Á } Ì v ] Ì Á ] Ì Ç Ç Á ] o ] } l Z h v ] Á Ç µ & o } v i ......Title: Microsoft Word -...

11
Sprawozdanie z wizyty w bibliotekach Uniwersytetu Florencji w ramach Erasmus Staff Program 14–18 maja 2018 r. Tomasz Giza W dniach 14–18 maja uczestniczyłem w programie Erasmus + odwiedzając biblioteki naukowe Uniwersytetu we Florencji (Univerità degli Studi Frienze). Uniwersytet we Florencji powstał w 1321 r. jako Studium Generale. Wykładano na niej prawo cywilne i kanoniczne, nauki humanistyczne i medycynę. W XV w. uniwersytet został przeniesiony do Pizy i jego powrót oraz dalsze losy we Florencji były blokowane przez wpływową rodzinę Medyceuszy. Ponownie, w zbliżonym do dzisiejszego kształcie, uruchomiono Uniwersytet Florencki w 1859 r. Uniwersytet Florencki nie ma biblioteki głównej. Jest tam pięć bibliotek na każdym z wydziałów, a niektóre z nich składają się dodatkowo z kilku oddziałów. System uniwersyteckich bibliotek nazywa się Sistema Bibliotecario di Ateneo. W jego skład wchodzą następujące biblioteki: Biblioteka Medyczna, Biblioteka Naukowa, Biblioteka Nauk Społecznych, Biblioteka Humanistyczna i Biblioteka Technologiczna. Biblioteka Naukowa składa się z sześciu mniejszych bibliotek, w tym Biblioteki Botanicznej, którą odwiedziłem, natomiast Biblioteka Technologiczna – z trzech (odwiedziłem Bibliotekę Inżynierii). Biblioteka Humanistyczna składa się z siedmiu bibliotek, w tym Biblioteki Humanistycznej, Historii Sztuki, Filozofii i Edukacji które odwiedziłem. Dwie pozostałe biblioteki to pojedyncze placówki obsługujące w całości wydziały, którym są przypisane. Biblioteki, tak jak wydziały, są ulokowane w różnych częściach Florencji. Oprócz mnie w tym samym czasie w Erasmus Staff Program w bibliotekach Uniwersytetu Florenckiego uczestniczyły cztery osoby: z Aten, Heraklionu, Splitu i Albacete. Trzy pozostałe osoby nie dotarły. Pierwszą odwiedzoną przez nas biblioteką była Biblioteka Nauk Społecznych. Jest to biblioteka, która ma nowoczesny pięciokondygnacyjny budynek, który funkcjonuje od 2004 roku. Od tego czasu wszystkie mniejsze biblioteki Wydziału Nauk Społecznych zostały skupione właśnie w tym miejscu, wcześniej na wydziale funkcjonowało kilka mniejszych bibliotek. Miało to miejsce po wybudowaniu całego kampusu Novoli, do którego przeniósł się wydział. Przestronny gmach biblioteki umożliwił wolny dostęp do wszystkich zbiorów biblioteki, w tym czasopism, które zajmują dwie kondygnacje. 900 000 woluminów mieści się na 16 km półek. Biblioteka zapewnia czytelnikom 100 miejsc do pracy przy komputerach oraz 800 miejsc w czytelniach, które są ulokowane na wszystkich kondygnacjach. W bibliotece tej pracuje 45 osób.

Transcript of Á } Ì v ] Ì Á ] Ì Ç Ç Á ] o ] } l Z h v ] Á Ç µ & o } v i ......Title: Microsoft Word -...

Sprawozdanie z wizyty w bibliotekach Uniwersytetu Florencji w ramach Erasmus Staff Program 14–18 maja 2018 r.

Tomasz Giza

W dniach 14–18 maja uczestniczyłem w programie Erasmus + odwiedzając biblioteki naukowe Uniwersytetu we Florencji (Univerità degli Studi Frienze). Uniwersytet we Florencji powstał w 1321 r. jako Studium Generale. Wykładano na niej prawo cywilne i kanoniczne, nauki humanistyczne i medycynę. W XV w. uniwersytet został przeniesiony do Pizy i jego powrót oraz dalsze losy we Florencji były blokowane przez wpływową rodzinę Medyceuszy. Ponownie, w zbliżonym do dzisiejszego kształcie, uruchomiono Uniwersytet Florencki w 1859 r.

Uniwersytet Florencki nie ma biblioteki głównej. Jest tam pięć bibliotek na każdym z wydziałów, a niektóre z nich składają się dodatkowo z kilku oddziałów. System uniwersyteckich bibliotek nazywa się Sistema Bibliotecario di Ateneo. W jego skład wchodzą następujące biblioteki: Biblioteka Medyczna, Biblioteka Naukowa, Biblioteka Nauk Społecznych, Biblioteka Humanistyczna i Biblioteka Technologiczna. Biblioteka Naukowa składa się z sześciu mniejszych bibliotek, w tym Biblioteki Botanicznej, którą odwiedziłem, natomiast Biblioteka Technologiczna – z trzech (odwiedziłem Bibliotekę Inżynierii). Biblioteka Humanistyczna składa się z siedmiu bibliotek, w tym Biblioteki Humanistycznej, Historii Sztuki, Filozofii i Edukacji które odwiedziłem. Dwie pozostałe biblioteki to pojedyncze placówki obsługujące w całości wydziały, którym są przypisane. Biblioteki, tak jak wydziały, są ulokowane w różnych częściach Florencji.

Oprócz mnie w tym samym czasie w Erasmus Staff Program w bibliotekach Uniwersytetu Florenckiego uczestniczyły cztery osoby: z Aten, Heraklionu, Splitu i Albacete. Trzy pozostałe osoby nie dotarły.

Pierwszą odwiedzoną przez nas biblioteką była Biblioteka Nauk Społecznych. Jest to biblioteka, która ma nowoczesny pięciokondygnacyjny budynek, który funkcjonuje od 2004 roku. Od tego czasu wszystkie mniejsze biblioteki Wydziału Nauk Społecznych zostały skupione właśnie w tym miejscu, wcześniej na wydziale funkcjonowało kilka mniejszych bibliotek. Miało to miejsce po wybudowaniu całego kampusu Novoli, do którego przeniósł się wydział. Przestronny gmach biblioteki umożliwił wolny dostęp do wszystkich zbiorów biblioteki, w tym czasopism, które zajmują dwie kondygnacje. 900 000 woluminów mieści się na 16 km półek. Biblioteka zapewnia czytelnikom 100 miejsc do pracy przy komputerach oraz 800 miejsc w czytelniach, które są ulokowane na wszystkich kondygnacjach. W bibliotece tej pracuje 45 osób.

Biblioteka Inżynierii jest jedną z trzech bibliotek Wydziału Technologicznego. Mieści się w zabytkowym poklasztornym kompleksie otoczonym przyjemnym parkiem, z dala od centrum Florencji. Biblioteka zajmuje w tym kompleksie jedno duże pomieszczenie z księgozbiorem w wolnym dostępie i miejscami dla czytelników oraz pomieszczenia biurowe dla pracowników, których jest tutaj 6. Biblioteka ma 25 000 książek, 750 tytułów czasopism, w tym 30 bieżących oraz 2900 tytułów czasopism elektronicznych.

Biblioteka Humanistyczna mieści się w centrum Florencji w większości w zabytkowych pomieszczeniach, w których zorganizowano uniwersytet w XIX wieku. Większość zbiorów w bibliotekach Wydziału Humanistycznego jest w wolnym dostępie, nie licząc starodruków i rękopisów, które biblioteki również posiadają w swoich zbiorach. Biblioteka Historii Sztuki mieści się w zabytkowej kaplicy, co nadaje jej szczególnego charakteru. Oferuje czytelnikom zbiory poświęcone sztuce – 25 tys. książek oraz 300 tytułów czasopism, w tym 26 w bieżącej subskrypcji. W zbiorach biblioteki znajdują się też historyczne kolekcje przekazywane w darze, czasami z całym bibliotecznym wyposażeniem. Biblioteka Edukacji oferuje czytelnikom 50 000 książek i około 500 tytułów czasopism, z czego połowę w bieżącej subskrypcji, a także 40 baz danych z dziedziny edukacji i nauk pokrewnych. W Bibliotece Filozofii najważniejszą kolekcją jest Fondo della Biblioteca Filosofica licząca 9800 tomów, w tym dzieła filozoficzne i religijne z XVI i XVII wieku. Ostatnia Biblioteka Humanistyczna (mająca taką samą nazwę jak wszystkie biblioteki Wydziału Humanistycznego) jest największą na tym wydziale. Jej zbiory to ok. 1000000 książek, 2000 książek z okolic 1500 roku, 5 inkunabułów, 4000 tytułów czasopism, w tym 2000 w bieżącej subskrypcji, 60 historycznych kolekcji i 24 archiwa. Zbiory, poza historycznymi, są umieszczone w wolnym dostępie w 15 tematycznych czytelniach.

Planowana jest budowa nowego budynku dla wszystkich bibliotek Wydziału Humanistycznego.

Biblioteka Medyczna, zlokalizowana w peryferyjnej dzielnicy Florencji, ma zaspokajać potrzeby czytelnicze studentów i naukowców Wydziału Medycznego. Mieści się w wolnostojącym, niezbyt nowoczesnym trzykondygnacyjnym budynku. Problemem tej placówki jest brak wystarczającej ilości miejsca do udostępniania zbiorów, których jest około 230 000 i tylko połowa w wolnym dostępie. Biblioteka oferuje też ponad 5500 tytułów bieżących czasopism z czego tylko 3 tytuły w wersji papierowej. Prenumerata drukowanych wydań czasopism została wstrzymana ze względu na brak miejsca do ich magazynowania. Oprócz współczesnych zbiorów biblioteka posiada cenną kolekcję inkunabułów, rękopisów i starodruków przeniesioną tutaj z historycznej biblioteki zabytkowego szpitala Santa Maria Nuova. Zbiory te są sukcesywnie digitalizowane i umieszczane w bibliotece cyfrowej.

Biblioteka Botaniki była ostatnią biblioteką Uniwersytetu Florencji, którą odwiedziliśmy. Mieści się w tym samym budynku, co uczelniane Muzeum Botaniczne, do którego przylega drugi najstarszy włoski ogród botaniczny. Biblioteka mieści się w zabytkowych pomieszczeniach, a na jej ścianach wiszą reprodukcje i oryginalne obrazy Bartolomea Bimbi. Biblioteka ma 18500 książek i ponad 1600 tytułów czasopism, w tym 241 w bieżącej subskrypcji. Poza tym biblioteka posiada cenne historyczne kolekcje, na które składają się rękopisy, starodruki, inkunabuły oraz historyczny księgozbiór Włoskiego Towarzystwa Botanicznego.

Dodatkową, nieobowiązkową wizytę zorganizowano nam w Akademii della Crusca – narodowej włoskiej akademii lingwistyczno-literackiej. Powstała ona w 1582 roku we Florencji w celu przestrzegania czystości języka włoskiego. Uczelnia ma siedzibę w zabytkowym pałacu Medyceuszy. Od początku jej istnienia stawiano na rozwój zbiorów, dlatego dziś biblioteka Akademii ma w swoich zbiorach wiele cennych pozycji – rękopisów, inkunabułów i starych druków oraz kolekcje otrzymywane na przestrzeni lat w darach. Mieści się w zabytkowej sali, cennie zdobionej. Służy nie tylko studentom Akademii, ale każdemu kto zajmuje się naukowo językiem włoskim.

Biblioteki Uniwersytetu Florencji od ubiegłego roku funkcjonują w systemie ALMA, który zastąpił Aleph. Wszystkie dostępne przez niego wyszukiwania są zintegrowane z uniwersytetami w Pizie i Sienie, z którymi Uniwersytet Florencji ma podpisaną umowę o współpracy. Studenci i pracownicy tych trzech uczelni mogą nawzajem korzystać ze wszystkich zbiorów oferowanych przez biblioteki, a wersje papierowe mogą zwracać w którejkolwiek z bibliotek tych uniwersytetów.

Zbiory bibliotek Uniwersytetu Florencji liczą około 3500000 książek i tysiące tytułów czasopism w wersji papierowej. W sumie jest tam około 60 czytelni umiejscowionych w bibliotekach w całej Florencji. Biblioteka oferuje też zbiory on-line i bazy danych, które zaczynają przewyższać liczebnie zbiory tradycyjne. Stale rośnie też liczba publikacji w bibliotece cyfrowej i repozytorium, w którym dostępne są m.in. wszystkie prace doktorskie i magisterskie bronione na uniwersytecie.

Większość placówek bibliotecznych jest czynna w godz. 8.30–19.00, większość z nich jest nieczynna w soboty. Biblioteki oprócz bibliotekarzy zatrudniają też asystentów – są to studenci, którzy pracują w bibliotece w niepełnych wymiarach godzin. W niektórych bibliotekach pracują też osoby w ramach resocjalizacji, np. byli więźniowie lub byli pacjenci szpitali psychiatrycznych. Wszyscy pracownicy bibliotek pracują przy ladzie, która jest wypożyczalnią i punktem informacyjnym jednocześnie. W większości czytelni nie dyżurują bibliotekarze, z wyjątkiem czytelni ze zbiorami specjalnymi. Wszystkie biblioteki uczelni oferują czytelnikom szereg różnorodnych szkoleń, które ułatwiają im potem korzystanie z bibliotek.

W skład uczelni wchodzi też kapmus w Prato, którego jednak nie odwiedziliśmy w ramach Erasmus Staff Program.