naukowych · metodologii badań 1. Metodologia badań społecznych – wybór tekstów, praca...

Metodologia badań naukowych

(PREZENTACJA 01)

©dr Adam SALOMON, AM w Gdyni

METODOLOGIA BADAŃ NAUKOWYCH

Prezentacja 01

1. program ćwiczeń;

2. literatura;

3. ćwiczenia merytoryczne.

Metodologia badań - ćwiczenia 01 dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

2

Treści programowe metodologii badań (ĆWICZENIA)

• Ogólne informacje o budowie pracy dyplomowej (konstrukcja; temat; stosowana terminologia; metody gromadzenia materiałów źródłowych – ankietowa, wywiadu, obserwacji, eksperymentów; metody przetwarzania materiałów źródłowych – monograficzna, statystyczna, analizy, modelowa, porównań, projektowania; estetyka pracy).

• Wymogi stawiane pracy dyplomowej (rozmiary i wymiary pracy; kolejność stron i miejsce ich oznaczenia; podział pracy na rozdziały i podrozdziały; strona tytułowa; miejsce i budowa spisu treści; rola, funkcje i budowa wstępu; rola, funkcje i budowa zakończenia).


w Gdyni

3

Treści programowe metodologii badań (ĆWICZENIA) (cd.)

• Uwagi redakcyjne o treści pracy dyplomowej (pisanie w cudzysłowie; wypunktowanie treści; podkreślenia, pogrubienia, spacje, kursywa; umieszczanie tabel, rysunków, wykresów i wzorów; rola i rodzaje przypisów; stosowanie przypisów; miejsce przypisów; przykłady przypisów).

• Wykazy stosowane w pracy dyplomowej (spis tabel; spis rysunków; spis wykresów; bibliografia; spis załączników).

• Uwagi końcowe przy pisaniu pracy dyplomowej (oprawa i liczba kopii; znaki korektorskie; potencjalna rola internetu przy pisaniu pracy dyplomowej; uproszczony schemat pisania pracy promocyjnej).


w Gdyni

4

Literatura podstawowa do metodologii badań

• Podstawy metodologii badań w naukach o zarządzaniu, praca zbiorowa pod red. Wojciecha Czakona, Oficyna Wolters Kluwer business, Warszawa 2011 (rozdziały1-5 oraz 7-8).

• Adam Salomon, Poradnik pisania prac dyplomowych stopnia magisterskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2005 (rozdziały 1-6).


w Gdyni

5

Literatura uzupełniająca do metodologii badań

1. Metodologia badań społecznych – wybór tekstów, praca zbiorowa pod red. Jerzego M. Brzezińskiego, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Warszawa 2012.

2. Józef Ledzianowski, Andrzej Michaluk, Metodologia badań w zarządzaniu. Podręcznik dla studentów, Wyd. WSOWL, Wrocław 2011.


w Gdyni

6

METODOLOGIA BADAŃ

tematyka ćwiczeń 01

• Ogólne informacje o budowie pracy dyplomowej (konstrukcja; temat; stosowana terminologia; metody gromadzenia materiałów źródłowych – ankietowa, wywiadu, obserwacji, eksperymentów; metody przetwarzania materiałów źródłowych – monograficzna, statystyczna, analizy, modelowa, porównań, projektowania; estetyka pracy).


w Gdyni

7

METODOLOGIA BADAŃ rodzaje prac promocyjnych (podział zależny od uczelni)

Metodologia badań - ćwiczenia 01

praca licencjacka – pisana na koniec studiów I stopnia licencjackich, bądź w połowie dwustopniowych studiów magisterskich. Obronienie upoważnia do posługiwania się tytułem licencjata.

praca inżynierska – pisana na koniec studiów I stopnia inżynierskich, bądź w połowie dwustopniowych studiów magisterskich. Obronienie upoważnia do posługiwania się tytułem inżyniera.

praca magisterska – pisana na koniec studiów II stopnia lub magisterskich. Obronienie upoważniało do posługiwania się tytułem magistra. Wyjątki to kierunek lekarski, lekarsko-dentystyczny oraz weterynaria – absolwenci studiów na tych kierunkach nie piszą prac magisterskich.

praca (rozprawa) doktorska zwana również dysertacją – wymagana do uzyskania stopnia naukowego doktora i doktora habilitowanego

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

8

METODOLOGIA BADAŃ praca – definicje


• Praca jest terminem wieloznacznym i rozmaicie definiowanym – dla potrzeb naszych zajęć warto zwrócić uwagę na sens czynnościowy i rzeczowy tego pojęcia.

• W sensie czynnościowym praca jest wysiłkiem podjętym w celu osiągnięcia czegoś użytecznego, jest zastosowaniem sil fizycznych i psychicznych do wykonania określonego zadania.

• W sensie rzeczowym praca jest wytworem i wynikiem wysiłku ludzkiego.

• Wynikiem obserwacji i umiejętności poszukiwań empirycznych i badań teoretycznych jest praca naukowa.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

9

METODOLOGIA BADAŃ praca naukowa – charakterystyka (1)


• Prace promocyjne powinny mieć charakter naukowy. • Oznacza to, że ich celem musi być dążenie do poznania

istoty jakiegoś zjawiska, wykrycia zasad lub reguł działania prawidłowości w organizacji czy funkcjonowania określonego przedmiotu.

• Warunkiem naukowego charakteru prac promocyjnych jest również obiektywny dobór materiału badawczego, właściwe jest przeselekcjonowanie i uporządkowanie.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

10



• Należy również zwrócić uwagę, że poprawność przyjętej metody w pracach promocyjnych powinna być uzasadniona, a rozwiązanie każdego problemu należy oprzeć na logicznym wywodzie, jasnym wykładzie i głęboko przemyślanej interpretacji uzyskanych wyników.

• Opracowania nie mające charakteru naukowego podają jedynie fakty, są zbiorem informacji, nie zawierają cech twórczych.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

11



• Prace promocyjne stanowią podstawę do ubiegania się o tytuł doktora, magistra, licencjata lub inżyniera.

• Mają one na celu zaprezentowanie wiedzy i umiejętności metodycznych piszącego.

• Treść uzyskanych wyników – choć wcale nie obojętna – schodzi na drugi plan.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

12

METODOLOGIA BADAŃ w pracy promocyjnej weryfikowane są:


zdolność do prawidłowego formułowania problemów

poprawność toku wywodów

sposób gromadzenia materiału

stosowane metody

interpretacja wyników

uzasadnienie doboru literatury wraz z jej retrospektywnym i krytycznym przeglądem

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

13

METODOLOGIA BADAŃ kształt prac promocyjnych/dyplomowych (1)


• Praca dyplomowa przyjmuje postać dzieła liczącego od kilkudziesięciu do kilkuset stron (w AMG – około 60 stron merytorycznych), podzielonego na rozdziały i podrozdziały.

• Może ona mieć charakter czysto teoretyczny lub może zawierać opis wykonanych badań eksperymentalnych i obserwacji z natury.

• W każdym przypadku musi zawierać część, w której autor samodzielnie interpretuje i wyciąga wnioski z przeprowadzonych przez siebie badań.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

14

METODOLOGIA BADAŃ kształt prac promocyjnych/dyplomowych (2)


• Prace dyplomowe pisane są pod kontrolą i z pomocą promotora (na niektórych uczelniach, np. na UJ, formalnie nazywanego "opiekunem pracy").

• Obrona pracy dyplomowej poprzedzona jest zazwyczaj wystawieniem jej recenzji przez recenzenta.

• Sama obrona pracy to zazwyczaj egzamin ustny zakresem obejmujący materiał zawarty w pracy, lub poznany podczas nauki.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

15

METODOLOGIA BADAŃ formułowanie tematu prac promocyjnych:

temat a tytuł (1)


• Obiegowa opinia głosi, że dobry, tzn. "trafiony" tytuł pracy PROMOCYJNEJ to aż jedna czwarta wykonania całego zadania.

• Nie należy mylić tytułu z tematem pracy, zwłaszcza promocyjnej.

• Temat określa przedmiot pracy w sposób szerszy, ogólny, mniej precyzyjny niż tytuł.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

16


temat a tytuł (2)


• Mówiąc obrazowo: z tematu można wydzielić kilka tytułów. • Na przykład sformułowanie "Lokalna sieć komputerowa"

jest tematem, a sformułowania: "Budowa i zastosowanie lokalnych sieci komputerowych" oraz "Stan obecny i perspektywy rozwoju lokalnych sieci komputerowych w Polsce" są już tytułami, ponieważ zawężają problem badawczy do jego wybranych aspektów (budowy, zastosowań, obecnego stanu, perspektyw rozwoju, obszaru Polski).

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

17


temat a tytuł (3)


• Oba sformułowania tytułów są niestosowne, bo zbyt szerokie dla pracy licencjackiej, a nawet – magisterskiej.

• Lepsze byłoby brzmienie: "Budowa i zastosowanie lokalnych sieci komputerowych w firmie X" (ujęcie węższe) bądź "Budowa i zastosowanie lokalnych sieci komputerowych na przykładzie firmy X" (ujęcie szersze, jakby z tłem).

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

18


tytuł-hasło a tytuł opisowy


• Dobrze sformułowany tytuł powinien mieć postać hasła, bez zbędnych słów opisowych.

• Złym przykładem byłoby więc brzmienie: "Budowa i zastosowanie lokalnych sieci komputerowych zainstalowanych [albo też funkcjonujących, działających, wykorzystywanych, zastosowanych itp.] w firmie X".

• Prawidłowe przykłady tytułu pracy licencjackiej: „Budowa i zastosowanie lokalnych sieci komputerowych na przykładzie firmy X”.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

19


tytuł dwuczłonowy


• Niekiedy tytuł może się składać z części głównej i z części pobocznej, skupiającej z góry uwagę czytelnika na wybranych aspektach badanego problemu.

• Przykładem tytułu dwuczłonowego są sformułowania: "Funkcjonowanie i rozwój informatycznych systemów zarządzania. Koncepcja, teoria, praktyka" oraz "Doskonalenie systemów informacyjnych. Metody i modele".

• Tytułów dwuczłonowych raczej nie stosuje się w pracach licencjackich i inżynierskich.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

20


słowa kluczowe (1)


• Słowa kluczowe tytułu są tymi jego wyrazami, które mają w badanym problemie znaczenie podstawowe i muszą być objaśnione bardziej szczegółowo w kolejnych rozdziałach pracy.

• Tytuły rozdziałów (lub innych numerowanych części opracowania) powinny jawnie nawiązywać do wyrażeń kluczowych.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

21


słowa kluczowe (2)


• W przykładzie dotyczącym pracy licencjackiej tytuł "Budowa i zastosowanie lokalnych sieci komputerowych w firmie X" sugeruje, że poszczególne rozdziały będą zawierały: charakterystykę sieci lokalnych jako swoistego sposobu spożytkowywania komputerów, charakterystykę firmy X jako obiektu posadowienia sieci; strukturę funkcjonalną konfiguracji zainstalowanych w firmie; zastosowanie systemów użytkowych firmy pracujących w sieci.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

22


tryb swobodny


• W małych formach naukowych, zwłaszcza w artykułach i referatach, przy formułowaniu tytułów można sobie pozwolić na pewną swobodę, która z góry ujawnia kompozycyjne zamiary autora, a czasem też jego dylematy i twórcze rozterki.

• Oto kilka przykładów: 1. "Rynek produktów informatycznych - trochę teorii,

więcej realiów". 2. "Nowy Międzynarodowy Ład Informacyjny – już

teraźniejszość czy dopiero przyszłość?" (– luksus czy konieczność? – mit czy rzeczywistość? itp.).

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

23

METODOLOGIA BADAŃ

konstrukcja pracy promocyjnej (cechy)


Podstawowymi cechami poprawnej konstrukcji pracy promocyjnej jest:

1. prostota i przejrzystość (nie występują zbędne rozważania, a praca ma wyraźnie określony kierunek i drogę dojścia do celu);

2. zwięzłość i zwartość (co zabezpiecza przed powtórzeniami);

3. harmonia (poszczególne części pracy mają zachowane właściwe proporcje i nie ma podrozdziałów asymetrycznych pod względem wielkości).

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

24

METODOLOGIA BADAŃ

konstrukcja pracy promocyjnej (składniki)


• Praca składa się ze strony tytułowej, wstępu, tekstu właściwego (=„rozdziałów”), zakończenia oraz dodatków (bibliografii, spisów, załączników).

• Konstrukcja poszczególnych rozdziałów odzwierciedla zasadniczy tok wywodów, a konstrukcja podrozdziałów — szczegółowy tok wywodów.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

25

METODOLOGIA BADAŃ

konstrukcja pracy promocyjnej (składniki)


1. Każda poważniejsza zmiana (zarówno merytoryczna jak i techniczna) i nowy pomysł w pracy magisterskiej, licencjackiej czy nawet kursowej, powinna być konsultowana z promotorem.

2. Oczywiście bez przesady — jeżeli gdzieś w tekście brakuje przecinka, można śmiało go wstawiać bez jego zgody.

3. Natomiast kwestie takie jak układ rozdziałów i podrozdziałów, a szczególnie zmiana tytułów i zawartości poszczególnych rozdziałów już rozmowy z promotorem koniecznie wymagają!

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

26

METODOLOGIA BADAŃ temat pracy promocyjnej: (determinanty wyboru)


1. zainteresowania studenta; 2. fizyczna dostępność źródeł, które są niezbędne do

opracowania określonego tematu; 3. intelektualna dostępność źródeł dla konkretnego studenta,

tj. możliwości opanowania i zrozumienia przez niego obszaru analitycznego;

4. przygotowanie studenta do podjęcia określonych badań (np. przebyte kursy, szkolenia, zaliczone przedmioty związane z tematyką badań);

5. nie podejmowanie określonych tematów na seminarium profesora X, które leżą poza obszarem zainteresowań tego profesora, a są w kręgu zainteresowań profesora Y.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

27

METODOLOGIA BADAŃ

temat pracy promocyjnej (główne wskazówki przy wyborze określonego tematu) (1)


1. tematy ogólne stwarzają większe trudności badawcze i wymagają większych umiejętności analitycznych, niż tematy wąskie/szczegółowe/praktyczne;

2. ryzykownie jest podejmować temat, wokół którego toczą się spory intelektualne (np. w naukach ekonomicznych), chyba że celem pracy jest krytyczna analiza tych sporów;

3. dopuszczalne są prace promocyjne polegające na logicznej kompilacji, wyraźnie podporządkowanej myśli przewodniej i przeprowadzonej zgodnie z zasadami pisarstwa naukowego, więc jeśli nic nie stoi na przeszkodzie można napisać tego typu pracę;

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

28

METODOLOGIA BADAŃ

temat pracy promocyjnej (główne wskazówki przy wyborze określonego tematu) (2)


4. aktualność tematu nie jest warunkiem koniecznym przy wyborze tematu pracy promocyjnej, jednakże opracowanie takiego tematu jest zawsze lepiej oceniane przez recenzentów;

5. praca powinna rozwiązywać problem naukowy lub chociażby na niego wskazywać;

6. tytuł pracy promocyjnej oraz tytuły poszczególnych części składowych musi być poprawnie skonstruowany, tzn. brzmieć komunikatywnie, umożliwiać szybką orientację o co chodzi oraz być możliwie krótkim.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

29

METODOLOGIA BADAŃ

terminologia pracy promocyjnej (składniki)


• terminologia (wyjaśnienie najważniejszych pojęć używanych w pracy) jest elementem wstępu.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

30

METODOLOGIA BADAŃ

źródła materiałów źródłowych


• Źródłem materiałów źródłowych są głównie własne badania empiryczne oraz różnego rodzaju publikacje i dokumenty firmowe.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

31

METODOLOGIA BADAŃ

metody gromadzenia materiałów źródłowych


metoda ankietowa

metoda wywiadu

metoda obserwacji

metoda eksperymentu

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

32

METODOLOGIA BADAŃ metody gromadzenia materiałów źródłowych:

metoda ankietowa


• Metoda ankietowa polega na użyciu w badaniu formularza (kwestionariusza) zawierającego uporządkowany zestaw pytań i miejsca na odpowiedzi, na które badany własnoręcznie udziela odpowiedzi.

• Zastosowanie kwestionariusza jest elementem wspólnym metody ankietowej i metody wywiadu standaryzowanego.

• Obie te metody są stosowane do badania świadomości społecznej.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

33


metoda ankietowa i metoda wywiadu standaryzowanego (różnice)


• Zarazem jednak występują różnice między nimi. • W badaniu ankietowym nie uczestniczy ankieter

wywiadu, więc brakuje tu bezpośredniego kontaktu między badaczem a badanym.

• Nie ma możliwości interpretowania pytań, jeśli byłoby dla badanego niejasne.

• Respondent udziela odpowiedzi na piśmie, a nie ustnie. • Forma tych odpowiedzi nie zawsze będzie więc zgodna z

życzeniem badacza.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

34


metoda ankietowa (charakterystyk ankiet)


• Zestaw ankiet dotyczący tego samego tematu badawczego może być wypełniany grupowo, rozdzielany i wypełniany indywidualnie lub rozsyłany.

• Rozsyłane są tzw. ankiety pocztowe i prasowe. • Nie zabezpieczają one reprezentatywności ze względu na

małą i przypadkową ich zwrotność.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

35

METODOLOGIA BADAŃ metody gromadzenia materiałów źródłowych: metoda ankietowa (czynności przygotowujące)


• Do najważniejszych czynności przygotowujących badanie ankietowe należy opracowanie kwestionariusza.

• Kwestionariusz zawiera zestaw pytań sformułowanych przez badacza i wskazujących na poszukiwane przez niego informacje.

• Buduje się go po przestudiowaniu literatury tematu, po przemyśleniu i sformułowaniu problemu oraz hipotez, po konsultacjach ze specjalistami.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

36


metoda ankietowa (cechy prawidłowo opracowanego kwestionariusza) (1)


1. Zestaw pytań powinien być pełny, a więc powinien obejmować wszystkie zagadnienia, na które badacz szuka odpowiedzi.

2. Pytania powinny być tak sformułowane, aby dawały odpowiedzi wyczerpujące, bez konieczności powtórzeń.

3. W pytaniach nie powinno być „błędnego założenia znawstwa”, tzn. nie należy pytać o sprawy, których respondent nie zna.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

37




4. Składnia i słownictwo pytań powinno być zrozumiałe dla respondenta.

5. Pytania powinny dotyczyć pojedynczych zagadnień i nie powinny zawierać nierozłącznych alternatyw.

6. Pytania nie mogą sugerować odpowiedzi, należy więc unikać wyrazów zabarwionych emocjonalnie.

7. Każde pytanie w kwestionariuszu powinno wynikać z hipotezy roboczej i nie może być w nim pytań zbędnych, stawianych „na wszelki wypadek”.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

38




8. Pytania nie powinny zmuszać badanego do udzielania odpowiedzi społecznie nieaprobowanych.

9. Pytania powinny być uporządkowane tak, aby poprzednia odpowiedź nie sugerowała odpowiedzi następnej.

10. Pytania nie powinny zniechęcać respondenta do odpowiedzi ani nużyć go, a czas odpowiedzi nie może przekraczać 25 minut.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

39




11. Na początku kwestionariusza powinny być informacje wskazujące, jaki jest jego cel i w jaki sposób (technicznie) go trzeba wypełniać.

12. Przed przystąpieniem do właściwego badania można przeprowadzić badanie próbne: „pilotażowe” i „pretest”. Badania pilotażowe mają dać informacje o tym, jak badacz powinien stawiać zagadnienia w temacie, w którym literatura nie daje dostatecznych wskazówek, jak dobierać i formułować pytania. Pretest obejmuje co najmniej 25 badań.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

40


metoda wywiadu (charakterystyka)


1. Wywiad polega na gromadzeniu wiedzy poprzez bezpośrednią rozmowę badacza z badanym.

2. Wywiad jest jawny, kiedy badacz jawnie rejestruje (zapisuje, nagrywa) wypowiedzi badanego, a niejawny, kiedy wypowiedzi badanego są zapamiętywane przez badacza lub utrwalone przez niego za pomocą ukrytych środków technicznych.

3. Badania naukowe są oparte prawie wyłącznie na wywiadach jawnych.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

41


metoda wywiadu (podstawowe rodzaje wywiadów)


standaryzowany (kwestionariuszowy)

niestandaryzowany (wolny)

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

42

METODOLOGIA BADAŃ metody gromadzenia materiałów źródłowych: metoda wywiadu (wywiad standaryzowany)


1. Wywiad standaryzowany polega na przygotowaniu listy pytań standardowych i przeszkoleniu badaczy (ankieterów wywiadu), aby zadawali pytania zawsze w tej samej kolejności, aby jednakowo interpretowali pytania i zachowywali jednakową postawę wobec osób badanych (respondentów wywiadu).

2. Takie przygotowanie pozwala uzyskać wiedzę nadającą się do porównań, a więc i do uogólnienia.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

43


metoda wywiadu (wywiad niestandaryzowany)


1. Wywiad niestandaryzowany bywa prowadzony wg listy pytań, pisemnych dyspozycji lub nieopisanej orientacji badacza.

2. Badanie wg listy pytań może być standaryzowane i przez to nabyć pewnych atrybutów wywiadu standaryzowanego.

3. Pozostałe rodzaje badań niestandaryzowanych charakteryzują się małą dokładnością i przez to nie powinny być składnikiem badań naukowych.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

44


metoda obserwacji (charakterystyka) (1)


1. Metoda obserwacji ma zasadnicze znaczenie na etapie gromadzenia pierwotnych materiałów źródłowych, gdyż pozwala na wykrycie określonych cech, ich nasilenia u obserwowanych podmiotów i przedmiotów oraz zbadanie stosunków i współzależności zachodzących między nimi.

2. Znajduje ona szczególnie szerokie zastosowanie w pracach nad organizacją pracy, gdzie wykorzystywane są do tego celu odpowiednie urządzenia techniczne, jak: kamery wideo, chronografy, stopery.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

45


metoda obserwacji (charakterystyka) (2)


1. Obserwacje mogą być prowadzone osobiście przez samego badacza (obserwacja bezpośrednia) lub gromadzone przez działy informacyjne przedsiębiorstw lub instytucji państwowych (obserwacja pośrednia).

2. Zaletą obserwacji bezpośredniej jest duża wiarygodność danych oraz możliwość bieżącej ich interpretacji, natomiast wadą — stosunkowo wysokie koszty prowadzenia tego typu obserwacji.

3. Znacznie szersze zastosowanie w praktyce znalazła więc metoda obserwacji pośredniej.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

46

METODOLOGIA BADAŃ metody gromadzenia materiałów źródłowych: metoda eksperymentów (charakterystyka) (1)


1. Metody eksperymentalne umożliwiają zdobywanie wiedzy poprzez zastosowanie prób, doświadczeń lub eksperymentów.

2. Eksperyment jest celowym wywoływaniem lub modyfikowaniem określonego zjawiska w warunkach sztucznie stworzonych lub zmodyfikowanych, więc eksperymentować można tylko w zakresie tych zjawisk, które potrafimy sami bądź wywołać, bądź dowolnie zmieniać.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

47

METODOLOGIA BADAŃ metody gromadzenia materiałów źródłowych: metoda eksperymentów (charakterystyka) (2)


3. Eksperyment jest najlepszą metodą służącą do sprawdzania hipotez przyczynowych i umożliwia zbadanie relacji między przyczyną a skutkiem prędzej i dokładniej niż inne metody.

4. Celem eksperymentu jest nie tylko wykazanie istnienia (lub braku) związku między poznanymi faktami, ale też umożliwienie ścisłego ujęcia tego związku, tj. ustalenia, jaki skutek wywoła zwiększenie przyczyny o jednostkę.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

48

METODOLOGIA BADAŃ metody przetwarzania materiałów źródłowych

(ogólna charakterystyka)


1. Zgromadzony w toku badań materiał źródłowy do pracy promocyjnej musi zostać poddany odpowiedniemu przetworzeniu, w celu uzyskania reprezentatywnych wyników, mogących stanowić podstawę do formułowania odpowiednich uogólnień i wniosków.

2. Ze względu na specyfikę poszczególnych gałęzi nauki, niektóre metody znajdują szersze zastosowanie w jednej dyscyplinie, a inne w dyscyplinach odrębnych.

3. Metody opisane poniżej są szczególnie przydatne w ekonomii i zarządzaniu.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

49

METODOLOGIA BADAŃ metody przetwarzania materiałów źródłowych

(rodzaje)


metoda monograficzna

metoda statystyczna

metoda analizy metoda modelowa

metoda porównań

metoda projektowania

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

50

METODOLOGIA BADAŃ metody przetwarzania materiałów źródłowych:

metoda monograficzna (charakterystyka)


1. Jest to dogłębna analiza konkretnego przykładu, oparta nie tylko na danych liczbowych, ale także na informacjach opisowych.

2. Różny jest zakres takiego opracowania — który może się skupiać zarówno na pojedynczym obiekcie badań (firmie, zakładzie) lub na części wybranej jednostki (wydziale, oddziale), jak i na grupie przedsiębiorstw.

3. W wyniku zastosowania metody monograficznej otrzymuje się wnikliwą i usystematyzowaną analizę podmiotu badań.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

51


metoda statystyczna (charakterystyka) (1)


• Jedną z wyróżniających się w tej grupie jest metoda badania niewyczerpującego (częściowego), którym obejmuje się nie całą zbiorowość, a tylko jej część.

• Dobór części zbiorowości do badań musi jednak odbywać się według określonych zasad, które podaje metoda reprezentacyjna.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

52




• W ekonomii i zarządzaniu często wykorzystywany jest szacunek statystyczny, który polega na ustaleniu pewnych cech danej zbiorowości na podstawie innych znanych cech tej zbiorowości albo na podstawie takich samych cech innej zbiorowości.

• Metodą szacunkową należy jednak posługiwać się tylko wtedy, gdy między szacowanymi cechami a cechami już znanymi, zachodzi określony i możliwy do stwierdzenia stosunek liczbowy.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

53




• Przeciwstawną do metody badania niewyczerpującego jest metoda badania wyczerpującego (pełnego), która obejmuje wszystkie jednostki badanej zbiorowości.

• Aby uzyskane w wyniku zastosowania tej metody wyniki były prawidłowe, badanie należy przeprowadzić w takim okresie, gdy nie miały na nie znaczącego wpływu czynniki przypadkowe, a zebranie i opracowanie danych musi być dokonane według jednolitych zasad (porównywalność).

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

54


metoda analizy (charakterystyka) (1)


• Metoda analizy (statycznej lub dynamicznej) to spójny zespół czynności badawczych, w których czynności analityczne (fizyczne lub myślowe) odgrywają wiodącą rolę.

• Stosowane są np. w badaniach przedsiębiorstw: ich sił wytwórczych, działalności, wyników gospodarowania.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

55


metoda analizy (charakterystyka) (2)


• Metoda analizy statycznej polega na badaniu określonych zjawisk czy szeregu wielkości niezależnie od ich powiązań przyczynowych, natomiast metoda analizy dynamicznej ma na celu stwierdzenie występowania zależności między wynikami produkcyjnymi lub finansowymi a ich przyczynami, np. strukturą produkcji, nakładów.

• Określa się w ten sposób źródła osiągnięć, słabości i możliwości danej jednostki gospodarczej.

• Zależnie od charakteru i szczegółowości wykonania, analiza może być oparta na różnych liczbowych lub słownych informacjach źródłowych.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

56


metoda modelowa (charakterystyka) (1)


• Główną ideą stosowania tej grupy metod w ekonomii i zarządzaniu jest dążenie do porównywania określonych jednostek gospodarczych (przedsiębiorstw, branż) w stosunku do modeli (wzorców), których konstrukcja jest oparta na rachunkowości, danych statystycznych itp.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

57




• Różne sposoby konstruowania modeli można podzielić na dwie grupy: 1. model buduje się tylko na podstawie nauki i

przyjętych dowolnych albo rzeczywistych warunków ekonomicznych, bez uwzględnienia występującego w danym rejonie sposobu zarządzania;

2. budowa modeli opiera się wyłącznie na rzeczywistych rejonach i na istniejących w rzeczywistości sposobach zarządzania.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

58




• Celem badawczym pierwszej grupy modeli jest kalkulacja i preliminowanie kosztów produkcji, a dane źródłowe do tworzenia modeli czerpie się głównie z rachunkowości, statystyki oraz z opracowań naukowych.

• Celem badawczym drugiej grupy modeli jest głównie ustalenie położenia gospodarczego i poradnictwo ekonomiczne, więc do obliczeń wykorzystuje się opisy przedsiębiorstw i dane z różnych instytucji.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

59




• Na podstawie uzyskanych w ten sposób danych konstruuje się model dla każdej klasy wielkościowej populacji przedsiębiorstw z określonego rejonu, posługując się przy tym wartością najczęstszą jako miarą położenia cech.

• Ze względu na to, że korzysta się z wyników przedsiębiorstw wykazujących lepsze wyniki ekonomiczne, uzyskany model może służyć jako wzór w poradnictwie ekonomicznym.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

60


metoda porównań (charakterystyka) (1)


• Przez metodę porównań, stosowaną w badaniach, rozumie się całość złożoną z wielu czynności, wśród których dominują czynności porównań.

• Metodę porównań należy odróżniać od szczegółowych czynności porównań, wchodzących w skład różnych złożonych metod badawczych.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

61


metoda porównań (charakterystyka) (2)


• Metoda porównań, bardzo często stosowana w ekonomii i zarządzaniu (np. porównania efektywności finansowej i produktywności przedsiębiorstw), służy do ustalania i oceny zasadniczych powiązań przyczynowo-skutkowych występujących w badanych przedsiębiorstwach, działach czy gałęziach.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

62

METODOLOGIA BADAŃ metody przetwarzania materiałów źródłowych: metoda porównań (typy porównań w ekonomii

i zarządzaniu)


1. porównania pionowe (czasowe, wewnętrzne), dotyczące tych samych elementów występujących w przedsiębiorstwie w różnych latach;

2. porównania poziome (zewnętrzne, przestrzenne, geograficzne), dotyczące tych samych elementów występujących w różnych przedsiębiorstwach;

3. porównania z wzorcami, tzn. z cechami postulowanymi obiektów i zjawisk modelowych, planów lub oddzielnie występujących norm i innych wskaźników;

4. porównania bilansowe składników z ich sumami.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

63


metoda projektowania (charakterystyka) (1)


• Projektowanie (wraz z planowaniem) rozumiane jest jako opracowanie struktur przestrzennych, technicznych lub organizacyjnych.

• W ekonomii i zarządzaniu omawiana grupa metod jest stosowana np. w projektowaniu systemów organizacyjnych.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

64




• Badania naukowe nad metodami projektowania mogą mieć różny stopień złożoności.

• W najprostszym wypadku mogą polegać na: zapoznaniu się z już stosowanymi metodami projektowania, ich analizie, porównaniu i sformułowaniu uogólnień, z których powstaje zbiór zasad projektowania.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

65




• Większą jednak wartość naukową mają takie prace, w których nie tylko uogólnia się znane powszechnie doświadczenia z praktyki, ale ponadto wysuwa się (z uzasadnieniem) propozycje bądź zastosowania w danym przypadku metod jeszcze nie stosowanych, bądź opracowuje się nowe metody przeznaczone do wdrożenia.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

66




• W takim przypadku korzysta się zwykle z następujących metod: planowania przepływów międzygałęziowych, planowania programu, programowania liniowego, analizy wartości i/lub prognostycznej metody projektowania systemów organizacyjnych.

• Projektowanie dowolnych systemów organizacyjnych może być wykonane metodą diagnostyczną lub prognostyczną – każda z tych metod obejmuje wiele metod szczegółowych, dostosowanych do konkretnego zadania projektowego.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

67

METODOLOGIA BADAŃ estetyka pracy promocyjnej (1)


• Praca promocyjna ma być porządnie i czysto wykonana i oprawiona oraz ma się dobrze czytać.

• Jeżeli w toku pisania wystąpią jakiekolwiek wątpliwości, co do technicznej strony pracy, a wskazówek na ten temat nie będzie u Promotora, to proszę zaufać własnemu poczuciu estetyki pamiętając, że najlepsze rozwiązania są proste i ujednolicone, najmniej skomplikowane (np. z najmniejszą ilością kolorów — dotyczy to zwłaszcza rysunków i tabel, o których dalej).

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

68

METODOLOGIA BADAŃ estetyka pracy promocyjnej (2)


• Proszę zaufać swemu dobremu smakowi, pamiętając jednak przez cały czas, że mamy do czynienia z poważną pracą naukową.

• Proszę zastanowić się, czy chcielibyście sami czytać swoją pracę w takim stanie, w jakim pragniecie, żeby ona wyglądała.

• No i oczywiście proszę pamiętać o gramatyce, interpunkcji, ortografii itp.

dr Adam Salomon, AM

w Gdyni

69

Dziękuję za uwagę ... ... i zapraszam na kolejne spotkania

Metodologia badań - ćwiczenia 01 70

naukowych · metodologii badań 1. Metodologia badań społecznych – wybór tekstów, praca...

Documents

Transcript of naukowych · metodologii badań 1. Metodologia badań społecznych – wybór tekstów, praca...