· 12 kwietnia Prezentacja wojewódzka tradycyjnych stołów wielkanocnych, palm i pisanek,...

szkolenia imprezy zewnętrzne prawo

e-Biuletyn wydawany jest przez Centrum Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Brwinowie

Zachęcamy do zamieszczania w e-Biuletynie artykułów, ciekawych informacji i ofert. Jeśli są Państwo zainteresowani otrzymywaniem e-Biuletynu Informacyjnego drogą elektroniczną, prosimy o zgłoszenia na adres:

[email protected] lub tel. 22/729 66 34 w. 132

www.cdr.gov.pl

http://cc.cdr.gov.pl/

http://www.agroturystyka.edu.pl/

http://www.produktyregionalne.edu.pl/

http://www.leaderatorium.edu.pl/

http://www.agroportal.agro.pl/

Tu się pysznie jada, jak tradycja podpowiada

(Magdalena Włodarska – Kasiuk; K-PODR, O/Zarzeczewo )

Wszystko zaczęło się od zachwytu… Gospodarstwo jest

niewielkie, nie da się z niego utrzymać rodziny. Dodatkowy

dochód przynosi działalność agroturystyczna. Goście chwalą

doskonałą kuchnię i wieść o

smakowitych regionalnych

potrawach, które pani Mirka

serwuje swoim gościom

szybko rozchodzi się po

okolicy. Artykuł prezentuje

znakomity przykład „dobrej

Praktyki” - przedsięwzięcia

zrealizowanego m.in. dzięki środkom z UE, a przede

wszystkim dzięki pasji, zaangażowaniu i poświęceniu

właścicielki firmy „Tradycyjne Jadło” - Pani Mirosławy Wilk.

CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIE

05-840 Brwinów, ul. Pszczelińska 99, tel. 22 729 66 34 do 38

Kwiecień 2014

PRODUKCJA ROLNA

EKONOMIKA ROLNICTWA

DOBRE PRAKTYKI

ROW

http://www.cdr.gov.pl

2

NAZWA WYDARZENIA/

FORMA EDUKACYJNA

DATA

I MIEJSCE

ZGŁOSZENIA

I INFORMACJE

CDR Brwinów

Zarządzanie stadem bydła mlecznego /szkolenie/

8 - 9 kwietnia

Barbara Grygo

tel. 22/729 66 34 w.122

[email protected]

Szkolenie kandydatów na doradcę

rolnośrodowiskowego 24 — 26kwietnia

Bożena Krześniak

tel. 22 729 66 34 w. 146

[email protected]

CDR O/Radom

Podstawy przedsiębiorczości na obszarach wiejskich, źródła finansowania, instrumenty

wsparcia /szkolenie/

2-3 kwietnia

Zdzisław Ginalski

[email protected]

tel. 48/ 365 69 37

Minimalne wymogi wzajemnej zgodności oraz BHP w gospodarstwie rolnym /szkolenie/

7 –11 kwietnia

Wojciech Kowalski

[email protected]

tel. 48 365 49 70

Praktyczne wykorzystanie wyników badań w produkcji

zwierzęcej /szkolenie/

23—24 kwietnia Bożena Ginalska

[email protected]

szkolenia CDR

Konferencje, szkolenia, warsztaty

organizowane przez CDR

3

NAZWA WYDARZENIA/

FORMA EDUKACYJNA

DATA

I MIEJSCE

ZGŁOSZENIA

I INFORMACJE

CDR O/Kraków

Szkolenie online i warsztaty pt: "Internet w kreowaniu marki, czyli

e-marketing w praktyce"

1 kwietnia — 16 maja

Karolina Boba

tel. 12 424 05 21 [email protected]

Myślenie projektowe zgodne z założeniami nowego okresu programowania /szkolenie/

10-11 kwietnia Jadwiga Nowakowska

tel. 12 424 05 25 [email protected]

VAT w przedsiębiorstwach funkcjonujących na obszarach wiejskich /szkolenie e-learning/

od 21 kwietnia Mateusz Grojec

tel. 12 424 05 25

[email protected]

Idee innowacji, transferu wiedzy i współpracy w programowaniu rozwoju obszarów wiejskich w perspektywie finansowej UE 2014-2020 /seminarium internetowe /

22-29 kwietnia Leszek Leśniak, DROW,

tel. 12 424 05 03

[email protected]

XVII Małopolska Giełda Agroturystyczna

kwiecień Elżbieta Kmita-Dziasek,

tel.12/ 424 05 23/26

[email protected]

VI Międzynarodowe Targi Turystyki Wiejskiej AGROTRAVEL – Kielce

kwiecień Elżbieta Kmita-Dziasek,

tel.12/ 424 05 23/26

[email protected]

szkolenia CDR

Konferencje, szkolenia, warsztaty

organizowane przez CDR

4

Imprezy promocyjne, konferencje szkolenia,

warsztaty organizowane przez WODR

Kw

iec

ień

20

14

Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu

www.dodr.pl

miejsce/kontakt

12 kwietnia Prezentacja wojewódzka tradycyjnych stołów wielkanocnych, palm i pisanek, Wojewódzki konkurs:

„Najładniejszy koszyczek wielkanocny”

DODR we Wrocławiu, Dział PWGDiA

[email protected], [email protected], 71/ 339 80 21

kwiecień XVI Spotkania Tradycji Wielkanocnych Ziemi

Kłodzkiej

DODR we Wrocławiu

PZD Kłodzko, [email protected], 74/ 867 38 01

Opolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Łosiowie

www.oodr.pl

organizator/kontakt

kwiecień Biesiada Wielkanocna „Teraz Wieś”

OODR Łosiów, Dział Wiejskiego Gospodarstwa Domowego i Agroturystyki

tel. 77/412 53 27 wew.259, [email protected]

Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli

www.lodr.pl organizator/kontakt

27 kwietnia Kiermasz Roślin Ozdobnych

LODR w Końskowoli

tel. 81/ 889 06 00, fax. 81/ 881 66 63, [email protected],

Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie

www.odr.pl

miejsce/kontakt

26-27 kwietnia WIOSENNE TARGI OGRODNICZE I TARGI

PSZCZELARSKIE

Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie

tel. 86/ 275 89 02, [email protected], [email protected]

imprezy zewnętrzne

5



Kw

iec

ień

20

14

Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach www.modr.pl

organizator/kontakt

5-6 kwietnia Wiosenne Seminarium

i XXXII Wystawa Szynszyli

MODR, PZDR Myślenice

tel. 603 052 035; 12/ 272 04 13

12 kwietnia XI Powiatowy Konkurs Potraw i Palm

Wielkanocnych

MODR, Bieńkówka

33/874 01 35

27 kwietnia Wybory Chłopa Roku 2014

MODR, U.G. Racławice

41/ 384 40 16

Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach

www.lodr-bratoszewice.pl organizator/kontakt

12-13 kwietnia XXII Targi Rolne AGROTECHNIKA 2014

Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Bratoszewicach, Dział Metodyki Doradztwa, Szkoleń i Wydawnictw

tel. 519 301 045, [email protected]

Warmińsko- Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Olsztynie

www.w-modr.pl

miejsce/kontakt

26-27 kwietnia VI Wiosenne Targi Ogrodnicze "Pamiętajcie

o ogrodach"

Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Olsztynie, Dział Metodyki

Doradztwa, Szkoleń i Wydawnictw

tel. 89/ 535 76 84 w. 46, 697 632 088; [email protected]

imprezy zewnętrzne

6



Kw

iec

ień

20

14

Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Warszawie

www.modr.mazowsze.pl

miejsce/kontakt

kwiecień Kiermasz Wielkanocny

MODR Warszawa, O/Radom, Terenowy Zespół Doradczy w Szydłowcu

48/617 16 65, [email protected]

27 kwietnia VIII Wiosna na Polu i w Ogrodzie

MODR Warszawa, O/Siedlce, Zespół Metodyki Doradztwa, Szkoleń i Wydawnictw

25/640 09 22, 25/640 09 11, [email protected]

27 kwietnia XXI Targi Rolne i Przedsiębiorczości

MODR Warszawa, Oddział Bielice

tel. 46/862 00 40 [email protected]

Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku

www.podr.pl

miejsce/kontakt

5-6 kwietnia Targi Ogrodnicze „WIOSNA 2014”

Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku Oddział z siedzibą w Słupsku,

Zespół Specjalistów Branżowych w Słupsku

tel. 59/ 847 12 88, fax. 59/ 847 12 81, [email protected]

12-13 kwietnia VI Targi Ogrodnicze, Wojewódzki Konkurs

„Tradycyjna Palma Wielkanocna“

Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku, Lubań k. Kościerzyny; Dział Systemów Produkcji Rolnej,

Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa

tel. 58/ 688 20 11, [email protected]

26 kwietnia XI Turniej Kół Gospodyń Wiejskich

Województwa Pomorskiego

PODR w Gdańsku, Dział Przedsiębiorczości, Wiejskiego Gospodarstwa Domowego

i Agroturystyki, 58/ 326-39-14 [email protected]

26-27 kwietnia V Wiosenne Targi Ogrodnicze

Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

w Gdańsku, O/ zs. w Starym Polu, Zespół

Specjalistów Branżowych w Starym Polu

tel. 55/ 270 11 00, fax. 55/ 270 11 62,

[email protected]

imprezy zewnętrzne

7



Kw

iec

ień

20

14

Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu www.wodr.poznan.pl

organizator/kontakt

5 kwietnia Forum Pszczelarskie

WODR w Poznaniu

tel.723 678 071 [email protected]

6 kwietnia Wiosenne Targi Rolno-Ogrodnicze

AGROMARSZ

WODR w Poznaniu,

tel. 723 678 002 [email protected]

26—27 kwietnia XXIII Agro-Targi w Starej Łubiance

WODR w Poznaniu, ZD w powiecie pilskim

tel.723 678 056, [email protected]

Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

www.kpodr.pl organizator/kontakt

12 kwietnia Jarmark Wielkanocny

Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego Minikowo,

O/ w Przysieku k. Torunia

tel. 56 / 611 09 31, tel. 56/ 611 09 00, fax. 56/ 611 09 05, [email protected]

imprezy zewnętrzne

8 EKONOMIKA ROLNICTWA

Artykuł ten jest kontynuacją cyklu artykułów o podatkach ukazujących się w kolejnych wydaniach e-biuletynu.

Część czwarta to podstawowe informacje na temat podatku dochodowego, w Polsce i UE.

W następnej części, zaprezentujemy kolejną grupę podatków – podatki majątkowe.

Podatek dochodowy w Polsce

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych w Art. 2 mówi,

że nie stosuje się jej do przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z działów

specjalnych produkcji rolnej.

Ustawa z dnia 29 września 1994r. o rachunkowości (t. jedn. Dz. U. z 2002 r., Nr 76, poz.694

z późn. zm.): „Art.2.1. Przepisy ustawy o rachunkowości, zwanej dalej ustawą, stosuje się do

mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej: (...)

2) osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz

spółek partnerskich, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji

finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły, co najmniej równowartość w walucie polskiej

1.200.000 euro (...)”.

Od kilku lat trwają prace a także debaty polityczne na temat wprowadzenia powszechnego

podatku dochodowego dla rolników oraz jego zakresu, formy, itp.

Najnowsza propozycja rozwiązania tego problemu to propozycja Ministerstwa Finansów

z października 2013 roku mówiąca o tym, że właściciele gospodarstw, których przychód nie

przekracza 100 tys. zł rocznie, płaciliby podatek od nieruchomości rolnych, zaś zarabiający

więcej – płaciliby podatek dochodowy. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi dość sceptycznie

wypowiada się o tej koncepcji, że taki sposób nie jest neutralny dla rolników.

Projekt zakłada, że obecny podatek rolny, zastąpiłyby dwa rozwiązania - adresowane do mniej

i bardziej zamożnych rolników. Ci rolnicy, których przychody nie przekraczałyby 100 tys. zł

w roku gospodarczym (od 1 lipca do 30 czerwca roku następnego), byliby zwolnieni z podatku

dochodowego. Płaciliby natomiast podatek od nieruchomości rolnych w wysokości 185 zł od tzw.

hektara przeliczeniowego. Użytki rolne wchodzące w skład gospodarstwa rolnego

a nieużytkowane rolniczo opodatkowane zostałyby stawką 370 zł od 1 hektara. Wszyscy rolnicy

na potrzeby rozliczenia musieliby rejestrować swoje przychody.

Rolnicy, których przychody przekraczałyby 100 tys. zł płaciliby podatek dochodowy

w wysokości 19 proc. Resort finansów przewiduje możliwość wyboru ryczałtu od przychodów

ewidencjonowanych z limitem przychodów w wysokości 150 tys. euro z poprzedniego roku

i stawką w wysokości 4 proc.

Ministerstwo Finansów proponuje też wprowadzenie okresu przejściowego, gdzie limity

dochodów dla ustalenia sposobu obliczenia podatku byłyby inne. I tak w 2015 r. byłoby to 200

tys. zł (obliczane na podstawie przychodów z roku gospodarczego 2013-2014), a w 2016 r. –

150 tys. zł (obliczane na podstawie przychodów z roku gospodarczego 2014-2015). Rolnicy

opodatkowani podatkiem rolnym płaciliby podatek od nieruchomości rolnych w przypadku

użytków rolnych, na których nie prowadziliby działalności rolniczej. Stawka miałaby wynieść

370 zł za hektar.

MF do przychodów rolniczych chce zaliczyć: przychody ze sprzedaży produktów rolnych,

z agroturystyki czy również małego przetwórstwa.

PODATKI w gospodarstwie rolnym cz. 4.

Autorzy: Ireneusz Gradka, Bolesław Pieczyński;

CDR Brwinów O/Radom


Do przychodów nie zaliczano by zaś m.in. płatności w ramach wsparcia bezpośredniego,

dopłat do paliwa rolniczego czy dopłat do ubezpieczeń rolniczych. Według szacunków MF ze

zwolnienia skorzystałoby 1.770 tys. rolników i oni płaciliby podatek od nieruchomości rolnych,

natomiast ok. 120 tys. rolników płaciłoby podatek dochodowy od działalności rolniczej.

Korzystający z tego przywileju mogliby odliczać od dochodu składki na ubezpieczenia rolnicze

oraz korzystać z ulg związanych z darowiznami, rehabilitacją czy wydatkami na nowe

technologie. Od podatku mogliby natomiast odliczać składki zdrowotne, ulgę na dzieci tak jak

robią to podatnicy – PIT.

MF wskazuje, że w większości krajów UE działalność rolnicza podlega opodatkowaniu

podatkiem dochodowym na podobnych zasadach, jak działalność gospodarcza, a sposób

opodatkowania jest uzależniony od wysokości dochodów uzyskiwanych przez rolników.

Podatek dochodowy - działy specjalne produkcji rolnej

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych do działów specjalnych produkcji rolnej

zalicza: uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni,

uprawy roślin in vitro, fermową hodowlę i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu,

hodowlę i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, hodowlę dżdżownic, hodowlę

entomofagów, hodowlę jedwabników, prowadzenie pasiek oraz hodowlę i chów innych zwierząt

poza gospodarstwem rolnym. Niekiedy o zaliczeniu produkcji rolnej do działu specjalnego

decydują rozmiary produkcji. Tak jest, np. w odniesieniu do drobiu rzeźnego czy upraw

w szklarniach.

Podstawa i sposób opodatkowania

Podstawą opodatkowania z działów specjalnych jest dochód. Ustalany różnie, w zależności od

tego czy podatnik prowadzi księgi rachunkowe, czy też nie. Ma prawo wyboru. Jeżeli podatnik

dokonane operacje gospodarcze rejestruje w księdze przychodów i rozchodów lub księdze

rachunkowej, obliczenie podstawy opodatkowania jest możliwe na podstawie faktycznych

przychodów i wydatków stanowiących koszty uzyskania przychodów. Dochód stanowi różnicę

pomiędzy przychodem a poniesionymi kosztami.

Dochód szacunkowy

Jeśli podatnik nie prowadzi ksiąg rachunkowych, to ustalenie podatku odbywa się przy

zastosowaniu norm szacunkowych dochodu. Normy te określa załącznik do rozporządzenia

ministra finansów z 24.03.1995 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku

dochodowym od osób fizycznych.

Dochód ten oblicza się, mnożąc jednostkę powierzchni upraw (m2) lub jednostkę produkcji

zwierzęcej (np. sztuka) przez właściwą dla danego rodzaju upraw lub produkcji normę

szacunkową dochodu.

Zaliczki na podatek dochodowy

Oprócz określenia zasad obliczania dochodu z działów specjalnych odmiennie też

uregulowano pobór zaliczek na podatek dochodowy. Zaliczki te ustalane są w drodze decyzji

wydawanej przez organ podatkowy i to niezależnie od metody ustalania dochodu. Dla potrzeb

wymiaru zaliczek w terminie do 30 listopada roku poprzedzającego rok podatkowy,

a w przypadku rozpoczęcia działalności w ciągu roku w terminie 7 dni od jej rozpoczęcia,

podatnicy składają właściwemu urzędowi skarbowemu deklaracje na formularzu PIT-6.

W deklaracji podatnicy wskazują rodzaj produkcji, numer działu i rozmiary zamierzonej produkcji

w roku następnym. Podatnicy, których dochód będzie ustalany na podstawie ksiąg, są

zobowiązani w ww. deklaracji złożyć oświadczenie o ustaleniu dochodów w oparciu o księgi oraz

wykazać przewidywany dochód w roku następnym. Na podstawie tych danych organ podatkowy

wydaje decyzję (na formularzu PIT-7) w sprawie wymiaru zaliczek.

Podatki w gospodarstwie rolnym cz. 4.


Obowiązek zapłaty zaliczek powstaje od rozpoczęcia prowadzenia działu, a nie od daty

uzyskania z tego działu dochodu. Zaliczki są płatne do dnia 20 następnego miesiąca za miesiąc

poprzedni. Zaliczkę za grudzień należy wpłacić w terminie do dnia 20 grudnia, łącznie z zaliczką

należną za listopad.

W razie zaistnienia zmian w rodzajach i rozmiarach produkcji w stosunku do podanej

w deklaracji PIT-6, a także w przypadku zaprzestania w ciągu roku eksploatacji obiektu

umożliwiającego całoroczny cykl produkcji (np. ogrzewanej szklarni), podatnicy są zobowiązani

zawiadomić o tych zdarzeniach właściwy urząd skarbowy.

Podatek dochodowy w Unii Europejskiej

W poszczególnych państwach członkowskich obowiązują krajowe systemy podatku

dochodowego, w których ustala się stawki i zakres opodatkowania.

W krajach UE jednakowo potraktowano i opodatkowano dochody niezależnie od źródeł ich

powstawania. Oznacza to, że dochody z działalności rolniczej traktowane są tak samo jak

dochody z działalności gospodarczej - pozarolniczej. Ważne jest to, ze oprócz podatku

dochodowego rolnicy płacą także podatek majątkowy naliczany od rynkowej wartości

nieruchomości rolniczych (ziemi) i budynków (oprócz Wielkiej Brytanii).

Każdy kraj członkowski indywidualnie ustala podstawę do opodatkowania dochodów

z działalności rolniczej, przyjmując za podstawę:

dochód uzyskiwany wyłącznie z użytków rolnych (Belgia i Włochy) lub

dochód z całego gospodarstwa rolnego (Dania, Niemcy, Holandia) lub

łączny dochód z użytków rolnych i z gospodarstwa rolnego (Francja, Wielka Brytania,

Grecja, Hiszpania).

Dochód do opodatkowania ustalany jest różnie. Może to być w drodze szacunku, ryczałtu lub

według rzeczywistych danych na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych.

Stawki podatku dochodowego są progresywne, zróżnicowane w poszczególnych krajach UE

i wynoszą od 27 do 72%.

Unijni rolnicy dzięki podleganiu podatkowi dochodowemu mają możliwość tak jak pozostali

podatnicy – obywatele do korzystania z różnego rodzaju ulg i zwolnień podatkowych.

Podatki w gospodarstwie rolnym cz. 4.


Umowa cywilnoprawna stanowi swobodne i wiążące ustalenie wzajemnych praw lub

obowiązków przez co najmniej dwie strony. Umowy cywilnoprawne, chcąc nie chcąc,

zawieramy codziennie, choćby robiąc zakupy w sklepie spożywczym, czy korzystając

z usług fryzjera. Bez wątpienia są to proste umowy i nie ma najmniejszej potrzeby ich

dokładnego regulowania. Czasami jednak warto dopilnować należytego udokumentowania

zawieranej umowy

Dotyczy to przede wszystkim umów, w których strony muszą dokonać czynności bardziej

złożonych, wykonywanych przez dłuższy czas lub czynności, które wywołują poważne

konsekwencje w życiu osobistym lub sytuacji majątkowej stron. Zazwyczaj wtedy strony, chcąc

zabezpieczyć wykonanie postanowień umowy (a czasami zobowiązane do tego odpowiednimi

przepisami) –zawierają umowę w formie pisemnej.

W sensie prawnym strony mogą zawrzeć umowę ustnie, pisemnie lub też poprzez dokonanie

odpowiednich czynności, jak choćby odpowiednie gesty, np. kiwnięcie głową. Forma umowy

uzależniona jest od jej treści. Brzmienie umowy dotyczącej wykonania prac remontowych będzie

inne niż w przypadku wynajmu powierzchni magazynowej. Regulacje prawne dla każdej z tych

umów przewidują odmienne rozwiązania. Istnieje jednak pewien wspólny zbiór elementów

występujących w większości umów cywilnoprawnych. Niektóre decydują o ważności takich

umów, a inne jedynie zapewniają im wyższą jakość i większą skuteczność.

Zawierając umowę, warto ją najpierw prawidłowo nazwać. Jakkolwiek, zgodnie z Kodeksem

Cywilnym, o rodzaju umowy nie decyduje nazwa, ale cel oraz zgodny zamiar stron, to w sytuacji,

gdy pojawiają się wątpliwości co do samego przedmiotu umowy, nazwa może okazać się

bezcenną wskazówką co do intencji przyświecających stronom w chwili jej podpisywania.

Wskazanie prawidłowej nazwy umowy świadczy ponadto o profesjonalizmie stron. W praktyce

gospodarczej bardzo często można się spotkać z błędnym nazywaniem „umowy sprzedaży”

umową „umową kupna” lub „umową kupna-sprzedaży”. Tymczasem, zgodnie z definicją zawartą

w Kodeksie Cywilnym, sprzedaż jest umową wzajemną, a więc zawsze towarzyszy jej kupno.

Podobnie sytuacja wyglądaw przypadku umowy najmu - zawsze towarzyszy jej wynajem.

Umowa powinna wskazywać dokładnie strony ją zawierające. Osoby fizyczne nieprowadzące

działalności gospodarczej określa się poprzez imię, nazwisko, PESEL czy opis dokumentu

tożsamości. Nieco trudniejsza sytuacja jestw przypadku bardziej złożonych podmiotów

gospodarczych, jak spółki prawa handlowego (ale także stowarzyszenia czy fundacje). W ich

przypadku prawidłowe oznaczenie stron i osób uprawnionych do ich reprezentacji może być

prawdziwym wyzwaniem. Spółki kapitałowe - spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjną

- należy opisywać poprzez wskazanie organu prowadzącego rejestr handlowy spółki, numeru

rejestru, wysokości kapitału zakładowego w spółce (o jego pokryciu w całości lub w części), NIP,

REGON. Zawsze należy także sprawdzić, czy podmioty występujące w imieniu spółki są

uprawnione do jej reprezentacji. Warto sprawdzić (choćby w Internecie), czy wskazani w umowie

członkowie zarządu, prokurenci lub pełnomocnicy ,zgodnie z wpisem w rejestrze przedsiębiorców

O czym warto pamiętać zawierając umowę?

Autorzy: Mateusz Grojec; CDR O/Kraków


lub udzielonym im pełnomocnictwem, uprawnieni są do reprezentowania spółki i czy

wymienione osoby posiadają pełną czy też ograniczoną zdolność do czynności prawnych.

W pierwszym oznaczeniu stron w umowie nie powinno się używać skrótów (sp. z o.o., sp. k.,

itp.), tylko korzystać z pełnych nazw firm. Ważną kwestią jest również prawidłowe określenie daty

i miejsca zawarcia umowy oraz wskazanie początku jej obowiązywania, jeśli ma być on inny niż

sam moment zawarcia umowy. Elementy te mają istotny wpływ na prawidłowe liczenie

terminowości wykonania umowy, okresów przedawnienia roszczeń, miejsca spełnienia tych

roszczeń (art. 455 kc) oraz określenie sądu właściwego do rozstrzygania ewentualnych sporów.

Kodeks cywilny wskazuje różne tryby zawierania umowy. Umowa może być zawarta przez

przyjęcie oferty wprost przez drugą stronę, w trybie negocjacji, w drodze aukcji lub przetargu.

Warto zatem zadbać o to, aby nie został naruszony sam tryb zawierania umowy. Umowy

najczęściej zawierane są w trybie przyjęcia oferty wprost. Istotne postanowienia umowy, jeśli są

prawidłowo określone, wpływają w znacznym stopniu na jej ważność. Zaliczamy do nich

postanowienia dotyczące takich kwestii, jak np. cena sprzedaży, obowiązek wydania rzeczy

kupującemu, określenie przedmiotu i wysokości czynszu najmu, określenie czynności prawnej

zlecenia, określenie przedmiotu leasingu, itp. Istotne postanowienia umowy (przedmiot umowy)

należy opisać jak najdokładniej, w sposób nie budzący wątpliwości interpretacyjnych. Brak tych

postanowień sprawia że takiej umowy nie można uznać za zawartą, co w praktyce skutkuje jej

nieważnością. Inaczej być nie może. Weźmy na przykład umowę sprzedaży samochodu. Jeśli

strony ustaliły cenę sprzedaży, lecz nie wskazały co jest przedmiotem umowy, to jest marki,

modelu roku produkcji etc., umowa ta nie będzie ważna

W pewnych szczególnych przypadkach to czy umowa jest ważna będzie zależeć od

zachowania prawidłowej formy. Prawo przewiduje określoną formę dla danych typów umów.

Specjalna forma (akt notarialny, popisy notarialnie poświadczone pod umową) zasadniczo

zastrzeżona jest dla umów o znacznej doniosłości. Przykładowo, umowa sprzedaży

nieruchomości powinna zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Bez zachowania tej formy

umowa jest nieważna. W odniesieniu do niektórych czynności prawnych przepisy wskazują na

konieczność zawarcia umowy w formie pisemnej dla celów dowodowych. Wówczas forma

zawieranej umowy może być dowolna. Bez sporządzenia umowy na piśmie strony nie będą

jednak miały możliwości dowodzenia przed sądem jej zawarcia, gdyby zaistniała taka

konieczność. Przykładem może być tutaj umowa pożyczki powyżej 500 zł. Jeżeli strony nie

zawrą takiej umowy w formie pisemnej, to w przypadku sporu sądowego nie będą mogły tego

udowodnić, ponieważ w takiej sytuacji zeznania świadków stanowią dowód zasadniczo

niedopuszczalny.

Prawidłowe umieszczenie w umowie wszystkich wskazanych wyżej elementów jest

niezbędne dla celowości i skuteczności umowy, jak również często przesądza o jej ważności.

Na koniec warto zaznaczyć, że umowa nie musi regulować wszystkich kwestii dotyczących

danego stosunku prawnego w sposób szczegółowy. W zakresie nieuregulowanym w umowie

obowiązywać będą bowiem właściwe przepisy kodeksu cywilnego.

Jak nie wejść na minę, czyli o zawieraniu umów w obrocie gospodarczym.

Zdecydowana większość przedsiębiorców, zwłaszcza drobnych, zawiera umowy na

własną rękę, ewentualnie konsultując się z księgowym.



Z jednej strony unikanie kontaktu z prawnikami pozwala przedsiębiorcom

zaoszczędzić. Czasami jednak przez źle skonstruowaną umowę mogą wpaść w tarapaty

i wówczas tak czy siak do prawników trafią. Tymczasem źródeł możliwych pułapek

w umowach jest całkiem sporo.

Źródłem pułapki w umowie może być m.in., z pozoru atrakcyjne, zastrzeżenie, jakim jest kara

umowna. Sankcję tą zazwyczaj wprowadza się do umowy celem zabezpieczenia interesów

wierzyciela. W razie nienależytego wykonania lub niewykonania zobowiązania przez dłużnika

zapis ten daje podstawę do żądania od wierzyciela zapłaty, która przewidziana jest w umowie

właśnie jako kara umowna.

Mały błąd w konstrukcji umowy sprawi jednak że zapis o karze umownej znajdujący się

w umowie będzie de facto zwrócony przeciwko wierzycielowi. Jeśli bowiem w umowie brak

zastrzeżenia, że w sytuacji, gdy szkoda okaże się wyższa niż kara umowna strona uprawniona

może dochodzić odszkodowania uzupełniającego ponad wysokość zapisanej w umowie kary,

dochodzenie odszkodowania w przypadku niewywiązania się wierzyciela z umowy może okazać

się nieskuteczne.

Przyczyną problemów dla wierzyciela może okazać się również umowny zapis dotyczący

odsetek innych niż ustawowe za nieterminowe wywiązanie się ze świadczenia pieniężnego.

Jeśli strony nie określą w umowie o jakie odsetki chodzi to należą się wówczas właśnie

odsetki ustawowe.

Zapis w tej sprawie może też rodzić inne problemy. Dotyczy to np. kwestii zastrzeżenia tzw.

odsetek za opóźnienie zamiast odsetek za zwłokę. W języku potocznym stwierdzenia te znaczą

mniej więcej to samo. W języku prawniczym, oznaczają jednak coś zupełnie innego. Ze zwłoką

mamy do czynienia wówczas, gdy termin spełnienia świadczenia zostanie niedotrzymany z winy

dłużnika. Przy opóźnieniu nie ma jednak takiego warunku i opóźnienie może być wywołane

okolicznościami od dłużnika niezależnymi. Stopa odsetek ustawowych w skali roku wynosi 13 %.

Odsetki maksymalne w skali roku wynoszą natomiast 24 procent.

Wysoce problematyczne w umowach zawieranych przez przedsiębiorców są również zapiski

dotyczące odpowiedzialności stron za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umownych

zobowiązań. W tym obszarze bardzo łatwo można się nabrać na atrakcyjnie wyglądające na

pierwszy rzut oka zapisy.

Wyjątkowo kłopotliwe jest sformułowanie: "W przypadku zwłoki w dostarczeniu towaru,

X będzie odpowiedzialny za straty Y stąd wynikłe".

Choć taki zapis wydaje się korzystny, to tak naprawdę dzięki niemu następuje ograniczenie

odpowiedzialności odszkodowawczej X jedynie do strat, z wyłączeniem utraconych korzyści,

które normalnie także wchodzą w skład szkody. W związku z tym dla Y korzystniej byłoby, gdyby

umowa w ogóle nie regulowała odpowiedzialności X. W braku odmiennego przepisu ustawy lub

postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje bowiem straty, które poszkodowany

poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Nie mniej problemów nastręcza klauzula typu: "W razie umyślnego wyrządzenia szkody,

X zobowiązany będzie ją naprawić na rzecz Y".

Tak naprawdę zmierza ona wyraźnie do wyłączenia odpowiedzialności dłużnika (X) za

niezachowanie należytej staranności przewidzianej w Kodeksie Cywilnym.



W praktyce do umyślnego wyrządzenia szkody dochodzi niezwykle rzadko. Znacznie

częściej niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania (np. zbyt późne dostarczenie

towaru) jest wynikiem tego, iż dłużnik np. nie miał wystarczających mocy przerobowych, nie

otrzymał zapłaty od innego kontrahenta, nie dostarczono mu na czas surowca lub dokumentacji.

Bardzo trudno podciągnąć powyższe przyczyny pod umyślne działania lub zaniechania dłużnika,

a z reguły wystarczają one do tego, by stwierdzić, iż dłużnik nie dochował należytej staranności.

Tak więc, również i w tym przypadku korzystniejszy dla wierzyciela (Y) byłby brak jakiegokolwiek

zapisu w umowie na ten temat, dzięki czemu zastosowanie miałyby ogólne zasady kodeksowe

dotyczące skutków niewykonania zobowiązań.

Warto więc skorzystać z pomocy profesjonalisty przy podpisywaniu umów, zwłaszcza jeśli

dotyczą one znacznych sum.. Inaczej ryzykujemy, że zawrzemy niekorzystną umowę i być może

nawet tego nie zauważymy.

Mateusz Grojec,

CDR o/ Kraków

Zainteresowanych tematyką przedsiębiorczości na obszarach wiejskich zapraszamy

do zapoznania się z tematycznym biuletynem CDR o/Kraków „Przedsiębiorczość wiejska”

dostępnym na stronie internetowej CDR o/Kraków www cdr.gov.pl/krakow oraz na stronie

internetowej www.przedsiebiorczosc-wiejska.edu.pl.


15

Zarówno w wędkarstwie, jak i zawodowym rybactwie pobrzmiewa jakaś nutka czegoś niezwykłego, tajemniczego, nieprzewidywalnego. Tego, co może pozytywnie zaskoczyć. Może zdarzyć się, że nieoczekiwanie złowimy rekordową rybę lub połów będzie wyjątkowo obfity.

Rybactwo amatorskie, czyli wędkarstwo, dostarcza przyjemności i emocji wielu milionom ludzi. Trudno by je zastąpić jakąś inną cywilizowaną formą rekreacji związaną z branżą rolniczą.

Słynni wędkarze, znane imprezy i programy

Liczne badania socjologiczne prowadzone w Europie, Australii i Ameryce Północnej dowodzą, że wędkarstwo jest podstawowym sposobem spędzania wolnego czasu. Wielu uważa je również za najpiękniejsze hobby świata. Jest ono przy tym bardzo egalitarne i dostępne szerokim warstwom społeczeństwa. Wędkarstwem zajmują się zarówno prości ludzie jak i koronowane głowy. Miłośnikami łowienia ryb są książę Karol, były prezydent Georg Bush senior i obecny Władimir Putin. Wielką zwolenniczką wypoczynku z wędką w ręku była brytyjska Królowa Matka. Lech Wałęsa został uznany za pierwszego wędkarza Rzeczypospolitej. Dla Saddama Hussajna – prezydenta Iraku - specjalnie wybudowano w okolicach Mosulu sztuczne jezioro, aby mógł uprawiać swoje hobby. Również wielu znanych aktorów, artystów i sportowców z pasją oddaje się temu zajęciu. Bardziej znani z nich to Jerzy Turek, Wiktor Zborowski, Maryla Rodowicz i Robert Gadocha.

Corocznie na farmie Makedońskich w Zawiesiuchach pod Warszawą odbywa się znany maraton wędkarski aktorów pod patronatem Teletygodnia. Do ważniejszych, cyklicznych imprez wędkarskich można zaliczyć także „Sielawa Blues” w Starych Jabłonkach koło Olsztynka i zawody wędkarskie rozgrywane w ramach „Dnia Rybaka” w Zatykach pod Gołdapią. W telewizji istnieją specjalne kanały i programy tematyczne poświęcone wyłącznie wędkarstwu, na przykład „Z Wałęsą na rybach” , „Na haczyku” czy „Wędkarskie wyprawy Jakuba Vagnera”.

Wędka dla zdrowia … i urody

Coraz częściej, podkreśla się znaczenie wędkarstwa w terapii wielu schorzeń i propagowaniu zdrowego trybu życia. Amerykanie wyliczyli, że przeciętny ich obywatel przebywa w zamkniętych pomieszczeniach 93 % czasu, w aucie 5%, a na powietrzu zaledwie 2%. Podobna statystyka dotyczy także Polaków. Oglądanie telewizji (75 proc.), przebywanie razem z rodziną (74 proc.) i robienie zakupów (70 proc.) - to najpopularniejsze sposoby spędzania przez Polaków wolnego czasu. Takie wyniki przynosi sondaż IQS & Quant Group wykonany w ramach raportu ING "Porozmawiajmy o życiu" - informuje "Rzeczpospolita".

Ukazujący się w okresie międzywojennym ilustrowany tygodnik „AS” popularyzował dla „pięknych rybaczek” tzw. fishing. Zauważono już wtedy, że wędkarstwo może nobilitować, że jest okazją do spotkań towarzyskich, że służy zdrowiu i urodzie. Chodzenie z wędką nad wodą uspokaja nerwy i przyczynia się do utrzymania linii. Pobyt na świeżym powietrzu wpływa doskonale na zdrowie i samopoczucie.

Jak się wydaje, wędkarstwo mogłoby być znakomitym antidotum na depresję, na którą cierpi w Polsce 10% ludzi, czyli około 4 mln obywateli. Jest to głównie przypadłość pań, których choruje trzy razy więcej niż mężczyzn.

Interesująco przedstawiają się motywy, jakimi kierują się wędkarze podejmując eskapadę nad wodę.

ROW

Magia wędkowania

Autor: Leonard Cilak, W-MODR w Olsztynie

16

Są to: obserwacja przyrody, odpoczynek na świeżym powietrzu, ucieczka od monotonii miejskiego życia, chęć odniesienia sukcesu, przy czym takie czynniki jak żywy kontakt z otaczającym środowiskiem i emocje związane z kompletowaniem sprzętu oraz planowaniem wyprawy często okazują się ważniejsze od złowionej ryby.

Łowcy okazów, zwłaszcza płochliwych gatunków ryb jeziorowych, preferują samotne zasiadki z wędką, stąd też niektórzy z sentymentem wspominają tzw. łowiska specjalne. Były one szczególnie rozpowszechnione przed laty na Mazurach i – za dodatkową opłatą - stwarzały możliwość wędkowania bez wszechobecnego zgiełku.

Wędkarstwo źródłem dochodu w agroturystyce

Walory wędkarstwa dostrzegły nawet osoby profesjonalnie związane z agroturyzmem. W folderze „Z wędką do Mazurskiej Krainy” wydanym niedawno przez stowarzyszenie agroturystyczne czytamy: „Główne atrakcje to łowienie ryb. Na naszym terenie posiadamy kilkanaście jezior, których gospodarzami są PZW, jak i prywatni dzierżawcy. Można w nich złowić szczupaka, sandacza, suma, węgorza, leszcza, okonia, lina itp. W rzekach łączących jeziora występuje miętus, kleń, jelec. Dodatkową atrakcję stanowią stawy, w których można złowić okazy srebrnego karasia, lina czy szczupaka”.

„Turystyka wędkarska w Polsce staje się dopiero raczkującym interesem, a przecież jest nas ponad milion, a to z kolei przekłada się na rynek warty na pewno kilkaset milionów, a może i kilka miliardów złotych. Turystyka wędkarska jest bowiem dziedziną gospodarki nie wymagającą zbyt dużych nakładów, a mogącą przynosić spore zyski. Może w przyszłości stać się jedną z nielicznych szans rozwoju dla regionów naszego kraju nie mających wielkiego przemysłu, znakomitych gleb, wysokich gór, wspaniałych światowej klasy zabytków itd., posiadających za to czyste, naturalne i niekiedy nawet rybne wody”- zaznacza Karol Zacharczyk.

Na Mazurach, Suwalszczyźnie i Pomorzu, które corocznie odwiedza kilka milionów turystów (w tym wielu zagranicznych), intratnym zajęciem może być organizowanie różnorodnych usług wędkarskich. Jest to tym bardziej istotne, że ponad 80 procent tutejszych gospodarstw agroturystycznych swoje usługi i rozkwit opiera na różnych atrakcjach „wodnych”, z turystyką i sportami wodnymi oraz możliwością wędkowania na czele. Na letnim łowisku. Fot. Autor

„Turysta przyjedzie do nas zobaczyć, usłyszeć, zjeść to, na co nie ma szans gdzie indziej”, „...jest to zrozumiałe, gdyż ostatecznie żaden „agroturysta” przyjeżdżający do Krainy Tysiąca Jezior ze Śląska czy stolicy kraju nie będzie siedział tylko pod gruszą, na pastwisku z końmi, czy wędrował po lesie, zwłaszcza w czasie letnich upałów. To niemal wszystko znajdzie – ale poza czystymi wodami – także w wielu innych regionach kraju, mniej lub bardziej atrakcyjnie czy luksusowo” – to tylko niektóre opinie znawców przedmiotu.

Ponieważ sezon wędkarski trwa od maja do października, a nawet i dłużej (bardzo interesujące są - na przykład - połowy pod lodem). Stwarza to szansę na skrócenie tak zwanego „martwego sezonu” i tym samym zwiększenie dochodów.

ROW

Magia wędkowania

17

Szczególnie istotne jest umiejętne wykorzystanie pasji wędkarskiej, dla której wędkarze są

skłonni przemierzać setki kilometrów, a nawet narażać życie. Corocznie - u schyłku zimy - media

podają zatrważające wieści o setkach „moczykijów” dryfujących na krze.

Wielu z nich nie udaje się uratować. Aby przekonać się o popularności wędkarstwa

przenieśmy się do Kanady, gdzie w największych na świecie zawodach w wędkarstwie

podlodowym, jakie odbyły się 3 lutego 2001r. startowało 3,5 tysiąca wędkarzy, w tym 120

przedstawicielek płci pięknej. Główną nagrodą był Chevrolet Truck. Opłata startowa wynosiła 75

dolarów i upoważniała do dwóch dziur wywierconych w lodzie.

Wędkarstwo światowe to wielki biznes i znakomity produkt turystyczny. Obliczono, że

wędkarze amerykańscy wydają rocznie na swoje hobby dziesiątki miliardów dolarów.

Dla pasji nie ważne są pieniądze…

Sportowy charakter wędkarstwa podkreślają liczne zawody i konkursy. Wszyscy chętni mogą wziąć udział w dorocznym konkursie na rekordową rybę, przy czym konkurs ten ma liczne gradacje poszerzających krąg uczestników i zwycięzców. Odbywają się targi wędkarskie, mistrzostwa Europy i świata a luksusowa wędka kosztuje tyle, co niezła limuzyna.

Dziś środowisko wędkarskie w Polsce to potężny rynek liczący ponad 1,5 mln pasjonatów (uwzględniając wędkarzy nie zrzeszonych), gotowych wydać ostatnie „zaskórniaki”, aby realizować swoje hobby. Na potwierdzenie tej tezy można przywołać wyniki przeprowadzonej w 1971 roku ankiety wśród znanych wędkarzy w kilku krajach przez nowozelandzki magazyn wędkarzy i myśliwych.

Na pytanie: „ile kosztuje pana (panią) złowienie jednej ryby” najbardziej szokująca odpowiedź nadeszła od australijskiego rekordzisty w połowie marlinów, Warrena Kendalla.

Okazuje się, że koszt złowienia marlina, stanowiącego rekord Australii (1100 funtów) wyniósł około 30 tys. dolarów. Natomiast tego samego gatunku ryba, będąca rekordem świata (1360 funtów), złowiona u wybrzeży Peru kosztowała Kendalla 200 tys. dolarów. Większość tej opłaty wędkarz poniósł na wynajęcie odpowiedniej łodzi wraz z doświadczoną obsługą. Jako ciekawostkę można dodać, że holowanie rekordowej ryby trwało 12,5 godziny.

Wędkarstwo jako biznes Fot. Autor w drodze na zimowe

łowisko

W wielu krajach dawno przekonano się, że pozyskanie ryb metodami wędkarskimi jest znacznie bardziej dochodowe niż przez rybaków profesjonalnych. Na przykład w Kanadzie, w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat cena jednego łososia złowionego metodami przemysłowymi praktycznie się nie zmieniła i wynosi około 6-7 dolarów, to koszt złowienia przez wędkarzy stale rósł i od lat pięćdziesiątych zwiększył się ponad dwukrotnie, kształtując się na poziomie 330 dolarów. Obliczono, że roczny dochód z przemysłowego połowu łososi (91 % pozyskiwanych zasobów) wynosi 145 mln dolarów, a z wędkarskiego (4%) – 120 mln.

Szacuje się, że w Polsce, na około 80-100 tys. ton rocznej produkcji ryb słodkowodnych, 60 % odławiane jest w ramach rybactwa rekreacyjnego.

ROW

Magia wędkowania

18

Wyliczono, że obroty polskiego przemysłu zanęt wędkarskich, który daje zatrudnienie 10 tys. osób, osiągają 300 mln zł. Ale wędkarstwo to nie tylko przynęty. Wędkarz potrzebuje także paliwa do samochodu, specjalistycznego ubrania, obuwia.

W naszym kraju jest 270 tys. ha jezior, z czego połowa leży na Warmii, Mazurach i Suwalszczyźnie. O ile w 1995 r. produkcja podstawowa gospodarstw rybackich była warta ok. 40 mln zł, a wpływy z opłat wędkarskich sięgały 8 mln zł, o tyle w 2002 r. dochody z produkcji wzrosły o 15 mln zł, a z wędkarstwa o ponad 30 mln zł.

Dzisiaj wartość branży rybackiej w Polsce szacowana jest na 408 mln zł, a rynku wędkarskiego na 1,13 mld zł. Gospodarstwa rybackie zatrudniają 5 tysięcy osób, podczas gdy na rzecz wędkarstwa pracuje ok. 15 tysięcy ludzi (w firmach produkujących sprzęt, ubrania, obuwie, w agencjach turystycznych, hotelarstwie, wydawnictwach specjalistycznych, handlu itp.).

Ewolucja postaw

W ostatnich latach radykalnie zmienia się charakter wędkarstwa. Staje się ono coraz bardziej masowe i efektywne. Rozwój i wykorzystanie do przemieszczania się transportu lotniczego, kołowego i wodnego pozwala miłośnikom wędkowania dotrzeć do łowisk wcześniej niedostępnych. Stosowanie nowoczesnych technologii i materiałów do wytwarzania sprzętu wędkarskiego sprawia, że jest on bardziej łowny.

Cieszyć może ewolucja nastawienia wędkarzy do złowionych ryb. Jeszcze do niedawna nad polskimi wodami panoszyło się wszechobecne „mięsiarstwo”, a koszt wykupienia licencji „musiał się zwrócić”. Nie do pomyślenia było, aby złowionym rybom darować życie, jakby były one nie partnerem, a wrogiem wędkarza. Dziś coraz częściej spotyka się takie postawy, jaką prezentował zmarły niedawno redaktor A. Turski: „ ...od lat nie biorę do domu żadnej złowionej ryby. Wystarczy mi radość z samego wędkowania w dobrym towarzystwie”.

Zainteresowanie wędkarstwem wywiera korzystny wpływ wychowawczy, sprzyja kształtowaniu się pożądanych nawyków oraz zachowań u dzieci i młodzieży. Ostatnio w szkołach w Słupsku wprowadzono zajęcia z wędkarstwa. Dzieci poznają gatunki ryb, warunki ich życia w wodach naturalnych. Pod okiem doświadczonych instruktorów uczą się łowienia. Taka forma zajęć jest ważnym elementem edukacji ekologicznej.

Postępujące uprzemysłowienie i intensyfikacja rolnictwa powodują, że kurczą się zasoby wód przydatnych do wędkowania. Na przykład w Szwecji ponad 5 tysięcy jezior z powodu tzw. kwaśnych deszczy osiągnęło krytyczne pH. Swego czasu gazety często donosiły o zapaleniu się Tamizy w centrum Londynu. Również w Polsce coraz mniej rzek i jezior nadaje się do wędkowania. Dlatego wiele stowarzyszeń i klubów wędkarskich podejmuje działania mające na celu ochronę wód i środowiska przyrodniczego.

Na zakończenie

Rozwój wędkarstwa jest niezwykle istotny także z innego - społecznego punktu widzenia.

Umiejętnie wykreowane, mogłoby stać się alternatywą dla narkotyków, gier komputerowych,

dyskotek czy wszechogarniającego młodzież kultu przemocy. Wędkarstwo uczy przecież

systematyczności, cierpliwości, poszanowania praw przyrody, wyrabia silną wolę i zamiłowanie

do porządku.

Należy jeszcze raz podkreślić, że wędkarstwo jest jedną z najważniejszych dziedzin

„przemysłu rekreacyjnego”. Sprzyja podwyższeniu ogólnego poziomu życia i poprawie stanu

środowiska przyrodniczego. Nie wymaga przy tym dużych nakładów inwestycyjnych, które –

umiejętnie zainwestowane - zwracają się stosunkowo szybko.

Leonard Cilak (Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Olsztynie)

ROW

Magia wędkowania

19

Zbliżają się święta Wielkanocne a wraz z nimi śniadanie z „barszczem na białej kiełbasce”.

Mało kto ma dostęp do takiej kiełbasy w wystarczająco dobrej jakości i stąd konieczność użycia

takiej, jaką akurat uda się zakupić. Można to zmienić.

Bazując na doświadczeniach Centrum Praktycznego Szkolenia w Zakresie Małego

Przetwórstwa, śmiem twierdzić, że bez specjalistycznych maszyn oraz bez wyjątkowych

zdolności można we własnym zakresie taką kiełbaskę przygotować. Jak to się robi „u nas”.

Warsztaty z zakresu przetwórstwa mięsnego w ramach prowadzonych szkoleń, trwają 2 godziny.

Czasu jest zbyt mało, żeby wyprodukować wędzonki, ale na zrobienie białej kiełbasy –

wystarczająco dużo. Podobnie rzecz będzie się miała w warunkach domowych, w przeciętnie

wyposażonej kuchni.

Z czym możemy mieć największy problem? Zdobycie osłonek. Co prawda jest wiele hurtowni

czy sklepów zaopatrujących zakłady mięsne, jednak większość ludzi nie wie o ich istnieniu.

Trzeba taką placówkę „namierzyć” i tam zakupić pęczek jelit wieprzowych 26/28 (rozmiar podany

w mm). Najmniejsze opakowanie to prawdopodobnie około 92 metry, koszt około 30 zł. Biorąc

pod uwagę fakt, że jelita przechowywane i sprzedawane są w stanie suchym i zasolone, można

niewykorzystane przechować w lodówce dość długo i zużyć w późniejszym okresie.

Co będzie potrzebne ? Poza surowcem mięsnym, ze zdobyciem którego raczej nie powinno

być żadnych problemów, czosnek, sól, świeży grubo zmielony pieprz, przyprawy według uznania

majeranek lub zmielone ziele jałowca. Maszyny i urządzenia – domowa maszynka do mięsa,

misa mieszcząca planowaną ilość farszu i garnek do parzenia kiełbaski. Większość

sprzedawanych maszynek do mięsa, na wyposażeniu posiada siatki o różnej wielkości oczek

i lejek do napełniania osłonek. Bez tego ostatniego elementu, trudno będzie napełnić jelita

farszem. Wspomniane wcześniej sklepy i hurtownie takie wyposażenie sprzedają, ważne żeby

zakupić rozmiar pasujący do posiadanej maszynki – bez znaczenia elektrycznej czy na korbkę.

Przepis – propozycja na około 5 kg kiełbasy:

- Mięso wieprzowe od szynki, szynka lub gulaszowe (raczej chude) 3 kg, łopatka wieprzowa

bez kości 1 kg (będzie stanowiła spoiwo farszu), słonina lub podgardle 1 kg.

- Przyprawy: czosnek 1 – 2 główki, sól 50 – 70 g, pieprz około 15 g, podobne ilości majeranku

lub ziela jałowca. Ilość przypraw należy dostosować do indywidualnego gustu.

Przygotowanie:

Zaczniemy od przygotowania osłonek. Z pęczka należy oddzielić około 1/3 ilości i przepłukać

w ciepłej nie gorącej wodzie. Pozostałą część pęczka szczelnie zawinąć i schować do lodówki.

Opłukaną część jelit pozostawiamy w naczyniu z ciepłą wodą, powinny się wymoczyć.

Następnie do maszynki zakładamy siatkę z drobnymi oczkami, i przepuszczamy dwukrotnie

łopatkę. Używając siatki do maku wystarczy jeden raz. Jeżeli nie dysponujemy praską do

czosnku, można go rozdrobnić razem z łopatką. Rozdrobnioną łopatkę z czosnkiem przekładamy

do misy, dodajemy przyprawy i wyrabiamy (mieszamy). Soli i pieprzu można nie dodawać

w całości a uzupełnić pod koniec wyrabiania po spróbowaniu farszu. W międzyczasie przez

maszynkę przepuszczamy tłuszcz i odstawiamy na bok.

ROW

Biała kiełbasa na Wielkanoc - to łatwe

Autor: Andrzej Śliwa, CDR/Radom

20

Następnie do maszynki zakładamy siatkę o grubszych oczkach i również jednokrotnie

rozdrabniamy mięso chude, które dokładamy do wymieszanej z przyprawami łopatki. Wyrabiamy

farsz dość intensywnie. Nie obejdzie się prawdopodobnie bez dodatku wody – tępy farsz nie da

się dobrze wyrobić, natomiast zbyt duży dodatek wody może spowodować że kiełbasa będzie

twarda. Na taką ilość mięsa powinno wystarczyć 1 – 2 setki ciepłej wody. Gdy farsz stanie się

„kleisty” dokładamy rozdrobniony wcześniej tłuszcz i jeszcze chwilę dokładnie mieszamy. Na tym

etapie można jeszcze ostatecznie sprawdzić, czy wystarczająco dobrze farsz został

przyprawiony. Smak soli i dodatek pieprzu powinny być wyczuwalne. Należy pamiętać, że

kiełbasa będzie parzona i sól przejdzie również do wody.

Czas na formowanie. Namoczone osłonki należy „przelać”. Koniec jelita należy otworzyć i

wlać weń nieco wody, następnie palcami tę wodę trzeba przemieścić tak, aby wylała się z drugiej

strony. Tak przygotowane jelita nadają się do napełniania. Z maszynki należy wyjąć nożyk

i siatkę, a założyć lejek do napełniania kiełbas. Po włożeniu części farszu do maszynki, należy ją

uruchomić na moment, aby farsz pojawił się na wylocie lejka – ułatwi to naciąganie jelit na lejek.

Jelito naciągamy na lejek a końcówkę należy zawiązać. Po uruchomieniu maszynki farsz

wpychany jest do osłonek. Puszczając osłonki swobodnie otrzymamy kiełbaskę bardzo cienką,

luźną, należy więc stopniowo podtrzymywać zsuwające się z lejka w trakcie napełniania jelito,

aby uzyskać pożądany stopień wypełnienia. Przy nakładaniu kolejnych partii farszu do maszynki

trzeba zwracać uwagę, aby nie pozostawiać w farszu

przestrzeni powietrznych – w osłonkach są bardzo

niepożądane. W razie pojawienia się w napełnionych

osłonkach pęcherzy powietrza, takie miejsca należy

delikatnie przekłuć igłą czy też widelcem.

Po napełnieniu całego jelita, końcówkę również

zawiązać, i przystąpić do napełniania następnego.

Napełnione osłonki można odkręcać na odcinki

zgodnie z upodobaniem, a można również pozostawić

w krótkich odcinkach bez odkręcania. Fot. Produkt, do którego dążymy

Najtrudniejsza praca już za nami, teraz nie mniej ważna obróbka termiczna. Kiełbasę do

bezpośredniego spożycia należy parzyć, natomiast tą, która będzie konsumowana po kilku

dniach należy zabezpieczyć przed obsychaniem (np. folią) i natychmiast umieścić

w zamrażalniku.

Parzenie kiełbasy polega na przetrzymywaniu jej w gorącej wodzie około 850C, aż do

uzyskania wewnątrz kiełbasy temperatury 720C. Wodę ogrzewamy wcześniej, kiełbasę wkładamy

do gorącej wody. W tej czynności bardzo przydatny okazuje się termometr kuchenny. Za pomocą

niego możemy kontrolować zarówno temperaturę wody jak i temperaturę obrabianego produktu.

Parzenie bez termometru powoduje w większości przypadków przegotowanie kiełbasy, co

niekorzystnie wpływa na jej smak i konsystencję, staje się po prostu sucha. Zbyt mało parzona

z kolei będzie nie trwała i mało apetyczna.

Od rozpoczęcia pracy do degustacji gotowego wyrobu, nie powinno upłynąć więcej niż

wspomniane na wstępie dwie godziny. Smacznego i udanego świętowania.

ROW

Biała kiełbasa na Wielkanoc - to łatwe

21 PRODUKCJA ROLNA

INTEGROWANA OCHRONA JĘCZMIENIA OZIMEGO

– ZWALCZANIE CHWASTÓW I CHORÓB

Autorzy: Zygmunt Bilski, Iwona Kajdan-Zysnarska, CDR O/Poznań

Zwalczanie chwastów

1. Niechemiczne metody regulacji zachwaszczenia

W integrowanej ochronie roślin należy zachować bioróżnorodność, a więc nie dążyć za

wszelką cenę do całkowitego wyeliminowania chwastów z plantacji. Należy ograniczyć

występowanie chwastów do takiego poziomu, który nie wpłynie na ograniczenie uzyskanego

plonu.

Zasadą integrowanej ochrony roślin jest ograniczenie stosowania chemicznych środków

ochrony roślin. Najczęściej używanym narzędziem do mechanicznego odchwaszczania

jęczmienia (wg Adamczewskiego i Dobrzańskiego) jest brona chwastownik, obecnie w dość

powszechnym użyciu szczególnie w produkcji ekologicznej w wielu krajach europejskich.

Bronowanie jęczmienia ozimego, podobnie jak jarego, w okresie szpilkowania niszczy 50-80%

chwastów, które wzeszły w tym czasie. Drugie bronowanie wykonane w okresie krzewienia

niszczy od 40-60 % chwastów.

Wiosną nie zaleca się bronowania jęczmienia ozimego ze względu na szybkie krzewienie się

roślin i możliwość ich uszkodzeń. Znaczącą rolę w ograniczeniu zachwaszczenia w jęczmieniu

ozimym odgrywa prawidłowy płodozmian, właściwa uprawa roli, zrównoważone nawożenie,

pielęgnacja, dobór odmian, prawidłowa obsada roślin. W badaniach (Idziak 2008) stwierdzono,

że na wzorowo prowadzonych plantacjach, można zrezygnować z chemicznego

odchwaszczania, stosując dwukrotne bronowanie. Wszelkie uprawki zastosowane po okresie

zbioru przedplonu do wysiewu nasion ograniczają występowania chwastów. Uprawa

uproszczona w uprawie jęczmienia ozimego wpływa na wzrost zachwaszczenia oraz

pogorszenie jakości plonu.

2. Chemiczne metody regulacji zachwaszczenia.

Zgodnie z integrowaną ochroną roślin herbicydy można stosować w obniżonych dawkach,

dawkach dzielonych oraz w mieszaninach zbiornikowych. Jednak decyzja o takim stosowaniu

herbicydów musi być podjęta w oparciu o wyniki naukowe, a także na podstawie własnych

doświadczeń. Środki chemiczne stosuje się zgodnie z etykietą – instrukcją ich stosowania,

z którą należy dokładnie zapoznać się przed wykonaniem oprysku.

W ochronie herbicydowej plantacji jęczmienia można posługiwać się wskaźnikami pomocnymi

w podjęciu decyzji o wykonaniu zabiegu np. w oparciu o progi szkodliwości. Jednakże ich

ustalenie dla chwastów jest trudne ze względu na zróżnicowane warunki, w jakich występują.

Wzrost i konkurencja chwastów zależy od wielu czynników tj.: warunki glebowo-klimatyczne,

nawożenie, naturalne występowanie na jednym polu kilku gatunków chwastów, wzajemna

konkurencja między chwastami, itp.

22 PRODUKCJA ROLNA

Tabela 1. Orientacyjne liczby chwastów powodujące istotne obniżenie plonu

(próg szkodliwości na poziomie 5%)

Zwalczanie chwastów przeprowadza się jesienią zaraz po siewie (2-3 dni) doglebowo lub po

wschodach nalistnie w różnych fazach rozwojowych jęczmienia. Do zabiegu przedwschodowego

zalecany jest chlorotalonil (Lentipur, Tolurex), który niszczy głównie miotłę zbożową i niektóre

chwasty dwuliścienne. Dobrą substancją czynną do zwalczania miotły zbożowej i chwastów

dwuliściennych jest pendimetalina (Golden Pendimet 330 EC, Stomp 330 EC) Pendimetalina

stosowana jest z izoproturonem (mieszanina fabryczna Maraton 375 SC). Również można

zastosować mieszaniny fabryczne Izoproturonu z diflofenikanem (Cougar, Legato plus, Pelikan

plus). Preparaty doglebowe wymagają dobrego uwilgotnienia gleby, a zastosowane na suchych

glebach dają słabsze efekty. Wszystkie wymienione preparaty można stosować również do

zabiegów nalistnych. Środki zawierające pendimetalinę stosuje się w fazie 1-4 liści, a pozostałe

od fazy 3 liści do końca wegetacji jesiennej. Wczesne zabiegi nalistne można wykonać fabryczną

mieszaniną substancji aktywnej flufenacet + diflufenikan (Ekspert Met 56 WG, lub Komplet 560

S.C Golden Plumage 600 SC). Od 3 liścia można stosować preparaty zawierające izoproturon

(Protugan 500 SC, Izotron 500 SC) w połączeniu z diflufenikanem (Cougar 600SC, Legato Plus

600 SC, Pelikan Plus 550 SC.) a także preparaty zawierające w swym składzie chlorotoluron

(Lentipur Flo 500 SC, Tolurex 80 WP, Tolurex 500 SC).

Do zwalczania miotły zbożowej, wyczyńca polnego, owca głuchego zaleca się zastosowanie

środka Axial 100 EC z adiuwantem Adigor 440 EC w stosunku: jedna część preparatu i trzy

części adiuwantu. Axial 100 EC można stosować również wiosną do fazy widocznego liścia

flagowego.

Na plantacjach, gdzie nie trzeba zwalczać chwastów jednoliściennych zaleca się na chwasty

dwuliścienne zastosować środki zawierające regulatory wzrostu (2,4 D, MCPA) np. Aminopielik,

Chwastoks.

Gatunki chwastów (przykłady)

Liczba chwastów stanowiąca

próg szkodliwości (sztuk/m2)

Gorczyca polna 2,0

Maruna bezwonna 3,0–6,0

Miotła zbożowa 10,0–15,0

Ostrożeń polny 0,1–2,0

Owies głuchy 5,0

Przetaczniki 10,0–15,0

Przytulia czepna 0,1–1,8


23 PRODUKCJA ROLNA

Preparaty te stosuje się od początku do końca fazy krzewienia jęczmienia w fazie 2-4 liści.

Warunkiem skutecznego zabiegu jesiennego jest odpowiednia temperatura (8-12oC), która

powinna utrzymywać się przez okres około tygodnia co najmniej przez kilka godzin dziennie.

Odkładanie odchwaszczania na wiosnę wiąże się ze zwalczaniem znacznej ilości,

zaawansowanych w rozwoju zahartowanych chwastów, pochodzących ze wschodów jesiennych.

Często zdarza się, że wjazd na pole w okresie wiosennym jest utrudniony i wykonanie zabiegu

nie jest możliwe w terminie ze względu na dużą wilgotność.

Chwasty wiosną intensywnie rosną i osiągają fazę wzrostu, w której do zniszczenia potrzebna

jest górna z zalecanych dawek, co w integrowanej ochronie roślin nie jest wskazane.

Zwalczanie chwastów wiosną można rozpocząć od ruszenia wegetacji. Do zwalczania

jednoliściennych i dwuliściennych zaleca się Tolurex 80 WP i 500 SC.

Lentipur Flo 500 SC,. Protugan 500 SC, Chisel 75 WG i inne zalecane przez IOR. Do

najczęściej stosowanych środków w tym okresie należą: Faktor 365 SE, Kantor 050 SC.,

Mustang 306 SE, Granstar 75 WG, Granstar Strong Grodyl 75 WG, Chwastox AS600 EC. i inne.

Do fazy drugiego kolanka można stosować Tomigan 250 EC(fluroksypyr) Starane 250 EC

(fluroksypyr). Starane można wykorzystać do stworzenia mieszanin preparatami zawierającymi

substancję czynną tribenuron (Golden Triben, Granstar, Pilar Tribenuron, Triben Gold), a także

ze środkiem Chwastox Extra 300 SL. Do zwalczania miotły zbożowej wiosną można zastosować

Axial 100 EC z adiuwantem Adigor 440 EC do fazy widocznego liścia flagowego.

Wymienione środki ochrony roślin to najczęściej stosowane preparaty do zwalczania

chwastów w jęczmieniu ozimym. Wykaz wszystkich środków ochrony roślin dopuszczonych do

obrotu i stosowania w zwalczaniu chwastów znajduje się w aktualnych Zaleceniach Ochrony

Roślin.

Choroby i sposoby ich ograniczenia

1. Niechemiczne metody ochrony.

Poprzez prawidłowe wykonanie zabiegów uprawowych i pielęgnacyjnych możemy wpłynąć na

zmniejszenie porażenia jęczmienia ozimego przez patogeny. Podstawowymi zabiegami

agrotechnicznymi ograniczającymi występowanie agrofagów w jęczmieniu są:

przestrzeganie prawidłowego płodozmianu,

wybór odpowiedniego stanowiska,

wykonanie wszystkich uprawek,

stosowanie zrównoważonego nawożenia,

prawidłowa melioracja,

uprawa odmian o większej odporności,

stosowanie zaprawionego, kwalifikowanego materiału siewnego,

optymalny termin i gęstość siewu,

izolacja przestrzenna uprawy jęczmienia jarego od ozimego,

zwalczanie chwastów,


24 PRODUKCJA ROLNA

odpowiedni termin zbioru,

staranne przyoranie resztek pożniwnych,

niszczenie samosiewów.

W integrowanej ochronie roślin jęczmienia ozimego niezbędne jest zaprawianie ziarna do

wysiewu, co zabezpiecza rośliny przed wystąpieniem ważnych chorób takich jak: głownia pyląca,

głownia zwarta, pasiastość liści, fuzaryjna zgorzel siewek, plamistość siatkowa. Zaprawione

ziarno już w początkowej fazie wzrostu chroni rośliny przed wystąpieniem chorób grzybowych.

Zrównoważone nawożenie wpływa w znacznym stopniu na zdrowotność roślin Roślina, która

ma do dyspozycji wszystkie składniki nawozowe w glebie, znacznie szybciej się rozwija i jest

odporniejsza na wystąpienie patogenów. Warto pamiętać, że zastosowanie wysokiego

nawożenia azotowego, prowadzi do szybkiego rozwoju mączniaka prawdziwego i rdzy. Z kolei,

zastosowanie zbyt małych dawek azotu powoduje słaby rozwój roślin, które są podatne na

porażenie przez liczne patogeny. Oprócz zrównoważonego nawożenia makroskładnikami,

dostarczenie roślinom boru, cynku, miedzi wzmacnia rośliny i utrudnia porażenie przez patogeny.

W płodozmianach zbożowych występują często choroby podsuszkowe takie jak: zgorzel

podstawy źdźbła i korzeni, łamliwość podstawy źdźbła, fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła oraz

ostra oczkowa plamistość źdźbła. Najprostszym sposobem walki z tymi chorobami jest przerwa w

uprawie jęczmienia i innych zbóż. Przygotowując pole pod uprawę jęczmienia należy wykonać

podorywkę i orkę, które dokładnie przykrywają resztki pożniwne i przerywają pasmo

rozprzestrzeniania się chorób grzybowych.

Optymalny termin wysiewu jęczmienia ozimego wpływa na prawidłowy ich rozwój w okresie

jesiennym i ograniczenie występowania chorób grzybowych takich jak mączniak prawdziwy

i plamistość siatkowa. Zbyt wczesny siew to duże ryzyko wystąpienia mączniaka prawdziwego

już w okresie jesiennym. Natomiast, nadmierne zagęszczenie roślin powoduje konkurencję

o wodę i składniki pokarmowe, przez co zostają osłabione i łatwo ulegają porażeniu przez

choroby.

2. Chemiczne metody ochrony przed chorobami.

Mokra pogoda w okresie jesiennym sprawia, że rośliny nie maja dobrych warunków do

zahartowania się przed zimą. Obficie się krzewią, wytwarzają dużą ilość liści i już w tym okresie

są łatwo porażane przez mączniaka prawdziwego, a w późniejszym okresie stają się podatne na

pleśń śniegową. Jęczmień jest szczególnie wrażliwy na mączniaka od wzejścia do końca

strzelania w źdźbło. Oprócz mączniaka i pleśni w okresie jesiennym jęczmień jest atakowany

przez takie choroby jak: głownia pyląca, głownia zwarta, pasiastość liści, zgorzel siewek,

pałecznica traw, i rdza karłowa. Te choroby skutecznie są ograniczane przez zaprawy nasienne.

Jednak poszczególne zaprawy różnią się pod względem spektrum zwalczania chorób.

Łamliwość podstawy źdźbła oraz fuzaryjną zgorzel zwalczamy wiosną, stosując zalecane

fungicydy od początku fazy strzelania w źdźbło do fazy pierwszego kolanka. Zgorzel podstawy

źdźbła zwalcza się poprzez stosowanie zapraw nasiennych.


25 PRODUKCJA ROLNA

Groźnymi chorobami w uprawie jęczmienia ozimego są rynchosporioza zbóż

i plamistość siatkowa. Rynchosporioza występuje szczególnie w siedliskach ubogich w potas,

w latach mokrych, gdy temperatura wiosną jest niezbyt wysoka. Natomiast plamistość siatkowa

jęczmienia poraża rośliny od wczesnych stadiów rozwojowych, powodując zahamowanie

wzrostu, a w konsekwencji straty nawet do 30% plonu ziarna.

Tabela 2. Orientacyjne warunki sprzyjające rozwojowi chorób w jęczmieniu ozimym

Przed zastosowaniem środka ochrony roślin należy ustalić skalę porażenia roślin poprzez

dokonywanie obserwacji plantacji.

Przy łamliwości źdźbła zbóż i traw - idąc po przekątnej pola - pobiera się w 5 losowo

wybranych punktach po 50 źdźbeł, z powierzchni nie mniejszej niż 1 m2, a następnie określa się

liczbę i procent porażonych źdźbeł.

W przypadku mączniaka prawdziwego zbóż i traw - na każdym polu bierze się do analizy

w różnych, wybranych losowo punktach po 25 źdźbeł, łącznie w zależności od wielkości pola od

100 do 150. Pierwszy i ostatni punkt powinien być oddalony około 2 m od brzegu pola.

Na plantacjach powyżej 2 ha należy zwiększyć liczbę punktów o 1 na każdy następny hektar.

Następnie oblicza się procentowy udział porażonych źdźbeł.

Przy plamistości siatkowej jęczmienia należy pobrać - w 3-4 wybranych losowo punktach - po

50 starszych liści z losowo wybranych roślin, a następnie obliczyć procentowy udział liści

z objawami choroby.

Ponadto, znajomość istniejących progów szkodliwości jest niezbędna, w przypadku

zwalczania chorób przy użyciu fungicydów.

Zalecana ochrona fungicydowa dla jęczmienia ozimego:

pierwszy oprysk - faza 1-2 kolanka (BBCH 31-32) preparaty zwalczające choroby podstawy

źdźbła i liści oraz mączniaka prawdziwego. W okresie chłodnej wiosny – środki działające

w niskich temperaturach np. z grupy morfolin,

drugi oprysk – krótko przed kłoszeniem (BBCH 45-49).

Choroba

Temperatura oC Deszcz

(wilgoć)

Nasłonecznienie dzień noc

Fuzarioza kłosów 12-24 5-12 niekonieczny

(długa, wysoka wilgotność)

–

Fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła i

korzeni zbóż

0-20 0 niekonieczny

powyżej 5 godzin

Mączniak prawdziwy

zbóż i traw

12-20 5-12 niekonieczny (zarodnikuje w suchej, ciepłej pogodzie, infekcja – duża wilgotność w łanie)

mniej niż 5 godzin

Plamistość siatkowa

jęczmienia

18-22 12-16 niekonieczny

(wysoka wilgotność)

–

Rdza jęczmienia 10-20 5-12 niekonieczny

(długa, wysoka wilgotność)

-

Łamliwość źdźbła

zbóż i traw

4-12 0-4 konieczny

(wysoka wilgotność)

–


26 PRODUKCJA ROLNA

Tabela 3. Progi ekonomicznej szkodliwości ważniejszych chorób jęczmienia

W uprawie odmian o wysokiej odporności na choroby liści i ich małej presji, wystarczy jeden

zabieg fungicydowy nieco wcześniej (BBCH 35-37), ale preparatem zawierającym triazol

i strobilurynę.

Wykaz chemicznych środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu

i stosowania w zwalczaniu sprawców chorób znajduje się w aktualnych

Zaleceniach Ochrony Roślin.

Ponadto, jęczmień ozimy, spośród wszystkich zbóż, jest szczególnie

narażony na porażenie przez wirusy, które powodują bardzo wysokie

straty plonu, nawet do kilkudziesięciu procent.

Choroby wirusowe występujące w uprawie jęczmienia ozimego to:

żółta karłowatość jęczmienia,

żółta mozaika jęczmienia,

pasiasta mozaika jęczmienia

karłowatość pszenicy., fot. nowoczesnauprawa.pl

Choroba Termin obserwacji Próg ekonomicznej szkodliwości

Łamliwość źdźbła zbóż i traw

od początku fazy strzela-nia w źdźbło do fazy pierw-szego kolanka

20 -30% źdźbeł z pierwszymi objawami porażenia

Mączniak prawdzi-wy zbóż i traw

w fazie krzewienia

w fazie strzelania w źdźbło

25 -35% roślin z pierwszymi objawami porażenia (pojedyncze białe skupienia struktur grzyba)

10% źdźbeł z pierwszymi objawami porażenia

Plamistość siatko-wa

w fazie krzewienia


15-20% powierzchni liści z objawami choroby

Rdza jęczmienia

w fazie krzewienia


10-15% liści z pierwszymi objawami porażenia.

Rynchosporioza zbóż

w fazie krzewienia





27 PRODUKCJA ROLNA

Groźną chorobą wirusową występującą wyłącznie wczesną wiosną, w niskich temperaturach

(do 15oC) na jęczmieniu ozimym jest żółta mozaika jęczmienia. Uprawa odmian odpornych

zapobiega wystąpieniu tej wirozy.

Równie groźna jest żółta karłowatość jęczmienia wywołana przez wirusy przenoszone przez

mszyce. Przy porażeniach jesienią, objawy choroby pojawiają się wiosną. Zwalczanie mszyc

ok. 5-6 tygodni po wschodach roślin zapobiega wystąpieniu tej choroby.

Literatura:

1. Kościelniak W., Dreczka M., 2009. Nowoczesna Uprawa Zbóż. w. APRA Sp. z o. o.

Myślęcinek.

2. Mrówczyński M., i inni, 2013. Integrowana Ochrona Roślin Rolniczych tom I, Wydawnictwo

Rolnicze i Leśne Sp. z o. o Poznań.

3. Mrówczyński M i inni, 2013. Integrowana Ochrona Upraw Rolniczych. Zastosowanie

Integrowanej Ochrony tom II, Wydawnictwo Rolne i Leśne Sp. z o. o Poznań.

4. Hanni F i inni, 2013. Ochrona Roślin Rolniczych w Uprawie Integrowanej. Choroby,

Szkodniki, Organizmy pożyteczne, Państwowe Wydawnictwo Rolne i Leśne Warszawa.

5. Korbas M., Mrówczyński M., 2010. Integrowana Produkcja Jęczmienia Ozimego

i Jarego, Instytut Ochrony Roślin - PIB Poznań.

fot.tvr24.pl


28 prawo

Pozycja Treść

420

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 31 marca 2014 r.

w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem u dzików

afrykańskiego pomoru świń.

Dz. U. z 2014 Nr 420

393

Obwieszczenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 lutego 2014 r.

w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Rolnictwa

i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowego sposobu stosowania nawozów oraz

prowadzenia szkoleń z zakresu ich stosowania.

Dz. U. z 2014 Nr 393

356


zmieniające rozporządzenie w sprawie wymagań weterynaryjnych przy

produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny .

Dz. U. z 2014 Nr 356

354


zmieniające rozporządzenie w sprawie środków podejmowanych w związku

z wystąpieniem u dzików afrykańskiego pomoru świń .

Dz. U. z 2014 Nr 354

350

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 28 lutego 2014 r.

w sprawie odstępstwa od obowiązku zaopatrywania w świadectwo

fitosanitarne drewna uzyskanego z roślin rodzaju Thuja L., pochodzącego

z Kanady .

Dz. U. z 2014 Nr 350

341

Ustawa z dnia 24 stycznia 2014 r. o zmianie ustawy o Agencji

Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

Dz. U. z 2014 Nr 341

Najnowsze Ustawy i Rozporządzenia związane

z rolnictwem i obszarami wiejskimi

29 prawo

Pozycja Treść

330


zmieniające rozporządzenie w sprawie nadania statutu Agencji

Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa .

Dz. U. z 2014 Nr 330

324

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa I Rozwoju Wsi z dnia 12 marca 2014 r.

zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu

przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Program

rolnośrodowiskowy” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na

lata 2007–2013 .

Dz. U. z 2014 Nr 324

323


zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu

przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Wspieranie

gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych

warunkach gospodarowania (ONW)” objętego Programem Rozwoju

Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013 .

Dz. U. z 2014 Nr 323

322


zmieniające rozporządzenie w sprawie środków podejmowanych w związku

z wystąpieniem u dzików afrykańskiego pomoru świń .

Dz. U. z 2014 Nr 322

321

Obwieszczenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 listopada 2013 r.


i Rozwoju Wsi w sprawie wykazu chorób zakaźnych zwierząt podlegających

notyfikacji w Unii Europejskiej oraz zakresu, sposobu i terminów

przekazywania informacji o tych chorobach .

Dz. U. z 2014 Nr 321

317

Obwieszczenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 27 listopada 2013 r.


i Rozwoju Wsi w sprawie upoważnienia związków hodowców lub innych

podmiotów do wykonywania zadań z zakresu prowadzenia oceny wartości

użytkowej lub hodowlanej zwierząt .

Dz. U. z 2014 Nr 317



30 prawo

Pozycja Treść

308


zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań, jakie

powinien spełniać formularz wniosku umieszczany na stronie internetowej

Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa .

Dz. U. z 2014 Nr 308

307


zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań, jakie

powinny spełniać wnioski w sprawach dotyczących płatności w ramach

systemów wsparcia bezpośredniego .

Dz. U. z 2014 Nr 307

302


w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty

płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego .

Dz. U. z 2014 Nr 302

301 Ustawa z dnia 21 lutego 2014 r. o funduszu sołeckim .

Dz. U. z 2014 Nr 301

298

Obwieszczenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 października

2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra

Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i trybu

przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Modernizacja

gospodarstw rolnych” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na

lata 2007–2013 .

Dz. U. z 2014 Nr 298

297


w sprawie wprowadzenia programu zwalczania wścieklizny oraz programu

mającego na celu wykrycie występowania zakażeń wirusami wywołującymi

grypę ptaków .

Dz. U. z 2013 Nr 297



31 prawo

Pozycja Treść

296


zmieniające rozporządzenie w sprawie minimalnych norm .

Dz. U. z 2014 Nr 296

292


w sprawie warunków i sposobu wprowadzania do obrotu materiału siewnego

niespełniającego wymagań w zakresie wytwarzania i jakości .

Dz. U. z 2014 Nr 307

279


w sprawie wprowadzania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej owoców

roślin rodzajów Citrus L., Fortunella Swingle, Poncirus Raf. i ich mieszańców,

pochodzących z Federacyjnej Republiki Brazylii .

Dz. U. z 2014 Nr 279



32 DOBRE PRAKTYKI

Kształtowanie bezpiecznych i higienicznych

warunków pracy w rolnictwie na etapie wstępnego

kształcenia zawodowego wymogiem europejskiego

rynku pracy

Autor: Marek Rudziński; KCER

W okresie od 01.02.2013 do 31.01.2014r. Krajowe Centrum Edukacji Rolniczej realizowało

projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej 2012-1-PL1-LEO03-27945., pt.:

„Kształtowanie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w rolnictwie na etapie

wstępnego kształcenia zawodowego wymogiem europejskiego rynku pracy”. Realizacja

projektu finansowana jest w całości ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Leonardo

da Vinci. Partnerami zagranicznymi były trzy niemieckie ośrodki kształcenia i doskonalenia

zawodowego. Wymianę doświadczeń zrealizowano zgodnie z założeniami projektu

w następujących ośrodkach i terminach:

1 grupa - ILLUT Berlin-Brandenburg, w dniach 19.05 – 01.06.2013r.,

2 grupa - DEULA Nienburg, w dniach 18.08 – 31.08.2013r..

3 grupa - DEULA Hildesheim, w dniach 29.09 – 13.10.2013r.

W projekcie uczestniczyły 3 grupy po dwudziestu nauczycieli przedmiotów zawodowych

(łącznie 60 uczestników). Były to grupy osób o różnorodnych doświadczeniach zawodowych

w różnych branżach sektora rolniczego, co powodowało wysoki poziom zainteresowania

zagadnieniami z zakresu kształtowania bezpiecznych warunków pracy, prezentowanymi przez

specjalistów z branży.

Nauczyciele uczestniczący w wymianie doświadczeń poznane zagadnienia będą wdrażać do

własnej praktyki edukacyjnej. Już na etapie nauki zawodu, nauczyciele eksponować będą istotne

aspekty dotyczące możliwości kształtowania bezpiecznych warunków pracy w środowisku pracy

i życia mieszkańców terenów wiejskich. Jest to również impuls do podjęcia działań

w gospodarstwach rolnych, zakładach pracy (miejscach zatrudnienia uczniów) zmierzających do

generowania bezpiecznych i higienicznych miejsc pracy lub podejmowania dodatkowej

działalności w oparciu o posiadany potencjał techniczny w gospodarstwie, z uwzględnieniem

przepisów BHP.

Uczestnicy po powrocie z wymiany doświadczeń potwierdzili całkowite wykorzystanie czasu

przeznaczonego na realizację programu. Każdy dzień pobytu był szczegółowo zaplanowany

i zgodnie z planem realizowany. Każdy uczestnik projektu otrzymał certyfikat od partnera

zagranicznego, potwierdzający udział w wymianie doświadczeń z zakresu tematu projektu

w określonym terminie w każdym z ośrodków, wystawiony w języku niemieckim. Uczestnicy

spotkania wysoko ocenili prezentowany program szkolenia oraz profesjonalizm pracowników

w omawianiu poszczególnych zagadnień. Wszyscy uczestnicy otrzymali dokument Europass

Mobility. W 2014 realizowany będzie ostatni już w Programie Leonardo da Vinci projekt nr 2013-

1-PL1-LEO03-37040, pt: „Ograniczanie zawartości substancji szkodliwych w żywności

ważnym problemem dla rolnictwa i przetwórstwa spożywczego w Unii Europejskiej”.

W projekcie tym są jeszcze wolne miejsca, dlatego wszystkich zainteresowanych zapraszamy do

odwiedzenia strony projektu na www.kcer.pl

33 DOBRE PRAKTYKI

Fot. Wspomnienia z wyjazdów studyjnych realizowanych w ramach projektu (fot. autor)

Kształtowanie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w rolnictwie

34 DOBRE PRAKTYKI

TU PYSZNIE SIĘ JADA, JAK TRADYCJA

PODPOWIADA

Autor: Magdalena Włodarska-Kasiuk

Wszystko zaczęło się od zachwytu…

Początek obecnej działalności przypada na

początek nowego stulecia. Lepszego czasu

nie można sobie wymarzyć. W malowniczo

położonej miejscowości Wielgie, w powiecie

lipnowskim, wśród czystych jezior, lasów swój

„zakątek na ziemi” ponad trzydzieści lat temu

znalazła Pani Mirosława Wilk. Jako osoba

pełna pasji, kreatywności i głowy pełnej

pomysłów, małymi kroczkami zaczęła spełniać

swoje marzenia walcząc z przeciwnościami

jakie niesie za sobą codzienne życie.

Pani Mirosława Wilk poza tym, że jest

marzycielką, romantyczką i artystką umie też

twardo stąpać po ziemi. Jest rolniczką

z dyplomem mistrza kucharza i wieloletnim

doświadczeniem zawodowym. Przez

dziewiętnaście lat pracowała w gastronomii,

była właścicielką sklepu spożywczego

i minibaru.

Gospodarstwo jest niewielkie, nie da się

z niego utrzymać rodziny. Dodatkowy dochód

przynosi działalność agroturystyczna. Goście

chwalą doskonałą kuchnię i wieść

o smakowitych regionalnych potrawach, które

pani Mirka serwuje swoim gościom szybko

rozchodzi się po okolicy.

Właściciele okolicznych gospodarstw agroturystycznych proszą o pomoc w przygotowywaniu

posiłków. Nie jest to zgodne z zasadami agroturystyki, więc właścicielka tylko częstuje

wspaniałymi pierogami, zupami, drożdżówkami, czy przetworami. Goście są zachwyceni,

gospodyni zadowolona. Jak ten zachwyt i satysfakcję przekuć na dochód? Pojawia się szansa:

Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego ogłasza konkursowy nabór do Projektu „Zostań swoim

szefem”, Priorytet VI PO KL Rynek Pracy otwarty dla wszystkich, Działanie 6.2 „Wsparcie oraz

promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia”. Chętnych jest wielu, nie wszyscy będą mogli

skorzystać ze wsparcia. Pani Mirosława Wilk przygotowuje plan, wypełnia wniosek, piecze chleb

i ciasto drożdżowe, topi smalec, wyjmuje kiszone ogórki ze spiżarni i ubiera się w ludowy

dobrzyński strój.

Magdalena Włodarska-Kasiuk, absolwentka Akademia Rolniczo-Technicznej w Bydgoszczy,

Powiatowy Zespół Doradczy w Lipnie.

Uważa, że jej praca jest bardzo ciekawa, wręcz pasjonująca. Inna być nie może, bo jest to praca z kobietami, które w nowej rzeczywistości wiejskiej odgrywają coraz większą rolę. Są nie tylko nowoczesne, ale także dbają o tradycję. O zachowanie tych walorów polskiej wsi, które oparły się zmianom cywilizacyjnym. Często są te panie są aktywnymi działaczkami kół gospodyń wiejskich (organizacja ta przeżywa renesans).

Dzięki niej dzieje się na wsi bardzo wiele ciekawych rzeczy z dziedziny kultury, oświaty, zdrowia, gospodarstwa domowego, a doradcy, a ściślej doradczynie jak p. Magdalena pomagają tym paniom i dopingują do dalszych osiągnięć.

35 DOBRE PRAKTYKI

Tak przygotowana jedzie po swoją szansę. Zachwyconej komisji przedstawia swój pomysł

i „próbkę możliwości” – prezentuje jak wyobraża sobie przyszłą działalność. Oczywiście zostaje

zakwalifikowana. W ramach tego projektu Pani Wilk wybudowała tradycyjny piec chlebowy,

zmodernizowała pomieszczenia dla potrzeb działalności i zakupiła część wyposażenia.

To wszystko przygotowało właścicielkę do podejmowania decyzji, analizowania rynku,

przewidywania potrzeb klientów, a w konsekwencji do założenia własnej firmy, którą nazwała

„Tradycyjne Jadło” (TJ).

Wyroby pani Mirosławy Wilk są niepowtarzalne

i różnią się od innych produktów żywnościowych

dostępnych na rynku tradycyjną recepturą zgodnie,

z którą są wytwarzane. Sposób przygotowywania

pewnych regionalnych potraw jest strzeżoną

tajemnicą przekazywaną z pokolenia na pokolenie

w kręgu miejscowej ludności, to właśnie „wiedzieć

jak” decyduje, obok jakości składników, o smaku

potrawy. W „Tradycyjnym Jadle” wytwarzane są

produkty i dania przy zachowaniu dawnych

sposobów i metod: chleby, kluski, pierogi,

kiełbasy, dania obiadowe: zupy, drugie dania,

surówki, dania śniadaniowe, pączki, drożdżówki,

ciasta. Chleby i ciasta piecze się w tradycyjnym

piecu chlebowym, potrawy gotuje się tak jak

kiedyś na „żywym ogniu”. Kiełbasy wędzi się w

tradycyjnej wędzarni. Masło wyrabia w kierzance,

grzyby i owoce suszy się, tak jak na początku

ubiegłego stulecia w tradycyjnej suszarni na ziemi

dobrzyńskiej.

Zapotrzebowanie na produkty i potrawy

„Tradycyjnego Jadła” okazało się większe niż

przewidywała właścicielka. Na jednym piecu

chlebowym nie można było przygotować potraw,

chleba i ciast, więc piekła i gotowała również na

kuchni gazowej, ale potrawy różniły się smakiem,

inaczej pachniały, inaczej wyglądały. Pojawiła się

potrzeba posiadania nie tylko drugiego pieca, ale

również suszarni, wędzarni i wiaty.

Pani Mirosława Wilk prowadzi też zajęcia dla

szkół, uczelni i innych zorganizowanych grup. Fot. Produkty wytwarzane W „Tradycyjnym Jadle”

Latem zajęcia można prowadzić na zewnątrz, w ogrodzie, ale potrzebna jest wiata, by

ochronić uczestników przed słońcem, wiatrem i deszczem. Właścicielka postanowiła umieścić te

brakujące budowle i urządzenia na zewnątrz, pod wiatą. Wystąpił kolejny problem – brak

funduszy na sfinansowanie inwestycji.

TU PYSZNIE SIĘ JADA, JAK TRADYCJA PODPOWIADA

36 DOBRE PRAKTYKI

Z pomocą przyszło LGD Stowarzyszenie Gmin Dobrzyńskich Regionu Południe. W ramach

podjętej inicjatywy wybudowano drewnianą wiatę, piec chlebowy, który wykonał zdun

pamiętający dawną sztukę stawiania pieców, wędzarnię z cegły wraz z suszarnią, grill oraz

komin obsługujący te urządzenia. Powstało miejsce do wypoczynku, biesiadowania i degustacji

tradycyjnych potraw dobrzyńskich z którego korzystają zarówno turyści, jak i mieszkańcy

miejscowości. Pani Mirosława Wilk chciałaby utrzymać produkcję na dotychczasowym poziomie.

To co osiągnęła daje Jej poczucie spełnienia

i satysfakcję, a także dodatkowy dochód. Chciałaby

jeszcze wybudować piwniczkę, tradycyjną ziemiankę,

w której panuje specyficzny mikroklimat. Robi dużo

przetworów w sposób w jaki robiła je mama,

a wcześniej babcia i chciałaby, żeby również tak, jak

kiedyś były przechowywane. Złożyła już wniosek na

„małe projekty”, czeka na weryfikację.

Cel do realizacji, to budowa infrastruktury do

wytwarzania tradycyjnych wyrobów kulinarnych w celu

podniesienia jakości dotychczasowych

i wprowadzania na rynek nowych produktów opartych

na tradycjach kulinarnych i zasobach lokalnych ziemi

dobrzyńskiej przez firmę „Tradycyjne jadło” –

Mirosława Wilk z Wielgiego.

Realizacja opisywanej inicjatywy była możliwa

przede wszystkim dzięki determinacji i zaangażowaniu właścicielki. Pomocnym okazało się

wsparcie Stowarzyszenia LGD, które włączyło się w przygotowanie wniosku.

Całkowity koszt realizacji inwestycji wyniósł 45 368, 85 zł, z czego koszty kwalifikowane

stanowiły 36 885,24 zł. Inwestorka zrealizowała przedsięwzięcie korzystając ze wsparcia

w wysokości 25 000 zł w ramach działania 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju dla małych

projektów, tj. operacji, które nie odpowiadają warunkom przyznania pomocy w ramach działań

Osi 3 ale przyczyniają się osiągnięcia celów tej osi. Pozostałą kwotę stanowiły środki własne.

Ograniczenia w zakresie posiadanej infrastruktury, w tym miejsc do suszenia, wędzenia

i wypieku ograniczały ofertę Firmy. Poza tym jakość oferowanych do tej pory produktów nie

zadowalała właścicielki, ponieważ część wyrobów nie była wytwarzana w tradycyjny sposób.

Budowa drewnianej wiaty na potrzeby przechowywania, prezentacji i suszenia wytwarzanych

wyrobów oraz budowa kompleksowej infrastruktury do wytwarzania i suszenia produktów,

w skład której wchodzą: piec chlebowy, wędzarnia z cegły wraz z suszarnią owoców, warzyw

i ziół oraz grill i komin obsługujący te urządzenia. Wszystkie wymienione działania pozwoliły na

wprowadzenie na rynek czterech kolejnych tradycyjnych dobrzyńskich produktów i potraw:

tradycyjnych wędlin, suszonych owoców i warzyw, wędzonych ryb, dań z grilla oraz

udoskonalenie czterech wyrobów dotychczasowych: tradycyjnego chleba dobrzyńskiego,

pierogów, pasztecików oraz ciasta drożdżowego.


37 DOBRE PRAKTYKI

Technologia nie jest nowa, pokolenia przodków w ten sposób wytwarzały żywność. Trudno

jest zastosować ten sposób wytwarzania dziś, ale dzięki tradycyjnym urządzeniom i odtworzonej

recepturze można tego dokonać.

Decyzje o realizacji przedsięwzięcia, a także przebiegu poszczególnych etapów

jednoosobowo podejmowała właścicielka, która wcześniej dokładnie przemyślała wszystkie

działania, precyzyjnie skalkulowała koszty, sprawdziła potencjalnych wykonawców.

Zaplanowany cel został osiągnięty. Wprowadzono 4 nowe produkty do oferty oraz udoskonalono

4 już istniejące. Liczba klientów zdecydowanie wzrosła, szacuje się ją na około 2000 rocznie.

Działalność „Tradycyjnego Jadła” wpływa na

lepszą promocję ziemi dobrzyńskiej oraz wzrost

jej atrakcyjności turystycznej.

Pani Mirka jest dumna ze swojej firmy,

mówi: „Wiem, jak te tradycyjne dobrzyńskie

potrawy przygotowywać. Tajemnice ich wyrobu

znane są tylko mnie, a wiedzę tę czerpałam

z rodzinnych i sąsiedzkich przekazów. Moje

produkty, wyroby i usługi są poszukiwane na

rynku. To „specjalne produkty” o wysokiej

jakości, naturalności, co oznacza, że nie

używam konserwantów i sztucznych

barwników, podobnie jak kiedyś ich nie

stosowano. Cieszę się, że mogę wytwarzać je

tak jak dawniej: piec i gotować na żywym

ogniu”.

Wszędzie tam, gdzie jest promowane

dziedzictwo kulinarne pani Mirosława stara się

być obecna z „Tradycyjnym Jadłem”, w ten

sposób poprzez kulinaria promuje ziemię

dobrzyńską, jak i siebie. Władze gminy

i powiatu doceniają pracę pani Mirki i Jej wkład

w sławieniu regionu. Zapraszają ją do udziału

w lokalnych imprezach. Z inicjatywy Starostwa

prezentowała się w Telewizji Polskiej. Fot. Autor. Obrazki z podwórka Pani Mirosławy

Inicjatywa jest komplementarna z dotychczasową działalnością Firmy, została zrealizowana

w celu poszerzenia asortymentu wytwarzanych produktów. Pani Mirosława Wilk współpracuje

z gospodarstwami agroturystycznymi w rejonie Wielgiego przygotowując catering i sprzedając

tradycyjne produkty żywnościowe.

We wszystkie półprodukty niezbędne do przygotowywania dań i wyrobów zaopatruje się

u lokalnych wytwórców: mąkę, kasze i otręby w Młynie Żochowski W. w Dobrzyniu nad Wisłą,

warzywa, twarogi, mleko, jaja kupuje od okolicznych, zaprzyjaźnionych gospodarstw, mięso

w Zakładzie Ubojowo-Masarskim Rom-Mięs Roman Matera w Wielgiem.


38 DOBRE PRAKTYKI

Obecnie w firmie poza właścicielką są zatrudnione dwie miejscowe Panie. Jedna z nich

zajmuje się sprzedażą w Toruniu, druga razem z szefową przygotowuje produkty, potrawy i dania

do sprzedaży oraz prowadzi ją w Wielgiem i innych miejscach. Aktualnie w firmie przebywają na

stażu dwie osoby skierowane przez Urząd Pracy.

Popularność Tradycyjnego Jadła, jego dobra pozycja na rynku motywuje do dalszych

działań, a rodzinny charakter sprawia, że zarówno pracownicy, jak i osoby odbywające staż

utożsamiają się z firmą. W takiej atmosferze naturalne jest wytwarzanie produktów dobrej

jakości i utrzymanie przyjaznych kontaktów z klientami. Pozycja rynkowa firmy zapewnia jej

zadowalający poziom sprzedaży i zyski. „Tradycyjne jadło” to firma, która budzi zaufanie. Dzieje

się tak dlatego, że właścicielka jest autentyczna i rzetelna w swoich działaniach. Szanuje

dziedzictwo kulinarne regionu i klientów.

Opisywaną inicjatywę można proponować każdemu środowisku, ponieważ każdy region

posiada własne dziedzictwo kulinarne i tradycje, które należy zachować, pielęgnować, do którego

należy wracać.

W każdym zakątku „Naszej małej ojczyzny” znaleźć można takich pasjonatów jak bohaterka

opisywanej powyżej dobrej praktyki, którzy kultywują to, co dobre i znane nam wszystkim, dzięki

którym odnajdujemy smaki dzieciństwa i staramy się ocalić od zapomnienia tradycje i kulturę

naszych przodków.

„Tradycyjne jadło” – Mirosława Wilk

Adres firmy: 87-603 Wielgie, ul. Lipnowska 34,

gmina Wielgie, powiat lipnowski, województwo Kujawsko-Pomorskie.

Materiał opracowała: Magdalena Włodarska – Kasiuk; Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa

Rolniczego w Minikowie, O/ Zarzeczewo


· 12 kwietnia Prezentacja wojewódzka tradycyjnych stołów wielkanocnych, palm i pisanek,...

Documents

Transcript of · 12 kwietnia Prezentacja wojewódzka tradycyjnych stołów wielkanocnych, palm i pisanek,...