01 XXX Tomi 1-4 Gverdi Fsalmunebi 14x19
Transcript of 01 XXX Tomi 1-4 Gverdi Fsalmunebi 14x19
v a J a e g r i s e l i
100-tomeuli
gamomcemloba `universali~ Tbilisi 2020
saqarTvelos mweralTa, mecnierTa da sazogado moRvaweTa saerTaSoriso akademia
`qaldea-saqarTvelo~
saqarTvelos erovnuli akademia
TxzulebaTa krebuli 100 tomad
2020
saqarTvelos mweralTa, mecnierTa da sazogado moRvaweTa saerTaSoriso akademia
`qaldea-saqarTvelo~
saqarTvelos erovnuli akademia
tomi 32
2020
mT. redaqtori biZina lemonjava filologiis mecnierebaTa doqtori, profesori, afxazeTis mecnierebaTa akademiis akademikosi
© vaJa egriseli, 2020
gamomcemloba `universali~, 2020
Tbilisi, 0186, a. politkovskaias #4, : 5(99) 33 52 02, 5(99) 17 22 30
E-mail: [email protected]; [email protected]
ISBN 978-9941-26-572-3 (yvela tomisTvis) ISBN 978-9941-26-839-7 (32 tomi)
5
* * * vaJa egriseli daibada xobis raionis sofel xor-
gaSi. ganaTlebiT iuristi da inJineria. 1983 wels daam-
Tavra moskovis maqsim gorkis saxelobis msoflio li-
teraturis insituti. ormocamde wignis avtoria. Tar-
gmnili da calke wignebad aqvs gamocemuli sazRvarga-
reTis qveynebis ormocdaaTamde axalgazrda poetis
leqsebis mcire anTologia – `oqros mtevani~, Aaleqsan-
dra smirnova-kozlovas monografia – `briusoveli –
alio maSaSvili~, feodor tiutCevis leqsebi da sxva.
1993 wels gamovida poetis aTasgverdiani, ori
aTasamde leqsis momcveli erTtomeuli – `iqmen naTe-
li!” xolo 2002 wels saqarTvelos respublikis gamom-
cemloba `molodinma” gamosca vaJa egriselis `kolxu-
ri fsalmunebi~-s xuTtomeulis aTasze met gverdiani
pirveli tomi, romelSic oriaTasze meti poeturi
qmnileba iyo dabeWdili. 2006, 2007, 2008 wlebSi gamovida
poetis meore, mesame, meoTxe aTas-aTas gverdiani tome-
ulebi, xolo 2011 wels daibeWda poetis mexuTe, 1575
gverdiani tomi, romelSic 2500-ze meti leqsia dastam-
buli.
vaJa egriselis Semoqmedebaze ormocamde mono-
grafiaa dawerili da calke wignebad gamocemuli.
vaJa egriseli saqarTvelos da msoflios ramdeni-
me mecnierebaTa akademiis namdvili wevria... 2016 wlidan
saqarTvelos mweralTa, mecnierTa da sazogado moRva-
weTa saerTaSoriso akademia `qaldea-saqarTvelo~-m da
saqarTvelos erovnulma akademiam daiwyes qarTuli po-
eziis raindis, saqarTvelos mweralTa kavSiris, vaJa-
fSavelasa da galaktion tabiZis premiebis laureatis,
Rirsebis ordenis kavaleris, qarTuli kulturis despa-
nis medlisa da `dioskuria 2005~-is, mSvidobis oqros
varskvlavisa da mSvidobis droSis ordenis mflobelis,
saxalxo poetis, saqarTvelos mweralTa mecnierTa da
sazogado moRvaweTa saerTaSoriso akademia `qaldea-
saqarTvelo~-s prezidentis, saqarTvelos erovnuli da
fazisis saero-samecniero akademiis vice-prezidentis,
6
afxazeTis mecnierebaTa akademiis poeti-akademikosis,
saqarTvelos ganaTlebisa da saqarTvelos erovnul da
socialur urTierTobaTa~ `varZiis~, `aias~ akademiebis
namdvili wevris, Carglis, zugdidis, xobis, iyalTos sa-
patio moqalaqis, aTas-aTas xuTasze metgverdiani to-
meulebis `kolxuri fsalmunebis~ (ocdaaTiaTasze meti
leqsi) avtoris – vaJa egriselis axali, rCeuli `kolxu-
ri fsalmunebis~ ocdaaTtomeulis gamocema. gamomcem-
loba `universalma~ gamosca poetis xuTasze metgverdi-
ani, umaRles poligrafiul doneze Sesrulebuli tomebi.
2019 wlis miwuruls gamovida `kolxuri fsalmunebi~-s
100-tomeulis pirveli aTi tomi. danarCenma 90 tomma
(uklebliv) mzis sinaTle ixila 2020 wels. gamzadebulia
dasabeWdad vaJa egriselis klasikuri poeziis aTtomeu-
li, agreTve, poetisadmi miZRvnili qarTveli da ucxoe-
li poetebis, mecnierebisa da sazogado moRvaweebis
(aTasamde avtori) wignebis (monografiebis), statiebis,
werilebisa da leqsebis octomeuli da sxv.
2020 wlis 16 oqtombers gaimarTa fazisis (kolxe-
Tis) saero-samecniero akademiis saerTo kreba, romel-
mac prezidentis vakantur adgilze Ria kenWisyriT erT-
xmad airCia amave akademiis vice-prezidenti, cnobili
poeti, qarTuli poeziis raindi, qarTuli kulturis
despani, `kolxuri fsalmunebis~ 100-tomeulis avtori,
iuridiul mecnierebaTa sapatio doqtori, profesori
vaJa egriseli. gaz. `saqarTvelos respublika~,
2020 wlis 22 oqtomberi
hyavs meuRle – gilda suxiSvili (mwerali) da ori
vaJiSvili zurabi da daCi (orive iuristi) da sami Svi-
liSvili – vaJa, nata da lile. igi – mecxre Svilia
(Svidi Zma da ori da).
7
poetis astomeuli `kosmiuri poezia~
vaJa egriselis Sesaxeb didi xnis winac vwerdi: `rus-
Tvels akakis da galaktions, RmerTi ar miwyens rom Sega-
daro. gavxar zRvis Relvas da naz siosac, rom azanzarebs
Cumad samyaros...~
amJamad, roca poetis zRapruli kosmiuri `fsalmune-
bis~ jer arnaxuli, jer ar gagonili, xuTasze, aTasze, aTas
xuTasze metgverdiani `bajaRlo~, oqros ydaSi Casmuli,
ocdaaTtomeuli wavikiTxe, Cemi Zveli azri radikalurad
uarvyavi da... dRes qveynis gasagonad xmamaRla vacxadeb: va-
Ja egriseli arc rusTavels, arc akakis, arc galaktions
da... arc msoflios, arc Zvelsa da arc Tanamedrove poets
ara hgavs...
is preistoriuli kolxeTis `qutaia~, aresis WalaSi mdga-
ri muxaa, romelzec oqros sawmisi ekida (romelic berZenma
ki ara, pelazgma iazonma medeasTan erTad rom gaitaca).
diax, kolxeTis miTiuri xelmwifis, aietis xeliT dar-
guli, is urCxul modaraje muxaa, romlis cadawvdil to-
tebze, poetma oqros sawmisis `gonis~ magier Tavisi `kol-
xuri fsalmunebis~ igavmiuwvdomeli astomeuli dakida da
gaacocxla, miZinebuli, daviwyebis nacarmiyrili, ara mar-
to kolxeTis, aramed imdroindeli samyaros ocdaToTxme-
tze met saukunovani miTebiT, legendebiTa da saocrebe-
biT daxunZluli istoria, rac homerosidan moyolebuli
(Zv. w. aR. VIII saukune) arc erTi qveynis, arc erT kalmosans
ar gaukeTebia.
100-tomeuli... qveynis gaCenis dRidan, XXI saukunis riJ-
raJamde, aseTi (5-6 striqoniani) filosofiuri, religiuri,
miTosuri, yovlismomcveli poezia, jer-jerobiT aravis
Seuqmnia dedamiwaze...
kosmosSi ki...
dabolos:
`aietis zRaprul kolxeTs, mtrobisa da siZulvilis gve-
leSapi miswolia... maT ician iq iwyeba dedamiwis istoria~.
gulnaz xaraiSvili
poeti, galaktion tabiZis premiis lauriati,
jumber leJavas saxelobis mecnierebaTa
saerTaSoriso akademiis prezidenti
8
`gulcivad Sexvdi yovel qebas, yovel Zagebas.~
a. puSkini
winasityvaobis magier
(gagrZeleba)
sadac ki Tvali miuwvdeba, TvalTaxedva ki
misi usasruloa (,,usasrulobas mohxvia xeli~).
poeti mamulis saxeebs hxedavs qvesknelSic, zes-
knelSic, garesknelSic... ,,maRal sxvenze Cemi ma-
mulis auracxeli varskvlavi hyria~ _ ambobs
poeti erT leqsSi. ,,wyvili cremliviT tba kus
da lisis hkidia Cemi Tbilisis Tvalebs~ _ am-
bobs igi meore leqsSi, xolo mesame leqsSi sam-
Soblos mimarTavs: ,,mdinareebi Seni ZarRvia da
boboqari zRva gulad gicems~.
*
,,sZinavs didubes...
sZinavs mTawmindas,
da varskvlavebi ise awvims,
rogorc awvimda...
9
da aq sicocxle
da simaRle
Cemi mamulis,
Jams, rogorc ganZi uZvirfasesi _
lodebs qveSa aqvs
gadamaluli~.
erT leqsSi varskvlaveTidan rom uyurebs
da lodebis qveS gadamalul saunjes xedavs po-
eti, meore leqsSi saqarTvelos _ tankenar asu-
lad warmogvidgens, romelsac mxrebze wyvili
nawnavebiT gadaugdia mtkvari da rioni. magram
aq Txrobas zesknelidan ki ara, Sor qveSeTidan
iwyebs, roca ,,zeaRmavali mnaTTa sxivebi sivrce-
ebSi naTels awnaven~, ris gamoc ,,brwyinavs da
elavs cis dafioni~.
poets mtkiced swams da sjera simaRle ma-
mulisa, kavkasioni misTvis mTeli dedamiwis
mtkice xerxemalia, magram es simaRle mudmiv
mzardad esaxeba:
,,Cems qarTul caze _
bumberaz mTebs SeudgamT mxrebi
da ewevian maRla,
sul maRla~...
10
nairferad warmogvidgens mamuls Cvensas po-
eti, mimzidvel poetur saxeebSi acxovelebs mas
da suls udgams, magram Zalian kargad icis,
rom samSoblo _ xalxia. saqarTvelo _ qarTve-
lobaa...
,,dakargulia gza moxevesi. bneldeba. rame
mieSveleniT~ _sifxizlis zars rekavda galak-
tion tabiZe.
,,da saqarTvelo is mxarea, sadac cocxali
xalxi marxia~ _ werda terenti graneli.
qarTuli fenomenis gadarCenis suliskveTe-
biTYanTebuli werda SoTa niSnianiZe: ,,ar CageZi-
nos, ar CagvTlimos, Seib maxvili, Seib maxvili,
Seismine Cemi Zaxili~.
vaJa egriselis lirikis paTosi mamulis Se-
narCunebisaTvis brZolis yiJinaa. aki ,,xelovanma
samSoblos dacvis ideiT unda aRWurvos adamia-
ni~.
leqsSi ,,mamuli~ poeti aRniSnavs, rom saS-
veli samSoblos arsaiT hqonda, garda erTa
SvilTa misTa simravlisa:
*
,,Suris da mtrobis gedga uReli,
sisxlSi ideq da
welSi wydebodi,
11
aras gSveloda locva berTa
da diakvanTa,
magram... mamulo
Sen iwyebodi _
yvela qarTveli bavSvis akvanTan~.
aqve minda SemogTavazoT erTi leqsi, rome-
lic meoTxedi saukunis win daiwera. Cemi azriT,
es leqsi erTnairad aris aRWurvili axalgaz-
rduli suliskveTebiTac da siRrmiseul Sreeb-
Si ganfenili poeturi sibrZniTac:
*
,,erTxel ki ara,
Cven gvinda orjer
yofna _
qveynad da mivtiriT.
ufasuria sicocxle zogjer
da
miT umetes sikvdili.
_ samSoblosaTvis rodesac kvdebi,
sikvdils maSin aqvs
fasi~.
,,mamuli!~ _ am sityvis yovladmpyrobeli
mniSvneloba vrcelia da farTo. iq sadac xal-
12
xoba darRveuli ar aris da gasxviseuloba _ iq
WirTaWiri ar mefobs. iq mag sityvis azri da
cxovrebis momniWebeli sulia. mTeli xalxis
erTiani majis erTiani ZarRvia. iq, mag sityvis
xsenebazec TviTeuls _ mTeli xalxisa da mTel
xalxs _ TiToeulisa Wiri da lxini warmoudge-
ba xolme. iq mag sityvis xsenebaze didi da pa-
tara, qali da kaci Tavis qveynis naRveliTa
naRvlobs, lxeniTa lxinobs, dReobiTa da dide-
biTa dResaswaulobs. iq, mag sityvaSi yovelia
da yovelSi yvela aris. CvenSic mag sityvas ma-
geTi mniSvneloba hqoniao Turme. ici rodis,
roca Cemi ,,me da Seni ~me~ Cvenis erTianis xal-
xis cxovrebis sayevarSi erTad bmula~.
wignSi dabeWdili mravali lirikuli nawar-
moebi imis mkafio ilustraciaa, rom Cveni poe-
tisaTvis ilia WavWavaZis mosazreba aris dvri-
ta, romelmac mas STaagona Seeqmna iseTi Sedev-
rebi, romlebic Tanamemamuleebs mgznebared,
omaxianad mouwodeben, rom savaldebuloa xal-
xis cxovrebis sayevarSi udrtvinvelad Sebma.
aanalizeben ra vaJa egriselis im nawarmoebebs,
romlebSic dagmobilia gulmankieri, muxTali
adamianebi, mkiTxvelebi aucileblad gaixseneben
vaJa-fSavelas oqrocurvil striqonebs:
13
,,damsetyve, cao damsetyve,
aqa var Cemis TaviTa,
guliTa gautexeli,
mouRalavi mklaviTa,
rac unda Wiri momkerZo,
bilwT ar Savekvri zaviTa.
mcnebas ver Semacvlevineb
mozRvavebulis aviTa...
sanama vcocxlob, gulSi maqvs
keTilsa vyvande ziarad;
ver mivcem mtersa mamulsa
sajijgnad, dasazianad...
nu gegonebiT, davlaCrdi,
jer iseva var fxianad~.
am striqonebidan aSkarad igrZnoba, rom ma-
mulis siyvaruli ukideganoa. muxanaTTa usaz-
Rvro wyevla-krulva, keTilmoqmedTa waruvali
xotba _ vaJa fSavelasaTvis iyo Taviseburi
dvrita, romelmac STaagona da daawerina mas es
bilwTa mawyevari da WeSmarit mamuliSvilTa
diadi sagalobeli.
vaJa egriselis lirikaSi mamulis siyvaru-
lis gancda TafliviT mowveTavs, romelic ma-
lamod edeba WrilobebiT daseril gulebs, ra-
meTu:
14
*
,,aw da maradis
Seni erTguli _
belti miwa var.
sadac me Cemi RmerTi megulvis _
im cas vficavar!~
an:
,,vinc amioxra mamuli,
sarze hkidia Tavebi,
aragvisa da ivrispirs.
swored,
im sikvdils daveZeb,
Sebma mwadia pirispir!~
zemoT mogaxseneT, mamulis siyvaruli imiT
izomeba, ramdenad gviyvars is, rac ufalma gvi-
boZa da is, rac Cven am naboZvars mivumatebT.
RvTiuri poeturi suli karnaxobs vaJa egri-
sels sul axal-axali sanTlebi miitanos da
aanTos ,,didi RmerTis sakurTxevelze~, im kan-
delebze, sadac ciuri ali kiafobs...
leqsSi ,,cxramnaTi~ poetma cxra mamuliS-
vils aunTo sanTeli. masSi moxseniebulia vax-
tang gorgasali, daviT aRmaSenebeli, qeTevan wa-
mebuli, cotne dadiani, mirian mefe, elizbar da
15
Salva erisTavebi, mociqulTa Tanaswori nino
kabadokieli, erekle mefe, romelTa saxelebi
saqarTveloSi cis sarkeSi marad ibrwyineben:
*
,,vinc mamuls Tavi anacvala _
yvela gmiria
da ukvdaveba Tavze danaTis...
vaxtangi,
daviT,
qeTevani,
cotne,
mirian,
Salva,
elizbar,
nino,
erekle, _
samaradiod rogorc cxramnaTi,
saqarTvelos cis sarkeSi aireklnen~.
vaJa egriselis am striqonebSi mkafiod
iCens Tavs poeturi fantaziis siuxve da fera-
dovneba. poets ezmaneba sxivnaTeli winaprebi,
romlebmac far-xmliTa da SubiT dro-Jami ver
SeaCeres. diax, winaprebi didi brZolebis mere
dasasveneblad daivaneben. Jami ki isev midis da
16
minanaobs. maTi sulis mosaxsnelad ca kvlav
uTvalav sanTels anTebs yovel saRamos:
*
,,ver SeaCerebs JamTa dineba,
Tumca far-Subi
didxans aelves...
mere daRlilni mieyarnen mosasveneblad.
Jami ki,
Jami ise midis da minanaobs,
da maTi sulis mosaxseneblad,
ca kvlav varskvlavTa
sanTlebs aanTebs
yovel saRamos!~
vaJa egriselis poeziaSi uamravi leqsia ma-
mulis siyvarulis vardis eklebiT acrili da
cxadad grZnob, poezia fiqria da yvela Sedevri
_ misi mkrTali gamoZaxili.
poeti mTeli arsebiT mxolod saqarTvelos
istoriuli warsuliT, awmyoTi da momavliT
cocxlobs da suldgmulobs.
marTlacda wminda da nakurTxi moedineba
usasrulobisaken eris sicocxle. misi poeturi
gzneba da aRmafrena aq iwyeba da mTavrdeba.
17
*
,,saqarTvelos mTad da barad,
fiqri Cemi
viT gavazi _
qroda...
da mziT davitvirTe,
SublSi tyvia miTavazes,
mamulisTvis jvaris mtvirTvels~.
*
,,Cemi samSoblos maRal diresTan _
qedebi Tovlis sanTlebs anTeben...
da me vmaRldebi viT macxovari,
roca wkvaramSi RamenaTevi _
Cems Ria sarkmels
moadgeba
dilis naTeli~.
leqsSi ,,koxtasTavTan~, romelic Cvens pir-
vel wignSi mTlianad gvaqvs motanili, poeti am-
bobs: ,,ara Cans cotne, arc gageli... da arc ja-
yeli~. istoriulad cnobilia, rom javaxeTSi
aris erTi adgili koxtasTavi. aq Seikribnen
idumal: egarslan bakurcixeli, cotne dadiani,
kaxaber kaxaberisZe, varam gageli, ivane-yvaryva-
re jayeli, SoTa kupri, TorRa pankeli, gamre-
18
kel Toreli da sargis Tmogveli. leqss am is-
toriul faqtTan mivyavarT gonis asamoZraveb-
lad, raTa pirvel codnasTan migvaaxlos. es
mxolod poezias xelewifeba. didi filosofosi
aristotele ambobda: ,,poezia ufro filosofiu-
ria, vidre istoriaao~. esTetikuri tkbobiT ada-
mianis kaTarzisi-gawmenda swored Cvens biolo-
giur arsebobaze piradul ,,me~-ze amaRlebs da
saerTo sakacobrio poziciaze dadgomas niSnavs.
* * *
vaJa egriseli maxvilgonivrulad xatavs sa-
qarTvelos istoriis tragikul furclebs da
mas visac dakvirvebiT waukiTxavs saqarTvelos
istoria, kargad icis, rom 1235 wels monRolebi
srulis ZalebiT Semoesivnen saqarTvelos. sam-
xreT saqarTvelos mesveurebma-mxargrZelebma
maTze mindobili samflobeloebi ubrZolvelad
Caabares da TviTonac Cabardnen. Tbilisic ai-
Res monRolebma. mxolod dasavleT saqarTve-
loze galaSqreba ver gabedes. 1247 wels qar-
Tvelma erisTavebma monRolTa uRlis dasamxo-
bad SeTqmuleba moawyves. saidumlo Sekreba
moxda koxtasTavs, javaxeTSi. aq Seikribnen, ro-
19
gorc zemoT aRvniSneT, egrslan bakurcixeli,
cotne dadiani, kaxaber kaxaberisZe, ivane-yvar-
yvare jayeli, SoTa kupri, TorRa pankeli, gam-
rekel Toreli da sargis Tmogveli.
cotne dadiani da kaxaber kaxaberisZe kos-
tasTavidan adre wavidnen dasavleT saqarTve-
los jarebis gadmosayvanad. danarCenebma ki was-
vla-wamosvla veRar moaswres: monRolebi daes-
xnen da yvelani Seipyres, anisSi (somxeTis ax-
los) Caiyvanes. yvelani gaaSiSvles, xelfexi Se-
uboWes. tanze Tafli wausves, mwveli mzis qveS
dahyares. roca es ambavi cotne dadianma Seityo
maSinve somxeTSi Cavida. TviTonac tanT gaixada,
mxarmklavi gaikra da mziTa da krazanebiT gana-
wameb amxanagebSi Cajda.
cotne dadianis gasaocarma gmirobam ixsna
qarTvelebi gansacdelisagan. yvelani gaaTavi-
sufles _ mogviTxroben mematianeni. poeti vaJa
egriseli xatavs oqrovani mzis naTliT gabrwyi-
nebul cixe-darbazebs da mosalodnel gulSem-
zarav tragedias. es saSineli faqti, ubedurze
ubeduri epizodi sulis SemZvreladaa aRwerili
leqsSi ,,XIII saukune~. am leqsSi naTlad Cans,
Tu ra xerxebiTaa gamorCeuli poetis xelwera.
araviTari naturalizmi araa ise STambeWdavi da
metyveli, rogorc gulSi gatarebuli STabeWdi-
20
lebis gadmosacemad aseTi sxarti metaforuli
sityvebi:
*
,,mze daCaxCaxebs
saqarTvelos cixe darbazebs,
magram cotac da...
oxvrasa da sisxlSi azelen
da qarTli unda iqces
golgoTad.
jer aRar Canan...
saidanRac amazrzeni _
cxenTa Tqaruni ismis monRolTa~.
,,JamTaaRmwereli Tavs ar itkiebs cotnes
gmirobis analiziT, mxolod faqts aRniSnavs da
esec savsebiT sakmarisia imisaTvis, rom samyaro
darCes iseTad, rogoric iyo manamde, sanam mon-
RolTa noini beWeds dausvamda koxtasTavis
SeTqmulTa ganTavisuflebis firmans~.
vaJa egrislis poeziaSi cotnes saxe qarTu-
li literaturis Tavisebur xasiaTobriv gamov-
linebebSi fiqsirebul istoriad warmogvidgeba.
zneobrivi gmirobis energia gamotexs wyvdiadis
kldes, raTa uricxvi magaliTebiT saukeTesoni
Segvaxsenos. Cndeba cotne dadianis, SoTa kup-
21
ris, TorRa pankelis, Tmogvel-jayelis saxeebi
leqsebSi da meCveneba mnaTobebiviT amodian
wyvdiadidan es saxeebi, eris warsulSi maTi sa-
xeebisagan asxletili sinaTle saukuneebiT Cab-
nelebul jurRmulebsac Caswvdenia da gaunaTe-
bia...
modis cotne _ eris patiosnebis, qveynisadmi
erTgulebisa da rwmenis gadamrCeni, agreTve vi-
ciT gacemuli SeTqmulebebi, aoxrebuli qveynis
vaeba, autaneli wyvdiadi saqarTveloSi da;
*
,,sada aris cotne _
Cveni mteri da amjanyeli?
_ aqa, varT yvela erisTavi:
TorRa pankeli,
SoTa kupri,
Tmogvel jayeli _
Cven Cveni mrevliT.
maSin TavisTvis gaifiqra
angur nionma,
kidev kargi rom
qarTvelebi
ara xarT bevri!~
(,,anisSi~.)
22
iSviaTad Semxvedria patriotuli lirikis
nimuSi, romelic esoden damajereblobiTa da
gulwrfelobiT iyos gajerebuli. saqarTvelos
istoria xom savsea diadi gamarjvebebiTa da
Semzaravi damarcxebebiTac. mematianeebma Semog-
vinaxes mamulisaTvis Tavganwirvis uiSviaTesi
magaliTebi da roca am striqonebs vkiTxulobT,
gvimtkicdeba rwmena, rom adamianis sulis siw-
mindis Seuryvneli da aumRvreveli poeturi xma
iSva kacobriobis yvelaze mZime Jams, rodesac
adamianis mxecuri instiqtebi saSinelebas Tesav-
dnen. rodesac garkveviT iTqva uimedobis gamom-
xatveli sityvebi _ adamiani yovelive amis Sem-
deg leqsis daweris uflebas kargavso. rogorc
Cans, droebiTi da warmavali aRmoCndeba es ui-
medo ganwyobileba. poeturi sulis sispetake
arc erT droSi ar Tmobs Tavis simaRleebs da
gvarwmunebs im WeSmaritebaSi, rom adamianis ra-
obis ganmsazRvrel sulier sifaqizes sikvdili
ar uweria...
lirikuli nawarmoebis wakiTxvisas TiTqos
vxedavT saxe gabrwyinebul, saxegaciskrovnebul
winaprebs, romlebic zeimoben gamarjvebas. moma-
jadoebelia lirikuli nawarmoebis optimistu-
23
ri JReradoba. saqarTvelo bevrjer mtermoreu-
li ver itevda gadamTielTa urdoebs:
*
,,Turqi...
arabi,
TaTar... monRoli...
ar iyo miwa, sqarTvelos mterTa damtevi _
da brZoliT daRlil dRes da Rames
da Cems winapars _
wlobiT ki ara,
saukunoobiT
eZina pirze basri satevris~.
am leqsSi gulismomkvlelad gvesmis tanju-
li, Cagruli da wamebuli qarTveli xalxis
kvnesa-oxvra da nugeSismcemeli hangi, radganac
lirikuli gmiri gvaimedebs, rom saqarTvelo
kvlav uSiSrad emzadeba veragi gadamTielebis
samkvdro-sasicocxlo SetakebisaTvis.
vmsjelobT ra im leqsebis Sesaxeb, romleb-
Sic gansakuTrebuli siyvaruliTa da mowiwebi-
Taa daxatuli cotne. vgrZnobT rom poeti cot-
ne dadianis gmirobiT aRfrTovanebulia. cotne
didi mamuliSvilia, ris gamoc igi xalxisTvis
maradJams Tayvansacemia. WeSmaritma qarTvelma
24
aseTi amaRelvebeli da Tavganwiruli gmirobiT
araTu aRtaceba, aramed msgavsi magaliTic unda
gaimeoros. avtoris mizani WeSmaritad amaRle-
bulia da mamuliSviluri...
ciala mesxia
filologiis mecnierebaTa doqtori,
profesori, afxazeTis mecnierebaTa
akademiis akademikosi.
nawyveti wignidan _ saswauli da fantazia
(fiqrebi vaJa egriselis poeziaze)
gagrZeleba Semdeg tomSi
25
* * *
samyaros ucxod mmosavi,
elvis xmliT gaukafavi,
gvelis wyvdiadi mziuri.
sispetake da
simaRle,
naTeli maradiuli.
2009
26
helios da antiope
ukvdavebis wyaros svamdnen
da sikvdili daamSies.
uSvilobas gahkiodnen,
viTarc Cemni...
Tumc iTvlidnen
cxra naSiers,
helioss1 da antiope.2
1971
1,2 _ miTiuri kolxeTis mefis _ aietis mSoblebi.
27
* * *
radgan arsTagamrigem,
aRar mogca saSveli
da viT devi-axmaxi,
caTambjenebs aSeneb
da ara Zvel-qoxmaxebs.
2005
28
ceSi da miTra
iq caiSTan, viTarc adre,
mTvaris moxril yanwiT
xelSi,
dionise kvlav dagviTvra.
Camobnelda,
ar Cans ceSi,1
da arc sanTels anTebs miTra.2
1966
1 ceSi (caiSi) _ sinaTlis RmerTi kolxur panTeonSi. (adgili,
preistoriuli sofeli xobis raionSi) 2 miTra (spars.) _ mzis da sinaTlis RvTaeba.
29
Riu-Rau!
xobiswyalSi Casul mTvares,
varskvlavebiT daWorflili
saxe,
Sensas miugavs.
Cven ar gvinda,
magram mainc,
zeca aCens Riu-Raus!
1964
Riu-Rau (megr.) ciskris pirveli sxivis gamoCena.
30
Weqa-quxili
borot RmerTebs da avsulebs,
aTas WirTa Sesayrelad,
cidan _
miwaze mogzavnilT.
daadevna arsTagamrigem
elva-Weqa,
mex-borzali.
1964
31
mzis Casvla zRvaze
kvlav isxamen zvirTTa mtevnebs
zRvis didi da
lurji zvrebi,
da mzis Casvla lamazia.
erTi sxivi bnelSi Zvreba
ise,
rogorc kvamazia.
1963
kvamazia (megr.) buzi, romelic pirutyvis ukanalSi Zvreba.
32
sofelSi
mze Cadis da...
nawnavebi
ucabedad SeiWra.
da SukasTan krux-wiwilebs,
viRac uxmobs warmarTiviT:
meiWan!
meiWan!
meiWan!
1958
33
* * *
SoriT ismis Zaxili
mTvaris _
marmarilosi,
cis WiSkramde misuli:
Seni poeziaa _
fazisi da nilosi,
deda mtkvari _ aragviT,
misisipi _ misuriT.
1998
34
* * *
Cemi yofna isev ismens,
aq aryofnis raSis Wixvins.
moveWido,
ar Cans xavsi.
da mxecs unda, rom miRrinos.
mainc heliosis TasiT
vsvam winapris
sibrZnis Rvinos.
1993
35
* * *
ver Sveloda mzis amosvlas,
amis gamo kadmos wuxda
Sen ki poeziis sal kldes _
dahkar kverTxi,
rogorc mosem,
da ,,kolxuri fsalmunebis~ wyaro
oqrod gadmoquxda!
1996
36
kolxuri baRi
iyos mTiebiT naqargi,
qarTuli zecis TaRiviT.
mis CrdilqveS suls igrilebdes _
mama-maSvrali daRlili.
da Srialebdes kolxuri
baRi,
edemis baRiviT.
2009
37
* * *
poeziis mzis sxivi,
gsurs samyaros mohfino-
msxmoiare venaxad...
...erT mxareze Sena xar!
da iqiT ki...
msoflio.
2008
38
* * *
varskvlavT xodabunebSi
daeZebdi sayanes,
SegefeTa sikvdili,
iaraRi ayare!
axla marjvniv uzixar _
mecxre caSi sayvarels.
2000
39
ierusalimSi
(golgoTa)
jvari aRmarTulia,
wamebs misdevs wamebi...
ori aTaswleulis
Semdeg qristes wamebas
cremliani Sevcqeri,
(radgan ar hyavs damxsneli)
viT elioz mcxeTeli1
da longinoz kasneli.2
P.S. 1,2 _ maT uflis kvarTi wilad xvdaT da ,,moiRes mcxeTas~.
40
isev afxazeTi
iavarqmnes kolxeTi _
cis da miwis mSveneba.
magram uflis wyalobiT,
kargi dRe ar adgiaT! _
_ ltolvilebis gamwyvetebs
eliT gadaSeneba! _
ambobs brZeni abdia! (winaswarmetyveli)
1993
41
* * *
jer Ramea,
magram male,
cad amosvlas apirebs mze,
gulSi dRes rom inaxavs.
Seni zRvebis sanaxavad
movlen da mis napirebze
dasxdebian inaxad.
1971
42
* * *
viTarc Seni winapari,
uflis nebiT kvlav iomeb...
da ar unda laparaki,
,,pirs Seukrav mZvinvar lomebs~,
viT iefTa da
baraki.
1993
43
* * *
sicocxle da siyvaruli
da ,,kolxuri fsalmunebi~,
uflis madliT da
mironiT _
vefxvis darad dawinwkluli,
wuxs sofliur meufebas,
viT alami babilonis.
1995
44
kuirielisoni
ar Cans oqros sawmisi,
argo,
arc iasoni.
mainc warsulis cidan
Jonavs _
kuirielisoni.
1966
kuirielisoni (berZ.) _ ufalo ,wyaloba hyav!
45
* * *
viT Tqmuleba da legenda _
aq fazisi pontos
erTvis
da miTebiT kolxeTs naRmavs.
Senc ufalma mogca
kverTxi,
zRva gaape,
gadi gaRma!
1979
46
wigni _ ,,naTelxilva~
Caiares daisebma,
maTrobela ieliT.
sixarulis ca ixsneba
da me vxedav ciur xilvebs,
viTa ezekieli.
1975
47
* * *
okeane atlantis Relavs...
da mis fskeridan
ismis uxmo Zaxili:
_ dedamiwa didia,
magram maRla,
mis Tavze,
mTvare ise hkidia,
viT damokles maxvili.
1973
48
* * *
SatilSi da Rulis Walas,
warsulSi ar sdie qistebs,
xevsurT yofnis
momswrafelT!
siyvaruliT, rogorc qristem,
bevri ,,moimowafe~.
1977
49
* * *
minaweri giorgi mTawmindelis
wignze _ ,,cxovreba iovanesi da efTvimesi.~
mSobliuri eliT cixe-darbazebi,
mainc sxvaTa urCevniaT
bneli mRvime,
da mzeras rom arideben mSobel
dedebs,
imas ar sjobs zog-zogebi,
viT efTvime,
rom ,,qarTuliT ametyveldes~.
1993
50
* * *
aTasjer uvlis samyaros,
mis naTels veRar moneben,
da xsnasac misgan moveliT...
sul sxvaa Tvali _
gonebis,
is mWvretelia yovelis.
1979
51
* * *
didgorTan da basianTan
uSqar momxdurs damdgars
bindad,
viT cxvris faras rom uvlidi...
Senc algeTis mgeli gzrdida,
mitovebuls _
romuliviT.
1971
52
* * *
mrevli rwmeniT daarwylule,
siyvarulis zRva adine...
da xma mamas miawvdine,
meTevzeT da
monadireT _
suliwminda miafine.
1979
53
* * *
sinaTlis pegass miaWixvinebs,
elva qamandad bnelSi
nasroli.
da hyvavis mTvaris iasamani.
wyvdiadSi midis gza _
usasrulo
da aqeT modis dRe usamano.
1995
54
* * *
icavs mTvare euli
da zeca Rameuli _
aris Tasi graalis,
sul pirTamde aRsavse _
qristes sisxlis
wveTebiT.
1971
55
mecxre ca
simarTlis _
mzem gamoanaTa
da dadga netari amindi.
(ra vuyoT Tu mavanT emcxeTaT!)
gaTavda!
mieliT mecxre ca,
graalis ordenis raindebs!
2009
56
* * *
mze iqve Cadis da
amodis,
poetma, ra unda inatro:
vel-mindvrebs vardebi
faraven...
Sen, iseT kunZulze binadrob,
sad fexi daudgams _
aravis!
2009
57
* * *
ha,
ormoci weli aris,
udabnodan, rogorc moses,
rom gamogyavs Sen
,,kolxuri fsalmunebi~.
RamiT mTvare guls gioxebs,
dRisiT ki mzis almurebi.
2009
58
* * *
mTvare Cadis...
da graalis
caSi ixedebi bindad.
da Sen xedav daviTiviT _
mamas,
Zes da
suliwmindas.
1979
59
* * *
aTaswleulebs, rogorc cxvris
faras,
mze sarqaliviT
Cvensken modenis _
qarTuli cisqveS RamenaTevi.
viT ,,naTelxilva~ da
`molodini~,
Cemi ,,kolxuri fsalmunia~ _
,,iqmen naTeli!~
1994
60
* * *
warsulis ca dacqeris
wuxilT da
alersiT,
dedamiwas, viTarc Tass,
qristes sisxliT dacvaruls,
uflis qvaze alesils.
1983
61
* * *
cam naTeli dagafrqvia,
viT solomons sibrZnis wyaro.
rac und gimtron da
gedaon,
Sen, ufali-RmerTi gwyalobs,
rogorc samsons da
gedeons.
1999
62
* * *
uflisagan boZebuli _
RvTiuric dagdevs, kacuric,
cis da miwis saesavi.
da bibliis mRelvar zRvaSi _
mzis kidobans miacureb
Sen,
bibliur noesaviT.
2008
63
* * *
movardnil JamTa qariSxals,
ar ZaluZs zRvaTa
waqceva,
mis moqceviT da miqceviT.
Znelia qarTul cad qceva,
magram uTuod iqcevi.
2009
64
* * *
Rameebi fiqrebis uaRviro raSebiT
mihqrian da nalebi bnelSi yrian
nacxacxas _
sul sxva SurissiebiT.
grgvinviT gadauares _
cxra mTas,
cxra zRvas
da cxra cas,
iq midian sadac rom,
naTels iRrinebian
bunagidan mTiebi.
1966
nacxacxa (megr.) _ naperwkali.
65
x m a
ocdaaTi welia,
dila Tu saRamoa
gesmis xma parnasidan^
_ aq erTi Tu amova,
milion asiaTasidan.
1971
66
* * *
varskvlavebiT moWedili
ca,
RmerTs rom ar gauTvalon,
silamazes misas malavs.
mTvarec mitom ukidia,
viTarc cxenis Tavis qala.
1971
67
sawmiss, graals da efuTis
sxvagan ara,
kolxeTSi,
me zRapruli pegasiT,
legendebSi SefuTvnils,
veseb weli ergasi1 _
sawmiss,
graals,
efuTis2,
xven kolxebs rom gvekuTvnis.
1979
1 ergasi _ ormocdaaTi 2 efuTi _ usveles kolxur enaze dawerili wigni, sadac nawinaswarmetyveli iyo qveynis dasasruli.
68
sulis frTebi
`amaRlda zeSTa simaRled frTa sulieriTa~.
basili.
sadRac Ramis boloSi
mTvare moxans qoxiviT
da Sig sanTlebs
sul inTebs.
mecxre cis kvlav moxilvis
klavs wyurvili
sulis frTebs.
1992
69
aTi mnaTi
poeziis maRal cidan
dagnaTis da
dagcimcimebs _
xaumqrali aTi mnaTi
da giRvisebs gulSi _
imeds,
imaT sxivTa aTinaTi.
1990
igulisxmeba^ homerosi, rusTaveli, dante, Seqspi-ri, baironi,goeTe, Tagori, baraTaSvili, vaJa, ga-laktioni.
70
k o s m o g o n i a
ca da miwa zog-zogebis ki
sul Tavisi hgonia,
Sen ki naTels `uJamos~
da uxilavs moyevi,
rogorc kosmogonia.
1965
kosmogonia (bers.) _ samyaros warmoSoba.
71
* * *
sadRac dasalierSi,
mofarfate Toliad
moxans TeTri gliseri.
mTebi nisls aboleben
udardelad,
inaxad.
zRva ki sanapiroze bolTas scems,
ver isvenebs,
radgan did saidumlos,
albaT gulSi inaxavs.
1974
72
* * *
milioni wlis winaT,
Sens akvans svel kolxeTSi,
varskvlavebi arwevdnen..
gigalobda evqsinis
ponto,
cecxlSi ganwmendils.
1961
73
* * *
saqarTvelos cis TaRze,
swored Soba axal wels
da swored dRes _
bedobis
gaielvebs aCrdili _
sionevel dedoflis.
1983
74
* * *
Zveli samyaro gauvali aris
uRrani
da Secxadeba ismis Wotebis.
Cans da arca Cans mTvare _
euli _
xemi fiqrebi _
miRma asi aTaswleulis,
kacobriobis bnel warsulSi
daaboteben...
1969
75
* * *
Jamma dReTa cocxebiT
ver iqna,
ver aRgava
mkvdrebi...
marad cocxlebi^
takuboku1,
sakura2,
oe3, akutagava.4
1982
1,2,3,4, _ iaponeli poetebi.
76
* * *
Seni azri RvTis xeliT
cad daTxrili _
mzis Waa,
yvavilia novalis.
Seni leqsi _ fiWaa
mravalujredovani.
2000
77
* * *
ganwmendili enguriT1 _
uRrans aTaswleulTa
fiqrTa culiT mivbelav,
radganac iq megulvis
xemi rea-kibela2.
1009
1 enguri (bers.) _ miwisqveSa wyali. 2 rea-kibela (bers). _ RmerTebis deda.
78
* * *
warsulidan mosulma,
udidesma poetma,
sxva ra unda inatros^
_ usvelesi kolxeTi,
`kolxur fsalmunebSi~ rom,
mzisebr daabinadros.
2008
79
u r a n o s i
gesmis yefa cerberis _
ukvdavebis kars icavs,
mwuxarebiT mosili.
Seni suli _ aris ca,
igiv uranosia.
2000
uranosi (sanskrit.) _ yovlis momcveli.
80
Seni Zegli
zRaprul kolxeTSi dRidan
gamCenis,
Seni naTeli gonis Tvali
warsuls umzerda.
da viT winapars, aTaswleulTa
sevda-varami mxrebiT uzidavs.
ai, amitom,
Seni Zegli,
unda idges ialbuzed da,
lamaz samyaros gahyurebdes
ialbuzidan.
2008
81
mikenuri lomebi
sidiades ganiWebs,
dro-Jams rom eomebi.
Seni sityvis karibWes,
viTarc astrevs1 icaven _
mikenuri2 lomebi.
2009
1 astrevi _ mikenis mefe. 2 mikeni _ msoflios usvelesi qalaqi (Zv.w.aR. II-e aTaswleuli).
82
* * *
awi aTaswleulebs,
TviTon Jami daiTvlis,
viT lerwamTa amurebs _
tkbils da sasalamurebs.
Senc misxi ar gyoloda,
albaT, rogorc daviTi,
iSvilebdi fsalmunebs.
2001
igulisxmeba `kolxuri fsalmunebi~
83
Rame uSgulSi
amiranis xmas inaxavs,
aq,
axlac amirantis mTa.
casTan axloa uSguli.
ZalgiZs mowyvito varskvlavi,
viTarc bali da uSquri.
1972
maJalo, Wkuta.
84
* * *
grigalebic ar xanan,
TiTqos zRva miatoves
da zvirTebis oxvra ki,
cas gulze Cxvlets nemsiviT.
xmas ar iRebs, dums qaric.
da welia uSqari,
miTridate pontoels,
dardobs ponto evqsinis.
1980
85
* * *
SoriT mTvare Cnda inaxad
da qaTqaTa zecis ube _
varskvlavebiT avsiliyo.
elva mainc kbenda Rrubels
viT vasakas,
vasilisko.
1959
86
* * *
quxili ara,
aris herode,
yrmaT tirils,
Ramis SiSobs veli,
dReebi dReebs wyvdiadSi misdevs...
da krTeba elva,
elva ara,
aris RvTismSobeli,
cad amaRlebuls daesebs qristes.
1973
87
* * *
ase aris odidan,
ros sicocxle modidda
da dRe iqca wamebad^
me,
mze da es planeta,
mivdivarT erTmaneTTan,
erTi...
da viT sameba.
2009
88
* * *
uSqari da uricxvi
gaxlavs spa da
laSqari,
viTarc jvari laSaris
ebrsvi loms da
martorqas.
1969
89
* * *
poeziis okeanes,
radgan Cemi suli vande,
rogorc navkosalarma1,
me sul vqmnidi arafrisgan,
xems sakuTar oleWkanders2,
xomalds3,
karWaps4, karapas5 da
karafiTas6.
1970
1 navkosalari _ menaveT mosRvari. 2,3,4,5,6 _`ese zogadi saxeli ars yovelTa navTa~. saba.
90
* * *
radganac Sen xar sve _
heliosis,
dedamiwaze mzis xar mTesveli!
da gamarjvebis droSas ar daxri.
radganac Cemo!
Seni leqsebi,
dawerilia uflis karnaxiT.
2007
91
* * *
taZridan xma ismis morCilis^
gvmfarvelobs Cven `Jini
anTari~1 _
rwmeniT Tvalisamxilveli urwmunis.
rom naTels moafens
zamTari^
tirisdens2,
apans3 da surwyuniss4.
1966
1 Jini anTari _ mfarveli RvTaeba. 2,3,4 _ dekemberi, ianvari, Tebervali.
92
* * *
viT amirans dardis orbi,
dRe-niadag gul-Rvisls
miWams,
viRac bnelSi gakivis^
rad megona yofna fiWa,
mware aris SxnakiviT.
2007
93
PERSONA NON GZATE
qveynis dasabamidan
brunavs JamTa morevi...
platonic da
sokratec,
erT dros viciT orive
iyo `persona non grate~.
1978
_ `arasasurveli pirovneba~ (laT.).
94
* * *
RamenaTevi da uferuli,
SiSveli mTvare mohgavs
geteras,
axal wyal nasvams mdinare leTis.
balaxis Rerze rom hkidia,
cvris cicqna wveTi,
aravin icis im wveTSi mze
rogor eteva.
1997
95
* * *
elvis frTebiT dafrinav
da ara gaqvs sxeuli,
arc xiluli,
arc myari,
radgan Sen xar samyaro _
axlo da
Soreuli
cecxlisa da sinaTlis.
1986
96
* * *
ca gaapo quxilma
da vixile suraTi,
metad gasakvire me^
mTvare im sels mohgavda,
qristes dasaxmareblad,
rom mihqonda
kvirinels.
1987
97
* * *
gzebiT sizmareuliT,
ar surda cas gaeSvi
kaci,
leqsiT sneuli,
radgan mqrolav wamebSi,
amwyvdev _
aTaswleulebs.
1981
98
* * *
movida da cecxlis aliT
zRva Ziliswin aziara
da guli kvlav auZgera.
cis laJvardi vazi aris,
Rrubeli ki _
ZaRlyurZena.
1969
99
* * *
iberebi da mesxebi
sanam ciur azrebs moxucs,
me sibrsnes kvlav
vesesxebi _
kliment aleqsandriels da
brZenkac _
prokle diodoxoss.
1968
100
* * *
obeliskad mze adgas,
zecas _
RmerTTa panTeons.
da Senc iqiT iurvi,
sad niadag anTia
cecxli RvTaebrivi da
cecxli _ maradiuli.
2009
101
* * *
aq aryofnis puris yana,
albaT male iTavTavebs
da gauwvdi xels
lucifers,
wamiTac rom aRar gtovebs.
da maradis giTvalTvalebs.
2009
luciferi _ (laT..) _ borotebis RvTaeba.
102
s i t y v a
weli aTasxuTasi
saTofed ar ikarebs
sikvdilsa da
siberes _
sityva areopagelis
(murvan) _
petre iberis.
1977
103
* * *
Zma Zmas hklavs da
zecas SiSi,
ufarTovebs TvalTa gugebs
da dgas Jami saSineli.
mefobs eWvi da siClunge,
ar xans madlis
safSvineli.
1972
104
* * *
saidanRac moismis
xmebi,
isev sazari
da ha, uceb Segcivda^
_ xedav,
viT balTazari,
CamoSvebuls xels cidan.
1993
105
* * *
radgan RmerTma ineba,
da mis nebas gavende,
Cemi hangis _
simebad,
isev vabam samyaros
grZedebsa da
ganedebs.
1977
106
* * *
bazaleTTan Ramea da...
ar iqna da,
ar gaTenda,
wiwamursac da krwaniss,
vumzer,
rogorc qarTvelTa,
mourCenel tkivilsa da
mwuxarebis sabrZaniss.
1992
107
* * *
iyo dro ros,
sayvarelo,
imediT sxivSemosili,
ar ismoda xma gamxenis.
axla sxvaa, _
ca gfarvelobs,
alalbedad gadarxenils.
1993
108
* * *
ca aryofnis saTareSod,
surs rom mzis suls
eziaros.
carieli frTebi kia...
sadauri wesi aris,
is Tesavs da...
sxvebi mkian!!!
1991
109
* * *
Cemi mzis lodiniT daRlili,
aTaswleulTa qarSi
da avdarSi,
ponto da es sanapiro,
magonebs aTasjer
gadaSlil _
kolx winaparTa kirbebs1 da
papiruss2.
1970
1 1kirbebi _ (kiribi (megr. kravi) e.i. kravis tyave-bi,romlebzec wignebs werdnen Zveli kolxebi. 2 papirusi (bers.) _ erTgvari tropikuli lerwami, romelsac sawer masalad xmarobdnen egviptelebi da sxvebi.
110
h e r i m e d e
bevri SoriT Semognatris,
viTarca mzes ganTiadi
da vamyareb mec imedebs
Seni xotba caSi adis,
viT kolx grZneul _
herimedes.
1999
111
m y i n v a r w v e r i
saxeze Tovls da nisls ifareben
da qudmoglejiT garbian mTebi,
albaT sikvdili ver
daewevaT.
da myinvarwveric daTovlil mxrebiT,
miwas,
zecisken xumad eweva...
1976
112
* * *
Seni siyvaruli dazafruli,
aq yofniT macine da
Senc icine,
rodesac mova gazafxuli,
rom mTebi Tavze mexs
imtvreven...
cao, TvalebSi Segcicineb,
Senze mlocveli da
fexis mtveri.
1988
113
me da msoflio
ver avusrule vaJas ocneba^
_ qarTvels qarTveli
ver Sevayvare,
Tumca sicocxlis viyav mayari.
miT varT erTurTis
ukmayofilo,
me da samyaro,
me da msoflio.
1992
114
xilva:^ arsakiZe
`damiWires, mklavi momWres,
ratom kargi agigia~.
CauvliaT civ saukuneebs,
mtkvars gauxsnia
lurji sakinZe^
sveticxoveli Cans, viT morCili.
da mis gumbaTze dgas
arsakiZe,
cisken mzirali da
mklav moWrili.
1966
115
* * *
warsulidan viRac yivis^
am cxovrebis mRelvar zRvaSi,
afra, rogor auSvio!
Sen,
gadamfren xitebiviT,
gsurs, wlebs xeli auqSio.
2008
116
* * *
sicocxle da siyvaruli
SeigrZeni
da iwame,
Tumc gipyria dana tariT,
rogorc krwaniss
da wiwamurs,
qveynis sevdas daatareb.
2003
117
* * *
qars mihqonda ca-miwian,
Relvac sadRac ganapirda
da mas gahyva mze _
mimqrali.
uceb modga zRva napirTan,
fexiswverze aiwia,
rom moekra SenTvis Tvali.
1980
118
* * *
bnels gaapobs da TvalebSi
Camxedavs
da aRar veZaxi cis elvas
me mliqvnels,
is uflis sulia da arsad
ferxdeba.
ciskris varskvlavi siSoris _
xels miqnevs,
raRacas maniSnebs,
magram me ver vxdebi.
2004
119
* * *
zRva grigals Wixvinebs,
napirTan zvirTebma,
dilamde iomes.
dasamSvideblad me isev movuxmob^
kalifos1,
ketos2, da
diones3.
1962
1 1,2,3 _ zRvis RvTaebani (nervosis qaliSvilebi).
120
kacobrioba aris nadiri
Tumc yovelive aris namdvili,
me mrcxvenia da
vambob CurCuliT^
(saocrebaa mainc RmerTmani!)
rom kacTa modgma aris
nadiri!
kacobrioba aris urCxuli,
sadac cocxlad rom Wamen
erTmaneTs!!!
1993
121
* * *
samosaxloa iq Seni,
sad miwa cas uerTdeba
da gauSlia loms frTebi.
mxolod Sen ici,
rom mTebi, _
saflavebia RmerTebis.
1968
122
* * *
JamTa mRvrie mdinare
dgas da arsad ar midis,
albaT mitom damyayda.
me ki brZola mixdeba _
sicocxles da sikvdilTan _
mZvinvar budumuRunTan,
cxraTavian baybayTan.
2009
123
* * *
ingiris1 da xobosis2 pir,
Tqmulebebi norCobs
kidev,
weli aris asjer aTi.
Tumc ara Cans oxopintre,
arc dali
da arc afsaTi.
1987
1 ingir-enguri. 2 xobosi _ xobiswyali.
124
* * *
vin icis,
bedi sad gimuxTlebs,
radganac cxovreba bewvia,
Tumc gvian...
da mainc droa,
viTarca Slimani ewvio^
iTikas,
mikens da troas.
1966
125
oqros sawmisis ordeni
samyaros Zvel bagidan,
ise, rogorc cxvris faras,
aTaswleulebs modeni,
mitom `cecxlisferi qvis
cimcimiT~, rom gifaravs,
`oqros sawmisis ordeni.~
1996
uZvelesi da umaRlesi ordeni (daaweses 1429 w.).
126
* * *
sadac Seni xe xarobs,
iq sxvisi ver ixarebs.
sxvisas aRemateba Seni
saTes-saxnavi.
Sen rom cxovrob im mxares,
cxadSi ara,
sizmarSic,
sxvebi veRar naxaven.
1969
127
simoni da andria
iesom uTxra maT^ `momyeviT da adamianTa
mebadurebaT gaqcevT~.
(markozis saxareba. 1,16,17.)
mebadurad viqeci
da bades vSli zRviskarad
ase dila-adrian.
veli gulisfancqaliT _
simonsa da
andrias.
1965
128
* * *
Senc kolxi xar!
viT winapars,
ar gCvevia mtrisTvis
aja,
avismsurvels dRes Seni xma
Tu zaravs,
es imitom,
tanze icvam rwmenis abjars
da ixurav siyvarulis muzarads.
2003
129
alkazari
viTarc farsadan bodbisxeveli,
Jami undoa da
cbieri.
elis gansacdeli kvlav sazari,
magram gauslebs dReTa ieriSs _
`kolxuri fsalmunebis~
alkazari.
2008
alkazari (esp.arab.) _ cixe-simagre an mefis sasaxle.
130
* * *
pontos sanapiroze
gidgas mTvaris logini
da Sehyureb kolxur cas...
zogma, rogorc longinem,
ver gauslo
RvTis risxvas,
da im qveynad mokurcxla.
1978
131
* * *
milioni wlis mere,
isev moxval quxilad,
warRvnebs gadaameteb^
erTad Sehyri planetebs _
xilulsa da
uxilavs.
2000
132
herodote da Tukidide
minaweri _ `ormag biustze ianusis saxiT~.
neapolis muzeumi.
aTaswleulebis merec,
mze dacqeris halikarnass.
patarebs da ukvirT didebs,
rom gvWrets saxiT _
ianusis,
dasavlidan _ herodote,
aRsavliT ki _ Tukidide.
1983
133
caa _@ Cemi sasaxle
miriadi sanTeli,
RamiT erTad minTia,
caa _ Cemi sasaxle.
da... RvTis Caxvelebaze,
dedamiwa iryeva,
elva SiSiT _
caxcaxebs.
1983
134
dalisa da darjelanis
amayi da Tavmomwone,
qarTvlis mTebis gaqvs
ieri,
Seni modgmac marjve ari,
radgan Sen, viT amirani,
xar RvTiuri naSieri,
dalisa da
darjelanis.
1981
135
* * *
sxedan Ramis cis bnel fuRuroSi
varskvlavebi da
naTliT daRlilni,
cas gahkivian rogorc Wotebi.
miwa dedaa
da zRvas balRiviT
xelSi ayvana unda,
mSobels miT etoteba.
1966
136
* * *
omi...
sisxli...
cremlis wvima...
es samyaro giRirs Calad.
pativs ar scem Sen
mis asaks,
ros ixseneb xirosimas,
krwanisis vels
da nagasaks.
1991
137
* * *
Ramea,
me mainc mzes vumzer,
RmerTs vxedav me imis mzeraSi.
ca brwyinavs,
viT veli martyofis.
davfrinav... frTebs laRad vera vSli,
ra vqna,
ca,
safrenad ar myofnis.
1979
138
* * *
ra pataraa es dedamiwa,
me didi dardi damaqvs
faruli,
rogorc nagasaks da viT
natanevs.
aravin icis, sul mxiaruli,
msoflio sevdas,
rom davatareb.
2003
139
kiklikebi
wlebs gahyveba maTi saxe,
axla mileTs rom ikleben.
da Sens `kolxur fsalmunebs~
ki,
miuxenen caSi binas,
viT homeross,
kiklikebi.
2007
homerosis Semdeg droindeli lirikosi poetebi.
140
poeziis bumberazebs
mwvervalebze mdgar saxelTa,
zvavebma ver dagitanes,
axlac veRar gcnoben xmaze
da duelSi mitom iwvev _
poeziis bumberazebs,
goliaTebs
da titanebs.
2008
141
kabirTa da telxinebTa
aTaseul wlebis mere!
datrialebs fiqri kretas
da guls etir-elxineba,
radgan icis, rom modgmaa^
koribantTa1 da kuretTa2,
kabirTa3 da
telxinebTa4.
1980
1,2,3,4 _ kolxTa da xalibTa monaTesave tomebi.
142
* * *
mimwuxri kvlav Rames pirSi
udevs mTvaris monetas,
rom mzis javri iyaros
da qaronma cis stiqsze rom,
dRisken _ gadaiyvanos.
1963
143
m e o c e s a u k u n e
CrdiloeTiT gadmonadens,
daefara ca ukuneTs,
saqarTvelos ayruebda
xma dafdafis da xma zurnis
da... meoce saukune
iyo era mezozuri.
1978
mezozuri (bers.) _ era (paleozursa da kaino-zurs Soris) qvewarmavlebis batonobis.
144
* * *
uflis naTlis garSemo
brunavs bnelTa planeta,
Sen ki gelis Rameebi
mziani.
da samyaro male mzeras
miapyrobs,
Seni Sublis ciur meridianebs
2001
145
i n d r a
naTel Sublze Rames mTvare
da dRes isev mze azis, da
SiSi dabalaxobs minvdrad.
viT xoxobi svel fazisTan
xemo,
SenSi budobs indra.
2004
indra (sanskrit.) _ msoflio uzenaesi suli.
146
* * *
warsulis sal kldidan
xma ismis sazari,
romelsac dro mzes arTavs.
da qriste dastiris _
lazares,
viT mariami da
marTa.
1975
147
* * *
fiqrTa elvis nakadulebs _
striqonebis wvrili Zafi,
azriT daumsxvilebiaT.
da `kolxuri fsalmunebi~ _
kosmiuri _
sxivebia.
1998
kosmiuri sxivebi _ gansakuTrebuli sxivebi, rome-lic modis kosmosidan.
148
xeopsis piramida
ocdameerTes gascqeri,
didi stumari meocis,
gdevs Savi Suris sisini,
radganac `iqmen naTeli!~
piramidaa xeopsis
da... dro darajobs
sfinqsiviT.
1999
149
* * *
es guli _ minamsxvreuli,
ufalma, viT gaamTelos,
(radgan Zma,
Zmas ar erTgulobs.)
uaragv-ueengurod,
ukolxeT _
usaqarTvelod.
1992
150
* * *
am wuTisoflis siaves,
Camoxsen JamTa karebi,
(Camoxsnilia isedac!)
movkdebi...
mwams geyvarebi,
viT osirisi,
isidas.
1959
151
iZumis mTaze
viT olimpoze,
mTaze iZumis,
uxilavis xma gahkivis,
ukvdaveba cam apkura^
murakamis1,
misimas2 da harakiris3,
kurosavas4,
takubokus5 da sakuras6.
1982
1,2,3,4,5,6 _ iaponeli poetebi.
152
* * *
is Zea poseidonis,
me geas var naSieri.
igi sxva aris,
da me sxva,
veRar vpoulobT saerTos.
mainc,
mosvlidan me da zRva,
veRar vZlebT uerTmaneTod!
1977
153
oqsimoroni
qveynad yofna-aryofna,
sicocxle da
sikvdili,
cal-calke da or-ori,
viT bneli da
naTeli,
aris oqsimoroni.
oqsimoroni (bers.) _ maxvilgonivrul-suleluri.
154
lesboselTa kunZuli
mTvare SeRamebis zRvaSi,
lesboselTa mohgavs kunZuls,
romlebmac cas mze
moceles.
da aw RmerTic ver uSvelis
cisferebs da
lesboselebs.
1982
155
* * *
loculobda niadag
da wams aRar acdenda...
caze mTiebs agebda
urwmunoTa saydrebad.
da viT grigol xanZTeli^
`keTils Seiwynarebda,
jerkulas ganagebda~.
1981
156
* * *
igrZno aTaswleulma
Seni Zala zevsuri.
da ca roca gaixana^
Zmis cxoneba CauTqvi.
viT vaJam mTebs,
zRvebs suli,
mgosnebs Soris pirvelma,
egriselma xaudgi.
1976
157
varskvlavebiT dawerils
aTas welSi erTxel rom
zesTa kari ixsneba,
brZenni Wvreten _
qarTul cas,
varskvlavebiT dawerils _
kolxi qurum _
misnebis.
1978
158
* * *
mzis da sicocxlis garSemo
brunav,
viTarca planeta _
maradisad rom genaTa.
mefev mTaTa da
mwvervalTa,
zRvaTa da okeaneTa.
1993
159
* * *
gamogTala ufalma _
im svetad
da im boZad,
mzed rom aqcies anarqists.
mere madli giboZa
`unaxavis danaxvis~.
2007
anarqisti _ anarqizmis mimdevari.
160
* * *
ar mSorodebi sizmarSi
erTxel cxadSi meCvene,
mosvlis dRidan _
var Seni.
eklesia me Cemi,
_ kldesa zeda vaSene!
2009
161
* * *
cxovrebis wigns rom kiTxulob,
arc msimea,
arc tirea.
zeca dasadafnavia^
mTvare _
qristes saflavia
da mTiebi dastirian.
1962
162
* * *
jojoxeTis karibWidan,
kuprSi msxdomTa
ismis kvnesa...
Sen ki Cemo!
maradiul purs arsobis,
xorcSi xnav da
sulSi Tesav...
2008
163
* * *
deda cecxlSi mawrTobda,
viT aqilevs
Tetida
da axlac im qveynidan,
ar yofniT mefereba.
me ki locvis ferebi
amomyavs
miRmeTidan.
1983
164
* * *
saqarTvelos cis da miwis,
ros aRapyrob
Cangs saqebad,
ca pirs aRebs kvlav Wurisebr.
SenTan ar-ra esaqmebaT,
poeziis _
saWurisebs.
2008
165
* * *
afrodites vadareb
poet Tamar dauSvils,
misi TeTri ocneba
zRvad Toliad sul ifrens,
an frenas vin dauSlis _
silamazis
sulis frTebs.
1979
afrodite (bers.) _ silamazisa da siyvarulis qalRmerTi.
166
Tesalias, arkadias, heloponess
winaparma pelazgebma,
RmerT-kacebma
xvnis da Tesvis,
Tu miwaze sacxovrisi ver ipoves,
rad uflobda aba, maSin
kolxi zevsi _
Tesalias,
arkadias,
peloponess!!!
1978
167
legendebiT Tendebi
weli aris ramdeni,
kolxeTis did warsulze
fiqrebiT iTenTebi,
rom miTebiT Ramdebi,
legendebiT Tendebi.
1988
168
* * *
samyaros cis tatnobidan
siyvarulis mzes
modeni,
aq aryofnis moiafe.
raRas aqnev cerodenebs,
ros Zils ufrTxob
goliaTebs.
1990
169
niavqari
ise, viTa boreasi1,
xvalindel dRes dedamiwis
Sors,
zesknelSi miaqaneb,
(viT atila, velur urdos.)
da... Sens `fsalmunebSi~
budobs,
sxva planetis kosmiuri _
niavqari2.
2005
1 boreasi _ qaris RmerTi. 2 niavqari _ (sastiki qariSxali) `udabnoiT gamovi-des~. (bibl.)
170
* * *
usinaTlo da usulgulo _
milionobiT cocxal-mkvdrebiT
sanam samyaro aSmordeba.
me unda gavaswro _
im qveynad,
amaze fiqrebi ar mSordeba.
2009
171
hipnosa da Tanatoss
am cxovrebis cixe-koSks,
viTa darjenalisZem,
gareT unda uaros,
magram Wvrets, viT Tanatols^
cis meuRle _
uranoss,
hipnosa1 da Tanatoss2.
1979
1,2 _ tyupiscalebi, Zilisa da sikvdilis RmerTebi.
172
* * *
cidan Camosul Sens naTels,
mova da viRac zarmaci,
eSmas wyvdiadiT SeniRmavs
da fexs wamokravs _
Sens igavs
is da...
kvlav waibarbacebs.
1007
173
* * *
nilosTan da evfratTan,
viT fazisis napirTan,
sikvdilis moiafes,
eZeb eas1 naSiers^
semis2,
qamis3,
iafets4.
1984
1 ea – kolxTa (qarTvelTa) dedaRvTaeba. 2 semi – svani. 3 qami – megreli. 4 iafeti – qarTleli.
174
Termopile _ 480 Zv.w.aR.
krwanisi _ 1795 w.
istoriis _
sisxliT morwyul
Sav da usamano velze
xsovna mzis raSs daagelvebs
da acocxlebs TermopilSi _
spartelebs da,
krwanisSi ki _
aragvelebs.
1972
175
* * *
uflis rwmena dakargulT,
unda vuTxra poetebs^
`me winaswarvmetyveleb
dros~, ise, viT goeTe _
Steri kacobrioba
`ufals ar gaaxarebs~.
1968
176
* * *
silamazes galoben
dasni angelozebis...
ros mwuxrisas binddeba,
varskvlavebi _
uTxroben
zecas _
uflis didebas.
1963
177
* * *
gzaze mavals golgoTis,
mokvdavs,
aba vin metyvis
wvrilad, tanjvas macxovriss.
fiqri mitom _
mieltvis,
zenaarsTa sacxovriss.
2006
178
wminda mTa da mTa poxili
warsulidan gadmomskdari
krTeba elva,
viT orwyali
da sibneles apobs xilviT.
gadmogvcqeris kvlav
mowyaled,
wminda mTa da mTa poxili.
1977
179
* * *
vici,
sadRac gegulvis,
sxva ponto,
sxva fazisi.
TeTri dRec da Rameca.
ufro ulamazesi _
sxva miwa da
sxva zeca.
1970
180
* * *
cisierTa xeliT nagebs,
ukvdaveba pirs aridebs,
magram mzeTa-mze
unaTebT^
svel egviptur piramidebs
da aqadur _
zikuraTebs.
1980
181
* * *
_ axlovdeba dRe _
gankiTxvis,
metrobiT Tu arSinebiT.
ar Rirs yofna aq sirbilad _
warsulidan gvaSineben
brZeni daviT
da sibilla.
2001
182
aietis kolxeTi
ca, rom aRar gamiTvalon,
dRisiT _ mze da
RamiT mTvare,
hkidia, viT avgarozi.
aietis kolxeTi ki _
Wipi gaxlavT samyarosi.
1972
183
mSobliuri dedamiwa
adamis sis,
yvelas,
visac
akvani rom mziT dairwa,
Tavs sixumes afareben.
da... mSobeli dedamiwa _
naweria saflavebiT.
2001
184
mudo, cecxli
brma rom `piramidebs~ agebs,
kvlav uamur fiqrebs
aSlis _
miwis gulSi mjdari mudo.
viT sikvdili
cocxalT arsSi,
ise, xeSi cecxli budobs.
1964
185
* * *
axlos ar modis,
mimzers Soridan,
me aRar minda misi
alersi,
radganac igi aris Tavxedi.
da RmerTma nu qnas,
sikvdils TvalebSi,
Tundac erTxel rom aRar
Cavxedo!
2008
186
* * *
viTomc da veRar gamCneven,
viTomc da veRar gxedaven,
mzera davsilni librebiT.
da mitom veRar gitanen!!! _
radganac Sen ejibrebi,
qarTuli sityvis RmerT-kacebs,
kiklopebsa da
titanebs.
2009
187
* * *
ician da...
magram mainc,
kidev erTxel Sevaxseno,
yvela mudregs,
oxers minda,
rom didi mze saqarTvelos _
amobrwyinda _
kolxeTidan.
1979
188
* * *
elvis oqros fafariT,
uxilavi sxvaTagan,
qroda Cemi pegasi...
da visac surs rom mnaxos,
weli aris ergasi,
miwad ara,
cad vsaxlob.
2007
189
saqarTvelos lurjo cao
oTxi saukune cremlad^
sul iwvime da
iTove _
saqarTvelos lurjo cao.
ra vqna!
Turqma paatasaviT,
mainc msevlad daitova _
xemi klarjeTi da
tao.
1966
190
graalis taZrebi
eSmas naSierni
veRar gacTuneben,
Rameul wyvdiadSi
rom daZvrebian!!!
daqirqileben kacunebi,
Tumc swamT,
rom Seni fsalmunebi,
graalis uxilavi tasrebia.
1973
191
xilva:^ svimon kvirineli
ori aTaswleulis
mere Cndeba miraJi.
saidanRac moismis^
_ `ifrel gasakvirire~.
da Wvret gzaze golgoTis _
jvarTa mtvirTvel
kvirinels.
1976
`yvelaferi gasakviria~ (megr.).
192
sibrZniT _
ezoteruliT
Tirav ucxo planetebs,
sivrceebi _
gizidavs,
aswleulebs Seuvli^
Seni epifizmiT da
sibrZniT _
ezoteruliT.
2001
193
mTaze xvamlis
kolxeTis cas,
viT iazons,
ferxT acvia mTvaris xamli
cali da...
xma krTeba eldad.
da... miuval mTaze xvamlis,
galeul jaWvs,
viRac Wedavs.
1969
194
xilva: xuTi qalwuli
saqorwilo zedaSe
lagvanebSi Cawures...
TvalSi sevdis ca udgaT
daklul msuqan kuratebs.
vxedav^ xuTi qalwuli,
kars miRmidan siZis xmas,
bnelSi,
viT ayuradebs.
1972
195
miliardi taZari
caSi da xmeleTze,
zemoT da qvemoT,
omi da xanZaria _
sikvdilis momcveli.
da mainc,
miliardi taZaria,
ufalo Cemo!
dRes Senze mlocveli
1981
196
nilosic da rionic
SeniT miedineba
nilosic da
rionic,
xeli aTaswleulTa gidevs
oqros aRvirze.
da viTarca hermesi,
kverTxi _ kerikioniT,
kacsa da RmerTs _
(samyaros)
aZineb da aRviZeb.
197
kerpTayvanismcemlebi
`SeWames Svilni maTi msxverplTa
kerpTaTvis saZagelTa~.
mirian qarTlis mefe
SvilTa sisxliT qvebs albobdnen,
edgaT dari aramzadebs.
qarTlis mefem farnajobma,
kerpTayvaniT sxvas `ajoba~
da daudga Zegli zadens.
1965
198
ieriqonis sayviris ordens
xsovnis cxraklitulSi Caketils,
ar uCans arc saxe,
arc tani
da viRac warsulSi godebiT^
_ me maSin...
Sen exla atareb,
ieriqonis sayviris ordens.
1993
199
dafnisis gaxseneba
Cumi moTqmiT da ZaxiliT
cidan Camova aq nisli
da Tvalebs gaaxels,
viT xsovnis yvavili.
da Sens saflavTan,
dReebis naxiri,
xaivlis bRaviliT,
viTarca dafnisis.
2006
sicilieli poeti, musikosi, bukolikuri poeziis mamamTavari.
200
telemaqe
`SoriT mebrZols da Semmusvrels~,
erTaderT Zes _
odisevsis,
mamis imeds _ telemaqes,
cocxals sityva
araRirses,
mokvda!
mkvdari mere aqes!!!
1967
201
adami da liliTi
adre gaiRviZa miTma,
Cauqrola Zvel palatebs
da borjs1 gausinja gemo,
mere adams,
viT liliTma2,
zecam, miwas uRalata
da miyida suli demons.
1990
1 borji (megr.) _ dro. 2 liliTi _ adamis pirveli coli (miT.).
202
saomrad mival qajaveTs
`valsa mikidav, valsa gTxov,
ras mkiTxav, qristes dedao!~
xevsuruli leqsi.
mec, viT `maSvrali giorgi~,
saomrad mival qajaveTs,
sadac kupri duRs mdinaris.
msurs gamovixsna mzeqali,
aSaqal da
samZimari.
1977
203
gigantomaqia
aqilevsis farsa Wed,
Tumc efesto aqvea.
SubTa mtvrevis xma gesmis
da gahyureb,
viT zevsi,
sityvis abjarasxmulTa
mZle gigantomaqias.
1981
gigantomaqia _ gigantTa, bumberazTa omi.
204
mercxloben da namgaloben
winaparTa sulebia,
isev ukan mofrenilan,
mercxloben da
namgaloben^
(gana yvela gaipara!)
`kolxur fsalmuns~ _
ca ifaravs,
rogorc cecxlis sagalobels.
1994
205
goeTes da ekermans
mexs swadia Rameul
cis,
garRveul samosis,
elvis ZafiT Sekerva.
da Sen weli samoci
yurs ugdebdi...
(`saubars~)
goeTes da ekermans.
2001
206
* * *
ori aTaswleulis
Semdeg gesmis Sen eqo,
im golgoTis jvarcmidan.
da eZeb im asisTavs,
vinc kvarTs xeliT Seexo...
Sen graalis Tass icav!
1977
207
* * *
miwac ar emeteba,
magram mainc dro da Jams
uxmod miativtivebs
mTvare _
Ramis baida.
Sen, ki cis udabnoSi,
marto daexetebi...
mosuli _
arsaidan.
1998
208
gagraca da aguZerac
afxazeTis silamazem
bevrs Tvalebi daubrmava
da gulebic auZgera.
da warstaca saqarTvelos _
gagraca da aguZerac
da `waiRo~ wiwiliviT
xrdiloeTiT `TeTrma Zeram!!!~
1993
209
* * *
oqros cvar-margalitebad
xevsureT mimoabnies
vaJas `Sairi~ fSauri _
Zmebma^ cicqnam da gabriel
da...
modgmav jabuSanuris.
1976
210
b u n e b a
saocaria buneba,
zogjer bednier wamisTvis,
Rirs Tavis gameteba!
radganac didi mciredSi,
viTa mze _
wveTSi eteva!
1978
211
* * *
uflis xeliT dawerili
ca _
dRe-Ramis aris wigni.
Rames stkiva mTvaris Subli.
me,
uxilav naTlis SigniT,
samkvidrebels veZeb uflis
2000
212
delfos samisne
gza aRar xans arsaiT,
dRe da Rame ireva.
miriadi varskvlavi _
yvelas deda ca icnobs.
zeca aris miwisTvis
delfos didi samisno.
2005
213
* * *
mzes ZaluZs da
sxvas aravis,
sarze mamaliviT Sextes,
naTeli aqcios bindad,
dilas ki RimiliT Sexvdes,
mwuxrisas _
miicvalos mSvidad.
1996
214
* * *
mTvare TiTqos aris tala,
gulisyurs ugdebs
mdumar xmas,
xan mwares da xan amosac.
SensaviT arvis
unaxavs
mzis Casvla da
mzis amosvla.
2005
215
* * *
saidanRac mosuli,
sulis SxamiT mgeslavi
wveTavs zRvis melodia.
da dReebi CvensaviT
midian da
modian...
2009
216
q r i s t e
sinaTliTa da madliT mosili
is iyo RmerTi
da gaxda kaci,
dila iyo da aRar daRamda.
mokla sikvdili Tavisi
jvarcmiT
da jvaris kibiT caSi amaRlda.
1986
217
* * *
codviT azelil miwidan,
uflis naTelis savse cas _
sulisTvalebiT samzers,
Senc fragmetanis msgavsad
Wvret sawmiss..
da `srul sam mzes~.
1976
218
* * *
ucnobsa da uxilavs
rogor gagiTamamdi,
avsulTa da
unasTa _
Rameebis momswrafi, _
daxval,
rogorc Tavadi,
aTormeti mowafiT.
1966
219
* * *
varskvlavTa simZime
Ramis totebs veraxris.
mze _
cis ZuZumteari.
da... imedad anTia _
`sulieri venaxi~,
ioane mtbevaris.
1966
220
* * *
ielva...
da elvis ZafiT
cam piri amoikemsa.
mTaSi atirda pirimze
mamlis mesame yivilze
Ramem _
mze amoikvnesa.
1986
221
* * *
maradisi naTeli _
iyo Seni mxlebeli...
da akrTobda bnels cisa^
`SanTi Seuxebeli~,
`nakvercxali cecxlisa~. (ezra).
1980
222
* * *
SiSvel sanapiroze
moafrenda wami-wams...
da Jams gamTeniisas
zRva rom daxvda qariSxals,
usinaTlo cam,
miwas
miriadi varskvlavi _
sul erTad daarisxa.
1970
223
j i n i
Seni leqsis pwkarebi ki,
viTa Reri dariCinis,
niskartiT rom daaqvs
mercxals,
movarvare aris jini
da anTia sulSi cecxlad.
2003
224
* * *
amirantis mTebidan Tu
Soreuli legendidan _
kvnesa ismis amiranis,
_ zogjer sityva,
setyvaa da,
sicocxlis vazs averanebs.
1961
225
* * *
mTiebs Ramis totze msxdarebs,
Tavs imitom ar utoleb,
(isini cis dgmurebia).
rom Sens sibrZnis okeanes,
arc platonis,
arc plutonis,
wveTi aRar urevia.
1986
226
* * *
mTvare maradisia,
arakargavs
mzec iers,
(viT brZanebda marua.)
radganac Sen xedavdi^
warmavalSi _
waruvals,
miwierSi _
zeciers.
1980
227
* * *
aRsavlidan _
dasavliT,
viTarc dRe da viT Rame.
mivdivarT erTmaneTTan,
radgan cicqna varskvlavSi _
Sen xedav
mTel planetas.
1969
228
* * *
`mociqulTa saqmeebma~
Tavi ise mogabezra,
rom kvlav uxmob
bibliidan^
esaias,
ezikiels,
nauams,
elises da ezras.
1979
229
wigni _ `naTelxilva~
mzisa da mTvaris ydaSi Casmuli,
cis udabnoSi
rom migignia
da rom irxeva mnaTTa nadavliT,
is sxva wignia, _
`arasodes ar daixeva~
da arc arasdros gauva
yavli.
1975
230
`kolxuri fsalmunebis~
xuTtomeuli
aha, wignebi dabeWdilebi...
da brmebs da yruebs
raRa enatraT,
ra unda igrZnon damexilebma^
daubrundebaT yruebs
smena da,
brmebs ki Tvalebi aexilebaT.
2009
231
suli WeSmaritebis
me var Svili `uZRebi~
da sicocxle me mSia.
aryofnav ki yovelTvis,
yofnis Wers maridebdi.
mosvlis dRidan am qveynad,
viT ufali CemSia _
suli WeSmaritebis.
2001
232
* * *
manana kvlav cviva cidan
da gadmoquxs wyali
kbodes!
aq ar yofnis gaqra SiSi.
aw ar igrZnobT,
aRarc wyurvils,
da arc SimSils.
1972
233
* * *
zRvis napirTan talRebi
modian da
midian,
rac ganTiads amos xdis.
caze mTvare kidia,
rogorc klite samoTxis.
1961
234
* * *
jeons gaatane mziTvad
yvela kerpi da
bomoni.
da viT Seni, Soreuli winapari _
brZenTa-brZeni solomoni,
ufalTan xar wilnayari.
1976
jeoni _ miwisqveSeTis mdinare
235
* * *
samoTxeSi Sesasvlelad,
gza,
rom fexebs iwmindavda,
gaiSala ia-vardad.
da mze amogibrwyinda, da
mTvarec amogielvarda.
1993
236
* * *
legendidan mofrenili,
amirantis mTaze axlad,
Rameebs xma _
aTevs frenis.
da.. dilamde dastrialebs
naTeli da
naTelmfeni.
1972
237
* * *
zogni,
aTaswleulis
winaT, viTa sagebi,
rCeviT `didi xuralis~
saxlebs zRvispir qviSaze
isev ise ageben
da sacrebiT xuraven.
2005
238
* * *
radgan RmerTma ineba.
da mis nebas gavende,
Cemi Cangis simebad _
isev vabam samyaros
grZedebsa da
ganedebs.
2008
239
* * *
Ramis miRma wyvdiadSi,
viTa elva miiltvi...
iq cas _
mTvaris suli dis.
da Sen, rogorc spiriti1
elis naTels _
fluidis2.
2001
1 spiriti (laT.) _ visac spiritizmi (suli) swams. 2 fluidi (laT.^) _ denadi. spiritebis warmodge-niT raRac `fsiqikuri deni~, romelsac TiTqos ga-moasxivebs adamianis sxeuli.
240
* * *
aSrialeben sivrces mTiebi
da mitovebul
paras WalaSi,
ZaRlis ymuili sofels aSinebs.
ca isev usvams
mTvaris SalaSins,
Rames dilamde aSalaSinebs.
1964
241
* * *
mTebTan kavkasionis,
ise moCans mTa ekis,
TiTqos iwvevs Rimilsac,
magram `kolxur fsalmunTa~ _
didi poeziis ca _
sazomia parsekiT.
2001
parseki (astr.) _ varskvlavieri manZilebis sazo-mi.
242
* * *
wuTisoflis siverage,
Senc itire,
Senc icine.
ase kari samocis _
udardelad SeaRe!
axla TvalSi dgas sicive,
gadasula SuadRe.
2001
243
* * *
RmerTma nu qnas,
rom Segvrcxves
erTmaneTis Sexvedris,
mecxre cis kabadonze,
mzis did dResaswaulze
erTmaneTs rom SevxvdebiT.
2004
244
* * *
viTarc titanTa naSiers,
Senc Zala mogdevs _
zevsuri\
dro verras gaklebs tiali.
da viT,
vaJa fSav-xevsureTs,
Sen zRvas da kolxeTs
Tavs dastrialeb.
1978
245
sarCevi
winasityvaobis magier ......................................5
***(samyaros ucxod mmosavi)......................25
helios da antiope ..............................................26
***(radgan arsTagamrigem) ............................27
ceSi da miTra..........................................................28
Riu-Rau! ..........................................................................29
Weqa-quxili..................................................................30
mzis Casvla zRvaze............................................31
sofelSi.........................................................................32
***(SoriT ismis Zaxili).................................33
***(Cemi yofna isev ismens)............................34
***(ver Sveloda mzis amosvlas) ...........35
kolxuri baRi ..........................................................36
***(poeziis mzis sxivi) ....................................37
***(varskvlavT xodabunebSi).....................38
ierusalimSi...............................................................39
isev afxazeTi ...........................................................40
***(jer Ramea)............................................................41
***(viTarc Seni winapari)..............................42
***(sicocxle da siyvaruli).....................43
246
kuirielisoni............................................................44
***(viT Tqmuleba da legenda).................45
wigni _ ,,naTelxilva~......................................46
***(okeane atlantis Relavs).....................47
***(SatilSi da Rulis Walas) ................48
***(mSobliuri eliT cixe-
darbazebi) ....................................................................49
***(aTasjer uvlis samyaros)....................50
***(didgorTan da basianTan...)..................51
***(mrevli rwmeniT daarwylule)........52
***(sinaTlis pegass miaWixvinebs).........53
***(icavs mTvare euli) ....................................54
mecxre ca......................................................................55
***mze aqve Cadis da amodis) .....................56
***(aha!)..............................................................................57
***(mTvare Cadis...) .................................................58
*** (aTaswleulebs...) .......................................59
***(warsulis ca dacqeris) .........................60
***(cam naTeli dagafrqvia) ........................61
***(uflisagan boZebuli)...............................62
***(movardnil JamTa qariSxals)...........63
***(Rameebi fiqrebis uaRviro
raSebiT)..........................................................................64
247
xma ........................................................................................65
***(varskvlavebiT moWedili ca)............66
sawmiss, graals da efuTis........................67
sulis frTebi..........................................................68
aTi mnaTi.......................................................................69
kosmogonia...................................................................70
***(sadRac dasalierSi)..................................71
***(milioni wlis winaT) ...............................72
***(saqarTvelos cis TaRze)......................73
***(Zveli samyaro gauvali aris
uRrani..............................................................................74
***(Jamma dReTa cocxebiT...) ........................75
***(Seni azri RvTis xeliT).......................76
***(ganwmendili enguriT)..............................77
***(warsulidan mosulma) .............................78
uranosi...........................................................................79
Seni Zegli....................................................................80
mikenuri lomebi.....................................................81
***(awi aTaswleulebs).....................................82
Rame uSgulSi...........................................................83
***(grigalebic ar Canan) ...............................84
***(SoriT mTvare Cnda inaxad) ................85
***(quxili ara)........................................................86
248
***(ase aris odidan)...........................................87
***(uSqari da uricxvi)....................................88
***(poeziis okeanes) ............................................89
***(radganac Sen xar Ze – heliosis) ...90
***(taZridan xma ismis morCilis).........91
***(viT amirans dardis orbi)...................92
Persona non grate ............................................. 93 ***(RamenaTevi da uferuli) .......................94
***(elvis frTebiT dafrinav) ...................95
***(ca gaapo quxilma)........................................96
***(gzebiT sizmaruliT).................................97
***(movida da cecxlis aliT)..................98
***(iberebi da mesxebi) .....................................99
***(obeliskad mze adgas)..............................100
***(aq aryofnis puris yana).........................101
sityva................................................................................102
***(Zma Zmas hklavs da...) ..................................103
***(saidanRac moismis)......................................104
***(radgan RmerTma ineba) .............................105
***(bazaleTTan Ramea da...)...........................106
***(iyo dro ros, sayvarelo)....................107
***(ca aryofnis saTareSod...) ...................108
***(Cemi mzis lodiniT daRlili) ........109
249
herimede ..........................................................................110
myinvarwveri ...............................................................111
***(Seni siyvaruliT dazafruli..........112
me da msoflio........................................................113
xilva: arsakiZe........................................................114
***(warsulidan viRac yivis)......................115
***(sicocxle da siyvaruli).....................116
***(qars mihqonda ca – miwidan) ..............117
***(bnels gaapobs da...) ....................................118
***(zRva grigals Wixvinebs...) ...................119
kacobrioba aris nadiri................................120
***(samosaxloa iq Seni) ..................................121
***(JamTa mRvrie mdinare)..............................122
***(ingiris da xobosis pir...) ...................123
***(vin icis...) .............................................................124
oqros sawmisis ordeni ..................................125
***(sadac Seni xe xarobs).............................126
simony da andria...................................................127
***(Senc kolxi xar!) ..........................................128
alkazari .......................................................................129
***(pontos sanapiroze)....................................130
***(milioni wlis mere)...................................131
herodote da Tukidide...................................132
250
caa _ Cemi sasaxle..............................................133
dalisa da darjelanis..................................134
***(sxedan Ramis cis bnel fuRuroSi) 135
omi .......................................................................................136
***(Ramea) ........................................................................137
***(ra pataraa es dedamiwa) ........................138
kiklikebi.......................................................................139
poeziis bumberazebs..........................................140
kabirTa da telxinebTa..................................141
***(mimwuxri kvlav Rames pirSi...) .........142
meoTxe saukune ........................................................143
***(uflis naTlis garSemo) .......................144
indra .................................................................................145
***(warsulis sal kldidan) ......................146
***(fiqrTa elvis nakadulebs).................147
xeopsis piramida....................................................148
***(es guli minamsxvreuli)........................149
***(am wuTisoflis siaves)...........................150
iZumis mTaze...............................................................151
***(is Zea poseidonis).......................................152
oqsimoroni..................................................................153
lesboselTa kunZuli ......................................154
***(loculobda niadag) .................................155
251
***(igrZno aTaswleulma) ..............................156
varskvlavebiT dawerils..............................157
mzis da sicocxlis garSemo ....................158
***(gamogTala ufalma)....................................159
***(ar mSordebi sizmarSi)...........................160
***(cxovrebis wigns rom kiTxulob) .161
***(jojoxeTis karibWidan) .........................162
***(deda cecxlSi gawrTobda).................163
***(saqarTvelos cis da miwis) ...............164
***(afrodites vadareb)...................................165
Tesalias, arkadias, pelopones..............166
legendebiT Tendebi...........................................167
***(samyaros cis tatnobidan)...................168
niavqari...........................................................................169
***(usinaTlo da usulgulo)...................170
hipnosa da Tanatoss..........................................171
***(cidan Camosul Sens naTels)...........172
***(nilosTan da evfratTan)......................173
Termopile – 480 Zv.w.aR. krwanisi-
1795w....................................................................................174
***(uflis rwmena dakargulT..................175
***(silamazes galoben)...................................176
***(gzaze mavals golgoTis).....................177
252
wminda mTa da mTa poxili ..........................178
***(vici)...........................................................................179
***(cisierTa xeliT nagebs) ........................180
***(axlovdeba dRe...)...........................................181
aietis kolxeTi......................................................182
mSobliuri dedamiwa .........................................183
mudo, cecxli...........................................................184
***(axlos ar modis) ..........................................185
***(viTomc da veRar gamCneven) ................186
***(ician da...) ............................................................187
***(elvis oqros fafariT)...........................188
saqarTvelos lurjo cao ...........................189
graalis taZrebi....................................................190
xilva: svimon kvirineli................................191
sibrZniT – ezoteruliT...............................192
mTaze xvamlis..........................................................193
xilva: xuTi qalwuli......................................194
miliardi taZari ...................................................195
nilosic da rionic ...........................................196
kerpTayvanismcemlebi........................................197
ieriqonis sayviris ordens.........................198
dafnisis gaxseneba ..............................................199
telemaqe.........................................................................200
253
adamia da liliTi...............................................201
saomrad mival qajaveTs................................202
gigantomaqia...............................................................203
mercxloben da namgaloben........................204
goeTes da ekermans .............................................205
***(ori aTaswleulis) .....................................206
***(miwac ar emeteba) ..........................................207
gagraca da aguZerac.........................................208
***(oqros cvar-margalitebad).................209
buneba................................................................................210
***(uflis xeliT dawerili).....................211
delfos samisne......................................................212
***(mzes ZaluZs...)...................................................213
***(mTvare TiTqos aris tala) ................214
*** (saidanRac mosuli) ..................................215
qriste...............................................................................216
***(codviT azelil miwidan) ....................217
***(ucnobsa da uxilavs)................................218
***(varskvlavTa simZime) .................................219
***(ielva) .......................................................................220
***(maradisi naTeli)..........................................221
***(SiSvel sanapiroze)....................................222
jini ....................................................................................223
254
***(amirantis mTebidan) ...................................224
***(mTiebs Ramis totze msxdarebs) ....225
***(mTvare maradisia).........................................226
***(aRsavlidan...).....................................................227
***(,,mociqulTa saqmeebma~)...........................228
wigni - ,,naTelxilva~ .......................................229
,,kolxuri fsalmunebis~
xuTtomeuli...............................................................230
suli WeSmaritebis..............................................231
***(manana kvlav cviva cidan)....................232
***(zRvis napirTan talRebi).....................233
***(jeons gaatane mziTvad) .........................234
***(samoTxeSi Sesasvlelad)......................235
***(legendidan mofrenili) ........................236
***(zogni).......................................................................237
***(radgan RmerTma ineba) .............................238
***(Ramis miRma wyvdiadSi) ...........................239
***(aSrialeben sivrces mTiebi) ..............240
***(mTebidan kavkasionis) ...............................241
***(wuTisoflis siverage) ............................242
***(RmerTma nu qnas)............................................243
***(viTarc titanTa naSiers) .....................244
vaJa egriseli
kolxuri fsalmunebi
100 tomad tomi 32
VAZHA EGRISELI
“KOLKHURI PHSALMUNEBI” ONE HUNDRED VOLUME
VOLUM 32
gamomcemlobis
redaqtori _ guram kvikvinia
mxatvari _ spartak cincaZe
mxatvruli redaqtori _ irakli uSveriZe
teqnikuri redaqtori _ nana dumbaZe
koreqtori _ fati oCigava
kompiuteruli
uzrunvelyofa _ nana da daTo yandaSvilebi
gamomcemeli _ daCi dolbaia
fasi 20 lari
Tbilisi
2020
gamomcemloba `universali~
Tbilisi, 0186, a. politkovskaias #4. : 5(99) 33 52 02, 5(99) 17 22 30 E-mail: [email protected]; [email protected]