1

Program maj cy na celu wykrycie wyst powania zaka e wirusami wywo uj cymi gryp ptaków (Avian influenza) oraz poszerzenie wiedzy na temat ryzyka

wyst pienia tej choroby

1. Identyfikacja programuPa stwo cz onkowskie: Rzeczpospolita PolskaChoroba: grypa ptaków Rok wdra ania: 2010Numer referencyjny niniejszego dokumentu: GIWz.400-AI-21/09

Dane kontaktowe: Prof. dr hab. Zenon Minta zminta@piwet.pulawy.pl, Agnieszka Przygoda-

Dobrzy ska agnieszka.dobrzynska@wetgiw.gov.pl,

Wys ano do Komisji dnia:

2. Realizacja programu u drobiu

2.1. Cele, ogólne wymogi i kryteria nadzoru

2.1.1. Cele Obowi zek prowadzenia nadzoru w celu wykrycia wyst powania zaka e wirusami

grypy ptaków podtypami H5 i H7 u ró nych gatunków drobiu wynika z art. 4 dyrektywy Rady

2005/94/WE z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie wspólnotowych rodków zwalczania grypy

ptaków i uchylaj cej dyrektyw 92/40/EWG (Dz. U. UE L 10 z 14.01.2006, str. 16).

Szczegó owe wytyczne w zakresie wdra ania tego nadzoru zosta y okre lone w decyzji Komisji

2007/268/WE z dnia 13 kwietnia 2007 r. w sprawie wdra ania programu nadzoru nad ptasi

gryp u drobiu i dzikiego ptactwa w pa stwach cz onkowskich i zmieniaj cej decyzj

2004/450/WE (Dz. U. UE L 115 z 3.5.2007, str. 3).

Ponadto, niniejszy program ma na celu realizacj przepisu okre lonego w § 12

rozporz dzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004 r.

w sprawie okre lenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu

bada kontrolnych zaka e zwierz t (Dz. U. Nr 282, poz. 2813, z pó n. zm.).

Nadzór u drobiu obejmuje wyst powanie nisko zjadliwej grypy ptaków podtypów H5 lub H7.

Nadzór serologiczny nad nisko zjadliw gryp ptaków podtypów H5 lub H7 u drobiu ma na

celu:

2

1. Wykrywanie bezobjawowych zaka e nisko zjadliw gryp ptaków podtypów H5

i H7, maj c na uwadze wspomaganie systemów wczesnego wykrywania,

a nast pnie zapobieganie mo liwej mutacji tych wirusów w wysoce zjadliw gryp ptaków.

2. Wykrywanie zaka e nisko zjadliw gryp ptaków podtypów H5 i H7 u specjalnie

wybranych populacji drobiu szczególnie nara onych na zaka enie z powodu systemu

hodowli lub podatno ci konkretnych gatunków.

3. Przyczynianie si do wykazania, e dany kraj, region, lub dane gospodarstwo maj status

wolny od grypy ptaków, który podlega zg oszeniu w ramach mi dzynarodowego obrotu

handlowego zgodnie z zasadami OIE.

2.1.2. Ogólne wymogi i kryteria

1. Pobieranie próbek w ramach programu trwa od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2010 r.

W odniesieniu do drobiu pobieranie próbek dla ka dej kategorii drobiu obejmuje okres

odpowiadaj cy okresom produkcyjnym.

2. Próbki do bada pobiera powiatowy lekarz weterynarii oraz przesy a je do Krajowego

Laboratorium Referencyjnego ds. Grypy Ptaków w Pa stwowym Instytucie Weterynaryjnym

– Pa stwowym Instytucie Badawczym (PIW-PIB) w Pu awach.

3. Krajowe Laboratorium Referencyjne ds. Grypy Ptaków w PIW-PIB w Pu awach

przeprowadza badania próbek, a wyniki tych bada przekazuje w a ciwemu miejscowo

powiatowemu lekarzowi weterynarii, G ównemu Lekarzowi Weterynarii oraz

Wspólnotowemu Laboratorium Referencyjnemu ds. Grypy Ptaków.

4. Wykryte izolaty wirusów grypy ptaków Krajowe Laboratorium Referencyjne ds. Grypy

Ptaków w PIW-PIB w Pu awach przekazuje Wspólnotowemu Laboratorium Referencyjnemu

ds. Grypy Ptaków zgodnie z prawodawstwem wspólnotowym, chyba e przyznane zostanie

odst pstwo zgodnie z rozdzia em V ust. 4 podr cznika diagnostycznego ustanowionego

w decyzji Komisji 2006/437/WE z dnia 4 sierpnia 2006 r. zatwierdzaj cej podr cznik

diagnostyczny dotycz cy grypy ptaków, przewidziany w dyrektywie Rady 2005/94/WE

(Dz. Urz. UE L 237 z 31.8.2006, str. 1). Wirusy podtypu H5/H7 zostan niezw ocznie

przes ane i poddane standardowym charakterystykom (sekwencjonowanie

nukleotydów/IVPI) zgodnie z podr cznikiem diagnostycznym.

3

2.2. Koncepcja i wdro enie programu u drobiu 1.W gospodarstwach gdzie stwierdzono pozytywne wyniki przeprowadza si badania

retrospektywne, a wnioski z tych bada Krajowe Laboratorium Referencyjne ds. Grypy Ptaków

w PIW-PIB w Pu awach przedstawia G ównemu Lekarzowi Weterynarii, Komisji Europejskiej i

Wspólnotowemu Laboratorium Referencyjnemu ds. Grypy Ptaków.

2.Dane dotycz ce liczby próbek, które nale y pobra do bada na obszarze ka dego

z województw oraz w ka dym gospodarstwie okre lono w tabelach 1 - 6, na postawie

analizy ryzyka, przeprowadzonej zgodnie z lit. B za cznika I do decyzji Komisji

2007/268/WE. Gospodarstwa zajmuj ce si hodowl zwierzyny ownej lub ptaków

bezgrzebieniowych zosta y równie uwzgl dnione w niniejszym programie.

W przypadku, gdy w gospodarstwie znajduje si kilka kurników, nale y odpowiednio

zwi kszy liczb próbek do bada serologicznych z takiego gospodarstwa i pobiera próbki

od co najmniej pi ciu ptaków z jednego kurnika.

Stada przyzagrodowe nie zosta y uwzgl dnione w programie, z uwagi na bardzo wysok

liczb tych stad w relacji do liczby planowanych próbek.

3.Na podstawie oceny ryzyka, podczas planowania pobierania próbek, na obszarze

województwa, wojewódzki lekarz weterynarii uwzgl dnia nast puj ce elementy:

a) ukierunkowanie na rodzaje produkcji (np. chów na wolnym wybiegu)

i specyficzne dla nich ryzyko oraz uwzgl dnienie innych czynników, takich jak

zró nicowany wiek, wykorzystanie wód powierzchniowych, stosunkowo d u szy okres

ycia, obecno wi cej ni jednego gatunku w gospodarstwie lub inne wa ne czynniki;

b) uzgodnienie okresu pobierania próbek z produkcj sezonow , jednak e

w stosownych przypadkach pobieranie próbek mo e by dostosowane do innych

okre lonych na poziomie lokalnym okresów, w których obecno innych ywicieli

drobiowych w danym gospodarstwie mog aby stwarza wi ksze ryzyko wprowadzenia

choroby.

4.Próbki krwi do bada serologicznych od kaczek i g si powiatowy lekarz weterynarii

pobiera, w miar mo liwo ci, od ptaków trzymanych na zewn trz (na wybiegach).

Dane dotycz ce liczby próbek, które nale y pobra z gospodarstw hoduj cych drób, oprócz

gospodarstw hoduj cych kaczki i g si, okre lono w tabelach 1 - 5.

4

Tabela 1.

Fermy kur niosek reprodukcyjnych

Kod

NUTS(2) *

(b)

czna

liczba

gospodarstw

(c)

czna

liczba

gospodarstw,

z których

nale y

pobra

próbki

Szacunkowa

liczba próbek

na

gospodarstwo

Szacunkowa

czna liczba

wykonanych

testów

wed ug danej

metody

Metody

badania

laboratoryjnego

PL11 26 3 10 60 HI (H5/H7)

PL12 133 15 10 300 HI (H5/H7)

PL21 18 2 10 40 HI (H5/H7)

PL22 41 5 10 100 HI (H5/H7)

PL31 14 2 10 40 HI (H5/H7)

PL32 9 1 10 20 HI (H5/H7)

PL33 15 2 10 40 HI (H5/H7)

PL34 34 4 10 80 HI (H5/H7)

PL41 73 8 10 160 HI (H5/H7)

PL42 66 9 10 180 HI (H5/H7)

PL43 9 1 10 20 HI (H5/H7)

PL51 22 5 10 100 HI (H5/H7)

PL52 9 1 10 20 HI (H5/H7)

PL61 30 4 10 80 HI (H5/H7)

PL62 9 2 10 40 HI (H5/H7)

PL63 23 2 10 40 HI (H5/H7)

SUMA 531 66 1320

5

Tabela 2.

Fermy kur niosek towarowych

Kod

NUTS(2) *

(b)

czna

liczba

gospodarstw

(c)

czna

liczba

gospodarstw,

z których

nale y

pobra

próbki

Szacunkowa

liczba próbek

na

gospodarstwo

Szacunkowa

czna liczba

wykonanych

testów

wed ug danej

metody

Metody

badania

laboratoryjnego

PL11 52 3 10 60 HI (H5/H7)

PL12 189 11 10 220 HI (H5/H7)

PL21 91 5 10 100 HI (H5/H7)

PL22 99 7 10 140 HI (H5/H7)

PL31 33 2 10 40 HI (H5/H7)

PL32 30 2 10 40 HI (H5/H7)

PL33 24 2 10 40 HI (H5/H7)

PL34 21 2 10 40 HI (H5/H7)

PL41 159 9 10 180 HI (H5/H7)

PL42 32 3 10 60 HI (H5/H7)

PL43 41 2 10 40 HI (H5/H7)

PL51 97 7 10 140 HI (H5/H7)

PL52 22 1 10 20 HI (H5/H7)

PL61 25 3 10 60 HI (H5/H7)

PL62 34 3 10 60 HI (H5/H7)

PL63 47 3 10 60 HI (H5/H7)

SUMA 996 65 1300

6

Tabela 3.

Fermy indyków

Kod

NUTS(2) *

(b)

czna

liczba

gospodarstw

(c)

czna

liczba

gospodarstw,

z których

nale y

pobra

próbki

Szacunkowa

liczba próbek

na

gospodarstwo

Szacunkowa

czna liczba

wykonanych

testów

wed ug danej

metody

Metody

badania

laboratoryjnego

PL11 21 2 10 40 HI (H5/H7)

PL12 60 5 10 100 HI (H5/H7)

PL21 6 1 10 20 HI (H5/H7)

PL22 7 1 10 20 HI (H5/H7)

PL31 32 2 10 40 HI (H5/H7)

PL32 9 1 10 20 HI (H5/H7)

PL33 3 1 10 20 HI (H5/H7)

PL34 18 2 10 40 HI (H5/H7)

PL41 82 6 10 120 HI (H5/H7)

PL42 25 3 10 60 HI (H5/H7)

PL43 103 7 10 140 HI (H5/H7)

PL51 49 3 10 60 HI (H5/H7)

PL52 9 1 10 20 HI (H5/H7)

PL61 27 3 10 60 HI (H5/H7)

PL62 367 26 10 520 HI (H5/H7)

PL63 12 2 10 40 HI (H5/H7)

SUMA 820 66 1320

7

Tabela 4.

Fermy strusi

Kod

NUTS(2

) * (b)

czna liczba

gospodarstw

(c)

czna

liczba

gospodarst

w, z których

nale y

pobra

próbki

Szacunkowa

liczba próbek

na

gospodarstwo

Szacunkowa

czna liczba

wykonanych

testów

wed ug danej

metody

Metody badania

laboratoryjnego

PL11 9 3 5 30 HI (H5/H7)

PL12 24 9 5 90 HI (H5/H7)

PL21 7 2 5 20 HI (H5/H7)

PL22 15 4 5 40 HI (H5/H7)

PL31 10 3 5 30 HI (H5/H7)

PL32 3 1 5 10 HI (H5/H7)

PL33 3 1 5 10 HI (H5/H7)

PL34 10 3 5 30 HI (H5/H7)

PL41 41 12 5 120 HI (H5/H7)

PL42 10 4 5 40 HI (H5/H7)

PL43 15 4 5 40 HI (H5/H7)

PL51 7 2 5 20 HI (H5/H7)

PL52 4 1 5 10 HI (H5/H7)

PL61 12 4 5 40 HI (H5/H7)

PL62 8 3 5 30 HI (H5/H7)

PL63 6 2 5 20 HI (H5/H7)

SUMA 184 58 580

8

Tabela 5.

Fermy ptaków ownych

Kod

NUTS(2

) * (b)

czna liczba

gospodarstw

(c)

czna liczba

gospodarstw,

z których

nale y

pobra próbki

Szacunkowa

liczba próbek

na

gospodarstwo

Szacunkowa

czna liczba

wykonanych

testów

wed ug danej

metody

Metody

badania

laboratoryjneg

o

PL11 4 3 10 60 HI (H5/H7)

PL12 5 4 10 80 HI (H5/H7)

PL21 2 2 10 40 HI (H5/H7)

PL22 3 2 10 40 HI (H5/H7)

PL31 3 2 10 40 HI (H5/H7)

PL32 0 0 10 0 HI (H5/H7)

PL33 2 1 10 20 HI (H5/H7)

PL34 1 1 10 20 HI (H5/H7)

PL41 7 5 10 100 HI (H5/H7)

PL42 0 0 0 0 HI (H5/H7)

PL43 14 11 10 220 HI (H5/H7)

PL51 1 1 10 20 HI (H5/H7)

PL52 3 2 10 40 HI (H5/H7)

PL61 8 6 10 120 HI (H5/H7)

PL62 0 0 0 0 HI (H5/H7)

PL63 2 2 10 40 HI (H5/H7)

SUMA 55 42 840

Obja nienia do tabel 1-5: * kod NUTS(2) – ang. Nomenclature of Units for Territorial Statistics- standard geokodowania przyj ty w Unii

Europejskiej na potrzeby identyfikowania statystycznych jednostek terytorialnych, gdzie poszczególne kody

oznaczaj odpowiednio: PL51-woj. dolno l skie, PL61-woj. kujawsko-pomorskie, PL31-woj. lubelskie, PL43-woj.

lubuskie, PL11-woj. ódzkie, PL21-woj. ma opolskie, PL12-woj. mazowieckie, PL52-woj. opolskie, PL32- woj.

podkarpackie, PL34-woj. podlaskie, PL63-woj. pomorskie, PL22-woj. l skie, PL33-woj. wi tokrzyskie, PL62-

woj. warmi sko-mazurskie, PL41- woj. wielkopolskie, PL42-woj. zachodniopomorskie.

(b) Po o enie gospodarstwa pochodzenia. Je eli nie mo na u y kodu NUTS(2) nale y okre li po o enie

w stopniach d ugo ci i szeroko ci geograficznej.

(c) czna liczba gospodarstw jednej kategorii drobiu w danym regionie NUTS(2).

9

Dane dotycz ce liczby próbek, które nale y pobra z gospodarstw hoduj cych kaczki i g si, okre lono w tabeli 6.

Tabela 6.

Kod

NUTS(2) *

(b)

czna

liczba

gospodarstw

hoduj cych

kaczki i g si

czna

liczba

gospodarstw

hoduj cych

kaczki i g si,

z których

nale y

pobra

próbki

Liczba próbek

na

gospodarstwo

czna

liczba

wykonanych

testów

wed ug danej

metody

Metody

badania

laboratoryjnego

PL11 167 11 40 880 HI (H5/H7)

PL12 90 8 40 640 HI (H5/H7)

PL21 12 2 40 160 HI (H5/H7)

PL22 11 2 40 160 HI (H5/H7)

PL31 208 12 40 960 HI (H5/H7)

PL32 47 3 40 240 HI (H5/H7)

PL33 56 4 40 320 HI (H5/H7)

PL34 99 6 40 480 HI (H5/H7)

PL41 434 24 40 1920 HI (H5/H7)

PL42 22 2 40 160 HI (H5/H7)

PL43 59 4 40 320 HI (H5/H7)

PL51 27 2 40 160 HI (H5/H7)

PL52 7 1 40 80 HI (H5/H7)

PL61 94 7 40 560 HI (H5/H7)

PL62 63 5 40 400 HI (H5/H7)

PL63 20 2 40 160 HI (H5/H7)

SUMA 1416 95 7600

* kod NUTS(2) – ang. Nomenclature of Units for Territorial Statistics- standard geokodowania przyj ty w Unii

Europejskiej na potrzeby identyfikowania statystycznych jednostek terytorialnych, gdzie poszczególne kody

oznaczaj odpowiednio:.

10

PL51- woj. dolno l skie, PL61- woj. kujawsko-pomorskie, PL31- woj. lubelskie, PL43- woj. lubuskie, PL11- woj.

ódzkie, PL21-woj. ma opolskie, PL12- woj. mazowieckie, PL52- woj. opolskie, PL32- woj. podkarpackie, PL34-

woj. .podlaskie, PL63-woj. pomorskie, PL22-woj. l skie, PL33- woj. wi tokrzyskie, PL62- woj. warmi sko-

mazurskie, PL41- woj. wielkopolskie, PL42-woj. zachodniopomorskie.

(b) Po o enie gospodarstwa pochodzenia. Je eli nie mo na u y kodu NUTS(2) nale y okre li po o enie

w stopniach d ugo ci i szeroko ci geograficznej.

2.3. Opis zastosowanych bada laboratoryjnych 1. Procedury pobierania próbek oraz badania laboratoryjne przeprowadza si

zgodnie z podr cznikiem diagnostycznym dotycz cym grypy ptaków (decyzja

Komisji 2006/437/WE z dnia 4 sierpnia 2006 r. zatwierdzaj ca podr cznik

diagnostyczny dotycz cy grypy ptaków, przewidziany w dyrektywie Rady

2005/94/WE Dz.Urz UE L z 31.08.2006, Nr 237, str.1) ustanawiaj cym procedury

diagnostyczne maj ce na celu potwierdzenie choroby oraz rozpoznanie

ró nicowe grypy ptaków ( cznie z badaniem surowicy z kaczek i g si poprzez

test hamowania hemaglutynacji HI). Badania w kierunku grypy ptaków

przeprowadza si w Krajowym Laboratorium Referencyjnym ds. Grypy Ptaków w

PIW - PIB w Pu awach.

2. Wszystkie pozytywne wyniki serologiczne potwierdzane s w Krajowym

Laboratorium Referencyjnym ds. Grypy Ptaków w PIW - PIB w Pu awach metod

hamowania hemaglutynacji, z u yciem wyznaczonych szczepów dostarczonych

przez Wspólnotowe Laboratorium Referencyjne ds. Grypy Ptaków, przy czym

wykonuje si :

1) dla H5:

a) wst pne badanie z u yciem A/Ostrich/Denmark/72420/96 (H5N2),

b) badanie wszystkich próbek pozytywnych za pomoc

A/Teal/Eng/7394-2805/06 (H5N3) celem wyeliminowania wp ywu

krzy owej reakcji przeciwcia a N2;

2) dla H7:

a) wst pne badanie z u yciem szczepu Turkey/England/647/77 (H7N7),

b) badanie wszystkich próbek pozytywnych za pomoc African

Starling/983/79 (H7N1) celem wyeliminowania wp ywu krzy owej reakcji

przeciwcia a N7.

3. Opis programu nadzoru nad dzikim ptactwem

11

Cele, ogólne wymogi i kryteria nadzoru

3.1.1. Cele Obowi zek prowadzenia nadzoru w celu poszerzenia wiedzy na temat

zagro e pochodz cych od dzikich ptaków zwi zanych z wszelkimi wyst puj cymi

u ptaków wirusami grypy ptaków wynika z art. 4 dyrektywy Rady 2005/94/WE z dnia

20 grudnia 2005 r. w sprawie wspólnotowych rodków zwalczania grypy ptaków i

uchylaj cej dyrektyw 92/40/EWG. Szczegó owe wytyczne w zakresie wdra ania

tego nadzoru zosta y okre lone w decyzji Komisji 2007/268/WE z dnia 13 kwietnia

2007 r. w sprawie wdra ania programu nadzoru nad gryp ptaków u drobiu i dzikiego

ptactwa w pa stwach cz onkowskich i zmieniaj cej decyzj 2004/450/WE.

Ponadto, niniejszy program ma na celu wykonanie obowi zku okre lonego

w § 12 rozporz dzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004 r.

w sprawie okre lenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz

zakresu bada kontrolnych zaka e zwierz t.

Nadzór u dzikiego ptactwa obejmuje wyst powanie wirusów wysoce zjadliwej

grypy ptaków oraz nisko zjadliwej grypy ptaków.

Nadzór wirusologiczny nad gryp ptaków u dzikiego ptactwa s u y okre leniu

ryzyka wprowadzenia wirusów grypy ptaków (nisko i wysoce zjadliwej) do drobiu

domowego, poprzez:

1) zapewnienie wczesnego wykrywania wysoce zjadliwej grypy ptaków

podtypu H5N1, badaj c wzrost zachorowalno ci lub miertelno ci

w ród dzikiego ptactwa;

2) zwi kszenie nadzoru nad ywym i pad ym dzikim ptactwem

w przypadku wykrycia u niego wysoce zjadliwej grypy ptaków podtypu

H5N1;

3) kontynuacj „podstawowego” nadzoru nad ró nymi gatunkami ptaków

w drownych yj cych na wolno ci, jako cz ci ci g ego monitorowania

wirusów nisko zjadliwej grypy ptaków. Próbki pobiera si g ównie od

ptactwa z rz du blaszkodziobych (ptactwo wodne) i siewkowych

(ptactwo brzegowe i mewy), aby oceni czy s one nosicielami wirusa

nisko zjadliwej grypy ptaków podtypu H5 i H7 (badanie to równie

wykry oby, je eli wyst puj , wirusy wysoce zjadliwej grypy ptaków

12

podtypu H5N1 i inne wirusy wysoce zjadliwej grypy ptaków). Badaniu

nale y podda zw aszcza gatunki o podwy szonym ryzyku zwi zanym

z gryp ptaków, wymienione w tabeli 10.

Do bada nad gryp ptaków u dzikiego ptactwa nie stosuje si nadzoru

serologicznego, poniewa przy pomocy metod serologicznych nie mo na rozró ni

pomi dzy wysoce i nisko zjadliwymi szczepami, a stwierdzenie obecno ci przeciwcia

nie umo liwia stwierdzenia, w jakim miejscu dzikie ptactwo mog o si zarazi . Nadzór

serologiczny mo e by jednak wa ny podczas badania, u jakich gatunków ptaków

osiad ych lub w drownych wyst powanie wirusów H5/H7 jest lub by o

rozpowszechnione (lub endemiczne).

3.1.2. Ogólne wymogi i kryteria 1. Pobieranie próbek trwa od dnia 1 stycznia do 31 grudnia 2010 r.

2. Próbki do bada pobiera powiatowy lekarz weterynarii oraz przesy a je do

Krajowego Laboratorium Referencyjnego ds. Grypy Ptaków w PIW-PIB

w Pu awach.

3. Krajowe Laboratorium Referencyjnym ds. Grypy Ptaków w PIW-PIB w Pu awach

przeprowadza badania próbek, a wyniki tych bada przekazuje w a ciwemu

miejscowo powiatowemu lekarzowi weterynarii, G ównemu Lekarzowi Weterynarii

oraz Wspólnotowemu Laboratorium Referencyjnemu ds. Grypy Ptaków.

4. Wykryte izolaty wirusów grypy ptaków wyst puj ce u dzikiego ptactwa Krajowe

Laboratorium Referencyjne ds. Grypy Ptaków w PIW-PIB w Pu awach przekazuje

do Wspólnotowego Laboratorium Referencyjnego ds. Grypy Ptaków zgodnie

z prawodawstwem wspólnotowym, chyba e przyznane zostanie odst pstwo

zgodnie z rozdzia em V ust. 4 podr cznika diagnostycznego ustanowionego

w decyzji Komisji 2006/437/WE z dnia 4 sierpnia 2006 r. zatwierdzaj cej

podr cznik diagnostyczny dotycz cy grypy ptaków, przewidziany w dyrektywie

Rady 2005/94/WE. Wirusy podtypu H5/H7 niezw ocznie przesy a si

i poddaje standardowym charakterystykom (sekwencjonowanie nukleotydów/IVPI)

zgodnie z podr cznikiem diagnostycznym.

3.2. Koncepcja i wdro enie programu u dzikiego ptactwa

13

3.2.1. Do celów opracowania nadzoru, pomocy w okre leniu gatunków i optymalizacji

pobierania próbek organy Inspekcji Weterynaryjnej zapewniaj cis wspó prac

z epidemiologami oraz ornitologami i organami w a ciwymi ds. ochrony przyrody,

a tak e z instytucjami zajmuj cymi si ochron /obserwacj ptaków i ze stacjami

obr czkowania.

Przy wyborze badanych gatunków na obszarze powiatu powiatowy lekarz

weterynarii uwzgl dnia sytuacj pod wzgl dem dominacji gatunków oraz wielko ci

populacji ptaków. Podczas pobierania próbek nale y uwzgl dni sezonowo

w drówek, sposoby zachowania si gatunków ptaków, je li chodzi o trasy w drówek,

g ówne siedliska, instynkt stadny i mieszanie si podczas przelotu, a tak e wyniki

wcze niejszych programów nadzoru w latach 2003-2008.

W odniesieniu do wysoce zjadliwej grypy ptaków H5N1 nale y uwzgl dni

wszystkie te czynniki, aby móc okre li prawdopodobie stwo nara enia dzikiego

ptactwa na zara enie si od zaka onego drobiu i dzikich ptaków na obszarach

wyst pienia tej choroby oraz prawdopodobie stwo kontaktu dzikiego ptactwa

z drobiem domowym w wybiegowych systemach hodowli drobiu.

Pobranie próbek od ywych ptaków dzikich obj tych ochron gatunkow

cis lub cz ciow wymaga uzyskania zezwolenia Ministra rodowiska lub

w a ciwego miejscowo wojewody.

1. Nadzór bierny nad chorym i pad ym dzikim ptactwem koncentruje si przede

wszystkim na:

1) obszarach, na których wyst puje wzrost zachorowalno ci lub miertelno ci

w ród dzikiego ptactwa;

2) obszarach w pobli u morza, jezior i wód, na których znaleziono pad e ptaki,

a zw aszcza je eli obszary znajduj si w pobli u ferm drobiu;

3) ptakach nale cych do gatunków o podwy szonym ryzyku zwi zanym z gryp

ptaków oraz na innym dzikim ptactwie yj cym w ich bezpo rednim

s siedztwie.

2. Nadzór czynny nad ywymi i klinicznie zdrowymi/lub klinicznie chorymi, zranionymi

lub upolowanymi ptakami koncentruje si na:

1) ptakach w drownych z rz du blaszkodziobych (ptactwo wodne) i siewkowych

(ptactwo brzegowe i mewy);

14

2) na obszarach zidentyfikowanych pod wzgl dem wyst powania du ej liczby

ptaków w drownych, na których dochodzi do mieszania si ró nych gatunków

tych ptaków, a zw aszcza na obszarach w pobli u gospodarstw drobiu;

3) wyborze gatunków o podwy szonym ryzyku zwi zanym z gryp ptaków.

3. Badania ywego i pad ego dzikiego ptactwa na obszarach, gdzie wykryto

przypadki H5N1 (nadzór czynny i bierny), koncentruj si na:

1) dzikim ptactwie w celu wykrycia nosicieli bezobjawowych;

2) ptakach na obszarach, na których istniej zwi zki epidemiologiczne

z wykrytymi przypadkami;

3) ptakach, które mog mie bezpo redni styczno z hodowl drobiu (obszar

zapowietrzony, obszar zagro ony i obszar B) i które mog yby by „nosicielami

po rednimi”.

Liczba próbek, które nale y pobra od dzikiego ptactwa, zosta a okre lona w tabeli 7.

Tabela 7.

Dzikie ptactwo – badanie zgodne z programem nadzoru nad gryp ptaków u dzikiego

ptactwa.

KOD NUTS (2) (a) Dzikie ptactwo, od

którego nale y

pobra próbki

Liczba próbek,

które nale y

pobra w ramach

czynnego nadzoru

Liczba próbek,

które nale y

pobra w ramach

biernego nadzoru

PL11 30

PL12 150

PL21 30

PL22 30

PL31 40

PL32 30

PL33 30

PL34 110

PL41 80

PL42 250

PL43 230

PL51

gatu

nki d

ziki

ego

ptac

twa

o po

dwy

szon

ym ry

zyku

zw

iza

nym

z gr

yp p

takó

w (z

godn

ie z

wyk

azem

)

170

300

z ca

ego

tery

toriu

m R

zecz

ypos

polit

ej

Pol

skie

j

15

PL52 50

PL61 70

PL62 170

PL63 230

SUMA 1700 co najmniej 300

(a) Odes anie do miejsca pobrania ptaków/próbek. Je eli nie mo na u y kodu NUTS

2 nale y okre li po o enie w stopniach d ugo ci i szeroko ci geograficznej.

3.2.2. Procedury pobierania próbek 1. Do bada wirusologicznych pobiera si wymazy z jamy ustno-gard owej i z kloaki

od ptaków niewykazuj cych klinicznych objawów choroby yj cych na wolno ci.

Je li z jakiegokolwiek powodu pobranie wymazów z kloaki od ywych ptaków jest

niemo liwe, mo na je zast pi zebranymi próbkami wie ego ka u. Niemniej

nale y zapewni spójno pomiarow w przypadku miejsc mieszania si ró nych

gatunków ptaków.

2. W celu wyodr bnienia wirusa i wykrycia molekularnego (PCR) pobiera si próbki

z kloaki i tchawicy lub jamy ustno-gard owej i/lub próbki tkanek (z mózgu, serca,

p uc nerek i jelit) dzikich ptaków pad ych lub odstrzelonych.

3. Nale y zwróci uwag na przechowywanie i transport próbek. Wymazy musz

zosta natychmiast sch odzone lodem lub elowymi wk adami ch odz cymi

i dostarczone do laboratorium w jak najkrótszym czasie. Próbki nie powinny by

zamra ane, chyba e jest to bezwzgl dnie konieczne.

Je eli jest to mo liwe, wymazy musz by umieszczone (zanurzone ca kowicie)

w p ynie z antybiotykami lub specjalnym pod o u do transportu wirusów.

Umieszczenie próbek we wspomnianym pod o u podczas transportu jest

nieodzownym i uzupe niaj cym dzia aniem i nie zast puje sch odzenia.

W razie braku takiego pod o a wymazy nale y umie ci w pojemnikach

i dostarczy w postaci suchej.

Je eli niemo liwe jest zagwarantowanie szybkiego przewiezienia do laboratorium

w ci gu 48 godzin ( rodkiem transportu zapewniaj cym temperatur 4°C), próbki

nale y niezw ocznie zamrozi , a nast pnie przewie w suchym lodzie. Na

przechowywanie i transport mog wp ywa ró norodne czynniki, zatem wybrana

metoda musi by odpowiednia do zamierzonego celu.

16

4. Procedury pobierania próbek przeprowadza si zgodnie z podr cznikiem

diagnostycznym dotycz cym grypy ptaków (decyzja Komisji 2006/437/WE z dnia

4 sierpnia 2006 r. zatwierdzaj ca podr cznik diagnostyczny dotycz cy grypy

ptaków, przewidziany w dyrektywie Rady 2005/94/WE) ustanawiaj cym

procedury diagnostyczne s u ce do stwierdzenia oraz rozpoznania ró nicowego

grypy ptaków.

3.3. Opis zastosowanych bada laboratoryjnych 1. Procedury pobierania próbek oraz badania laboratoryjne przeprowadza si

zgodnie z podr cznikiem diagnostycznym dotycz cym grypy ptaków (decyzja

Komisji 2006/437/WE z dnia 4 sierpnia 2006 r. zatwierdzaj ca podr cznik

diagnostyczny dotycz cy grypy ptaków, przewidziany w dyrektywie Rady

2005/94/WE) ustanawiaj cym procedury diagnostyczne s u ce do stwierdzenia

oraz rozpoznania ró nicowego grypy ptaków.

2. Wszystkie próbki pobrane podczas nadzorowania grypy ptaków u ptaków dzikich

s mo liwie najszybciej poddane badaniu przy zastosowaniu technik

molekularnych, je eli s dost pne i zgodnie z podr cznikiem diagnostycznym.

Badania w kierunku grypy ptaków przeprowadza si w Krajowym Laboratorium

Referencyjnym ds. Grypy Ptaków w PIW-PIB w Pu awach. Zaleca si wst pne

badanie przesiewowe metod PCR dla genu M z szybkim przeprowadzeniem

bada próbek pozytywnych na identyfikacj podtypu H5 i H7

(w terminie 2 tygodni), a w przypadku pozytywnego wyniku jak najszybciej nale y

przeprowadzi analiz miejsca ci cia hemaglutyniny w celu ustalenia czy mamy

do czynienia z wirusem wysoce zjadliwej grypy ptaków czy nisko zjadliwej grypy

ptaków. Je eli zostanie potwierdzona obecno wysoce zjadliwej grypy ptaków

podtyp H5, nale y przeprowadzi dodatkowe badania na okre lenie podtypu

N (nawet je eli tym sposobem mo liwe jest tylko wykluczenie N1).

3. W laboratorium mo na pulowa do pi ciu próbek pobranych od tego samego

gatunku ptaków, w tym samym miejscu i czasie, je eli zapewniona jest mo liwo

powtórnego zidentyfikowania i zbadania pojedynczych próbek w przypadku

uzyskania pozytywnego wyniku.

17

3.4 Wykaz gatunków dzikiego ptactwa o podwy szonym ryzyku zwi zanym z gryp ptaków*)

Tabela 8.

Nazwa zwyczajowa Nazwa naukowa

ab d czarnodzioby Cygnus columbianus

ab d krzykliwy Cygnus cygnus

ab d niemy Cygnus olor

G si

G krótkodzioba Anser brachyrhynchus

G zbo owa Anser fabalis

G bia oczelna (europejska rasa) Anser albifrons albifrons

G ma a Anser erythropus

G g gawa Anser anser

Bernikla bia olica Branta leucopsis

Bernikla obro na Branta bernicla

Bernikla rdzawoszyja Branta ruficollis

Bernikla kanadyjska Branta canadensis

Kaczki

wistun Anas penelope

Cyraneczka Anas crecca

Krzy ówka Anas platyrhynchos

Ro eniec Anas acuta

Cyranka Anas querquedula

P askonos Anas clypeata

18

Marmurka Marmaronetta angustirostris

He miatka Netta rufina

G owienka Aythya ferina

Czernica Aythya fuligula

Ptaki brodz ce

Czajka Vanellus vanellus

Siewka z ota Pluvialis apricaria

Rycyk Limosa limosa

Batalion Philomachus pugnax

Mewy

Mewa mieszka Larus ridibundus

Mewa pospolita Larus canus *) Wykaz nie jest wyczerpuj cy i s u y jedynie wskazaniu gatunków w drownych, które

mog stanowi wysokie ryzyko wprowadzenia grypy ptaków do Wspólnoty, na podstawie ich tras

w drówek obejmuj cych obszary, na których u dzikiego ptactwa lub drobiu wyst pi a wysoce

zjadliwa grypy ptaków H5N1. Wykaz ten opracowano na podstawie opinii naukowej na temat

ptaków w drownych i ich prawdopodobnej roli w rozprzestrzenianiu wysoce zjadliwej grypy ptaków

przyj tej dnia 12 maja 2006 r. przez panel ds. zdrowia i dobrostanu zwierz t Europejskiego Urz du

ds. Bezpiecze stwa ywno ci (EFSA), a tak e na podstawie prac przeprowadzonych przez Komitet

ORNIS i wykonawców us ug zleconych przez Dyrekcj Generaln ds. rodowiska Komisji

Europejskiej. Aktualizacja tego wykazu jest mo liwa po udost pnieniu wyników dalszych bada

naukowych i na podstawie oceny ryzyka przeprowadzonej przez organy krajowe z uwzgl dnieniem

konkretnej sytuacji ornitologicznej.

4. Opis sytuacji epidemiologicznej w zakresie wysoce zjadliwej grypy ptakówu drobiu w ostatnich pi ciu latach

4.1. rodki obj te programem nadzoru nad drobiem:W 2007 roku na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wykryto 9 ognisk wysoce

zjadliwej grypy ptaków podtypu H5N1 u drobiu hodowlanego. W latach

19

wcze niejszych choroba nie wyst powa a u drobiu hodowlanego. Program nadzoru

prowadzony w latach 2003-2008 obejmowa fermy kur niosek reprodukcyjnych, kur

niosek towarowych, indyków, g si i kaczek, strusi, ptaków ownych oraz ptaki dzikie.

Próbki by y pobierane i badane w ci gu ca ego roku danego dla programu.

4.1.1 Wyznaczenie organu centralnego odpowiedzialnego za nadzór i koordynacj wdra ania programu Organem centralnym odpowiedzialnym za nadzór nad wdra aniem niniejszego

programu realizowanego w 2010 r. jest G ówny Lekarz Weterynarii. Na poziomie

województw organami odpowiedzialnymi za nadzór nad wdra aniem programu s

wojewódzcy lekarze weterynarii. Za w a ciwe pobieranie i przesy anie próbek

odpowiedzialni s powiatowi lekarze weterynarii.

4.1.2. Wprowadzenie systemu rejestracji gospodarstw Zgodnie z art. 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierz t

oraz zwalczaniu chorób zaka nych zwierz t (Dz. U. Nr 69, poz. 625 z pó n. zm.),

powiatowy lekarz weterynarii prowadzi rejestr podmiotów prowadz cych dzia alno

nadzorowan .

Rejestr ten zawiera w szczególno ci:

1) imi , nazwisko, miejsce zamieszkania i adres albo nazw , siedzib i adres

podmiotu;

2) weterynaryjny numer identyfikacyjny, je eli zosta nadany;

3) okre lenie rodzaju i zakresu prowadzonej dzia alno ci nadzorowanej;

4) informacje o decyzjach administracyjnych wydanych w stosunku do

podmiotu,

5) dat wpisu i wykre lenia z rejestru.

Powiatowy lekarz weterynarii przekazuje, za po rednictwem wojewódzkiego

lekarza weterynarii, G ównemu Lekarzowi Weterynarii dane zawarte w rejestrze,

a tak e informacje o ka dej zmianie stanu faktycznego lub prawnego ujawnionego

w tym rejestrze.

Sposób prowadzenia rejestru przez powiatowego lekarza weterynarii okre la

rozporz dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 lipca 2007 r. w sprawie

rejestru podmiotów prowadz cych dzia alno nadzorowan (Dz. U. Nr 134,

poz. 946).

20

Ponadto, powiatowy lekarz weterynarii rejestruje podmioty prowadz ce

produkcj podstawow . Obowi zek ten wynika z rozporz dzenia Parlamentu

Europejskiego i Rady (WE) Nr 853/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiaj cego

szczególne przepisy dotycz ce higieny w odniesieniu do ywno ci pochodzenia

zwierz cego (Dz. Urz. UE L 139 z dn. 30.4.2004 r., str. 55, z pó n. zm.) oraz

z ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierz cego (Dz. U.

z 2006 r. Nr 17, poz. 127, z pó n. zm.).

4.1.3. Regulacje prawne w zakresie przeprowadzania szczepieZgodnie z ustaw z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierz t oraz

zwalczaniu chorób zaka nych zwierz t grypa ptaków nale y do chorób zaka nych

zwierz t podlegaj cych zakazowi szczepie .

5. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie choroby u dzikiego ptactwa w ostatnich pi ciu latach

5.1. rodki obj te programem nadzoru nad dzikim ptactwem W 2006 r. wykryto 9 ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków u ptaków dzikich

podtyp H5N1. W 2007 roku wykryto 1 ognisko choroby. W latach wcze niejszych

wysoce zjadliwa grypa ptaków nie wyst powa a na terytorium Polski. Program

nadzoru nad dzikim ptactwem w kierunku grypy ptaków w latach 2003 - 2008

obejmowa monitoring czynny oraz bierny. Monitoring czynny by prowadzony na

obszarze wybranych województw w okresie luty - maj (wiosenne migracje ptaków)

oraz wrzesie – grudzie (jesienne migracje ptaków), natomiast monitoring bierny by

prowadzony na terytorium ca ego pa stwa przez ca y rok.

5.1.1 Wyznaczenie organu centralnego odpowiedzialnego za nadzór i koordynacj wdra ania programu Organem centralnym odpowiedzialnym za nadzór nad wdra aniem

niniejszego programu realizowanego w 2010 r. jest G ówny Lekarz Weterynarii. Na

poziomie województw organami odpowiedzialnymi za nadzór nad wdra aniem

programu s wojewódzcy lekarze weterynarii. Za w a ciwe pobieranie i przesy anie

próbek odpowiedzialni s powiatowi lekarze weterynarii.

21

5.1.2. Opis i okre lenie obszarów geograficznych i administracyjnych, na których program zostanie wdro ony

Program nadzoru nad gryp ptaków w 2010 r. wdra any jest u ptaków dzikich

na ca ym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z uwagi na fakt, i na ca ym terytorium

pa stwa wyst puje du e zag szczenie gospodarstw hoduj cych drób.

Przeprowadzona analiza potwierdzi a, i ryzyko wyst pienia grypy ptaków jest

wysokie na obszarze ca ego kraju. Monitoring u ptaków dzikich podzielony jest na

czynny oraz bierny.

6. Regulacje prawne w zakresie powiadamiania o grypie ptakówZgodnie z art. 42 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierz t

oraz zwalczaniu chorób zaka nych zwierz t w przypadku podejrzenia wyst pienia

choroby zaka nej zwierz t posiadacz zwierz cia zobowi zany jest do:

1) niezw ocznego zawiadomienia o tym organu Inspekcji Weterynaryjnej lub

najbli szego podmiotu wiadcz cego us ugi z zakresu medycyny

weterynaryjnej lub wójta (burmistrza, prezydenta miasta);

2) pozostawienia zwierz t w miejscu ich przebywania i nie wprowadzania tam

innych zwierz t;

3) uniemo liwienie osobom postronnym dost pu do pomieszcze lub miejsc,

w których znajduj si zwierz ta podejrzane o zaka enie lub chorob lub

zw oki zwierz t;

4) wstrzymania si od wywo enia, wynoszenia i zbywania produktów

w szczególno ci mi sa, zw ok zwierz cych, rodków ywienia zwierz t, wody,

ció ki, nawozów naturalnych;

5) udost pnienia organom Inspekcji Weterynaryjnej zwierz t i zw ok zwierz cych

do bada i zabiegów weterynaryjnych, a tak e udzielania pomocy przy ich

wykonywaniu;

6) udzielania organom Inspekcji Weterynaryjnej oraz osobom dzia aj cym

w imieniu tych organów wyja nie i podawania informacji, które mog mie

znaczenie dla wykrycia choroby i róde zaka enia lub zapobiegania jej

szerzeniu.

Wójt (burmistrz, prezydent miasta) niezw ocznie informuje organ Inspekcji

Weterynaryjnej o otrzymaniu zawiadomienia.

22

Podmiot wiadcz cy us ugi z zakresu medycyny weterynaryjnej niezw ocznie

informuje organ Inspekcji Weterynaryjnej, je eli na podstawie zawiadomienia

podejrzewa wyst pienie choroby zaka nej zwierz t podlegaj cej obowi zkowi

zwalczania.

Powiatowy lekarz weterynarii po otrzymaniu zawiadomienia podejmuje

natychmiast czynno ci w celu wykrycia lub wykluczenia choroby zaka nej zwierz t

podlegaj cej obowi zkowi zwalczania.

Powiatowy lekarz weterynarii natychmiast informuje wojewódzkiego lekarza

weterynarii, w tym w formie elektronicznej, o podejrzeniu lub wyst pieniu choroby

zaka nej zwierz t oraz o czynno ciach podj tych w celu wykrycia lub wykluczenia tej

choroby.

Wojewódzki lekarz weterynarii przekazuje natychmiast G ównemu Lekarzowi

Weterynarii, w tym w formie elektronicznej, informacje o podejrzeniu lub wyst pieniu

choroby zaka nej zwierz t oraz o czynno ciach podj tych w celu wykrycia lub

wykluczenia tej choroby.

Zgodnie z art. 51 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierz t

oraz zwalczaniu chorób zaka nych zwierz t podmioty wiadcz ce us ugi z zakresu

medycyny weterynaryjnej oraz laboratoria przekazuj powiatowemu lekarzowi

weterynarii informacje o podejrzeniu wyst pienia choroby zaka nej zwierz t

podlegaj cej notyfikacji w Unii Europejskiej niezw ocznie po powzi ciu takiego

podejrzenia.

Powiatowy lekarz weterynarii przekazuje wojewódzkiemu lekarzowi weterynarii

informacje o powzi ciu podejrzenia lub o stwierdzeniu choroby zaka nej zwierz t

podlegaj cej obowi zkowi zwalczania lub notyfikacji w Unii Europejskiej niezw ocznie

po powzi ciu tego podejrzenia lub stwierdzeniu choroby.

Wojewódzki lekarz weterynarii przekazuje informacje uzyskane od

powiatowego lekarza weterynarii G ównemu Lekarzowi Weterynarii.

G ówny Lekarz Weterynarii:

1) informuje wykonuj c postanowienia umów mi dzynarodowych, których

Rzeczpospolita Polska jest stron , w a ciwe organizacje

mi dzynarodowe o wyst powaniu na terytorium Rzeczypospolitej

Polskiej chorób zaka nych zwierz t podlegaj cych obowi zkowi

zwalczania;

23

2) powiadamia Komisj Europejsk oraz inne pa stwa cz onkowskie Unii

Europejskiej o chorobach zaka nych zwierz t podlegaj cych notyfikacji

w Unii Europejskiej oraz o wygaszaniu ognisk tych chorób.

7. Koszty

7.1. Nadzór nad drobiem Tabela 9.

rodki kwalifikuj ce si do wspó finansowania nadzoru nad drobiem.

Metody badania

laboratoryjnego

Liczba testów do

wykonania wed ug

danej metody

Koszt jednostkowy

testów (wed ug

danej metody)

Koszt ca kowity

Wst pne

serologiczne

badanie

przesiewowe (a)

- - -

Test zahamowania

hemaglutynacji HI

na obecno

H5/H7 (b)

12 960 + 648(badanie

powtórne) =13 608 7.5 euro

102 060 euro (474119,73 z )

Test izolacji wirusa

(bad.

retrospektywne)

8 (pulowane) 63 euro504 euro

(2341,332 z )

Test PCR (bad.

retrospektywne)16 (pulowane) 56 euro

896 euro (4162,368 z )

Inne rodki jakie

maj by obj te

Kontrola

wyrywkowa

Pozosta e

Pobieranie i

przesy anie próbek do

laboratorium

1euro/próbk x

6804 próbek

6 804 euro(31607,982 z )

24

Razem

110 264 euro (512231,41 z )

(a) okre li badanie laboratoryjne, które nale y zastosowa .(b) okre li liczb testów na obecno H5 i H7.

S to szacunkowe koszty, które zostan dostosowane do wielko ci wydatków

przewidzianych na zwalczanie chorób zaka nych zwierz t w ustawie bud etowej na

rok 2010.

* Wg redniego kursu NBP na dzie 5 lutego 2009 roku: 1 euro = 4,6455 z

7.2 Nadzór nad dzikim ptactwem

Tabela 10.

rodki kwalifikuj ce si do wspó finansowania nadzoru nad dzikim ptactwem.

Metody badania

laboratoryjnego

Liczba testów do

wykonania wed ug

danej metody

Koszt jednostkowy

testów (wed ug

danej metody)

Koszt ca kowity

Wst pne

serologiczne

badanie

przesiewowe

- - -

Test zahamowania

hemaglutynacji HI

na obecno

H5/H7

- - -

Test izolacji wirusa 20 63 euro 1 260 euro

(5853,33 z )

Badanie PCR 550 (pulowane) 56 euro

30 800 euro (143081,4 z )

Inne rodki jakie - - -

25

nale y uwzgl dni

Kontrola

wyrywkowa - - -

Pozosta e

Pobieranie

i przesy anie próbek

do laboratorium

2 euro/próbk x

2 000 próbek

4 000 euro(18582 z )

Razem 36 060 euro

(167516,73 z )

Szacunkowe koszty cznie (badanie drobiu i ptaków dzikich):

110 264 euro+ 36 060 euro= 146 324 euro (679 748,14 z )

S to szacunkowe koszty, które zostan dostosowane do wielko ci wydatków

przewidzianych na zwalczanie chorób zaka nych zwierz t w ustawie bud etowej na

rok 2010.

* Wg redniego kursu NBP na dzie 5 lutego 2009 roku: 1 euro = 4,6455 z