - - - - -


7. Aktywa rezerwowe1

Oficjalne aktywa rezerwowe Pozycje uzupełniające

Ogółem Złoto monetarne SDR-y Pozycja rezerwo-

wa w MFW

Waluta obca Pozos-. tałe na-

leżności

Pozos- tałe

aktywa waluto-

we

Przewi-dywane krótko-

terminowe obciążenia aktywów

i pasywów waluto-

wych

Przy-działy

SDR-ówW mld

EURW

uncjach fine troy

(miliony)

Ogółem Rachunki bieżące i depozyty

Papiery wartościowe Finansowe instru-menty

pochodnew

bankach central-

nych i BIS

w bankach

Ogółem Udziały Długo-termi nowe

papiery dłużne

Instru-menty rynku

pienięż-nego

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

Źródło: EBC.1 Dane odnoszą się do zmieniającego się składu strefy euro, zgodnie z podejściem przyjętym dla aktywów rezerwowych Eurosystemu. Więcej informacji zob. Uwagi ogólne.


Transakcje

Stopy wzrostu

8. Zadłużenie zagraniczne bruttoOgółem Wg instrumentów Wg sektorów (z wyjątkiem inwestycji bezpośrednich)

Kredyty i pożyczki,

rachunki bieżące i depozyty

Instrumenty rynku

pieniężnego

Długoterminowe papiery dłużne

Kredyty handlowe

Inne zobowiązania

dłużne

Inwestycje bezpośrednie – pożyczki w obrębie grup

kapitałowych

Inwestycje rządowe

i samorządowe

Eurosytem MIF (z wyłączeniem

Eurosystemu)

Pozostałe sektory

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

2008 10.914,5 5.340,8 398,1 3.377,9 184,1 211,8 1.401,7 1.747,0 482,7 5.006,5 2.276,52009 10.391,3 4.622,0 506,9 3.493,1 177,8 185,6 1.405,9 1.975,7 251,7 4.559,1 2.198,92010 11.016,4 4.891,7 469,2 3.823,0 200,8 211,5 1.420,2 2.186,8 268,8 4.751,3 2.389,42011 II kw. 11.057,2 4.729,2 522,7 3.961,4 209,6 212,9 1.421,5 2.329,9 278,0 4.604,5 2.423,3 III kw. 11.464,2 4.896,6 532,0 4.148,9 219,7 246,4 1.420,7 2.431,3 315,2 4.736,6 2.560,4 IV kw. 11.338,1 4.840,4 457,9 4.141,2 221,5 245,0 1.432,0 2.374,3 408,9 4.545,7 2.577,2

2008 118,2 57,8 4,3 36,6 2,0 2,3 15,2 18,9 5,2 54,2 24,62009 116,5 51,8 5,7 39,2 2,0 2,1 15,8 22,2 2,8 51,1 24,72010 120,3 53,4 5,1 41,8 2,2 2,3 15,5 23,9 2,9 51,9 26,12011 II kw. 118,9 50,8 5,6 42,6 2,3 2,3 15,3 25,0 3,0 49,5 26,0 III kw. 122,4 52,3 5,7 44,3 2,3 2,6 15,2 26,0 3,4 50,6 27,3 IV kw. 120,5 51,4 4,9 44,0 2,4 2,6 15,2 25,2 4,3 48,3 27,4


Stany jako procent PKB



zagraniczne


Czerwiec 2012 69S


9. Rozkład geograficznyOgółem Państwa członkowskie UE spoza strefy euro Kanada Chiny Japonia Szwaj-

cariaUSA Zagra-

niczne centra

finansowe

Organi-zacje

między-narodowe

Pozostałe krajeOgółem Dania Szwecja Wielka

BrytaniaPozostałe kraje UE

Instytucje UE

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Źródło: EBC.

1.083,3 116,9 3,8 -6,6 -170,8 291,8 -1,3 50,4 57,1 -3,9 178,9 -23,2 42,7 -0,3 664,8 4.798,2 1.490,8 36,2 141,7 994,2 318,7 0,0 154,7 61,5 87,2 479,5 899,7 586,7 0,0 1.037,9

3.667,1 1.114,0 32,2 88,8 733,5 259,4 0,0 121,4 49,5 65,8 374,0 637,1 501,8 0,0 803,6 1.131,1 376,8 4,0 52,9 260,7 59,2 0,0 33,3 12,0 21,4 105,6 262,7 85,0 0,0 234,3 3.714,8 1.374,0 32,5 148,4 1.165,0 26,9 1,3 104,3 4,4 91,1 300,6 922,9 544,1 0,4 373,1

2.820,2 1.121,1 22,5 133,9 958,4 4,9 1,3 91,7 3,4 73,5 201,8 702,5 387,3 0,1 238,8

894,6 252,9 10,0 14,4 206,6 21,9 0,0 12,6 1,0 17,6 98,8 220,4 156,7 0,2 134,3 4.907,5 1.550,5 84,0 189,3 1.054,9 103,5 118,9 110,8 59,5 203,6 134,6 1.557,4 460,8 30,8 799,6 1.914,2 379,4 13,7 46,0 300,5 18,1 1,1 44,6 57,2 106,3 117,5 574,9 243,0 1,4 390,1 2.993,3 1.171,1 70,3 143,3 754,4 85,3 117,8 66,3 2,2 97,3 17,1 982,5 217,8 29,4 409,6 2.588,8 1.031,4 63,0 121,3 646,1 83,8 117,2 61,8 1,4 44,3 11,7 836,1 208,6 29,0 364,5 404,5 139,7 7,3 21,9 108,3 1,6 0,6 4,5 0,8 53,0 5,5 146,4 9,2 0,4 45,1 -301,1 -241,1 54,8 1,5 -202,0 85,9 -181,2 -7,3 -8,0 19,9 -34,4 -94,6 -5,0 -25,2 94,7 5.002,9 2.295,1 112,6 96,9 1.869,7 198,5 17,4 28,5 38,7 103,7 275,2 713,1 588,7 48,8 911,2 166,3 55,0 0,8 6,5 34,6 2,1 11,0 1,9 3,2 2,6 1,2 13,7 3,6 31,8 53,2 3.004,9 1.576,0 90,7 52,9 1.268,2 160,9 3,3 15,6 12,1 72,6 136,3 375,8 367,6 16,5 432,4 1.831,8 664,0 21,1 37,5 566,9 35,5 3,1 11,0 23,4 28,5 137,7 323,6 217,4 0,6 425,5 5.304,0 2.536,1 57,9 95,4 2.071,7 112,6 198,6 35,8 46,7 83,8 309,6 807,8 593,6 74,0 816,5 153,9 92,1 0,2 0,5 57,1 0,2 34,1 0,1 0,1 0,1 0,8 27,3 1,7 27,6 4,1 3.777,4 1.855,6 45,5 63,8 1.555,6 84,5 106,1 27,6 22,1 50,4 233,4 491,5 475,5 43,4 577,9 1.372,8 588,4 12,2 31,1 458,9 27,9 58,3 8,2 24,6 33,2 75,4 289,0 116,5 3,0 234,5

151,1 78,1 -2,1 -5,5 64,1 21,5 0,0 2,5 11,5 -0,1 -13,4 1,9 25,8 0,0 44,8 348,3 97,0 2,4 -0,3 71,0 23,9 0,0 10,7 14,6 0,5 19,2 85,9 41,9 0,0 78,3 303,1 80,3 1,9 -1,0 58,7 20,6 0,0 11,1 9,7 1,2 23,0 67,1 45,8 0,0 64,8 45,2 16,7 0,5 0,6 12,3 3,3 0,0 -0,4 5,0 -0,7 -3,8 18,8 -3,9 0,0 13,5 197,2 18,9 4,5 5,1 6,9 2,4 0,0 8,2 3,2 0,6 32,6 84,0 16,1 0,0 33,5 208,0 26,9 0,9 7,1 17,2 1,8 0,0 14,7 0,4 1,3 15,8 90,6 21,6 0,0 36,6 -10,8 -8,0 3,6 -1,9 -10,3 0,7 0,0 -6,5 2,8 -0,7 16,7 -6,6 -5,5 0,0 -3,0 -47,2 -5,8 -0,4 10,4 -40,1 2,0 22,4 -4,7 5,4 1,0 -5,4 0,4 -27,5 2,8 -13,4 -69,0 -13,1 -0,8 -0,2 -12,2 -0,3 0,4 3,3 4,0 -5,4 -7,3 -22,3 -9,1 -0,4 -18,8 21,8 7,4 0,4 10,6 -28,0 2,3 22,0 -8,0 1,4 6,4 1,8 22,6 -18,4 3,2 5,4 -9,0 7,9 3,4 3,1 -15,8 1,3 15,9 -7,6 0,9 -5,2 1,3 -1,9 -20,4 2,4 13,7 30,8 -0,5 -3,0 7,5 -12,1 0,9 6,1 -0,4 0,5 11,6 0,5 24,6 2,1 0,9 -8,3 150,7 8,7 1,1 -26,5 86,8 -10,9 -41,9 1,1 0,7 -4,7 -33,4 147,2 127,6 -41,2 -55,3 158,9 -6,9 -7,5 3,2 3,9 -8,2 1,7 0,4 11,8 1,1 9,1 84,2 58,7 -12,5 13,0 1,5 9,8 0,8 -1,9 10,5 -0,4 0,8 0,0 -0,1 -0,5 0,0 -4,9 -1,0 0,4 -2,2 47,7 -81,4 -9,7 1,0 -64,5 -8,9 0,6 -1,2 9,5 3,2 0,2 80,8 49,8 -13,0 -0,2 109,7 64,7 1,4 4,0 57,9 1,0 0,4 1,6 2,4 -1,5 8,9 8,3 9,9 0,1 15,4 8,2 -15,6 -8,6 29,7 -83,0 2,6 43,6 -0,7 11,1 5,8 42,5 -63,0 -68,9 28,7 68,3 72,7 29,3 0,0 -0,1 1,0 -0,1 28,5 0,0 0,0 0,0 0,3 7,2 -0,3 36,3 0,1 -154,3 -90,0 -6,0 26,9 -124,2 4,2 9,2 -2,5 7,9 6,9 40,4 -72,4 -75,5 -7,9 38,8 89,8 45,1 -2,6 3,0 40,3 -1,5 5,9 1,9 3,2 -1,1 1,8 2,2 7,0 0,3 29,5

2010 Stany (międzynarodowa pozycja finansowa)

I kw. 2011 do IV kw. 2011 Transakcje

Inwestycje bezpośrednie Za granicą Udziałowe papiery wartościowe/

reinwestowane zyski Pozostałe kapitały W strefie euro Udziałowe papiery wartościowe/

reinwestowane zyski Pozostałe udziałowe papiery

wartościoweInwestycje portfelowe – aktywa Udziałowe papiery wartościowe Papiery dłużne Długoterminowe papiery dłużne Instrumenty rynku pieniężnegoPozostałe inwestycje Aktywa Instytucje rządowe i samorządowe MIF Pozostałe sektory Pasywa Instytucje rządowe i samorządowe MIFPozostałe sektory

Inwestycje bezpośrednie Za granicą Kapitał własny/reinwestowane zyski Pozostałe kapitały W strefie euro Kapitał własny/reinwestowane zyski Pozostałe kapitałyAktywa inwestycji portfelowych Udziałowe Dłużne Długoterminowe papiery dłużne Instrumenty rynku pieniężnegoPozostałe inwestycje Aktywa Instytucje rządowe i samorządowe MIF Pozostałe sektory Pasywa Instytucje rządowe i samorządowe MIF Pozostałe sektory


Źródło: EBC.1 Dane odnoszą się do zmieniającego się składu strefy euro. Więcej informacji na ten temat zob. Uwagi Ogólne.

7.4. Bilans płatniczy w ujęciu monetarnym1 (mld EUR; transakcje)

Pozycje bilansu płatniczego odzwierciedlające transakcje netto zawierane przez MIFOgółem Saldo

rachunku bieżącego i kapitało-

wego

Transakcje spoza sektora MIF Finasowe instrumenty

pochodne

Błędy i opuszczeniaInwestycje bezpośrednie Inwestycje portfelowe Pozostałe inwestycje

Jednostki rezydentów

za granicą

Jednostki nie-

rezydentów w strefie

euro

Aktywa Pasywa Aktywa PasywaUdziałowe

papiery wartoś ciowe

Instrumenty dłużne

Udziałowe papiery

wartościowe

Instrumenty dłużne

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Transakcje skumulowane z 12-miesięcy

2009 107,7 -15,7 -312,7 226,7 -54,4 -129,8 114,0 265,4 113,8 -123,6 20,0 4,12010 -203,6 -1,7 -259,9 163,1 -70,9 -247,3 160,5 84,8 -172,6 119,2 18,5 2,72011 85,7 7,6 -335,0 197,1 50,2 -47,3 100,6 64,9 -111,2 162,5 -20,8 17,02011 I kw. 81,0 -18,9 -120,5 82,6 5,5 -24,0 98,8 -0,1 -16,3 50,2 -0,4 24,2 II kw. 19,6 -17,9 -53,7 28,5 -23,7 -28,8 0,2 132,0 -35,8 18,5 3,6 -3,3 III kw. 7,5 4,4 -56,0 37,2 40,8 -2,0 -11,7 -7,2 -48,4 73,1 -14,8 -7,9 IV kw. -22,4 39,9 -104,7 48,7 27,6 7,5 13,3 -59,8 -10,7 20,8 -9,2 4,12012 I kw. -52,5 -6,2 -67,7 39,0 -9,3 -58,7 29,7 21,4 -25,1 13,9 -4,0 14,42011 marz. 92,8 0,9 -40,1 35,4 7,7 -1,1 43,0 23,3 -0,3 18,1 -1,4 7,2 kwie. -21,6 -5,1 -46,4 20,8 -14,2 -14,0 4,6 13,7 -0,1 6,0 3,3 9,8 maj -0,9 -13,5 -7,0 3,2 -2,1 -18,5 -15,4 73,4 -29,6 15,6 -1,6 -5,4 czer. 42,1 0,8 -0,3 4,5 -7,4 3,7 10,9 44,9 -6,1 -3,1 1,9 -7,7 lip. -18,1 3,2 -31,0 12,2 3,9 -16,5 14,5 -21,4 -7,6 21,3 0,3 3,0 sier. 10,7 0,6 1,0 7,7 27,2 1,8 -14,4 -17,1 -12,0 23,9 -8,0 -0,1 wrze. 14,9 0,6 -26,1 17,3 9,7 12,7 -11,7 31,3 -28,8 27,8 -7,1 -10,9 paź. -39,4 5,2 -19,7 13,7 4,4 8,9 -22,9 0,8 -42,4 18,6 -2,2 -3,9 list. -28,8 11,5 -47,6 4,5 17,1 -0,6 8,5 -24,2 -6,0 1,3 -3,8 10,4 gru. 45,9 23,3 -37,5 30,4 6,1 -0,8 27,7 -36,4 37,7 0,9 -3,2 -2,42012 sty. -50,6 -10,0 -24,2 20,7 -3,5 -21,5 5,8 -15,0 -7,2 8,8 -4,1 -0,4 luty 18,4 -4,0 -17,4 9,7 -2,4 -19,5 3,9 39,9 -9,0 8,5 4,9 3,8 marz. -20,3 7,9 -26,1 8,7 -3,4 -17,7 20,0 -3,6 -8,9 -3,4 -4,8 11,1

2012 marz. -47,8 20,4 -282,1 153,5 35,5 -82,0 31,5 86,4 -120,0 126,2 -24,4 7,2

W38 Najważniejsze pozycje bilansu płatniczego odzwierciedlające zmiany w transakcjach zagranicznych netto MIF1 (mld EUR; transakcje skumulowane z 12-miesięcy)

-600

-400

-200

0

200

400

600

11020102900280027002-600

-400

-200

0

200

400

600

Suma odzwierciedlająca transakcje zagraniczne netto sektora MIFSaldo rachunku bieżącego i kapitałowegoInwestycje bezpośrednie i portfelowe instytucji spoza sektora MIF w udziałowe papiery wartościowe dokonywane za granicąZobowiązania instytucji spoza sektora MIF z tytułu inwestycji portfelowych w postaci instrumentów dłużnych



zagraniczne


Czerwiec 2012 71S

7.5. Obroty towarowe

Źródła: Eurostat.1 Grupy produktów wg klasyfikacji szerokich kategorii ekonomicznych (BEC – Broad Economic Categories). W odróżnieniu od grup produktów przedstawionych w tabeli 2,

grupy produktów zaopatrzeniowych i konsumpcyjnych obejmują produkty rolne i energię.2 Grupy produktów wg klasyfikacji głównych grup przemysłowych (MIGS – Main Industrial Groupings). W odróżnieniu od grup produktów przedstawionych w tabeli 1,

towary zaopatrzeniowe i konsumpcyjne nie obejmują energii, nie uwzględniono również produktów rolnych. Struktura przetwórstwa przemysłowego różni się od danych przedstawionych w kolumnach 7 i 12 tabeli 1. Zaprezentowane dane to indeksy cen, które podążają za konkretną zmianą cen produktów w koszyku i nie są prostym stosunkiem pomiędzy wartością a danymi dotyczącymi wolumenu przedstawionymi w tabeli 1, na które wpływają zmiany w strukturze i jakości dóbr będących przedmiotem handlu. Indeksy te różnią się od deflatorów PKB dla importu i eksportu (przedstawionych w tabeli 3 w części 5.1) głównie ze względu na to, że deflatory te obejmują wszystkie towary i usługi i uwzględniają handel transgraniczny wewnątrz strefy euro.

3 Ceny eksportowe producentów w przemyśle oznaczają bezpośrednie transakcje pomiędzy krajowymi producentami zagranicznymi klientami. Dane te w przeciwieństwie do danych dotyczących wartości i wolumenów przedstawionych w tabeli 1 nie obejmują eksportu hurtowników ani reeksportu.

1. Wartość i wolumen, wg grup towarów1

(skorygowane sezonowo; o ile nie zaznaczono inaczej)Ogółem (n.s.) Eksport (f.o.b.) Import (c.i.f.)

Towary ogółem Pozycje pozabilansowe:

Towary przemysłowe

Towary ogółem Pozycje pozabilansowe:Eksport Import Zaopatrze-

nioweInwesty-

cyjneKonsump-

cyjneZaopatrze-

nioweInwesty-

cyjneKonsump-

cyjneTowary

przemysłoweRopa

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13Wartości (mld EUR; zmiany procentowe w ujęciu rocznym dla kolumn 1 i 2)

Wskaźniki wolumenu (2000 = 100, roczne zmiany procentowe dla kolumn 1 i 2)

2010 20,0 22,5 1.533,6 764,2 311,5 419,8 1.268,7 1.547,7 948,1 230,0 348,3 1.019,7 250,12011 12,9 12,5 1.738,3 872,7 351,0 472,2 1.423,2 1.745,9 1.118,1 236,3 364,1 1.097,7 318,62011 II kw. 13,2 13,0 429,9 215,9 87,5 116,0 351,0 436,8 280,8 59,1 90,1 276,4 78,1 III kw. 9,6 9,8 437,1 219,7 87,6 118,9 358,4 441,3 283,8 59,4 91,7 276,0 82,4 IV kw. 8,4 4,7 444,6 222,1 90,3 121,3 363,6 432,6 276,4 58,5 90,5 268,0 83,72012 I kw. 8,5 3,4 464,9 231,6 93,7 127,7 374,5 451,3 289,2 61,6 91,8 272,2 .2011 paź. 5,8 8,2 144,4 72,8 27,9 39,5 116,7 144,3 92,0 19,6 30,2 89,4 27,8 list. 10,3 4,7 149,1 74,2 31,3 40,3 122,0 144,1 92,3 19,6 30,1 88,6 28,4 gru. 9,3 1,4 151,1 75,1 31,1 41,5 124,8 144,2 92,1 19,3 30,2 90,0 27,52012 sty. 11,0 4,2 153,2 76,9 30,2 41,7 122,8 147,8 94,2 20,4 30,3 90,4 28,8 luty 11,0 7,1 156,6 78,2 31,9 42,7 126,6 152,6 99,1 20,3 30,8 92,0 28,8 marz. 4,4 -0,4 155,2 76,6 31,5 43,4 125,1 150,9 95,9 20,9 30,7 89,8 .

2010 14,9 10,7 136,8 132,4 138,5 143,6 133,9 121,1 113,3 131,7 143,3 128,1 104,82011 7,4 2,5 147,7 142,2 152,2 154,6 145,0 124,1 117,0 133,8 143,1 133,0 101,02011 I kw. 13,5 7,9 146,0 141,6 148,6 152,3 143,2 125,2 118,2 132,6 145,2 133,7 99,9 II kw. 8,4 3,0 147,1 140,9 153,3 153,9 144,2 124,3 117,0 135,1 143,9 134,9 96,5 III kw. 5,4 2,9 148,2 142,7 152,5 155,4 146,1 125,3 118,5 136,3 143,3 134,0 104,0 IV kw. 3,2 -3,1 149,4 143,5 154,4 156,9 146,8 121,4 114,1 131,2 140,0 129,4 103,62011 wrze. 5,5 2,0 149,4 144,1 152,3 156,7 146,1 123,9 117,1 132,5 143,3 132,7 105,5 paź. 0,3 0,2 145,7 140,5 144,9 153,3 141,3 122,0 114,1 134,2 140,5 129,7 104,5 list. 5,0 -3,9 151,1 144,9 160,7 156,8 148,5 121,8 114,9 132,2 140,0 128,9 105,4 gru. 4,4 -5,4 151,6 145,0 157,5 160,5 150,5 120,5 113,3 127,4 139,5 129,5 100,92012 sty. 7,0 -1,4 152,1 147,0 153,6 158,0 147,0 121,1 114,3 130,8 136,6 127,6 102,3 luty 6,2 0,5 153,5 147,3 161,7 159,9 150,1 124,0 118,3 130,4 139,8 130,2 97,8

2. Ceny2

(roczne zmiany w procentach, o ile nie określono inaczej)

Ceny eksportowe producentów w przemyśle (f.o.b)3 Ceny importowe towarów przemysłowych (c.i.f) Ogółem

(wskaźnik 2005 =

100)

Towary ogółem Poz. w pamięci: Towary przemy-

słowe

Ogółem (wskaźnik

2005 = 100)

Towary ogółem Poz. uzupełnia-

jąca: Towary przemy-

słowe

Zaopatrze-niowe

Inwesty-cyjne

Konsump-cyjne

Energia Zaopatrze-niowe

Inwesty-cyjne

Konsump-cyjne

Energia


100,0 100,0 33,1 44,5 17,9 4,5 99,2 100,0 100,0 28,4 27,9 22,1 21,6 81,1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 142010 106,2 4,1 4,8 1,4 2,2 26,4 4,1 108,8 9,8 9,7 1,4 2,9 26,1 5,82011 110,5 4,0 5,8 1,4 2,2 23,3 4,0 118,7 9,1 4,6 -0,1 3,8 26,1 4,22011 III kw. 110,8 3,4 5,0 0,9 1,8 25,5 3,4 118,9 8,1 3,0 -1,5 2,9 26,4 3,0 IV kw. 111,1 3,5 3,8 1,8 2,3 20,3 3,4 119,8 7,6 0,4 0,5 3,4 24,0 2,82012 I kw. 112,9 3,0 1,7 2,0 2,5 17,5 3,0 123,0 4,8 -1,3 1,3 2,2 14,8 1,52011 list. 111,1 3,7 3,8 1,8 2,4 22,3 3,6 119,9 8,2 0,8 0,5 3,4 26,6 3,0 gru. 111,4 3,1 3,1 1,9 2,2 14,8 3,0 120,2 5,7 -1,0 0,6 2,8 17,8 1,82012 sty. 112,6 3,2 2,2 2,0 2,5 17,7 3,2 121,9 5,3 -1,4 1,5 2,4 16,2 1,9 luty 112,9 3,1 1,6 2,0 2,5 18,7 3,0 123,0 4,7 -1,4 1,0 2,0 15,3 1,3 marz. 113,3 2,9 1,3 2,1 2,4 16,4 2,8 124,3 4,5 -1,1 1,2 2,3 12,9 1,3 kwie. 113,5 2,8 1,1 2,5 2,5 12,0 2,7 . . . 1,5 . 7,3 .


2010 1.533,6 30,2 52,6 194,8 208,2 63,0 92,8 47,4 180,6 356,6 94,8 34,6 104,0 73,4 130,12011 1.738,3 32,8 60,3 213,4 241,2 79,8 108,9 56,7 197,6 406,2 115,4 39,4 111,1 84,5 145,72010 IV kw. 406,1 8,3 14,2 50,4 56,0 17,4 24,8 13,3 46,3 93,6 25,5 9,0 27,2 19,0 35,62011 I kw. 426,7 8,1 15,0 52,9 59,2 18,6 25,8 15,3 49,6 99,8 28,8 9,3 27,8 20,2 34,5 II kw. 429,9 8,2 15,4 52,6 60,5 19,7 26,1 14,3 48,1 98,4 27,4 9,5 26,8 20,7 39,0 III kw. 437,1 8,3 15,6 53,7 61,2 20,6 28,8 13,6 48,6 101,7 28,6 10,2 27,8 21,7 35,6 IV kw. 444,6 8,3 14,4 54,1 60,4 20,9 28,2 13,5 51,3 106,3 30,5 10,5 28,6 21,9 36,72012 I kw. 464,9 . . . . 22,2 29,4 14,6 55,3 109,3 31,6 10,5 31,0 24,0 .2011 paź. 144,4 2,7 4,7 17,7 19,7 6,6 9,3 4,4 15,7 34,5 10,2 3,6 9,2 6,8 12,8 list. 149,1 2,8 4,8 18,3 20,3 7,0 9,4 4,4 17,5 35,6 10,2 3,5 9,6 7,2 12,3 gru. 151,1 2,8 4,9 18,1 20,3 7,2 9,5 4,7 18,1 36,2 10,1 3,4 9,8 7,9 11,62012 sty. 153,2 2,8 5,0 18,7 20,3 7,1 9,9 4,7 18,3 35,9 10,5 3,5 9,7 7,7 13,0 luty 156,6 2,8 5,0 19,2 20,9 7,6 9,8 4,8 18,6 37,3 10,9 3,6 10,3 8,0 12,2 marz. 155,2 . . . . 7,5 9,6 5,1 18,5 36,1 10,2 3,5 11,0 8,3 .

2011 100,0 1,9 3,5 12,3 13,9 4,6 6,3 3,3 11,4 23,4 6,6 2,3 6,4 4,9 8,4

2010 1.547,7 27,4 47,3 147,8 195,4 112,2 72,8 30,7 129,9 494,9 208,7 51,4 118,8 75,3 95,32011 1.745,9 29,7 53,2 166,1 226,4 138,5 80,1 34,8 139,4 548,2 217,0 52,5 128,3 90,5 110,82010 IV kw. 408,6 7,0 12,5 38,7 52,4 30,3 17,9 8,1 34,2 128,6 54,2 13,0 32,6 20,9 25,42011 I kw. 435,3 7,2 13,2 40,8 55,6 36,0 19,1 9,0 35,3 135,6 54,6 13,7 34,9 21,5 27,0 II kw. 436,8 7,6 13,4 41,1 56,5 34,3 19,3 8,8 34,2 139,9 56,0 12,7 30,6 21,9 29,3 III kw. 441,3 7,4 13,9 42,3 57,2 33,0 22,0 8,5 34,5 139,3 54,7 13,3 31,1 23,5 28,6 IV kw. 432,6 7,6 12,7 41,9 57,2 35,3 19,8 8,5 35,4 133,3 51,7 12,8 31,6 23,5 25,82012 I kw. 451,3 . . . . 37,5 19,9 8,4 37,5 134,8 52,8 12,4 38,4 23,6 .2011 paź. 144,3 2,4 4,2 13,9 18,8 12,1 6,6 2,9 11,9 44,8 17,5 4,3 10,7 7,7 8,4 list. 144,1 2,6 4,3 14,1 19,3 11,7 6,8 2,7 11,7 44,4 17,0 4,3 10,4 7,7 8,3 gru. 144,2 2,5 4,2 14,0 19,1 11,4 6,4 2,9 11,8 44,1 17,2 4,3 10,6 8,1 9,12012 sty. 147,8 2,4 4,4 14,1 19,0 11,7 6,8 2,7 12,3 44,4 17,6 4,1 12,0 7,8 10,4 luty 152,6 2,5 4,4 14,6 19,4 12,7 6,8 2,8 12,5 46,1 18,3 4,3 13,2 8,2 9,3 marz. 150,9 . . . . 13,1 6,4 2,8 12,7 44,3 16,9 4,0 13,2 7,7 .

2011 100,0 1,7 3,0 9,5 13,0 7,9 4,6 2,0 8,0 31,4 12,4 3,0 7,3 5,2 6,3

2010 -14,1 2,7 5,3 47,0 12,7 -49,1 20,0 16,8 50,7 -138,3 -113,9 -16,8 -14,8 -1,8 34,82011 -7,6 3,1 7,1 47,3 14,8 -58,7 28,8 21,9 58,2 -142,0 -101,7 -13,0 -17,1 -6,0 34,92010 IV kw. -2,6 1,3 1,7 11,7 3,6 -12,9 6,9 5,2 12,1 -35,1 -28,7 -4,0 -5,3 -1,9 10,22011 I kw. -8,5 0,8 1,7 12,2 3,6 -17,4 6,8 6,3 14,3 -35,8 -25,8 -4,4 -7,1 -1,4 7,5 II kw. -6,9 0,7 2,0 11,5 4,0 -14,5 6,8 5,5 13,9 -41,5 -28,7 -3,2 -3,8 -1,2 9,6 III kw. -4,2 0,9 1,7 11,4 4,0 -12,4 6,8 5,1 14,1 -37,6 -26,0 -3,1 -3,3 -1,7 6,9 IV kw. 12,0 0,7 1,7 12,2 3,2 -14,4 8,5 5,1 15,9 -27,0 -21,2 -2,3 -3,0 -1,7 10,92012 I kw. 13,7 . . . . -15,3 9,4 6,3 17,9 -25,6 -21,2 -1,9 -7,4 0,4 .2011 paź. 0,1 0,3 0,6 3,9 0,9 -5,5 2,8 1,5 3,8 -10,3 -7,3 -0,7 -1,4 -0,9 4,4 list. 5,0 0,1 0,4 4,2 1,0 -4,7 2,6 1,7 5,8 -8,8 -6,8 -0,8 -0,7 -0,5 3,9 gru. 7,0 0,3 0,7 4,1 1,3 -4,2 3,1 1,8 6,3 -7,8 -7,1 -0,8 -0,8 -0,2 2,52012 sty. 5,4 0,4 0,6 4,6 1,3 -4,5 3,1 2,0 6,0 -8,5 -7,1 -0,6 -2,3 -0,1 2,7 luty 4,0 0,3 0,6 4,6 1,5 -5,1 3,0 2,0 6,1 -8,8 -7,4 -0,7 -2,9 -0,2 2,8 marz. 4,3 . . . . -5,6 3,3 2,3 5,8 -8,2 -6,7 -0,6 -2,3 0,7 .

7.5. Obroty towarowe (cd.) (mld EUR, jeżeli nie zaznaczono inaczej; skorygowane sezonowo)

Źródła: Eurostat.

3. Struktura geograficznaOgółem Państwa członkowskie UE

spoza strefy euroRosja Szwajca-

riaTurcja USA Azja Afryka Ameryka

ŁacińskaPozostałe

krajeDania Szwecja Wielka

BrytaniaPozostałe kraje UE

Chiny Japonia

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15Eksport (f.o.b.)

Procentowy udział w eksporcie ogółem

Procentowy udział w imporcie ogółem

Saldo

Import (c.i.f.)


Czerwiec 2012 73S

82009 110,6 109,2 104,3 104,9 118,7 104,8 119,7 106,82010 103,6 101,6 98,1 96,8 107,8 97,2 111,4 98,12011 103,4 100,7 97,6 95,1 107,4 95,8 112,1 97,62011 I kw. 102,7 100,2 97,1 94,9 105,7 95,3 110,7 96,7 II kw. 105,2 102,6 99,3 97,1 109,0 97,7 113,5 99,0 III kw. 103,5 100,6 97,6 95,1 108,1 95,7 112,5 97,7 IV kw. 102,1 99,4 96,3 93,3 106,9 94,5 111,6 97,02012 I kw. 99,5 96,9 94,3 . . . 108,3 94,12011 maj 104,9 102,2 98,8 - - - 113,2 98,6 czer. 105,0 102,2 99,0 - - - 113,4 98,8 lip. 104,0 101,0 98,1 - - - 112,4 97,7 sier. 103,9 100,8 97,9 - - - 112,9 98,0 wrze. 102,8 100,0 96,8 - - - 112,0 97,4 paź. 103,0 100,3 97,0 - - - 112,6 97,8 list. 102,6 99,9 96,7 - - - 112,1 97,4 gru. 100,8 98,1 95,1 - - - 110,3 95,82012 sty. 98,9 96,3 93,6 - - - 108,0 93,7 luty 99,6 97,2 94,6 - - - 108,4 94,1 marz. 99,8 97,3 94,8 - - - 108,6 94,3 kwie. 99,5 97,0 94,6 - - - 108,4 94,1 maj 98,0 95,6 93,4 - - - 107,2 93,0

2012 maj -1,4 -1,4 -1,3 - - - -1,1 -1,2

2012 maj -6,5 -6,4 -5,5 - - - -5,3 -5,7

KURSY WALUTOWE8.1. Efektywne kursy walutowe1 (średnie okresowe; wskaźnik I kw. 1999 = 100)

EER-20 EER-40Nominalny Realny

CPIRealny

PPIDeflator

realnego PKBRealny ULCM

Realny ULCT

Nominalny Realny CPI

1 2 3 4 5 6 7 8

Zmiana procentowa w stosunku do poprzedniego miesiąca

Zmiana procentowa w stosunku do poprzedniego roku

Źródła: EBC.1 Definicja grupy krajów-partnerów handlowych oraz inne informacje zob. Uwagi ogólne.

W39 Efektywne kursy walutowe (średnie miesięczne; wskaźnik I kw. 1999 = 100)

W40 Dwustronne kursy walutowe (średnie miesięczne; wskaźnik I kw. 1999 = 100)

70

80

90

100

110

120

130

140

150

2000 2002 2004 2006 2008 201070

80

90

100

110

120

130

140

150

USD/EURJPY/EURGBP/EUR

70

80

90

100

110

120

130

140

150

2000 2002 2004 2006 2008 201070

80

90

100

110

120

130

140

150

Nominalny EER-20Realny CPI pomniejszony o EER-20


8.2. Kursy walutowe (średnie okresowe; jednostki waluty krajowej za euro)

Źródło: EBC.1 Najnowsze dane dotyczące ISK (korona islandzka) pochodzą z 3 grudnia 2008 r.2 Od 1 stycznia 2009 r. EBC oblicza i publikuje referencyjne kursy walutowe w stosunku do euro dla tej waluty. Poprzednie dane są orientacyjne.

BGN CZK DKK LVL LTL HUF PLN RON SEK GBP HRK TRL

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

AUD BRL CAD CNY HKD ISK1 INR2 IDR ISL JPY MYR

13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

MXN NZD NOK PHP RUR SGD ZAR KRW CHF THB USD

23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33

2009 1,9558 26,435 7,4462 0,7057 3,4528 280,33 4,3276 4,2399 10,6191 0,89094 7,3400 2,16312010 1,9558 25,284 7,4473 0,7087 3,4528 275,48 3,9947 4,2122 9,5373 0,85784 7,2891 1,99652011 1,9558 24,590 7,4506 0,7063 3,4528 279,37 4,1206 4,2391 9,0298 0,86788 7,4390 2,33782011 III kw. 1,9558 24,387 7,4506 0,7093 3,4528 275,10 4,1527 4,2587 9,1451 0,87760 7,4629 2,4535 IV kw. 1,9558 25,276 7,4398 0,7017 3,4528 303,47 4,4207 4,3365 9,0910 0,85727 7,4968 2,47592012 I kw. 1,9558 25,084 7,4350 0,6985 3,4528 296,85 4,2329 4,3533 8,8529 0,83448 7,5568 2,35562011 list. 1,9558 25,464 7,4412 0,7015 3,4528 309,15 4,4324 4,3560 9,1387 0,85740 7,4923 2,4565 gru. 1,9558 25,514 7,4341 0,6975 3,4528 304,19 4,4774 4,3282 9,0184 0,84405 7,5136 2,46322012 sty. 1,9558 25,531 7,4353 0,6990 3,4528 307,33 4,3760 4,3417 8,8503 0,83210 7,5543 2,3759 luty 1,9558 25,042 7,4341 0,6988 3,4528 290,68 4,1835 4,3513 8,8196 0,83696 7,5815 2,3264 kwie. 1,9558 24,809 7,4393 0,6993 3,4528 294,81 4,1782 4,3789 8,8650 0,82188 7,4991 2,3520 maj 1,9558 25,313 7,4335 0,6981 3,4528 293,67 4,2937 4,4412 8,9924 0,80371 7,5383 2,3149

2012 maj 0,0 2,0 -0,1 -0,2 0,0 -0,4 2,8 1,4 1,4 -2,2 0,5 -1,6

2012 maj 0,0 3,8 -0,3 -1,6 0,0 10,0 9,0 7,9 0,4 -8,4 1,8 2,4

2009 1,7727 2,7674 1,5850 9,5277 10,8114 - 67,3611 14.443,74 5,4668 130,34 4,90792010 1,4423 2,3314 1,3651 8,9712 10,2994 - 60,5878 12.041,70 4,9457 116,24 4,26682011 1,3484 2,3265 1,3761 8,9960 10,8362 - 64,8859 12.206,51 4,9775 110,96 4,25582011 III kw. 1,3459 2,3063 1,3841 9,0653 11,0105 - 64,7000 12.181,09 5,0174 109,77 4,2666 IV kw. 1,3316 2,4240 1,3788 8,5682 10,4879 - 68,5352 12.111,94 5,0172 104,22 4,24582012 I kw. 1,2425 2,3169 1,3128 8,2692 10,1725 - 65,8991 11.901,67 4,9431 103,99 4,01212011 list. 1,3414 2,4210 1,3897 8,6154 10,5495 - 68,8330 12.214,99 5,0521 105,02 4,2756 gru. 1,3003 2,4175 1,3481 8,3563 10,2496 - 69,2066 11.965,40 4,9725 102,55 4,16392012 sty. 1,2405 2,3084 1,3073 8,1465 10,0187 - 66,0601 11.709,25 4,9141 99,33 4,0151 luty 1,2327 2,2729 1,3193 8,3314 10,2553 - 65,0589 11.913,82 4,9474 103,77 3,9978 marz. 1,2538 2,3674 1,3121 8,3326 10,2474 - 66,5399 12.082,50 4,9679 108,88 4,0229 kwie. 1,2718 2,4405 1,3068 8,2921 10,2163 - 68,1939 12.068,69 4,9362 107,00 4,0277 maj 1,2825 2,5357 1,2916 8,0806 9,9291 - 69,6407 11.913,51 4,8974 101,97 3,9688

2012 maj 0,8 3,9 -1,2 -2,6 -2,8 - 2,1 -1,3 -0,8 -4,7 -1,5

2012 maj -4,5 9,6 -7,0 -13,3 -11,0 - 8,0 -3,1 -1,5 -12,4 -8,3

2009 18,7989 2,2121 8,7278 66,338 44,1376 2,0241 11,6737 1.772,90 1,5100 47,804 1,39482010 16,7373 1,8377 8,0043 59,739 40,2629 1,8055 9,6984 1.531,82 1,3803 42,014 1,32572011 17,2877 1,7600 7,7934 60,260 40,8846 1,7489 10,0970 1.541,23 1,2326 42,429 1,39202011 III kw. 17,3908 1,6976 7,7652 60,371 41,1734 1,7309 10,0898 1.532,60 1,1649 42,574 1,4127 IV kw. 18,3742 1,7353 7,7602 58,566 42,0737 1,7348 10,9209 1.542,87 1,2293 41,791 1,34822012 I kw. 17,0195 1,6030 7,5868 56,421 39,5496 1,6573 10,1730 1.482,75 1,2080 40,630 1,31082011 list. 18,5646 1,7584 7,7868 58,743 41,8082 1,7476 11,0547 1.537,42 1,2307 41,969 1,3556 gru. 18,1174 1,7102 7,7451 57,537 41,5686 1,7070 10,7829 1.513,26 1,2276 41,099 1,31792012 sty. 17,3140 1,6132 7,6752 56,208 40,4394 1,6510 10,3405 1.474,96 1,2108 40,718 1,2905 luty 16,9159 1,5845 7,5522 56,419 39,4232 1,6585 10,1289 1.485,58 1,2071 40,614 1,3224 marz. 16,8239 1,6104 7,5315 56,634 38,7804 1,6624 10,0475 1.487,83 1,2061 40,557 1,3201 kwie. 17,1900 1,6095 7,5698 56,145 38,8087 1,6459 10,3060 1.495,40 1,2023 40,639 1,3162 maj 17,4237 1,6538 7,5655 54,908 39,5585 1,6152 10,4412 1.481,36 1,2012 40,077 1,2789

2012 maj 1,4 2,8 -0,1 -2,2 1,9 -1,9 1,3 -0,9 -0,1 -1,4 -2,8

2012 maj 4,2 -8,2 -3,5 -11,4 -1,2 -9,1 6,0 -4,8 -4,2 -7,7 -10,9








Czerwiec 2012 75S

92010 3,0 1,2 2,2 -1,2 1,2 4,7 2,7 6,1 1,9 3,32011 3,4 2,1 2,7 4,2 4,1 3,9 3,9 5,8 1,4 4,52011 IV kw. 2,5 2,8 2,5 4,1 4,0 4,1 4,2 3,4 0,9 4,72012 I kw. 1,9 4,0 2,8 3,3 3,6 5,6 4,2 2,7 0,9 3,52012 luty 2,0 4,0 2,7 3,3 3,7 5,8 4,4 2,7 1,0 3,4 marz. 1,7 4,2 2,7 3,2 3,7 5,5 3,9 2,5 1,1 3,5 kwie. 2,0 4,0 2,3 2,8 3,3 5,6 4,0 1,9 1,0 3,0

2009 -4,3 -5,8 -2,7 -9,8 -9,4 -4,6 -7,4 -9,0 -0,7 -11,52010 -3,1 -4,8 -2,5 -8,2 -7,2 -4,2 -7,8 -6,8 0,3 -10,22011 -2,1 -3,1 -1,8 -3,5 -5,5 4,3 -5,1 -5,2 0,3 -8,3

2009 14,6 34,4 40,6 36,7 29,4 79,8 50,9 23,6 42,6 69,62010 16,3 38,1 42,9 44,7 38,0 81,4 54,8 30,5 39,4 79,62011 16,3 41,2 46,5 42,6 38,5 80,6 56,3 33,3 38,4 85,7

2011 list. 5,27 3,67 2,01 5,73 5,25 8,53 5,80 7,43 1,69 1,96 gru. 5,23 3,70 1,86 5,93 5,75 8,97 5,84 7,39 1,68 1,812012 sty. 5,30 3,39 1,74 5,74 5,35 9,51 5,68 7,02 1,70 2,04 luty 5,31 3,12 1,84 5,45 5,15 8,60 5,46 6,99 1,89 2,13 marz. 5,07 3,51 1,89 5,15 5,29 8,73 5,37 6,48 1,95 2,17 kwie. 5,11 3,51 1,71 5,10 5,30 8,77 5,49 6,24 1,82 2,03

2011 list. 3,64 1,15 1,29 1,27 1,87 7,25 4,94 6,01 2,62 1,01 gru. 3,64 1,16 1,08 1,86 1,78 6,50 4,98 6,05 2,69 1,062012 sty. 3,34 1,17 1,01 1,79 1,48 8,54 4,99 5,26 2,61 1,09 luty 3,19 1,20 1,00 1,31 1,43 8,83 4,97 4,79 2,44 1,07 marz. 2,91 1,23 0,99 1,19 1,31 - 4,95 4,25 2,30 1,04 kwie. 2,71 1,24 0,97 1,00 1,28 8,19 4,94 4,12 2,19 1,02

2010 0,4 2,7 1,3 -0,3 1,4 1,3 3,9 -1,7 6,2 2,12011 1,7 1,7 1,0 5,5 5,9 1,7 4,3 2,5 3,9 0,72011 III kw. 1,6 1,3 0,0 5,9 6,7 1,4 4,0 3,4 4,0 0,3 IV kw. 1,6 0,6 0,4 5,9 5,2 1,2 4,2 2,2 1,2 0,52012 I kw. . . 0,4 . 4,4 -1,5 3,8 . 1,5 -0,1

2010 -0,2 -3,0 5,6 4,9 4,2 3,0 -2,8 -4,2 6,7 -3,12011 2,2 -2,5 6,7 0,9 0,9 3,6 -2,1 -4,1 7,1 -1,72011 II kw. 0,6 -5,9 7,0 -0,7 -2,1 3,2 -2,1 -7,5 6,7 -0,3 III kw. 11,9 -5,7 8,4 0,8 5,7 4,4 -3,3 -4,3 8,6 -3,1 IV kw. -4,1 -0,6 5,9 2,6 -1,6 3,2 -1,4 -1,8 5,3 -1,6

2009 108,3 51,6 188,5 156,5 87,0 144,9 59,4 68,5 210,5 416,92010 102,8 56,5 191,3 165,4 87,4 144,0 66,0 75,8 191,3 413,92011 II kw. 95,9 55,6 181,8 154,6 85,4 137,2 68,7 76,5 188,2 418,5 III kw. 93,3 57,9 183,5 151,4 82,0 146,9 73,5 76,9 196,4 435,6 IV kw. 92,0 58,4 182,8 145,9 80,8 145,3 72,2 73,5 194,9 426,0

2010 5,6 -0,7 -1,0 -9,8 -7,3 -3,2 2,3 7,9 -1,9 1,72011 1,1 0,2 0,3 2,1 -0,2 4,4 0,9 1,7 -0,9 1,62011 III kw. 3,1 0,0 0,9 2,1 -0,9 6,0 2,0 3,9 -0,5 2,4 IV kw. 4,8 0,4 1,6 2,1 3,1 3,7 0,3 0,3 0,4 3,32012 I kw. . . 1,3 . . . . . . 3,6

2010 10,2 7,3 7,5 18,7 17,8 11,1 9,6 7,3 8,4 7,82011 11,2 6,7 7,6 16,2 15,4 10,9 9,7 7,4 7,5 8,02011 IV kw. 11,6 6,6 7,8 15,5 14,1 10,9 10,0 7,5 7,5 8,32012 I kw. 12,3 6,7 7,5 15,2 13,6 11,1 9,9 7,2 7,4 .2012 luty 12,4 6,8 7,6 15,2 13,6 11,0 10,0 7,1 7,5 8,1 marz. 12,5 6,7 7,6 15,2 13,6 11,0 9,9 7,2 7,3 . kwie. 12,6 6,6 7,6 . 13,8 10,7 9,9 7,4 7,3 .

SYTUACJA POZA STREFĄ EURO9.1. Zmiany gospodarcze i finansowe w pozostałych państwach członkowskich (roczne zmiany procentowe, jeżeli nie zaznaczono inaczej)

HICP

1. Zmiany gospodarcze i finansowe w pozostałych państwach członkowskich UE

Źródła: EBC, Komisja Europejska (Dyrekcja Generalna ds. Gospodarczych i Finansowych), dane krajowe oraz wyliczenia Thomson Reuters i EBC.

Bułgaria Czechy Dania Łotwa Litwa Węgry Polska Rumunia Szwecja Wielka Brytania

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Deficyt(-)/nadwyżka(+) sektora instytucji rządowych i samorządowych jako procent PKB

Zadłużenie instytucji rządowych i samorządowych brutto jako procent PKB

Rentowność długoterminowych obligacji skarbowych w % rocznie, średnie okresowe

3-miesięczne stopy procentowe w % rocznie, średnie okresowe

Realny PKB

Rachunek obrotów bieżących i rschunek kapitałowy – saldo jako procent PKB

Zadłużenie zagraniczne brutto jako % PKB

Jednostkowe koszty pracy

Znormalizowana stopa bezrobocia jako odsetek siły roboczej (s.s.)


2008 3,8 2,8 -0,3 -4,8 5,8 6,8 2,93 2,70 1,4708 -6,6 61,52009 -0,4 -0,6 -3,5 -13,8 9,3 8,0 0,69 4,17 1,3948 -11,6 74,12010 1,6 -2,0 3,0 6,3 9,6 2,5 0,34 3,57 1,3257 -10,7 82,42011 3,2 1,9 1,7 4,8 9,0 7,3 0,34 2,10 1,3920 -9,7 86,42011 1 kw. 2,1 1,3 2,2 6,8 9,0 4,7 0,31 3,76 1,3680 -9,9 83,3 2 kw. 3,4 1,0 1,6 4,0 9,0 5,5 0,26 3,46 1,4391 -10,2 83,0 3 kw. 3,8 2,0 1,5 3,9 9,1 9,2 0,30 2,18 1,4127 -9,6 84,9 4 kw. 3,3 3,1 1,6 4,5 8,7 9,7 0,48 2,10 1,3482 -9,1 86,42012 1 kw. 2,8 2,2 2,0 5,3 8,3 10,1 0,51 2,38 1,3108 . .2012 sty. 2,9 - - 5,3 8,3 10,4 0,57 1,97 1,2905 - - luty 2,9 - - 5,9 8,3 10,1 0,50 2,15 1,3224 - - marz. 2,7 - - 4,6 8,2 9,8 0,47 2,38 1,3201 - - kwie. 2,3 - - 5,9 8,1 9,8 0,47 2,11 1,3162 - - maj . - - . 8,2 . 0,47 1,79 1,2789 - -

2008 1,4 1,3 -1,1 -3,4 4,0 2,1 0,93 1,21 152,45 -1,9 162,92009 -1,3 2,9 -5,5 -21,9 5,1 2,7 0,47 1,42 130,34 -8,8 180,02010 -0,7 -2,8 4,5 16,6 5,1 2,8 0,23 1,18 116,24 -8,4 188,42011 -0,3 . -0,7 -2,5 4,6 2,8 0,19 1,00 110,96 . .2011 1 kw. -0,5 0,4 -0,1 -1,3 4,8 2,5 0,19 1,33 112,57 . . 2 kw. -0,4 1,6 -1,7 -5,9 4,6 2,7 0,20 1,18 117,41 . . 3 kw. 0,1 0,6 -0,5 -1,0 4,4 2,8 0,19 1,04 109,77 . . 4 kw. -0,3 . -0,5 -1,7 4,5 3,0 0,20 1,00 104,22 . .2012 1 kw. 0,3 . 2,6 4,7 4,6 3,0 0,20 1,05 103,99 . .2012 sty. 0,1 - - -1,6 4,7 3,1 0,20 0,98 99,33 - - luty 0,3 - - 1,5 4,5 3,0 0,20 1,01 103,77 - - marz. 0,5 - - 14,3 4,5 3,0 0,20 1,05 108,88 - - kwie. 0,4 - - 13,6 4,6 2,6 0,20 0,94 107,00 - - maj . - - . . . 0,20 0,85 101,97 - -

9.2. Sytuacja gospodarcza i finansowa w Stanach Zjednoczonych i Japonii (roczne zmiany procentowe; o ile nie zaznaczono inaczej)

CPI ULCM1 Realny PKB Wskaźnik produkcji

przemysłowej (przetwórstwo przemysłowe)

Stopa bezrobocia

jako odsetek siły roboczej2

(s.s.)

Szeroki pieniądz3

3-miesięczna stopa

depozytów między-

bankowych4

Rentowność 10-letnich

obligacji skarbowych

o kuponie zerowym4 na

koniec okresu

Kurs walutowy5

waluty krajowej

do euro

Deficyt fiskalny (-)/

nadwyżka (+) fiskalna

jako pro-cent PKB

Dług publiczny

brutto jako procent

PKB6

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11Stany Zjednoczone

Japonia

Źródła: Dane krajowe (kolumny 1, 2 (Stany Zjednoczone), 3, 4, 5 (Stany Zjednoczone), 6, 9 i 10); OECD (kolumna 2 (Japonia)); Eurostat (kolumna 5 (Japonia), wykres danych strefy euro); Thomson Reuters (kolumny 7 i 8); obliczenia EBC (kolumna 11).1 Skorygowane sezonowo. Dla Stanów Zjednoczonych dane odnoszą się do sektora prywatnych przedsiębiorstw nierolniczych.2 W danych dotyczących Japonii, obejmujących okres od marca do sierpnia 2011 r., nie uwzględniono 3 prefektur najbardziej dotkniętych trzęsieniem ziemi w tym kraju. Zostały

one przywrócone we wrześniu 2011 r.3 Średnie wartości dla okresu; M2 dla Stanów Zjednoczonych, M2+certyfikaty depozytowe dla Japonii.4 Oprocentowania roczne. Więcej informacji na temat 3-miesięcznej stopy depozytów międzybankowych można znaleźć w części 4.6.5 Więcej informacji zamieszczono w części 8.2.6 Skonsolidowane zadłużenie sektora instytucji rządowych i samorządowych (koniec okresu).7 Dane odnoszą się do zmieniającego się składu strefy euro. Więcej informacji na ten temat zob. Uwagi ogólne.

W41 Realny PKB (roczne zmiany procentowe; dane kwartalne)

W42 Wskaźnik CPI (roczne zmiany procentowe; dane miesięczne)

-10

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

2000 2002 2004 2006 2008 2010-10

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

Strefa euroStany ZjednoczoneJaponia

-4

-2

0

2

4

6

2000 2002 2004 2006 2008 2010-4

-2

0

2

4

6

Strefa euro7)

Stany ZjednoczoneJaponia


Czerwiec 2012 77S

SPIS WYKRESÓWW1 Agregaty monetarne S12W2 Czynniki kreacji pieniądza S12W3 Składniki agregatów monetarnych S13W4 Składniki długoterminowych zobowiązań finansowych S13W5 Kredyty i pożyczki dla pozostałych instytucji pośrednictwa finansowego i przedsiębiorstw S14W6 Kredyty i pożyczki dla gospodarstw domowych S14W7 Kredyty i pożyczki dla instytucji rządowych S16W8 Kredyty i pożyczki dla nierezydentów strefy euro S16W9 Depozyty ogółem według sektorów (instytucje ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne) S17W10 Depozyty ogółem i depozyty ujęte w M3 według sektorów (instytucje ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne) S17W11 Depozyty ogółem według sektorów (przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe) S18W12 Depozyty ogółem i depozyty ujęte w M3 według sektorów (przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe) S18W13 Depozyty instytucji rządowych oraz nierezydentów strefy euro S19W14 Papiery wartościowe w posiadaniu MIF S20W15 Wartości w obiegu i emisje brutto papierów wartościowych innych niż akcje dokonywane przez rezydentów

strefy euro ogółem S35W16 Emisje netto papierów wartościowych inych niż akcje skorygowane sezonowo i nieskorygowane sezonowo S37W17 Roczne stopy wzrostu długoterminowych dłużnych papierów wartościowych w podziale według sektora

emitenta we wszystkich walutach łącznie S38W18 Roczne stopy wzrostu krótkoterminowych dłużnych papierów wartościowych w podziale według sektora

emitenta we wszystkich walutach łącznie S39W19 Roczne stopy wzrostu akcji dopuszczonych do obrotu wyemitowanych przez rezydentów strefy euro S40W20 Emisje brutto akcji dopuszczonych do obrotu w podziale według sektora emitenta S41W21 Nowe depozyty terminowe S43W22 Nowe kredyty i pożyczki o zmiennej stopie procentowej i z okresem trwania pierwotnej stawki

oprocentowania do 1 roku S43W23 Stopy procentowe rynku pieniężnego strefy euro S44W24 Trzymiesięczne stopy procentowe rynku pieniężnego S44W25 Krzywe dochodowości transakcji kasowych w strefie euro S45W26 Stopy transakcji kasowych w strefie euro i rozpiętości S45W27 Szeroki indeks Dow Jones EURO STOXX, Standard & Poor’s 500 i Nikkei 225 S46W28 Zatrudnienie – liczba zatrudnionych i liczba przepracowanych godzin S55W29 Bezrobocie i wskaźnik wolnych miejsc pracy S55W30 Deficyt, potrzeby pożyczkowe i zmiana poziomu długu S60W31 Dług publiczny obliczony zgodnie z metodologią służącą do oceny wypełnienia kryterium z Maastricht S60W32 Bilans płatniczy strefy euro – rachunek obrotów bieżących S61W33 Bilans płatniczy strefy euro – inwestycje bezpośrednie i portfelowe S61W34 Bilans płatniczy strefy euro – towary S62W35 Bilans płatniczy strefy euro – usługi S62W36 Międzynarodowa pozycja inwestycyjna strefy euro S65W37 Inwestycje bezpośrednie i portfelowe strefy euro S65W38 Najważniejsze pozycje bilansu płatniczego odzwierciedlające zmiany w zagranicznych transakcjach netto MIF S70W39 Efektywne kursy walutowe S73W40 Dwustronne kursy walutowe S73W41 Realny PKB S76W42 Wskaźnik CPI S76


Czerwiec 2012 79S

uWagi technicznetabela pRzeglĄdoWa stRefy euRo

obliczanie stopy WzRostu dla RozWoju monetaRnego

Średnia stopa wzrostu dla kwartału kończącego się w miesiącu t jest obliczana jako:

a)

0 5 0 5

0 5 0 51

31

2

12 12 151

2

, ,

, ,

I I I

I I I

t t i ti

t t i ti

+ +

+ +−

⎛

⎝

⎜ − −=

− − − −=

∑

∑⎜⎜⎜⎜

⎞

⎠

⎟⎟⎟⎟

×100 ,

gdzie It jest wskaźnikiem skorygowanych stanów w miesiącu t (patrz również poniżej). Podobnie, dla roku kończącego się w miesiącu t, średnia stopa wzrostu jest obliczana jako:

b)

0 5 0 5

0 5 0 51

121

11

12 12 241

11

, ,

, ,

I I I

I I I

t t i ti

t t i ti

+ +

+ +−

− −=

− − − −=

∑

∑

⎛⎛

⎝

⎜⎜⎜⎜

⎞

⎠

⎟⎟⎟⎟

×100 .

częŚć 1.3

obliczanie stÓp pRocentoWych indeksoWa-nych dŁuższych opeRacji RefinansujĄcych

Stopa procentowa indeksowanej dłuższej ope-racji refinansującej (LTRO) równa się średniej minimalnej oferowanej stopie podstawowych operacji refinansujących (MRO) w okresie obo-wiązywania LTRO. Zgodnie z tą definicją LTRO to stan utrzymujący się przez D dni, obo-wiązujące średnie minimalne oferowane stopy wynoszą R1 (MRO) (dzielone przez D dni), R2(MRO)

(dzielone przez D dni) itd., gdzie D1 + D2 + ... + Di = D, zastosowana zanualizowana stopa (RLTRO) liczona jest w następujący sposób:

c)

częŚci od 2.1 do 2.6

obliczanie tRansakcji

Miesięczne transakcje oblicza się na podstawie miesięcznych różnic w stanach skorygowanych o reklasyfikacje, inne aktualizacje z wyceny, zmiany kursowe i wszelkie inne zmiany niewy-nikające z transakcji.

Jeśli Lt oznacza stan na koniec miesiąca t, CM

t – korektę o reklasyfikację t, EMt – korektę

kursu walutowego, a VMt – korektę o inne aktu-

alizacje z wyceny, to transakcje FMt w miesiącu

t są definiowane jako:

d) FMt = (Lt – Lt–1) – CM

t – EMt – VM

t .

Podobnie, kwartalne transakcje FQt dla kwartału

kończącego się w miesiącu t są definiowane jako:

e) FQt = (Lt – Lt–1) – CQ

t – EQt – VQ

t ,

gdzie Lt-3 oznacza stan na koniec miesiąca t-3 (koniec poprzedniego kwartału), a na przykład CQ

t oznacza korektę o reklasyfikację w kwartale kończącym się w miesiącu t.

Dla tych kwartalnych szeregów statystycz-nych, dla których miesięczne obserwacje są obecnie dostępne (patrz poniżej) transakcje kwartalne mogą być również wyprowadzone jako suma trzech transakcji miesięcznych w danym kwartale.

obliczanie stÓp WzRostu dla szeRegÓW miesięcznych

Stopy wzrostu można obliczyć na podstawie transakcji lub na podstawie wskaźnika skorygo-wanych stanów. Jeśli FM

t i Lt są zdefiniowane jak powyżej, wskaźnik It skorygowanych sta-nów w miesiącu t definiuje się jako:

f) I I FLt tt

t

= × +⎛

⎝⎜

⎞

⎠⎟−

−1

1

1 .

c) RLTRO =D1 R1,MRO + D2 R2,MRO + +Di Ri,MRO

D

. . .


Za podstawę tego wskaźnika (dla nieskorygo-wanego sezonowo szeregu statystycznego) przyjęto obecnie grudzień 2008 = 100. Szeregi czasowe dla wskaźnika skorygowanych stanów dostępne są na stronie internetowej EBC (www. ecb. int) pod nagłówkiem Monetary and financial statistics w dziale „Statistics”.

Roczna stopa wzrostu at dla miesiąca t – tzn. zmiana w ciągu 12 miesięcy kończących się miesiącem t – może być obliczona przy zasto-sowaniu jednego z dwóch poniższych wzo-rów:

g) a FLt

tM

t ii

= +⎛

⎝⎜

⎞

⎠⎟ −

⎡

⎣⎢

⎤

⎦⎥×−

− −=∏ 1 1 1001

10

11

,

h) a I

Itt

t= −⎡⎣⎢

⎤⎦⎥×

−121 100 .

O ile nie zaznaczono inaczej, roczne stopy wzrostu odnoszą się do końca wskazanego okresu. Na przykład, roczną zmianę procen-tową dla 2002 r. wylicza się przy zastosowaniu wzoru g), dzieląc wskaźnik dla grudnia 2002 r. przez wskaźnik dla grudnia 2001 r.

Stopy wzrostu dla okresów w trakcie roku można otrzymać poprzez przekształcenie wzo-ru g). Na przykład stopę wzrostu miesiąc do miesiąca aM

t można obliczyć jako:

i) a IIt

M t

t= −⎛

⎝⎜

⎞

⎠⎟×

−11 100 .

Wreszcie, trzymiesięczną scentrowaną średnią ruchomą dla rocznej stopy wzrostu M3 można obliczyć za pomocą następującego działania: (at+1 + at + at-1)/3, gdzie at jest definiowana jak w punkcie f) lub g) powyżej.

obliczanie stÓp WzRostu dla szeRegÓW kWaRtalnych

Jeśli FQt i Lt-3 są zdefiniowane jak powyżej, to

wskaźnik It skorygowanych stanów dla kwar-

tału kończącego się w miesiącu t może być ob-liczony według wzoru:

j) I I FLt ttQ

t

= × +⎛

⎝⎜

⎞

⎠⎟−

−3

3

1 .

Roczna stopa wzrostu w czterech kwartałach kończących się w miesiącu t, (tzn. at) może być obliczona przy użyciu wzoru g).

koRekty sezonoWe statystyki monetaRnej stRefy euRo1

Stosowana metoda opiera się na dekompozycji multiplikowanej wykorzystującej model X--12-ARIMA2. Do korekt sezonowych można zaliczyć korektę o dzień tygodnia. Dla niektó-rych szeregów statystycznych korekty sezo-nowe są przeprowadzane pośrednio za pomocą liniowej kombinacji składników. Ma to miejsce w przypadku M3, który jest wyliczany poprzez zagregowanie skorygowanych sezonowo szere-gów dla M1, M2 minus M1 i M3 minus M2.

Procedury korekty sezonowej stosuje się naj-pierw do wskaźnika skorygowanych stanów3. Otrzymane szacunkowe wielkości czynników sezonowych są następnie stosowane do pozio-mów i do zmian wynikających z reklasyfikacji i aktualizacji z wyceny, dając z kolei wynik w postaci skorygowanych sezonowo transakcji. Czynniki sezonowe (i dnia operacyjnego) są weryfikowane co roku lub w razie potrzeby.

1 Szczegółowe informacje – zob. Seasonal adjustment of monetary aggregates and HICP for the euro area EBC (sierpień 2000) oraz zakładka Monetary and financial statistics w dziale „Statistics” strony internetowej EBC (www.ecb.europa.eu).

2 Szczegółowe informacje – zob. D. Findley, B. Monsell, W. Bell, M. Otto i B.C. Chen (1998), New Capabilities and Methods of the X12ARIMA Seasonal Adjustment Program, „Journal of Business and Economic Statistics”, 16, 2, s. 127–152 lub X12ARIMA Reference Manual, Time Series Staff, Bureau of Census, Washington D.C.

Do celów wewnętrznych stosuje się także metodę opartą na mo-delu TRAMO-SEATS. Szczegółowe informacje na temat TRAMO-SEATS – zob. V. Gomez i A. Maravall (1996), Programs TRAMO and SEATS: Instructions for the User, Bank Hiszpanii, Working Paper nr 9628, Madryt.

3 Stąd dla skorygowanych sezonowo szeregów statystycznych, poziom wskaźnika dla okresu bazowego (tj. grudnia 2008 r.) na ogół nie równa się 100, odzwierciedlając sezonowość tego miesiąca.

statystyka stRefy euRo

Uwagi techniczne


Czerwiec 2012 81S

częŚci od 3.1 do 3.5

bilansoWanie zużycia i zasobÓW

Dane zawarte w części 3.1 są dostosowane do podstawowej tożsamości księgowej (ang. accounting identity). W przypadku transakcji niefi-nansowych, dla każdej kategorii transakcji całko-wite wykorzystanie jest równe zasobom całkowi-tym. Ta tożsamość księgowa jest również odzwierciedlona w rachunku finansowym, dla każdej kategorii instrumentu finansowego, ogół transakcji po stronie aktywów równa się ogółowi transakcji po stronie pasywów. W przypadku in-nych zmian na rachunku aktywów oraz bilansie finansowym (ang. financial balance sheets), ak-tywa finansowe ogółem równają się pasywom ogółem dla każdej kategorii instrumentu finanso-wego, za wyjątkiem złota monetarnego oraz spe-cjalnych praw ciągnienia, które z samej definicji nie stanowią zobowiązania żadnego sektora.

obliczanie bilansujĄcych się pozycji

Pozycje bilansujące się na końcu każdego ra-chunku w części 3.1 oraz 3.2 wyliczane są w następujący sposób:

W przypadku towarów i usług bilans handlowy równa się: wartość importu strefy euro minus war-tość jej eksportu do pozostałych krajów świata.

Nadwyżka operacyjna netto oraz dochód mie-szany są definiowane jedynie dla sektorów re-zydentów oraz obliczane jako wartość dodana brutto (dla strefy euro jest to produkt krajowy brutto (PKB) obliczony po cenach rynkowych) minus wynagrodzenia pracowników (rozchody), minus inne podatki pomniejszone o dotacje na cele produkcyjne (rozchody) minus zużycie ka-pitału trwałego (zużycie) (ang. consumption of fixed capital (uses)).

Dochód narodowy netto jest definiowany je-dynie dla sektorów rezydentów i obliczany jako nadwyżka operacyjna plus wynagrodzenia pra-cowników (przychody) plus podatki pomniej-szone o dotacje na cele produkcyjne (przy-

chody) plus dochód netto z tytułu własności-(przychody minus rozchody).

Dochód do dyspozycji netto jest także definio-wany jedynie dla sektorów rezydentów i równa się dochodowi narodowemu netto plus bieżące podatki netto od dochodu i majątku (przychody minus rozchody) plus składki netto na ubez-pieczenie społeczne (przychody minus roz-chody) plus świadczenia społeczne inne niż rzeczowe transfery społeczne (ang. social transfers in kind) plus różne transfery bieżące netto (przychody minus rozchody).

Oszczędności netto są definiowane dla sekto-rów rezydentów i obliczane jako dochód do dyspozycji netto plus korekta netto z tytułu zmian udziałów gospodarstw domowych w re-zerwach funduszy emerytalnych (przychody minus rozchody) minus wydatki na spożycie ostateczne (rozchody). Dla pozostałej części świata rachunek obrotów bieżących (ang. current external account) został opracowany jako saldo obrotów handlowych plus cały dochód netto (przychody minus rozchody).

Pożyczki i kredyty udzielone netto/Zaciągnięte pożyczki i kredyty netto obliczane są z ra-chunku kapitałowego jako oszczędności netto plus transfery kapitałowe netto (ang. net capital transfers) (przychody minus rozchody) minus akumulacja (ang. gross capital formation) (roz-chody) minus przyrost aktywów o wyjątkowej wartości nabycia pomniejszone o rozdyspono-wanie nieprodukowanych aktywów niefinanso-wych (rozchody) plus zużycie kapitału trwa-łego (przychody). Mogą one również być obli-czone na rachunku f inansowym jako transakcje ogółem na aktywach f inansowych minus trans-akcje ogółem na pasywach (znane również jako zmiana f inansowej wartości netto (majątku) wynikająca z transakcji). Dla sektora gospo-darstw domowych oraz sektora przedsiębiorstw występuje rozbieżność statystyczna pomiędzy bilansującymi się pozycjami wyliczanymi z ra-chunku kapitałowego i f inansowego.

Zmiany w wartości (majątku) netto są wyliczane jako zmiany wartości (majątku) netto wynika-


jące z oszczędności i transferów kapitałowych plus innych zmian w wartości (majątku) netto. Aktualnie wykluczają one inne zmiany w akty-wach niefinansowych z powodu braku danych.

Wartość (majątek) finansowa netto obliczana jest jako aktywa finansowe ogółem minus pasywa ogółem, podczas gdy zmiany wartości (majątku) finansowej netto są równe sumie zmian w warto-ści (majątku) finansowej netto wynikającej z przeprowadzonych transakcji (udzielanie poży-czek i kredytów/kredyty i pożyczki netto zacią-gnięte z rachunku finansowego) oraz z innych zmian wartości (majątku) finansowej netto.

Wreszcie, zmiany wartości (majątku) f inanso-wej netto wynikające z transakcji obliczane są jako transakcje ogółem na aktywach f inanso-wych minus transakcje ogółem na pasywach, a inne zmiany wartości (majątku) f inansowej netto są wyliczane jako wszystkie pozostałe zmiany w aktywach finansowych minus wszyst-kie pozostałe zmiany w pasywach.

częŚci 4.3 oRaz 4.4

obliczanie stÓp WzRostu d¸użnych papieRÓW WaRtoŚcioWych i akcji notoWanych na gieŁdzie

Stopy wzrostu z inwestycji są obliczane na pod-stawie transakcji f inansowych i dlatego nie obejmują reklasyfikacji, aktualizacji z wyceny, zmian kursowych oraz innych zmian nie wyni-kających z transakcji. Można je obliczyć na podstawie transakcji lub wskaźnika skorygowa-nej wartości w obiegu. Jeśli N t

M oznacza trans-

akcje (emisje netto) w miesiącu t, a Lt – war-tość w obiegu na koniec miesiąca t, to wskaź-nik It skorygowanej wartości w obiegu w mie-siącu t określa się jako:

k) I I NLt t

t

t

= × +⎛

⎝⎜

⎞

⎠⎟−

−1

1

1 .

Podstawę stanowi wskaźnik równy 100 dla grudnia 2001 r. Roczna stopa zwrotu at dla mie-

siąca t, odpowiadająca zmianie w ciągu 12 mie-sięcy kończących się w miesiącu t, może być obliczona przy zastosowaniu jednego z dwóch poniższych wzorów:

l) a NLt

t iM

t ii

= +⎛

⎝⎜

⎞

⎠⎟ −

⎡

⎣⎢

⎤

⎦⎥×−

− −−∏ 1 1 100

10

11

,

m) a I

Itt

t= −⎛

⎝⎜

⎞

⎠⎟×

−121 100 .

Metoda stosowana do obliczania stóp wzrostu dłużnych papierów wartościowych innych niż ak-cje jest taka sama jak metoda wykorzystywana w przypadku agregatów pieniężnych, z tą róż-nicą, że zamiast „F” stosuje się „N”. Celem jest pokazanie, że metoda zastosowana do obliczenia „emisji netto” dla celów statystycznych dotyczą-cych emisji papierów wartościowych różni się od tej, za pomocą której oblicza się wartość „tran-sakcji” w przypadku agregatów monetarnych.

Średnia stopa wzrostu w kwartale kończącym się w miesiącu t jest obliczana jako:

n)

0 5 0 5

0 5 0 51

31

2

12 12 151

2

, ,

, ,

I I I

I I I

t t i ti

t t i ti

+ +

+ +−

⎛

⎝

⎜ − −=

− − − −=

∑

∑⎜⎜⎜⎜

⎞

⎠

⎟⎟⎟⎟

×100 ,

gdzie It to wskaźnik skorygowanej wartości [akcji] w obiegu w miesiącu t. Podobnie dla roku kończącego się w miesiącu t, średnia stopa wzrostu wyliczana jest w następujący sposób:

o)

0 5 0 5

0 5 0 51

121

11

12 12 241

11

, ,

, ,

I I I

I I I

t t i ti

t t i ti

+ +

+ +−

− −=

− − − −=

∑

∑

⎛⎛

⎝

⎜⎜⎜⎜

⎞

⎠

⎟⎟⎟⎟

×100 .

Wzór wyliczeń stosowany dla częsci 4.3, wy-korzystywany jest również w części 4.4. i po-dobnie jak tam jest oparty na wzorze stosowa-nym przy obliczaniu agregatów monetarnych. Część 4.4 opiera się na wartościach rynko-wych, a wyliczenia oparto na transakcjach f i-


Uwagi techniczne


Czerwiec 2012 83S

nansowych, które nie uwzględniają reklasyf i-kacji, aktualizacji z wyceny, ani innych zmian nie wynikających z transakcji. Nie uwzględ-niono zmian kursowych, ponieważ wszystkie notowane akcje objęte analizą są denomino-wane w euro.

sezonoWa koRekta danych statystycznych dotyczĄcych emisji papieRÓW WaRtoŚcioWych4

Zastosowane podejście opiera się na dekompo-zycji multiplikowanej wykorzystującej model X-12-ARIMA. Korekta sezonowa odnosząca się do papierów wartościowych ogółem prowa-dzona jest w sposób pośredni za pomocą linio-wej kombinacji sektorów oraz rozkładu skład-ników terminu pierwotnego.

Do obliczenia wskaźnika skorygowanej warto-ści akcji w obiegu zastosowano procedury ko-rekty sezonowej. Otrzymane dane szacunkowe czynników sezonowych są następnie zastoso-wane w odniesieniu do stanów, z których z ko-lei wywodzą się emisje netto skorygowane se-zonowo. Czynniki sezonowe są uaktualniane raz do roku lub w zależności od potrzeb.

Podobnie jak we wzorach k) i l), stopę wzrostu at w miesiącu t, odpowiadającą zmianie, która na-stąpiła w okresie 6 miesięcy kończącym się w miesiącu t, można obliczyć przy pomocy jed-nego z dwóch poniższych wzorów.

p) a NLt

t iM

t ii

= +⎛

⎝⎜

⎞

⎠⎟ −

⎡

⎣⎢

⎤

⎦⎥×−

− −=∏ 1 1 100

10

5

,

q) a I

Itt

t= −⎛

⎝⎜

⎞

⎠⎟×

−61 100 .

tabela 1 W częŚci 5.1

koRekta sezonoWa Wskaźnika hicp4

Stosowana metoda opiera się na dekompozycji multiplikowanej wykorzystującej model X-

-12-ARIMA (zob. przypis 2 na stronie S80). Korekta sezonowa ogólnego zharmonizowanego wskaźnika cen konsumpcyjnych HICP dla strefy euro jest dokonywana pośrednio poprzez agre-gowanie sezonowo skorygowanych szeregów statystycznych dla strefy euro dotyczących żywności przetworzonej, żywności nieprzetwo-rzonej, dóbr przemysłowych za wyjątkiem ener-gii, oraz usług. Energia dodawana jest bez kory-gowania, ponieważ nie ma w tym przypadku statystycznych dowodów sezonowości. Wskaź-niki sezonowe są weryfikowane w okresach rocznych lub w razie potrzeby.

tabela 2 W częŚci 7.1

sezonoWa koRekta Rachunku bieżĄcego bilansu p¸atniczego

Stosowana metoda opiera się na dekompozy-cji multiplikowanej wykorzystującej model X-12-ARIMA lub TRAMO-SEATS w zależ-ności od pozycji (zob. przypis 2 na stronie S80). Surowe dane o towarach, usługach, do-chodach i transferach bieżących są wstępnie korygowane, by uwzględnić istotny wpływ liczby dni roboczych.

W przypadku towarów i usług korekta o liczbę dni roboczych jest skorygowana pod kątem świąt państwowych. Sezonowa korekta oma-wianych pozycji dokonywana jest przy użyciu wstępnie skorygowanych szeregów statystycz-nych. Korekta sezonowa salda rachunku obro-tów bieżących dokonywana jest przez agrego-wanie skorygowanych sezonowo szeregów sta-tystycznych dla towarów, usług, dochodu i transferów bieżących w strefie euro. Czynniki sezonowe (i dnia operacyjnego) są korygowane 2 razy do roku lub w razie potrzeby.

4 Szczegółowe informacje zamieszczono w publikacji Seasonal adjustment of monetary aggregates and HICP for the euro area, EBC (sierpień 2000) oraz w zakładce „Monetary and f inancial statistics“ w dziale „Statistics” na stronie internetowej EBC (www.ecb.europa.eu).


częŚć 7.3

obliczanie stÓp WzRostu dla szeRegÓW kWaRtalnych i Rocznych

Roczna stopa wzrostu dla kwartału t obliczana jest na podstawie transakcji kwartalnych (Ft) i pozycji (Lt) w następujący sposób:

r)

100113 1

×⎟⎟⎠

⎞⎜⎜⎝

⎛−⎟⎟

⎠

⎞⎜⎜⎝

⎛+= ∏

−= −

t

ti i

it L

Fa

.

Stopa wzrostu dla szeregów rocznych jest równa stopie wzrostu w ostatnim kwartale roku.


Czerwiec 2012 85S

uWagi ogÓlneCzęść „Biuletynu Miesięcznego” Statystyka strefy euro zawiera dane statystyczne dla strefy euro jako całości. Bardziej szczegółowe i obejmujące dłuższe okresy szeregi czasowe wraz z objaśnieniami są dostępne w dziale „Statistics” na stronie internetowej EBC (www.ecb.europa.eu). Pozwala to na przyja-zny dla użytkownika dostęp do danych za po-średnictwem Hurtowni Danych Statystycz-nych EBC (http: sdw.ecb.europa.eu), który obejmuje wyszukiwanie i pozyskiwanie da-nych. Dalszymi usługami dostępnymi w za-kładce „Data services” są subskrypcje róż-nych zbiorów danych oraz bezpośrednie pozy-skiwanie skompresowanych plików typu Comma Separated Value (CSV). Więcej infor-macji można uzyskać pisząc na adres e-ma-ilowy: [email protected].

Z reguły datą ostateczną przekazywania da-nych statystycznych do „Biuletynu Miesięcz-nego” EBC jest dzień poprzedzający pierwsze posiedzenie Rady Prezesów EBC w danym miesiącu. Dla niniejszego wydania biuletynu datą tą był 5 czerwca 2012 r.

O ile nie zaznaczono inaczej, wszystkie szeregi danych zawierające obserwacje dotyczące 2011 r. odnoszą się do strefy euro-17 (strefa euro obejmująca również Estonię) dla wszyst-kich szeregów czasowych. W przypadku stóp procentowych, statystyki monetarnej oraz in-deksu HICP i aktywów rezerwowych (a także – dla zachowania konsekwencji – składniki i czynniki kreacji M3 oraz składniki indeksu HICP) szeregi statystyczne dotyczące strefy euro uwzględniają zmieniający się skład tej strefy.

W ostatnich latach skład strefy euro zmieniał się wielokrotnie. Gdy w 1999 r. zostało wpro-wadzone euro, strefa ta obejmowała następu-jące 11 krajów (euro-11): Belgię, Niemcy, Irlandię, Hiszpanię, Francję, Włochy, Luksem-burg, Holandię, Austrię, Portugalię i Finlandię. Grecja przystąpiła do strefy w 2001 r., tworząc euro-12, Słowenia przystąpiła w 2007 r. – po-wstało euro-13, Cypr i Malta w 2008 r. – euro-15, Słowacja w 2009 r. – euro-16. Estonia przy-

stąpiła w 2011 r. Tym samym liczba krajów strefy euro wynosi 17.

szeRegi dla stRefy euRo o staŁym skŁadzie

Zagregowane szeregi statystyczne dla stałych składów strefy euro dotyczą określonego sta-łego składu strefy euro dla całego szeregu cza-sowego bez względu na to, jaki był skład strefy w okresie, do którego odnoszą się dane staty-styczne. Na przykład zagregowane szeregi są obliczane dla strefy euro-17 (tj. poprzez agrego-wanie danych ze wszystkich 17 krajów, które aktualnie znajdują się w stref ie euro) dla wszystkich lat, pomimo iż ten skład strefy euro istnieje dopiero od 1 stycznia 2011 r. O ile nie podano inaczej, „Biuletyn Miesięczny” EBC podaje szeregi statystyczne dla aktualnego składu strefy euro.

szeRegi dla stRefy euRo o zmieniajĄcym się skŁadzie

Zagregowane szeregi statystyczne odnoszące się do zmieniającego się składu uwzględniają skład tej strefy, jaki był w okresie, do którego odnoszą się dane statystyczne. Na przykład, sze-regi statystyczne strefy euro odnoszące się do zmieniającego się składu agregują dane ze strefy euro-11 dla okresu do końca 2000 r., euro-12 – dla okresu od początku 2001 r. do końca 2006 r. itd. Przy takim podejściu każdy indywidualny szereg obejmuje wszystkie moż-liwe składy strefy euro.

W przypadku wskaźnika HICP, jak również agregatów pieniężnych i ich czynników kreacji, roczna dynamika obliczana jest na podstawie indeksów opracowanych metodą nawiązania łańcuchowego, przy czym szeregi przystępują-cych krajów łączone są z szeregiem strefy euro w indeksie grudniowym. W ten sposób, jeśli jakiś kraj przystępuje do strefy euro w styczniu danego roku, roczna dynamika dotyczy po-przedniego składu strefy euro do końca po-przedniego roku (z uwzględnieniem grudnia poprzedniego roku), a poszerzonego składu


strefy euro – w okresie późniejszym. Procen-towa zmiana obliczana jest na podstawie in-deksu opracowanego metodą nawiązania łańcu-chowego, z uwzględnieniem zmieniającego się składu strefy euro. Bezwzględne zmiany agre-gatów pieniężnych i ich czynników kreacji (transakcji) dotyczą składu strefy euro w okre-sie, do którego odnoszą się dane statystyczne.

Ponieważ skład europejskiej jednostki waluto-wej ECU nie pokrywa się z dawnymi walutami państw, które przyjęły wspólną walutę, zmiany w kursach walut państw członkowskich UE, które nie wprowadziły euro, mają wpływ na kwoty sprzed 1999 r., pierwotnie wyrażone w walutach państw uczestniczących i przeli-czone na ECU z walut państw uczestniczących po obowiązującym wówczas kursie ECU. Aby uniknąć tego wpływu na statystykę monetarną, dane sprzed 1999 r.1 wyrażone są w jednost-kach przeliczonych z walut krajowych po nie-odwołalnym kursie euro ustalonym na 31 grud-nia 1998 r. Jeśli nie zaznaczono inaczej, staty-styka cen i kosztów sprzed 1999 r. oparta jest na danych wyrażonych w walutach krajowych.

Tam, gdzie zachodzi potrzeba, zostały zastoso-wane metody agregacji lub konsolidacji (w tym konsolidacji międzypaństwowej).

Najnowsze dane mają często charakter wstępny i mogą ulec zmianom. Rozbieżności pomiędzy wielkością całkowitą a jej składnikami mogą wynikać z zaokrągleń.

Grupa „Inne państwa członkowskie UE” obej-muje Bułgarię, Czechy, Danię, Łotwę, Litwę, Węgry, Polskę, Rumunię, Szwecję i Wielką Brytanię.

Terminologia użyta w tabelach w większości przypadków zgodna jest ze standardami mię-dzynarodowymi, takimi jak zawarte w Europejskim systemie rachunków narodowych i regio

1 Dane dotyczące statystyki monetarnej przedstawione w części 2.1 i 2.8 dla okresu poprzedzającego 1 stycznia 1999 r. są dostępne na stronie internetowej EBC (http://www.ecb.europa.eu/stats/services/downloads/html/index.en.html) oraz SDW (http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=201881).

nalnych (ESA 1995) oraz Balance of Payments Manual MFW. Transakcje odnoszą się do dobro-wolnych wymian (mierzonych bezpośrednio i pośrednio), podczas gdy przepływy obejmują również zmiany stanów wynikające ze zmian cen i kursów walutowych, odpisów oraz innych zmian.

W tabelach sformu∏owanie „do (x) lat” oznacza „do x lat włącznie”.

pRzeglĄd stRefy euRo

W tabeli przeglądowej podsumowano zmiany najważniejszych wskaźników dla strefy euro.

statystyka polityki pieniężnej

Część 1.4 przedstawia statystykę rezerwy obo-wiązkowej oraz czynników wpływających na płynność. Okresy utrzymywania rezerwy obo-wiązkowej rozpoczynają się każdego miesiąca w dniu rozliczenia podstawowej operacji ref i-nansującej (MRO) następującym po posiedze-niu Rady Prezesów, na którym zaplanowane jest dokonywanie comiesięcznej oceny nasta-wienia polityki pieniężnej, a kończą się w dniu poprzedzającym odpowiadający mu dzień roz-liczenia w miesiącu następnym. Dane roczne/kwartalne oznaczają średnie dla ostatniego okresu utrzymywania rezerwy w danym roku/kwartale.

Tabela 1 w części 1.4 przedstawia składniki podstawy naliczania rezerwy dla instytucji kre-dytowych, które powinny spełnić wymóg utrzy-mywania rezerwy obowiązkowej. Zobowiązania wobec innych instytucji kredytowych objętych systemem rezerwy obowiązkowej ESBC, EBC oraz uczestniczących w systemie krajowych banków centralnych zostały wyłączone z pod-stawy naliczania rezerwy. Jeżeli dana instytucja kredytowa nie jest w stanie dowieść kwoty swo-ich zobowiązań z tytułu emisji dłużnych papie-rów wartościowych z terminem pierwotnym do dwóch lat, które znajdują się w posiadaniu in-stytucji wymienionych powyżej, wówczas może


Czerwiec 2012


Uwagi ogólne

87S

ona odjąć pewien procent od swojej podstawy naliczania rezerwy obowiązkowej. Do listopada 1999 r. procent stosowany do obliczania pod-stawy naliczania rezerwy wynosił 10%, a po tej dacie – 30%.

Tabela 2 w części 1.4 zawiera uśrednione dane dotyczące zakończonych okresów utrzymywa-nia rezerwy. Wysokość rezerwy obowiązkowej każdej instytucji kredytowej oblicza się stosu-jąc do kwalif ikowanych zobowiązań stopy re-zerwy właściwe dla danej kategorii pasywów, wykorzystując do tego celu stany bilansowe na koniec każego miesiąca kalendarzowego. Na-stępnie każda instytucja kredytowa pomniejsza wysokość rezerwy o zryczałtowaną kwotę w wysokości 100 000 euro. Otrzymane w ten sposób kwoty rezerwy obowiązkowej są następ-nie agregowane na poziomie strefy euro (ko-lumna 1). Środki pieniężne na rachunkach ob-rotów bieżących (kolumna 2) są zagregowanymi średnimi dziennymi stanami środków pienięż-nych instytucji kredytowych na rachunkach bieżących, łącznie z tymi kwotami, które stano-wią spełnienie wymogu utrzymywania rezerwy obowiązkowej. Nadwyżkę rezerw (kolumna 3) stanowi średnia arytmetyczna z dziennych sta-nów środków na rachunkach bieżących w okre-sie utrzymywania rezerwy obowiązkowej ponad kwotę faktycznie wymaganej rezerwy obowiąz-kowej. Kwota niedoborów (kolumna 4) stanowi różnicę pomiędzy kwotą faktycznie przechowy-waną na rachunkach w okresie utrzymywania rezerwy a kwotą wymaganej rezerwy obowiąz-kowej i obliczana jest na podstawie danych tych instytucji, które nie spełniły wymogu utrzymy-wania rezerwy obowiązkowej. Stopa oprocento-wania rezerwy obowiązkowej (kolumna 5) równa jest średniej arytmetycznej stóp procen-towych EBC w danym okresie utrzymywania rezerwy obowiązkowej (ważonych liczbą dni kalendarzowych) stosowanych dla podstawo-wych operacji ref inansujących Eurosystemu (zob. część 1.3).

Tabela 3 w części 1.4 przedstawia pozycję płynnościową systemu bankowego, która jest definiowana jako stany środków (w euro) na rachunkach bieżących instytucji kredytowych

strefy euro w Eurosystemie. Wszystkie kwoty pochodzą ze skonsolidowanego sprawozdania f inansowego Eurosystemu. Pozostałe operacje absorbujące płynność (kolumna 7) nie obej-mują emisji certyfikatów dłużnych, zainicjowa-nych przez krajowe banki centralne w drugim etapie UGW. Pozostałe czynniki netto (kolumna 10) stanowią unettowione pozostałe pozycje skonsolidowanego sprawozdania f inansowego Eurosystemu. Kolumna 11 – „Rachunki bieżące instytucji kredytowych” jest różnicą pomiędzy sumą czynników zasilających w płynność (ko-lumny 1 do 5) i sumą czynników absorbujących płynność (kolumny 6 do 10). Baza monetarna (kolumna 12) jest sumą depozytów w banku centralnym na koniec dnia (kolumna 6), bank-notów w obiegu (kolumna 8) oraz stanów środ-ków na rachunkach bieżących instytucji kre-dytowych (kolumna 11).

pieniĄdz, bankoWoŚć i fundusze inWestycyjne

W części 2 przedstawiono dane statystyczne bilansów MIF oraz pozostałych korporacji f i-nansowych. Pozostałe korporacje f inansowe obejmują fundusze inwestycyjne (inne niż fun-dusze rynku pieniężnego, które są częścią sek-tora MIF), podmioty sekurytyzacyjne, instytu-cje ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne.

Część 2.1 przedstawia zagregowany bilans sek-tora monetarnych instytucji f inansowych (MIF), tj. sumę ujednoliconych bilansów wszystkich monetarnych instytucji f inanso-wych będących rezydentami strefy euro. MIF obejmują banki centralne, instytucje kredytowe w rozumieniu prawa wspólnotowego, fundusze rynku pieniężnego oraz inne instytucje, których działalność polega na przyjmowaniu depozytów lub bliskich substytutów depozytów od pod-miotów spoza sektora MIF, oraz, na własny ra-chunek (przynajmniej w ujęciu ekonomicz-nym), udzielaniu kredytów lub inwestowaniu w papiery wartościowe. Pełna lista MIF publi-kowana jest na stronie internetowej EBC.


Część 2.2 przedstawia bilans skonsolidowany sektora MIF będący wynikiem wzajemnego kompensowania zagregowanych pozycji bilan-sowych MIF strefy euro. Ze względu na nie-wielkie zróżnicowanie sposobów księgowania, suma wzajemnych pozycji MIF nie zawsze wy-nosi zero – saldo przedstawione jest w kolum-nie 10 po stronie pasywów części 2.2. Część 2.3 przedstawia agregaty monetarne strefy euro i czynniki ich kreacji obliczane na podsta-wie bilansu skonsolidowanego MIF i obejmu-jące pozycje niemonetarnych instytucji f inan-sowych strefy euro, utrzymywane w MIF, które są rezydentami strefy euro. Uwzględniają one również niektóre monetarne aktywa/pasywa in-stytucji rządowych szczebla centralnego. Sta-tystyka agregatów monetarnych i czynników ich kreacji skorygowana jest o efekty sezonowe i liczbę dni roboczych w danym roku. Pozycja „Pasywa zagraniczne” w częściach 2.1 i 2.2. przedstawia stany posiadania nierezydentów strefy euro w postaci a) udziałów/jednostek uczestnictwa w funduszach rynku pieniężnego strefy euro oraz b) dłużnych papierów warto-ściowych z terminem pierwotnym do dwóch lat, wyemitowanych przez MIF strefy euro. Jednakże w części 2.3 te papiery wartościowe są wyłączone z agregatów monetarnych i uwzględnione w pozycji „Aktywa zagra-niczne netto”.

Część 2.4 przedstawia podział według sektora, rodzaju oraz pierwotnego terminu spłaty kre-dytów i pożyczek udzielonych przez MIF spoza Eurosystemu (tj. systemu bankowego), będące rezydentami strefy euro. Część 2.5 przedstawia podział depozytów w systemie bankowym strefy euro według sektora i rodzaju instru-mentu. Część 2.6 przedstawia papiery warto-ściowe utrzymywane w systemie bankowym strefy euro, w podziale według typu emitenta. W części 2.7 przedstawiono dane kwartalne dotyczące podziału pozycji bilansowych wg waluty dla wybranych MIF.

W częściach od 2.2 do 2.6 zawarto również stopy wzrostu wynikające z tych transakcji i przedstawione w formie rocznych zmian pro-centowych. Od stycznia 1999 r. informacje sta-

tystyczne są gromadzone i opracowywane na podstawie różnych rozporządzeń EBC dotyczą-cych bilansu sektora MIF. Od lipca 2010 r. obo-wiązującym w tym zakresie jest rozporządzenie EBC/2008/32)2. Szczegółowe definicje sekto-rów zawarte są w trzecim wydaniu Monetary Financial Institutions and Markets Statistics Sector manual – Guidance for the Statistical Classification of Customers (EBC, marzec 2007).

W części 2.8 przedstawiono stany i transakcje z bilansów funduszy inwestycyjnych strefy euro (innych niż fundusze rynku pieniężnego, w przypadku których są one wykazywane w statystyce bilansu MIF). Fundusz inwesty-cyjny jest zbiorowym przedsięwzięciem inwe-stycyjnym, które inwestuje kapitał pochodzący od obywateli w aktywa finansowe i niefinan-sowe. Pełna lista funduszy inwestycyjnych strefy euro jest opublikowana na stronie inter-netowej EBC. Bilans jest zagregowany, aktywa obejmują więc udziały/jednostki uczestnictwa będące w posiadaniu funduszy inwestycyjnych wyemitowane przez inne fundusze inwesty-cyjne. Udziały/jednostki uczestnictwa wyemito-wane przez fundusze inwestycyjne przedsta-wiono także w podziale według polityki inwe-stycyjnej (tj. fundusze obligacji, fundusze akcyjne, fundusze mieszane, fundusze nieru-chomości, fundusze zabezpieczające i inne) oraz rodzaju (fundusze otwarte i fundusze za-mknięte). Część 2.9 zawiera dalsze szczegółowe informacje na temat głównych rodzaju aktywów utrzymywanych przez fundusze inwestycyjne strefy euro. W tej części przedstawiono struk-turę geograficzną emitentów papierów warto-ściowych będących w posiadaniu funduszy in-westycyjnych, jak również podział emitentów – zawsze gdy są rezydentami strefy euro – wg sektora gospodarki.

Od grudnia 2008 r. ujednolicone informacje sta-tystyczne są zbierane i opracowywane na pod-stawie rozporządzenia EBC/2007/83) w sprawie danych statystycznych dotyczących aktywów

2 Dz.U. Nr L 15 z 20.01.2009 r., s. 14.3 Dz.U. Nr L 211 z 11.08.2007 r., s. 8.


Czerwiec 2012


Uwagi ogólne

89S

i pasywów funduszy inwestycyjnych. Więcej in-formacji na temat statystyki tych funduszy in-westycyjnych można znaleźć w Manual on investment fund statistics (EBC, maj 2009).

W części 2.10 przedstawiono zagregowany bi-lans podmiotów sekurytyzacyjnych (ang. financial vehicle corporations (FVC)), które są rezy-dentami strefy euro. Są to podmioty założone w celu przeprowadzania transakcji sekurytyza-cyjnych. Ogólnie sekurytyzacja wiąże się z przeniesieniem składnika aktywów lub puli aktywów – papierów wartościowych innych niż akcje/dłużnych papierów wartościowych lub in-nych sekurytyzowanych aktywów – do FVC, przy czym aktywa te są wykazywane w bilansie FVC jako kredyty sekurytyzowane, papiery wartościowe inne niż akcje lub inne sekurytyzo-wane aktywa. Ryzyko dotyczące pozycji akty-wów lub puli aktywów może być przeniesione na podmiot sekurytyzacvyjny przy pomocy swa-pów ryzyka kredytowego, gwarancji lub tego typu mechanizmów. FVC dysponuje zabezpie-czeniem przed tego typu zagrożeniem, którym z reguły jest depozyt w MIF lub środki zainwe-stowane w papiery wartościowe inne niż akcje. Podmioty sekurytyzacyjne z reguły zabezpie-czają aktywami kredyty i pożyczki udzielone przez sektor MIF. Muszą one wykazywać takie kredyty w swoich bilansach sporządzanych dla celów statystycznych bez względu na to, czy stosowne zasady księgowania pozwalają MIF na nieuznawanie kredytów. Dane na temat kredy-tów i pożyczek, które są sekurytyzowane przez FVC, ale nadal pozostają w bilansie odpowied-niej MIF (a więc są wykazywane w statystyce MIF) są podawane oddzielnie. Te kwartalne dane są gromadzone na podstawie rozporządze-nia EBC/2008/304) od grudnia 2009 r.

W części 2.11 przedstawiono zagregowane bi-lanse instytucji ubezpieczeniowych i funduszy emerytalnych, które są rezydentami strefy euro. Instytucje ubezpieczeniowe obejmują zarówno sektor ubezpieczeń, jak i reasekuracji, podczas gdy fundusze emerytalne – podmioty dysponu-jące autonomią w zakresie podejmowania decy-

4 Dz.U. Nr L 15 z 20.01.2009 r., s. 1.

zji oraz prowadzące pełną księgowość (tzn. nie-zależne fundusze emerytalne; ang. autonomous pension funds). W części tej zawarto również strukturę geograficzną i podział sektorowy emi-tentów papierów wartościowych innych niż ak-cje, będących w posiadaniu instytucji ubezpie-czeniowych i funduszy emerytalnych.

Rachunki stRefy euRo

Część 3.1 przedstawia dane dotyczące zintegro-wanych kwartalnych rachunków strefy euro, które dostarczają wyczerpujących informacji na temat aktywności gospodarczej gospodarstw domowych (w tym również instytucji nieko-mercyjnych działających na rzecz gospodarstw domowych), przedsiębiorstw, instytucji f inan-sowych, instytucji rządowych i samorządo-wych, jak również na temat wzajemnych od-działywań pomiędzy tymi sektorami oraz po-między strefą euro a pozostałymi krajami na świecie. Dane nie skorygowane o efekty sezo-nowe dotyczące cen bieżących podawane są dla ostatniego kwartału, z którego dostępne są dane, przestrzegając uproszczonej sekwencji rachunków zgodnie z ogólnymi zasadami meto-dyki europejskiego systemu rachunków z 1995 r. Krótko mówiąc, sekwencja rachunków (transakcji) obejmuje: 1) rachunek tworzenia dochodów, który pokazuje, w jaki sposób dzia-łalność produkcyjna znajduje odzwierciedlenie w różnych kategoriach dochodów; 2) rachunek podziału pierwotnego dochodów, na którym re-jestrowane są przychody i wydatki odnoszące się do różnych form dochodu z tytułu własności (dla gospodarki jako całości dochód narodowy jest pozycją bilansującą rachunek podziału pierwotnego dochodów); 3) rachunek podziału wtórnego dochodów, który pokazuje, w jaki sposób zmienia się dochód narodowy w sekto-rach instytucjonalnych pod wpływem transfe-rów bieżących; 4) rachunek wykorzystania do-chodów, który pokazuje, w jaki sposób dochód do dyspozycji jest wydany na konsumpcję lub zaoszczędzony; 5) rachunek kapitałowy, który pokazuje, w jaki sposób oszczędności i trans-fery kapitałowe netto są wydawane na nabycie aktywów niefinansowych (pozycją bilansującą


rachunku kapitałowego są udzielone kredyty netto/zaciągnięte kredyty netto) oraz 6) rachu-nek f inansowy, na którym rejestrowane są na-bycia aktywów finansowych lub zaciąganie zo-bowiązań netto. Jako że każdej transakcji niefi-nansowej odpowiada transakcja f inansowa, pozycja bilansująca rachunku f inansowego w założeniu równa się również wartości udzie-lonych kredytów i pożyczek netto/zaciągnię-tych kredytów netto wyliczonej z rachunku ka-pitałowego.

Ponadto przedstawiono (f inansowe) bilanse otwarcia i zamknięcia, co obrazuje zasoby f i-nansowe każdego indywidualnego sektora w określonym momencie czasu. Na koniec po-kazano również inne zmiany aktywów i pasy-wów finansowych (tzn. wynikające ze zmian cen aktywów). Spośród sektorów ujętych w ra-chunku finansowym oraz bilansie sektor przed-siębiorstw finansowych przedstawiony jest bar-dziej szczegółowo, w rozbiciu na MIF oraz inne instytucje pośrednictwa finansowego (w tym pomocnicze instytucje pośrednictwa finanso-wego), instytucje ubezpieczeniowe oraz fundu-sze emerytalne.

W części 3.2 przedstawiono skumulowane prze-pływy za cztery kwartały (transakcje) na rachun-kach niefinansowych strefy euro (tj. rachunkach 1–5 przedstawionych powyżej), zachowując rów-nież uproszczoną sekwencję rachunków.

W części 3.3 zaprezentowano skumulowane przepływy za cztery kwartały (transakcje oraz inne zmiany) na rachunkach dochodów, wydat-ków oraz akumulacji gospodarstw domowych, a także stany na rachunkach bilansu f inanso-wego, przy czym zastosowano tutaj bardziej analityczny sposób prezentacji. Transakcje oraz pozycje bilansujące charakterystyczne dla określonego sektora zostały zestawione w spo-sób, który lepiej odzwierciedla f inansowe i in-westycyjne decyzje gospodarstw domowych, z zachowaniem tożsamości rachunku przedsta-wionych w części 3.1 i 3.2.

W części 3.4 pokazano skumulowane prze-pływy (transakcje) za cztery kwartały na ra-

chunkach dochodów oraz akumulacji przedsię-biorstw, a także stany na rachunkach bilansu f inansowego, przedstawiając dane w sposób bardziej analityczny.

W części 3.5 omówiono skumulowane prze-pływy za cztery kwartały (transakcje oraz inne zmiany) oraz stany na rachunkach bilansów fi-nansowych instytucji ubezpieczeniowych i fun-duszy emerytalnych.

Rynki finansoWe

Szeregi czasowe danych statystycznych o ryn-kach f inansowych strefy euro dotyczą tych państw członkowskich UE, które wprowadziły euro w czasie, którego dotyczy niniejsza staty-styka (tj. zmieniający się skład) za wyjątkiem danych statystycznych dotyczących emisji pa-pierów wartościowych (części 4.1 do 4.4). Ana-liza odnosi się do strefy euro-16 dla całego sze-regu czasowego objętego obserwacją (tj. stały skład).

Statystyki papierów wartościowych innych niż akcje oraz akcji dopuszczonych do obrotu (czę-ści 4.1 do 4.4) opracowuje EBC na podstawie danych ESBC i BIS. Część 4.5 przedstawia stopy procentowe MIF dla denominowanych w euro depozytów oraz kredytów i pożyczek dla rezydentów strefy euro. Statystyki stóp pro-centowych rynków pieniężnych, rentowności długoterminowych obligacji skarbowych oraz indeksów giełdowych (części 4.6 do 4.8) opra-cowuje EBC na podstawie danych serwisów agencyjnych.

Statystyki dotyczące emisji papierów warto-ściowych obejmują: a) papiery wartoścowe inne niż akcje, za wyjątkiem finansowych in-strumentów pochodnych oraz b) akcje noto-wane na giełdzie. Pierwsze z nich zaprezento-wano w częściach 4.1, 4.2 oraz 4.3, podczas gdy drugie – w części 4.4. Dłużne papiery war-tościowe podzielono na krótkoterminowe i dłu-goterminowe. Jako krótkoterminowe określane są papiery wartościowe z terminem pierwotnym do 1 roku włącznie (w wyjątkowych przypad-


Czerwiec 2012


Uwagi ogólne

91S

kach do dwóch lat). Do długoterminowych za-klasyfikowano papiery wartościowe: a) z dłuż-szym terminem pierwotnym, b) z opcjonalnym terminem zapadalności, z których najpóźniej-szy wynosi powyżej jednego roku lub c) z nie-określonym terminem pierwotnym. Długoter-minowe dłużne papiery wartościowe wyemito-wane przez rezydentów strefy euro dzielą się dalej na emisje o stałej i zmiennej stopie pro-centowej. Emisje o stałej stopie to takie, w któ-rych oprocentowanie kuponu nie ulega zmianie w okresie ważności wyemitowanych papierów wartościowych. Emisje o zmiennej stopie obej-mują wszystkie emisje, w których oprocento-wanie kuponu jest okresowo ponownie ustalane w stosunku do niezależnej stopy procentowej lub indeksu. Papiery wartościowe denomino-wane w euro wykazane w częściach 4.1, 4.2 oraz 4.3 obejmują również papiery denomino-wane w walutach krajowych, ale dla celów sta-tystycznych w wyżej wymienionych częściach wykazywane w euro.

Część 4.1 przedstawia dane dotyczące papierów wartościowych innych niż akcje w podziale we-dług terminu pierwotnego, siedziby emitenta oraz waluty. W części tej przedstawiono stany ogółem oraz wartość brutto i netto emisji papie-rów wartościowych innych niż akcje w podziale na: a) emisje denominowane we wszystkich wa-lutach, b) emisje rezydentów strefy euro i emi-sje ogółem oraz c) emisje ogółem i emisje pa-pierów z długim terminem zapadalności. War-tości emisji netto różnią się od zmian stanów, co wynika ze zmian sposobu wyceny, reklasy-fikacji oraz innych korekt. W części tej przed-stawiono również dane statystyczne skorygo-wane sezonowo, w tym 6-miesięczne stopy wzrostu dłużnych papierów wartościowych ogółem oraz długoterminowych dłużnych pa-pierów wartościowych, przedstawione w sto-sunku rocznym i skorygowane sezonowo. Dane skorygowane sezonowo obliczono na podstawie sezonowo skorygowanego wskaźnika poten-cjalnych akcji znajdujących się w obiegu (ang. notional stocks), z którego wyeliminowano wszelkie czynniki o charakterze sezonowym. Szczegółowe informacje na ten temat zamiesz-czono w Uwagach technicznych.

Część 4.2 zawiera, zgodny z ESA 95, podział według sektorów, stanów, emisji brutto oraz netto w podziale na emitentów będących rezy-dentami strefy euro. EBC wchodzi w skład Eu-rosystemu.

Stany ogółem odnoszące się do dłużnych papie-rów wartościowych ogółem oraz długotermino-wych dłużnych papierów wartościowych, przedstawione w kolumnie 1 tabeli 1 w części 4.2 odpowiadają danym dotyczącym stanów dłużnych papierów wartościowych ogółem oraz długoterminowych dłużnych papierów warto-ściowych wyemitowanych przez rezydentów strefy euro przedstawionych w kolumnie 7 w części 4.1. Stany papierów wartościowych ogółem i długoterminowych papierów warto-ściowych wyemitowanych przez MIF przedsta-wione w kolumnie 2 tabeli 1 w części 4.2 są w zasadzie porównywalne z danymi dotyczą-cymi wyemitowanych dłużnych papierów war-tościowych, jak to pokazano po stronie pasy-wów zagregowanego bilansu MIF w kolumnie 8, tabeli 2 w części 2.1. Ogólna wartość emisji netto dłużnych papierów wartościowych ogó-łem, przedstawiona w kolumnie 1 tabeli 2 w części 4.2, odpowiada danym dotyczącym ogólnej wartości emisji netto dokonanych przez rezydentów strefy euro, przedstawionych w ko-lumnie 9 w części 4.1. Pozostała różnica po-między długoterminowymi dłużnymi papierami wartościowymi a długoterminowymi dłużnymi papierami wartościowymi o stałej i zmiennej stopie procentowej przedstawionymi w tabeli 1 części 4.2 wynika z obligacji zerokuponowych i efektów aktualizacji wyceny.

W części 4.3 przedstawiono stopy wzrostu dłużnych papierów wartościowych wyemito-wanych przez rezydentów strefy euro (w po-dziale na termin pierwotny, rodzaj instru-mentu, sektor emitenta i walutę emisji), skory-gowane sezonowo i nieskorygowane sezonowo. Są one oparte na transakcjach f inansowych, które mają miejsce w momencie, gdy jed-nostka instytucjonalna zaciąga lub spłaca zo-bowiązanie. Dlatego też stopy wzrostu nie uwzględniają reklasyf ikacji, zmiany z aktuali-zacji wyceny, zmiany kursów walutowych ani


wszelkich innych zmian nie wynikających z transakcji. Dla celów niniejszej prezentacji sezonowo skorygowane stopy wzrostu podane zostały w stosunku rocznym. Szczegółowe in-formacje na ten temat zamieszczono w Uwagach technicznych.

Kolumny 1, 4, 6 i 8 w tabeli 1 w części 4.4 przedstawiają stany akcji dopuszczonych do ob-rotu, wyemitowanych przez rezydentów strefy euro w podziale według sektora emitenta. Dane miesięczne na temat akcji dopuszczonych do obrotu, wyemitowanych przez przedsiębiorstwa odpowiadają kwartalnym szeregom statystycz-nym przedstawionym w części 3.4 (bilans finan-sowy i akcje notowane na giełdzie).

Kolumny 3, 5, 7 i 9 w tabeli 1 w części 4.4 przedstawiają roczne stopy wzrostu akcji do-puszczonych do obrotu, wyemitowanych przez rezydentów strefy euro (w podziale według sek-tora emitenta), w oparciu o transakcje f inan-sowe, w których emitent emituje lub wykupuje akcje za gotówkę, z wyłączeniem inwestycji w akcje własne. Przy obliczaniu rocznych stóp wzrostu nie uwzględniono reklasyfikacji, zmian z aktualizacji z wyceny i innych zmian nie wy-nikających z transakcji.

Część 4.5 przedstawia dane statystyczne doty-czące wszystkich stóp procentowych stosowa-nych przez MIF sterfy euro w odniesieniu do denominowanych w euro depozytów oraz kredy-tów i pożyczek gospodarstw domowych i przed-siębiorstw będących rezydentami strefy euro. Stopy procentowe monetarnych instytucji finan-sowych strefy euro obliczane są jako średnia wa-żona (odnośną wielkością obrotu) stóp procento-wych w państwach strefy euro dla każdej katego-rii.

Dane statystyczne dotyczące stóp procentowych MIF przedstawione są w podziale według rodzaju działalności gospodarczej, sektora, kategorii in-strumentu lub terminu pierwotnego, okresu wy-powiedzenia oraz początkowego okresu trwania pierwotnej stawki oprocentowania. Ta statystyka stóp procentowych MIF zastąpiła dziesięć przej-ściowych szeregów statystycznych dotyczących

detalicznych stóp procentowych strefy euro, które są publikowane w „Biuletynie Miesięcz-nym” EBC od stycznia 1999 r.

Część 4.6 przedstawia stopy procentowe rynku pieniężnego w strefie euro, Stanach Zjednoczo-nych i Japonii. W odniesieniu do strefy euro przedstawiono szerokie spektrum stóp procen-towych rynku pieniężnego, w przedziale od oprocentowania depozytów bieżących do opro-centowania depozytów 12-miesięcznych. Przed styczniem 1999 r. syntetyczne stopy procen-towe w strefie euro były wyliczane na podsta-wie stóp krajowych ważonych PKB. Z wyjąt-kiem stóp jednodniowych do stycznia 1999 r., przedstawiane wartości stóp miesięcznych, kwartalnych i rocznych są średnimi dla danego okresu. W kategorii „Depozyty bieżące” przed-stawiono stopy oferowane na koniec okresu dla depozytów międzybankowych obowiązujące do grudnia 1998 r. włącznie oraz dla okresu póź-niejszego – średnie okresowe uśrednionej stopy procentowej dla transakcji jednodniowych na rynku międzybankowym strefy euro (EONIA). Od stycznia 1999 r., stopy procentowe dla 1-, 3-, 6- i 12-miesięcznych depozytów są stopami procentowymi pożyczek oferowanych w strefie w euro na rynku międzybankowym (EURI-BOR). Do końca grudnia 1998 r. były to stopy procentowe oferowane na londyńskim rynku międzybankowym (LIBOR). W danych doty-czących Stanów Zjednoczonych i Japonii, stopa procentowa depozytów 3-miesięcznych odpo-wiada stopie LIBOR.

W części 4.7 przedstawiono oprocentowanie na koniec okresu szacowane na podstawie tzw. krzywych natychmiastowych stóp procento-wych opartych na obligacjach skarbowych (AAA) denominowanych w euro, wyemitowa-nych przez instytucje rządowe szczebla central-nego państw strefy euro. Krzywe dochodowości są szacowane przy użyciu modelu Svenssona5. Przedstawiono również rozpiętości pomiędzy oprocentowaniem obligacji 10-letnich, 5-mie-

5 L.E. Svensson (1994), Estimating and Interpreting Forward Interest Rates: Sweden 1992–1994, Centre for Economic Policy Research, Discussion Paper nr 1051.


Czerwiec 2012


Uwagi ogólne

93S

sięcznych i 2-letnich. Na stronie internetowej http:/www.ecb.europa.eu/stats/money/yc/html/index.en.html dostępne są dodatkowe krzywe dochodowości (publikowane codziennie, jak również wykresy i tabele), a także odpowiada-jące im uwagi metodologiczne. Dane dzienne można pobierać.

Część 4.8 przedstawia wskaźniki giełdowe dla strefy euro, Stanów Zjednoczonych i Japonii.

ceny, pRodukcja, popyt i Rynki pRacy

Większość danych zawartych w tej części opra-cowana jest przez Komisję Europejską (głównie Eurostat) oraz krajowe organy statystyczne. Dane dla strefy euro są uzyskiwane poprzez za-gregowanie danych dotyczących poszczegól-nych państw. O ile to możliwe, dane są ujedno-licone i porównywalne. Dane statystyczne dotycząca kosztu pracy na godzinę, PKB i składników kosztowych, wartości dodanej we-dług rodzaju działalności gospodarczej, pro-dukcji przemysłowej, sprzedaży detalicznej oraz liczby rejestrowanych samochodów osobo-wych oraz zatrudnienia pod kątem przepraco-wanych godzin są korygowane o liczbę dni ro-boczych.

Zharmonizowany indeks cen towarów i usług (HICP) dla strefy euro (tabela l, część 5.1) jest dostępny od 1995 r. Jest on oparty na krajo-wych wskaźnikach HICP, które ustalane są we wszystkich państwach strefy euro według tej samej metodologii. Podział na towary i usługi wywodzi się z klasyfikacji spożycia indywidu-alnego wg celu (Coicop/HICP). Wskaźnik HICP obejmuje wydatki pieniężne na spożycie ostateczne ponoszone przez gospodarstwa do-mowe znajdujące się na terytorium gospodar-czym strefy euro. Tabela zawiera skorygowane sezonowo dane dotyczące HICP oraz opraco-wane przez EBC szacunki cen kontrolowanych oparte na danych badawczych dotyczących HICP.

Ceny producentów w przemyśle (tabela 2, część 5.1), produkcja przemysłowa, nowe zlecenia

w przemyśle, obroty w przemyśle i sprzedaż de-taliczna (część 5.2) objęte są rozporządzeniem Rady (WE) nr 1165/98 z 19 maja 1998 r. na te-mat statystyki krótkoterminowej6. Od stycznia 2009 r. przy opracowywaniu danych statystycz-nych stosuje się uaktualnioną statystyczną kla-syfikację działalności gospodarczej w Unii Eu-ropejskiej (NACE Revision 2) zawartą w Roz-porządzeniu (WE) nr 1893/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie statystycznej klasyfikacji działalno-ści gospodarczej NACE Revision 2 i zmienia-jące rozporządzenie Rady (EWG) nr 3037/90 oraz niektóre rozporządzenia WE w sprawie określonych dziedzin statystycznych7. Podział według zużycia końcowego towarów w przy-padku cen producentów w przemyśle oraz pro-dukcji przemysłowej odpowiada ujednolico-nemu podziałowi przemysłu z wyłączeniem budownictwa (klasyfikacja NACE Revision 2, części od B do E) na główne kategorie przemy-słowe (MIG) zgodnie z definicją zawartą w roz-porządzeniu Komisji (WE) nr 656/2007 z 14 czerwca 20078 r. Ceny producentów w przemy-śle odzwierciedlają ceny producentów bez kosz-tów transportu. Obejmują one podatki pośrednie z wyjątkiem VAT oraz innych podatków podle-gających odliczeniu. Produkcja przemysłowa odzwierciedla wartość dodaną odpowiednich sektorów przemysłu.

Dwa indeksy cen surowców nieenergetycznych przedstawione w tabeli 3 w części 5.1 zostały opracowane przy uwzględnieniu tych samych towarów, ale przy użyciu dwóch różnych sposo-bów ważenia; jeden oparty na imporcie strefy euro odpowiednich/odpowiadających towarów (kolumny 2–4), a drugi (kolumny 5–7) na pod-stawie szacunkowego popytu strefy euro, lub, „zużycia”, biorąc pod uwagę informacje na te-mat importu, eksportu oraz produkcji krajowej każdego z towarów (dla uproszczenia bez uwzględniania zapasów przyjmuje się, że utrzy-mują się one na względnie stabilnym poziomie przez cały badany okres). Indeks cen surowców

6 Dz.U. Nr L 162, z 5.06.1998, s. 1.7 Dz.U. Nr L 393, z 30.12.2006, s. 1.8 Dz.U. Nr L 155, z 15.06.2007, s. 3.


ważony pod względem importu jest odpowiedni do analizowanych zmian zewnętrznych, pod-czas gdy indeks ważony zużyciem jest odpo-wiedni do realizacji określonego celu, jakim jest analiza międzynarodowej presji cen surow-ców na inflację strefy euro. Indeksy ważone zużyciem są danymi badawczymi. W celu uzy-skania bardziej szczegółowej informacji na te-mat opracowania indeksów EBC dotyczących cen surowców zob. ramka 1 w „Biuletynie Mie-sięcznym” EBC z grudnia 2008 r.

Indeksy kosztów pracy (tabela 5, część 5.1) mierzą zmiany w kosztach pracy za 1 przepra-cowaną godzinę w przemyśle (w tym w budow-nictwie) oraz usługach rynkowych. Metodolo-gia pomiaru została ustanowiona w rozporzą-dzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 450/2003 z 27 lutego 2003 r. dotyczącym wskaźnika kosztów pracy9 i przy wdrażaniu rozporządzenia Komisji (WE) nr 1216/200310 z 7 lipca 2003 r. Dostępny jest podział kosztów pracy w stref ie euro w rozbiciu na składniki kosztowe pracy (pensje i wynagrodzenia, składki pracodawców na ubezpieczenia spo-łeczne plus zapłacone podatki związane z za-trudnieniem pracowników pomniejszone o do-tacje otrzymane przez pracodawcę) oraz na ro-dzaje działalności gospodarczej. EBC oblicza wskaźnik negocjowanych wynagrodzeń (ko-lumna „Ewidencja pozabilansowa” w tabeli 5, część 5.1) na podstawie nieujednoliconych da-nych krajowych.

Składniki jednostkowych kosztów pracy (tabela 4, część 5.1), PKB i jego składniki (tabele 1, 2 i 3, część 5.2), deflatory PKB (tabela 3, część 5.1) oraz statystyka zatrudnienia (tabele 1, 2 i 3, część 5.3) obliczane są na podstawie wyni-ków kwartalnych rachunków narodowych wg ESA 9511. Europejski system rachunków ESA 95 został zmieniony rozporządzeniem12 Komi-sji (WE) nr 715/2010 z 10 sierpnia 2010 r. wprowadzającym NACE Revision 2, uaktual-nioną klasyfikację działalności gospodarczej.

9 Dz.U. Nr L 69, z 13.03.2003, s. 1.10 Dz.U. Nr L 169, z 8.07.2003, s. 37.11 Dz.U. Nr L 310 z 30.11.1996, s. 1.12 Dz.U. Nr L 210, z 11.08.2010, s. 1.

W grudniu 2011 r. rozpoczęto publikować dane z rachunków narodowych strefy euro stosując tę nową klasyfikację.

Pozycja „Nowe zlecenia w przemyśle” (tabela 4, część 5.2) przedstawia zlecenia otrzymane w trakcie okresu referencyjnego i obejmuje branże przemysłu działające głównie na podsta-wie zlecenia – w szczególności przemysł tek-stylny, papierniczy, chemiczny, metalowy, dóbr inwestycyjnych oraz produkujący dobra kon-sumpcyjne trwałego użytku. Dane są obliczane na podstawie cen bieżących.

Wskaźniki obrotów w przemyśle i handlu deta-licznym (tabela 4, część 5.2) przedstawiają ob-roty fakturowane w okresie referencyjnym, włą-czając w to wszystkie opłaty i podatki z wyjąt-kiem VAT. Obroty handlu detalicznego obejmują cały handel detaliczny (z wyjątkiem sprzedaży pojazdów mechanicznych i motocykli) z wyłą-czeniem paliw samochodowych. Rejestracja no-wych samochodów osobowych obejmuje reje-strację samochodów zarówno prywatnych, jak i użytkowych.

Dane jakościowe pochodzące z badań przedsię-biorstw i konsumentów (tabela 5, część 5.2) oparte są na badaniach ankietowych przedsię-biorstw i konsumentów prowadzonych na zlece-nie Komisji Europejskiej.

Dane na temat stóp bezrobocia (tabela 2, część 5.3) są zgodne z wytycznymi Międzynarodowej Organizacji Pracy. Dotyczą one osób aktywnie poszukujących zatrudnienia jako odsetka siły ro-boczej i wykorzystują ujednolicone kryteria i de-finicje. Szacunkowe dane na temat siły roboczej stanowiące podstawę wyliczeń stopy bezrobocia różnią się od sumy liczb dotyczących zatrudnie-nia i bezrobocia przedstawionych w części 5.3.

finanse publiczne

W części 6.1 do 6.5 przedstawiono pozycję f i-skalną instytucji rządowych i samorządowych w strefie euro. Są to głównie skonsolidowane dane oparte na metodologii ESA 95. Zagrego-


Czerwiec 2012


Uwagi ogólne

95S

wane roczne dane strefy euro zawarte w czę-ściach 6.1–6.3 są opracowywane przez EBC na podstawie ujednoliconych danych, regularnie aktualizowanych, dostarczanych przez KBC. Dlatego dane dotyczące deficytu i zadłużenia państw strefy euro mogą się różnić od danych wykorzystywanych przez Komisję Europejską w ramach procedury nadmiernego deficytu. Za-gregowane dane kwartalne przedstawione w części 6.4 i 6.5 są opracowywane przez EBC na podstawie danych krajowych i Eurostatu.

Część 6.1 przedstawia roczne dane dotyczące przychodów i wydatków sektora instytucji rzą-dowych i samorządowych w oparciu o definicje sformułowane w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1500/200013 z 10 lipca 2000 r. wprowadzają-cym zmiany do ESA 95. W części 6.2 omówiono dane szczegółowe dotyczące skonsolidowanego zadłużenia brutto instytucji rządowych i samo-rządowych w wartościach nominalnych, zgodnie z zapisami Traktatu dotyczącymi procedury nad-miernego deficytu. Części 6.1 i 6.2 zawierają zbiorcze dane dla poszczególnych krajów strefy euro ze względu na ich znaczenie w ramach paktu stabilności i wzrostu. Deficyty/Nadwyżki przedstawione dla poszczególnych państw strefy euro odpowiadają procedurze nadmiernego defi-cytu B.9, jak to zostało zdefiniowane w rozpo-rządzeniu Rady (WE) nr 479/2009 w sprawie odniesień do ESA 95. Część 6.3 przedstawia zmiany zadłużenia sektora instytucji rządowych i samorządowych. Różnice pomiędzy zmianą za-dłużenia publicznego a zmianą deficytu publicz-nego – dostosowanie deficytu do zadłużenia – wynikają głównie z transakcji państwa na akty-wach finansowych oraz ze skutków wahań kursów walutowych. W części 6.4 przedstawione zostały dane kwartalne dotyczące dochodów i wydatków sektora instytucji rządowych i samo-rządowych w oparciu o definicje sformułowane w Rozporządzeniu (WE) nr 1221/2002 Parla-mentu Europejskiego i Rady z dnia 10 czerwca 2002 r. w sprawie kwartalnych niefinansowych sprawozdań administracji publicznej14. Część 6.5 zawiera dane kwartalne dotyczące skonsoli-

13 Dz.U. Nr L 172, 12.07.2000, s. 3.14 Dz.U. Nr L 179, 9.07.2002, s. 1.

dowanego zadłużenia publicznego brutto, dosto-sowania deficytu do zadłużeniau publicznego oraz potrzeb pożyczkowych instytucji rządo-wych. Liczby te otrzymano wykorzystując dane dostarczone przez państwa członkowskie na podstawie rozporządzeń (WE) nr 501/2004 oraz 1222/2004, a także dane dostarczone przez kra-jowe banki centralne.

tRansakcje i pozycje zagRaniczne

Pojęcia i definicje użyte w statystyce bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji in-westycyjnej (części 7.1 do 7.4) są właściwie zgodne z Balance of Payments Manual MFW (wydanie piąte, październik 1993), wytyczną EBC z 16 lipca 2004 r. dotyczącą statystycz-nych wymogów sprawozdawczych EBC (EC-B/2004/15)15 i wytycznymi z 31 maja 2007 r. (EBC/2007/3)16. Dodatkowe uwagi na temat metodologii i źródeł wykorzystywanych w sta-tystyce bilansu płatniczego i międzynarodowej pozycji inwestycyjnej strefy euro zamieszczono w publikacji EBC zatytułowanej European Union Balance of Payments/International Investment Position Statistical Methods (maj 2007) oraz w następujących raportach grup zadanio-wych: Portfolio investment collection systems (grudzień 2002), Portfolio investment income (sierpień 2003) oraz Foreign direct investment (czerwiec 2004), które dostępne są w formie elektronicznej na stronie internetowej EBC. Raport zepołu zadaniowego EBC/Komisji Eu-ropejskiej (Eurostat) ds. Jakości badającego statystyki bilansu płatniczego i statystyki mię-dzynarodowej pozycji inwestycyjnej (grudzień 2004) jest także dostępny na stronie interneto-wej Komitetu ds. Statystyki Walutowej, Finan-sowej oraz Bilansu Płatniczego (www.cmfb.org). Raport roczny na temat bilansu płatni-czego/międzynarodowej pozycji inwestycyjnej strefy euro, oparty na zaleceniach zesołu zada-niowego oraz podstawowych zasad zawartych w ECB Statistics Qulity Framework opubliko-

15 Dz.U. Nr L 354, 30.11.2004, s. 34.16 Dz.U. Nr L 159, 20.06.2007, s. 48.


wanej w kwietniu 2008 r., jest dostępny na stro-nie internetowej EBC.

Rada Prezesów EBC przyjęła Wytyczne EBC w sprawie wymogów statystycznych Europej-skiego Banku Centralnego w zakresie staty-styki zagranicznej (EBC/2011/23)17. Ten akt prawny ustala nowe wymogi sprawozdawcze w zakresie statystyki zagranicznej, które w głównej mierze odzwierciedlają zmiany me-todologiczne wprowadzone w szóstym wydaniu IMF’s Balance of Payments and International Investment Position Manual (BP6). Zgodnie z wytycznymi EBC/2011/23 oraz BP6 w 2014 r. EBC zacznie publikować statystyki dotyczące bilansu płatniczego, międzynarodowej pozycji inwestycyjnej oraz rezerw międzynarodowych strefy euro.

W tabelach części 7.1 i 7.4 przestrzega się kon-wencji znaków określonej w Balance of Payments Manual MFW, tj. salda dodatnie na ra-chunku bieżącym i kapitałowym oznaczone są znakiem „plus”, podczas gdy w rachunku f i-nansowym znak „plus” oznacza wzrost pasy-wów lub spadek aktywów. W tabelach części 7.2 zarówno transakcje uznaniowe, jak i obcią-żeniowe są przedstawiane ze znakiem „plus”. Ponadto począwszy od „Biuletynu Miesięcz-nego” EBC z lutego 2008 r. zmieniono struk-turę tabel w części 7.3 w celu przedstawienia danych dotyczących bilansu płatniczego, za-granicznej pozycji inwestycyjnej i odpowiada-jących stóp wzrostu razem w jednym miejscu w nowych tabelach; transakcje po stronie akty-wów i pasywów, które odpowiadają wzrostom pozycji przedstawiane są ze znakiem „plus”.

Dane bilansu płatniczego strefy euro są opra-cowywane przez EBC. Najnowsze dane mie-sięczne należy traktować jako wstępne. Dane są korygowane w momencie ich publikacji dla na-stępnego miesiąca lub ogłaszania szczegóło-wych kwartalnych danych bilansu płatniczego. Wcześniejsze dane są korygowane okresowo lub w efekcie zmian metody opracowania da-nych źródłowych.

17 17 DZ.U. Nr L 65, 3.03.2012, s. 1.

Tabela 1 w części 7.2 zawiera także dane doty-czące rachunku obrotów bieżących skorygo-wane sezonowo. W uzasadnionych przypadkach korekta obejmuje również skutki wynikające z kalendarza (liczba dni roboczych, lata prze-stępne lub Święta Wielkiejnocy). W tabeli 3 części 7.2 oraz tabeli 9 części 7.3 przedsta-wiono strukturę bilansu płatniczego i zagra-nicznej pozycji inwestycyjnej strefy euro wo-bec krajów będących jej głównymi partnerami zarówno w podziale na indywidualne kraje, jak i jako grupę, rozróżniając pomiędzy państwami członkowskimi UE spoza strefy euro a pań-stwami lub obszarami znajdującymi się poza Unią Europejską. Podział ten również przedsta-wia transakcje zawierane z i pozycje względem instytucji UE (które, za wyjątkiem EBC, dla celów statystycznych są traktowane jako znaj-dujące się poza strefą euro, bez względu na ich f izyczne usytuowanie) oraz – z różnych powo-dów – rajów podatkowych. Podział ten nie obej-muje strony pasywów inwestycji portfelowych, f inansowych instrumentów pochodnych ani re-zerw międzynarodowych. Ponadto nie uwzględ-niono danych dotyczących dochodu z inwesty-cji Brazylii, Chin, Indii i Rosji. Podział geogra-ficzny opisano w artykule Euro Area Balance of Payments and International Investment Position visávis Main Counterparts w „Biuletynie Miesięcznym” EBC z lutego 2005 r.

Dane dotyczące rachunku f inansowego bilansu płatniczego i międzynarodowej pozycji inwe-stycyjnej strefy euro przedstawione w części 7.3 oparto na transakcjach i pozycjach z niere-zydentami strefy euro, przy czym strefa euro traktowana jest jako jeden podmiot gospodar-czy (zob. również: ramka 9 w „Biuletynie Mie-sięcznym” EBC z grudnia 2002 r., ramka 5 w „Biuletynie Miesięcznym” EBC ze stycznia 2007 r. oraz ramka 6 w „Biuletynie Miesięcz-nym” EBC ze stycznia 2008 r.). Międzynaro-dowa pozycja inwestycyjna wyceniania jest według bieżących cen rynkowych, za wyjąt-kiem inwestycji bezpośrednich, w przypadku których stosuje się wartość księgową dla akcji nienotowanych na giełdzie, oraz innych inwe-stycji (tj. kredytów i depozytów). Międzynaro-dowa pozycja inwestycyjna jest obliczana


Czerwiec 2012


Uwagi ogólne

97S

kwartalnie w taki sam sposób jak roczna mię-dzynarodowa pozycja inwestycyjna. Ponieważ nie wszystkie dane są dostępne co kwartał (lub dostępne są z opóźnieniem), kwartalna pozycja inwestycyjna jest częściowo szacowana na podstawie transakcji f inansowych, cen akty-wów oraz zmian kursów walutowych.

Tabela 1 części 7.3 zawiera podsumowanie międzynarodowej pozycji inwestycyjnej i transakcji f inansowych w bilansie płatniczym strefy euro. Szczegółowy obraz zmian w mię-dzynarodowej pozycji inwestycyjnej uzyskano poprzez zastosowanie w przypadku zmian mię-dzynarodowej pozycji inwestycyjnej innego modelu statystycznego niż w odniesieniu do transakcji oraz informacji o rozbiciu geogra-f icznym, strukturze walutowej aktywów i pa-sywów, jak również indeksach cenowych róż-nych aktywów f inansowych. Kolumny 5 i 6 tej tabeli odnoszą się do inwestycji bezpośrednich dokonywanych przez jednostki rezydentów za granicą oraz inwestycji bezpośrednich – niere-zydentów w stref ie euro.

Podział na „Kredyty i pożyczki” oraz „Rachunki bieżące i depozyty” w tabeli 5 części 7.3 został przedstawiony według sektora nierezydenta bę-dącego stroną transakcji, tzn. aktywa w transak-cjach z bankami nierezydentami są sklasyfiko-wane jako depozyty, podczas gdy aktywa w transakcjach z pozostałymi sektorami niere-zydentów wykazane są jako kredyty i pożyczki. Podział ten zgodny jest z rozróżnieniem przyję-tym w innych statystykach, np. bilansie skonso-lidowanym MIF, a także wytycznymi zawartymi w podręczniku bilansu płatniczego MFW.

W tabeli 7 części 7.3 przedstawiono stany re-zerw międzynarodowych Eurosystemu i zwią-zanych z nimi aktywów i pasywów. Ze względu na różnice w zakresie i sposobie wyceny nie można w pełni porównać tych danych liczbo-wych z cotygodniowymi sprawozdaniami Euro-systemu. Dane zawarte w tabeli 7 są zgodne z zaleceniami dotyczącymi wzorca publikowa-nia danych na temat rezerw międzynarodowych i płynności walutowej. Z definicji aktywa ujęte w rezerwach międzynarodowych Eurosystemu

uwzględniają zmieniający się skład strefy euro. Przed przystąpieniem tych krajów do strefy euro aktywa ich krajowych banków centralnych są ujęte w portfelu inwestycyjnym (w przy-padku papierów wartościowych) lub innej in-westycji (w przypadku innych aktywów). Zmiany poziomu rezerw złota utrzymywanych w Eurosystemie (kolumna 3) wynikają z trans-akcji w złocie przeprowadzanych zgodnie z Umową banków centralnych o złocie z 26 września 1999 r., która została uaktualniona 27 września 2009 r. Więcej informacji na temat statystycznego opracowania danych dotyczą-cych rezerw międzynarodowych Eurosystemu można znaleźć w publikacji Statistical Treatment of the Eurosystem’s International Reserves (październik 2000), którą można pobrać ze strony internetowej EBC. Na stronie tej znaj-duje się także więcej dokładniejszych danych zgodnych z szablonem przedstawiania danych dotyczących rezerw międzynarodowych i płyn-ności walutowej.

Statystyka zadłużenia zagranicznego brutto strefy euro przedstawiona w tabeli 8 części 7.3 odzwierciedla raczej stan aktualny zobowiązań (a nie zobowiązania warunkowe) wobec podmio-tów nie będących rezydentami strefy euro, które wymagają spłaty przez dłużnika kapitału lub od-setek jednorazowo lub w kilku ratach w przy-szłości. W tabeli 8 pokazano strukturę zadłuże-nia zagranicznego brutto w podziale według instrumentów i sektora instytucjonalnego.

W części 7.4 przedstawiono bilans płatniczy strefy euro w ujęciu monetarnym, pokazując transakcje zawierane przez instytucje spoza sektora MIF, które odzwierciedlają zagraniczne transakcje netto przeprowadzane przez MIF. Transakcje zawierane przez instytucje spoza sektora MIF obejmują transakcje bilansu płat-niczego, dla których nie są dostępne dane w po-dziale według sektora. Dotyczy to rachunku bieżącego i kapitałowego (kolumna 2) oraz f i-nansowych instrumentów pochodnych (ko-lumna 11). W dziale „Statistics” na stronie in-ternetowej EBC dostępne są aktualne uwagi metodologiczne dotyczące prezentacji bilansu płatniczego strefy euro w ujęciu monetarnym.


Zob. również ramka 1 w Biuletynie Miesięcz-nym z czerwca 2003 r.

Część 7.5 przedstawia dane dotyczące obrotów towarowych strefy euro z zagranicą. Źródłem danych jest Eurostat. Dane dotyczące wartości i wielkości obrotów są korygowane o efekty se-zonowe i liczbę dni roboczych. Podział według grup produktów przedstawiony w kolumnach 4 do 6 oraz 9 do 11 tabeli 1 części 7.5 jest zgodny z klasyfikacją handlu zagranicznego według głównych kategorii ekonomicznych zawartą w Broad Economic Categories (BEC) i odpo-wiada podstawowej klasyfikacji towarów w Sys-temie rachunków narodowych. Definicja kate-gorii „Towary przemysłowe” (kolumny 7 i 12) oraz „Ropa” (kolumna 13) jest zgodna z defini-cją Międzynarodowej Standardowej Klasyfika-cji Handlu (SITC Rev. 4). Struktura geogra-ficzna (tabela 3, część 7.5) przedstawia głów-nych partnerów handlowych zarówno w podziale na poszczególne kraje, jak i grupy regionalne (Chiny bez Hongkongu). Z powodu różnic w def inicjach, klasyf ikacji, zakresie i czasie zaksięgowania, dane dotyczące handlu zagranicznego, a w szczególności importu, nie są w pełni porównywalne z pozycją „Towary” statystyce bilansu płatniczego części 7.1 i 7.2). Część różnic wynika z uwzględnienia kosztów ubezpieczenia i usług przewozowych w ewi-dencjonowaniu towarów importowanych w da-nych dotyczących handlu zagranicznego.

Ceny importowe towarów przemysłowych oraz ceny eksportowe producentów w przemyśle (lub ceny produkcji przemysłowej przeznaczonej na rynki zagraniczne) przedstawione w tabeli 2, części 7.5 zostały wprowadzone rozporządze-niem (WE) nr 1158/2005 Parlamentu Europej-skiego i Rady z 6 lipca 2005 r. zmieniającym rozporządzenie Rady (WE) nr 1165/98. Rozpo-rządzenie z 2005 r. stanowi podstawę prawną statystyk krótkoterminowych. Wskaźnik cen importowych towarów przemysłowych obej-muje produkty przemysłowe importowane spoza strefy euro sklasyfikowane w sekcji B do E w statystycznej klasyfikacji produktów według działalności gospodarczej (CPA – Classification of Products by Activity) w Europejskiej Wspól-

nocie Gospodarczej oraz ceny wszystkich insty-tucjonalnych sektorów importerów, za wyjąt-kiem gospodarstw domowych, instytucji rządo-wych oraz organizacji nienastawionych na zysk. Odzwierciedlają one koszt, wartość ubezpiecze-nia oraz frachtu/ceny przewozowe (c.i.f.) z wy-łączeniem ceł i podatków importowych i odno-szą się do rzeczywistych transakcji w euro ewi-dencjonowanych w momencie, kiedy następuje przeniesienie tytułu własności do towarów. Ceny eksportowe producentów w przemyśle obejmują wszystkie produkty przemysłowe eks-portowane bezpośrednio przez producenta ze strefy euro na rynek poza strefą euro, zaklasyfi-kowane do sekcji B do E europejskiej klasyfika-cji działalności gospodarczej (NACE Revision 2) z wyłączeniem eksportu hurtowników i reek-sportu. Wskaźniki odzwierciedlają cenę f.o.b. wyrażoną w euro i obliczoną na granicach cel-nych strefy euro z uwzględnieniem wszelkich podatków pośrednich za wyjątkiem VAT oraz innych opłat podlegających potrąceniu. Ceny importowe towarów przemysłowych oraz ceny eksportowe producentów w przemyśle dostępne są wg głównych grup przemysłowych (Main Industrial Groupings – MIG), które zostały zdefi-niowane w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 656/2007 z 14 lipca 2007 r. W celu uzyskania informacji bardziej szczegółowych, zob. ramka 11 w grudniowym wydaniu „Biuletynu Mie-sięcznego” z 2008 r.

kuRsy WalutoWe

W części 8.1 przedstawiono, wyliczone przez EBC na podstawie średnich ważonych kursów walutowych euro wobec walut partnerów han-dlowych strefy euro, wskaźniki nominalne i re-alne efektywnych kursów walutowych euro. Dodatnia zmiana oznacza aprecjację euro. Wagi oparte są na pochodzących z lat 1995–1997, 1998–2000, 2001–2003 oraz 2004–2006 danych na temat handlu towarami przetworzo-nymi z partnerami handlowymi i uwzględniają efekty rynku trzeciego. Wskaźniki EER uzy-skano przez zastosowanie nawiązań łańcucho-wych indeksów (ang. chainlinking the indicators) wyliczonych na koniec każdego z 3-let-


Czerwiec 2012


Uwagi ogólne

99S

nich okresów na podstawie wag dla każdego z nich. Okresem bazowym dla otrzymanego wskaźnika EER jest pierwszy kwartał 1999 r. Grupa partnerów handlowych EER-20 obej-muje 10 państw członkowskich UE spoza strefy euro oraz Australię, Kanadę, Chiny, Hongkong, Japonię, Norwegię, Singapur, Ko-reę Południową, Szwajcarię i Stany Zjedno-czone. Grupa EER-40 obejmuje grupę EER-20 oraz następujące państwa: Algierię, Argentynę, Brazylię, Chile, Chorwację, Islandię, Indie, In-donezję, Izrael, Malezję, Meksyk, Maroko, Nową Zelandię, Filipiny, Rosję, Afrykę Połu-dniową, Tajwan, Tajlandię, Turcję i Wenezuelę. Realne indeksy EER są obliczane przy użyciu wskaźników cen towarów konsumpcyjnych, wskaźnika cen producentów, deflatorów pro-duktu krajowego brutto, jednostkowych kosz-tów pracy zarówno w przetwórstwie przemy-słowym, jak i w całej gospodarce.

Bardziej szczegółowe informacje na temat wyli-czania wskaźników EER zob. odpowiednie uwagi

techniczne oraz The effective exchange rates of the euro, Luca Buldorini, Stelios Mykrydakis, Chri-stian Thimann, „ECB Occasional Paper”, nr 2, luty 2002, które można pobrać ze strony interne-towej EBC.

Kursy przedstawione w części 8.2 są średnimi miesięcznymi publikowanych codziennie kur-sów referencyjnych dla danych walut.

kieRunki RozWoju poza stRefĄ euRo

Statystyki na temat innych państw członkowskich UE (część 9.1) są sporządzane według tych sa-mych zasad co statystyki dla strefy euro. Wskutek tego dane dotyczące rachunku obrotów bieżących, rachunku kapitałowego oraz zadłużenia zagra-nicznego brutto obejmują spółki celowe.

IEBC


ZAŁĄCZN IK IDZIAŁANIA EUROSYSTEMU W ZAKRESIE POLITYKI PIENIĘżNEJ W UJĘCIU ChRONOLOGICZNYM1

14 STYCZNIA I 4 LUTEGO 2010 R.

Rada Prezesów EBC postanawia, że stopy pro-centowe podstawowych operacji refinansują-cych oraz stopy procentowe kredytu z banku centralnego na koniec dnia i depozytu w banku centralnym na koniec dnia pozostaną na nie-zmienionym poziomie i wynosić będą odpo-wiednio 1,00%, 1,75% i 0,25%.

4 MARCA 2010 R.

Rada Prezesów EBC postanawia, że stopy pro-centowe podstawowych operacji refinansujących oraz stopy procentowe kredytu z banku central-nego na koniec dnia i depozytu w banku central-nym na koniec dnia pozostaną na niezmienionym poziomie i wynosić będą odpowiednio 1,00%, 1,75% i 0,25%. Rada podejmuje również szcze-gółowe decyzje dotyczące procedury przetargo-wej oraz zasad postępowania w przypadku ope-racji refinansujących, obowiązujących do 12 grudnia 2010 r., w tym powrotu do procedury przetargu procentowego w regularnych 3-mie-sięcznych dłuższych operacjach refinansujących (LTRO), począwszy od operacji, która ma być przydzielona 28 kwietnia 2010 r.

8 KWIETNIA I 6 MAJA 2010 R.


10 MAJA 2010 R.

Rada Prezesów postanawia, że podejmie działania mające na celu przeciwdziałanie poważnym na-pięciom na rynkach finansowych. Przede wszyst-kim postanawia przeprowadzić interwencje na rynku prywatnych i publicznych dłużnych papie-rów wartościowych strefy euro (Securities Mar-

kets Programme) oraz przyjąć procedurę przetar-gu kwotowego z pełnym przydziałem w regular-nych 3-miesięcznych dłuższych operacja refinan-sujących (LTRO) w maju i czerwcu 2010 r.

10 CZERWCA 2010 R.

Rada Prezesów EBC postanawia, że stopy pro-centowe podstawowych operacji refinansują-cych oraz stopy procentowe kredytu z banku centralnego na koniec dnia i depozytu w banku centralnym na koniec dnia pozostaną na nie-zmienionym poziomie i wynosić będą odpo-wiednio 1,00%, 1,75% i 0,25%. Ponadto Rada podejmuje decyzję o przyjęciu procedury prze-targu kwotowego z pełnym przydziałem w regu-larnych 3-miesięcznych operacjach refinansują-cych, które mają zostać przydzielone w trzecim kwartale 2010 r.

8 LIPCA I 5 SIERPNIA 2010 R.


2 WRZEŚNIA 2010 R.

Rada Prezesów EBC postanawia, że stopy pro-centowe podstawowych operacji refinansują-cych oraz stopy procentowe kredytu z banku centralnego na koniec dnia i depozytu w banku centralnym na koniec dnia pozostaną na nie-zmienionym poziomie i wynosić będą odpo-wiednio 1,00%, 1,75% i 0,25%. Rada podejmu-je również szczegółowe decyzje dotyczące pro-cedury przetargowej oraz zasad postępowania w przypadku operacji refinansujących, które

1 Chronologiczne ujęcie działań Eurosystemu w zakresie polityki pieniężnej podjętych w latach 1999–2009 można znaleźć w „Raportach Rocznych” za odpowiednie lata.

IIEBC Biuletyn MiesięcznyCzerwiec 2012

mają obowiązywać w okresie do 11 stycznia 2011 r., szczególności w celu przeprowadzenia 3-miesięcznych dłuższych operacji refinansują-cych w formie procedury przetargu kwotowego z pełnym przydziałem.

7 PAŹDZIERNIKA I 4 LISTOPADA 2010 R.


2 GRUDNIA 2010 R.

Rada Prezesów EBC postanawia, że stopy pro-centowe podstawowych operacji refinansują-cych oraz stopy procentowe kredytu z banku centralnego na koniec dnia i depozytu w banku centralnym na koniec dnia pozostaną na nie-zmienionym poziomie i wynosić będą odpo-wiednio 1,00%, 1,75% i 0,25%. Rada podejmu-je również szczegółowe decyzje dotyczące pro-cedury przetargowej oraz zasad postępowania w przypadku operacji refinansujących, które mają obowiązywać w okresie do 12 kwietnia 2011 r., w szczególności w celu kontynuowania procedury przetargu kwotowego z pełnym przydziałem.

13 STYCZNIA I 3 LUTEGO 2011 R.


3 MARCA 2011 R.

Rada Prezesów EBC postanawia, że stopy pro-centowe podstawowych operacji refinansują-cych oraz stopy procentowe kredytu z banku centralnego na koniec dnia i depozytu w ban-ku centralnym na koniec dnia pozostaną na nie-zmienionym poziomie i wynosić będą odpo-wiednio 1,00%, 1,75% i 0,25%. Rada podejmuje również szczegółowe decyzje dotyczące proce-dury przetargowej i zasad postępowania w przy-padku operacji refinansujących, które mają obo-wiązywać w okresie do 12 lipca 2011 r., w szcze-gólności w celu kontynuowania procedury prze-targu kwotowego z pełnym przydziałem.

7 KWIETNIA 2011 R.

Rada Prezesów EBC postanawia podnieść sto-py procentowe podstawowych operacji refinan-sujących o 25 punktów bazowych do 1,25%, po-cząwszy od operacji, które będą rozliczone 13 kwietnia 2011 r.

Ponadto Rada postanawia podnieść stopy pro-centowe kredytu z banku centralnego na ko-niec dnia i depozytu w banku centralnym na ko-niec dnia o 25 punktów, odpowiednio do 2,00% i 0,50%, począwszy od 13 kwietnia 2011 r.

5 MAJA 2011 R.

Rada Prezesów EBC postanawia, że stopy pro-centowe podstawowych operacji refinansują-cych oraz stopy procentowe kredytu z banku centralnego na koniec dnia i depozytu w ban-ku centralnym na koniec dnia pozostaną na nie-zmienionym poziomie i wynosić będą odpo-wiednio 1,25%, 2,00% i 0,50%.

9 CZERWCA 2011 R.

Rada Prezesów EBC postanawia, że stopy pro-centowe podstawowych operacji refinansują-cych oraz stopy procentowe kredytu z banku centralnego na koniec dnia i depozytu w ban-

IIIEBC


ChRONOLOGIA

ku centralnym na koniec dnia pozostaną na nie-zmienionym poziomie i wynosić będą odpo-wiednio 1,25%, 2,00% i 0,50%.

Rada Prezesów EBC podejmuje również szcze-gółowe decyzje dotyczące procedur przetargo-wych i zasad postępowania w przypadku opera-cji refinansujących w okresie do 11 październi-ka 2011 r., w szczególności postanawia kontynu-ować procedurę przetargu kwotowego z pełnym przydziałem.

7 LIPCA 2011 R.

Rada Prezesów EBC postanawia podnieść sto-py procentowe podstawowych operacji refinan-sujących o 25 punktów bazowych do 1,50%, po-cząwszy od operacji, które zostaną rozliczone 13 lipca 2011 r. Ponadto postanawia podnieść stopy procentowe kredytu z banku centralnego na ko-niec dnia i depozytu w banku centralnym na ko-niec dnia o 25 punktów bazowych, odpowiednio do 2,25% i 0,75%, począwszy od 13 lipca 2011 r.

4 SIERPNIA 2011 R.

Rada Prezesów EBC postanawia, że stopy pro-centowe podstawowych operacji refinansujących oraz stopy procentowe kredytu z banku central-nego na koniec dnia i depozytu w banku central-nym na koniec dnia pozostaną na niezmienionym poziomie i wynosić będą odpowiednio 1,50%, 2,25% i 0,75%. Rada postanawia również pod-jąć kilka działań w odpowiedzi na ponowne po-jawienie się napięć na niektórych rynkach finan-sowych. W szczególności postanawia, że Euro-system przeprowadzi dodatkową dłuższą opera-cję refinansującą zasilającą w płynność z około 6-miesięcznym okresem zapadalności w trybie procedury przetargu kwotowego z pełnym przy-działem. Rada podejmuje również szczegóło-we decyzje odnośnie do procedury przetargowej i zasad postępowania w przypadku operacji refi-nansujących, które mają obowiązywać w okresie do 17 stycznia 2012 r., w szczególności w celu kontynuowania procedury przetargu kwotowego z pełnym przydziałem.

8 WRZEŚNIA 2011 R.


6 PAŹDZIERNIKA 2011 R.

Rada Prezesów EBC postanawia, że stopy pro-centowe podstawowych operacji refinansują-cych oraz stopy procentowe kredytu z banku centralnego na koniec dnia i depozytu w ban-ku centralnym na koniec dnia pozostaną na nie-zmienionym poziomie i wynosić będą odpowied-nio 1,50%, 2,25% i 0,75%. Rada Prezesów EBC podejmuje również decyzje dotyczące szczegó-łów prowadzonych przez bank operacji refinan-sujących w okresie od października 2011 r. do 10 lipca 2012 r., a mianowicie postanawia prze-prowadzić dwie dłuższe operacje refinansujące – jedną z terminem zapadalności ok. 12 miesięcy w październiku 2011 r., oraz drugą z terminem ok. 13 miesięcy w grudniu 2011 r. – oraz posta-nawia kontynuować procedurę przetargu kwoto-wego z pełnym przydziałem we wszystkich ope-racjach refinansujących. Ponadto Rada Preze-sów podejmuje decyzję o uruchomieniu w listo-padzie 2011 r. nowego programu skupu obligacji zabezpieczonych.

3 LISTOPADA 2011 R.

Rada Prezesów EBC postanawia obniżyć stopy procentowe podstawowych operacji refinansu-jących o 25 punktów bazowych, do 1,25%, po-cząwszy od operacji, które zostaną przeprowa-dzone 9 listopada 2011 r. Ponadto postanawia obniżyć stopy procentowe kredytu z banku cen-tralnego na koniec dnia i depozytu w banku cen-tralnym na koniec dnia o 25 punktów bazowych, odpowiednio do 2,00% i 0,50%, począwszy od 9 listopada 2011 r.

IVEBC Biuletyn MiesięcznyCzerwiec 2012

8 GRUDNIA 2011 R.

Rada Prezesów EBC postanawia obniżyć sto-py procentowe podstawowych operacji refinan-sujących o 25 punktów bazowych, do 1,00%, począwszy od operacji, które zostaną przepro-wadzone 14 grudnia 2011 r. Ponadto postana-wia obniżyć stopy procentowe kredytu z banku centralnego na koniec dnia i depozytu w banku centralnym na koniec dnia o 25 punktów bazo-wych, odpowiednio do 1,75% i 0,25%, począw-szy od 14 grudnia 2011 r. Rada postanawia rów-nież podjąć dalsze rozwiązania niestandardowe, a mianowicie: (a) przeprowadzić dwie dłuższe operacje refinansujące z terminem zapadalno-ści ok. 3 lat, (b) zwiększyć dostępność zabez-pieczeń, oraz (c) obniżyć stopę rezerwy do 1%, a także (d) okresowo wstrzymać przeprowadza-nie operacji dostrajających w ostatnim dniu każ-dego okresu utrzymania rezerw.

12 STYCZNIA 2012 R.


9 LUTEGO 2012 R.

Rada Prezesów EBC postanawia, że stopy pro-centowe podstawowych operacji refinansują-cych oraz stopy procentowe kredytu z banku centralnego na koniec dnia i depozytu w ban-ku centralnym na koniec dnia pozostaną na nie-zmienionym poziomie i wynosić będą odpo-wiednio 1,00%, 1,75% i 0,25%. Ponadto Rada zatwierdza w odniesieniu do niektórych krajów odrębne kryteria kwalifikacji i środki kontroli ryzyka, aby umożliwić tym krajom tymczasowe przyjmowanie dodatkowych należności kredyto-wych jako zabezpieczenia w operacjach kredyto-wych Eurosystemu.

8 MARCA 2012 R.


8 MARCA 2012, 4 KWIETNIA I 3 MAJA 2012


6 CZERWCA 2012


Rada podejmuje również szczegółowe decyzje odnośnie do procedury przetargowej i zasad po-stępowania w przypadku operacji refinansują-cych, które mają obowiązywać w okresie do 15 stycznia 2013 r., w szczególności dotyczących kontynuowania procedury przetargu kwotowego z pełnym przydziałem.

VEBC


SYSTEM TARGET (TRANSEUROPEJSKI ZAUTOMATYZOWANY BŁYSKAWICZNY SYSTEM ROZRAChUNKU BRUTTO W CZASIE RZECZYWISTYM)TARGET21 odgrywa znaczącą rolę w promowaniu zintegrowanego rynku pieniężnego strefy euro, który ma zasadnicze znaczenie dla efektywnego prowadzenia wspólnej polityki pieniężnej oraz przyczynia się do integracji rynków finansowych strefy euro. Ponad 4400 banków komercyjnych oraz 23 krajowe banki centralne wykorzystują sys-tem TARGET2 do inicjowania zarówno swoich własnych płatności, jak i zleceń płatniczych złożo-nych przez swoich klientów. System TARGET2 zapewnia dostęp do ponad 60 000 banków na całym świecie, jeżeli uwzględnić oddziały i spółki za-leżne, a w związku z tym również wszystkich klien-tów tych banków.

System TARGET2 służy do dokonywania płatności wysokokwotowych oraz priorytetowych, takich jak płatności usprawniające rozliczenia w innych sys-temach międzybankowego transferu środków (np. Zintegrowany System Rozrachunku Ciągłego (CLS) lub EURO1) oraz do rozliczania transakcji rynku pieniężnego, walutowych i papierami warto-ściowymi, jak też do dokonywania niskokwoto-wych płatności klientowskich. Z jednej strony sys-tem TARGET2 zapewnia śróddzienną ostateczność rozrachunku transakcji, z drugiej natomiast dzięki systemowi możliwe jest natychmiastowe wykorzy-stanie środków księgowanych w dobro rachunku uczestnika do następnych płatności.

pRzepŁyW pŁatnoŚci W Ramach systemu taRget2W pierwszym kwartale 2012 r. w ramach systemu TARGET2 rozliczono 22 636 610 transakcji o łącz-nej wartości 177 680 mld euro, co odpowiada śred-nio 348 256 transakcjom dziennie o wartości 2 734 mld euro. Największy w tym kwartale przepływ płatności w ramach systemu TARGET2 odnotowano 30 marca, gdy przetworzono 502 534 płatności.

System TARGET2 zachował wiodącą pozycję na rynku płatności wysokokwotowych w euro z ogól-nym udziałem 57% w ujęciu ilościowym i 92% w ujęciu wartościowym. Stabilny udział rynkowy systemu TARGET2 potwierdza silne zainteresowa-nie banków rozliczeniami przy wykorzystaniu pie-1 TARGET2 jest drugą generacją systemu TARGET, która została

uruchomiona w 2007 r.

niądza banku centralnego, szczególnie w okresie zaburzeń na rynku.

Średni udział płatności międzybankowych wyniósł 41% w ujęciu ilościowym i 94% w ujęciu wartościo-wym. Średnia wartość przetworzonej płatności mię-dzybankowej wyniosła 18,2 miliona euro, a płatno-ści klientowskiej 0,7 miliona euro. Wartość 68% płatności nie przekraczała 50 000 euro, natomiast 11,1% płatności miała wartość powyżej 1 miliona euro. Średnio dziennie występowało 355 płatności na kwotę powyżej 1 mld euro.

dzienny RozkŁad WaRtoŚci i liczby zleceŃNa wykresie przedstawiono dzienny rozkład płatno-ści przetwarzanych w systemie TARGET2, tzn. uśrednioną procentową dzienną dystrybucję ilości i wartości płatności przetwarzanych w różnych po-rach dnia w pierwszym kwartale 2012 r. W ujęciu ilościowym krzywa przebiega znacznie powyżej rozkładu linearnego. Do godziny 13.00 czasu środ-kowoeuropejskiego przetworzono 71% ogólnej liczby płatności realizowanych w systemie, a na go-dzinę przed zamknięciem systemu procent transakcji przetworzonych wyniósł 99,6% płatności. Do go-dziny 13.00 czasu środkowoeuropejskiego przetwo-

Rozkład śróddzienny

(proc.)

100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

07 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

Liczba w I kw. 2012 r.Wartość w I kw. 2012 r.Rozkład liniowy

Źródło: EBC.

VIEBC Biuletyn MiesięcznyCzerwiec 2012

rzono 50% płatności realizowanych w systemie TARGET2, a na godzinę przed zamknięciem sys-temu odsetek transakcji przetworzonych wzrósł do 85%. W ujęciu wartościowym przebieg krzywej jest zbliżony do rozkładu linearnego. Jak z tego wynika, obrót rozkłada się równomiernie w ciągu całego dnia i następuje właściwa wymiana płynności pomiędzy uczestnikami, co zapewnia sprawny przebieg rozli-czeń w systemie TARGET2.

dostępnoŚć i WydajnoŚć systemu taRget2

W pierwszym kwartale 2012 r. system TARGET2 osiągnął stuprocentową dostępność ogólną. Przy obliczeniu dostępności systemu TARGET2 uwzględnia się incydenty, które całkowicie unie-możliwiają przetwarzanie płatności przez 10 mi-

nut lub dłużej w godzinach między 7.00 a 18.45. W rezultacie średnio 99,99% wszystkich płatności zostało przetworzone w czasie krótszym niż 5 mi-nut, co w pełni spełnia oczekiwania wobec sys-temu. W jednym przypadku zamknięcie systemu TARGET2 zostało przedłużone o godzinę (23 marca). Te przypadki przedłużenia fazy zamknię-cia związane były z problemami technicznymi w różnych krytycznych systemach zewnętrznych.

Tabela 1 Zlecenia płatnicze przetwarzane przez TARGET2 i EURO I: liczba transakcji

(liczba płatności)

2011 2011 2011 2011 2012I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw.

TARGET2Całkowita liczba 21 856 960 22 410 209 22 362 663 22 935 865 22 636 610Średnia dzienna 341 515 355 718 338 828 358 373 348 256EURO 1 (EBA)

Całkowita liczba 14 829 518 15 372 628 15 482 902 16 637 217 14 757 278Średnia dzienna 231 711 244 010 234 589 259 957 257 804

Tabela 2 Zlecenia płatnicze przetwarzane przez TARGET2 i EURO I: wartość transakcji

(mld EUR)

2011 2011 2011 201I 2012I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw.

TARGET2Całkowita liczba 146 071 142 356 154 829 169 681 177 680Średnia dzienna 2 282 2 260 2 346 2 651 2 734EURO 1 (EBA)

Całkowita liczba 15 261 15 222 16 322 17 215 16 099Średnia dzienna 238 242 247 269 248

VIIEBC


DOKUMENTY OPUBLIKOWANE PRZEZ EUROPEJSKI BANK CENTRALNYEuropejski Bank Centralny wydaje szereg publikacji na temat swoich podstawowych kompeten-cji: polityki pieniężnej, statystyki, systemu rozliczeń i systemu rozrachunku papierów wartościo-wych, stabilności finansowej i nadzoru, współpracy europejskiej i międzynarodowej, a także pra-wa. Należą do nich między innymi:

PUBLIKACJE OKREŚLONE STATUTEM– Raport Roczny– Raport o konwergencji– Biuletyn Miesięczny

PUBLIKACJE NAUKOWE– Prawne dokumenty robocze– Dokumenty okolicznościowe– Biuletyn naukowy– Dokumenty robocze

INNE PUBLIKACJE/MONOGRAFIE– Enhancing monetary analysis – „Financial Integration in Europe”– „Financial Stability Review” – „Statistics. Pocket Book”– Europejski Bank Centralny – historia, rola i funkcje– „The International Role of the Euro”– „Realizacja polityki pieniężnej w strefie euro” (Dokumentacja ogólna) – The Monetary Policy of the ECB– The Payment SystemEuropejski Bank Centralny wydaje również broszury i materiały informacyjne o różnorodnej te-matyce, między innymi dotyczące banknotów i monet euro, a także materiały z seminariów i kon-ferencji.

Pełna lista dokumentów (w formacie PDF) opublikowanych przez Europejski Bank Centralny i Europejski Instytut Walutowy – poprzednika Europejskiego Banku Centralnego w latach 1994–1998 – dostępna jest w serwisie internetowym EBC http://www.ecb.europa.eu/pub/. Ikony z kodem języka wskazują na wersję językową, w którym dana publikacja jest dostępna.

Jeżeli nie wskazano inaczej, wersje papierowe (do wyczerpania nakładu) można otrzymać nieod-płatnie, jednorazowo lub w prenumeracie, wysyłając zamówienie na adres: [email protected].

IXEBC


SŁOWNICZEKSłowniczek zawiera wybrane terminy ekonomiczne, które są często używane w Biuletynie Mie-sięcznym.

Bardziej wyczerpujący i szczegółowy słownik można znaleźć na stronie internetowej EBC (www.ecb.europe.eu/home/glossary/html/index.en.html).

Aktywa zagraniczne netto sektora MIF: aktywa zagraniczne sektora MIF strefy euro (takie jak złoto, banknoty i monety w obcych walutach, papiery wartościowe wyemitowane przez nierezy-dentów strefy euro oraz kredyty i pożyczki udzielone nierezydentom strefy euro) pomniejszone o zobowiązania zagraniczne sektora MIF strefy euro (takie jak depozyty nierezydentów strefy euro i umowy z przyrzeczeniem odkupu zawarte z nierezydentami strefy euro oraz udziały i jed-nostki uczestnictwa w funduszach rynku pieniężnego i wyemitowane przez MIF dłużne papiery wartościowe wyemitowane z terminem pierwotnym do 2 lat włącznie).

Autonomiczne czynniki płynności: czynniki wpływające na płynność systemu bankowego, które zwykle nie są wynikiem stosowania instrumentów polityki pieniężnej. Należą do nich na przykład: liczba banknotów w obiegu, depozyty rządowe w banku centralnym oraz aktywa zagraniczne netto banku centralnego.

Badania aktywności gospodarczej w strefie euro: badanie warunków prowadzenia działalności w sektorze przetwórstwa przemysłowego oraz usług, przeprowadzane w wielu krajach strefy euro, które służy do budowy złożonego indeksu. Wskaźnik PMI (ang. Eurozone Manufacturing Purchasing Managers Index) dla przetwórstwa przemysłowego strefy euro to ważony wskaźnik obliczany na podstawie indeksów produkcji, nowych zamówień, zatrudnienia, czasów realizacji dostaw oraz zapasów zakupionych towarów. Ankieta dla sektora usług zawiera pytania na temat działalności gospodarczej, oczekiwań dotyczących działalności, wartości realizowanych umów, nowych umów, zatrudnienia, cen nakładów i cen sprzedaży. Poprzez połączenie wyników badań sektora przetwór-stwa przemysłowego oraz sektora usług otrzymuje się indeks złożony strefy euro (ang. Eurozone Composite Index)*.

Badania Komisji Europejskiej: ujednolicone badania sondażowe nastrojów firm i konsumentów przeprowadzane w każdym państwie członkowskim UE w imieniu Komisji Europejskiej. Pytania w formie kwestionariusza są adresowane do kadry kierowniczej w przemyśle wytwórczym, bu-downictwie, handlu detalicznym i sektorze usług, a także do konsumentów. Na podstawie każdego miesięcznego badania ankietowego wyliczane są wskaźniki złożone, które podsumowują odpo-wiedzi na kilka różnych pytań w jednym wskaźniku (wskaźniki zaufania).

Badania sondażowe akcji kredytowej banków (ang. Bank Lending Survey – BLS): kwartalne ba-dania sondażowe dotyczące polityk kredytowych, które prowadzone są przez Eurosystem od stycznia 2003 r. Pytania dotyczące kwestii jakościowych z zakresu zmian w standardach kredyto-wania, warunkach udzielania kredytów oraz popytu na kredyty zarówno dla przedsiębiorstw, jak i gospodarstw domowych, są kierowane do wcześniej wybranej grupy banków w strefie euro.

Badanie prognoz makroekonomicznych ekspertów (ang. Survey of Professional Forecasters – SPF): kwartalne badania ankietowe przeprowadzane przez EBC od 1999 r. w celu zebrania pro-gnoz makroekonomicznych dotyczących inflacji w strefie euro, wzrostu realnego PKB i bezrobo-

* W Polsce nie publikuje się danych dotyczących cen zużycia pośredniego producentów. Nie ma również odpowiedniego określenia dla takiej kategorii cen.

XEBC Biuletyn MiesięcznyCzerwiec 2012

cia od grupy ekspertów związanych z organizacjami f inansowymi i niefinansowymi mającymi siedzibę w UE.

Bilans płatniczy: zestawienie statystyczne, które podsumowuje transakcje ekonomiczne gospo-darki danego państwa z zagranicą w określonym czasie.

Bilans skonsolidowany sektora monetarnych instytucji finansowych (MIF): bilans uzyskiwany przez saldowanie rozliczeń wzajemnych sektora MIF (np. kredytów i pożyczek oraz depozytów udzielanych przez MIF innym MIF) w bilansie zagregowanym tego sektora. Dostarcza on infor-mację statystyczną na temat aktywów i pasywów sektora MIF w porównaniu z rezydentami strefy euro nienależącymi do tego sektora (tzn. instytucji rządowych i samorządowych oraz innych re-zydentów strefy euro), a także w porównaniu z nierezydentami strefy euro. Jest głównym źródłem informacji statystycznej do wyliczania agregatów pieniężnych i stanowi podstawę do systema-tycznej analizy czynników kreacji M3.

Ceny producentów w przemyśle: ceny fabryczne (bez kosztów transportu) wszystkich produktów sprzedawanych w przemyśle, poza branżą budowlaną, na rynkach krajowych strefy euro. Nie obej-mują importu.

Deficyt (instytucji rządowych i samorządowych): potrzeby pożyczkowe netto instytucji rządo-wych i samorządowych, tzn. różnica między łącznymi dochodami a łącznymi wydatkami sektora rządowego.

Deflacja: znaczny i ciągły spadek ogólny cen bardzo szerokiego asortymentu towarów konsump-cyjnych i usług, który jest uwzględniany w oczekiwaniach.

Depozyt w banku centralnym: instrument polityki pieniężnej Eurosystemu umożliwiający upraw-nionym kontrahentom złożenie, z ich własnej inicjatywy, depozytów overnight we właściwym dla nich krajowym banku centralnym. Depozyty te są oprocentowane według ustalonej wcześniej stopy procentowej, która z reguły stanowi dolną granicę rynkowych stóp procentowych overnight.

Dezinflacja: proces spowalniania inflacji, który może prowadzić do ujemnych stóp inflacji mają-cych charakter przejściowy.

Długoterminowe zobowiązania finansowe sektora MIF: depozyty terminowe z terminem pierwot-nym powyżej 2 lat, depozyty z terminem wypowiedzenia powyżej 3 miesięcy, dłużne papiery wartościowe wyemitowane przez MIF strefy euro z terminem pierwotnym powyżej 2 lat, a także kapitał i rezerwy sektora MIF strefy euro.

Dłużne papiery wartościowe: stanowią przyrzeczenie emitenta (tzn. pożyczkobiorcy), że dokona na rzecz posiadacza (pożyczkodawcy) w określonym terminie w przyszłości jednej lub więcej płatności. Instrumenty te są na ogół oprocentowane (kupon) lub są sprzedawane z dyskontem w stosunku do kwoty, za którą zostaną odkupione w terminie zapadalności. Dłużne papiery war-tościowe z terminem pierwotnym powyżej 1 roku uznaje się za instrumenty długoterminowe.

Dłuższa operacja refinansująca (LTRO): operacja otwartego rynku z terminem zapadalności dłuż-szym niż 1 tydzień, która jest przeprowadzana przez Eurosystem w formie transakcji odwracal-nych. Termin zapadalności zwykłych miesięcznych operacji wynosi 3 miesiące. W okresie zabu-rzeń na rynkach finansowych, który rozpoczęło się w sierpniu 2007 r., przeprowadzano dodatkowe

XIEBC


SŁOWNICZEK

operacje z terminem zapadalności od 1 okresu utrzymywania rezerwy obowiązkowej do 36 mie-sięcy a ich częstotliwość była różna.

Efektywny kurs wymiany euro (EER) (nominalny/realny): średnia ważona dwustronnych kursów walutowych euro wobec walut krajów będących głównymi partnerami handlowymi strefy euro. Indeksy EER dla euro są obliczane w stosunku do różnych grup partnerów handlowych: na EER-20 składa się 10 państw członkowskich spoza strefy euro i 10 partnerów handlowych spoza UE, natomiast EER-40 obejmuje EER-20 oraz 20 innych krajów. Zastosowane wagi odzwierciedlają udział każdego z partnerskich krajów w wymianie handlowej strefy euro towarami przemysło-wymi oraz uwzględniają konkurencję na rynkach trzecich. Realne kursy EER to nominalne EER pomniejszone o średnią ważoną zagranicznych kosztów lub cen względem krajowych kosztów lub cen. Są one zatem miarą konkurencyjności cenowej i kosztowej.

EONIA (ang. euro overnight index average): miara efektywnej stopy procentowej obowiązującej na międzybankowym rynku depozytów overnight w euro. Obliczana jako średnia ważona stóp procentowych niezabezpieczonych transakcji kredytowych overnight denominowanych w euro, na podstawie informacji uzyskiwanych od banków zgłaszających notowania.

ERM II (mechanizm kursowy ERM II Exchange Rate Mechanism II): porozumienie w sprawie systemu kursowego zapewniające podstawy współpracy w zakresie polityki kursowej między kra-jami strefy euro a tymi krajami członkowskimi UE, które nie uczestniczą w trzecim etapie unii gospodarczej i walutowej.

EURIBOR (ang. euro interbank offered rate): stopa, po której bank, znany jako uczestnik rynku międzybankowego, jest skłonny pożyczać innemu bankowi działającemu na rynku międzybanko-wym środki (denominowane w euro). Obliczana codziennie na podstawie stóp procentowych reprezentatywnej grupy wybranych banków dla różnych terminów zapadalności, maksymalnie do 12 miesięcy.

Eurosystem: system banków centralnych składający się z Europejskiego Banku Centralnego i kra-jowych banków centralnych tych państw członkowskich UE, których walutą jest euro.

Fundusze inwestycyjne (bez funduszy rynku pieniężnego): instytucje f inansowe, które zbierają kapitał pozyskany od społeczeństwa i inwestują go w aktywa finansowe i niefinansowe. Por. mo-netarne instytucje f inansowe.

Indeks kosztu przepracowanej godziny: miara kosztów pracy obejmująca wynagrodzenia brutto (wypłacane w gotówce, w naturze, w tym wszelkiego rodzaju premie), a także koszty pracy (składki na ubezpieczenia społeczne plus podatki związane z zatrudnieniem, płacone przez pra-codawcę, pomniejszone o dotacje (ang. subsidies) otrzymywane przez pracownika) przypadające na jedną faktycznie przepracowaną godzinę (z uwzględnieniem nadgodzin).

Indeks płac negocjowanych: miara bezpośredniego wyniku negocjacji zbiorowych w postaci płacy podstawowej (tzn. bez premii) na poziomie strefy euro. Termin ten dotyczy implikowanej średniej zmiany miesięcznych wynagrodzeń.

Inflacja: wzrost ogólnego poziomu cen, tj. indeksu wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych.

XIIEBC Biuletyn MiesięcznyCzerwiec 2012

Instytucje rządowe i samorządowe: sektor – zgodnie z definicją ESA95 – obejmujący podmioty będące rezydentami, które zaangażowane są przede wszystkim w produkcję towarów i usług nie-rynkowych przeznaczonych do spożycia indywidualnego i zbiorowego lub w redystrybucję do-chodu i majątku narodowego. Sektor ten obejmuje instytucje rządowe szczebla centralnego, re-gionalnego i lokalne organy władzy oraz fundusze ubezpieczeń społecznych. Z sektora wyłączone są jednostki stanowiące własność publiczną, które prowadzą działalność komercyjną, np. przed-siębiorstwa państwowe.

Instytucje ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne: instytucje f inansowe i ubezpieczeniowe oraz spółki ułomne, które są zaangażowane przede wszystkim w działalność w zakresie pośrednictwa f inansowego będącego konsekwencją grupowania ryzyka do wspólnej puli.

Inwestycja bezpośrednia: inwestycje transgraniczne, których celem jest nabycie trwałego udziału w przedsiębiorstwie będącym rezydentem innego kraju (w praktyce zakłada się, że oznacza to posiadanie przynajmniej 10% akcji zwykłych lub głosów). Obejmują one kapitał własny, reinwe-stowane zyski oraz inne formy kapitału związane z operacjami pomiędzy spółkami grupy kapita-łowej. Na rachunku inwestycji bezpośrednich księguje się transakcje/pozycje netto w aktywach dokonane za granicą przez rezydentów strefy euro (jako „inwestycje bezpośrednie za granicą”) oraz transakcje/pozycje netto w aktywach strefy euro dokonane przez nierezydentów (jako „inwe-stycje bezpośrednie w strefie euro”).

Inwestycje portfelowe: transakcje netto lub pozycje netto dotyczące papierów wartościowych wy-emitowanych przez nierezydentów strefy euro (po stronie aktywów) i transakcje netto lub pozycje netto dotyczące papierów wartościowych wyemitowanych przez rezydentów strefy euro (po stro-nie pasywów). Obejmują one udziałowe papiery wartościowe, dłużne papiery wartościowe (dłu-goterminowe papiery dłużne oraz instrumenty rynku pieniężnego). Transakcje wykazuje się we-dług efektywnej ceny, zapłaconej lub otrzymanej, pomniejszonej o prowizje i wydatki. Do inwe-stycji portfelowych zalicza się udziały w przedsiębiorstwach do wysokości 10% akcji zwykłych lub praw głosu.

Jednostkowe koszty pracy: miara całkowitych kosztów pracy przypadających na jednostkę pro-dukcji obliczona dla strefy euro jako stosunek całkowitego wynagrodzenia przypadającego na jednego pracownika do produktywności pracy (zdefiniowanej jako PKB (wielkość) na jednego zatrudnionego).

Kontrahent: druga strona transakcji f inansowej (np. podmiot zawierający transakcję z bankiem centralnym).

Korekta deficytu do zadłużenia (instytucje rządowe i samorządowe): różnica pomiędzy deficytem instytucji rządowych i samorządowych a zmianą poziomu zadłużenia instytucji rządowych i sa-morządowych.

Kredyt w banku centralnym: jedna z operacji kredytowo-depozytowych Eurosystemu, umożliwia-jąca uczestnikom rynku międzybankowego (ang. eligible counterparties) zaciągnięcie kredytu overnight we właściwym dla nich krajowym banku centralnym pod zastaw kwalif ikowanych ak-tywów. Kredyty te są oprocentowane według ustalonej wcześniej stopy procentowej.

Kredyty i pożyczki sektora MIF dla rezydentów strefy euro: kredyty i pożyczki udzielone przez instytucje sektora MIF rezydentom strefy euro spoza sektora MIF (w tym instytucjom rządowym

XIIIEBC


SŁOWNICZEK

i samorządowym oraz podmiotom sektora prywatnego) oraz papiery wartościowe wyemitowane przez rezydentów strefy euro spoza sektora MIF, a zdeponowane w MIF.

Krzywa dochodowości: graficzne przedstawienie zależności pomiędzy oprocentowaniem lub do-chodowością a okresem pozostałym do terminu zapadalności – w określonym momencie– dosta-tecznie jednorodnych dłużnych papierów wartościowych o różnym terminie zapadalności. Nachy-lenie krzywej dochodowości odzwierciedla różnicę pomiędzy oprocentowaniem lub dochodem dla 2 wybranych terminów zapadalności.

M1: wąski agregat pieniężny, który obejmuje pieniądz gotówkowy w obiegu oraz depozyty overnight zdeponowane w monetarnych instytucjach f inansowych i instytucjach rządowych szczebla centralnego (na przykład Poczta lub Skarb Państwa).

M2: pośredni agregat pieniężny, który obejmuje M1 oraz depozyty z terminem wypowiedzenia do 3 miesięcy (czyli krótkoterminowe wkłady oszczędnościowe), a także depozyty terminowe do 2 lat (czyli lokaty krótkoterminowe), zdeponowane w monetarnych instytucjach f inansowych i in-stytucjach rządowych szczebla centralnego.

M3: szeroki agregat pieniężny, który obejmuje M2 oraz instrumenty zbywalne, w szczególności operacje z przyrzeczeniem odkupu, udziały i jednostki uczestnictwa funduszach rynku pienięż-nego, a także dłużne papiery wartościowe z terminem pierwotnym do 2 lat, wyemitowane przez monetarne instytucje f inansowe.

Międzynarodowa pozycja inwestycyjna: wartość i struktura należności f inansowych (lub zobowią-zań f inansowych) netto danego systemu gospodarczego wobec zagranicy.

Minimalna oferowana stopa procentowa: dolna granica stóp procentowych, przy której kontra-henci mogą składać swoje oferty w przetargach procentowych.

Monetarne instytucje finansowe (MIF): instytucje f inansowe, które łącznie tworzą w strefie euro sektor emitujący pieniądz . Obejmują one a) Eurosystem, b) instytucje kredytowe będące rezy-dentami (zgodnie z definicją zawartą w prawie UE), c) pozostałe instytucje f inansowe, których działalność polega na przyjmowaniu depozytów lub bliskich zamienników lokat od jednostek spoza sektora MIF oraz udzielaniu na własny rachunek (przynajmniej w ujęciu ekonomicznym) kredytów lub inwestowaniu w papiery wartościowe, a także instytucje pieniądza elektronicznego, które głównie są zaangażowane w działalność w zakresie pośrednictwa f inansowego poprzez emi-towanie pieniądza elektronicznego oraz d) fundusze rynku pieniężnego, tzn. fundusze zbiorowego inwestowania (ang. collective investment undertakings), które inwestują w instrumenty krótkoter-minowe i o niskim ryzyku.

Obligacje skarbowe indeksowane wskaźnikiem inflacji: dłużne papiery wartościowe wyemitowane przez instytucje rządowe lub samorządowe, których płatności z tytułu kuponów i kapitału są po-wiązane z odpowiednim wskaźnikiem wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych.

Obroty towarowe z zagranicą: eksport i import towarów w obrotach z krajami spoza strefy euro, mierzony w kategoriach wartości oraz wskaźników ilości i wartości jednostkowej. Statystyki han-dlu zewnętrznego nie można bezpośrednio porównywać z eksportem i importem wykazywanym na rachunkach narodowych, ponieważ rachunki te obejmują zarówno transakcje wewnętrzne, jak i zewnętrzne strefy euro. Ponadto podawana jest na nich wartość łączna dla towarów i usług.

XIVEBC Biuletyn MiesięcznyCzerwiec 2012

Statystyki handlu zewnętrznego nie są też w pełni porównywalne z pozycją towary w statystyce bilansu płatniczego. Poza dostosowaniami metodologicznymi główna różnica polega na tym, że import jest odnotowywany w statystyce eksportu zewnętrznego z uwzględnieniem ubezpieczenia oraz obsługi frachtowej, podczas gdy w statystyce bilansu płatniczego w pozycji towary jest on wykazywany jako f.o.b. (franco statek).

Odpis z tytułu obniżenia wartości [pozycja aktywów pozostaje w bilansie] (ang. write-down): odpisy aktualizujące zmniejszające wartość kredytów i pożyczek zapisanych w bilansie MIF po stwierdzeniu, że te kredyty i pożyczki są częściowo nie do odzyskania.

Operacja absorbująca płynność: operacja, za pomocą której Eurosystem absorbuje płynność w celu zmniejszenia nadmiernej płynności lub wykreowania niedoboru płynności. Operacje takie można przeprowadzać emitując skrypty dłużne lub zakładając lokaty.

Operacja otwartego rynku: operacja przeprowadzana na rynku f inansowym z inicjatywy banku centralnego. Operacje te obejmują transakcje odwracalne, transakcje bezwarunkowe, jak również zakładanie lokat lub emisję skryptów dłużnych bądź swapy walutowe. Operacje otwartego rynku mogą być operacjami dostarczającymi płynność lub operacjami, które ją absorbują.

Udziałowe papiery wartościowe: papiery wartościowe stanowiące udziały w kapitale przedsiębior-stwa, tj. znajdujące się w obrocie na giełdach papierów wartościowych (akcje notowane), akcje nienotowane i inne formy udziału. Zwykle przynoszą dochód w postaci dywidend.

Parytet centralny (lub kurs centralny): kurs wymiany każdej waluty uczestniczącej w ERM II wobec euro, wokół którego określane są granice wahań kursów przewidziane w ERM II.

Parytet siły nabywczej (PPP): kurs, według którego jedna waluta jest wymieniana na inną, tak by zrównać siłę nabywczą obu walut poprzez wyeliminowanie różnic w poziomach cen obowiązują-cych w danych krajach. W najprostszej formie wskaźnik PPP to stosunek cen tego samego towaru lub usługi wyrażonych – w walucie krajowej – w różnych krajach.

Podmiot sekurytyzacyjny (ang. financial vehicle corporation – FVC): podmiot, którego podsta-wowym rodzajem działalności jest przeprowadzanie transakcji sekurytyzacyjnych. Podmiot ten z reguły emituje zbywalne papiery wartościowe oferowane do powszechnej sprzedaży lub sprze-dawane w drodze emisji niepublicznej (ang. private placement). Te papiery wartościowe są zabez-pieczane portfelem aktywów (z reguły kredytami) znajdujących się w posiadaniu FVC. W niektórych przypadkach wiele FVC może być zaangażowanych w jedną transakcję sekurytyza-cyjną, ale jeden FVC jest w posiadaniu sekurytyzowanych aktywów, a inny emituje papiery war-tościowe zabezpieczone tymi aktywami.

Podstawowa operacja refinansująca: zwykła operacja otwartego rynku przeprowadzana przez Eu-rosystem w formie transakcji z przyrzeczeniem odkupu. Operacje te przeprowadza się w formie cotygodniowych standardowych przetargów, a ich okres zapadalności wynosi z reguły 1 tydzień.

Podstawowe stopy procentowe EBC: stopy procentowe ustalone przez Radę Prezesów, które od-zwierciedlają nastawienie polityki pieniężnej EBC. Są to stopy procentowe podstawowych opera-cji ref inansujących, kredytu w banku centralnym i depozytu w banku centralnym.

XVEBC


SŁOWNICZEK

Potrzeby kredytowe (instytucje rządowe i samorządowe): wysokość kredytów netto zaciągniętych przez instytucje rządowe i samorządowe.

Pozostałe inwestycje: pozycja w bilansie płatniczym i międzynarodowej pozycji inwestycyjnej, która obejmuje transakcje/pozycje f inansowe z nierezydentami związane z kredytami handlo-wymi, depozytami, kredytami i pożyczkami oraz innymi należnościami (z zagranicą – aktywa) oraz zobowiązaniami (wobec zagranicy – pasywa).

Procedura przetargu kwotowego z pełnym przydziałem (ang. fixed rate full-allotment tender procedure): procedura przetargowa, w której bank centralny ustala z wyprzedzeniem stopę pro-centową (stała stopa), a strony składają oferty dotyczące wielkości transakcji, jaką są gotowe zawrzeć przy tej stopie procentowej, wiedząc z góry, że wszystkie ich oferty zostaną przyjęte (pełny przydział).

Produkcja przemysłowa: wartość dodana brutto, wytworzona w przemyśle w cenach stałych.

Produkt krajowy brutto (PKB): wartość produkcji towarów i usług danej gospodarki pomniej-szona o spożycie pośrednie i powiększona o podatki netto od produktów i importu. Produkt kra-jowy brutto można podzielić wg produktów, składników wydatków lub dochodów. Główne agre-gaty wydatków, składające się na PKB to spożycie gospodarstw domowych, spożycie publiczne, nakłady brutto na środki trwałe, zmiany stanu zapasów oraz eksport i import towarów oraz usług (w tym wymiana handlowa wewnątrz strefy euro).

Produktywność pracy: wielkość produkcji, która może zostać wytworzona przy danym nakładzie pracy. Można ją mierzyć na wiele sposobów, ale powszechnie dzieli się PKB (wielkość) przez zatrudnienie ogółem lub ogólną liczbę przepracowanych godzin.

Progowa stopa inflacji: rozpiętość pomiędzy dochodowością nominalnych obligacji a obligacji indeksowanych stopą inflacji o tym samym (lub możliwie najbardziej zbliżonym) terminie zapa-dalności.

Przeciętne wynagrodzenie: wynagrodzenie definiuje się jako wypłaty pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty należne pracownikom z tytułu pracy. Do wynagrodzeń zalicza się wynagrodzenia osobowe brutto wraz z premiami, nagrodami oraz dodatkami (np. za pracę w godzinach nadliczbowych lub warunkach szkodliwych), a także składki na ubezpieczenia społeczne płacone przez pracodawcę. Przeciętne wynagrodzenie definiuje się jako wynagrodzenie przypadające na 1 pracownika.

Przetarg kwotowy: procedura przetargowa, w której bank centralny ustala z wyprzedzeniem stopę procentową, a kontrahenci uczestniczący w przetargu składają oferty dotyczące wielkości trans-akcji, jakie są gotowi zawrzeć przy tej stałej stopie procentowej.

Przetarg procentowy: procedura przetargowa, w której kontrahenci składają oferty zarówno na kwotę transakcji, jaką chcą zawrzeć z bankiem centralnym, jak i na oprocentowanie, przy jakim chcą zawrzeć tę transakcję.

Rachunek bieżący: rachunek bilansu płatniczego, który obejmuje wszystkie transakcje w zakresie towarów i usług, dochody oraz transfery bieżące pomiędzy rezydentami i nierezydentami.

XVIEBC Biuletyn MiesięcznyCzerwiec 2012

Rachunek dochodów: rachunek bilansu płatniczego, które obejmuje 2 typy transakcji zawieranych z nierezydentami, mianowicie a) transakcje związane z wynagrodzeniem dla pracowników wypła-canym nierezydentom (np. robotnikom transgranicznym, sezonowym lub zatrudnionym na krótki okres, b) związane z wpływami dochodów z inwestycji i dokonywaniem płatności dotyczących zagranicznych aktywów i pasywów finansowych. Te ostatnie obejmują wpływy i płatności zwią-zane z inwestycjami bezpośrednimi, inwestycjami portfelowymi oraz pozostałymi inwestycjami, a także wpływy związane z aktywami rezerwowymi.

Rachunek finansowy: rachunek bilansu płatniczego, który obejmuje transakcje zawierane pomię-dzy rezydentami i nierezydentami [strefy euro] w postaci inwestycji bezpośrednich, portfelowych, innych inwestycji, a także inwestycji w f inansowe instrumenty pochodne oraz aktywa rezerwowe.

Rachunek kapitałowy: rachunek bilansu płatniczego, który obejmuje wszystkie transfery kapita-łowe, a także nabycie/sprzedaż niefinansowych aktywów niewytworzonych, pomiędzy rezyden-tami a nierezydentami [strefy euro].

Rachunek transferów bieżących: techniczne konto bilansu płatniczego, na którym wykazywana jest wartość rzeczywistych zasobów lub pozycji f inansowych przekazywanych jednostronnie.

Rachunki finansowe: część systemu rachunków narodowych (lub strefy euro), na których wyka-zywane są – według typów aktywów finansowych – pozycje f inansowe (inwestycyjna lub bilan-sowa), transakcje f inansowe oraz pozostałe zmiany w różnych sektorach instytucjonalnych gospo-darki.

Rachunki kapitałowe: część systemu rachunków narodowych (lub rachunków strefy euro), na których wykazywana jest zmiana wartości netto dla transferów kapitałowych i zakupów netto aktywów niefinansowych, która wynika z oszczędności netto.

Rezerwy międzynarodowe: łatwo dostępne i kontrolowane przez władze monetarne zagraniczne aktywa przeznaczone do bezpośredniego f inansowania lub zarządzania wielkością braku równo-wagi w bilansie płatniczym poprzez interweniowanie na rynkach walutowych. Rezerwy między-narodowe strefy euro obejmują niedenominowane w euro roszczenia w stosunku do nierezydentów strefy euro, złoto, specjalne prawa ciągnienia (SDR) i stany rezerw MIF, które są utrzymywane w Eurosystemie.

Rezerwa obowiązkowa: minimalna kwota rezerw, jaką instytucje zobowiązane są utrzymywać w banku centralnym przez okres utrzymywania rezerw. Spełnienie tego wymogu jest określane na podstawie średniej sald dziennych na rachunkach rezerwy obowiązkowej w danym okresie utrzy-mywania rezerwy.

Sekurytyzacja: transakcja lub program, często składająca(y) się z kredytów (kredytów hipotecz-nych, kredytów konsumpcyjnych itp.), w której(ym) aktywo lub pula aktywów generujących prze-pływy pieniężne są przekazywane od instytucji rozpoczynającej transakcję (zazwyczaj instytucji kredytowej) do podmiotu sekurytyzacyjnego, który skutecznie przekształca te aktywa na zby-walne papiery wartościowe, emitując instrumenty dłużne, w których obsługa spłaty kapitału i od-setek następuje z przepływów pieniężnych generowanych przez pulę aktywów.

Siła robocza: suma osób pracujących oraz bezrobotnych.

XVIIEBC


SŁOWNICZEK

Stabilność cen: ma miejsce (według definicji Rady Prezesów), gdy wzrost wskaźnika HICP dla strefy euro w ujęciu rocznym wynosi mniej niż 2%. Rada Prezesów jasno stwierdziła również, że dążąc do zachowania stabilności cen zamierza utrzymać stopę inflacji w średnim okresie na po-ziomie nieco poniżej 2%.

Stopy procentowe MIF: stopy procentowe, które są stosowane przez instytucje kredytowe oraz inne instytucje sektora MIF będące rezydentami strefy euro z wyłączeniem banków centralnych i funduszy rynku pieniężnego, w odniesieniu do denominowanych w euro kredytów dla i depozy-tów przyjmowanych od gospodarstw domowych i przedsiębiorstw będących rezydentami strefy euro.

Strefa euro: strefa utworzona przez te państwa członkowskie UE, które – zgodnie z Traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – przyjęły euro jako wspólną walutę.

Transakcja odwracalna: operacja, w ramach której krajowy bank centralny na podstawie umowy z przyrzeczeniem odkupu kupuje lub sprzedaje aktywa bądź przeprowadza operacje kredytowe z zabezpieczeniem.

Wartość referencyjna wzrostu agregatu M3: roczne tempo wzrostu agregatu M3 w średnim okre-sie odpowiadające utrzymaniu stabilności cen.

Wolne miejsca pracy: wspólny termin określający nowo utworzone miejsca pracy, miejsca pracy nieobsadzone lub takie, które w najbliższej przyszłości się zwolnią, a pracodawca ostatnio podjął aktywne działania na rzecz znalezienia odpowiedniego kandydata.

Wskaźnik deficytu (instytucje rządowe i samorządowe): wskaźnik deficytu to stosunek deficytu instytucji rządowych i samorządowych do PKB w bieżących cenach rynkowych. Podlega jednemu z kryteriów konwergencji f iskalnej, określonych w art. 126(2) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w celu stwierdzenia istnienia nadmiernego deficytu. Nazywany jest także wskaźni-kiem deficytu budżetowego lub wskaźnikiem deficytu f iskalnego.

Wskaźnik długu do PKB (instytucje rządowe i samorządowe): wskaźnik zadłużenia instytucji rządowych i samorządowych do PKB w bieżących cenach rynkowych. Podlega on jednemu z kry-teriów konwergencji f iskalnej, określonych w art. 126(2) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Euro-pejskiej przy ustalaniu istnienia nadmiernego deficytu.

Wyksięgowanie (ang. write-off): usunięcie wartości kredytów i pożyczek z bilansu MIF po uznaniu tych kredytów za całkowicie nieściągalne.

Wynagrodzenie miesięczne brutto: miara miesięcznej płacy brutto, zawierająca część składek naubezpieczenie społeczne opłacanych przez pracowników.

Wynagrodzenie na pracownika lub za 1 przepracowaną godzinę: całkowite wynagrodzenie, w go-tówce lub w naturze, jakie pracodawcy wypłacają pracownikom, tj. wynagrodzenia brutto, jak również premie, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, składki na ubezpieczenia społeczne pła-cone przez pracodawców, podzielone przez ogólną liczbę pracowników lub przez ogólną liczbę godzin przez nich przepracowanych.

XVIIIEBC Biuletyn MiesięcznyCzerwiec 2012

Wzmocnione wspomaganie kredytowe (ang. enhanced credit suport): niestandardowe działania podjęte przez EBC/Eurosystem w czasie kryzysu f inansowego w celu utrzymania warunków fi-nansowania i przepływu kredytów, wykraczające poza to, co można by osiągnąć poprzez samo obniżenie podstawowych stóp procentowych EBC.

Zabezpieczenie: aktywa zastawione lub w jakiejś formie przekazane jako gwarancja spłaty kredy-tów i pożyczek, jak również aktywa sprzedane w ramach umów z przyrzeczeniem odkupu. Zabez-pieczenie wykorzystywane w transakcjach odwracalnych Eurosystemu musi spełniać pewne kry-teria kwalif ikowalności.

Zadłużenie (instytucje rządowe i samorządowe): zadłużenie brutto (rachunki bieżące i depozyty, kredyty i pożyczki oraz dłużne papiery wartościowe)) podawane w wartości nominalnej według stanu na koniec roku i skonsolidowane pomiędzy różnymi sektorami i w ramach sektorów insty-tucji rządowych i samorządowych.

Zadłużenie (rachunki finansowe): obejmuje kredyty i pożyczki zaciągnięte przez gospodarstwa domowe, kredyty i pożyczki, dłużne papiery wartościowe oraz rezerwy funduszy emerytalnych przedsiębiorstw (wynikające z bezpośrednich zobowiązań emerytalnych pracodawców na rzecz pracowników), wyceniane po cenach rynkowych na koniec okresu.

Zadłużenie zewnętrzne brutto: niespłacone kwoty faktycznych bieżących zobowiązań (tj. zobo-wiązań bezwarunkowych), które wymagają, by w jakimś momencie w przyszłości spłacono nie-rezydentom kapitał lub odsetki.

Zharmonizowany indeks cen konsumpcyjnych (ang. Harmonized Index of Consumer Prices – HICP): miara zmian cen towarów konsumpcyjnych opracowana przez Eurostat i jednolita dla wszystkich państw członkowskich UE.

Zmienność: zakres wahań określonej zmiennej.

Zmienność implikowana: oczekiwana zmienność (tj. odchylenie standardowe) wyrażona jako wskaźnik zmian ceny aktywów (np. akcji lub obligacji). Może być wyliczana na podstawie ceny aktywów, terminu zapadalności i ceny realizacji opcji, jak również na podstawie stopy zwrotu z aktywów pozbawionych ryzyka, przy zastosowaniu modelu wyceny opcji, takiego jak model Blacka-Scholesa.

12012 0212012 - NBP

Documents

Transcript of 12012 0212012 - NBP