1 · Web viewWszystko to wiąże się z malejącą stopą życiową ludności, na co z pewnością...

Program Ochrony Środowiska Gminy Miejskiej Chojnice_________________________________

SPIS TREŚCI str.

1. WSTĘP 21.1. Cel opracowania1.2. Uwarunkowania prawne, opis przyjętej metodyki

23-4

2. ANALIZA STANU OBECNEGO 52.1. Ogólna charakterystyka Gminy Miejskiej Chojnice 5

2.1.1. Informacje ogólne, położenie miasta2.1.2. Sytuacja społeczno – gospodarcza i zasoby ludzkie

5-66-17

2.2. Zasoby przyrodnicze gminy2.2.1. Budowa geologiczna i rzeźba terenu2.2.2. Klimat 2.2.3. Zasoby wodne2.2.4. Walory przyrodnicze i krajobrazowe

1818-2323-2424-2929-33

3. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA GMINY MIEJSKIEJ CHOJNICE 343.1. Gospodarka wodno – ściekowa3.2. Gospodarka odpadami3.3. Infrastruktura komunikacyjna3.4. Zaopatrzenie w ciepło3.5. Zaopatrzenie w gaz

34-4848

48-5354-6565-73

4. PROBLEMY I ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA GMINY MIEJSKIEJ CHOJNICE 744.1. Zanieczyszczenia powietrza4.2. Zagrożenia wód4.3. Zanieczyszczenia gleby4.4. Hałas i wibracje4.5. Promieniowanie elektromagnetyczne4.6. Poważne awarie

5. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA5.1. Polityka ekologiczna gminy miejskiej Chojnice i działania

priorytetowe5.2. Harmonogram zadaniowy

6. INSTRUMENTY EKONOMICZNE REALIZACJI PROGRAMU6.1. Monitoring realizacji programu

7. BIBLIOGRAFIA8. SPIS RYSUNKÓW9. SPIS TABEL10. SPIS MAP

74-8383-84

8586-8787-88

8889

89-9292-102

103-114114-115116-117

118119-120

121

1


1. WSTĘP1.1. Cel opracowania

Opracowany „Program Ochrony Środowiska dla Gminy Miejskiej

Chojnice” stanowi podstawowe narzędzie prowadzenia polityki

ekologicznej w Gminie. Realizacja programu ma doprowadzić do

poprawy stanu środowiska naturalnego, efektywnego zarządzania

środowiskiem oraz zapewnić skuteczne mechanizmy chroniące

środowisko przed degradacją, a także stworzyć warunki dla wdrożenia

wymagań obowiązującego w tym zakresie prawa.

Program Ochrony Środowiska określa politykę środowiskową,

ustala cele i zadania środowiskowe oraz szczegółowe programy

zarządzania środowiskiem, odnoszące się do aspektów

środowiskowych, usystematyzowanych według priorytetów. Przy

tworzeniu Programu przyjęto założenie, iż powinien on spełnić rolę

narzędzia w pracy przyszłych użytkowników, ułatwiającego i

przyśpieszającego rozwiązywanie zagadnień techniczno –

ekonomicznych związanych z przyszłymi projektami. Ponadto celami

Programu Ochrony Środowiska są:

1. rozpoznanie stanu istniejącego i przedstawienie propozycji zadań

niezbędnych do kompleksowego rozwiązywania problemów ochrony

środowiska;

2. ustalenie priorytetów;

3. przedstawienie rozwiązań technicznych, analiz ekonomicznych,

formalno – prawnych dla proponowanych działań proekologicznych;

4. wyznaczenie harmonogramów realizacji całości zamierzeń

inwestycyjnych Gminy ze wskazaniem źródeł finansowania.

2


1.2. Uwarunkowania prawne, opis przyjętej metodykiObowiązek wykonania Programu Ochrony Środowiska wynika z

ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U.,

Nr 62, poz. 627 z późniejszymi zmianami), a w szczególności:

Art. 17 ust. 1 Organ wykonawczy województwa, powiatu i Gminy, w

celu realizacji polityki ekologicznej państwa, sporządza odpowiednio

wojewódzkie, powiatowe i gminne programy ochrony środowiska,

uwzględniając wymagania, o których mowa w art. 14.

Projekty programów ochrony środowiska są opiniowane

odpowiednio przez organ wykonawczy jednostki wyższego szczebla lub

ministra właściwego do spraw środowiska.

W miastach, w których funkcje organów powiatu sprawują organy

gminy, program ochrony środowiska obejmuje działania powiatu i gminy.

Art. 18 ust. 1 Programy, o których mowa w art. 17 ust. 1 uchwala

odpowiednio sejmik województwa, rada powiatu albo rada Gminy.

Z wykonania programów organ wykonawczy województwa, powiatu

i Gminy sporządza co 2 lata raporty, które przedstawia się odpowiednio

sejmikowi województwa, radzie powiatu lub radzie Gminy.

Ustawa – Prawo ochrony środowiska nie określa treści i zakresu

programu ochrony środowiska, zwraca jednak uwagę (art. 17 pkt. 1), by

uwzględniał on wymagania zawarte w art. 14 wynikające z polityki

ekologicznej państwa:

Art. 14 ust. 1 Polityka ekologiczna państwa, na podstawie

aktualnego stanu środowiska, określa w szczególności:

1. cele ekologiczne;

2. priorytety ekologiczne;

3. rodzaj i harmonogram działań proekologicznych;

4. środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno –

ekonomiczne i środki finansowe.

3


W opracowanych przez Ministerstwo Środowiska „Wytycznych

sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i

lokalnym” podkreśla się, ze struktura wojewódzkich, powiatowych i

gminnych programów ochrony środowiska powinna nawiązywać do

struktury „Polityki ekologicznej państwa na lata 2003 – 2006 z

uwzględnieniem perspektyw na lata 2007 – 2010”.

Przedmiotowe wytyczne mają charakter ramowy i mogą być

wykorzystane jako materiał pomocniczy przy sporządzaniu programów

ochrony środowiska.

Program Ochrony Środowiska dla Gminy Miejskiej Chojnice

obejmuje:

analizę istniejącego stanu środowiska;

charakterystykę technicznej infrastruktury ochrony środowiska;

cele stawiane przez Gminę Miejską Chojnice w zakresie ochrony

środowiska;

zadania inwestycyjne wraz z harmonogramem ich realizacji i

sposobem finansowania.

Integralną część Programu stanowi „Plan gospodarki odpadami dla

Gminy Miejskiej Chojnice”.

4


2. ANALIZA STANU OBECNEGO

2.1 Ogólna charakterystyka Gminy Miejskiej Chojnice

2.1.1 Informacje ogólne, położenie miastaMiasto Chojnice położone jest w południowo-zachodniej części

województwa pomorskiego, w powiecie Chojnickim. Miasto Chojnice

otoczone jest terenem gminy Chojnice. W części zachodniej miasto

Chojnice graniczy z gminą Człuchów (powiat Człuchowski). Chojnice

leżą w dorzeczu rzeki Brdy, w odległości ok. 6 km od Jeziora

Charzykowskiego oraz w obrębie Parku Narodowego „Bory Tucholskie” i

Zaborskiego Parku Krajobrazowego.

Powierzchnia miasta wynosi 2105 ha, w tym:

użytki rolne – 56,8 %;

lasy i tereny zakrzewione – 4,8%;

pozostałe tereny – 38,4%, w tym komunikacja – 9%, wody

powierzchniowe 0,3%.

Obrazuje to mapa nr 1 (w załączeniu).

Teren miasta zamieszkuje około 40.412 mieszkańców (stan na 2004 r.).

Miasto Chojnice pełni funkcje ośrodka powiatowego dla około 90 000

mieszkańców. Jest to największy ośrodek miejski w południowo –

zachodniej części województwa pomorskiego. Miasto posiada dobrą

dostępność komunikacyjną, przez jego teren przebiega droga krajowa nr

22 tzw. ”Berlinka” (Berlin – Kostrzyń – Człuchów – Chojnice – Czersk –

Starogard Gdański – Elbląg – Kaliningrad), a także drogi wojewódzkie i

powiatowe.

Chojnice leżą w dorzeczu rzeki Brdy, w odległości ok. 6 km od

Jeziora Charzykowskiego oraz w obrębie Parku Narodowego „Bory

5


Tucholskie” i Zaborskiego Parku Krajobrazowego. Położenie Chojnic i

jego otoczenie przedstawia mapa nr 2 (w załączeniu).

2.1.2 Sytuacja społeczno – gospodarcza i zasoby ludzkie

Uwarunkowania demograficzneOd 1346 r., kiedy to Chojnice stały się punktem zbiegu dróg,

następować zaczął nieustanny wzrost liczby ludności. W XVI w. miasto

było centrum życia regionu i liczyło ok. 1500 mieszkańców. Mieszały się

w nim grupy ludności polskiej z niemiecką, która była warstwą

najbogatszą. W XIX w. miasto będąc pod zaborem pruskim liczyło ok.

2000 mieszkańców. W latach 1826 – 37 liczba ludności wzrosła jedynie

o ok. 8%, a w latach 1864 – 67 zanotowano tylko niewielki jej przyrost na

co wpłynęła duża emigracja z miasta, a także i to, że w planach zaborcy

wyznaczono Chojnicom jedynie lokalną funkcję w życiu gospodarczym

przy dominujących funkcjach administracyjnych1.

Przyrost liczby mieszkańców był jednak dość poważny, gdyż w ciągu

100 lat wzrosła ona o 5567 osób, przy średniej rocznej 56 osób (rys. 1).

1 Strategia Rozwoju Miasta Chojnice na lata 2002-2014, Tom II, Synteza informacji o mieście,

Chojnice, 2001 r.

6


Rys. 1 Dynamika liczby mieszkańców Chojnic w latach 1939 – 2004

Po 1870 r. wystąpiły ekonomiczne skutki uwłaszczenia chłopów.

Doszło do dużej emigracji w poszukiwaniu pracy, szczególnie do

Zagłębia Rury i Ameryki. W latach 1871 – 1910 nastąpił wzrost liczby

ludności z 7162 do 12.005 (o 67,6%), na co wpłynęło powstanie w

Chojnicach w tych latach sieci kolejowej. Lata 1890 – 1905 to wzrost

odsetka liczby ludności polskiej, i tak wyniósł on odpowiednio z 6% do

8%. W latach następnych, szczególnie po zakończeniu I wojny światowej

odsetek ten zwiększył się. II wojna światowa spowodowała spadek liczby

mieszkańców. W 1939 r. Chojnice liczyły ok. 17 tys. osób, zaś po wojnie

liczba ta zmniejszyła się o ok. 4,5 tys., czyli o 27%. Wielu Polaków

zostało zamordowanych, wielu wywieziono do obozów koncentracyjnych

i w głąb Niemiec.

Po wyzwoleniu Chojnice stały się miastem powiatowym o dużym

znaczeniu administracyjnym i rosnącym znaczeniu gospodarczym dla

terenów okolicznych. Na systematyczny wzrost liczby mieszkańców od

tego momentu miało wpływ także przybycie wielu przesiedleńców i

emigrantów z różnych terenów kraju i zagranicy. W czasie pierwszego

sumarycznego spisu ludności w 1946 r. miasto liczyło 12.444 osoby. W

7


czasie drugiego Spisu Powszechnego w 1950 r. liczba ta wzrosła o 18%,

zaś w 1955 r. o 41%, w stosunku do stanu z 1946 r. – tabela nr 1.

Wzrost ten spowodowany był przede wszystkim znacznym napływem

ludności.

8


tab. 1. Dynamika liczby ludności Chojnic w latach 1939 – 2004

RokLiczba

mieszkańców

Indeks wzrostu 1945 - 100%

Indeks wzrostu 1970 - 100%

Rok poprzedni - 100%

1939 17000 - - 100

1945 12444 100 - 73

1949 14708 118 - 118

1960 20689 166 - 141

1965 22622 182 - 109

1970 24019 193 100 106

1971 24463 197 102 102

1974 27005 217 112 110

1977 29399 236 122 109

1979 31148 250 130 106

1980 31995 257 133 103

1983 34189 275 142 107

1985 35360 284 147 103

1987 37169 299 155 105

1988 37281 300 155 100

1990 38284 308 159 103

1991 38882 312 162 102

1992 39436 317 164 103

1993 39626 318 165 100

1994 39639 318 165 100

1995 39872 320 166 101

1996 39886 320 166 100

1997 40033 322 167 100

1998 40229 323 167 100

1999 40642 327 169 101

2000 40368 324 168 99

2001 40635 326 169 101

2002 40440 324 168 99

2003 40434 324 168 99

2004 40412 324 168 99

W drugiej połowie lat 50-tych nastąpił koniec wielkich ruchów

migracyjnych, które miały miejsce w naszym kraju po II wojnie światowej

9


i w związku z tym czynnik migracyjny przestał oddziaływać na rozwój

liczby ludności w latach 1946 – 55. Rozwojowi demograficznemu w tych

latach sprzyjała także szybka odbudowa miasta ze zniszczeń wojennych

oraz uruchomienie zakładów przemysłowych, w których znalazła

zatrudnienie przybyła ludność. Poziom liczby ludności zbliżony do

przedwojennego Chojnice osiągnęły już w 1955 r. – 17.508

mieszkańców. Napływ ludności charakterystyczny dla pierwszego 10-

lecia powojennego po 1955 r. zatrzymał się, a wraz z tym wzrost liczby

ludności zaczął się stabilizować. W następnym 20-leciu (1955 – 75)

liczba ludności stopniowo wzrastała, osiągając w 1975 r. 27.005

mieszkańców, czyli w stosunku do 1955 r. był to wzrost o ok. 54%. Ten

wysoki wzrost wiązał się z rolą Chojnic jako ośrodka administracyjnego,

a także z szybko rozwijającym się przemysłem. Miasto stawało się

bardzo atrakcyjne dla osadnictwa w związku z powstającymi zakładami

pracy i rozwojem już istniejących, co powodowało zapotrzebowanie na

siłę roboczą. Napływ ludności spowodowała też dobrze rozwinięta sieć

usług, a także parcelacja i kolektywizacja wsi.Koniec lat 70-tych i lata 80-

te były okresem dalszego wzrostu liczby ludności. W 1985 r. Chojnice

miały 35.360 mieszkańców, czyli w stosunku do 1975 r. nastąpił wzrost o

31%.Kolejne lata przyniosły pewne zmiany we wzroście liczby ludności.

Okres lat 1985-90 to przyrost jedynie o ok. 8%. Lata 1990 – 95 to także

okres powolnego wzrostu tylko o ok. 4% i osiągnięcie w 1995 r. liczby

39.872 mieszkańców. Wszystko to wiąże się z malejącą stopą życiową

ludności, na co z pewnością wpłynęły przeobrażenia gospodarcze

zachodzące w tym czasie w Polsce.

W latach 1996 – 2000 odnotowano wzrost liczby ludności o niecałe

1,5%. W 2004 r. stwierdzono napływ do miasta Chojnice 311 osób, w

tym 150 mężczyzn i 161 kobiet.

10


Obecnie liczba ludności miasta Chojnice wynosi 40.412 (2004 r.) w

tym 21.000 kobiet. Zakłada się, że w ciągu następnych dziesięciu lat

liczba ludności wzrośnie o około 10% i osiągnie wielkość 47.000.

Demograficzny rozwój miasta osiągnięty został dzięki znaczącej roli

Chojnic w sieci osadniczej regionu. Przyczynił się do tego szybki rozwój

gospodarczy miasta, co związane było z powstaniem nowych zakładów

przemysłowych, rozwinięciem dziedzin produkcji związanych z obsługą

rolniczą i leśną regionu. Znacznie powiększył się także zakres obsługi

mieszkańców Chojnic i regionu w dziedzinie handlu, ochrony zdrowia i

opieki społecznej, transportu i łączności, oświaty i wychowania. Według

wyników prognozy – ludność Chojnic w 2020 r. osiągnie

prawdopodobnie ok. 44 tys. mieszkańców.

Przyrosty ludności w poszczególnych pięciolatkach będą

kształtowały się następująco2:

lata 2000 – 2005 0,8 tys. mieszkańców

2006 – 2010 0,8 tys. mieszkańców



Łącznie w latach 2001 – 2020 w Chojnicach przybędzie ok. 3,3 tys.

ludności. Wyniki prognozy świadczą o pogłębiającym się procesie

starzenia się ludności. Wynikające z tego faktu konsekwencje to

konieczność zwiększenia świadczeń socjalno – zdrowotnych,

odpowiednie zwiększenie usług niezbędnych dla tej grupy ludzi.

W związku z przytoczonymi wyżej analizami można przewidywać,

że rozwój Chojnic postępować będzie w dalszym ciągu, pomimo

malejącego trendu przyrostu naturalnego.

2 Strategia Rozwoju Miasta Chojnice na lata 2002 – 2014, Tom II, Synteza informacji o mieście,

Chojnice, 2001 r.

11


Struktura wiekowa ludności miasta ChojniceStruktura wiekowa ludności miasta Chojnice jest następująca:

w wieku przedprodukcyjnym (0 – 17 lat) – 27,9 % ludności;

w wieku produkcyjnym (18 – 60/65) – 60,7 % ludności;

w wieku poprodukcyjnym (61/66 i więcej lat) – 11,4 % ludności.

Struktura wiekowa ludności miasta jest podobna do struktury wiekowej

powiatu Chojnickiego, jednakże należy podkreślić, że populacja miasta

Chojnice jest starsza o czym świadczy niższy odsetek osób w wieku

przedprodukcyjnym. Analiza poniższej tabeli wskazuje ponadto na

znaczenie wyższy odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym w stosunku

do całego województwa jak i kraju oraz niższy odsetek osób w wieku

poprodukcyjnym.

tab. 2 Analiza struktury wiekowej miasta Chojnice w porównaniu do powiatu Chojnickiego, woj. pomorskiego, kraju.

MIASTO CHOJNICE

POWIAT CHOJNICE WOJ. POMORSKIE KRAJ

w wieku przedprodukcyjnym 27,9% 29% 26% 25%w wieku produkcyjnym 60,7% 59% 61% 60%w wieku poprodukcyjnym 11,4% 12% 13% 15%

ZatrudnienieW roku 2004 zatrudnienie w mieście wynosiło 11.669 osób, w

stosunku do 2003 roku zatrudnienie zwiększyło się o 3,8%. Struktura

zawodowa według działów gospodarki przedstawia się następująco3:

przemysł i budownictwo – 44,5%

usługi rynkowe – 31,0%

usługi nierynkowe – 24,5%

3 Rocznik Statystyczny za 2004 r.

12


Strukturę zatrudnienia według działów gospodarki w latach 2003 i 2004

przedstawia tabela nr 3.

tab. 3 Struktura zatrudnienia na terenie miasta Chojnice według działów gospodarki

Działy gospodarki 2003 r. 2004 r.

Ogółem 11.244 osób 11.669 osób

Rolnictwo, leśnictwo 7 13

Przemysł i budownictwo 5.093 5.188

Usługi rynkowe 3.412 3.624

Usługi nierynkowe 2.732 2.857

BezrobociePod pojęciem bezrobotnego należy rozumieć osobę nie

zatrudnioną i nie wykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną i gotową do

podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy, nie uczącą się

szkole systemie dziennym, zarejestrowaną we właściwym dla miejsca

zamieszkania (stałego lub czasowego) powiatowym urzędzie pracy. 4

Bezrobocie stanowi poważny problem miasta Chojnice. Wysoki odsetek

osób pozostających bez pracy utrzymuje się na wysokim poziomie od

wielu lat, co powoduje, że część osób utraciła prawo do zasiłków. Za

podstawowe przyczyny wysokiego bezrobocia uznaje się:

wysokie koszty zatrudnienia wynikające z prawa ogólnego w

Polsce,

likwidacja ukrytego bezrobocia poprzez zwiększenie

efektywności pracy,

likwidacja państwowych zakładów i gospodarstw rolnych,

znaczne obszary szarej strefy,

4 Ustawa z dnia 14 grudnia 1994r o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz późniejszymi

zmianami (tekst jednolity Dz. U. Nr 6, poz. 56 z 2001 r.).

13


powrót osób, które w poprzednim okresie pracowały poza

powiatem np. w przemyśle stoczniowym i górnictwie,

sezonowe zatrudnienie poza granicami kraju,

Na terenie miasta zlokalizowany jest Powiatowy Urząd Pracy zajmujący

się zagadnieniami ograniczania bezrobocia. PUP prowadzi działania na

rzecz osób już bezrobotnych, jak również działania skierowane do

absolwentów szkół i osób niepełnosprawnych. Strukturę bezrobotnych

miasta Chojnice przedstawia tabela nr 4.

14


tab. 4 Struktura bezrobotnych miasta Chojnice (2005 r.)5

Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani

Bezrobotni, którzy podjęli pracę Bezrobotni zarejestrowani

ogółem w tym z prawem do zasiłku

w miesiącu sprawozdawczym w końcu m-ca sprawozdawczego

razem kobiety razem kobiety razem kobiety razem kobiety

0 1 2 3 4 5 6 7 8

Ogółem (w. 02+05) 01 288 139 224 100 3.721 2.131 721 330

Osoby

poprzednio pracujące 02 237 113 201 88 3.213 1.817 704 329

z wiersza 02

zwolnione z przyczyn dotyczących zakładu pracy 03 13 10 11 6 181 114 114 73

dotychczas nie pracujące 04 51 26 23 12 508 314 17 1

Wybrane kategorie bezrobotnych (z ogółem)

Zamieszkali na wsi 05 0 0 0 0 0 0 0 0

w tym posiadające gospodarstwo rolne 060 0 0 0 0 0 0 0 0

Osoby w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki 07 49 23 18 9 256 155 12 3

Cudzoziemcy 08 0 0 0 0 0 0 0 0

Osoby w szczególnej sytuacji na rynku pracy (z ogółem)

Do 25 roku życia 09 117 47 66 31 850 447 127 36

Które ukończyły szkołę wyższą,do 27 roku życia 10 8 4 3 3 24 18 4 1

Długotrwale bezrobotni 11 128 66 118 56 2.271 1.422 39 13

Powyżej 50 roku życia 12 30 21 37 15 607 323 92 37

Bez kwalifikacji zawodowych 13 62 36 44 14 875 557 98 54

Samotnie wychowujące co najmniej jedno dziecko do 7 roku życia 14 11 8 3 2 121 111 15 15

Niepełnosprawni 15 20 11 16 7 188 97 48 21

5 dane: PUP Chojnice

15


Środowisko gospodarczeNa terenie miasta Chojnice zarejestrowanych jest w systemie

REGON 3697 jednostek gospodarczych (2004 r.). Największy odsetek

stanowią podmioty ujmowane w sekcji PKD handel i naprawy.

Najwyższą rangę w Chojnicach ma przemysł elektromaszynowy i

spożywczy. Przemysł elektromaszynowy reprezentowany jest przede

wszystkim przez Wytwórnię Konstrukcji Stalowych MOSTOSTAL SA i

Zakład Budowy Maszyn ZREMB. W przemyśle spożywczym dominuje

przemysł rybny reprezentowany przez Seko Sp. z o.o., mięsny – Zakłady

Mięsne SKIBA, mleczarski – Okręgową Spółdzielnię Mleczarską,

piekarski. Jego pozostałe branże nastawione są głównie na zaopatrzenie

rynku lokalnego. Do większych zakładów innych gałęzi przemysłu

zlokalizowanych w Chojnicach należą:

branża spożywczo – mięsna

o Zakłady Mięsne Skiba

o Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Handlowe Wodnik

o Przedsiębiorstwo Handlowo – Produkcyjne Bagietka

o Centrum Serowe Arka

o Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska

o Powszechna Spółdzielnia Spożywców Społem

o Przetwórnia Rybna Jarosz

o Seko Sp. z o.o.

branża konstrukcyjno – metalowa

o Wytwórnia Konstrukcji Stalowych Mostostal Chojnice S.A.

o Zakłady Budowy Maszyn ZREMB Chojnice S.A.

16


o Zakład Produkcyjny Projprzem S.A.

o Chojnickie Maszyny Transportowe CMT

o Produkcja Naczep Prod – Rent

budownictwo

o Spółdzielnia Inwalidów im. Hieronima Derdowskiego

o Zakład Budowlany – Jan Fedde

o Dro-Bet Musolf S.C. Firma Rodzinna

o Zakład Produkcji Materiałów Budowlanych – inż. Kazimierz

Ginter

branża meblowa

o Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Handlowe Kaparis

o POLIPOL – Meble Sp. z o.o.

o Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Handlowe Spar Meble

o Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Handlowo – Usługowe ABC.

o Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Handlowo – Usługowe ATU

przemysł stoczniowy

o Cremo – Pol

Miasto Chojnice stanowi dla regionu ośrodek działalności

usługowej, w tym najistotniejszego dla rozwoju gospodarczego typu

usług – usług okołobiznesowych, do których zaliczane są: usługi

bankowe, prawnicze, doradcze, ubezpieczeniowe, projektowe itd.

17


2.2 Zasoby przyrodnicze gminy

2.2.1 Budowa geologiczna i rzeźba terenuChojnice leżą w północnej części Wysoczyzny Krajeńskiej w

pobliżu rozległych powierzchni sandrowych Brdy. Bliższe i dalsze

otoczenie miasta charakteryzuje się tak żywą rzeźbą, że niektórzy

badacze zaliczają te tereny już do krainy Pojezierza Kaszubskiego.

Uznają przy tym, że jest to obszar objęty najmłodszą fazą zlodowacenia

bałtyckiego tj stadium pomorskim. Bardziej prawdopodobnym jest

jednak, że osady lodowcowe budujące otoczenie Chojnic należy zaliczyć

do schyłkowej fazy deglacjacji okresu po stadium poznańskim. A zatem

utwory lodowcowe okolic Chojnic są starsze niż stadium pomorskie.

Opracowany obszar dzieli południkowo przebiegająca rynna na

dwie części wysoczyznowe – wschodnią i zachodnią. Wymieniona rynna,

stanowiąca najniżej położony teren w granicach opracowania

fizjograficznego, pogłębia się w kierunku północnym. Wysokość jej

zboczy w północnych krańcach omawianego terenu przekracza 25

metrów. W pobliżu południowych granic opracowania fizjograficznego

wysokość ta nie przekracza na ogół 15 metrów. Na zboczach rynny

występuje szereg spłaszczeń i stopni, które dowodzą, że geneza jej jest

złożona tzn., że powstała nie tylko w wyniku subglacjalnej erozji wód

roztopowych, ale była także przekształcona w późniejszym okresie przez

wody o swobodnym odpływie. Miał on miejsce jeszcze wówczas, gdy w

rynnie zalegały bryły martwego lodu. Świadczy o tym nierównomierna

miąższość akumulacji fluwioglacjalnej w obrębie stopni i spłaszczeń na

zboczach rynny. Na ożywioną działalność wód roztopowych wskazują

wreszcie stosunkowo liczne, rozległe doliny fluwioglacjalne, rozcinające

obszary wysoczyznowe. Doliny takie występują zarówno na wschód jak i

na zachód od rynny. Rozcinają one wysoczyznę do mniejszej głębokości

18


niż rynny, co powoduje, że mniej uwidaczniają się w rzeźbie

przedstawionej na mapie hipsometrycznej. Dna dolin wód roztopowych

są częściowo zawieszone w stosunku do rynny, ale niektóre z nich

odpowiadają wysokościowo stopniom i spłaszczeniom na jej zboczach.

Różne pod względem hipsometrycznym położenie den dolin wód

roztopowych wskazuje, że nie powstały one synchronicznie tzn., że

jedne są starsze, drugie młodsze. Masowy spływ wód roztopowych i

wytworzenie dolin o różnej generacji wskazuje, że mogły one powstać

jedynie w warunkach topnienia stagnujących brył martwego lodu. Na

obszarach wysoczyznowych zatem należy liczyć się z dużą zmiennością

litologiczną osadów lodowcowych, gdyż mogą mieć one charakter

moreny ablacyjnej. Mapa geologiczno – gruntowa dostarcza dość

jednoznacznych dowodów w tym względzie. Typ deglacjacji wpłynął

zatem również i na ukształtowanie powierzchni omawianego terenu, a

stosunkowo silnie rozczłonkowana rzeźba także na wartości nachyleń

terenu.

Mapa geologiczno – gruntowa została wykonana w oparciu o

płytkie, nie rurowane wiercenia do głębokości 4,5 m oraz o naturalne

odsłonięcia w terenie.

Głębszy budowę geologiczną opracowanego obszaru charakteryzują

wiercenia opublikowane w „Materiałach Archiwum Wierceń”, ark.

Bydgoszcz, t. XII, część I z 1961 r. Jak wynika z tych wierceń miąższość

czwartorzędu w okolicy Chojnic waha się od 136 m do około 90 m. Pod

czwartorzędem występują utwory trzeciorzędowe. Miąższość tych

utworów wynosi około 130 m. Czwartorzęd reprezentują piaski

fluwioglacjalne oraz kilka względnie kilkanaście pokładów glin

morenowych. W świetle wierceń do głębokości 4,5 m wykonanych w

granicach opracowania fizjograficznego wynika, że budowa geologiczna

tego terenu jest silnie zróżnicowana. Zmienność utworów zachodzi

19


niekiedy na bardzo niewielkich obszarach. Wyrazem tej zmienności jest

wydzielenie na mapie geologiczno – gruntowej 14 rejonów gruntowo –

budowlanych.

Pierwszy rejon zbudowany jest do gł. 4,5 m z gliny piaszczystej.

Największe przestrzenie zajmuje on w południowo – wschodniej części

opracowania. Na pozostałym obszarze występuje wyspowo.

Konsystencja gliny jest bardzo zmienna o profilu pionowym. Najczęściej

na skutek silnego nawilgocenia jest ona twardoplastyczna i plastyczna.

Stan taki posiada ona na ogół we wszystkich sytuacjach geologicznych,

w jakich znajduje się w obrębie opracowanego obszaru.

Drugi rejon zbudowany jest z gliny morenowej, w której występują

soczewki piaszczyste o miąższości do 1 m. Zajmuje on niewielkie

przestrzenie we wschodniej i zachodniej części opracowania.

Trzeci rejon buduje glina morenowa, pod którą zalegają utwory

fluwioglacjalne reprezentowane przez piaski i żwiry. Miąższość gliny

waha się od 1 do 3m. Rejon ten obejmuje obszary położone na północny

zachód i południowy zachód od miasta.

Czwarty rejon zbudowany jest z piasków różnoziarnistych o

miąższości 0,5 – 1 m, pod którymi zalega glina morenowa, półzwarta, a

w miarę nawilgocenia twardoplastyczna. Rejon ten zajmuje niewielkie

przestrzenie w południowej części opracowania.

Piąty rejon gruntowo-budowlany charakteryzuje się również

występowaniem utworów piaszczystych na glinie morenowej, przy czym

miąższość tych utworów waha się od 1 m do 2 m. Rejon ten występuje

przede wszystkim w dolinie wód roztopowych, na zachód od miasta.

Obejmuje on również obszary na północ od miasta oraz we wschodniej

części opracowania.

20


Szósty rejon, który buduje już 2 – 3 metrowa seria utworów

piaszczystych leżących na glinie morenowej występuje wyspowo na

całym obszarze opracowania.

Siódmy rejon gruntowo-budowlany posiada najbardziej złożoną

budowę geologiczną. Na powierzchni występują utwory piaszczyste o

miąższości 1 – 1,5 m. Pod nimi zalega pokład gliny morenowej od

1 – 3 m miąższości. Głębiej występują ponownie utwory piaszczyste.

Rejon ten, w granicach opracowania, zajmuje niewielkie obszary na

zachodzie, północnym zachodzie i wschodzie.

W obrębie obniżeń w północno – wschodniej części opracowania

wyróżniono ósmy rejon gruntowo – budowlany. Rejon ten na powierzchni

budują piaski różnoziarniste o miąższości około 2 m, pod którymi

występują iły.

Dziewiąty rejon gruntowo budowlany obejmuje dna dolin wód

roztopowych w północnej i zachodniej części opracowania. Zbudowany

jest on do gł.4,5 m wyłącznie z piasków o różnej frakcji.

W obniżeniach północno – wschodniej części opracowania

wyróżniono dziesiąty rejon. Do gł. 4,5 m występują tutaj iły, najczęściej

barwy niebieskiej.

Jedenasty rejon wydzielono w obniżeniu w zachodniej części

opracowania. Występują tu utwory zarastania zbiorników wodnych /muły

bagienne względnie torfy/, pod którymi zalegają piaski różnoziarniste.

Miąższość górnej warstwy wynosi około 2 m.

W dnie rynny na północ i południe od miasta oraz w obniżeniach w

południowo-zachodniej części opracowania wydzielono dwunasty rejon.

Występują tu do głębokości 4,5 m torfy względnie namuły jeziorne.

Na podstawie wierceń wykonanych przez „Geoprojekt” w obrębie

zwartej zabudowy miasta wydzielono trzynasty i czternasty rejon.

Pierwszy z nich budują nasypy do głębokości około 2 m, pod którymi

21


występuje glina zwałowa, a drugi jest zbudowany przypuszczalnie do gł.

4,5 m wyłącznie z nasypów. Na podstawie geotechnicznych właściwości

osadów, ich charakteru wzajemnego stosunku oraz miąższości,

wyróżniono cztery klasy gruntowo – budowlane. Oceny nośności gruntu i

podanie wielkości orientacyjnej dopuszczalności nacisków na grunt

dokonano w oparciu PN-59/B-03020.

Do pierwszej klasy gruntowo – budowlanej zaliczono grunty, w

których jest brak warstw nienośnych, a dopuszczalne /orientacyjne/

naciski wynoszą powyżej 2kg/cm2. Należą tu obszary zbudowane z

piasków drobnych, średnich i grubych, niekiedy przewarstwionych

mułkami, nie przewierconych do gł. 4,5 m, o orientacyjnych

dopuszczalnych naciskach do 3,5kg/cm2.

Do drugiej klasy gruntowo – budowlanej włączono obszary

zbudowane z gruntów niejednorodnych geotechnicznie. Dopuszczalne

orientacyjne naciski w gruntach tej klasy wahają się w granicach

1,5 – 2 kg/cm2. Do klasy tej należą obszary zbudowane z:

1. gliny piaszczystej półzwartej, a w miarę nawilgocenia

twardoplastycznej i plastycznej,

2. gliny piaszczystej twardoplastycznej z soczewkami piasków

różnoziarnistych o miąższości do 1 m.

3. gliny piaszczystej półzwartej, a w miarę nawilgocenia

twardoplastycznej i plastycznej o miąższości 1 – 3 m na piaskach

drobnych, średnich i grubych względnie żwirach,

4. piasków drobnych, średnich i grubych o miąższości 0,5 – 1 m

leżących na glinie piaszczystej półzwartej i twardoplastycznej,

5. piasków drobnych, średnich i grubych o miąższości 1 – 2 m leżących

na glinie piaszczystej twardoplastycznej i półzwartej.

22


6. piasków drobnych, średnich i grubych /niekiedy przewarstwionych

mułkami/ o miąższości 2 – 3 m leżących na glinie piaszczystej

twardoplastycznej,

7. piasków drobnych, średnich i grubych o miąższości 1 – 1,5m leżących

na glinie piaszczystej, twardoplastycznej o miąższości 1 – 3 m i

piaskach różnoziarnistych.

8. nasypów o miąższości około 2 m leżących na glinie półzwartej i

twardoplastycznej,

9. nasypów nie przewierconych do gł. 4,5 m.

W trzeciej klasie gruntowo – budowlanej umieszczono grunty

charakteryzujące się niejednorodnością geotechniczną lub słabą

nośnością, gdzie orientacyjne naciski wynoszą od 1 do 1,5 kg/cm2. Są to

utwory zbudowane z piasków różnoziarnistych o miąższości około 2 m

leżących na iłach plastycznych względnie wyłącznie z iłów plastycznych.

Do czwartej klasy gruntowo – budowlanej zaliczono obszary zbudowane

z namułów i torfów o miąższości około 2 m leżących na piaskach

różnoziarnistych względnie na glinie piaszczystej, plastycznej oraz

obszary, w których do gł. 4,5 m stwierdzono wyłącznie występowanie

namułów i torfów.

Z przytoczonego wyżej przeglądu gruntów okolic Chojnic wynika,

że na opracowanym terenie zdecydowanie dominują grunty należące do

drugiej klasy gruntowo – budowlanej.

Charakterystykę geologiczno – gruntową miasta Chojnice obrazują mapy

nr 3, 4, 5, 6 (w załączeniu).

2.2.2 KlimatChojnice leżą w typie klimatu pojeziernego w Dzielnicy

Klimatycznej Pomorskiej. Czas trwania pokrywy śnieżnej na

wzniesieniach może dochodzić do 75 dni, a okres wegetacyjny wynosi

23


poniżej 200 dni. Średni opad roczny przekracza 525 mm. Stosunkowo

duża jest liczba dni z opadem, wynosi ona aż 173. Wielkość opadów

atmosferycznych na stokach o ekspozycji zachodniej może przekroczyć

sumę 700 mm rocznie. Średnie roczne temperatury wynoszą 5,9 °C –

8,7° C. Średnie temperatury lipca wynosiły 13,7 °C – 18,8°C, a średnie

stycznia –10,8°C – 2,8°C. Średnia liczba dni z opadem śnieżnym wynosi

dla Chojnic 53. Pokrywa śnieżna zalegająca powyżej 1 dnia trwa 128

dni, zaś utrzymująca się powyżej 5 dni występuje przez 82 dni w ciągu

roku.

Liczba dni upalnych wynosi 44, dni zimowych z mrozem 44, zaś dni

z przymrozkami – 90. Okres wegetacyjny jest krótki (poniżej 200 dni) z

małą ilością opadów i późnymi przymrozkami. Nocne przygruntowe

przymrozki notuje się jeszcze w trzeciej dekadzie maja.

Charakterystycznym zjawiskiem w Chojnicach są mgły koncentrujące się

głównie w sąsiedztwie akwenów, podmokłych łąk, bagien. Obszar

Chojnic charakteryzuje się średnią aktywnością wiatrów, gdzie przewagę

mają wiatry zachodnie i południowo – zachodnie.

2.2.3 Zasoby wodne

Wody powierzchnioweMiasto Chojnice położone jest w zlewni Brdy, będącej

lewobrzeżnym dopływem Wisły. Przez miasto przepływa Struga

Jarcewska – niewielki ciek odwadniający pn. część Wysoczyzny

Krajeńskiej, której źródła znajdują się w okolicach miasta. Rzeka uchodzi

do pd. części Jeziora Charzykowskiego – na wschód od miejscowości

Charzykowy. Struga Jarcewska jest od kilkudziesięciu lat odbiornikiem

ścieków z terenu Chojnic, które stanowią około 40% objętości jej

przepływu. Jakość wód tego cieku jest pozaklasowa w 11 z 28

24


oznaczanych wskaźników, miedzy innymi w zakresie fosforanów, fosforu

ogólnego, azotanów i miana coli. W ostatnich latach w wyniku

modernizacji oczyszczalni miejskiej, stan cieku znacznie się poprawił,

jednak jakość wód jest pozaklasowa.

Teren miasta charakteryzuje się dość znacznym bogactwem wód

powierzchniowych. Związane to jest z bardzo urozmaiconą rzeźbą

terenu, z dość różnorodnymi stosunkami wód podziemnych, płytko czy

głęboko zalegającymi oraz z wielką zmiennością budowy geologicznej.

Głęboka rynna polodowcowa przecina z południa na północ obszar

opracowania, dzieląc go na część zachodnią i wschodnią. Część jej, na

południe od miasta, jeszcze w czasach historycznych, była wypełniona

jeziorem, które zanikło i na jego miejscu rozciągają się obecnie rozległe

podmokłości, które do niedawna, przed zmeliorowaniem, corocznie na

wiosnę były zalewane.

Przy północno – zachodnim krańcu obszaru opracowania

występują dwa niewielkie jeziora znajdujące się w fazie zanikania. W

znacznej części są one zrośnięte trzcinami a fragmenty ich, gdzie proces

zamierania zaszedł już daleko, zamieniły się w grząskie mokradła.

Podobne naturalne zbiorniki wodne zamierające, lecz powierzchniowo

znacznie mniejsze od dwóch poprzednich, są dość liczne na omawianym

terenie. Niektóre z nich także zaczynają zanikać, proces zarastania ich

trzcinami jest często bardzo intensywny, zasoby wody w nich okresowo

powiększają się jedynie w okresie wiosennym czy intensywniejszych,

długotrwałych opadów. Dość licznie spotyka się zbiorniki suche

/przeważnie w porze letniej/, co świadczyłoby, że istnienie swe

zawdzięczają głównie płytko występującym wodom podziemnym, których

obfitość uzależniona jest od intensywności opadów, poziom ich ulega

częstym wahaniom.

25


Niektóre z nich posiadające swe dno zbudowane z utworów

nieprzepuszczalnych /gliny, iły/ istnieją wyłącznie tylko dzięki opadom i

spływającym powierzchniowo wodom opadowym do zagłębień, w

których periodycznie pojawiają się.

Sztuczne zbiorniki wodne są nieliczne. Występują one w starych

wyrobiskach pocegielnianych, czy starych, wyeksploatowanych

żwirowniach i zasilane są prawdopodobnie przez płytko zalegające wody

podziemne jak i przez opady. Do tej kategorii zbiorników zaliczyć można

staw w Parku Tysiąclecia.

Sieć rzeczna na jest bardzo uboga. Zewnętrznie nie upodabnia się

do cieków naturalnych, posiada wygląd rowów melioracyjnych. Z dwóch

istniejących cieków, jeden, bez nazwy, wypływa ze wspomnianego

zanikającego jeziora, przez meliorację pogłębiony, zbiera nadmiar wód z

miejscami podmokłej swej doliny i uchodzi w granicach miasta w korycie

zamkniętym do Strugi Jarcewskiej odwadniającej rynnę pojezierną. Dno

tej rynny wypełnione jest całkowicie przez mokradła stałe i okresowe.

Struga Jarcewska częściowo płynie korytem zakrytym pod miastem,

wypływając w jego części północnej na powierzchnię jest silnie

zanieczyszczona ściekami miejskimi, stanowiąc ich główny kanał

odprowadzający. Wspomniane mokradła w rynnie zasilane są

periodycznie wodami licznych bardzo wycieków, których znaczne

nagromadzenie widać przy wschodniej krawędzi rynny na terenie

miejskiego parku leśnego. Wschodnia krawędź jest w nie o wiele

uboższa. Poza rynną ilość mokradeł stałych i okresowych nie jest wielka,

w większości grupują się one w zachodniej części opracowanego

obszaru, w dolinie cieku o nieznanej nazwie, wytworzyły się w

zagłębieniach wypełnionych namułami lub torfem. Na wschód od rynny

pojawiają się jedne i drugie prawie wyłącznie w wyrobiskach

pocegielnianych czy żwirowych. Celem odwodnienia zostały mokradła

26


pocięte licznymi rowami melioracyjnymi, z których wiele jest

zaniedbanych i nie mogą spełniać swej zamierzonej roli. Nie

zaobserwowane aktualnie przez dokonywującego przeglądu stosunków

wodnych lecz wynikające konsekwentnie ze skomplikowanej, bardzo

różnorodnej rzeźby i budowy geologicznej, są obszary okresowo

zalewane. Powierzchniowo są one nieznaczne, występują zazwyczaj w

zagłębieniach bezodpływowych, wypełnionych utworami

nieprzepuszczalnymi np. iłami. Zbierają się w tych zagłębieniach wody

przeważnie na wiosnę i wpływają na opóźnienie prac rolnych.

Wody podziemneWody podziemne występujące w utworach piaszczystych na

podłożu gliniastym. Wyróżnia się trzy odmiany tych wód:

wody gruntowe międzyglinowe występujące na dwóch poziomach,

pierwszy na głębokości od 5 do 10 m, drugi na głębokości poniżej

10 m,

wody podziemne występujące w utworach piaszczystych na

podłożu gliniastym,

wody wierzchówkowe

Na terenie miasta Chojnice wyróżnia się następujące rodzaje wód

podziemnych:

a. Wody gruntowe międzyglinowe. Wśród nich spotyka się dwa poziomy:

najpłytszy pod pierwszą gliną, której erozja jeszcze nie zniszczyła.

Pojawia się on na głębokości około 5 – 10 m od powierzchni w

kilku zwartych obszarach, a więc w północno i południowo –

wschodniej części opracowanego terenu, w północno – zachodniej

np. w części osiedla przy ulicy Bytowskiej oraz w rejonie

południowo-zachodnim. Wody tego poziomu często znajdują się

pod ciśnieniem, to też głębokości do wody w pomierzonych

27


studniach są znacznie mniejsze od miąższości warstwy suchej,

poza tym wody te wykazują znaczne amplitudy i w okresach

suchych może w studniach ich brakować. Poziom tych wód nie

stanowi trudności przy zabudowie.

drugi poziom tych wód przecięty jest przez rynny lub doliny.

Poziom ten, bogaty w wodę, daje liczne wypływy na zboczach

rynny Strugi Jarcewskiej w postaci licznych młak i wysięków,

występuje także w poziomie lub poniżej poziomu dna doliny cieku o

nieznanej nazwie w zachodniej części omawianego terenu.

Generalnie biorąc poziom ten występuje na wysoczyźnie na

głębokości poniżej 10m od powierzchni, w strefach wychodni jego

panują niekorzystne warunki dla zabudowy, obniżenie jego jest

niewskazane, gdyż mogłoby spowodować nadmierne

odprowadzenie wody z wysoczyzny.

b. Wody podziemne występujące w utworach piaszczystych na podłożu

gliniastym. Wyróżnia się dwie odmiany tych wód:

wody w utworach piaszczystych na wysoczyźnie, które nie

posiadają bezpośredniego związku z siecią wód stale płynących.

Pojawiają się one w północnej części opracowanego obszaru w

dolinie wód roztopowych, która przecina rynnę Strugi Jarcewskiej.

Dolina ta wypełniona jest serią piasków o nieznanej

/nieprzewierconej/ miąższości. Głębokość zalegania tych wód na

wschód od rynny jest większa niż 4 m i raczej nie wpływa ujemnie

na możliwość zabudowy, natomiast na zachód od rynny głębokości

ich maleją, na co wskazują hydroizobaty. Wody te szybko reagują

na zwiększone opady i w okresach wilgotnych mogą płycej

zalegać, niż to stwierdziły wiercenia. Ponadto ze względu na

zaleganie w dolinie są one zasilane wodami powierzchniowymi

spływającymi z terenów wyżej leżących, zbudowanych z gliny.

28


wody występujące w utworach piaszczystych, w dnach płytkich

dolin i rynien o charakterze płytkich wód gruntowych i

wierzchówkowych, niewysychających, posiadających związek z

ciekami płynącymi stale. Zasilane są one dodatkowo przez

wypływające wody międzyglinowe zwłaszcza drugiego poziomu

oraz przez spływające wody powierzchniowe z wyżej położonych

terenów.

Charakteryzują się znaczną amplitudą zwierciadła wody.

Występują w południowo – zachodniej części opracowanego obszaru.

c. Wody wierzchówkowe. Przypuszczalne występowanie ich

zaznaczono na mapie, nie wyklucza się jednak, że mogą one

pojawiać się i w innych rejonach. Posiadają znaczne amplitudy wahań

do wystąpienia nawet na powierzchnię /obniżenia bezodpływowe/.

W okresach suchych znaczna ich część wysycha. Obszar ich

występowania jest niekorzystny dla zabudowy, ale tam, gdzie

zasobność ich jest niewielka a jednocześnie sprzyjający charakter

rzeźby, mogą być drogą melioracji odprowadzone.

Charakterystykę stosunków wodnych na terenie miasta Chojnice

obrazuje mapa nr 7 (w załączeniu).

2.2.4 Walory przyrodnicze i krajobrazoweBiorąc pod uwagę walory przyrodnicze i krajobrazowe okolic

można stwierdzić, że miasto Chojnice leży w jednym z najbardziej

atrakcyjnych rejonów Polski (bliskość Borów Tucholskich, Jeziora

Charzykowskiego, Parku Narodowego „Bory Tucholskie”, parków

krajobrazowych – Zaborskiego, Tucholskiego, Wdzydzkiego i

Wdeckiego). Do podstawowych komponentów środowiskowych miasta

Chojnice należy zieleń. Na terenie miasta jest około 74 ha terenów

zielonych, z tego:

29


parki spacerowo – wypoczynkowe zajmują 17,2 ha

Park 1000-lecia – teren o powierzchni 15 ha położony

centralnie w planie miasta, otoczony zabudową

jednorodzinną. Skład gatunkowy drzewostanu to głównie

topole i wierzby. Skład gatunkowy drzewostanu parku jest

stosunkowo ubogi, ponieważ w kompozycji przestrzennej

dominują przede wszystkim nasadzenia topoli ,wierzb, lip

oraz kasztanowców. Pojedynczo występują klony, buki i

jarzębie a z drzew iglastych modrzew. Żywopłoty

zbudowane są z krzewów berberysu i śliwy ałyczy.

Drzewostan występujący w parku jest stosunkowo młody,

jego wiek ocenia się na około 45 – 50 lat.

Wzgórze Ewangelickie – park o powierzchni 2,20 ha

położony przy ul. Gdańskiej i ul. Świętopełka. Drzewa

występujące na terenie parku to starodrzew, pod

względem gatunkowym to głównie klon i lipa. W roku 2000

nastąpiła przebudowa alejek w parku, utwardzenie ich

kostką betonową wraz z ustawieniem obrzeży.

zieleńce – 28 ha

zieleń uliczna – 6,4 ha

zieleń osiedlowa – 21,6ha

Ponadto w granicach administracyjnych miasta zlokalizowany jest

Lasek Miejski o powierzchni 48,99 ha. Z uwagi na jego bliskie położenie

od centrum miasta i walory krajobrazowe jest miejscem spacerów i

wypoczynku mieszkańców miasta. 6,1% powierzchni Lasku zajmuje bór

mieszany świeży, 13,6% powierzchni zajmuje las mieszany świeży-

przede wszystkim są to drzewostany sosnowe z domieszką dębu i

świerku. W podszycie występuje dąb, jarzębina, akacja, buk, jawor i

grab.

30


Las świeży zajmuje największą powierzchnię (77,9%) i jest

dominującym typem siedliskowym. Występują tu w większości

drzewostany mieszane z dominującym udziałem sosny, świerka, dębu,

buka, modrzewia i brzozy. 2,4% powierzchni Lasku zajmuje las wilgotny,

w skład którego wchodzi drzewostan olszy szarej , czarnej i wiązu.

Formy ochrony przyrody

W Polsce, z mocy ustawy o ochronie przyrody6 poddanie pod

ochronę następuje przez:

tworzenie parków narodowych (PN),

uznawanie za rezerwaty przyrody (R),

tworzenie parków krajobrazowych (PK),

wyznaczanie obszarów chronionego krajobrazu (OCHK),

wprowadzanie ochrony gatunkowej roślin i zwierząt,

wprowadzanie ochrony indywidualnej w drodze

uznania za:

o pomnik przyrody,

o stanowisko dokumentacyjne,

o użytki ekologiczne,

o zespoły przyrodniczo – krajobrazowe

Do form ochrony przyrody określonych tą ustawą, które występują

w Chojnicach należą: strefa ochronna Parku Narodowego „Bory

Tucholskie” oraz pomniki przyrody.6 Ustawa z 16 kwietnia 2004r o ochronie przyrody (tekst jednolty: Dz. U z 2004 r., Nr 92, poz. 880)

31


Strefa ochronna Parku Narodowego „Bory Tucholskie”:

Parki narodowe zgodnie z obowiązującą Ustawą o ochronie

przyrody, zajmują szczególne miejsce w całym systemie obszarów

chronionych. Występują tu wartości przyrodnicze o najwyższej randze,

gdzie ochronie podlega całość przyrody oraz swoiste cechy krajobrazu, a

wszelkie działania są podporządkowane ochronie. Wszystkie parki

narodowe oprócz funkcji ochronnej spełniają także funkcje: naukową,

edukacyjną i turystyczną (w zakresie udostępniania parków do

zwiedzania).

Dnia 14 maja 1996 roku na mocy rozporządzenia Rady Ministrów (Dz. U.

Nr 64, poz. 305) powołano Park Narodowy „Bory Tucholskie”.

Rozporządzenie to zostało następnie zmienione rozporządzeniem Rady

Ministrów z dnia 14 czerwca 1999 r. (Dz. U. Nr 53, poz. 555).

Powierzchnia Parku, jaką obecnie zajmuje wynosi 4.798,23 ha, a jego

otulina 12980,52 ha. Park znajduje się w granicach województwa

pomorskiego, powiatu Chojnickiego, gminy Chojnice i Brusy. Na terenie

Gminy Miejskiej Chojnice otulina Parku obejmuje jej skrajnie północno-

zachodnią część i biegnie w rejonie drogi powiatowej w kierunku

miejscowości Charzykowy. W jej granicach znajdują się tereny będące

własnością Gminy Miejskiej Chojnice, Pracowniczy Ogród Działkowy

„Metalowiec” oraz część gruntów prywatnych.

32


Pomniki przyrody

Do pozostałych form ochrony przyrody występujących na terenie miasta

Chojnice należą pomniki przyrody. Ich szczegółowy wykaz przedstawia

tabela nr 5.

tab. 5 Wykaz pomników przyrody w mieście Chojnice

Nr

rejestruRodzaj Gatunek 1

Obwód

Gatu-

nek 1

Gatu-

nek 2

Obwód

Gatu-

nek 2

Gatu-

nek 3

Obwód

Gatu-

nek 3

Gatu-

nek 4

Obwód

Gatu-

nek 4

IlośćData

powołaniaZarządzający

1217 drzewolipa

drobnolistna2,80 0,00 0,00 0,00 1 26.10.1993

wł.SP, pod

zarządem LO

w Chojnicach

926 drzewodąb

szypułkowy2,90 0,00 0,00 0,00 1 01.07.1991

wł.komunalna

,zarząd UM w

Chojnicach

927 drzewobuk

zwyczajny3,42 0,00 0,00 0,00 1 01.07.1991

wł.komunalna

,zarząd UM w

Chojnicach

928 drzewolipa

drobnolistna3,70 0,00 0,00 0,00 1 01.07.1991

wł.komunalna

,zarząd UM w

Chojnicach

929 drzewo olsza czarna 3,21 0,00 0,00 0,00 1 01.07.1991

wł.SP.pod

zarządem

ZDZ w

Zamartem

997grupa

drzew

dąb

szypułkowy3,46

dąb

szypu

łkowy

3,42

dąb

szypu

łkowy

3,30

lipa

drobn

olistn

a

3,25 6 22.07.1992

wł.komunalna

,zarząd UM w

Chojnicach

998

źródło

Św.Mak

symilia

na

0,00 0,00 0,00 0,00 1 22.07.1992

wł.komunalna

,zarząd UM w

Chojnicach

999grupa

drzewwierzba biała 4,15

wierz

ba

biała

3,17

wierz

ba

biała

3,00 0,00 3 22.07.1992

wł.komunalna

,zarząd UM w

Chojnicach

Walory środowiska przyrodniczego i kulturowego miasta Chojnice

przedstawia mapa nr 8 (w załączeniu).

33


3. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA GMINY MIEJSKIEJ CHOJNICE

3.1 Gospodarka wodno – ściekowaZaopatrzenie w wodę

Chojnice dysponują czterema ujęciami wody ze studni wierconych:

o ujęcie wody Funka;

o ujęcie wody Plac Piastowski;

o ujęcie wody ulica Lipowa;

o ujęcie wody ulica Żwirki i Wigury.

Do roku 1976 źródłem zaopatrzenia miasta Chojnice w wodę była

jedna studnia eksploatowana do dzisiaj znajdująca się na Placu

Piastowskim o wydajności 80 m3/h, co stanowiło ok. 20 – 25%

zapotrzebowania, dlatego też uzupełnieniem istniejących wówczas

potrzeb był zakup wody z powierzchniowego ujęcia z Jeziora

Charzykowskiego w Charzykowych, będącego własnością Polskich Kolei

Państwowych. Wybudowana w tym celu przepompownia wody w

Karolowie przejmowała potrzebną aktualnie ilość wody

z przebiegającego obok przewodu magistralnego ujęcia w

Charzykowych do wieży ciśnień na dworcu kolejowym w Chojnicach i za

pomocą pomp poziomych tłoczyła wodę do sieci miejskiej. Ponieważ

woda ta nie spełniała w pełni nawet ówczesnych bardzo niedoskonałych

norm jakościowych, ponadto była bardzo niesmaczna co pogarszało

jeszcze jej intensywne chlorowanie, a brak odpowiedniej oczyszczalni

ścieków w Chojnicach powodował coraz większe zanieczyszczenie

Jeziora Charzykowskiego co przy braku odpowiedniej stacji uzdatniania

wody przy ujęciu kolejowym czyniło wodę coraz gorsza, zapadła decyzja

o konieczności budowy nowego głębinowego ujęcia wody dla Chojnic,

z uwagi na zbadane duże ilości zasobów wodnych w czwartorzędowej

warstwie wodonośnej wzdłuż Jeziora Charzykowskiego w Funce tam

34


postanowiono zlokalizować nowe ujęcie wraz ze stacja uzdatniania

wody. W roku 1973 rozpoczęto budowę ujęcia (4 studnie o łącznej

wydajności 312 m3/h), przewodu magistralnego długości

7,2 km do Karolewa oraz modernizacje przepompowni wody wraz z

budową zbiornika wody czystej o pojemności 2000 m3 w Karolowie.

Wiosna 1976 roku w/w obiekty po rozruchu technologicznym i

eliminowaniu licznych usterek zostały przekazane do eksploatacji

Wojewódzkiemu Przedsiębiorstwu Wodociągów i Kanalizacji w

Bydgoszczy, którego częścią były wówczas wodociągi chojnickie jako

Zakład Produkcyjny Nr 2 i od tego czasu w sieci wodociągowej miasta

Chojnice płynie tylko woda z głębinowych zasobów wodonośnych.

wodonośnych latach 80-tych rozbudowano ujęcie i stacje uzdatniania

wody na Placu piastowskim, odwiercono dalszych pięć studni

w Funce i wybudowano dwa ujęcia na ulicy Lipowej i ulicy Żwirki i

Wigury, gdzie na potrzeby stacji uzdatniania wody adoptowano istniejące

budynki po zlikwidowanych hydroforniach osiedlowych. W latach 90-tych

na ujęciach wody w Funce i na Placu Piastowskim celem zmniejszenia

niekorzystnego wysokiego ciśnienia wody w przewodach

technologicznych, aeratorach i filtrach ciśnieniowych za stacjami

uzdatniania wybudowano pompownie wody II stopnia, co pozwoliło

zmniejszyć pompy głębinowe w studniach i przy większej sprawności

pomp poziomych II stopnia dało kilkunastoprocentowy efekt

oszczędności zużycia energii elektrycznej, który jeszcze minimalnie się

zwiększył po wyposażeniu pompowni wody w Funce, na Placu

Piastowskim i w Karolowie w systemy automatycznego sterowania

pompami poprzez regulatory ciśnienia, przepływomierze

elektromagnetyczne i przetwornice prądu zasilającego pompy. W roku

2000 Miejskie Wodociągi Sp. z o.o. w Chojnicach postanowiły bardziej

zautomatyzować technologie produkcji i uzdatniania wody i w tym celu

35


ogłoszony został przetarg na opracowanie i wykonanie systemu

wizualizacji i sterowania dla obiektów ujęć, stacji uzdatniania i

przepompowni wody. Realizacja zadania podzielona została na trzy

etapy, gdzie I-szy obejmował m. in. Wykonanie łączności radiowej

między obiektami oraz wizualizacje wszystkich pompowni łącznie z

elektronicznym zabezpieczeniem antywłamaniowym na pompowniach i

ujęciach wody (studnie i stacje uzdatniania) ul. Lipowa oraz ul. Żwirki i

Wigury. II-gi etap obejmował uruchomienie wizualizacji i sterowania

łącznie z elektronicznym zabezpieczeniem antywłamaniowym studni

głębinowych na ujęciach wody w Funce i na Placu Piastowskim. Dwa

pierwsze zadania zostały już wykonane natomiast rozpoczęta została

realizacja III-go etapu, która obejmuje uruchomienie wizualizacji i

sterowania stacji uzdatniania wody na ujęciach w Funce i Placu

Piastowskim. Po zakończeniu III-go etapu obsługa kluczowych obiektów

i urządzeń działu produkcji wody będzie się ograniczała do kontroli

i nadzoru oraz prac konserwacyjnych i remontowych. W trakcie realizacji

systemu wizualizacji i sterowania nie zapomniano też o ciągłej poprawie

jakości produkowanej wody.

Ponieważ bardzo zwiększyły się wymagania jakościowe wody na

stacji uzdatniania w Funce w roku 2001, a na Placu Piastowskim w 2003

wprowadziły Miejskie Wodociągi Sp. z o.o. systemy podwójnej filtracji co

pozwoliło sprostać tym wymaganiom w całym ich zakresie.

Można zatem użyć stwierdzenia, że woda podawana do sieci

miejskiej miasta Chojnice jest produktem wysokiej jakości, czego

dodatkowym potwierdzeniem jest poniższe zestawienie badań wody.

Wyniki badań wody podawanej do sieci obrazują tabele nr 6 i 7.

36


tab. 6 Badania fizykochemiczne wody

Lp.Nazwa

oznaczeniaJednostka

miaryWyniki badań

Najwyższa wartość dopuszczalna

1 Mętność mg/l 0 do 1 1

2 Barwa mg/l 5 do 7 15

3 Zapach mg/l akceptowalny akceptowalny

4 Odczyn (pH) mg/l 7,2 – 7,6 6,5 – 9,5

5 Żelazo (Fe) mg/l 0,02 – 0,05 0,2

6 Chlorki (Cl) mg/l 5 – 11 250

7 Amoniak (NH4) mg/l 0,04 – 0,08 1,5

8 Azotyny (NO2) mg/l 0,007 0,1

9 Azotany (NO3) mg/l 0,04 – 0,48 50

10 Utlenialność (O2) mg/l 1,3 – 3,3

11 Mangan (Mn) mg/l 0,0 - 0,05 0,05

12Twardość

(CaCO3)mg/l 234 – 288 60 – 500

13 Magnez (Mg) mg/l 13 – 25 50

37


tab. 2 Badania bakteriologiczne wody

Lp. Nazwa oznaczenia Wyniki badańNajwyższa wartość

dopuszczalna

1Ogólna liczba bakterii w 220C w

1 ml wody po 72 h.0 – 1 100

2

Ogólna liczba bakterii w 370C w

1 ml

wody po 24 h

0 – 1 20

3

Liczba Escherichia coli lub liczba

bakterii grupy coli typ kałowy

(termotolerancyjne) w 100 ml

wody

0 0

4Liczba bakterii grupy coli w 100

ml wody0 0

5Liczba paciorkowców kałowych w

100 ml wody0 0

Ujęcie wody Funka

Jest to podstawowe źródło zaopatrzenia w wodę Miasta Chojnice.

Woda ujmowana jest z 9 studni głębinowych o łącznej dopuszczalnej

wydajności 410 m3/h w miesiącach maj – sierpień oraz 330 m3/h w

okresie wrzesień – kwiecień. Osiem studni ujmuje wodę z warstw

wodonośnych czwartorzędowych, czwartorzędowych ich głębokość

wynosi w granicach 40 – 50 m natomiast zafiltrowana jest w

trzeciorzędzie przy głębokości odwiertu 190 m. Wydajność studni

czwartorzędowych jest zróżnicowana w granicach 57 do 95 m3/h

natomiast trzeciorzędowej wynosi 30 m3/h. Woda ze studni pompowana

jest pompami głębinowymi poprzez przewody technologiczne do stacji

uzdatniania, gdzie poddawana jest procesowi napowietrzania w

areatorach zamkniętych za pomocą sprężonego powietrza oraz

dwustopniowej filtracji w stalowych filtrach ciśnieniowych między którymi

zostaje napowietrzona celem skuteczniejszego wytrącenia związków

38


manganu w drugim filtrze po uprzednim pozbyciu się żelaza

w pierwszym. Żelazo i mangan są podstawowymi związkami

wytrącanymi w procesie filtracji, ponieważ zawartość innych składników

fizykochemicznych wodzie surowej spełnia wymagania jakim powinna

odpowiadać woda przeznaczona do spożycia przez ludzi, zgodnie

z Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada 2002 r. w sprawie

wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia przez

ludzi. Po procesie filtracji woda spełnia wszystkie wymagania

fizykochemiczne oraz mikrobiologiczne wynikające z w/w rozporządzenia

i dlatego z pominięciem procesu dezynfekcji (istnieje w pełni sprawna

chlorownia na podchloryn sodu, która uruchamiana zostaje tylko w razie

potrzeby na polecenie Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej),

kierowana jest na pompownię II stopnia, gdzie układem pomp poziomych

tłoczona jest przewodem magistralnym do oddalonego o 7200 metrów

zbiornika wody czystej w Karolowie skąd pompami poziomymi III stopnia

tłoczona jest do sieci miejskiej. Spełnienie w pełni wymagań

fizykochemicznych wody uzdatnionej z uwagi na wielkość powierzchni

filtracyjnej filtrów gwarantowane jest dla produkcji ok. 300 m3/h (7200

m3/d), co przy średnim zapotrzebowaniu miasta w wodę na poziomie

niewiele ponad 5000 m3/d jest zupełnie wystarczające.

Ujęcie wody Plac Piastowski

Jest to ujęcie rezerwowe i uzupełniające. Woda ujmowana jest z

trzech studni głębinowych o głębokości ok. 120 m każda, zafiltrowanych

w warstwach czwartorzędowych. Dopuszczalna wydajność ujęcia wynosi

170 m3/h w czasie od 1 kwietnia do 31 sierpnia oraz 140 m3/h od 1

września do 31 marca, jednak podobnie jak w Funce z uwagi na

ograniczoną powierzchnię filtracyjna filtrów, ażeby spełnić wszelkie

wymagania fizykochemiczne i mikrobiologiczne wynikające z

39


rozporządzenia produkcja, wody nie przekracza 120 m3/h. proces

technologiczny produkcji i uzdatniania wody jest taki sam jak w Funce

z tą różnicą, że pompy poziome II stopnia tłoczą wodę do sieci miejskiej.

Woda z tego ujęcia również nie wymaga chlorowania, a istniejąca

chlorownia jest tylko koniecznym zabezpieczeniem na wypadek

jakiegokolwiek skażenia wody.

Ujęcie wody ulica Lipowa

Jest to ujęcie rezerwowe o dopuszczalnej wydajności 42 m3/h –

jedna studnia o głębokości ok. 120 m z filtrem w czwartorzędzie. Ze

studni woda tłoczona jest pompą głębinową do stacji uzdatniania, gdzie

po napowietrzeniu w aeratorze i filtracji w zamkniętych filtrach

ciśnieniowych żwirowych pompowana jest dalej pompą głębinową do

sieci miejskiej. Z uwagi, że jest to ujecie rezerwowe w praktyce w

warunkach pokojowych nie podające wody do sieci miejskiej, stacja

uzdatniania posiada filtrację jednostopniową zapewniającą wytrącenie w

wystarczającym zakresie tylko związków żelaza, natomiast mangan

pozostaje na poziomie ok. 0,1 mg/l (w wodzie surowej ponad 0,2 mg/l).

Pozostałe wymagania fizykochemiczne i mikrobiologiczne zostają

spełnione. Istniejące urządzenia do dezynfekcji wody spełniają podobnie

jak na innych w/w obiektach tylko role prewencyjną.

Ujęcie wody ulica Żwirki i Wigury

Jest to również ujęcie rezerwowe o dopuszczalnej wydajności

45m3/h – jedna studnia o głębokości ok. 120 m z filtrem w warstwie

czwartorzędowej. Proces technologiczny produkcji wody i wynikające z

niego efekty są takie same jak w przypadku ul. Lipowej.

Kanalizacja sanitarna i oczyszczanie ścieków

40


Z miasta przez całe dziesięciolecia ścieki odprowadzane były

poprzez niewielka, wyposażoną w kratę ręczną i prymitywne osadniki

poziome podczyszczanie. Pracowała ona borykając się z ogromnymi

problemami zarówno technicznymi jak i technologicznymi, nie dając

praktycznie żadnych efektów. A już na pewno nie chroniła w

wystarczający sposób odbiorników ścieków tj. Strugi Jarcewskiej i

Jeziora Charzykowskiego w szczególności.

Taki stan rzeczy miał miejsce aż do 1990 roku. Obecnie Chojnice

szczycą się zmodernizowana w latach 1999 – 2001 dającą bardzo dobre

wyniki oczyszczalnia ścieków, spełniającą wymogi obecnego pozwolenia

wodno – prawnego, nie odbiegającego już od norm europejskich.

Chojnicka oczyszczalnia ścieków położona jest w odległości 1 km od

centrum miasta, na Igłach. Miejsce lokalizacji odgrywa znacząca role

pod względem ekonomicznym. Bezpośrednim odbiornikiem ścieków jest

Struga Jarcewska, pośrednim natomiast Jezioro Charzykowskie i

przepływająca przez nie rzeka Brda. Struga Jarcewska jest niewielkim

ciekiem odwadniającym północną część Wysoczyzny Krajeńskiej,

między Chojnicami i Jeziorem Charzykowskim.

Posiada swoje źródła w rejonie miasta, a ujście w południowo –

wschodniej części Jeziora Charzykowskiego. Powierzchnia zlewni

wynosi 54 km2, a długość całkowita cieku 14 km. Już w 1971 r.

ustanowiono normy, wg których wody Strugi Jarcewskiej powinny

odpowiadać na odcinku od Chojnic do jeziora Wagner III-ej, a poniżej

tego jeziora II-ej klasie czystości wód powierzchniowych.

Kilkudziesięcioletnie wprowadzenie nie oczyszczonych ścieków z terenu

Chojnic zmieniło strugę w kanał ściekowy, a dolinę cieku, łącznie z misą

jeziora Wagner wypełniło osadami ściekowymi, w różnym stopniu

mineralizowanymi w wyniku czego życie biologiczne zostało całkowicie

wyeliminowane. Jezioro Charzykowskie, największe z szeregu jezior

41


rynnowych górnego biegu rzeki Brdy posiada powierzchnię 1348 ha,

długość jeziora wynosi 5,54 km i szerokość maksymalna 2,15 km.

Maksymalna głębokość wynosi 30,5 m, a objętość 134927550 m3.

Zgodnie z przepisami z 1971 r. wody tego jeziora powinny odpowiadać I-

ej klasie czystości. Przez lata następował jednak silny i systematyczny

postęp eutrofizacji, czyli po prostu zarastanie jego wód.

Obserwowano coraz intensywniejszy, wykluczający wręcz rekreacyjną

funkcje jeziora, rozwój glonów, a proces fotosyntezy ograniczał się do

warstwy przypowierzchniowej. W strefie przydennej panowały warunki

beztlenowe. Spowodowana dużym dopływem związków biogennych

(związki azotu i fosforu), żyzność wód jeziora przenosiła się na dalsze

odcinki rzeki Brdy, a okresowe zakwity glonów powodowały nawet

kłopoty na ujęciu wody dla miasta Bydgoszczy.

Tak było do momentu wybudowania i uruchomienia w 1990 r.

Miejskiej Oczyszczalni Ścieków w Chojnicach.

Oczyszczalnia ścieków w Chojnicach jest oczyszczalnia

mechaniczno – biologiczna, to znaczy, że główny proces oczyszczania

ścieków składa się z dwóch zasadniczych etapów.

Pierwszy etap to oczyszczanie mechaniczne, podczas którego

eliminowane są ze ścieków większe zanieczyszczenia stałe pływające

lub wleczone po dnie kanału doprowadzającego ścieki do oczyszczalni.

Na tym etapie usuwane są również zawiesiny mineralne (głównie piasek)

w procesie sedymentacji (grawitacyjnego opadania) oraz tłuszcze w

procesie flotacji (wynoszenia ich na powierzchnię ścieku). Oczyszczanie

mechaniczne umożliwia bezawaryjne działania kolejnych obiektów

oczyszczalni oraz zmniejsza ładunek zanieczyszczeń dopływających do

części biologicznej układu.

Drugi etap – oczyszczanie biologiczne wykorzystuje procesy

samooczyszczania, które zachodzą w wodach naturalnych, mogą zostać

42


zintensyfikowane przez stworzenie odpowiednich warunków dla

mikroorganizmów prowadzących procesy rozkładu materii organicznej.

Innymi słowy biologiczne oczyszczanie polega na wykorzystaniu przez

bakterie związków organicznych i nieorganicznych nieorganicznych

ściekach do zaspokojenia potrzeb życiowych.

W chojnickiej oczyszczalni zastosowano proces osadu czynnego,

który jest biologiczna, tlenową metodą oczyszczania ścieków.

Wykorzystywana jest tu metaboliczna reakcja mikroorganizmów

(bakterii), w wyniku której otrzymujemy wysoki stopień oczyszczania

ścieków. Metoda ta nazywana jest drugim stopniem oczyszczania

ścieków po oczyszczeniu mechanicznym. Tlenowy proces osadu

czynnego jest najczęściej stosowanym procesem oczyszczania ścieków i

ma za zadanie zmniejszenie stężenia nie opadających, rozpuszczonych i

koloidalnych związków organicznych (związków węgla, powodujących

zapotrzebowanie na tlen – BZT5) obecnych w ściekach

o stężeniach BZT5 poniżej 1000 mgO2/litr. Osad czynny stosuje się

również do usuwania azotu i fosforu (czyli pierwiastków biogennych).

Mikroorganizmy, głównie bakterie, przetwarzają związki organiczne do

końcowych produktów gazowych i wody. W wyniku tego procesu

następuje przyrost masy mikroorganizmów w ilości 10 – 80% w stosunku

do dopływającego ładunku BZT5 (w zależności od sposobu prowadzenia

procesu). Aby proces biologicznego rozkładu związków organicznych

nastąpił, trzeba do układu dostarczyć tlen, który jest niezbędny

mikroorganizmom do życia a schemat tego procesu jest zgodny z

następującą reakcją:

Materia organiczna + tlen + substancje pożywkowe + mikroorganizmy

nowe mikroorganizmy + dwutlenek węgla + woda + energia do

życia

43


[BZT5 – biochemiczne zapotrzebowanie tlenu – standardowe oznaczenie

ilości zanieczyszczeń organicznych w ściekach. Określa ilość tlenu

potrzebną bakteriom do utlenienia (biologicznie rozkładalnych) związków

organicznych w warunkach tlenowych w temperaturze 200C.]

Oczyszczalnia obsługuje miasto Chojnice oraz kilka pobliskich

miejscowości z gminy Chojnice. Przepustowość oczyszczalni: średnia

14000 m3/d, max 17000 m3/d. Średnia dobowa ilość ścieków obecnie

dopływających do oczyszczalni nie przekracza 5500 m3.

W okresie od listopada 1999 roku do listopada 2001 roku trwała

modernizacja oczyszczalni ścieków w Chojnicach. Modernizacja oprócz

technologii objęła oczywiście stronę techniczną, która pozwalała

wyeliminować stare, energochłonne i kosztowne w eksploatacji

urządzenia a jednym z najważniejszych zadań była budowa drugiego

osadnika wtórnego. Cały proces modernizacji prowadzono na czynnej

oczyszczalni, co niejednokrotnie powodowało nieuniknione zaburzenia

procesu technologicznego.

W wyniku modernizacji:

1. dobudowano drugi osadnik wtórny;

2. na bazie istniejących komór zbudowano reaktor wielofunkcyjny;

3. oczyszczalnia zyskała drugi, równoległy ciąg technologiczny;

4. wyeliminowano napowietrzanie powierzchniowe i zastosowano

drobno pęcherzykowe;

5. zbudowano stanowisko dmuchaw;

6. piaskowniki wyposażono w separator piasku;

7. uwzględniono potrzebę zagospodarowania osadów i w tym celu

zbudowano kompostownię;

8. zbudowano stacje sanitacji osadu;

9. wprowadzono system sterowania, automatyki i wizualizacji;

44


10. zmodernizowano główna

przepompownie ścieków poprzez wymianę pomp i krat;

11. wykonano nowy hermetyczny i

zautomatyzowany punkt zlewni nieczystości płynnych;

12. zmodernizowano budynek socjalno

– techniczny, część dróg

i zieleni.

Po modernizacji na oczyszczalni ścieków zastosowano proces

biologicznego oczyszczania w oparciu o metodę osadu czynnego w

warunkach przedłużonego napowietrzania według schematu

technologicznego Bardenpho z modyfikacją Bernarda. Redukcja

związków biogennych odbywa się na drodze biologicznej. Osad czynny

stabilizowany jest tlenowo w wydzielonej komorze. Reaktor

wielofunkcyjny dzieli się na dwa ciągi technologiczne z następującymi

procesami: predenitryfikacją (generowanie LKT), defosfatacja (komora

beztlenowa), denitryfikacją (komora niedotleniona) i nitryfikacja (komora

tlenowa). Rozdział ścieków oczyszczonych od osadu czynnego

następuje w dwóch osadnikach wtórnych. Osady ściekowe

wyprodukowane w oczyszczalni poddawane są obróbce poprzez

odwadnianie mechaniczne, sanitację i kompostowanie. Komposty

zagospodarowuje się rolniczo. Proces technologiczny zastosowany w

chojnickiej oczyszczalni gwarantuje osiąganie bardzo dobrych wyników

zarówno w redukcji biogenów jak i pozostałych wskaźników

zanieczyszczeń. W styczniu 2002 roku uzyskano pełen efekt ekologiczny

i osiągnięto bardzo dobre wyniki redukcji zanieczyszczeń

a w szczególności eliminacji biogenów na drodze biologicznej.

Zawiesina ogólna – 6,8 g/m3

BZT5 – 6,0 g O2/m3

ChZT – 42,0 g O2/m3

45


Azot amonowy – 1,0 g N/m3

Azot azotanowy – 6,5 g N/m3

Azot całkowity – 11,3 g N/m3

Fosfor ogólny – 0,2 g P/m3

Odczyn pH – 8,0

Oczyszczalnia ścieków w Chojnicach produkuje około 4000 m3

osadu w roku. Osady poddawane są mechanicznemu odwadnianiu przy

pomocy wirówek dekantacyjnych, a następnie w całości procesowi

higienizacji i kompostowania. Pierwszy etap higienizacji odbywa się

bezpośrednio po odwirowaniu mechanicznym, poprzez wytworzenie

środowiska o wysokim pH, (mieszanie z płynem dymnicowym węgla

brunatnego), a następnie w procesie kompostowania na drodze reakcji

biotermicznych (temp. 55 – 680C) przy udziale odpowiednich ilości masy

organicznej i tlenu. W wyniku tak prowadzonego procesu

kompostowania osadów uzyskujemy materiał stabilny

o luźnej strukturze – przypominający wilgotną ziemie (około 50%

wilgotności), o doskonałych wartościach nawozowych i

strukturotwórczych, stymulujący kwasowość, życie w glebie i aktywność

biologiczną. Badania wskazują brak zagrożenia pod względem

zawartości metali ciężkich jak i ze względów sanitarnych.

Należy nadmienić, że oczyszczalnia ścieków w Chojnicach posiada

pozwolenie wodno – prawne na eksploatacje wydane przez Starostę

Chojnickiego w dniu 11.01.2006 roku, pismo Os. 6223/45/37/05/06.

Pozwolenia wodno – prawnego udzielono na czas określony, tj. do dnia

31.12.2016 roku. Ścieki oczyszczone odprowadzane mogą być do Strugi

Jarcewskiej, położonej w zlewni Jeziora Charzykowskiego w ilości:

Qmax = 17062 m3/d,

i wód deszczowych z terenu miejskiej oczyszczalni w ilości:

q = 233 dm3/s.

46


Kanalizacja deszczowaOdbiornikiem wód opadowych z terenu miasta Chojnice jest rzeka

Jarcewska Struga, przepływa ona przez miasto i uchodzi do jeziora

Charzykowskiego, które to leży w zlewni rzeki Brdy stanowiącej główne

źródło wody pitnej dla miasta Bydgoszczy.

Na terenie miasta istnieje kanalizacja deszczowa, której pierwsze

kolektory wybudowano w latach 1905 – 1906. Kanały wykonane są z

różnego rodzaju materiałów (rury kamionkowe, betonowe, żeliwne,

PCV). Część kanałów, szczególnie w obrębie starej zabudowy miejskiej,

posiada zbyt małe średnice w stosunku do ilości aktualnie

odprowadzanych wód opadowych i tym samym stają się podczas

intensywnych opadów przeciążone. Są to kanały wybudowane w latach

1905 – 1960. Ze względu na ich wiek oraz panujące ostatnio warunki

pogodowe kolektory te wymagają stałej kontroli i działania w zakresie

utrzymania i zabezpieczenia ich drożności – co wiąże się ze znacznymi

kosztami ponoszonymi przez gestora sieci a mianowicie miasto

Chojnice. Sieć ta powstała w różnych okresach czasu, najczęściej

realizowano cząstkowe rozwiązania, co spowodowało dosyć chaotyczny

układ sieci kanalizacji deszczowej z niedopasowanymi do potrzeb

przekrojami kanałów.

Znaczącym faktem jest jeszcze to, iż ok. 50% miasta nadal nie

posiada kanalizacji deszczowej. W takich wypadkach można zauważyć

odprowadzenia wód opadowych do bezodpływowych niecek terenowych,

co zgodnie z „Koncepcją oczyszczania ścieków deszczowych miasta

Chojnice wraz z uporządkowaniem gospodarki wód deszczowych i

ochrona terenów Parku Krajobrazowego Jeziora Charzykowskiego” –

opracowaną w czerwcu 2003 r., należy traktować jako rozwiązania

prowizoryczne i tymczasowe. Jednakże taka sytuacja związana jest z

47


m.in. ukształtowaniem terenu oraz charakterystyczną zwartą zabudową,

zwłaszcza w centrum miasta.

Newralgicznym punktem sieci deszczowej jest bez wątpienia

transport wód opadowych z części południowej miasta poprzez park

1000-lecia, tu odpływ wód wspomagany jest pompownią zlokalizowaną

w tymże parku.

W celu uporządkowania gospodarki wodami opadowymi została

opracowana „Koncepcją…” należy ją jednak traktować jako swoisty

punkt wyjścia, przygotowujący miasto do rozpoczęcia porządkowania

całej infrastruktury dotyczącej właśnie wód opadowych.

Istniejące sieci: wodociągową, sanitarną i deszczową obrazuje

mapa nr 9 (w załączeniu).

3.2 Gospodarka odpadamiProblematyka gospodarki odpadami komunalnymi na terenie

Gminy Miejskiej Chojnice została opisana w odrębnym dokumencie

„Plan gospodarki odpadami dla Gminy Miejskiej Chojnice na lata 2006 –

2009 z perspektywą na lata 2010 – 1014.”

3.3 Infrastruktura komunikacyjna7

Miasto Chojnice jest ważnym węzłem drogowym o znaczeniu

ponadregionalnym.

Układ komunikacji zewnętrznej tworzą:

– droga krajowa nr 22: granica państwa – Kostrzyn – Człuchów –

Chojnice – Starogard Gd.,

– droga wojewódzka nr 212: Osowo Lęborskie – Bytów –

Chojnice – Zamarte,

– droga wojewódzka nr 235: Korne – Chojnice,

7 Projekt studium uwarunkowań kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Chojnice, 2006r

48


– droga wojewódzka nr 240: Chojnice – Tuchola – Świecie,

– droga powiatowa nr 05136: Chojniczki – Chojnice,

– droga powiatowa nr 05138: Charzykowy – Karolewo,

– droga powiatowa nr 05148: Chojnice – Duża Cerkwica,

– droga powiatowa nr 05149: Chojnice – Pamiętowo.

Ulice

Kategorie ulic:

ulice krajowe – są kontynuacją w mieście dróg krajowych:

– przebieg drogi nr 22 tworzą ulice: Człuchowska, Sukienników

i Gdańska,

ulice wojewódzkie – są kontynuacją w mieście dróg

wojewódzkich, stanowią ważne ciągi uliczne i są trasami

komunikacji miejskiej.

– przebieg drogi nr 212 tworzą ulice: 14 Lutego, Szeroka,

Stefana Batorego i Bytowska,

– kontynuacją drogi nr 235 jest ul. Kościerska,

– drogę nr 240 wprowadza do miasta ul. Tucholska,

– częściowo Plac Niepodległości, częściowo Plac Jagielloński,

ulice powiatowe – stanowią ważne ciągi uliczne i są trasami

komunikacji miejskiej.

Ulice powiatowe to: Angowicka, Armii Ludowej, Stary Rynek, Al.

Brzozowa, Ceynowy, Czynu Zbrojnego Kolejarzy,

Derdowskiego, Dworcowa, Drzymały, Wł. Jagiełły, Kilińskiego,

Kościuszki, Lichnowska, Młyńska, Mickiewicza, Młodzieżowa,

Prochowa, Niemcewicza, Ogrodowa, Przemysłowa, Reymonta,

Wicka Rogali, 31 Stycznia, Piłsudskiego, Mestwina, Myśliboja,

S. Moniuszki, Małe Osady, A. Frycza Modrzewskiego, J.

49


Świętopełka, Towarowa, Warszawska, Wysoka, Zielona, Żwirki

i Wigury, Strzelecka,

ulice lokalne miejskie: Stefana Kardynała Wyszyńskiego,

Asnyka, Bankowa, Bieszki, Boczna, Bolesława Chrobrego, Wł.

Broniewskiego, Budowlanych, Cechowa, F. Chopina, M. Curie-

Skłodowskiej, Batalionów Chłopskich, Czarna Droga,

Działkowa, Daleka, Dąbrowskiego, M. Dąbrowskiej, Długosza,

Długa, P. Findera, A. Fredry, Filomatów Chojnickich,

Gimnazjalna, Grunwaldzka, Grobelna, K. I. Gałczyńskiego,

Grunowo, J. Heweliusza, Igielska, S. Jaracza, Jedności

Robotniczej, Jeziorna, Jana Pawła II, Kaszubska, Koszarowa,

Krótka, Kręta, Karnowskiego, Kochanowskiego, Konopnickiej,

Kopernika, L. Kruczkowskiego, H. Kołłątaja, Kwiatowa,

Krasickiego, Kasprowicza, Kraszewskiego, Kasztanowa, Z.

Krasińskiego, S. Konarskiego, Królowej Jadwigi, Kazimierza

Wielkiego, Kazimierza Jagiellończyka, J. Kasprzaka, Książąt

Pomorskich, Leśna, J. Lelewela, Lipowa, Staroszkolna, S.

Staszica, H. Sawickiej, L. Solskiego, Liściasta, Ludowa,

Łanowa, Łużycka, S. Łukowicza, Matejki, A. Majkowskiego,

Morozowa, Mieszka I, M. Nowotki, Nowe Miasto, Nad

Dworcem, Z. Nałkowskiej, S. Okrzei, J. Orkana, Okrężna, E.

Orzeszkowej, Obrońców Westerplatte, Obrońców Chojnic,

Podmurna, Pocztowa, Podgórna, Podlesie, Pokoju

Toruńskiego, Polna, Pietruszkowa, Świętego Piotra, Świętego

Pawła, B. Prusa, I. Paderewskiego, 18 Pułku Ułanów,

Pomorska, Przytorowa, Powstańców Wielkopolskich, M. Reja,

M. Rodziewiczówny, Rzepakowa, Subisława, Sambora,

Sędzickiego, Szewska, H. Sienkiewicza, Szpitalna, L. Staffa,

Swarożyca, Śniadeckich, San Carlos, T. Tetmajera, L.

50


Waryńskiego, Wojska Polskiego, Willowa, Zaborska, Zawiszy

Czarnego, Zakładowa, Ducha Świętego, Wolszlegera, J.

Rydzkowskiego, M. Szablewskiej, W. Sikorskiego, Armii

Krajowej, Masztalerza, Karsińska, Chocińska, Borska, Czerska,

Kartuska, Wielewska, Bruska, Truskawkowa, J. Słowackiego,

Sportowa, J. Tuwima, Ustronna, S. Wyspiańskiego, Ottona

Weilandta, Widokowa, G. Zapolskiej, Zygmunta Augusta,

Parkowa, P. Gojawiczyńskiej, A. Makowskiego, Cz. Wycecha,

Sobierajczyka, 3 Maja, Jarzębinowa, Modrzewiowa, Jesionowa,

Dębowa, Daglezjowa, Orzechowa, Wiśniowa, Morelowa,

Jabłoniowa, Malinowa, Spółdzielcza, Skrajna, Targowa, J.

Wybickiego, Wodna, Wróblewskiego, Zamieście, S.

Żeromskiego, Brzoskwiniowa, Agrestowa, Porzeczkowa,

Poziomkowa, Al. Bayeux, Spichrzowa, częściowo Plac

Niepodległości, Plac Świętego Jerzego, Plac Piastowski,

częściowo Plac Jagielloński i Plac Kościelny.

Ruch drogowy

Wzrost motoryzacji ma bezpośredni wpływ na wzrost ruchu

drogowego na wszystkich rodzajach ulic, a więc krajowych,

wojewódzkich i lokalnych miejskich, w szczególności jednak na drogach

krajowych i wojewódzkich – głównie tych, które stanowią kontynuację

dróg wojewódzkich. Analiza ruchu jest możliwa jednak tylko na drogach

krajowych, na których w pięcioletnich odstępach czasowych dokonuje się

średniego dobowego pomiaru ruchu.

Stacje paliw

Na terenie miasta zlokalizowanych jest osiem stacji paliw:

51


– w pobliżu

skrzyżowania ul. Bytowskiej z ul. Leśną,

– w rejonie

skrzyżowania ul. Gdańskiej i Kasztanowej,

– w pobliżu skrzyżowania ul. Człuchowskiej z ul. Kardynała

Stefana Wyszyńskiego,

– w pobliżu

skrzyżowania ul. Gdańskiej z ul. Czerską,

– w rejonie

skrzyżowania ul. Człuchowskiej z ul. Szeroką,

– w rejonie

skrzyżowania ul. Drzymały z ul. Łanową,

– na terenie bazy

MZK przy ul. Angowickiej,

– w sąsiedztwie

cmentarza komunalnego przy ul. Kościerskiej.

Stacje diagnostyczne obsługi pojazdów samochodowych

W mieście znajdują się cztery takie stacje zlokalizowane w rejonie

skrzyżowania ul. Gdańskiej z ul. J. Matejki, ul. Kościerskiej w rejonie

skrzyżowania z ul. Gdańską oraz na wysokości cmentarza komunalnego

jak również na terenie bazy MZK.

Parkingi

W chwili obecnej Chojnice posiadają 6 parkingów ogólnomiejskich

zlokalizowanych w:

– rejonie

skrzyżowania ul. Sukienników i Bankowej,

– Plac Jagielloński,

52


– rejonie

skrzyżowania ul. Młodzieżowej i Kościerskiej,

– Plac Piastowski,

– przy cmentarzu

komunalnym,

– rejonie

skrzyżowania ul. Kościerskiej i Ks. Pomorskich

Komunikacja zbiorowa

Miasto Chojnice obsługiwane jest przez miejską komunikację

autobusową, której trasy wiodą ulicami: Człuchowską, Sukienników,

Gdańską, Bytowską, Batorego, Szeroką, 14 Lutego, Kościerską,

Tucholską, W. Morozowa, Strzelecką, Niemcewicza, 31 Stycznia, W.

Reymonta, Zieloną, H. Derdowskiego, F. Ceynowy, Młodzieżową,

Obrońców Chojnic, Książąt Pomorskich, Jana Pawła II, Towarową,

Lichnowską, Dworcową, Marszałka J. Piłsudskiego, Swarożyca,

Świętopełka, Warszawską, M. Drzymały, Kardynała Stefana

Wyszyńskiego, Brzozową, Armii Ludowej, Wojska Polskiego, Czynu

Zbrojnego Kolejarzy.

Koleje

W Chojnicach zbiega się pięć niżej wymienionych linii kolejowych,

co czyni miasto ważnym węzłem o znaczeniu ponadregionalnym:

– linia I rzędu jednotorowa, niezelektryfikowana – znaczenia

między – regionalnego Piła – Chojnice – Tczew,

– linia I rzędu Runowo Pomorskie – Szczecinek – Chojnice,

dwutorowa niezelektryfikowana, znaczenia regionalnego,

– linia I rzędu jednotorowa, niezelektryfikowana, znaczenia

regionalnego Chojnice – Laskowice – Grudziądz – Działdowo,

53


– linia II rzędu jednotorowa, niezelektryfikowana Chojnice –

Lipusz – Kościerzyna,

– linia II rzędu Chojnice – Nakło – Gniezno, niezelektryfikowana,

jednotorowa.

Infrastrukturę komunikacyjną miasta Chojnice przedstawia mapa nr 10

(w załączeniu).

54


3.4 Zaopatrzenie w ciepło8

Zaopatrzenie w energię elektryczną

Na terenie miasta nie ma źródeł wytwarzania energii elektrycznej.

Cała energia dostarczana jest z zewnątrz liniami wysokich napięć.

Źródłem zasilania miasta w energię elektryczną są dwa główne

punkty zasilania 110/15 kV:

GPZ nr 1 „Kościerska” o mocy zainstalowanej 2 * 16 MVA,

zlokalizowany w północnej części miasta przy ul. Kościerskiej,

GPZ nr 2 „Przemysłowa” o mocy zainstalowanej 2 * 16 MVA,

zlokalizowany w dzielnicy przemysłowej miasta.

W obu punktach zasilania istnieje możliwość wymiany transformatorów

na jednostki 2 * 25 MVA.

Ponadto na terenie miasta Chojnice dystrybutorem energii jest PKP

Energetyka Sp. z o.o. Zakład Kujawski w Bydgoszczy dysponujący

własną siecią elektroenergetyczną wraz z stacjami transformatorowo-

rozdzielczymi 15/0,4 kV – tabela nr 8.

tab. 8 Stacje elektroenergetyczne PKP Energetyka Sp. z o.o. Zakład Kujawski w Bydgoszczy

Nr stacji Moc transformatorów Ilość transformatorów Stopień wykorzystania

(kVA) (szt.) (%)

2-9-01 160 2 49

2-9-02 160 2 50

2-9-03 315

250

1

1

50

2-9-04 160

100

1

1

49


55


Linie wysokich napięć

Główne Punkty Zasilania 110/15 kV zlokalizowane na terenie

miasta pracują w pierścieniu i zasilane są następującymi liniami

wysokich napięć 110 kV:

GPZ nr 1 z kierunku Tucholi i GPZ nr 2. Z tego GPZ

wyprowadzona jest również energia w kierunku GPZ w Brusach

i GPZ w Człuchowie.

GPZ nr 2 z kierunku Sępólna i GPZ nr 1.

Linie wysokiego napięcia 110 kV wprowadzają duże ograniczenia

dostępności terenów położonych w pobliżu przebiegu linii. Prowadzone

są one na słupach stalowo-kratowych. Dla linii 110 kV obowiązuje 35

metrowy pas powierzchni terenu ograniczony dla zabudowy. Linie te nie

powinny się również krzyżować z budynkami mieszkalnymi,

przemysłowymi i gospodarczymi, w których mogą stale przebywać

ludzie.

Stacje transformatorowe

Ogółem na terenie miasta zlokalizowane zostały 86 stacje

transformatorowe murowane parterowe, kontenerowe i słupowe typu

MSTt, MSTw, Muw, STM, STSa i ŻH. Łączna moc zainstalowanych

transformatorów w tych stacjach wynosi ok. 27000 kVA.

Na podstawie gabarytów stacji transformatorowych istnieje możliwość

ustawienia w tych stacjach transformatorów o łącznej mocy ok. 43000

kVA.

Na terenie miasta zlokalizowanych jest również 24 stacji

transformatorowych abonenckich, tj. nie będących własnością

energetyki. Są to stacje zlokalizowane głównie w małych zakładach

przemysłowych i spółdzielniach takich jak: piekarnia, Zakład Mleczarski,

56


Spółdzielnia Pracy, Mostostal, Zremb, Seko, Projprzem, Polipol, Ginter,

Skiba, DRO – BET.

Sieć średniego napięcia

Sieć średniego napięcia w przeważającej większości wykonana

została jako sieć kablowa. Skoncentrowana jest ona głównie w centrum

miasta oraz na terenach o zwartej zabudowie. Na pozostałych obszarach

sieć średniego napięcia jest siecią napowietrzną.

Z GPZ 110/15 kV nr 1 przy ul. Kościerskiej wyprowadzonych

zostało ogółem 10 linii 15 kV, w tym 8 linii kablowych w kierunku miasta i

4 linie kablowo-napowietrzne terenowe w kierunku Człuchowa, Miastka,

Brus i Charzykowych.

Z GPZ 110/15 kV nr 2 przy ul. Przemysłowej wyprowadzonych

zostało ogółem 16 linii 15 kV, w tym 3 linie w kierunku miasta, 5 linii na

tereny przemysłowe, zlokalizowane we wschodniej części miasta i 8 linii

terenowych, wyprowadzających moc w kierunku Tucholi, Brus, Czerska,

Charzyków, Nieżychowic, Kamienia Kraj., Sępolna Kraj. i Lichnów.

Linie napowietrzne wykonane są z przewodów stalowo –

aluminiowych o przekrojach 35 mm2 i 70 mm2, natomiast linie kablowe o

przekrojach 70 mm2, 120 mm2 i 240 mm2.

57


tab. 9 Realizacja sieci elektroenergetycznych w latach 1998 – 2004

lp. rok UlicaYAKY 4x10

YAKY 4x35

YAKY 4x50

YAKY 4x70

YAKY 4x95

YAKY 4x120

YAKY 4x240

25,00 693,00 76,00 45,00 6,00 12801,00 398,00

1 1998 ul. Wiśniowa 32,00 1604,00

2 1999 ul. Jabłoniowa 482,00 410,00 360,00

3 2000ODJ

Słoneczne86,00 6,00 6805,00

4 2000ul.

Młodzieżowa25,00 132,00

5 2001ODJ

Słoneczne76,00 1155,00

6 2001ODJ

Słoneczne215,00

7 2002 Stary Rynek 90,00 45,00 100,00 38,00

8 2002 ul. Szpitalna 65,00

9 2002 Fontanna 3,00

10 2002 ul. Kościuszki 234,00

11 2004ul.

Brzoskwiniowa945,00

12 2004 ul. Orzechowa 823,00

13 2004 ul. Podlesie 313,00

RAZEM [m]: 14044,00

Zużycie energii elektrycznej

Ogólne zapotrzebowanie na moc elektryczną odbiorców

zlokalizowanych na obszarze miasta Chojnice wynosi w granicach 13,0

13,5 MW. W stacjach transformatorowych zainstalowanych jest ok. 29

MW, natomiast wykorzystanie zainstalowanej mocy w stacjach wynosi

ok. 45% - tabela nr 10.

58


tab. 10 Zużycie energii elektrycznej w mieście Chojnice w latach 1999-2001.

Rok 1999 2000 2001

Ilość odbiorców szt. 12241 12363 14899

Zużycie energii elektrycznej MWh 22300 22900 6977

Zużycie na odbiorcę kWh 1780,4 1857,6 468,2

Zużycie na mieszkańca kWh 542,9 565,1 197,4

rys. 2 Szacunkowy przyrost zapotrzebowania na moc na obszarze miasta Chojnice w perspektywie do roku 2020.

W zakresie odbiorców użyteczności publicznej i komunalnej są to

przedszkola, szkoły podstawowe, średnie, Politechnika Koszalińska,

przychodnie zdrowia, basen, biblioteka, Archiwum Państwowe, Chojnicki

Dom Kultury, Poczta Polska.

Grupa Energetyczna ENEA S.A Oddział w Bydgoszczy Rejon

Energetyczny Chojnice jest największy w regionie. RE prowadzi swą

59

Szacunkowe zapotrzebowanie na moc elektroenergetyczną na terenie miasta Chojnice

w perspektywie do roku 2020

13,0

14,114,6

16,1 16,6

10

12

14

16

18

moc [MW]

2001 2005 2010 2015 2020


działalność na terenie gmin: Chojnice, Tuchola, Czersk i Brusy. Rejon

Energetyczny Chojnice położony na północy Grupy Energetycznej ENEA

S.A. Oddział w Bydgoszczy zajmuje powierzchnię około 2500 km2.

60


mapa nr 11 Grupa Energetyczna ENEA S.A Oddział w Bydgoszczy Rejon Energetyczny Chojnice – podział na posterunki.

61


Zakład Energetyczny podzielony jest na 6 rejonów energetycznych,

22 posterunki oraz Rejon Elektrowni Wodnych. Rejony mają siedziby w

Bydgoszczy, Inowrocławiu, Chojnicach, Nakle, Mogilnie i Świeciu.

62


mapa nr 12 Grupa Energetyczna ENEA S.A Oddział w Bydgoszczy – podział na rejony.

63


Przedmiotem działania Przedsiębiorstwa Spółki jest m. in.:

wytwarzanie, przetwarzanie, przesyłanie i sprzedaż energii

elektrycznej,

budowa, rozbudowa i remonty sieci i urządzeń energetycznych,

eksploatacja urządzeń energetycznych,

konserwacji, eksploatacji, modernizacji oraz budowy oświetlenia

dróg i ulic,

wytyczania trasy przebiegu istniejącego kabla oraz

lokalizowania ewentualnego uszkodzenia kabla

energetycznego,

specjalistycznego, a także typowego transportu

Wszystkie rejony uczestniczą w przesyłaniu oraz dostarczaniu i

sprzedaży odbiorcom energii elektrycznej. Rejon Energetyczny w

Chojnicach obsługuje ok. 50 tys. odbiorców.

Malejąca od 1989 r. tendencja zużycia energii elektrycznej na 1

odbiorcę domowego została zahamowana i od 1994 r. następuje

stopniowy wzrost zużycia energii elektrycznej. Spowodowany jest on

głównie instalowaniem w gospodarstwach domowych dużych ilości

urządzeń energochłonnych. Wzrost zapotrzebowania na energię

elektryczną wymusza konieczność rozbudowy istniejących sieci

elektroenergetycznych, wymiany transformatorów w stacjach

transformatorowych i budowy nowych stacji. Celem rozwoju sieci

elektroenergetycznych będzie bezproblemowe, niezawodne,

stuprocentowe zapewnienie dostawy energii elektrycznej do odbiorców.

Energia elektryczna należy do nośników energetycznych całkowicie

czystych ekologicznie i bezpiecznych. Należy więc przypuszczać, że

zastosowanie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych w

kolejnych latach, mimo stosunkowo wysokiej ceny 1 kWh, będzie

systematycznie wzrastać.

64


Standardy zaopatrzenia w energię elektryczną

Przyjmuje się następujący system i standardy zaopatrzenia w

energię elektryczną:

a)źródłem energii elektrycznej miasta pozostaną 2 główne punkty

zasilania. Docelowo w miarę wzrostu zapotrzebowania na energię

elektryczną istnieje możliwość wymiany transformatorów na

jednostki 2 * 25 MVA,

b)dalsza elektryfikacja miasta, zwłaszcza osiedli mieszkaniowych

wymaga realizacjinowych odcinków sieci średniego napięcia,

budowy kolejnych stacji transformatorowych oraz budowy sieci

niskiego napięcia. Założono, że na terenach

o intensywnej zabudowie stacje transformatorowe należy

realizować jako murowane parterowe, natomiast na terenach o

rozproszonej zabudowie stacje słupowe,

c) w założeniach docelowych należy przyjąć, że dostarczana do

odbiorców energia elektryczna winna, bez żadnych ograniczeń,

pokrywać potrzeby miasta na:

cele komunalno – bytowe mieszkańców,

usługi,

oświetlenie,

potrzeby rolnictwa.

Uwarunkowania elektryfikacji miasta

Główne punkty zasilania oraz sieć wysokiego napięcia 110 kV

stanowią integralną część układu krajowego systemu energetycznego. Z

chwilą oddania w 1995 r. do eksploatacji GPZ 110/15 kV w Brusach,

sytuacja energetyczna w tej części województwa bydgoskiego uległa

radykalnej poprawie. Nie ma ograniczeń w dostawie energii elektrycznej.

Wszystkie wnioski odbiorców o przyłączenie do wspólnej sieci lub

65


zwiększenie zapotrzebowania mocy załatwiane są pozytywnie. Na

terenach przewidzianych pod nowe inwestycje konieczna jest jedynie

budowa kolejnych stacji transformatorowych i sieci

elektroenergetycznych.

3.5 Zaopatrzenie w gaz9

Miasto zaopatrywane jest w gaz ziemny wysoko metanowy GZ –

50 z krajowego systemu sieci gazowych gazociągiem wysokiego

ciśnienia (w/c) o średnicy DN 150 i ciśnieniu roboczym 2,5 MPa relacji

Grudziądz – Tuchola – Chojnice. Gazociąg ten zasila stację redukcyjno-

pomiarową pierwszego stopnia (SRP-Io) „Lipienice” oraz dwa lokalne

gazociągi wysokiego ciśnienia relacji:

Chojnice – Sępólno Krajeńskie – gazociąg DN 150 o długości

ok. 11 km,

Chojnice – Człuchów – gazociąg DN 150 o długości ok. 8,6 km.

tab. 11 Charakterystyka stacji redukcyjno – pomiarowej pierwszego stopnia (SRP-Io) „Lipienice”

przepustowość Q = 3000 Nm3/h

obciążenie szczytowe (sezon zimowy) Q = 2048 Nm3/h

ciśnienie wlotowe 2,3 = 5 MPa

ciśnienie wylotowe 0,4 MPa

Na terenie miasta brak jest gazociągów wysokiego ciśnienia.

System gazociągów w/ć dostarcza gaz ziemny do stacji redukcyjno-

pomiarowej pierwszego stopnia „Lipienice” położonej na wschód od

miasta Chojnice w miejscowości Lipienice. W stacji tej ciśnienie gazu


66


redukowane jest do poziomu 0,4 MPa i dalej rozprowadzane systemem

sieci średniego ciśnienia (ś/c).

tab. 12 Zestawienie istniejących stacji redukcyjno-pomiarowych drugiego stopnia wraz z danymi dotyczącymi ich wydajności.

Lp. Lokalizacja Wydajność Q [m3/h]

1 ul. Jana Pawła II 3000

2 ul. Kościerska-Ceynowy 2000

3 ul. Pomorska 2000

4 ul. Gałczyńskiego 2000

5 ul. Wiśniowa 1500

Sieć gazowa średniego i niskiego ciśnienia

Na terenie miasta Chojnice rozprowadzenie gazu ziemnego do

odbiorców odbywa się poprzez:

system sieci gazowych średniego ciśnienia przeznaczonych

głównie do zasilania odbiorców o zapotrzebowaniu powyżej 70

Nm3/h oraz w pewnym zakresie małych odbiorców (w tym

odbiorców domowych) zlokalizowanych bezpośrednio przy

gazociągach średniego ciśnienia,

stacje redukcyjno-pomiarowe drugiego stopnia (SRP-IIo)

redukujące gaz do niskiego ciśnienia,

system sieci niskiego ciśnienia zaopatrujący w gaz odbiorców o

zapotrzebowaniu

do 70 Nm3/h.

Sieć gazowa średniego ciśnienia posiada łączną długość 14458 m.

Sieć gazowa niskiego ciśnienia jest znacznie rozbudowana i obejmuje

67


prawie cały obszar miasta. Długość sieci wynosi ponad 51 km. Stan

techniczny sieci gazowej ocenia się jako dobry. Stopień gazyfikacji

obszaru miasta szacuje się na ok. 80%.

Do niedawna budowano gazociągi tylko ze stali z izolacją

bitumiczną, o żywotności do 25 lat. Aktualnie do budowy

gazociągów używa się: rury stalowe z izolacją trójwarstwową

polietylenową oraz ochroną antykorozyjną (zakres średnic

80500 mm),

rury z polietylenu PE (zakres średnic 32315 mm),

rury z poliamidu PA (zakres średnic 18110 mm).

Zgodnie z normą zakładową ZN-G-3101 używa się rury ze stali

niestopowych i niskostopowych, bez szwu i ze szwem. Pod względem

wymagań jakościowych norma ta jest zbieżna z normami ISO i EN.

Gazociągi z rur polietylowych PE na dużą skalę buduje się w

Polsce od początki lat 90-tych. Wykonuję się je dla sieci niskiego i

średniego ciśnienia. Nie wymagają ochrony antykorozyjnej.

Gazociągi z rur poliamidowych (nylonowych) PA są budowane w

Polsce od roku 1994. Buduje się je dla sieci gazowych niskiego i

średniego ciśnienia.

68


tab. 13 Realizacja sieci gazowych w latach 1997 – 2000lp. rok Ulica u/ć 63 u/ć 90 u/ć 100 u/ć 110 u/ć 125 śr/ć 150 śr/ć 160 śr/ć 180 u/ć 200 u/ć 225 u/ć 250 u/ć 300 u/ć 350

552,50 73,04 22,20 1042,77 799,25 19,00 19,20 1020,79 1,90 310,88 277,30 50,70 107,79

1 1997 18 P.U. Pomorskich 286,30

2 1998 31,65

3 1998 6,39

4 1998 ul. Wiśniowa 22,2 19,00 1,90 277,30 50,70 50,70

5 1998 ul. Strzelecka 153,90

6 1999 ul. Nałkowskiej 109,40

7 1999 ul. Słowackiego 116,85

8 1999 ul. Heweliusza 56,45

9 1999 ul. Dąbrowskiej 65,00

10 1999 ul. Skłodowskiej 36,96 75,70

11 1999 ul. Wiśniowa 50,70

12 1999 ul. Działkowa 175,30

13 1999 ul. Żeromskiego 138,27 81,28

14 1999 ul. Prochowa 29,10 19,20 351,15

15 1999 ul. Śniadeckich 52,95

16 2000 ul. Krasińskiego 238,25 82,30

17 2000 ul. Kopernika 373,40

18 2000 ul. Leśna-Jarzębinowa 552,50 73,04 81,49 637,99

RAZEM [m]: 4297,32

69


Zużycie gazu oraz charakterystyka odbiorców

Największą liczebnie grupę odbiorców gazu stanowią odbiorcy

indywidualni, pobierający gaz ziemny GZ-50 do celów komunalno –

bytowych, a także częściowo grzewczych. Drugą grupę stanowią

odbiorcy wykorzystujący paliwo gazowe dla celów grzewczych we

własnych kotłowniach. Trzecia grupa to zakłady przemysłowe

pobierające gaz ziemny dla celów technologicznych i grzewczych.

tab. 14 Struktura odbiorców gazu ziemnego w latach 2000 – 2001 na terenie miasta Chojnice

RokIlość odbiorców gazu

Gospodarstwa domowe Odbiorcy przemysłowi

Pozostali odbiorcy

łącznie korzystające z ogrzewania

2000 6345 1237 15 18

2001 5590 866 15 21

tab. 15 Zużycie gazu ziemnego w latach 1999-2001 na terenie m. Chojnice

RokZużycie gazu [tys. Nm3]

Gospodarstwa domowe

Odbiorcy przemysłowi Pozostali odbiorcy Łącznie

1999 - - - 7351

2000 4315 1325 1450 7090

2001 3998 1140 1385 6824

Stan prawny przedsiębiorstwa zarządzającego systemem i zakres

wykonywanych usług

Do roku 1996 rejon województw gdańskiego, słupskiego,

bydgoskiego, toruńskiego włocławskiego i elbląskiego, obsługiwany był

przez Pomorski Okręgowy Zakład Gazownictwa z siedzibą w Gdańsku

(POZG), który był jednym z sześciu zakładów działających w ramach

przedsiębiorstwa Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo (PGNiG). W

70


1996 r. przedsiębiorstwo państwowe PGNiG przekształcone zostało

w jednoosobową Spółkę Skarbu Państwa PGNiG S.A. w Warszawie. Z

dniem 1 stycznia 2000 r. w ramach PGNiG S.A. powołano następujące

jednostki organizacyjne:

zakłady obsługujące przemysł – w ramach tej grupy powołano 6

Regionalnych Oddziałów Przesyłu,

zakłady obsługujące dystrybucję – powołano 23 zakłady

dystrybucyjne.

Oddział Zakład Gazowniczy w Bydgoszczy jest jednym z oddziałów

Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A. w Warszawie,

jednoosobowej Spółki Skarbu Państwa. Oddział Zakład Gazowniczy w

Bydgoszczy działa na obszarze województwa Kujawsko-Pomorskiego,

oraz częściowo na terenie województwa Pomorskiego (Chojnice i

Czersk).

Eksploatacją sieci gazowej na terenie miasta Chojnice zajmuje się

bezpośrednio Rozdzielnia Gazu w Chojnicach podległa Zakładowi

Gazowniczemu w Bydgoszczy.

Do zakresu czynności Rozdzielni Gazu w Chojnicach należy m.in.:

kontrola oraz ocena stanu technicznego istniejących

gazociągów,

wykonywanie robót przyłączeniowych, konserwacyjnych i

remontowych na sieci gazowej,

rozruch gazociągów,

udział w odbiorach gazociągów, przyłączy i instalacji gazowych.

Według danych przedsiębiorstwa Polskie Górnictwo Nafty i Gazu

Oddział Pomorski Zakład Gazowniczy w Gdańsku, docelowo źródłem

gazu ziemnego GZ-50 w rejonie miasta Chojnice będzie doprowadzony

od strony południowej gazociąg wysokiego ciśnienia relacji „Włocławek-

Wybrzeże”. Gazociąg ten o średnicy DN 500 i ciśnieniu 8,4 MPa ma

71


stanowić część systemu gazociągów wysokiego ciśnienia zasilających

województwo pomorskie i kujawsko – pomorskie.

PGNiG Oddział Pomorski Zakład Gazowniczy w Gdańsku

opracowuje plany gazyfikacji poszczególnych rejonów województwa

pomorskiego i uzależnia program gazyfikacji tych rejonów od

zgłaszanego przez potencjalnych odbiorców zapotrzebowania

na gaz ziemny GZ-50.

W rejonie miasta Chojnice brak jest potencjalnych dużych

odbiorców gazu ziemnego.

Analizując rejony o największym zapotrzebowaniu na paliwa

gazowe można wskazać jedynie dwa rejony miasta, które w przyszłości

(do roku 20152020) mogą wymagać stosunkowo większego

zapotrzebowania na paliwa gazowe.

Do rejonów tych można zaliczyć:

obszar zachodni i północno-zachodni miasta (Zamieście,

Osiedle Słoneczne, Osiedle Leśne) – przewidywane

zapotrzebowanie na paliwa gazowe może wynieść ok. 4,64,8

mln Nm3,

obszar północny miasta (Osiedle Hallera, Osiedle 700-Lecia,

Osiedle Kaszubskie, Osiedle Bursztynowe) – przewidywane

zapotrzebowanie na paliwa gazowe może wynieść ok. 2,93,0

mln Nm3.

Dodatkowo do rejonów perspektywicznych pod względem

zapotrzebowania na paliwa gazowe można zaliczyć rejon południowo-

wschodni miasta (ul. Przemysłowa, Zakładowa, Lichnowska, Składowa)

– w tym rejonie możliwe jest alternatywne wprowadzenie bloków

energetycznych oraz innych specjalistycznych urządzeń grzewczych

opalanych gazem ziemnym.

72


możliwości zwiększenia dostaw gazu ziemnego dla miasta Chojnice

Zabezpieczenie jak i możliwość zwiększenia dostaw gazu

ziemnego dla Chojnic jak również dla całego rejonu województwa

pomorskiego w perspektywie do roku 2020 uzależnione jest od realizacji

kilku bardzo ważnych dla rejonu Pomorza inwestycji:

budowy gazociągu wysokiego ciśnienia relacji Włocławek –

Wiczlino – Rumia – Reda – Mechelinki o średnicy DN 500.

Gazociąg ten przebiegać będzie od Wiczlina

w kierunku Rumii i Redy, gdzie na pograniczu obu miast

zlokalizowana zostanie stacja redukcyjno – pomiarowa SRP-Io

„Rumia – Reda” i dalej aż do zbiornika podziemnego w

Mechelinkach. Docelowo ww. gazociąg stanowić będzie

podstawowe źródło gazu ziemnego dla aglomeracji

trójmiejskiej, rejonu północnego i południowego województwa

pomorskiego,

budowa podziemnego zbiornika retencyjno – wyrównawczego

„Kosakowo”. Inwestycja ta o charakterze strategicznym zapewni

bezpieczeństwo energetyczne w zakresie zaopatrzenia w

paliwa gazowe praktycznie całego północnego obszaru Polski.

Przyjmuje się, że zbiornik ten będzie głównym źródłem gazu

ziemnego dla całego województwa pomorskiego oraz dla

aglomeracji trójmiejskiej.

cel rozwoju sieci gazowych

Od szeregu lat odnotowuje się w mieście stały wzrost ilości

odbiorców zarówno wśród gospodarstw domowych jak i wśród

odbiorców przemysłowych. Gaz ze względu na wygodę, czystość

użytkowania i cenę jest konkurencyjny wobec innych źródeł energii.

Należy przypuszczać, że zużycie gazu w następnych latach

73


systematycznie będzie wzrastać. Wzrost zapotrzebowania na gaz

wymusza konieczność budowy kolejnych stacji redukcyjnych II° oraz

rozbudowy i budowy sieci gazowych średniego i niskiego ciśnienia.

Celem rozwoju sieci gazowych będzie bezproblemowe,

ekologicznie czyste, konkurencyjne cenowo oraz bezpieczne

dostarczenie gazu do odbiorców. Zakłada się pełną obsługę istniejącej i

projektowanej zabudowy miasta w zakresie potrzeb komunalno –

bytowych, usługowych i przemysłowych oraz szersze wykorzystanie

gazu do celów grzewczych zwłaszcza w dzielnicach nie objętych miejską

siecią ciepłowniczą.

Istniejące sieci ciepłownicze i elektryczne obrazują mapy nr 13 i 14 (w

załączeniu).

74


4. PROBLEMY I ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA GMINY MIEJSKIEJ CHOJNICE

4.1 Zanieczyszczenia powietrzaCzynnikiem, który w znacznym stopniu oddziałuje na poziom życia

jest stan czystości powietrza. Ochrona powietrza polega na zapewnieniu

jak najlepszej jego jakości, w szczególności przez utrzymanie poziomów

substancji w powietrzu poniżej dopuszczalnych dla nich poziomów lub co

najmniej na tych poziomach oraz zmniejszenie poziomów substancji w

powietrzu co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane.

W ochronie powietrza przed zanieczyszczeniem występują dwa główne

problemy o różnym stopniu trudności i różnych barierach utrudniających

lub ograniczających ich rozwiązywanie. Pierwszym jest zmniejszenie

zanieczyszczenia powietrza substancjami pyłowymi, powstającymi w

wyniku spalania paliw i stosowania różnorodnych technologii

przemysłowych. Drugi problem to zmniejszenie zanieczyszczenia

powietrza substancjami gazowymi. Zanieczyszczenie to substancje,

które ze względu na swoje właściwości zmieniają średni skład atmosfery.

Substancje te są usuwane z atmosfery poprzez procesy fizyczne lub

dzięki procesom biologicznym albo poprzez reakcje chemiczne, w

których powstają inne związki będące często również

zanieczyszczeniami tzw. zanieczyszczenia wtórne. Źródłami

zanieczyszczeń powietrza są:

źródła energetyczne i przemysłowe;

niska emisja;

komunikacyjne źródła zanieczyszczeń;

emisja niezorganizowana;

Wszystkie wymienione wyżej źródła zanieczyszczeń występują na

terenie Gminy Miejskiej Chojnice. Do najważniejszych niekorzystnych

75


zjawisk wymuszających działania w zakresie ochrony powietrza przed

zanieczyszczeniem zalicza się:

emisję zorganizowaną pochodzącą ze źródeł punktowych

(przemysł, usługi, lokalne kotłownie z ogrzewania budynków

mieszkalnych tzw. niska emisja);

emisję niezorganizowaną tj. emisję zanieczyszczeń

wprowadzanych do powietrza bez pośrednictwa

przeznaczonych do tego celu środków technicznych np.

spawanie czy lakierowanie wykonywane poza obrębem

warsztatu czy spalanie na powierzchni ziemi jak wypalanie traw,

itp., lub

emisję ze źródeł liniowych i powierzchniowych ( drogi, parkingi).

Podstawowym źródłem zanieczyszczeń powietrza jest emisja substancji

toksycznych pochodzących z procesów spalania paliw stałych, ciekłych i

gazowych w celach energetycznych i technologicznych. Głównymi

źródłami emisji zanieczyszczeń powietrza w procesach przemysłowych

są procesy spalania paliw dla potrzeb technologicznych oraz

grzewczych. Przyczynami tego są przede wszystkim przestarzałe

urządzenia wytwórcze, nisko sprawne instalacje ochrony środowiska, jak

też spalanie niskiej jakości paliw. Podstawową masę zanieczyszczeń

odprowadzanych do atmosfery stanowi dwutlenek węgla. Jednak

najbardziej uciążliwe składniki spalin to przede wszystkim dwutlenek

siarki, tlenki azotu, tlenek węgla i pył. W mniejszych ilościach emitowane

są również chlorowodór, różnego rodzaju węglowodory aromatyczne i

alifatyczne oraz związki węgla elementarnego w postaci sadzy. Wraz z

pyłem emitowane są również metale ciężkie i pierwiastki

promieniotwórcze. Przy spalaniu odpadów z produkcji tworzyw

sztucznych opartych na polichlorku winylu do atmosfery mogą dostawać

się substancje chlorowcopochodne, a wśród nich dioksyny i furany. Ze

76


źródeł emisji poza przemysłowych istotną rolę odgrywają źródła emisji

niskiej związanej z eksploatacją niskosprawnych palenisk węglowych w

domach mieszkalnych i użyteczności publicznej. W chwili obecnej

gospodarstwa domowe na terenie Gminy Miejskiej Chojnice korzystają w

zdecydowanej większości z niskosprawnych palenisk węglowych

opalanych najczęściej niskogatunkowym węglem, a często także

różnego rodzaju materiałami odpadowymi i odpadami komunalnymi.

Dodatkowo kotlinowe położenie, szczególnie środkowej części miasta

wpływa negatywnie na rozprzestrzenianie się przedmiotowych

zanieczyszczeń. Według analizy zawartej w Strategii Ekorozwoju

Powiatu Chojnickiego zdecydowanie wyższy poziom zanieczyszczenia

powietrza emisją pyłową i gazową na terenie Powiatu, w tym również na

terenie Gminy Miejskiej Chojnice występuje w sezonie grzewczym.

Według badań przeprowadzonych przez WSSE w Chojnicach wartości

średniorocznych stężeń podstawowych czynników w okresie od 1997r

znacząco wzrosły, nie przekroczyły jednak dopuszczalnych norm. W

Chojnicach zakładem emitującym największe ilości pyłów i gazów jest

Miejski Zakład Energetyki Cieplnej Sp. z o.o.. W 2004 r. przedmiotowy

zakład wyemitował do powietrza 60,7 Mg/rok SO2, 49,3 Mg/rok NO2 oraz

48,9 Mg/rok pyłu. Najwyższe w województwie pomorskim spośród

maksymalnych stężeń średniodobowych stwierdzono miedzy innymi na

terenie miasta Chojnice tj. 117 µg/m³ i 81 µg/m³ - odpowiednio 78% i

54% dopuszczalnej wartości10. W stosunku do roku 2003 nastąpił wzrost

maksymalnego stężenia średniodobowego o około 40-50%.

10 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku, Raport o stanie środowiska Województwa

Pomorskiego, Gdańsk 2004r.

77


rys. 3 Ocena stanu czystości powietrza na terenie województwa pomorskiego na podstawie maksymalnego stężenia średniodobowego dwutlenku siarki (2004 r.)

78


W 2004 roku nie zaobserwowano znaczących zmian stężeń dwutlenku

azotu w powietrzu. Jego średnioroczne stężenie w 2004r wyniosło 25

µg/m³ przy wartości dopuszczalnego stężenia D=40 µg/m³.

79


rys. 4 Ocena stanu czystości powietrza atmosferycznego na terenie województwa pomorskiego na podstawie średniorocznego stężenia dwutlenku azotu (2004 r.)

80


Tlenek węgla jest to zanieczyszczenie powstające głównie w

wyniku niepełnego spalania paliw; jego źródłem jest transport drogowy

oraz energetyka. Dla tlenku węgla normowana jest średnia krocząca 8-

godzinna, rozumiana jako wartość maksymalna z serii kroczących

średnich 8-godzinnych z całej doby. Stężenie dopuszczalne wynosi 10

000 µg/m³. W punktach pomiarowych nie odnotowano przekroczeń

dopuszczalnej normy.

Źródłem pyłu zawieszonego w powietrzu, oprócz energetyki, są

procesy produkcyjne, ruch drogowy, rozładunek materiałów sypkich oraz

pylenie wtórne z podłoża. Norma dla stężenia średniorocznego wynosi

40 µg/m³. W 2004r na terenie miasta Chojnice nie odnotowano

przekroczeń stężeń średniorocznych tego zanieczyszczenia. W 2004r

jego stężenie średnioroczne wyniosło 23 µg/m³.

81


rys. 5 Ocena stanu czystości powietrza atmosferycznego na terenie województwa pomorskiego na podstawie średniorocznego stężenia pyłu zawieszonego (2004 r.)

82


Głównym źródłem jego emisji na terenie miasta Chojnice jest droga

krajowa 22. W mniejszym stopniu uciążliwość stanowią drogi

wojewódzkie. Poziom emisji zanieczyszczeń ze źródeł komunikacyjnych

zależny jest od wielu parametrów, ale do najważniejszych należy:

natężenie ruchu pojazdów na drogach, udział ruchu tranzytowego, stan

nawierzchni dróg oraz drożność dróg na terenach zabudowanych.

Średnie natężenie ruchu na drogach przedstawia tabela nr 16.

tab. 16 Natężenie ruchu na drogach krajowych na terenie miasta Chojnice

Rodzaj drogi punkt

pomiaru

Pojazdy ogółem

w ciągu dobyOsobowe Ciężarowe

Droga Krajowa

DK 22 ul.Gdańska 4331 b.d. b.d.

DK 22 ul. Sukienników 10 225 b.d. b.d.

DK 22 ul.Człuchowska 16120 b.d. b.d.

Źródło: „Strategia Ekorozwoju Powiatu Chojnickiego , zgodnie z zaleceniami AGENDY 21”

Dla wyliczenia szacunkowej emisji zanieczyszczeń z dróg na

terenie miasta Chojnice przyjęto udział ruchu tranzytowego na poziomie

35%, co oznacza że dla ulic Człuchowskiej, Gdańskiej i Sukienników

natężenie ruchu pojazdów ciężarowych w ciągu doby wynosi

odpowiednio: 5.642 poj/dobę, 1.515 poj/dobę, 3.578,75 poj/dobę. W

porównaniu do źródeł energii na terenie Gminy Miejskiej Chojnice

pojazdy samochodowe na głównych drogach w ciągu roku wprowadzają

do atmosfery niższe wartości zanieczyszczeń, jednak lokalizacja

transportu w częściach miasta o dużym zagęszczeniu zabudowy

mieszkaniowej powoduje, że emisja ze spalin samochodowych jest

poważnym problemem. Obecność spalin samochodowych najdotkliwiej

odczuwana jest w letnie dni, ponieważ oprócz toksycznych spalin tworzy

83


się szkodliwa dla zdrowia przypowierzchniowa warstwa ozonu

pochodzenia fotochemicznego

Szczególna uciążliwość drogi krajowej Nr 22 przyczyniła się do

zamierzeń wyprowadzenia ruchu samochodowego, a w szczególności

tranzytowego z granic miasta poprzez wybudowanie obwodnicy.

Utrzymanie dobrej jakości powietrza a nawet poprawę jego jakości

można uzyskać przez ograniczenie szkodliwych dla środowiska

technologii, zmniejszenie oddziaływania obszarów niskiej emisji na

środowisko naturalne, stworzenie warunków rozwoju dla gazyfikacji

gminy, likwidację lub modernizację kotłowni tradycyjnych, poprawę

nawierzchni dróg, budowę obwodnicy, a przede wszystkim poprzez

zwiększenie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych.

4.2 Zagrożenia wódZagrożeniem dla wód powierzchniowych i podziemnych na terenie

miasta Chojnice jest niewłaściwe odprowadzanie wód opadowych,

nielegalne zrzuty ścieków socjalno – bytowych z zabudowy

mieszkaniowej do Strugi Jarcewskiej, dzikie składowiska odpadów oraz

nieszczelne szamba. Zagrożeniem są również nieliczne gospodarstwa

rolne występujące na terenie miasta przechowywujące niewłaściwie

nawozy naturalne pochodzenia zwierzęcego (bezpośrednio na

powierzchni ziemi lub na przepuszczalnych płytach). Na terenie miasta

nie wszystkie budynki podłączone są do zbiorowego systemu

odprowadzenia i oczyszczania ścieków. Ścieki socjalno – bytowe z

zabudowy nie podłączonej do kanalizacji sanitarnej odprowadzane są do

szamb lub bezpośrednio do Strugi Jarcewskiej. Nieszczelne szamba,

„dzikie” wyloty kanalizacji oraz nie w pełni oczyszczone ścieki stanowią

znaczne zagrożenie dla stanu czystości wód powierzchniowych i

podziemnych, wprowadzając głównie zanieczyszczenia wyrażone jako

84


BZT5, ChZT, azot amonowy, fosforany i zanieczyszczenia

bakteriologiczne. Ścieki deszczowe przede wszystkim z dróg, parkingów

i stacji paliw mogą zanieczyszczać wody głównie substancjami

ropopochodnymi spłukiwanymi z nawierzchni. Spłukiwane natomiast z

pół nawozy wprowadzają znaczne ilości związków azotu i fosforu.

Oczyszczanie wód opadowych powinno dotyczyć terenów narażonych

na duża emisję zanieczyszczeń. Głównie dotyczy to powierzchni

komunikacyjnych w ruchu publicznym. Na pozostałych obszarach wody

opadowe należy maksymalnie zatrzymywać w miejscu powstawania

opadów poprzez systemy infiltracyjne do gruntu. Kształtowanie

systemów kanalizacji deszczowej winno polegać na maksymalnym

spowolnieniu spływów deszczowych oraz kierowaniu wód do zbiorników

retencyjnych. Oczyszczanie wód opadowych winno odbywać się w

odpowiednio dobranych separatorach ropopochodnych. Innym

sposobem ograniczania ilości wód opadowych jest jej zbiorowe i

indywidualne neutralizowanie w miejscu powstawania. Zgodnie z

założeniami Strategii Ekorozwoju Powiatu Chojnickiego jednym z

założeń neutralizacji wód opadowych jest bieżące wydawanie warunków

na indywidualną neutralizację wód deszczowych dla projektowanych i

modernizowanych budowli na terenie powiatu chojnickiego opartą o

powierzchnie przepuszczalne i stosowanie wprowadzania ich do gruntu.

Oczyszczanie wód opadowych należy przewidzieć jedynie dla dróg o

powierzchniach utwardzonych oraz obszarów o rozproszonej zabudowie,

gdzie kanalizacja deszczowa istnieje. Na istniejących i projektowanych

wylotach kanalizacji deszczowej należy zamontować piaskowniki i

separatory.

85


4.3 Zanieczyszczenia glebyGleby, obok przebiegającego bardzo powoli procesowi tworzenia,

podlegają równocześnie procesom degradacji, które mogą niekiedy

przebiegać bardzo szybko. Wyróżnia się procesy degradacji:

fizycznej

chemicznej

biologicznej

Procesy te są ze sobą ściśle połączone i mogą być wywoływane

tymi samymi przyczynami. Degradacja gleby powoduje również

określone skutki środowiskowe, wykraczające poza samo środowisko

glebowe.

Na terenie miasta zanieczyszczeniu mogą ulec gleby, występujące

w bezpośrednim sąsiedztwie dróg o wysokim natężeniu ruchu – głównie

drogi krajowej Nr 22 i dróg wojewódzkich. W przyszłości zwiększenia

zanieczyszczeń gleb należy spodziewać się po uruchomieniu obwodnicy.

Istotne jest więc prowadzenie monitoringu zanieczyszczenia gleb w tym

rejonie. Źródłem zanieczyszczenia gleby mogą być również „dzikie

wysypiska” stanowiące również zagrożenia dla wód podziemnych.

Należy prowadzić bieżącą inwentaryzację „dzikich wysypisk”, ich

likwidowanie oraz przeprowadzanie rekultywacji terenów na których one

występowały.

Na terenie miasta Chojnice dotychczas stwierdzono występowanie

jednego „dzikiego wysypiska” zlokalizowanego na os. Kaszubskim –

działka nr 506/98. Odpady tam składowane to odpady typu gruz

betonowy i ceglany. Po ich usunięciu planuje się przeprowadzenie dwu

etapowej rekultywacji terenu.

86


4.4 Hałas i wibracjeHałasem nazywa się wszystkie niepożądane, nieprzyjemne,

dokuczliwe lub szkodliwe drgania mechanicznego ośrodka sprężystego

oddziaływujące na organizm ludzki. Hałas uważany jest za czynnik

zanieczyszczający środowisko. Obiekty przemysłowe, ruch drogowy,

kolejowy stanowią główne źródła emisji hałasu do środowiska, a tym

samym kształtują klimat akustyczny w rejonie ich oddziaływania.

Ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu

akustycznego środowiska, w szczególności poprzez utrzymanie poziomu

hałasu poniżej dopuszczalnego lub, co najmniej na tym poziomie jak i na

zmniejszeniu poziomu hałasu, co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie

jest on dotrzymany.

Do głównych źródeł uciążliwości akustycznej na terenie Gminy

Miejskiej Chojnice należą:

hałas drogowy;

hałas przemysłowy;

Pod pojęciem hałasu drogowego rozumie się hałas pochodzący od

środków transportu poruszających się po wszelkiego rodzaju drogach.

Jest to hałas typu liniowego. Szlakiem drogowym pogarszającym klimat

akustyczny na terenie Gminy Miejskiej Chojnice jest droga krajowa Nr

22. Odbywa się tu ruch gospodarczy, tranzytowy oraz turystyczny. Ruch

drogowy nasila się w okresie letnim, związane jest to z rozpoczęciem się

sezonu turystycznego. Działaniem dążącym do zmniejszenia tej

uciążliwości akustycznej jest wyprowadzenie ruchu samochodowego z

granic miasta poprzez budowę obwodnicy. Należy również rozważyć

możliwości zmniejszenia uciążliwości hałasu drogowego poprzez

budowę przeszkód akustycznych w postaci ekranów lub pasów zieleni.

Drugim źródłem hałasu są zakłady przemysłowe i odbywające się w nich

procesy technologiczne. Na hałas przemysłowy składają się wszelkie

87


źródła dźwięku znajdujące się na terenie zakładu, zarówno na otwartej

przestrzeni jak i w budynkach. Działalność gospodarcza w Gminie

Miejskiej Chojnice jest różnorodna i obejmuje między innymi przemysł

budowlany, mięsny oraz usług transportowych. Na terenie miasta istnieje

szczególnie jedno uciążliwe źródło hałasu o charakterze przemysłowym

– jest to Zakład „DRO – BET” Musolf s.j. przy ul. Kościerskiej. Źródłem

przedmiotowego hałasu są wibroprasy kroczące do produkcji

krawężników oraz do produkcji kostki brukowej.

Wszelkie informacje na temat hałasu oparte są na źródłach

subiektywnych pochodzących z opinii mieszkańców. Nie wykonano

aktualnej mapy akustycznej miasta, która pozwoliłaby na obiektywne

zweryfikowanie tych informacji.

4.5 Promieniowanie elektromagnetyczneZgodnie z ustawą Prawo Ochrony Środowiska elektromagnetyczne

promieniowanie niejonizujące stanowi uciążliwość dla środowiska.

Źródłami lub urządzeniami, które wytwarzają pola elektromagnetyczne

są urządzenia:

wytwarzające pole elektryczne i magnetyczne stałe;

wytwarzające pole elektryczne i magnetyczne o częstotliowości

50 Hz, takie jak : stacje i linie elektroenergetyczne;

wytwarzające pole elektromagnetyczne o częstotliwości od 1

Khz DO 300000 MHz, są to: urządzenia radiokomunikacyjne,

radionawigacyjne i radiolokacyjne.

Na terenie miasta Chojnice występują linie elektroenergetyczne,

oraz punktowe obiekty, w których umieszczone są urządzenia emitujące

szkodliwe fale. Zasięg tych urządzeń na ogół ogranicza się do

zabezpieczonych przed wstępem osób postronnych terenów zakładu.

Uwzględniając rozmieszczenie anten sektorowych telefonii komórkowej

88


ocenia się, że wypadkowe pola o wartościach gęstości mocy większych

od 0,1 W/m² występują w otoczeniu tych anten, w maksymalnym zasięgu

nieprzekraczającym 28 m i na wysokości około 50 m n.p.t. Przy

wydawaniu pozwoleń na instalacje nowych stacji telefonicznych i

komórkowych należy zwrócić uwagę na rozmieszczenie anten

sektorowych w bezpiecznym zasięgu oddziaływania i na odpowiedniej

wysokości.

4.6 Poważne awarieZgodnie z ustawą Prawo Ochrony Środowiska, poważna awaria to

zdarzenie, w szczególności emisja, pożar lub eksplozja, powstałe na

skutek procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, które

prowadzi do powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub

środowiska. Potencjalnym źródłem zagrożenia na terenie miasta

Chojnice może być transport drogowy, za pomocą którego przewożone

są substancje niebezpieczne. Do terenów potencjalnie zagrożonych

możliwością wystąpienia takiego zdarzenia to otoczenie drogi krajowej nr

22.

89


5. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA

5.1 Polityka ekologiczna gminy miejskiej Chojnice i działania priorytetoweJako założenie wyjściowe do Programu ochrony środowiska dla

Gminy Miejskiej Chojnice przyjęto uwarunkowania zewnętrzne i

wewnętrzne, wynikające z obowiązujących aktów prawnych, programów

wyższego rzędu oraz dokumentów planistycznych uwzględniających

problematykę ochrony środowiska. Niezbędne było również

uwzględnienie zamierzeń rozwojowych miasta, zarówno w zakresie

gospodarczym i przestrzennym, jak i społecznym. Uwarunkowania te, w

powiązaniu z aktualnym stanem środowiska w mieście były podstawą do

zdefiniowania priorytetów i celów w zakresie ochrony środowiska i

racjonalnego użytkowania zasobów naturalnych. Zasady realizacji

polityki ekologicznej, cele i zadania ujęte w „Programie wykonawczym do

II Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2002 – 2010” oraz w

dostosowanej do wymagań ustawy Prawo ochrony środowiska, Polityce

ekologicznej państwa na lata 2003 – 2006 z uwzględnieniem

perspektywy na lata 2007 – 2010, zostały przyjęte jako podstawa

niniejszego Programu.

Na podstawie Programu Ochrony Środowiska Województwa

Pomorskiego, Strategii Ekorozwoju Powiatu Chojnickiego, zgodnie z

zaleceniami Agendy 21 dla Gminy Miejskiej Chojnice istotne znaczenie

mają następujące cele i kierunki działań:

1. poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego

w tym :

poprawa jakości wód i zabezpieczenie przeciwpowodziowe;

racjonalizacja gospodarki odpadami;

poprawa jakości powietrza i ochrona przed hałasem;

90


ochrona gleb i powierzchni ziemi;

przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska z tytułu awarii

przemysłowych, infrastrukturowych i innych

2. ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie

zasobów przyrody,

3. zrównoważone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i

energii, w tym:

oszczędne gospodarowanie zasobami wody;

wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii;

4. zagadnienia o charakterze systemowym, w tym:

rozwój edukacji ekologicznej;

zarządzane środowiskowe.

CEL DŁUGOTERMINOWY I

„POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZEŃSTWA

EKOLOGICZNEGO”

CELE KRÓTKOTERMINOWE:

1. Zapewnienie odpowiedniej jakości użytkowej wód,

racjonalizacja zużycia wody.

2. Polepszenie jakości powietrza, a przez to jakości życia

mieszkańców;

3. Zmniejszenie uciążliwości akustycznej dla mieszkańców miasta,

wynikającej z ponadnormatywnego poziomu hałasu

emitowanego przez środki transportu oraz źródła przemysłowe;

4. Ochrona mieszkańców przed oddziaływaniem pól

elektromagnetycznych;

91


5. Ochrona przed poważnymi awariami oraz sprostanie

nowopowstającym zadaniom, takim jak zapewnienie

bezpieczeństwa chemicznego lub biologicznego.

CEL DŁUGOTERMINOWY II

„OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO I RACJONALNE

UŻYTKOWANIE ZASOBÓW PRZYRODY”

CEL KRÓTKOTERMINOWY

Zachowanie walorów i zasobów przyrodniczych z uwzględnieniem

georóżnorodności i bioróżnorodności.

CEL DŁUGOTERMINOWY III

„ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE MATERIAŁÓW, WODY

I ENERGII”


Racjonalne zużycie materiałów, wody i energii, wraz ze wzrostem

udziału wykorzystywanych zasobów energii odnawialnej

CEL DŁUGOTERMINOWY IV

„ZAGADNIENIA O CHARAKTERZE SYSTEMOWYM”

92



Wykształcenie wśród mieszkańców zachowań proekologicznych oraz

poczucia odpowiedzialności za jakość środowiska i współuczestniczenia

w procesach decyzyjnych na szczeblu gminnym.

5.2 Harmonogram zadaniowyWyznaczone cele ekologiczne jakie należy podjąć w zakresie

ochrony środowiska na terenie Gminy Miejskiej Chojnice, stanowią

podstawę dla realizacji konkretnych zadań ekologicznych na przestrzeni

najbliższych lat. Zestawienie zadań ekologicznych dla Gminy Miejskiej

Chojnice, z uwzględnieniem aspektów ekonomicznych, zawarto w

poniżej przedstawionym harmonogramie zadaniowym. (tabela nr 17).

Z uwagi na szeroki zakres przedsięwzięć koniecznych do osiągnięcia

wyznaczonych celów, spośród zadań ekologicznych wybrano grupę,

którą należy realizować w pierwszej kolejności (w latach 2006 – 2009)

jako tzw. zadania krótkoterminowe. Pozostałe zadania to zadania

długoterminowe, realizowane w latach 2010 – 2014.

93


tab. 17 Harmonogram zadaniowy

Cel ekologiczny Kierunek działania

Zadanie ekologiczneJednostki i podmioty

odpowiedzialne za realizację

Lata realizacji

koszty wdrożenia

Źródła finansowania

2006

2007

2008

2009

2010

- 20

14

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego

Gospodarka wodna - Zapewnienie odpowiedniej jakości użytkowej wód, racjonalizacja zużycia wody.

Zapewnienie odpowiedniej jakości użytkowej wód

1. Poprawa jakości wody pitnej dzięki modernizacji istniejących stacji uzdatniania wody i budowie nowych;

Gmina Miejska, Miejskie Wodociągi Zadanie ciągłe Koszty

inwestycyjne

Środki własne jednostek realizujących,Fundusze ekologiczne,Środki UE

2. Zabezpieczenie i likwidacja nieeksploatowanych studni, stanowiących potencjalne źródło zanieczyszczenia zbiorników wód podziemnych a także likwidacja ujęć wód małych, płytkich oraz niekorzystnie położonych (np. blisko stacji paliw)

Gmina Miejska, Miejskie Wodociągi

x x x x Koszty inwestycyjne


3. Zintensyfikowanie rozbudowy, renowacji i modernizacji sieci wodociągowej (w tym wymiany sieci azbestowo-cementowych), a przez to minimalizacja strat wody na przesyle wody wodociągowej;

Gmina Miejska, Miejskie Wodociągi

x x x x x Koszty inwestycyjne


94


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Budowa sieci wodociągowej

według Wieloletniego Planu Rozwoju i Modernizacji:

Gmina Miejska, Miejskie Wodociągi 1.477.750 zł

Budżet Miasta,Kredyty, pożyczki, Środki pomocowe UE

- Dworcowa, Gimnazjalna, Myślibora, Plac Kościelny, Nowe Miasto, Młyńska, Małe Osady, Staffa

x 480.750 zł.

- 31 Stycznia, Solskiego x 279.000 zł.

- Kochanowskiego, Prochowa x 168.000 zł.- Piłsudskiego, Mestwina x 550.000 zł- Dalsza rozbudowa i wymiana

sieci wodociągowej wg zaktualizowanego Planu Rozwoju i Modernizacji

x

4. Ograniczanie zanieczyszczeń wód spowodowanych nielegalnymi zrzutami ścieków socjalno – bytowych i przemysłowych produkcją rolną przez realizację ustawy o rolnictwie ekologicznym, Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej oraz programów rolno-środowiskowych – upowszechnianie ekologizacji rolnictwa i realizacji programów rolno-środowiskowych

Gmina Miejska

Zadanie ciągłe

Koszty pozainwestyc

yjne - administracyj

ne


Racjonalizacja zużycia wody

1. Wprowadzenie systemu kontroli wodochłonności w formie obowiązku rejestracji zużycia wody na cele przemysłowe i rolnicze

StarostwoGmina Miejska, Miejskie Wodociągi

x x x

Koszty pozainwestyc


ne

Środki własne jednostek realizujących

95


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 112. Przeprowadzanie akcji

edukacyjno – informacyjnej propagującej optymalizację zużycia wody przez indywidualnych użytkowników (np. Gromadzenie wody deszczowej i wykorzystywanie jej na cele agrarne – do podlewania zieleni, technicznych możliwości zmniejszenia zużycia wody w gospodarstwach domowych itp.)

StarostwoGmina Miejska

Zadanie ciągłeKoszty

pozainwestycyjne

Środki własne jednostek realizujących,Fundusze ekologiczne

3. Optymalizacja wykorzystania i modernizacja istniejącej oczyszczalni ścieków w Igłach z uwzględnieniem możliwości jakie daje Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK)

Gmina Miejska, Miejskie Wodociągi x x x x x Koszty

inwestycyjne

Środki własne jednostek realizujących,Środki UE,Dotacje, kredyty

4. Zintensyfikowanie rozbudowy sieci kanalizacji sanitarnej oraz sukcesywna modernizacja istniejącej sieci (rozdział kanalizacji sanitarnej i deszczowej na terenach miejskich)

Gmina Miejska, Miejskie Wodociąg x x x x x Koszty

inwestycyjne


5. Budowa sieci kanalizacyjnej w Mieście Chojnice zgodnie z Wieloletnim Planem Rozwoju i Modernizacji

Gmina Miejska, Miejskie Wodociągi x x x x x b.d.


6. Budowa i modernizacja sieci kanalizacji deszczowej na terenie miasta

Gmina Miejska

x x x x x b.d.


7. Budowa oczyszczalni przyzagrodowych na terenach, gdzie budowa sieci kanalizacyjnej jest nieopłacalna z przyczyn ekonomicznych lub technicznych (ukształtowanie terenu)

Gmina Miejska, Miejskie Wodociągi Mieszkańcy x x x x x Koszty

inwestycyjne


96


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Gospodarka odpadami

Realizacja opracowanego „Planu gospodarki odpadami dla Gminy Miejskiej Chojnice”

Zgodnie z harmonogramem realizacyjnym Planu Gospodarki Odpadami

Powietrze atmosferyczne – polepszenie jakości powietrza, a przez to jakości życia mieszkańców

Ograniczenie emisji do powietrza w energetyce i przemyśle

1. Modernizacja układów technologicznych oraz montaż urządzeń ograniczających emisję (szczególnie w zakresie zmniejszania emisji ze źródeł ciepłowniczych)

Podmioty gospodarcze – zakłady przemysłowe Zadanie ciągłe Koszty

inwestycyjne


2. Zachęcanie zakładów do samokontroli poprzez wprowadzanie systemów zarządzania środowiskiem (ISO 14 000) w obrębie przedsiębiorstwa

Wojewoda,Starostwo,Gmina Miejska Zadanie ciągłe

Koszty pozainwesty

cyjne


3. Spalanie węgla lepszej jakości lub zamiana nośnika energii na bardziej ekologiczny oraz wprowadzanie nowoczesnych technik spalania paliw

Podmioty gospodarcze – zakłady przemysłowe

Zadanie ciągłe Koszty inwestycyjne


Ograniczenie emisji w sektorze mieszkalnictwa

1. Centralizacja uciepłowienia prowadząca do likwidacji małych kotłowni i indywidualnych palenisk domowych

Gmina Miejska, Zakłady ciepłownicze i kotłownie



2. Eliminowanie węgla jako paliwa w kotłowniach lokalnych i gospodarstwach domowych, rozpowszechnienie stosowania drewna, trocin, wierzby energetycznej czy gazu

Użytkownicy środowiska



3. Rozbudowa sieci gazowej na obszarze powiatu i zwiększenie liczby odbiorców

Gmina Miejska,Zakład Gazowniczy



4. Promowanie nowych nośników energii ekologicznej pochodzących ze źródeł odnawialnych – energia słoneczna, wiatrowa, wodna, geotermalna

Starostwo,Gmina Miejska

Zadanie ciągłe

Koszty pozainwestyc


ne


97


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 115. Promowanie działań

termorenowacyjnych budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej dających możliwość energooszczędności


Zadanie ciągłe

Koszty pozainwestyc


ne


6. Edukacja ekologiczna społeczeństwa na temat wykorzystania proekologicznych nośników energii i szkodliwości spalania materiałów odpadowych (szczególnie tworzyw sztucznych)


Zadanie ciągłe

Koszty pozainwestyc


ne


Ograniczenie emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych

1. Wyprowadzenie ruchu tranzytowego z centrum miasta, budowa obejść drogowych, obwodnicy, przebudowa dróg o małej przepustowości

Gmina MiejskaZarządcy Dróg x x x x x Koszty

inwestycyjne

Środki własne jednostek realizujących,Środki UE

2. Bieżąca modernizacja dróg i ciągów komunikacyjnych (krajowych, wojewódzkich, powiatowych i gminnych)

Właściwy zarządca dróg:GDDKiA, Zarząd Dróg Wojewódzkich,Powiatowy Zarząd Dróg,Gmina Miejska

x x x x x

Koszty inwestycyjne zależne od

planów finansowych

jednostek realizujących


Hałas –zmniejszenie uciążliwości akustycznej dla mieszkańców

Hałas komunikacyjny

1. Wyprowadzanie ruchu tranzytowego z centrów miast przez budowę obwodnicy i obejść drogowych

Gmina Miejska,Zarządcy Dróg x x x x x Koszty

inwestycyjne


2. Budowa ekranów akustycznych na odcinkach nowych tras obwodnicowych, przebiegających w pobliżu terenów zabudowanych

Zarządcy Dróg

x x x x x Koszty inwestycyjne


Hałas przemysłowy

1. Współpraca z WIOŚ w zakresie kontrolowania zakładów przemysłowych dla których istnieje podejrzenie ponadnormatywnej emisji hałasu


Zadanie ciągłe

Koszty pozainwestyc


ne

Środki własne jednostki realizującej

98


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 112. Integrowanie planów

zagospodarowania przestrzennego z problemami zagrożenia hałasem

Gmina Miejska

Zadanie ciągłe

Koszty pozainwestyc


ne


Pola elektromagnety-czne –ochrona mieszkańców przed oddziały-waniem pól elektromagnety-cznym

Ograniczanie oddziaływania emisji do środowiska

1. Uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego zagadnienia pól elektromagnetycznych

Gmina Miejska

Zadanie ciągłe

Koszty pozainwestyc


ne


Bezpieczeństwo ekologiczne –ochrona przed poważnymi awariami

1. Zwiększenie bezpieczeństwa przewozów substancji niebezpiecznych przez kontrolę przewozów i stanu technicznego pojazdów oraz czasu pracy kierowców

Policja,Inspekcja Ruchu Drogowego Zadanie ciągłe

Koszty pozainwestyc


ne


2. Wyznaczanie optymalnych tras przewozu substancji niebezpiecznych oraz stworzenie stanowisk postojowych i parkingów dla pojazdów przewożących substancje niebezpieczne

Właściwi Zarządcy Dróg

Zadanie ciągłe

Koszty pozainwestyc


ne


Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobówOchrona zasobów przyrody –zachowanie walorów i zasobów przyrodniczych z uwzględnieniem georóżnorodności i bioróżnorodności

Ochrona i rozwój systemu obszarów chronionych i form ochrony

1. Współpraca Starostwa, Gmin, Zaborskiego Parku Krajobrazowego Tucholskiego Parku Krajobrazowego, Parku Narodowego Bory Tucholskie z województwem i ministerstwem w aktualizowaniu spójnej bazy danych na temat form ochrony przyrody

Starostwo, Gmina Miejska,Zaborski Park Krajobrazowy,Tucholski Park Krajobrazowy, Park Narodowy Bory Tucholskie,Nadleśnictwa

Zadanie ciągłe Koszty pozainwestyc


ne


99


2. Bieżąca ochrona obszarów i obiektów prawnie chronionych

Gmina Miejska

Zadanie ciągłe

Koszty zależne od podjętych

działań


3. Powiększanie istniejących już obszarów chronionych, np. OChK

Wojewoda,Gmina Miejska

x x x x x

Koszty pozainwestyc


ne


4. Wspieranie działań na rzecz utworzenia Światowego Rezerwatu Biosfery Bory Tucholskie


x x x x x

Koszty pozainwestyc


ne


5. Wzrost powierzchni terenów zieleni na terenie miasta

Gmina Miejska

x x x x

Koszty pozainwestyc


ne

Środki własne jednostek realizujących,GFOŚiGW

6. Rewaloryzacja parków miejskich Gmina Miejska

x x x x

Koszty pozainwestyc


ne

Środki własne jednostek realizujących,GFOŚiGW

7. Wspieranie i promowanie rolnictwa ekologicznego i agroturystyki

Starostwo,Gmina Miejska, ODR Zadanie ciągłe

Koszty pozainwesty

cyjne


8. Wdrażanie i upowszechnianie zasad dobrej praktyki rolniczej (KDPR)

Starostwo,Gminy,ODR


pozainwestycyjne


Ochrona zasobów kopalin i powierzchni ziemi

1. Uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego wszystkich rozpoznanych złóż

Gmina Miejska

x x x xKoszty

pozainwestycyjne


2. Inwentaryzacja oraz rekultywacja terenów zdegradowanych (dzikie wysypiska)

Gmina Miejska,Użytkownicy środowiska


pozainwestycyjne


100


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody i energii

Racjonalne zużycie materiałów, wody i energii, wraz ze wzrostem udziału wykorzystywanych zasobów energii odnawialnej

Zmniejszenie materiałochłon-ności i odpadowości produkcji

1. Stosowanie bodźców ekonomicznych dla przedsięwzięć proekologicznych (ulgi podatkowe, możliwości współfinansowania)


x x x x xKoszty

pozainwestycyjne


Zmniejszenie energochłonno-ści gospodarki

1. Wprowadzanie energooszczędnych technologii w przemyśle i energetyce

Użytkownicy środowiska x x x x x Koszty

inwestycyjne


2. Zmniejszenie strat na przesyle energii cieplnej poprzez modernizacje systemów przesyłowych

Użytkownicy środowiska x x x x x Koszty

inwestycyjne


Racjonalizacja zużycia wody

1. Modernizacja sieci wodociągowych w celu zmniejszenia strat wody na przesyle w sieci

Gminy,Przedsiębiorstwa komunalne x x x x x Koszty

inwestycyjne


Wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych

1. Promowanie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych np. poprzez stworzenie katalogu dostępnych na rynku ofert z tej dziedziny


x x x xKoszty

pozainwestycyjne


Zagadnienia o charakterze systemowym

101


Wykształcenie wśród mieszkańców zachowań proekologicznych oraz poczucia odpowiedzialności za jakość środowiska i współuczestniczenia w procesach decyzyjnych na szczeblu gminnym

Edukacja ekologiczna społeczeństwa

1. Inspirowanie wspólnych działań starostwa, samorządów gminnych, Promocji Regionu Chojnickiego oraz Dyrekcji Parku Narodowego i Parków Krajobrazowych, Fundacji Ekologicznej Ziemi Chojnickiej i Zaborskiej m.in. w zakresie inicjatyw promujących kulturę regionu oraz ochronę środowiska naturalnego

Starostwo, Gmina Miejska, Promocja Regionu Chojnickiego, Parki Krajobrazowe, Park Narodowy, Nadleśnictwa, Fundacja Ekologiczna Ziemi Chojnickiej i Zaborskiej


pozainwestycyjne

Środki własne jednostek realizujących,Fundusze ekologiczne, sponsoring

2. Prowadzenie edukacji ekologicznej w szerokim aspekcie społecznym (różne grupy społeczne) w dziedzinie proekologicznych zachowań oraz zdrowego stylu życia



pozainwestycyjne


3. Prowadzenie regularnych akcji zachęcających mieszkańców i właścicieli obiektów do większej dbałości o bezpośrednie sąsiedztwo (np. Przeprowadzenie w gminach konkursów na najładniejszy ogródek lub balkon)

Gmina Miejska

x x x x xKoszty

pozainwestycyjne


4. Wprowadzanie treści ekologicznych do wszystkich przedmiotów nauczania

SzkołyZadanie ciągłe

Koszty pozainwesty

cyjne


5. Zapoczątkowanie programu tworzenia szkolnych ostoi przyrody, czyli opieka nad skwerami, parkami, lasem komunalnym

Gmina Miejska, Szkoły x x x x X

Koszty pozainwesty

cyjne


6. Dostosowanie profilu kształcenia do potrzeb lokalnych np. Poprzez stworzenie profilu kształcenia zawodowego w kierunku rolnictwa ekologicznego oraz agroturystyki

Starostwo,Gmina Miejska,Kuratorium Oświaty

x x x x X Koszty pozainwesty

cyjne


102


7. Współpraca z pozarządowymi organizacjami ekologicznymi

Starostwo, Gmina Miejska,Promocja Regionu Chojnickiego, Parki Krajobrazowe, Park Narodowy, Nadleśnictwa


pozainwestycyjne


Określanie aspektów ekologicznych w planowaniu przestrzennym i strategicznym

1. Wprowadzanie do wszystkich strategii i polityk sektorowych zagadnień z dziedziny ochrony środowiska

Starostwo,Gmina miejska


pozainwestycyjne

Środki własne jednostek realizujących,PFOŚiGW

2. Przygotowywanie obszarów aktywizacji rozwoju gospodarczego dla małych i średnich przedsiębiorstw nieuciążliwych dla środowiska, poprzez: uzbrajanie terenów przeznaczonych pod inwestycje, przygotowywanie i rozpowszechnianie informacji o procedurze inwestycyjnej oraz wymaganiach w zakresie ochrony środowiska dla planowanych przedsięwzięć, wprowadzenie systemu zachęt dla inwestorów proekologicznych

Gmina Miejska


pozainwestycyjne

Środki własne jednostek realizujących,PFOŚiGW

3. Łączenie potrzeb wynikających z działań w zakresie ochrony środowiska z aspektami przeciwdziałania bezrobociu np. poprzez stworzenie systemu prac interwencyjnych na potrzeby udrażniania rowów melioracyjnych, tworzenie tzw. „zielonych miejsc pracy” na parkingach leśnych i in.

Starostwo, Gmina Miejska, PUP


pozainwestycyjne

Środki własne jednostek realizujących,

Wykaz zastosowanych skrótów:WIOŚ – Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska,ODR – Ośrodek Doradztwa Rolniczego,PUP - Powiatowy Urząd Pracy,b.d. –brak danych

103


6 INSTRUMENTY EKONOMICZNE REALIZACJI PROGRAMURealizacja zadań z zakresu infrastruktury ochrony środowiska

wymaga zarezerwowania środków finansowych, które znacząco

przewyższają możliwości budżetowe jednostek samorządu

terytorialnego. Istnieje zatem konieczność pozyskania zewnętrznych

źródeł finansowego wsparcia przedsięwzięć inwestycyjnych. Dla

jednostek samorządowych dostępnymi sposobami finansowania

inwestycji są:

środki własne;

kredyty i pożyczki udzielane w bankach komercyjnych;

kredyty i pożyczki o oprocentowaniu preferencyjnym

udzielane przez instytucje wspierające rozwój gmin;

dotacje państwowe z funduszy krajowych i zagranicznych;

emisja obligacji.

Podstawę systemu finansowania zadań w obszarze ochrony

środowiska stanowią instytucjonalne fundusze ochrony środowiska i

gospodarki wodnej. Gromadzą one wpływy z opłat płaconych za

korzystanie ze środowiska i jego zasobów przez podmioty gospodarcze

oraz kar nakładanych za ponadnormatywne zanieczyszczanie

środowiska. Aktualnie ustawy: Prawo ochrony środowiska oraz Prawo

wodne, wymieniają listę celów ogólnych, które powinny być wspierane

finansowo przez te fundusze, precyzują przedmiotowe i podmiotowe

ograniczenia udostępnianych środków finansowych z funduszy

ekologicznych. Zgodnie z nimi każdy fundusz stosuje własne kryteria

oraz procedury oceny i wyboru proponowanych przedsięwzięć

inwestycyjnych. Dysponuje także własnymi zasadami udzielania i

umarzania pożyczek. Funduszami tymi są:

104


Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Zasadniczym celem Narodowego Funduszu jest wspieranie

finansowe przedsięwzięć podejmowanych dla poprawy jakości

środowiska w Polsce. Fundusz działa w oparciu o Strategię zatwierdzoną

przez jego organy nadzorcze oraz ministra środowiska, a także

zaakceptowaną przez komisje Sejmu i Senatu RP. Zgodnie z tym

dokumentem, misją Narodowego Funduszu jest wspieranie

konstytucyjnej zasady zrównoważonego rozwoju kraju oraz wynikających

z niej celów i zadań polityki ekologicznej państwa. Priorytety przy

podejmowaniu decyzji o finansowaniu działań ekologicznych są zgodne

z listą programów priorytetowych Funduszu przewidzianych do

dofinansowania na dany rok, oparte na Programie wykonawczym do

Polityki ekologicznej państwa, propozycjach ministra środowiska,

wojewódzkich listach przedsięwzięć priorytetowych.

W Narodowym Funduszu obowiązują następujące formy

dofinansowania:

pożyczki

pożyczki płatnicze

kredyty udzielane przez banki ze środków Narodowego

Funduszu

dopłaty do oprocentowania preferencyjnych kredytów i

pożyczek

dotacje

umorzenia

Wysokość dofinansowania udzielonego przez Narodowy Fundusz

jest uzależniona od efektywności wykorzystania środków Funduszu, z

zastosowaniem zasady uzyskania optymalnego efektu ekologicznego i

ekonomicznego. Udzielone przez Narodowy Fundusz dofinansowanie, w

105


formie pożyczek i kredytów generalnie nie może przekroczyć 70 %

kosztów realizacji przedsięwzięcia. Pożyczki mogą być częściowo

umarzane, pod warunkiem terminowego wykonania zadań i osiągnięcia

planowanych w nich efektów.

O dofinansowanie ze środków Funduszu mogą ubiegać się:

jednostki samorządu terytorialnego i ich związki;

administracja państwowa;

przedsiębiorcy;

jednostki szkolnictwa wyższego;

jednostki organizacyjne ochrony środowiska;

organizacje pozarządowe;

osoby fizyczne

Warunki udzielenia dofinansowania:

udokumentowane pełne pokrycie planowanych kosztów

przedsięwzięcia;

wywiązanie się przez Wnioskodawcę z obowiązku uiszczenia

opłat i kar, stanowiących przychody Narodowego Funduszu

oraz wywiązywania się z innych zobowiązań w stosunku do

Funduszu;

przedsięwzięcie spełnia kryteria wyboru przedsięwzięć

ustalonych przez Narodowy Fundusz;

przedsięwzięcie nie może być zakończone;

wniosek spełnia wymagania formalne;

udzielone dofinansowanie nie może przekroczyć kosztów

przedsięwzięcia;

zostało zapewnione zabezpieczenie zwrotu udzielonego

dofinansowania

106


została zawarta umowa cywilno- prawna określająca warunki

dofinansowania zgodnie z wzorem stosowanym w Narodowym

Funduszu

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Wojewódzkie fundusze działają na podstawie ustawy Prawo

Ochrony Środowiska. Samodzielnie gospodarują mieniem stanowiącym

cześć mienia Skarbu Państwa oraz odpowiadają za swoje zobowiązania.

W Funduszu obowiązują następujące formy finansowania:

pożyczki;

dotacje;

dopłaty do kredytów bankowych

Dominującą formą pomocy finansowej ze środków są

oprocentowane pożyczki udzielane na preferencyjnych warunkach.

Istnieją możliwości częściowego umorzenia pożyczek. Dotacje mogą być

udzielane na proekologiczne zadania inwestycyjne i modernizacyjne

realizowane przez jednostki sfery budżetowej, jednostki samorządów i

inne jednostki organizacyjne prowadzące działalność w zakresie ochrony

zdrowia, profilaktyki zdrowotnej, pomocy społecznej, oświaty i kultury.

Pomoc ze środków Funduszu może być udzielona wszelkim podmiotom

realizującym zadania z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej,

odpowiadające kryteriom wyboru przedsięwzięć na wniosek spełniający

wymagania formalne.

Powiatowy i Gminny fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej

Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej został

powołany na mocy Ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska w

1994r. Na mocy w/w Ustawy w 1999 r. powołany został natomiast

Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

107


Przedmiotowe fundusze działają w strukturach administracji publicznej.

Dochodami Powiatowych funduszy są wpływy z tytułu opłat za

składowanie odpadów i kar związanych z niewłaściwym ich

składowaniem oraz pozostałe opłaty za gospodarcze korzystanie ze

środowiska i wprowadzane w nim zmiany. Natomiast dochodami

Gminnego Funduszu są wpływy z tytułu opłat i kar za usuwanie drzew,

opłat za składowanie odpadów i kar związanych z niewłaściwym ich

składowaniem oraz pozostałe opłaty za gospodarcze korzystanie ze

środowiska i wprowadzanie w nim zmian.

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r Prawo ochrony środowiska w

dziale II rozdziale 4 określa przeznaczenie środków finansowych

funduszy gminnych i powiatowych.

Zgodnie z art. 406 w/w ustawy środki gminnych i powiatowych

funduszy przeznacza się na:

edukację ekologiczną oraz propagowanie działań

proekologicznych i zasady zrównoważonego rozwoju;

wspomaganie realizacji zadań państwowego monitoringu

środowiska;

wspomaganie innych systemów kontrolnych i pomiarowych oraz

badań stanu środowiska, a także systemów pomiarowych

zużycia wody i ciepła;

realizację zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych służących

ochronie środowiska i gospodarce wodnej, w tym instalacji lub

urządzeń ochrony przeciwpowodziowej i obiektów małej retencji

wodnej;

urządzanie i utrzymanie terenów zieleni, zadrzewień,

zakrzewień oraz parków;

realizację przedsięwzięć związanych z gospodarką odpadami;

wspieranie działań przeciwdziałających zanieczyszczeniom;

108


profilaktykę zdrowotną dzieci na obszarach, na których

występują przekroczenia standardów jakości środowiska;

wspieranie wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnej

oraz pomoc dla wprowadzania bardziej przyjaznych dla

środowiska nośników energii;

wspieranie ekologicznych form transportu;

działania z zakresu rolnictwa ekologicznego bezpośrednio

oddziaływującego na stan gleby, powietrza i wód, w

szczególności na prowadzenie gospodarstw rolnych

produkujących metodami ekologicznymi położonych na

obszarach szczególnie chronionych na podstawie przepisów

ustawy o ochronie przyrody;

inne zadania służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej

wynikające z zasady zrównoważonego rozwoju, w tym na

programy ochrony środowiska.

Ponadto środki powiatowych funduszy mogą być przeznaczone

dodatkowo na realizację przedsięwzięć związanych z ochroną

powierzchni ziemi.

Przy realizacji Programu Ochrony Środowiska duże znaczenie

może odgrywać współpraca z szeregiem innych organizacji i funduszy.

W zakresie ochrony środowiska, rozwoju regionalnego funkcjonuje m.in.:

o EKOFUNDUSZ – jest fundacją powołaną w 1992 r. przez

Ministra Finansów dla efektywnego zarządzania środkami

finansowymi pochodzącymi z zamiany części zagranicznego

długu na wspieranie przedsięwzięć w ochronie środowiska.

Dotychczas decyzję o ekokonwersji polskiego długu podjęły

Stany Zjednoczone, Francja, Szwajcaria, Włochy, Szwecja i

Norwegia. EkoFundusz zarządza środkami finansowymi

pochodzącymi z ekokonwersji łącznie ponad 571 mln USD do

109


wydatkowania w latach 1992 – 2010. Celem Ekofunduszu jest

finansowe wspieranie szczególnie ważnych przedsięwzięć dla

ochrony środowiska w Polsce, głównie z dziedzin: oszczędności

energii, promocji odnawialnych źródeł energii, eliminacji emisji

metanu z kopalni węgla i składowisk odpadów komunalnych,

eliminacji zużycia z procesów produkcyjnych; środki na

realizację zadań Fundusz pozyskuje z ekokonwersji polskiego

długu zagranicznego;

o Bank Ochrony Środowiska. S. A. – podobnie jak fundusze

ochrony środowiska posiada środki na wspieranie inwestycji

proekologicznych w formie niskoprocentowych kredytów. Bank

Ochrony Środowiska ma statutowo nałożony obowiązek

kredytowania inwestycji służących ochronie środowiska.

Udziela kredytów na między innymi: budowę składowisk

odpadów i innych obiektów do odzysku i unieszkodliwiania

odpadów, zakup urządzeń związanych z usuwaniem odpadów,

zakup sprzętu niezbędnego do zorganizowania zbiórki i

transportu odpadów. Kredyty z BOŚ umożliwiają sfinansowanie

zadania inwestycyjnego w 100%. Środki te są oprocentowane w

wysokości od 1%. Okres spłaty kredytu wynosi 5 lat, a okres

karencji 1 rok. BOŚ udziela również kredytów ze środków

NFOŚiGW i WFOŚiGW.

W kontekście akcesji Polski do struktur Unii Europejskiej,

najważniejszym instrumentem finansowym realizacji Programu Ochrony

Środowiska będą środki Funduszu Spójności i funduszy strukturalnych.

110


rys. 6 Pomoc strukturalna UE przyznana Polsce na lata 2004 – 2006 (mld euro)

Ogółem pomoc do 2006 r. ▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬ 12,5

2006 ▬▬▬▬▬ 4,7

2005 ▬▬▬▬ 4,1

2004 ▬▬▬ 3,7źródło: Rzeczpospolita , nr 165 , 17 lipca 2003 r.

Głównym celem polityki regionalnej Unii Europejskiej jest

wyrównanie różnic międzyregionalnych w poziomie życia i w rozwoju

gospodarczym pomiędzy najbiedniejszymi a najbogatszymi regionami

państw członkowskich, a przez to zwiększenie społecznej i gospodarczej

spójności Unii. Polityka strukturalna i regionalna UE realizowana jest

poprzez współfinansowanie za pomocą funduszy strukturalnych i

Funduszu Spójności określonych programów i projektów rozwoju

regionalnego. Na realizację wymienionego wyżej celu pomoc z funduszy

strukturalnych kierowana jest do regionów , których zamożność, liczona

za pomocą wskaźnika poziomu produktu krajowego brutto na jednego

mieszkańca (za ostatnie trzy lata według parytetu siły nabywczej) jest

mniejsza niż 75% przeciętnej wartości tego wskaźnika w całej UE.

Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej istnieje więc

możliwość finansowania inwestycji w ochronie środowiska z Funduszy

Strukturalnych oraz Funduszu Spójności, a także możliwość

finansowania inwestycji ze Zintegrowanego Programu Operacyjnego

Rozwoju Regionalnego (inwestycje w skali regionalnej i lokalnej). Ramy

przedsięwzięć inwestycyjnych finansowanych w przyszłości ze

wspomnianych funduszy określa Narodowy Plan Rozwoju (2004 – 2006).

Fundusz Spójności, inaczej zwanym Funduszem Kohezji jest to

czasowe wsparcie finansowe dla krajów Unii Europejskiej, których

Produkt Krajowy Brutto nie przekracza 90% średniej dla wszystkich

111


krajów członkowskich. Realizację Funduszu Spójności zaplanowano na

lata 1993-99. Na szczycie Unii Europejskiej w Berlinie postanowiono

przedłużyć jego działanie do 2006 r. Pomoc, którą kraje członkowskie UE

otrzymują w ramach Funduszu obejmuje finansowanie projektów

dotyczących inwestycji w zakresie ochrony środowiska i infrastruktury

transportowej. Budżet Funduszu Spójności na lata 2000 – 2006 wynosi

18 mld Euro. Może on przyczyniać się do finansowania:

projektów;

etapów projektu, które są technicznie lub finansowo niezależne;

grupy projektów powiązanych ze sobą widoczną strategią

tworzącą spójną całość.

Fundusz może również udzielać pomocy:

na wstępne badania odnoszące się do kwalifikujących się

projektów, łącznie z tymi, które są koniecznie dla ich

wprowadzenia;

na środki wsparcia technicznego, a w szczególności na środki

poziome takie jak badania porównawcze mające na celu ocenę

wpływu pomocy wspólnotowej, na środki i badania, które

przyczyniają się do oceny, monitorowania lub oszacowania

projektów, oraz wzmocnieniu i zagwarantowaniu

koordynowania projektów i ich spójności, a w szczególności

spójności z politykami wspólnotowymi.

W przypadku Funduszy Strukturalnych Komisja Europejska zatwierdza

dokumenty programowe- w szczególności programy operacyjne. Projekty

zatwierdzane są na poziomie krajowym i akceptowane przez Komisję

Europejską pod warunkiem zachowania spójności z głównymi celami

każdego z programów operacyjnych oraz zgodności z warunkami

wybieralności projektów każdego z funduszy strukturalnych. Istnieją co

112


najmniej dwa sposoby sięgania po pomoc w ramach funduszy

strukturalnych:

1. Ogłaszany jest termin nadsyłania wniosków.

Instytucja zarządzająca lub wdrażająca każdego programu

operacyjnego jest odpowiedzialna za obsługę zgłaszanych przez

potencjalnych odbiorców pomocy wniosków. Wyraźnie wskazane

„kryteria wyboru”, pozwalają na jasny i obiektywny wybór projektów, a z

drugiej strony pozwalają projektodawcom, na określenie jaki rodzaj

projektów może być dofinansowany oraz jakie z nich zostaną uznane za

priorytetowe. Po zatwierdzeniu do dofinansowania projektu ogłaszany

jest w oparciu o zasadę wolnej konkurencji, publiczny konkurs na

bezpośredniego realizatora prac objętych projektem.

2. Administracja wdraża pomoc pochodzącą z funduszy

strukturalnych poprzez otwarte linie subwencji publicznych i udziela

jej małym i średnim przedsiębiorstwom, organizacjom

pozarządowym, stowarzyszeniom itd.

W ramach każdego programu zostają ustalone warunki, jakie

muszą spełniać podmioty chcące uzyskać pomoc, terminy składania

wniosków oraz kryteria przyznania pomocy. Pomoc finansowa ze

środków funduszy strukturalnych w okresie 2004 – 2006 będzie

zachowywać czasową ważność w okresie pomiędzy 2004 a 2008 r.

Wymieniony okres wskazuje jedynie taką przestrzeń czasową, podczas

której będzie można zawierać zobowiązania lub podpisywać kontrakty.

Po 31 grudnia 2006 r. dalej będzie można wykonywać działania,

realizować projekty czy dokonywać płatności, jednak nie później niż do

31 grudnia 2008 r., zawsze w oparciu o kontrakty czy zobowiązania

zawarte do dnia 31 grudnia 2006 r.

Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR)

113


Celem programu jest zapewnienie wszystkim regionom w Polsce

udziału w procesach rozwojowych i modernizacyjnych gospodarki

poprzez tworzenie warunków wzrostu konkurencyjności regionów oraz

przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów. Pomoc skierowana

jest dla samorządów województw, powiatów i gmin, stowarzyszeń oraz

związków gmin i powiatów, instytucji naukowych, instytucji rynku pracy,

agencji rozwoju regionalnego i instytucji wspierania przedsiębiorczości.

Instytucją Zarządzającą Zintegrowanym Programem Operacyjnym

Rozwoju Regionalnego jest Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki

Społecznej. ZPORP przewiduje możliwość realizacji szerokiego zakresu

zadań w ramach następujących priorytetów:

I Priorytet – Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej

wzmacnianiu konkurencyjności regionów;

II Priorytet – Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w

regionach;

III Priorytet – Rozwój lokalny;

IV Priorytet – Pomoc techniczna

Wsparcie w ramach poszczególnych działań dotyczy projektów,

których całkowity koszt wynosi od 1 mln euro do 10 mln euro. Projekty o

wartości poniżej 1 mln euro będą wspierane w ramach Priorytetu III.

W ramach Priorytetu I zdefiniowano 6 działań, których realizacja

determinuje konkurencyjność regionów:

Działanie 1 – Modernizacja i rozbudowa regionalnego układu

transportowego,

Działanie 2 – Infrastruktura ochrony środowiska;

Działanie 3 – Regionalna infrastruktura społeczna;

Działanie 4 – Rozwój turystyki i kultury;

Działanie 5 – Rozwój transportu miejskiego w aglomeracjach

114


Spośród wyżej wymienionych działań dla miasta Chojnice w

szczególności ważne jest działanie 2 dotyczące infrastruktury ochrony

środowiska. Realizacja działania przyczyni się do poprawy jakości

środowiska naturalnego, co w efekcie przyczyni się do poprawy jakości

środowiska naturalnego, co w efekcie przyczyni się do polepszenia

standardu życia mieszkańców i zwiększenia możliwości inwestycyjnych,

w szczególności w zakresie sektora usług (turystyka) i środowiskowo

przyjaznego sektora przemysłu.

6.1 Monitoring realizacji programuZgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska każda gmina jest

zobowiązana co 2 lata przedstawić raport z realizacji programu ochrony

środowiska. Monitorowanie i kontrola realizacji celów i zadań

środowiskowych oraz ocena efektów ekologicznych poprawiających stan

środowiska będzie odbywać się za pomocą wiarygodnych i dostępnych

wskaźników, które mogą mieć charakter ekonomiczny, ekologiczny czy

też społeczny.

Przyjęte wskaźniki monitorowania POŚ są następujące:

stopień skanalizowania gminy (w % w odniesieniu do stanu na

rok 2004);

stopień zwodociągowania gminy (w % w odniesieniu do stanu

na rok 2004);

stopień zgazyfikowania gminy (w % w odniesieniu do stanu na

rok 2004);

liczba zmodernizowanych kotłowni (w sztukach, po roku 2004);

liczba obiektów ogrzewanych z wykorzystaniem odnawialnych

źródeł energii (w sztukach, po roku 2004);

liczba zlikwidowanych dzikich składowisk odpadów (w sztukach,

po roku 2004);

115


powierzchnia zrekultywowanych terenów zielonych (po roku

2004 r.);

klasy czystości wód powierzchniowych i podziemnych ( zmiana

klasy lub brak zmian w odniesieniu do stanu z roku 2004);

prowadzenie ewidencji zbiorników bezodpływowych na ścieki

socjalno – bytowe oraz oczyszczalni przydomowych i kontrola

ich użytkowania.

116


7. BIBLIOGRAFIA Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, Dz. U. Nr

142, poz. 1591 z późniejszymi zmianami.

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, Dz. U. Nr 62, poz.

628 z późniejszymi zmianami

Ustawa z dnia 14 grudnia 1994r o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu

bezrobociu oraz późniejszymi zmianami (tekst jednolity Dz. U.

Nr 6, poz. 56 z 2001 r.).

Ustawa z 16 kwietnia 2004r o ochronie przyrody (tekst jednolty:

Dz. U z 2004 r., Nr 92, poz. 880)

Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i

porządku w gminach, Dz. U. Nr 132, poz. 622 z późniejszymi

zmianami

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, Dz.

U. Nr 62, poz. 627 z późniejszymi zmianami

Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo

ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie

niektórych ustaw, Dz. U. Nr 100, poz. 1085 z późniejszymi

zmianami

Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i

zagospodarowaniu przestrzennym, Dz. U. Nr 80, poz.717

Poradnik do opracowania gminnego i powiatowego programu

zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska, M. Kistowski,

Gdańsk 1999 r.

Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003 – 2006

z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 – 2010, Rada

Ministrów, Warszawa 2002 r.

Wytyczne sporządzania programów ochrony środowiska na

szczeblu regionalnym i lokalnym, Ministerstwo Środowiska,

Warszawa 2002 r.

117


Wstępne stadium planowania gospodarki w gminie, P.

Szyszkowski, ARCADIS EKOKONREM Sp. z o.o., Gazeta

Samorządu i Administracji nr 3/2003, Kraków 2003 r.

Społeczny raport o stanie środowiska w mieście Chojnice,

Fundacja Ekologiczna Ziemi Chojnickiej i Zaborskiej, Chojnice,

1996 r.

Plan zagospodarowania przestrzennego województwa

pomorskiego

Strategia rozwoju województwa pomorskiego

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania

przestrzennego miasta Chojnice

Prognozy skutków wpływu ustaleń miejscowych planów

zagospodarowania przestrzennego na środowisko przyrodnicze

Strategia Rozwoju Miasta Chojnice na lata 2002 – 2014

Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną

i paliwa gazowe dla Miasta Chojnice, Fundacja Poszanowania

Energii, Gdańsk, 2002 r.

Program porządkowania gospodarki ściekowej i odpadowej w

rejonie projektowanego rezerwatu biosfery Bory Tucholskie –

wyciąg, „ATA” Usługi Projektowe A. Talaga, Elbląg, 2000 r.

Rocznik Statystyczny za 2004 r.

Projekt studium uwarunkowań kierunków zagospodarowania

przestrzennego miasta Chojnice, 2006 r.

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku, Raport

o stanie środowiska Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2004 r.

Internet:

www.wodociagi.chojnice.pl

www.pup.chojnice.info.pl

118

http://www.pup.chojnice.info.pl/

http://www.wodociagi.chojnice.pl/


8. SPIS RYSUNKÓWRysunek 1 Dynamika liczby mieszkańców Chojnic w latach 1939 –

2004;

Rysunek 2 Szacunkowy przyrost zapotrzebowania na moc na

obszarze miasta Chojnice w perspektywie do roku

2020;

Rysunek 3 Ocena stanu czystości powietrza na terenie

województwa pomorskiego na podstawie

maksymalnego stężenia średniodobowego dwutlenku

siarki (2004 r.);

Rysunek 4 Ocena stanu czystości powietrza atmosferycznego na

terenie województwa pomorskiego na podstawie

średniorocznego stężenia dwutlenku azotu (2004 r.);

Rysunek 5 Ocena stanu czystości powietrza atmosferycznego na

terenie województwa pomorskiego na podstawie

średniorocznego stężenia pyłu zawieszonego (2004 r.);

Rysunek 6 Pomoc strukturalna UE przyznana Polsce na lata 2004

– 2006 (mld euro).

119


9. SPIS TABELTabela 1 Dynamika liczby ludności Chojnic w latach 1939 –

2004;

Tabela 2 Analiza struktury wiekowej miasta Chojnice w

porównaniu do powiatu Chojnickiego, woj.

pomorskiego, kraju;

Tabela 3 Struktura zatrudnienia na terenie miasta Chojnice

według działów gospodarki;

Tabela 4 Struktura bezrobotnych miasta Chojnice (2005 r.);

Tabela 5 Wykaz pomników przyrody w mieście Chojnice;

Tabela 6 Badania fizykochemiczne wody;

Tabela 7 Badania bakteriologiczne wody;

Tabela 8 Stacje elektroenergetyczne PKP Energetyka Sp. z o.o.

Zakład Kujawski w Bydgoszczy;

Tabela 9 Realizacja sieci elektroenergetycznych w latach 1998 –

2004;

Tabela 10 Zużycie energii elektrycznej w mieście Chojnice w

latach 1999 – 2001;

Tabela 11 Charakterystyka stacji redukcyjno – pomiarowej

pierwszego stopnia (SRP-Io) „Lipienice”;

Tabela 12 Zestawienie istniejących stacji redukcyjno-pomiarowych

drugiego stopnia wraz z danymi dotyczącymi ich

wydajności;

Tabela 13 Realizacja sieci gazowych w latach 1997 – 2000;

Tabela 14 Struktura odbiorców gazu ziemnego w latach 2000 –

2001 na terenie miasta Chojnice;

Tabela 15 Zużycie gazu ziemnego w latach 1999 – 2001 na

terenie m. Chojnice;

120


Tabela 16 Natężenie ruchu na drogach krajowych na terenie

miasta Chojnice;

Tabela 17 Harmonogram zadaniowy.

121


10.SPIS MAPMapa 1 Inwentaryzacja;

Mapa 2 Miasto Chojnice i jego otoczenie;

Mapa 3 Mapa geologiczno – gruntowa;

Mapa 4 Mapa kwalifikacyjna;

Mapa 5 Mapa spadków;

Mapa 6 Mapa hipsometryczna;

Mapa 7 Mapa stosunków wodnych;

Mapa 8 Walory środowiska przyrodniczego i kulturowego;

Mapa 9 Wodociągi i kanalizacje;

Mapa 10 Komunikacja;

Mapa 11 Grupa Energetyczna ENEA S.A. Oddział w Bydgoszczy

Rejon Energetyczny Chojnice – podział na posterunki;

Mapa 12 Grupa Energetyczna ENEA S.A. Oddział w Bydgoszczy

– podział na rejony;

Mapa 13 Plansza uzbrojenia;

Mapa 14 Energetyka.

122

1 · Web viewWszystko to wiąże się z malejącą stopą życiową ludności, na co z pewnością...

Documents

Transcript of 1 · Web viewWszystko to wiąże się z malejącą stopą życiową ludności, na co z pewnością...