D~I H<)C Qu6c GIA THANH PH6 HO CHi MINHTRU'C1NGD~I H<)C KHOA H<)C XA H(n vA NHAN VAN

NGUYEN NHA

QUA TRiNHXACL~P? .:::: ? '"

CHU QDYE N CUA VI~ T NAM.,.:::: ?

T~IQUANDAOHOANG SAV A TRUONG SA

I

CHUYEN NGANH : qCH SU VI~T NAM J

MAso : 5.03.15

TOM TAT LU~N AN TIEN SI LJCH sif

Ngui'ii huang dftn khoa hQc:1. PGS Huynh L,la

2. PGS,TS Toil Nil QuYllh Trail

THANHpu6 HO CHi MINHNAM2002

-~-N

Cl)ng trinh duc1choan thanh t~i: .TrU'ong D~i HQc Khoa HQc Xii HQi Va Nhan VanD~i HQc Qu6c Gia Thanh Ph6 H6 Chi Minh

Danb saeh HQi D6ng ehftm lu(in an tie'n si effp nM nuae theo quye't

dinh s6 514/ DHQG-SDH ngay 31/10/2002:l.PGS, TS Ng6 Van L~ DHKHXH&NV

DHQGTPHCMDHSPTPHCM

Vi~n Sa HQCHNDHKHXH&NV

DHQGHNDHKHXH&NV

DHQGTPHCMVi~n KHXHTPHCM

Bao Tang ChungTich Chie'n TranhTPHCM

Nguoi huang dAnkhoa hQc:l.PGS HUYNH UJA

2. PGS, TS TON NO QUYNH TRAN

2.PGS, TS Nguy€n Phan Quang3.PGS, TS Trftn Duc Cu'ong4.PGS, TSNguy€n Quang NgQc

5.TS Le Huu Phu'(1c

6.PGS Huynh Lua

7.TS Dinh Van Lien

C6 th~ dQe lu(in an tt;li:

ThU'Vi~n Qu6c Gia T6ng hQp TPHCMThu' Vi~n Khoa HQc Xii HQi t~i TPHCM

ThU'Vit;\nTru'CingDHKHXH &NV -- DHQG TPHCMThU'Vi~n TrU'CingDHDL HungVU'dng TPHCMThU'Vi~n Tru'CingCDSP TPHCM

Chu tjch

Phan bi<$n1Phan bi~n 2Phan bi~n 3

ThU'ky lID

Uy vien

Uy vien

~ ? ~

PHAN M<1 DA U1. LY DO VA.MT,JC DICH NGIDEN CUDQu~n dao Hoang Sa va Tn1C1ngSa thuQc Hinh th6 Vi~t Nam ti't'nhi€u the'

ky nay. Qu~n dao niiy c6 t~m quail trQng d~c bi~t v~ m~t chie'n IU<;1C(n~m tren thuy d~o vii duC1ngbay qu6c te') rang nhu c6 ti~m Hang quantrQng v€ kinh te' (d~u khl, cae san v~t khac) va hi~n dang bi xam ph~mbdi nhi€u nudc nhu Trung Qu6c (baa gc'\m Dai Loan), Philippines,Malaysia, Brunei khie'n trd thanh di€m n6ng chinh tr! cua khu vlfc.Cang trlnh nghien CUllnh~m mt;lc dieh cling c1fp tuli~u mQt each t6ngh<;Jp,M th6ng va cij.nke v€qua trlnh xac l~p chu qlly~n cua Vi~t Namt~i qu~n dao Hoang Sa va TruC1ngSa. Ti't' d6 rut ra nhii'ng lu~n di€mvii'ng char minh chung chu quy~n cua Vi~t Nam tren qu~n dao HoangSa va TruC1ngSa.2. LICH siI NGIDEN CUD VAN DE

Trudc Ham 1909, cM quy~n ctf~ Vic$tNam tren qu~n dao Hoang Sa vaTruC1ngSa clItia bi Trung Qu6c va cac nudc kMc xam ph~m.Chua corang trlnh nghien CUllnao v€ xac l~p cM quy~n, song da c6 nhi~u tt1li~u lien quail de'n chi] quy~n Gua D~i Vi~t d Hoang Sa. .Sail Dam 1909., khdi d~u mdi chi la nhii'ng bai baa. RQ len nhilt Iii cu6itMp DieD20 d~u tMp HieD30. .

Sail Dam 1954, tIleD hit$p dinh Geneve, Hoang Sa, TrtiC1ngSa thuQc v~chinh quy~n Saigon ki€m soat, viln d~ tranh chilp cM quy~n du<;1cdij.t ragay gat, tiYd6 nhi€u bili nghien CUllda duQc dang baa. N6i b~t han ca Iiihai rang trlnh nghien CUllv~ cho quy~n cua Haang Sa tuong d6i c6 ht$th6ng va d~y rang Situ t~m. Do la rang trlnh fa dC1ivao Ham 1971,L'affaire des iles Paracels et Spratly devant Ie droit International. 298trang daub may, lu~n an tie'n SI (lt$tam c1fpcoa ang Le Thanh KM, l<~i

Institut International d'Etudes et de Recherches Diplomatiques. Tie'p d6,

Dam 1972 xua't hic$ncang tdnh lu~n van t6t nghi~p Ban D6e SI! eua HQc ,Vit$n Qu6c Gia Hanh Chanh (Saigon) eua Dinh Van Cu vdi d~ ad :"Chu quySn quh dao Hoang Sa va TntC1ngSa n.Tdi nam 1974, C(>ng Hoa Nhan Dan Trung Hoa xam ehie'm loan b9quiln daD Hoang Sa, nhi~u rang tdnh dil dtf<;1ethlfe hi~n trang Dam nay.

Nam 1975 daub dilu mQtm6c qtftq-Y9,pftf9V[U1~~~1fnghien Cl]'Uva'nd~ ehii quy~n clja Hoang SaIii Tfn$i~1~!t' .Pj~'k9~~9-f!975), d~c khaove Hoiing Sa va TrtfC1ngSa, 352 trafigrgddt Jpi~U::ti~li~u, hlnh .lnh, ban, ..1

d6, da du<;1cdanh gia caD. r--~-'-~-~'-~---'--!- ; Ii !

2

. San nam 1975.

MQt so co quan nhl1 Ban Bien Gioi Chinh PhIl (nam 2002 da xap nh~pvao BQ Ngo<,liGiao), BQ Ngo<,liGiao, Vi9n Nghien Ct.i'uv~ Tnmg Quoc,cac tntong d<,lihQc bAtdfiu quan Him de'nviln d~ Hoang Sa, di;icbi9t saucuQc chie'n tranh xam 1l1<;1ccua Trung Quoc thang 2 Ham 1979.Sau d6 lllQt so taG gia va mQt so d~ tai nghien cltu khoa h9C cap quocgia v~ Hoang Sa, Trl1ang Sa dang Olt<;lctie'n hanh. Trang do co d~ tilinhl1 "H<;IpBdng Nghien CUll Khoa HQc V~ Ljch SO'Chu Quy~n cua Vi9tNam C1hai quftn cIao Hoang Sa va Trl1ang Sa", ma so BBHB 01 - 01 do

PTS Nguy~n Quang NgQc (BHTH Ha NQi) chu trl cia baa caD so ke'tngay 30/4/1995 va HOiThao Quoc Gia "Lu~n cu Khoa H9C Ljch sO', BjaLy va Phap Ly Chli Quy~n Vi9t Nam Tren Hai Quh Bao Hoang Sa VaTrl1ang Sa" t<,liHa NOi ngay 18/1/1996 clIng mOt so ke't qua clu'<;Ictie'pt1,1cGong bo trang nhftng Dam sau d6.Ngoili ra cOn co mOt so bai bao cua l1hi~u lac gia dang tren baa NhanDan, T<,lpChi Ljch SU'Quan Sll, T<,lpChi Han Nom, T<,lpChi Xu'a vaNay...Cac nha nghien cuu Phl1ong Tiiy cling ngay cang quan tam bon vi:. vilno~ Hoang Sa va Trudng Sa. Tren mi~ng internet thang 12-1999 cang cohon 900 tai li~u noi den Paracels va Spratley (hi9n nay co 970 tai li~u).3 . D61 TU'<JNG,PI~M VI NGHIEN CUU vA GIdl H~N DE TALBoi tu<;lngnghien cuu cua lu~n an la qua tdnh xac l~p chu quy~n cuaVi9t Nam t;.tiquh dao Hoang Sa va Tntang Sa. Tac gia oi sau nghiencuu nhung tlt li9U minh chung va nhung ho<,ltdQng xac l~p, chie'lll hUH,bao V9 chu quy~n cua mlnh tren quftn ciao Hoang Sa va Tntang Sa [rangqua trlnh Ijch siT.Qua do trlnh bay nhung lu~n diem, lu~n CU,lu~n chungv€.chu quy€n clh Vi9t Nam IreD quh dao Hoang Sa va Trl1ong Sa .TrQng tam nghien cuu cua d~ tai la qua trlnh xac lap chil quy6n VietNaill v~ mat lich su trong thai ky chlta co xam pham cua cac nttoc ngoaiva khi cI~ c~p Mn s\.fxam ph;.tm Gila cac l1ltoc ngoai [rang boi canh SItx,lm pham chu quy~n Viet Nam ctia Trung Quoc la cluj ye'u4. PHUONG PIlAP NGHIEN cuu vA CAC NGUON TAl LIEU siJDl)NG

PlnJ'dng phap chu ye'u dtt<jcsiYd~mg Iii phuong phap nghien dtu Ijch Sl~thea quan clie'1l1duy v~t Ijch suo Ngttai nghicn cuu v~n d~1l1gphttcingphap lu~n lich su va phttcingphilp nghien CUlllich sU'C9 tbe Gong pbttcingphap logich.

3

Cong lac su'u Him sU'Mll dli<;Jed~t len hang d~u, lam the' naG Situ t~md~y du, phat hi~n nhii'ng tu' li~lI mdi, tie'p e~n de'n cae tai li~lI goe, taili~lI b~c mQl. Tae gia tru'de he't dlla vaG cae saeh v~ thli tieh, nhii'ng tai

li~lI tham khao cua cae Gong tdnh nghien CUllda co tntde, cae t6ng ml;lesaeh baa, saeh dftn. Tae gia con dQe trllc tie'p tirng trang nhii'ng tai li~uco kha Dang M c~p de'n Hoang Sa vaTrliClng Sa.

Cong lac khao chung, xU'19, danh gia tlI' li~u cling dli<;Jcd~c bi~t quaDtam.

NgliClinghien CUllcon sU'dl;lng cac phliong phap lien ngiinh nhli nghienCUlldin 19, khao c6 hQc, clan tQChQe va lu~t hQc. Cuoi eung la t6ng h<;Jplich sU'.

5. CAUTRUC CUA LUJ.N AN.

Lu~n an g6m 3 ph~n :- Phiin md d~u g6m 6 m1}c.- Philn ke't qua nghien cuu"g6m 3 chliong.- Philo ke't Iu~n va d~ nghi.

Sau cung Iii danh m1}cGong trlnh cua lac gia, tai Mu tham khao (211 tibli~u), eM thich, hlnh anh (61 tilm) va phI,! 1~leg6m cac nguyen van vaban dich chii' Han, cae van ban Mnh chanh, danh ml,lc cac daD va nienbi~u. (Xem ml,!e11}c).

~SUD6NGG6pCUALUJ.NA~Lu~n an Ia Gongtrlnh t6ng hop. co he thong. co tlnh duc ke't mot eachmdi me nhii'ngGongtdnh nghien CUll,nhii'ngtu' li~u da dliQcphat hi~ntir trlidc de'n nay, vaa d~y du nhfft, vdi mOt so tli lieu mdi va nhii'ng

, ..,. ,

Iuancu. Iuan chtYngxac dang gap phan dffu tranh baa v~ chu quyen cuaVi~t Nam d Hoang Sa va Tru'ClngSa.

NglI'Clinghien CUll da n6 Ilfc, co nhung kham pha mdi v~ mat tlI' lieuchlia co ai d€ cap tdi nhu' t~\ilieu cua chlnh ngliCliTrung QuOc. Thlch Dai

San trang J-I,\i Ngoai 1(9 Sli cia cho bie't Chua Nguy~n sai thuy~n khai'thac cae san v~t tir cac tau bi d3:m d Van L9 TrliC1ngSa tltc Hoang Sa vaTrlidng Sa eua Vi~t Nam ho~c phat hi~n them do<;t11van thO'2 rill dilivie't v€ vi~e xac lZlpchu quy~n trang Khdm D;nh Do; Nam H{jj Diln SII

Le, cung tai Ii~u ve so d6 cac thuy~n bu6m. dong theo truy~n thong (jCo Lao Re dl1'QCsU'dl;lI1gdi bi~n, lrang d6 eo Hoang Sa, Trliong Sa con

Iu'u gill trang daD gian l~i than Dong, xii Ly I-J.ai,J-Iuyi;nDaa Ly Son tdcCii Lao Re khi xlta, do ong Nglly~n HZlPve. )

4

Lu~n an cling da trlnh bay vi~c Vi~t Nam qmln h~t to' diu the' ky XVII

qu~n daD Hoang Sa va TntClngSa thuQc v6 Quang Ngai khi la phIl, tfifn,dnh trang thai ky chua bi cac nudc ngoai xam ph~m. Sail do thllQCquanh~t cua dnh ThO'aThien n~iBa Nang dO'ivdi Hoang Sa va Ba Rja VungTau, r6i Phu KMnh ,Khanh H~a dO'ivdi TruClngSa. Cling trong thai kychua co sl! xam ph~m cua nude ngoai, Vila, tri6u dlnh Vi~t Nam (thaiMinh M~ng) dii tuyen bO'khing djnh Hoang Sa, TruC/ng Sa thuQc cueingvl!c hi€m ye'u cua Vi~t Nam. Lu~n an cling di sau, tdnh bay mQt eachM thO'ng,c~n ke nhii'ng ho~t dQng mang tinh nba nudc cua dQi Hoang Sa(dja ban ra dbi, thai gian ho~t dQng, nhi~m Vl},t6 chUc va nQi dung ho~tdQng khoang 17 trang), cling nhu dQi BAe Hai ho~t dQng dudi sl! kiemqU3.nciia dQi Hoang Sa trang khu V\J'cphia Nam ciia Bi€n Bong tUGqu~ndaD Truong Sa. Lu~n an cling di Sail VaGcac ho~t dQng mang Hnh nMnudc rat cao la thuy qUaDsuO'tthai Nha Nguy~n bitt dftu Dam 1816, trdthanh 1~ hang Dam thCliMinh M~ng thu 17 (1836), vdi nhii'ng ho~t dQngdm cQt m6c, bia ehU quy6n xay dl!ng chUa mie'u, trang cay t~i HoangSa va TruClngSa.TO'Dam 1909, Hoang Sa bAt dftu bi Trung Qu6c va sail do bl cac nudckhae xam ph~m ehu quy~n, lu~n an tclnh bay cae chinh quy~n d Vi~tNam co nhi~m v\I qUail 1:9Hoang Sa va TnJ'ClngSa chua baa gib to' boehu quy~n cua mlnhva luau luau cling cO',baa vi; cM quy6n cua Vi~tNam tren quh daD Hoang Sa va Truong Sa.Tae gia con philn tich v~ gia trj phap 19 ciia sl! xac l~p chti quy~n eiiaVi~t Nam t~i quill daD Hoang Sa cling nhu Truong Sa. Tae gia du'a ralu~n di€m, lu~n ell' va lu~n chung v~ sl! ehie'm hii'll thilt Stt. hail blnh vathuc thi chu quy~n mot deh lien tile. t~i qUill daD Hoang Sa va TntangSa. Tae gia philn bae l~i nhii'ng lu~n di€m sai lnii bi~n minh eho sl! Xal11ph~m eua nude ngoai nhu eua Trung QuO'c v6 sl! phat hi~n sdm nhift,kinh doanh sam nhat, qUail 'wt sdm nhal ho~e lu~n di€m va clui va dja

1:9ke' e~n eua de nude khac (j Bong Nam A. Tae gia cling gian lie'p haytf\J'Ctie'p phan bae l~i nhii'ng phan baG eua Trung QuO'cv6 lu li~u Vi0tNam hay v6 cae lu~n di€m cua chinh quy~n Vi~t Nam.

5

CHU<1NG 1

VI TRI DJA LY, DIEU KI~N TV NHIEN CUA QUAN DAOHOANG SA & TRUONG SA .1.1 .TEN GQI VA VI TRI DIA L Y CUA QUAN DAO HoANG SA &

TRUaNG SA.

Trudc day, trang m(>t thai gian dai, nguoi ViC;Hva nguoi Phuong Tiiy d~utuC1ng (j giii'a Bi~n Dong chi c6 m(>t quan daD diii, Mu gQi m(>t tenchung, rat nhat guano Nguoi Vic$t gQi la Biii Cat Yang hay C6n Yangho~c Hoang Sa, ho~c c6 khi gQi la D;.ti Tnt'ong Sa hay V...n Ly TruongSa.

Nguoi B6 Dao Nha, Hoa Lan gQi quan dolo la Parcel hay Pracel ( tie'ngB6 Dao Nha, Parcel c6 nghTa la da ngam - am !leu); Nguoi Phap, AnhgQi la Paracel VaGthe' ky XVII, XVIII tren cac ban d6 hang hai.Me:>tdi~u he't suc d~c bi~t la c6 sl)' Dhat quan he't suc 1'6rang giii'a daubxUng quan daD ten Vi~t va ten Phuong Tiiy, khi Giam M~c Taberd ghirat 1'6rang C5ban d6 An Nam D...iQu6c HQa D6 vdi hang chfi':"Paracelsell Cat Vang" . (Paracel can gQi la Oil Yang)

Quan daD Hoang Sa & Truong Sa n1im trang Bi~n Dong ma nhi~u tMpnien qua, dii c6 nhi~u nM khoa hQc khdng dinh sl)' hinh thanh n~n van

bOa hang hai c6 nhii'ng s~c thai hoan toan khac vdi van boa I~c diaTrung Hoa.1.2 QUAN DAD HOANG SA

Quan daD Hoang Sa n1im trong mQt ph...m vi rQng khoang IS.000km2 ,gift'a kinh tuye'n III dQ D Mn 113 de:>Dong, khoang 95 h:ii ly (1 hai Iy =1,853 km), tit' 17°05' xu5ng IS°,4S'd(> VI B~c, khoang QOhai Iy; Kung

quanh Ja vung bi~n c6 dQ situ hon 1O00m, song giua cac daD c6 dQ silutllltong dltdi 100m.Qnan (Ho Hoang Sa Dam ngang bo biln cac dnh Quang Tri, Thit'a Thien,Quang Nam va mQt phan Quang Ngiii.

V~ khmlng cach vdi etat li~n, quan daD Hoang Sa Ham gan etat li€n Vic$tNam hon ca.

Trang khoang 30 daD, da, biii, c6n, hon hi~n c6 23 dii duQc d~t ten, g6m

15 daD, 3 biii, 3 da, 1 c6n, 1 hon. Cac dao tren khong cao, cao nhat laDao Hon Da (50 feet), daD thap nhil't la Dao Tri Ton (10 feet)(1 foot =30,48 cm). Olc daD chinh g6m 2 nh6m:- NMm LltOi Li€m (Crescent group) (j Tily Nam.

- Nh6m An VTnh (Amphitrite Group) d Dong Bilc.

6

Tac gia trtnh bay chi tie't m6i,daD chlnh v~ phltOng di9n vj trl, dja Iy tlfnhicn de'n dia Iy nhiin van c6 quail h~ de'n chu ql1y~n cua Vi~t Nam.1.3 QUAN DAo TRU<JNG SA.Nguoi Phap gQi Ii Archipel.des lies Spratly, nguoi Anh, My gQi IiiSpratley Islands hay Spratlies. Trung Qu6c gQi la Nansha (NaIll Sa) hayNan Wei qu~n daD, Philippines gQi la Kalayaan. Nh~t gQi Iii ShinnanGuto.

Quh daD Truong Sa each qu~n daD Hoang Sa hi~n nay tlnh de'n d.lo gfinnhilt VflOkhoang 350 hai Iy, daD xa nhilt 500 hai Iy, cach yang Tau 305

hai 1:9,Cam Ranh 250 hii 1:9,dao Phu Qu5c 240 hai ly, each Blnh Thu~n(Phan Thie't) 270 hii ly.Quan dao trai dai tiJ vi dQ6° 2 vi B t(li 11° 28 vi B, (1.4) tli' kinh dQ 112°B de'n 115OBtrang vung bi€n chie'm khoang 160.000km2 - 180.000km2.Bi€n tHYrQng nhltng di~n rich cac daD, da, bili n6i Ien khoi m~t nudc };,irilt it, chi t6ng cQng khoang 11 kJn2.V~ so' h.t<;1ngdaD thee th6ng ke Dam 1988 baa g6m 137 daD, d.i, baikhong k€ 5 bili ng~m thuQc th~m h,lc dja Vi~t Nam (g6m bili Phuc T~n,Huy~n Triin, Que' Bl1ong,Phuc Nguyen, Tu Chlnh).Tac gia' cling trtnh bay chi tie't 7 cl,lm daD dlfa vao hai d6 cua Ini QuiinNhiin Dan Viet Nam, tal ban I~n thu hal, Dam 1984.

1.4 DIEU IU.(tN T{j NHIEN, THAo M(>C CUA QUAN DAoHoANG SA vA TRU<JNGSA. -

Bi~u kic;n ttf nhien tuy thl1~nl<;1isong khong phai la ye'u to' quye't djnhclio slf xac l~p chii quy€n cua Vi~t Nam. Tuy v~y ding c6 nhiIng b~ngchung khoa hQc minh chung nhung di~u ki~n thu~n l<;1iva nhung chung

rich clio 51fxac l~p chu quy~n cua Vi~t Nam tren qu~n daD Hoang SaGang nhu Tntang Sa.1.5 TAM QUAN TRONG VE CHIEN u1<,1C QUAN s{j vA TAlNGUYEN CUA HOANG SA vA TRU<JN'G SA DAN DEN S{j XAM

PH~M CHU QUYEN VIj};TNAM CUA CA C Nuac NGoAI.Khong co Il1Qtvung bien naG tren The' Gidi vdj dj~n rich tuong duong3/4 Bja Trung Hai ma l~j co t~m muc quail tn,Jl1gv~ phuong di~n glaDthong va chie'n lU<;1Cquail slf nhu Bi€n Bong.Tai nguyen thien nhien, nha slf phat tri€n khOii hQc ky thu~t, nhi~u talnguycn guy gia, nhilt Ia dfiu khi, dfln ditn c1l(QCkhai thac tiJ long bi€n,nhilt Iii.khi tal nguyen tren dilt li~n ngay Gang bj khai thac c~n ki~t, lanhhili dIng ngay dng co them gia td.

7

CHUaNG 2

st.! xAc LAp cln) QUYEN VIl~T NAM T~I QlI,\N DAaHoANG SA vA TRtJ'(1NG SA

S~i x:ic I;}pchii quy~n Vi~1 Nam 1;.1iquAn d;io Hoang Sa va Tniong SadU\fcminh ch([ng bang nhfing Ill' li(:u lich Sl( khong nhO'ngClia Vi(:1Nam,ma l'('melb chinh nglioi Trung Hoa cling nhti clla Phll'tfngTiiy,dong Ihtfibang qua Irlnh chie'm hull lh~l s~i, boa blnh va 111l,ielhi lien 1~leelia caenha mide Vi91 Naill qua de lhl'ji k)1Ijch StYIli d~u lhe' k)1XVII sang thek)1XIX.2.1 cAC NGUON TU ujJ:u MINH CHUNG S(j XAC L~P ClUjQUYEN VIET NAN! T~I QU)\N DAO HOANG SA & TRtJ'(1NGSA.

2.1.1. Nhung hi li~u CUllVi~t Nam minh chung chti quy~n Vi~t Namh,i qufin duo Hoang Sa va Truong Sa.Cae IIi lit;u ch(ing minh chii quy0n cll:\ Vit;I Nam off xual hi~n lien 11.ICqua cae doi: Ilt dfiu thai Chua Nguy~n (llie dfiu lhe' ky XVII), sang lhaiTay Still roi Idi Iri~u Nguy~n (10'vua Gia Long), Vi~1 Nam C0 khoanggall 30 Iti li~u de lo~i, off khing ojnh cluj quy~n cua Vie;I Nam het suero rang.Trong lhdi ky t-)~lIVI\;I, Iii tht11ky Nam B:lc phiin Iranh va Ih(fl I;; YStill,ngu6n It( lic;u ve Hoilng Sa hall nhli chi con l';IiIll' li~u ella chinh quyenh9 Trinh 0 B5c Ha, chu yell la Thien Nam Tu Chi LO 06 Th;.i, Ham1686, lrong Hong D([e Ban Do hay Tmln T{lp All Nom &} IrOlig saehThien H~I&in ll,j I'd Phil Bien t~/pL{/C,/1(11/1/776 CLIOU Qu_"Doll.Tmng Thien Nam Tl'r Chi Ll) 86 Tht( hay To;in T~p An Nam L:\ nam16X6,c6 b;in 06 lit liti li~lI xlia nhal, ghi n') hang nam h9 Nguy~n dlra IR

chien Ihuy~n den khai Ihae d Bai C:il Vang. Con IAi lii;u lrong PhI: BienT"Ip Ll,1cciia Le Qui Don, ni'im 1776 Iii lid lic;u co, mo I,i ky cilng nh11v~ HoilngSa, quy6n 2 CIS2 (10:.lnvan (J~c~Pt1e'nvii;c Chua Nguyen x;'i.G

I~p chii ljuy6n cua D:.1iVi~l (,.IiHoang Sa btng hm.lldOng coa dOi HoangSa va t10i Rife H:ii. Khi quan Tiiy Son n()i d~y, dan xii An Vinh van tierll.lcho:.I1dOng t) ngoai khdi xii clHImlnh vdi Itf odn Iren clla 6ng Ha Lieuvii chi [hi ngay 14 lhang 2 Ham Thai f)(re lhli 9 (1786) elia Thai Ph6T6ng Ly QlInn Binh Dan Cht( VI} Tht(Qng nidng C6ng de gdi cho caich)i Hoang Sa.

x

Sang Ihtli ky TriCu Nguyen III nam 1802 t1en nam !909, (.'(\1'[11nhicu lili

lit;u chinh Sll l11inhcluIng Chll l.juycn clla Vit;I Nam Iren l.juiin tUO HolingSa v;1 Tnlt1ng Sa:

- Tnf(Jc hel la Dl( Dia Chi lrung I1() Lieh TriCu Hien ChillIng LlH,liChi

nh Phan Huy Cho (1821) va saeh Hoang Vi91 I:)ia DI(Chi (1833) NOi

dung vc Hoang Sa nh hai eu6n sikh Iren e6 nhicu di6m 11(1ng I~( nlnl

Irang PllLt Bien T(lfJL~/cet'la Le Qui Don eu6i Ihe ky XVIII.D(li Nwn 7111!('L~lc I'h£1/1Ti~n Bien. Ifl(rtn i(} (so;~n Ham 1821, kh;{c in

Ham 1844, liep 1~lc khJng oinh vii;e x;\c l;Jp ehL! quycn Ctla 1:\li Vi<;1

ding b5ng ho<;lldt)ng eLladOi Hoang Sa va (ll)i Bae Hili.- f)~li Nam Th~(e L~le Chinh Bien 0<; nhal k)' (khae in nam 1848); (1(: nh,

k)1 (khifc in xong nam 1864); 0<; lam ky (khae in xoilg Barn 1871)) c() cii

Ihay II do;}n viel vc yuan (Ho Hoang Sa va Tn(t1ng Sa vdi nhicu nOi

dung mdt, phong rho. rill e~1Ihe' vc s~( tier II.'c xae It}p clllJ yuycn eLla

Vi<;l Nam l<,Iiyuan tHo Hoilng Sa va Tn(()ng Sa.

- Trong Khiil11 Binh f);!i Nal11 H(>i f)iGn SI,( L9 (1851) e6 do;,ln v,in de

c~p den vi<;:edl,fng mieu d Hoang Sa lrong l.juyGn 207 va do;!n van Irong

be) sacCI Khitl11 I:)jnh I:\ti Nal11 H()i I:)£n SI,f L(: guyc'n 221 cher "Bt)

Ctlng ItiU rclng: HIilJIl,.'{Sa Ihu(1c khu "{(e ngotli /Ji2'11nli leI hi2/1l yeou.

Hlllig Ill/Ill Clill pillti di Ilu/111LIt)klllip dll1lhll~1c dLfi/ng he: L(li IIOr1Ii/l11l1a}

1ft! \'2 ,\'au, 111/]ikhi d(~/Jh(111U1nrIll/Jig gi(~ng, ehie'u ,heu h~ t/:" /l1l1!illl/".

- Tai li(:u ral qui gi;i Iii clui/( hcln Irilu Ngu.)"(~n(lhe" k.,. XiX), 11c16ngl(oi la

11mlhi!'y nhung h;ln laB. phllc lit'u clla cae dlnh Ih11nde b\) nhl( b0 Cong,

va de cd quan kh;ic hay Hilling tit} cua n\c nhil vua vC vi9l' x,it: I~p chu

ljuy0n ClJa Vi91 Nam tren ljUiin t1iio Hoang Sa dL(di Iri6u Nguyen nlll!

vi<;cyang Iham, do d;.le,VC ho'J df> Hoang Sa, dm eQI m6e... Nam Thii;uTrj Ihtf 5 (1845) e6 ehI dlnh hoiin ky yang Ih;lmo Sau d6 ".Ii liep t~IC.

- Vil;1 Sl'( CllrIng Gi;im Kh;\o LI(lJC quy0n IV ctin Nguyen Th(Hlg (1877)

cho hie! (r but;i qu{)cSl1 Ihl(ong ken nhl(ng dinh lrang hai h9 An I-Hi vaAn Vinh.

- Trung b(> s,kh D(l i Nail/ NI1£7'1Th(1ng Chi (18X2 SO;,In ~ong, II) I() SO,!n

1,.li !;'in 2 vil kh~e in) x;\c dinh Hoang Sa lhlJ()e \'C linh Ql1;lng Ngiii vatier \l.le kh~ng djnh ho.p cI(JIlg t1()j Hoang Sa va d0i Bife H;1i do cI(>i

Hotlng Sa kicm yu,ln. .

- Trong LJuy0n 111QuCJeT.-icu Chinh Bien To;\1 Yell clla Qut!e Slr Qu,in.

Iri~u Nguyen, clai vua l'vlinh M;.lng. ClJ3 do.Jn v.ln lien \.juan dc'n vi9C xac

I~p ehli qllycn nb Vi~l Nall1 (~Ho;"\ng Sa .

9

Ngo~i ra e:ic b.-in06 c6 ciia Vi~1Nall1 Il( Ihe ky XVHden Ihe k)'XIX a~u ve IHi C:il Yang hay Hoang Sa va V1).OLy Tntl1ng Sa Lrongnftfog v~(ceua Vi~LNam.

2.L2 Nhung hi Ii~u ci'ia Trung Qu6c va 1)lniling Tfiy minh chungcllli ql1y~n Vil;t Nam t1~iqmin dilo Hoang Sa va Tnlc'1ng Sa.

+ Nhung hi 1i1;11Cltn Trung Q116c minh chung clul ql1y~n clla Vil;tNum b.li (Iudn dlio Hoang 5u va Tnlung 511:. Tnick lien Ii'! Hiii Ngo:~i K)' Sl,f clh Thich I:):~iS:in (nglioi 1'rung

QucJe) n:lm 1696.Trong quycn 3 ella Hili Ngo{JiKf 5(1dii nai denV~n Ly Tniong Sa Itic Hoang Sa va cti\khRng djnh Chua Nguyen d1\sat Ihuycn ra khai thae de still V~LLU de Lilu d~II1Lrcn qu:1n c1ao V9nLy Tntong Sa.. Cac h:lo <16c6 Trung qutle do chinh ngliOi 1'rung quae ye III flam1909 In1 v~ Inide dell lIlioh chtillg 1'1\y Sa va Nall1 Sa ehlia Ihu(>e veTrung qU()c.

KhllO SliI tii'l d de bItn ai) c6 clla 1'rung qutie Ilt na 1111909 Id1 vE

Irude, nglioi la rhilY 151 d de ban d6 Cl1 nlick 1'rung quSe do nglti'1iTrun)! qu(')c VC kh(mg co b:ln .d() nllO co I!hi cae quan dllo 1'iiy Sa, Nall1

Sa. Tal c.-Icac b:ln d6 c<3ii'y deu Xlic:dinh d;lc1 HIli Naill Iii eltc Nal1l eiia

bien ciui nhia Nam cua Trunc Qu6e. .

Sau khi 1'rung Quae dung vii I~ic chic'lIl d6ng Hoang Sa Lhang I Ham1974, nhieu c1oankhan e6 Trung Qu6e den de dao LhllQequ:1n d:lo nayva gqi Hi."phar hi~n" nhalll nhieu eti VZiInhlt lien el~,c16sli, dl~CIach~mIn~ Iren dc Mn dao nay, song dell khong co gia Irj gl elf minh xac chuqllyen Trung QuC)C, Irai I:.li h9 I'll phlll hit;n d "'m~t Bifc ngoi mien~H()il1lgSa T(/" c~d:lo Vinh Hung, {lie aao Phu Lilll (lIe Boisce), l~i IIIbhng chling hi6n nhien vel Ilch nh vi9C Xli<:l~p ehu quyt3n cua Vi91Naill.

+ Tll 1i1;1IPhucing Tfiy x11c nh~ n \'~ chli CJlly~nciia Vi~t Nam trcpCJui\ndiio Hoang Sa va Tniong Sa.. .. Nh~r Ky Lren lau AmphiLrite (nibil 1701) xac nh~JnPameels Iii.m(\1

quaIl CIao Lhl1(k v~ milk An Naill.. "Le Mcmoirc sur la Cochinchinc" ciia Jean Baptistc Chaigncau(1769 - 1825) viC"1VllO nhi1'ng nam cu6"i c'h'riGia Long (hOl\l1I:'11n,ll11

1820) ail khftng djnh nam 1816 ma Gia Long (1iixac l~p chli quy2nVi9( Nallliren 4ulln L1iioParaccls.

10

.. "Univers, hisloire el description de lolls les peupks, de leurs

religions, mtltlrs CI (;OUllImCS"dIU gi'll1l nwc Taberd xufll bi\n nam1833cho rhng ho:ingde Gia Long chinh Ihl1<:khdng dinh cluj 4uy6ntrcn qUail d,\o Hoang Sa nal111810.. An Nam f.:),~iQu6c Hqa 1:)6 clh giam 11ll,ICTabcrd xuill b,in Ham1838 kh~ng dinh Cat Yang (Hoang Sa) la Paraccls va n~m tmng

"ung biin clia Vit;t Nam.. The Journal of the Asiatic Society of Bengal. Vol VI dii dang hai Clia

gialll ml,ICTabcrd x,ic nMn vua Gia Long chfnh thlfc giu ch1.'1quycnqu~n dao Paracels) .. "The Journal (~t'tlit! Geol{rtlphJe'lIl Socit!ty (!{ [.(lnJun" (nam 1849)GulzLafr ghi nh~n <:hfnhquy~n An Nam I~p ra nhung In(ng Ihuy~nva mOt Ir<}iquail nhli de' Ihu Ihue d Paraccls.

2.2 sIj KHANG DINH CHi! QUYEN vA NHiJNG HO~T DONG X,\CL/~P CHU QUYE~ CUA CAC NUt\. Nude a VI'::T NAl\'12.2.1 tit! KHANG DINH CHU QUYEN HoANG SA, TRtfONG SACUA VUACHUA, TRIEU DINH VI~:T NAM.Vua Minh, M<}ngva 3<) Cong ail nhit3u l.in khftng dinh Hoang Sa vaTn/(fng Sa Iii Ihu(>e Vi91 Nam .2.2.2 VIEC QUAN LY HANH CII/\NH CiJA C/\C CHINH QUYENVIeT NAM T~I QUAN DAo HOANG SA vA TRlJ(1NG s,~.Trong SUt')lIhi'1i<:htiaNguy~n, ql1~n d,lo Hoang Sa va TnWng Sa lit I1H)1,luon (hfl;fCqUtln Iy hiinh chanh bt~i Oll,lng Nghla hay Ngiii ltic.:Iii phi't,khi la Iran hay Iinh lily Ihl:o thai ky lich su.2.2.3 S~J THANH I).P VA HO~'I' I)<)NG CUA n(H HoANG SA 'I'llTHE KY XVIl DEN THE KY XIX.

2.2.3.1 Dia ban ru QUict"1adi)i Hoang Sa IiI d "ling ci'fu biifn 811Iqva Co Lao Re.

Hoan canh (tia Iy II/ nhien, llt vi Irf, t1ia Ihe cling nhl( nhan van cua vungctia bi6n Sa Ky- ClI Lao Re khien d,ln n,( l1d6 gil1il1ibi0n. lhli!1ng t1i11mnhung hiii s,ln quI nhu hiii s,ll11ngay (1Vlll1gkc' (;,}nCu Lao Re, khien"Cu Lao Rc - cua bien Sa Ky" Iii di nC>ira l1ai cib d0i Hoang Sa.

2.2.3.2. Thifi gian ho~lt c1(ing dIU c1i)iHoillll! Sa.

Vi~(; Ihanh I~p (!()i Hoang Sa phiii c6 In(lk ho,)c I!"lHlglhi'li ChouNj!uven Phoc Tiin (I64X-lo87), Ilk IiI lnrdc "h()~(' Imng thl)i ru lWi"

cu6-n sach nth'lI NwlI Tt? Chi L(J tJli nl/( (na 11116X(1). va dC1iHoi\ ng Sa

khi lrl)VG (ttl! 1i~1l \'.~I()th,in}! 1,lm am "eh \;10 eira Eo l1i!.YTl( Hien rt'\i

II

ni)p s;in vallai chinh dinh l~Phu Xuiin. Nhulhe, ehllng ta 1:6n1 Sl~(1Ekclluan d6i Hoang Sa fa di'1isdm nhal Ilt lhl)i ehua Nguyen Pink Lan

(1635-1648), hay eh~c eh5n tlt Ihl)i chua Nguyfn Phuc Tan (1648-1687). ,

Tll th;ing ba am licit l1iIII Cu Lan Rc den 11(1ih51 dh ho~t dl)ng l' HoangSa la 3,4 ngay dem, den thang 8 dl)i Hoang Sa trl~ve Mil lien. Do (Muki~n kh! h~u lue bay gh'1kh6ng clIo ph~p dl)i Hoang Sa tru d flam maph;1i lheo ll1ua, kco diii III (lfiu lhe' ky XVII den the ky XIX.

2.2.3.3. Nhi~m V~1cua dt}i Hoang Sa.Tim htQIl1de san v~t III cae tau dam, de hai san qui liYvlIng bi~n phiaBac quan dao Hoang Sa, kielll qu.in, tn')ng eoi dt)i Bil:cIHi l~phia Nam,tham vang, trlnh baa v~ eae bQn thtSphi ngoai biEn.

2.2.3.4 Tfi chuc vit nQi dung I1m.ltdl)ng clia dQi Hoang SaBQi Hoang Sa la mQt t6 ehae diin binh vua mang tinh diin Sl,tvtta mangtinh quan sL!;vua mang tinh tu'uhiin vua mang tinh nhil nude, vtta coclul'c Bang kinh Ie, vua co chuc n;1ngqu:in 19thoi ay l) Bi6n 86ng.B(Ji Hoang Sa da tl1llIltt;11Utntdc he'l nhli'ng lull V~I llui h~a Hoang Sauhu' h;ii sam, 6c hoa, fie lai VOl.Quao In;>ngnIJar Iii cae hang boa 0'(delau d~m, phfin nhicll la vang b~.Ie,tien I~, sung 6ng.Vit;e di bi~n xa (vi6n dttdng) khie'n de Ihanh "ien dQi Hoang Sa rat giGicti bi~n, sau clltt;1Celi' ctihltang d5n hiti I('lnhelm thtiy quail tri~u Nguy~n.2.2.4 D(n BAC HAl HO~ T DONG DUOI sfj KIEM QUAN CUAD(>I HOANG SA TRONG KHU VVC PHIA NAM CUA BII1N DONG

TUC QUAN DAO TRVONG SA VA VUNG PH1) C~N. .'

Cae chua Nguyen van d6 <1QiHoang Sa kicl1llluiirttl~uc6 I11Qldftum6i,M eo the' de dang nifm 11nhhlnh a BiEn Dong. DQi Bil:eH1iikhong djnhIntac bao nhieu su5t. Ho~c .chQn ngltoi thon Tet Chinh (0 gftn bo biEn)thuQc phii Blnh-Thll~n, ho~c chQn ngltoi lang Canh-Dttdng lay nhli'ngngttoi nnh nglly~n b6 sung vao ctQiHac- Hiti. Ai nnh nguy~n di thl capgiKy sai di va chi Ihi sai ph.!i dQi ay di lam cong taco

2.2.5 cAC HO~T DONGCUA THUY QU;\.NTRlfiu DlNH VIETNAM(j OUANDAOHOANGSAvA TRLf<'1NGSA .

2.2.5.1 Cae holJt d.?~~,~~..~l.le.!~~r_tE!!1h,ve hlin di\ vt! Hoang Sa vaTntong Su r J. 1 i.; 'I qri' ; r: i. ;. ,. ",. ,-, ,1..." -

ThuYllllan bat d:lU W-9'\llhl.,¥l'f?/ ;tr.~11,ixelva 00 d:~c Ihuy trlnh ...di: vcb;in l1ti. Vi9c do <1:.14Il\t~;t'tl1tt;h\"i'F~<ti;'tt16~vc b:in <16l) Hoang Sa do B(1

;~_. ~-"' fi:t

12

Cong chi Oi.lOOnlYqUail ph6i h<;1pvdi gi,\m thanh, vdi ala phltelng QuangNgai.

2.2.5.2 Cae ho1.lt d{)ng dm cQt m6c, bin cM quyt!n d~ xac I~p chuquy~n cua Vi~t Naill tren qu!in dao Hoang Sa va Tniang Sa tit daunit ky XIX.

De'n nam Minh M,~ng lhll' 14 (1833), vua Minh M~ng dft chi lhj cho BQCohg day m<).nhvi~c dl;fngbia chu quy~n, dm cQt m6c a Hoang Sa .M6i flam cQt m6c d~u kh!{c r6 nien hi~u, flam, chuc VJ;I,h9 ten vien chi

huy "1l;fchJ'Qnglhuy qUail d~c nhii;m ", au<;1CphJ;lngm~nh ra Hoang Sa vaghi diu d6 nhd. Cong lac tren thanh 1~ tu nam 1836.

2.2.5.3 Xfiy dlfng chila mie'll va tr6ng city t~i qudn d:1o Hoang Sa vaTruong Sa.

Vua Minh Mi.lng rift quan Himden vi~c dl;fngchua mieu va tr6ng cay ti.liquitn diu Hoang Sa va TruOng Sa. Tr6ng cay cot lam da'u d/; nh~n radao ma tranh thuy€n bj lai n<).ndam vao dao.

. CHUaNG 3

TIEP TUC CUNG cO, KI-rA.NGDJNH vA nAo vt CHD QUYENCUA yrE;T NAM TREN QUAN DAO HoANG SA vA TRUONG SATU KID nJ CAC Nu0CNGoAI XAM PI~M3.1. TIEP TUC CLINGco, KHANGDJNHvA nAo vt cnDQUYEN CUA VItT NAM T~I HoANG SA VA TRUONG SA TVNAM 1909lrifN NAY. .

3.1.1 Thai ky tit flam 1909 de'n i945.

Chinh quy~n thuQc dla Phap dft co nhii'ng hanh dQng CI~th6 cling co,khing djnh va baa v~ chi] quy~n cua Vii;t Nam ti.liquiin dao Hoang Sava Truong Sa.

.Dang tiec Iii v~ pilla Phap, theo hi~p udc 1884. Ie ra phai co nhi~ll1 VJ;lleu tie'ng phan d6i Ilgay nhung hanh dOng cua Trung Qu6c, song li.li iml~ng ffiQllhCligian.

Sau khi nguoi Trung Qu6c sap nh~p quan dao Paracels vao tinh QuangDong thl chinh quy~n thuQc dja Phap mdi bAl dliu quail tam den HoangSa. .

Miii den l1am 1925, nguCiiPhap mdi bAl dau nghien CUltSalt qua trlnhxac l~p chu quyen clia "VUelngquoc Vit;t Nam". NgttCliPhap cho dingHoang Sa van dil thuQc cluj quyen Vi~l Nam. kh6ng dn 1l1{?thanh d{?ngchie'-mhuu chu quy6n lren qu1n daD Hoang Sa nlta, nen Vit;n Hiii DtfelngHQCVa Ngh~ Ca Nha Trang oil th~tchi<)nCllQCkhiia s,lt dftu lien nam

13

1925 bl'i la u kh,IOs,il ken Il((li Chaluticr De Lancssan do M,A. KrClllpl.Tluing 7 na m 1927 kh,lo sLit 11Tn(ong Sa (Spralley),Chinh du lu~n In\o chi thai do khie'n chinh quy~n thuQe dia Phap khongIh~ lam nglf, NgilY 29 Ihang 4 nam 1932, chinh phii PhilP gl'i khang ugh,nell ro cac bhng chung v~ slf chie'm hUll cUa Vit;I Nam, Sau do, 15ndatIlien PhilP de nghj dua Vl;!Iranh ehftp ra de loa an quo'c Ie' va TrungQul'le dff phLlnd(,)il1Cugh, nay,Ngay 13 Ihang 4 nam 1933. m()llwm d(ii nha Ihu(H:q1c h!e Il«.fngluiiquan Phap l1e'n chie'm huu Iheo phu(fng Ihlk Plu(lfng Tity quh datiTruong Sa.TU' d6 chinh quycn PIlar t'O nhicu hlll1h d(ing I<iikh5ng dinh, xac dinhchli quyen ciia "vl((fng qui'le An Nam" Il.liqu~n dilo Hoang Sa va TruongSa, Ngav 21/12/1933. Phap quvel djnh sLipnh~p Truong Sa vao linh BitRia,Ngay 29 th,ing 2 nam Bilo E)~i !Ju113 (30 Mars 1938). Hoang de' BaoE)'.1icua nhil Nguyen da ky dl,lsfl 10 co n(ii dung: Hoang Sa do tjnh ThuaThien quan h;.11.Nilm 1938 xiiy I11Qtbia chu qu)'cn dU1.1Cdlfng Iren l1iiOPaille (Hoang Sa)voi dong chIT: Repubiiqut: Fran<;:aise - Royaume 0'An Nam -A1'chipelsdes Paracc1s- 1816- IIe de Pattie 1938~

Cling nam nily, m01 hai dang, mOl InpH khi llfQng (OMM dang ky 5648860)dUIJCd~ll~ clLioHoang Sa (Pattie), Sl-)48859 l~daD Phil Lam (lIeBoisee), 1111)II1".l111v6 luye'n TSF Iren dao Hoang Sa (Paille). Cung lllQIbia chii qlly~n. mQI hai dang. mQllr;Jm khi tlfQng va mQllr..IJUvo luye'n

cling dUlJCdi;.t In~ndaD Ba mnh (ltu - Aba), Thang..,6Ham1938, 11191d~nvi b;lo an linh Vi~1Naill Idi Hoang Sa .Ngay 5 thLing5 nam 1939, Toan QlIy~n E)6ng Dl(11ngJules Brcvi~ dn:ranghi (1inhSl-)32&2,sii'a dl~i nghi dinh In(dc va IMnh I~p hai sd dia ly Irenqu~n dao Hoang Sa

3.1.2 Thili ky tit Ham 1945 de-n num 1954.L<;Iidl.tng hie quan dQi vi~n chinh Ph,lp \'~ Chinh phil ViC;1Nam Dan ChliCQng Hoa do Cluj tich H6 Chi Minh lanh d..Iodang b~n ct6i ph() vdi cuQcchien Iranh lOan dic;n sap XLlyra, Ih1 ngay 26 tIlLing 10 na1111946,h~ml1Qidijc bi<;l clla Trung Hoa Dan Quac g61114 chien h..1111dcn chicl11In\iphep Hoang Sa va Tn(tfng Sa,Chinh phil Phap chinh th((c ph,lo d6i Sl,fchi€m dong bill h1.1ppIlar tn~nciia Trung Qu6c va ngay 17 lh,ing 10 nain 1947 IhtH1g baa b'.1111

14

Tonkinois cua Plu\p L1l((.ICplu\i dc'n Hu~lIlg Sa V~Igi'fi m(>[ ph:ln i1(>jliah

tmng LIdc6 c:l quail linh "Qu6c gia Vi';! Naill" ofu Ch)l1g IIH)t l!6r\ i'i (UO

Paille ( Hoang Sa ). Chinh phu Trung Qut>c h}i tiep tL.lcILl"cht,i vi~c nhii

Irqng tai quSc Ie gill qll)'el.

Vao thang 4 nam Ii}SO, lJufw Hnh Trung Hoa Dan QLH)"Cnit hel kh()i

4u.1n duo Hoang Sa, Iniik 06 eta rut khl)i TrI(ling Sa. Ngay 14 lIuing 10niirn 1950, chinh phil Ph.ip chlnh thtk chuy0n giao cho chinh phil rHo

O. " ,

!" " 1' 11" S

. .p (jllyen qllan y cae qllan (ao .oang. a.Ngay 7 ttHing i) n:im 1951, Thi.'1tL(dog kicm ngm.li tnii1ng Tran V:ln Hi:tll

cila chinh phil IHo O.}i long tr!)og wycn hCIrang hai (juan dilo Hoang Sa

va TrL!t'JngSa Iii tanh th{;eihl Vi~t Naill, khong e6 y kien nao ph:ln d()i.3,1.3 Thoi kl Vi~t Nam chin eilt (1954 - 1975), pluln Idul0g cUe

m{(k ngoa i xii In plli.UIl cllli qll)'t"in Vi~t Nnm h.d qllfi n dll 0 Hu:mg Sa

va Tn{ong Su.

Thco Hi~p dioh Gcncvc, '!uan (Ho Hoang Sa va Truong Sa d ili2n Di\ng

i~ (1L(diVI tuyfn 17 sc d~t dudi s~( -yuiin Iv hiinh ch.lnh eiia phia chinn

quy0n i) mi6n N<l111VI luyen 17.

Thang 4 nam 1956, khi qwln vit;n ehinh Ph,ip rut kh(ii Mi0n Nam Vi~!

Nal11. Philippines fleu v.fn (h~chu quy0n.

Trong thai gian lren eho den n,im 1956, quiin d(Jj Qu()e Gia Yi<;t NaillsaLi gc.Ji IiI Vitil N,1Il1 C()ng Hoil (1ft chifm dong cae dao phia Titl' clia

!.judn dan Hoang Sa. Ng~IY I thang 6 nam 1956, Ngo<;li Tn(i~ng Chinh

Quy6n Vi(:l Nam C(>ngBoa Vli Van MaLI ra luycn b() t;\i khilng dinh\. . . \ /" 1" 1""' 1 ' "' 1'

H ' S' 1" SC 1U quycn clia Ic.~l "am (01 Vdl WI quan l ao oang. a va ntdng ~ a.

Vai ng;lYheHnsaLt,Ph,ip cling nhile h.lieho Philippinesbiel nhlfng quyGnh,p ma Ph,lp dil c6 d{)i vdi hai yuan d:lo Irel1 tiXnam 1933. Ngay 22

thang 8 nam !956, 1~lch:li quan Vi0l Nam C(mg Hoa (I()b(J ten cae d:lochinh cLia quoin d,lo Tn(ong Sa va dl,fng bia, ken co.

Nga)' 13 thang 7 Ham 1061, de I~nh so (74- NY ella T6ng [helng ViGINam C\)ng Boa d,Jl quao (Ho Hoang Sa Ihui)C !lnh Quang Nam va lhinh

14r H.dquan dao nilY me}l xa IiI)' ten EI xii B!nh Hiii trl}'t:thLH)Cqu~n !foil

Yang,

Ngay 6 th.ing 0 nam (YD, Hi) Tn(c'1ngHi) N()i V~Idw chinh quy0n Vi9lNaill C\)ug H\)a ihi stra l18iviGl"qtdn]9 hanh chinh n'ta Tn(i'jng Sa vaoxi! I'lntdc I-hii, qu,jn 1:);1\ !:)(). IInh l'ht(dc Tuy mii lrll\k d{iy viin nam

15

1956, llH'ii chinh quj'en Ngi) mllh Di~m dil c6 sic I~nh g()i qlli1n da()

Sprat!y la quitn diin Hoang Sa.

Ngay !9 th,ing I n;11l11974. Trung QlH')Ccu'tlng chiem qu,lll (!;tn HuilngSa.

JNgay 20 lh;ing I n5m 1974, quail sal viel1 clia Vi4t Naill COng Hoa bcn

c:~nh Lien Ht,lp Qu{)c yell ciiu HOi D6ng Biio An XCI11xCl Vil;C Trllng

Qu6c tilIng vu ILfcMinh chiem Hoang Sa.

Trong dip nay. Chinh plui Cich flk.lng Lam Thai C(mg Hoa Mien Nam

Vi4t Nam c6ng bi) I~p tnCi'lngcua I1Ilnhcho rhng: "vall liP dill 4i1yEn I'll

t(Jim \'~n h7nh tluj' lei \'11'/1112tltieng lien" d//i 1'{liJ//{ji £lail t<!c.Trollg F{lil

£12/Jien gidi WI/It t/uj'. ('{Ie I1Iflfc fling git?ng tlll(llllg C{Is{( (r(lllll chdfl do

licit .H( dt/ I{Ii. oj khi nil plllfC I{I[J.nill If/(I/c nghien Uf£(. Trade .1'((phdc

t{l[JClill Vlrn £12.nil." 1Il({1t'ui lie II quull cc1n .rem xcI l'lrn 11~l!Iiy thell linll

tl1l111hinh ddng. tlill Ir(Jng 1£711n!twi. Illlu IIghi \'(i hing gi21/!; t/;'t, \"(/gidi

Ill/y!!'tb/ing tlH(ong It(</ng".

Ngay 14 th,ing2 nam IlJ75, D(y Ngm.li giao chinh quyen ~aig0n ctHlg hC;

Sikh Trang vc Hoill1g Sa va TnCl'lng Sa.

Ngay 9 th;ing 9 n,111\ IlJ75, (I;.li bil~u chinh phli Cach 1'.-1;.lI1gL1111Tht'nMien Naill Vi~l Nalllt,}i hlyi nghi khi tlil/ng the' gidi lie'p tt.JC dang ky \Iii]khi lU\1ng Vi<;l Nam t~li quiln ltiin Hnang Sa.

3.1.4 Chfnh Qll)'~n Vi~t Nam tIllIng I1hl1'ttiC-p tL.lCkhfi ng djnh chi.

qu)'~n Vj~t Nal11tren 4l1ftn cILloHoang Sa va TniiJng Sa,Ngay 12 th;ing 5 nilm 1977, chioh phll Vi<;l Namtuyen b(\ viSde \'llngbitfn va thellll~lc 11iaVi9l Nanl.

Ngay 30 th;lng 12 n;11111978. ngu'oi ph.it ng6n BQ ngO:.li giao !\tCdcCt,'mg

Hoa Xii lll)i Chu Nghla Vi~l Naill ra tuycn 116 hac hl) 11I~n dil~lI ncll

trong tllycn bC; ngay 20 lh;ing 2 n{lln i07X cua nglli'1ip!-dt ng6n E0ngo;.li gian Trung Qu6c \'0 ,,;'in (1'~qu~n (hln Tnt('jng Sa, kh;1ng dll1h clllJ

qllyen cua Vi<;l Nam d6i viii hai quftn diin Hoang Sa va Tn((1ng Sa, nh;lc

I:}i I~p lnti'jng coa Vi.;t Nam Chli tnCling gi,li ljuye't Iilqi tranh ch5p ho;)c

hell blnh h~ng thlCling Il(l.lng boa b1nh.

Ngay 30 thang 7 n,lIn 1979, Trung Quoc da c6ng bo tryi B~c kinh lai liGu

dc cherngfilinh ding Vi~l Nall1 «.Iii "lh(la nh5n" Chl\ tjuyen Trung Quat:

(M'i viii qujn diio Hliitng Sa vit Trl(('jl1g Sa.

16

Ngay 7 thang g nam,1979, BQ ngo~i giao nude CQng Hoa Xii hQi ClllJNghIa Vi~t Nam ra tuyen b&vf- quiln dao Hoang Sa va quiln dao TntongSa, bae bo srf xuyen t~e eua Trung Qu6e trang vi~c e6ng b6 mQt sO'tiiili~u eua Vi~t Nam lien quaD de'n de quh daD Hoang Sa va Tntong Sa,khAng djnh l~i ehu quyf-n eua Vi~t Nam d6i vdi 2 quitn daD nay, nhAe ".Iil~p tru'ong cua Vi~t Nam vf- vi~e giai quye't s~ttranh chap vf- 2 quiin daogiiYahai nude bAng thudng 1u<;1ngboa blob.

Ngay 28 thang 9 flam 1979, Be}ngo~i giao Vi~t Nam e6ng b6 l11QtsO'taili~u v~ ehu quyf.n Vi~t Nam d6i vdi Hoang Sa va Truong Sa.

Ngay 28 thang 9 Dam 1979, Be} ngo~i giao Vi~t Nam Me bo vi~ePhilippines tOyeDb6 sit nh~p hitu he't 1iinh'th5 Tru'ong Sa VaGhinh th5Philippines.

Thang 12 nam 1981, Be} Ngo~i Giao Vi~t Nam e6ng b6 stich trang:"Quitn doloHoang Sa va quh dao Truong Sa , 1iinhth5 Vic%tNam".Ngay 12 tMng 11 nam 1982, ehinh phil Vi~t Nam e6ng b6 dltong cd sadung dl tinh chif.u rQng lanh haLNgay 4 tMng 2 nam 1982, ehinh phil Vic%tNam thanh lq.p huyc%nHoangSa thuQc unh Quang Nam - f:)a Nang.

Be}Ngo~i Giao Vi~t Nam philn d6i Malaysia ehie'm dong dolo Hoa Lau.Vi~t Nam cling pMn d6i vi~e ngay 1-6-1984,Qu6e he)i Trung Qu6etuyen bO'thie't l~p khu hanh eMnh Hai Nam bao g6mTay Sa va Nam Sa.Ngay 10 thang 11 Dam 1987, hoiiquao Trung Qu6e d5 be)1en dao Louisa(113 0 - 60 8) va tft thang 1 de'n th<ing 4 flam 1988, Trung Qu6e dil

ehie'm dong: f:)a ChiYTMp, f:)a ChillI Vien, f:)a Ga Yen, f:)a TIt Nghla,f:)a G~e Ma, f)a Subi. Vi~t Na~n tie'p t1;leet.te 1t.tepluln d6i. Thang 5 -1989, Trung Qu6e xam ehie'm them mQtsO'Ga.Nam 1994, Vi~t Nam philo d6i Trung Qu6e ail xam phfJ-lllthf-m l\)e diava vung d~e quyf.n kinh Ie' Vi~t Nam khi Trung Qu6e ky vdi e6ng tyCrestones (My) eho phep tham do khai thae ditu ma Trung Qu6c gQi 1ah<;1pd6ng V~n An Bife 21.3.2 CaS(J PHAP LV CUA SV xAC LAP vA BAo VE CHUQUYEN VItT NAM T~I QUAN DA 0 HoANG SA vA TRUciNG SA

3.2.1 Cd sl/ philp If qu6e t~ v~ st! thi~t I~p c1ni quy~n mob tl16 t~)icac hai dao.

Tft the' ky XV Wi d~u the' ky XVI, theo quaD ni~111plUlp Iy qu6e Ie' eiiaPhudng Tay, chu quyf-n 1iinh Ih5 dlfQcxae djnh Iheo cae sic l~nh eua

17

Gi,lo Hoi'lIlg. Si\c l<;nh ngay 4 lh,\ng 5 nalll 1493 do Gi,!o Hoang

Alexandre VI ky xae djnh nguycn life phan cIlia de vtmg liinh Ih6 1J)(ji

pM[ hi9n ngoi'li ChillI Au giua Tay Ban Nha va B(~Dan Nha.

Trong giaj UO~1I1[t( (tJu [he ky XVI den [he ky XIX,de nudc IU Lan.

Anh, Pluip cling pluit tri~n diin Irl'l thanh Ll(ong qu()c, hi d~lOg ch:,I1l1

ljuycn h.ti.khClI1g chill chap hanh s~c I~nh n{)j Iren. Thllye't "quycn ph:it

hien" ra (1('11.(kml:.li cho qllC)e gia ph,!t hii;n Chll ljuyen lanh tht'). Sau d6

vice ph:!t bien dit mall chong (h«..!(;bt') sling bJng vice chiem he(lI Irell

danh~, nghi'a la YlIC)egia ph:'! hii;n ra m()[ vllng tanh [h(,) ph:ii l1~

lai dau vel tren vllng lanh the) m;1 h<..)ph:!! hi~n. QlIC)e gia niio co mi)1

biLl hay ml)t mt1e ehli LJlIvcn hay m61 dft'u hie\! qu{)e gja co girt Iri hllp Ie

I1ldi CI) ehll qllyen IJnh 111(').ThuycI chiem hetu ve danh nghi'a thi c1U<"1c

e:k quae giLl LIpdllng tu the k)i XVI den cu6i the kv XIX.

Sau <.16Ihuvet chiem huu ve danh nghi'" ding ngay dIng bl)e 1(>nhung

nhl«..Je(1i~m, xLiy ra tlnh In.lng c<Ynhung nutk vi) t1nh hay co' Y 1:.11 "pl1at

hi<;n" va <.1~tdflll hi<;unhu d m co, c(>!m{)c,bia v0 chli quycn ten nlltingtanh the) ma de qu6e gia kh;ic dit X,lenlu}n. Sau hl)i ngh! Berlin ve chillIPhi nil 1111885. eua 13 nl(Je Chii u Au va Hoa Ky va sall kho:i h<..)pClla'.

Vicn PIH!pLuat Ou6c T6 t1 Lausanne ( ThVYSi) nam 1888,nguven lacchiem huu that su In) Ihanh quail di~m chiEm filthe tren the' gil~i.

Sau tkl Hien Chuting Lien Hic;p QuC)c va Lll~t Bi~n 1982 cling lil n1 sa

ph<ip 19 qliC)Ctc ma de Ihi'lnh vien ky ke't bat> gt)1lI dc nutk dang vi

ph'.lITIchll quy~n cua Vi~t Naill (1 qll1n tHn Hoang Sa va Tn(ling Sa la

Trung Quc{c, Philippines, Mii Lai, Brunei d6u ph:! i 16n [r<..mg.

3.2.2 Tlnh phltp I)' quClc te' CULlsl/ xac h}p chuquy~n cOn Vi~t Nnm

tl~i quftn dao Hoang Sa va Tniong Sa.

Vao dftl1lhc k5' XVll, It( doi Club Nguyen Phuc Lan hay chua NguyenPink Tan den dilu the' k5' XX, n~lm IY09, Vi~1 Naill tift chiem hull (h~1

slf, boa blnh va tlufc Ihi lien (l,lCIheo dung nguycn l:1c philp ly quac Ie'. .

luc bity gid.D6i vdi qlll1n (lao Houng Sa:Chinh de hoang de Vi(:1 Nall1 nhlf vlla l'VlinhM;plg vII triell dlnh, Cl,lth~Ii'!B9 C!'\ngdii len liGngkhiing dinh Hoang Sa Iii nr1i hi~m yell lrongvung bien clia Vi";1Nall1, nAm [rong Cl(lfngVl/C.ClIaQu:lngNgiii.Hoang Sa lhu()t' \'G QlIiing Ng:ii tjuiin h:.I1SII()lgiln 3 the k)' 1lJ'the: kyXVII dc'n n:11111l)(J<.).

18

TlYO~Uthtky XVII l1tn Dam 1801 va sau do III bu(\i ddulriEu Nguyen,dQi Hoang Sa, lI1(>tl6 chlic hall quaIl SlJ<.1iiOlflJCgiao nhit';111V9- riengm()t mlnh kilm so<\tva khai th;k <.1inhky, lien t~ICva boa b!nh.TlY 1816; thuy quail du<Jcgiao tn)lIg tnich lien tge 00 d<).cthuy trinh, veban d6, ki~m so~t, bao Vt;Hoang Sa. .Cac tri~u d<).iVi~tNal11. nhilt III thlfi vua Minh M<).ngcua tricu Nguy~n

off chodlfng mitu thlf, dlfng bia, dm cQI mac, Ir6ng cay M lhuycn he ()dang xa lIMn lhily.Inll1hbi n<).nh.d Hoang Sa.Sau khi co slf xam ph<).m,chinh quycn d Vi<';tNam ding tiep 11;ICcho xiiymitu va nha thlf.

Dudi lri~u Gia Long dii lhi6t I~p lnJi binh nho va mOt dit31lllhu Ihue.De-n thlfi ky bi xam ph<).mtit nam 1909, cae chinh quy~n Vi<;1Nam I<}.iIIIchinh quy~n som nhal dii 15ehue cae In.li linh d6n In! d <1<10Hoang Sa(PaIlle). Chinh quy~n l1ViC;INam dii eho xiiy In.ll11khi lu~fngd.1u lien l(.Iioao Hoang Sa (Pattlc) vao nam 1938 ho<).1d(lI1g trong thlfi gian dai ehoden khi Trung Quoc chiein dong bang vo I~fcnil in 1974.Vi<;cxac I~p ehuquycn cua Vi<;1Nall1 dii dul.fe nhicu lai li«;u chinh Ihucnh:\ nuoc xae nhij.n.D~c bi«;1vi<;cxae nh,)n cae hm.lIdOng cua nha nudeDiJi Vi<;1Iren qu~n d,io Hoang Sa liJi con do saeh cua chinh ngtfi:fiTrungBoa vitI nhu HdiNgol)i Kf SLleua Thich E><).iSan vie't nam 1696. E>l)lachtfa kt .nhicu "tacgi:i Hiy Phtitfng nhl! la Lc Poivrc (l749)~ J Chaigneau(1816-1819), Taberd (1833), GutzlalT (1849)... ding oii khdng dinh ro

rang Ho~ng Sa thuQcchti quy~n Vic;t Nam!Ban d6 An Nam DiJi Quoc HQa E>6Cua Gi.lm ml)c Tabcrd Imng cuonTI/ E>i6n Vi~1 - La Tinh, nhan C1~Lalino - Anamilicum xuill b,tn nam1838 oil ghi ra : ParaceJ Sell Cat Yang d Bitn E>ong.Do'i \'8i qulI" duo Tru't1ng Sa:D-A.t ,._~ .t 3h ..t'k

"1" l ..t'k

'XVII1

~'1" h ..t'k

'lCU can nm ro rang gall I C 'y tli l au 11C Y (en (au Icy

XX. ViC;lNam luon coi qu~n dao Hoang Sa va qua" (tlo Tniong Sa la .

" mol dai dao diUhall!!van dam d Bien Dong. nen goi 11'1Van Lv Tniong.S1!..Chinh vlle d6 ma ehinh quyen Vic;l Nam COng Hoa vito Dam 1956

gQidc hiiioao oWc sap nh~pvao linh Rii Ria - yang Tau uNaill Vit;I

(Nam BQ) 11\Hoang Sa. Chi nglioi Ph:ip sau nay VIY d6 ehinh Irj Ijh~lcVI)quy~n !<lintidc Phap. mdi tach fa d0 Ih0 hi«;11Y muOn ellO Ihily V,~nLy Trtrbng Sa thuQc XlfIhllQedia Naill Ky- lrang khi Hoang Sa l1 TrungKy 19iIhllQcxu p;tohQ.

19

v6 mOLph,ip Iy qu6<.:Ie vao daUlhe' k)' XX, trude khi Trung QUl'J<:xfimph~1111ehli l)uyEn Vi<;1Nal11,quiln tliio Tn(('1ngSa 1& D<;IiTn((lng Sa hayV,p' 1.y Tn(ong Sa dii dtft.fcVi~1 Nal11chiem hff\! Ih,11:)t(, boablnhvaIhtfc Ihi LIlli ljuycn lien Ille. vdi nhicu bang chang ql Ihd', LIftIngII! nhl!Hoang Sa.

sual gall 2 Ihe k)' III euSi Ihe ky XVIl den Ihe ky XIX eta 16 eh((e doi

Bi'fc !:Iiii cli tlm kiem hat V,}Id kl1ll v~(c Bife Hai t((e klltl v~(c quftn d,lo

Tn(ol1g Sa va d Con Bao, Hii 1'icl1 cling d pIlla Nam cua B"i Vi~l.

Tn((jng Sa chill $~(qtJ<1nI)' hanh ehilnh elia Quang Ngai, 11MquaIl dao

Hoang Sa va Tn(t1ng Sa dl(t.fCcoi la nit)!. mnh Thu~n chI eung dip nhan

I~(c choilt)i Bifc Hai. Ben nam 1933. quaIl thin Trtfdng Sa mdi iItff..1cdnh

na Ria (Naill Ky) qwlnly vE lI1i}1hanh ehilnh. Niim 1956, tlnh B.a Ria

dut.lc (k1i ten 1:1Phlfdc Tuy (Nam 13t.\).N:1m 1982 1:.lido Itnh PhIl Khanh

(Trung b(» qu:ln 19 va Irl~ Ihanh 11101huyc;n dao. Tti nam 1930- 1933khiehtfa c6 m(oe nao, kd' eii Trllng Qu6e d~I viin d6 ehll l)lIycn (1 quan dao

TH(ong Sa, ehinh quY~11 Ph,lp c1 Vic;l Nam cia 16 ChlIe chiC-ill hull rhea

nghi lh(fc lruy~n th6ng Phl(ongny, sap I1h~pvao Bil Ria va c6 nhi~t!tanh d0ng th~(ethi chii quy~n p.1the.Tu sat! thilng 411956, khi quan Vi~n Chinh Philp rut, de ehinh quy~n t1Naill Vi9l Naill quiin Iy Tn(t'fng Sa, lu6n etSnhling hanh dOng'b:io v<:eMqlly~n d qllan (Ian Tn((lng Sa. Mt.lis~ xam chie'm bAng va IVccua TrungQu6ecang nhl( de milk khac lrong de thai ky CIaqua cling nhu hii;nnay (1€1I vi ph<;ll11ph.lp ly qu6"c te.3.3 Plli\N HAc cAc LUi~N DII~rvl BI~~N l\UNH CliO s~f Xf\M

PH~M CHi! QUYf:N vIBT NAM CUA CAC Nude NcaA!T/~I QUAN DAO HOANG SA vA TIuJONG SA.

3.3.1 Phun hac de Im}n ditim ciia Tmng Qu6c bi~n minh cho st!

xam plu,ln1chu. qllY~11Vii;t Nam t~)i (illfin dao Hoang Sa va TntongSa

K0 tITHam 1909 den nay, Trllng QuO'c (Hi co nhi~lI lhay d6i v6 11l~;1Cli~m, 11I:}nel(, lu~n cht(ng dtf hi~n ;l1inh cho s~(xam ph~m cht!' quy~nella Vl~t Nam () quaIl diln Hoang Sa vii Tn(t'jng Sa. So Vt~ihM datI, $\(hat nhal v~ lu~n di~m. lu~nd(, lu(lnch((ngcling nhlt bat nhal v~ ten gqikhi Ihl Naill Sa khi chi Macelcsficlu, khi chi Spratley, tl! kin than ntS(Iii

ht)c It)-s~(khCH1gc6 Ih~llrtlllg Ijeb sU'.I!t\i d,lu Trung QlIcJCcho Hoang Sa1.[ t1il\vii chLi V'I dl(a ra nhlIng I)htlg ch((ng!ll U{ll1l 1')(J') .Trung (JUt;C tJ,i

cti nhting 11;\I1hdOng chiem hull. Sail d6. T/ung Qu6c thay 11£ bilOg

20

nhung IUe}ndi~m mui : Trung QU(}l"phul hi<;n sdm nhal. kinh doanh sdmnhflt va qmln h.~tsl~rnnhat It ra ti)'(1l:fiTi)'ng hay dai IHn. Miii dC-nngay30 thang 1 nam 1980. Ce)ng Hoa Nhfin Dan Trung Hoa lfin dilu lien dll'ara van ki«;n co h<;:thong d~y du da Be) Ngo:.ti Ciao: "Chli quyen cllaTrung Quac dai voi quan dao Tay S; va Nam Sa la kh6ng Ih~ tmnh ciiidtfQc". Tie'p thea, m0t hQ Itfli<;u d6 s0: Ng([ QUIlt:Naill Hdi Clu( Dell>SirLi?u H{li Bii!n ctia nh6m Han Chao Hoa, Lam Kim Chi, Ng6 PhtfQngBan (day 795 trang) da minh hoO}cho n(li dung viin ki~n B(\ Ngo.~i Giaonoi Iren.

E)9c ky va pMn (feh van kii;n ngo~i giao va hi) Ill'1i9Uke Iren, nglfl'fi la(hay ra't ro nhung thli thu~t dt xcn, hm}c sur di~n chu quaIl, Ihic'u Cl1sakhna h<)cd~ l11inhchung chu quy~n ctia Trung quClcho~c vdi quaIl nic;m"phi lich su" (1~phiin be\ccac tai lit;u lich sli hay de lu~n di~m cua Vit;tNam.

miu he't cae lu~n dic'm ban datI kh6ng con giei Iri va chlnh Trung QuC)Ckh6ng con nhifc (oi nira, bai nhung bang chung ve lich Sli'xac lijp chiiquy~n eua Vi~1 Nam kh6ng Ih~ chai eai la nhung ph.ln bac hung h6n tflleel nhung luijn di6'm trcn cua Trung QUelc.Trung Quae co k6' hang tramhanh d(\ng tU nam 1909 Ihi dIng vo ich VId6 chi la nhung hanh di)ng viph~m chu quyc!n cua Vi~t Nam. Khong the VI vic:c len tieng phan d6ich~m Irt cua Philp (heo iu~( ph.ip qUl)C(C thi1i belYgii:f, mil Vi';l Nammat chtiquy~n.Con vi<,?ehl)i Tll' Lc;nh IHi quaIl Phap t1Sai goo Ihl dung la (fa khong hMdung dia chi, ne'u hoi vien Khal11 Su Phap d Trung Ky nhll' Kham Sl'fLcFol hay htii Nam Tri~u v~ chu quy~n Hoang Sa Ihi chifc chifn sc codiu tra Il1i r6 rang. xue thl/c nhll' Wi khdng dinh "chu quyen cua Vic;lNal11kh6ng c6 gl d~ tmoh ci1i<1Hoang Sa" dla Iht(Qng tint Than TrQngH\J~ vao nam 1925.

Va I~i vdi cd Sl~phap Iy quoe Ie' tff daUlhe ky xx den nay, vice chiemhull Ihat SIt. boa hlnh elm!! Stfthtfe (hi lien We mdi cl') gia Iri, nen di~udang quaIl lam trong de lu~n diem I1Idicua Trung Qu6c lit nhung hangchung giii t'1-ov~ stf l.Ju.lnhat sdlll nhilt eua Trung Quae dll'(Jcghi lrongd(.~ liii lic;u nghicn CUllcua oh6111Inn Ch:1n Hoa cling nhll' trong liin mel!ceil: lui lit;u khe\c eilng nhll' lrong van ki~n ngm.li giao s.\ch tdlng nam1980 ella Trung Quae.

Nell 1e;1lung Irang de saeh d~n Iren ho~e e:ui nhting t1o~n !rich ma de:nha nghic n cl'fu nlnf nh6m Hitn Chiln Boa dii d~n ra d~ chang minh elm

21

l'hii quy0n lib Trung QuC)CIhl rfll dc di'lng (/0' biie 01) Cite lu~n di0'm

Ihieu khoa hl,ll",lhieu Ihuyet ph~lc clia Trung Qu()c

NhiXng dlln dlll'ng ra't m\1 ho Vi) r6i Il1ll, dc nha hl.lc giii Trung Qu6c ciS

g.in ghc:p IllY lic;n, l'() khi dli xen cho Tay Sa ";1 Nam Sa, Neuchllng la

nghicn dtu ky Ihl nhung s~t kic;n xiiy ra chI loanh quanh (1 vung bi0'n gi1n

Pink Kien. Qu,lng Dong, khang xa vc phia Nam. r6i dan (liin sau 11)07

dc diu danh Tay Sa, 1'rung Sa, Nam Sa mdi 0;11dati XU;!1hic;n, Chinh

Nam Sa lung Ihay d6i di chuy0n llt Trung Sa hi~n gic'l xu6ng Nam Sa

hic;n nay dch hrln SOO. 600 km!

Vdi nhITng lu~n Clf. lu~n chltng phi Iy, ml! hI), Ihieu xae Ihl,te nhlt trC:n,

v[, n ki9n 8() NgtH,Ii Giao Trung Qu6e nam IlJXO li.1i phc phil n I~p lu~ n

lrong sikh Irang Vi91 Naill nam ICJ7CJva dc 1;li li~u Vi~t Nam.Vi.'in ki~n

Irell eho rhng quan diio Hoang Sa, Trulfng Sa el!a Vic;l Nam v611hoi'lnloan khang phili Ii'I quail diio Tay Sa, Nam Sa eLla Trung Qu6c, ma chi

l'lI Ihc la nhun~ tHo vi'I l()n dr 11VCIl bicll mien Trung Vi~l Nam, ma

nh6111 Han chilD Hoa e(')n noi blta ding Hoang Sa chinh Ii'! Cli Lao Rc

hay Cu Lao Cham. 1'rong khi chinh ngay Pill! Bien 1'i,lp L~le lib Lc Qui

1:)on, lai Ii~u 111i1Trung Quoc_vi~n elfin, li,li c6 nhiell amp1 ghi rflt r6 Hili

i-Ioang Sa Ii gall dia ph~n Pin! Liclll ChillI IhuI)c I-Hi Nam hay Sl,tkic;n

hai lfnh Hoang Sa lrong khi tli ding lac bi gi;p \-an dng Thanh Lan (Hili

Nam) vi'1On;ll11Can Long Iht'( 1X (1754).

Trong Ih~(c Ie, Tily Sa va Nal11 Sa clla Trung QuC)e khtmg phai Ii'IHoang

Sa vi',Tntl'lng Sa Clla Vi~1 Nal1J,chi la Wg.\n gh~p. SLlY eli~n,khl)ng h~Cel s~t chiem hull lrong lich Slt cua TrLll1g Qu6c Irtl(fe na 1111909 116i vdi

T;ly Sa va lnt(fc 1947 t16i VOl Nall1 Sa.

3.3,2. Phan h.ic cae lui)n di~m eiia de nu'ae Philippines, JVlalaysia,

Brunei hi~n minh cho s~i xfim ph~m cluj quy~n Vi~t Nam t~1i<Junn

diio 'l'nt'-fng Sa.

QIHl mllQn mang, gaB mQllHfa Ihc'ky sau khi xiiy ra s~ xall1 ph,)111cua

Trul1g Qu6c v~ Chtl quy~n eL!a Vi~1 Nam li)i ql1~n lIilo Hoang Sa, cae

f\ltrk Ii Dt)ng Nal1l Po. khtii d;ll1 b~ng Philippincs, lic'p ldi IvlaJaysia,

Brunei IIII'ji051 d;ll! d~1 "fin d6 xam pJu,IIncbu 411yC-:nIren m(Hphan clWquail dito Tntt'Jng Sa. PhilippilH.:s hIT. t1au ;.;[1111phi.lfl) chl" quy~n Vi~{

Nam 1',li Tnft'lng Sa Jau tieD (U nam IlJ56,. Malaysia Il( nam 1979,I1runei nilm 1982.

I.Ui)/1 di01l1 cl'la Philippi /1CS/16i dlllng d~ta vi'IO.;'1hllyct kc c4n", chu rhngde diil1lhu(1l qwln (UO Tn(ling Sa gall 111((lc;1'yhull vi, la nhl'(ng hl1l) diio

22

v6 chu. Con cac nuoc Malaysia, Brunei d~1 van de vlIng d~c <.JuyenkinhIe dlfa vao qui dinh coa Cong lftk V~ Lu~t BiEn nalll 1982. Trong khiIren Ihlfc (6 Vi<;1Nam ttii co chu quy6n (ren quan diio Truong Sa III 1';(1liiu Iruoc khi co C6ng Voc v6 lu~1biEn. Tu khi co Lu~1 BiEn nalll 1982,de nude Iren cho rang mlnh ap d~lng lu~llIiiy ve them 1~ledja. ve vllngd~c quy&n kinh Ie' (EEZ). .

Song Lu~1Bi6n nam 1982 cling eta qui dinh khi co ch6ng Hi'nvdi I1ltocdac6 ehii quyen l~ cac hai dao Ihl ph:lj gi:lj quyci hang con dttl'1ng lhn:ilhu~n then dtlng pIlar IU~l quae Ie nlnt aa dtt<:!cneu b diclI 38 ciia guychc Toil.An QU()CTc, dE di d6n nll)l giiii pIlar Long hhg (di~u 74, 83).Tu nhung nam Ih~p nicn 80, dc nulk Philippines, Malaysia CIadllng vliIlfc chiem dl'lng va conhung hanh dOng khieu khich dcJi voi Ilfc lu~jngban ,,<;coa Vi<;lNam Iqi qUail d:io Truong Sa, Iii vi phqm c6ng uoc cuaLicn Hl,fpQuac v6 Lu~1 Bi6n nillll 1982 cling nhu Hien ChUtIng LicnHljp Qu6c.

PHAN KET LU~NHoang Sa va Truong Sa lU lau cho den lru(lc thoi Ph:ip Ihul)C. dU'.icngui'li Vi~t .Nalll quail ni~m la m(\t, g0m nhi1ng drli d I (san h() dili V<;}nd~m t1 Bi6n D6ng. Den lhl'li PIHlp Ihu(k, moj tM,1e tach lam hai qll~ndao. ..

Tnii ngu'.lc "di Trllng Qu6c, len Tfiy Sa. Nam Sa moi Xlial hic;n dilu theky XX, ten gQi "Hoiing Sa hay Cat Viing" ctia Vi~l Nam rtit nhtil quailtlt dfiu the ky XVII dc'n nay va da dttQccac ngltOi By PI1ltonglu afiu ihe'ky XIX nhtt giam n1l,lCTabcrd, J.B. Chaigncau, Gullzlaff xac nh~n chinhIii Parcel hay Paracels va thul)c LIlliquy6n ciia vltling qll()CVi~( Nam.Nhi~u tAi Ii.;u nhtt Pho Bien T~p L~lcClia Lc Qui D6n oii xac dinh 1'0vilri clia Hoiing Sa g5n phu Licm Chau, aiio Hiii Naill hay Gutzlaff (I X49)dii ghi 1'6Cal Villlg hay Paraccll~ tO~1dOnhltngay nay.Vi<;1Nall1co d,h du blingchungdiLlIv, Ijchslt, DhapIy<':1.1 Ih6, 1'0 rang

chang minh n\()llh~tc te lich slt khong Ih6 choi ciii v0 s~(chic'1Ilh[tu Ihlfcstl boa blnh va Ihl/C Ihi lien tl,lc chu quy~n clla Viet Nall1 (,.Iihai qu:1n

l1.loHoang Sa vii 1'ntong Sa. Cling kh,lc han Trllng Qu6c, dich Ihan vua,tri011d1nh Vi~1 Nam nhlt vlla Minh M<}ngvii I:3QC6ng aa kh~ng dinhHoang Sa IhuQl' clt(1ng vile hi6m yell <.:iiaQuang Ngni. I(tc do QuiingNgai qu,ln h~llllt liIu dol. Hau h6t de lai li9U ciia Vi91 Nam Iii nhi1ng litli911ciia nhi'!I1lt!1cminh ch(tng s~tX:1ch}pdllJ quycn ciia Vi~t Nam; deSIiisach oja Iy do Q1I6c Si~ QlI,in so,.ln (Hoilng Vi~1 Dlt i:)ja Chi. !:)<.IiNam

23

Nhat Th6ng Chi) hay sO'bien nien (D'.\i Nam Thlfc LI;ICTi~n Bien, D'.\iNam Thlfc LI;ICChinh Bien) ho~c sach di€n che (Kham Djnh D().iNam

HQi Di€n) ho~c van kh6 (Chao Ban 'tri~u Nguy€n). Cac tu' li~u d6 da ghirat ro nhung ho'.1tdQng xac l~p chu quy~n to' thai ChUa Nguy€n, d~u theky XVII den d5u the ky XIX cua dQi dan binh Hoang Sa (hang nam 6thang ho'.\t dQng (1Hoang Sa), cling nhli cua dQi BAc Hai. Bang thai cactai li~u do cling ghi ro thuy quaD tri~u Nguy€n to' Dam 1816, den thoivua Minh Mi.lIlgDam 1836 thanh l~ hang Dam di Hoang Sa do d<,lcthuytrInh, ve ban da, co khi can dm cQt m6c, dlfng bia, dao gieng, xay mieutM, trang cay.Ban than thlfc te lich sO'chiem hull thlfc slf, thlfc thi lien t\,lcchu gUyeDcua Vi~t Nam tii' d~u the ky XVll den nay la slf phan bac hung h6nnhung lu~n diem bat Ghat ci1a Trung Qu6c: khi thl Hoang Sa Ia dat vachu vao d5u the ky XX, sau d6 thay d6i b~ng lu~n di~u phat hi~n samGhat, kinh doanh sam Ghat va quan h<;ltsam Ghat tii' doi T6ng hay doiHan voi nhung bAng chang ng\lY t<,lo,soy di€n. Ngay ten Nam Sa clingbat Ghat khi chi Macclesfield (Trung Sa), khi chi Spratley lac Tru'ong Sacua Vi~t Nam. .Chinh do l<;1idl;lugdia hlnh hai qu5n dao Hoang Sa va Tru'ang Sa ohm niifiic a Bi€n Dong, kho phong thu l'.1ibi anh hu'ang khi h~l1gi6 mila, c6nhieu gi6 baa, l<;1idl;1ngthai ky clan ell' chu'a c6 du phu'ong ti~n, ky thu~tpho h<;1p,chlia th€ djnh cu' lau dai ma chi den day khai thac lheo milahang nam 6 thang, d6ng thai l<;1idl;lng Vi~t Nam bi xam lu'qc, chientraub, Trung Qu6c va cae nlidc khac da xam ph'.\m chu quy~n cua Vii;tNam t'.\i hai qu5n dao tren.D6i sach t6i u'u cua Vi~t Nam la loon luau khAng djnh chu quyen tii' Iaudoi va mai mai trang tliong lai tren qu5n CIaoHoang Sa va Tru'ong Sa,chu quyen nay la bat kha tranh nghj, khong the ch6i c5i. Neu dn chathai co den hang ngan nam nhli thien DieDky thO'Ghat thl Vi~t Nam vanphiii kien trl cha dqi thai co thu~n l<;1id€ lay l'.li chu quy~n clia Vi~t NamIreD qu5n dao Hoang Sa. Sac m<;lnh111uondai bao v~ 15nh th6, chongxam lu'qc cua Vi~t Nam van la sac 111<;1nhcua nhan dan tren dat liencling ohu' ngoai bien. Can d6i voi quh dao Tru'ong Sa, Vi~t Nam pldikien quyet bao v~ den cung nhung dao Vi~t Nam dang Iran giu.M~t khac, Vi~t Nam cling phiii kien trl theo du6i giiii phap boa blnh,

lhu'ong lu'<;1ngsong phliong hay da phu'ong M giai quyet van de chuquy~n. Trang hoan doh thu~n lqi, Vi~t Nam se tier t\lC M nghi giai

24

philp dua ra loa an queScte' giii.iquyc't van d~ chti quy~n bi xam ph::un.Vi~t Nam loon chung to Vi~t Nam mueSnban b~c vdi tat ca cac nudc,khong la meSinguy cho bat cO'nu~c nao.

03*ro

f)~ nghi Vi~t Nam phai c6 chie'n IU<;fclau dai dati tranh gianh l~i chiiquy€n va baa v~ cM quy~n tren quill daD Hoang Sa va Truong Sa:1. f)em "lich sa xac l~p, thlfc thi va baa v~ chu quy~n cua Vit;t Nam

tren quh dao Hoang Sa va Truong Sa" VaGtrong chttdng trlnh hQCapht5 thong va d~i hQC.

2. Phong li~t S1anh hUng cho nhung ai hy sinh cho vi~c baa v~ chuquy~n cua Vi~t Nam tren quh dao Hoang Sa va Truong Sa.

3. f)~t ten duong, truong hQc Hoang Sa va Truong Sa va cac li~t S1 anhhung da hy sinh cho vi~c baa v~ chu quy~n cua Vi~t Nam tren qu~ndaD Hoang Sa va Truong Sa.

4. Pht5 bie'n rQng riii k~ ca lren m<).nginternet v€ lich sa xac li.ip, thlfCthi va baa v~ chu quy€n cua Vi~t Nam lren quill daD Hoang Sa vaTruong Sa.

5. Phan chia vung bi~n cho cac tinh dia phudng ti't'tinh Quang Tri de'nCa Mau, R~ch gia, chinh quySn ci1ng nhan daD quan h~t va khai thactai nguyen, d~u tu xay dlfng va baa v~ Hinh hii vung qu~n daoHoang Sa va Truong Sa.

25

M{)C L{)C

MeDAU1. Ly do va m\lc dich nghien CUll , I2. Lich sa nghiel1cuu van de " I3. Dai luting, ph'.lm vi nghien CUllva gidi h'.ll1de lai 24. Phu<1ngphap nghien CUllva dc nguon lai li~u sa d\lng 25. Cau lruc coa lu~n an .36. Stf dang gap cua lu~n an 3

Chu<1ngI v~ TRI D~A LY, £)lEU KI~N TV NHIEN CUA QUANDAo

HOANG SA VA TRUC1NGSA 5l.l TEN GQI VA V~TRI DfA LY CUA QUANBAa HaANG

SAVA TRUC1NGSA 51.2 QUANDAa I-WANGSA 51.3 QUANBAa TRVC1NGSA 61.4 £)lEUKI~N TV NHIEN,THAo MQC CUA QUAN

DAa HOANG SAVA TRVC1NGSA 61.5 TAM QUANTRQNG vE CHIENLV(jC QUAN sV VA

TAl NGUYENCOA HOANGSA VA TRVC1NGSADANDEN sV XAM PHAMCHO QUYENVI~T NAMCUAcAc Nudc NGaAI ' 6

Chll'<1ng2 s0 xAc L~P CHO QUYENVI~T NAM TAlQUAN BAa HaANG SA VA TRVC1NGSA 7

2.1 cAc NGUONTV LI~U MINHCHUNGSV xAc L~P, "'. "'"CHU QUYEN VII;T NAM TAl QUAN DAO HOANG SA& TRVC1NG SA 7

2.1.1 Nhung Ill'li~u coa Vi~1 Nam l11inhchung cho quyenVi9l NaIll I~li Quan Dao Hoang Sa va Trll'ong Sa 7

2.1.2 Nhung Ill'li~u coa Trul1g Quac va Phlf<1ngTiiy l11inhchung cluj quyen Vi~1 Nmn l<,liquaIl dao Hoang Sa va

26

Truong Sa 92.2S0 KHANG D~NH cmJ QUYEN VA'NHUNG HOAT DONG

XAC L~P CI-nJ QUYEN CUA cAc NHA Nudc a VI~TNAM

2.2.1 S1.1'khfing dtnh cluj quy~n Hoang Sa, TruongSa cua Vila chua tri~u dinh Vi~t Narn l0

2.2.2Vi~c qu;ln ly hanh chanh CUllcac chinh quy~nVi~t Narn t<.liquh dao Hoang Sa va Truong Sa. 10

2.2.3 S1.1'thanh l~p va ho<.ltdOng cua dQi Hoang SatU the'ky XVII de'n dau the'ky XIX 10

2.2.3.1 Dta ban ra doi CUlldQi Hoang Sa la i'1vong caabign Sa

Ky va Co Lao Re. 102.2.3.2 Thai gian ho\lt dQng cua dQi Hoang Sa. 102.2.3.3 Nhi~rn V\lCUlldQiHoang Sa I 12.2.3.4 T6 chuc va nQidung ho\lt dQng cua dOi Hoang Sa. 11

2.2.4 Di,'>iBac Hai va cac dQi khac ho\lt dQng dudi S\f kiernquan cua d(ii Hoang Sa trang khu v\fc Truong Sa 112.2.5Cac ho<.ltdQng cua thuy quan tri~u dinh Vi~t Narn i'1quhdao Hoang Sa va Truong Sa

2.2.5.1 Cac ho<.ltd(\ng do d<.lcthuy trinh, ve ban do veHoang Sava Truong Sa. """"""""""""""""""""""""""""""""""'" 112.2.5.2 Cac ho\lt dQng earn cQt mac, bia chu quyen M xacl~p chu quy~n cua Vi~t Narn t\\i quan dao Hoang Sa vaTruong Satit dau the' ky XIX. , 122.2.5.3 Xay d\fng chua mie'u va trang cay t\li quan d:\oHoang Sava Truong Sa 12.' , ..- 3 , ,

Chudng 3 TIEP T1)C CUN9 CO, KHANG D~NH VA BAO ..

V~ CHU QUYEN CUA VI~T NAM TREN QUAN

11

DAO

27

HoANG SA VA TRUONG SA TlJ' KHI B! cAc NUdcNGaAI XAM PHAM 12

'" , -"J ..,-3.1. TIEP Tue eUNG CO, KI-IANGDINH VA BAa VE

cm] QUYEN CUA VI~T NAM TAi HoANG SA VATRUONG SA TV NAM 1909DEN NAY 12

3.1.1 Thoi ky titnam 1909 Mn 1945. 123.1.2 Thoi ky lit 1945-1954. " 133.1.3 Thoi ky Vi~t Nam cIlia dll (1954 - 1975),phan khang

cae nude ngoai xam ph~m chu quy6n Vi~1Nam t~iqu~n daD Hoang Sa va Truong Sa. 14

3.1.4 Chinh quy~n Vi~1Nam Ih6ng nhiit tie'p tl;lckhbg d!nhehu quy~n Vi~t Nam t~i quh daDHoang Sa va Tnrong Sa. 15

32CdSdpHApL~CUASUxAcLApvABAovtCHU.. . .( . .

QUYtN VI~T NAM TAl QUAN DAo HOANG SA VATRUONG SA 16

3.2.1 Co sd philp ly qu6e Ie'v~ sl! lhie't l~p chu quY~Illanh lhtitai cae hai dao " 16

3.2.2 Til1hphap ly qu6c Ie'eua sl! xae l~p ehu quy6n Vi~t Naml~i quh dao Hoang Sa va TnrClngSa. 17

3.3 PHAN RAc cAe LuAN DIEM BI~N MINH CHO sTjXAM PHAM eHU QUYEN VI~T NAM CUA cAc NUdcNGoAI TAl QUAN DAo HoANG SA vA TRUONG SA. 193.3.1 Phan bae cae lui;indi~m eua Trung Qu6e bi~n minh

eho sl! xam ph~m chu quy~n Vi(:t Nam l~i qu~i1daoHoang Sa va Truong Sa. 19

3.3.2 Phan bac cae lu~n l1i~mcua cae nude Philippines,

Malaysia, Brunei bi~n minh eho stf xam ph~m ehu quy~nVi~l Nam t~i qu1indaDTruong Sa 21

KETLUAN " 22'

NHUNG CONG TRINH CUA TAC GIA.

C6LdNQUANDfNLU!NAN

1. Han Nguyen, "Nhfi'ng sa li~u chIT Han minh chUng chu quy€n cuaVi~t Nam tren quiln dao Hoang Sa va TniCJng Sa qua nhi€u the ky",TQp San Sit Dia, s629 (Tl-T311975), Lt. 115 -179.

2. Nguy€n Nha, "Hoang Sa qua vai tai 1i~u van kh6 cua HQi Truy€nGiao Ba Left, TQp San Stt £fia, s629 (T1-T3/1975), tt. 258 -273.

3. Hoang Vi~t Til' va mQt s6 t,k gia, "Thu 4ch cho giai v€ Hoang Sa ",TQp San Sit Dia, s629 (T1.T311975), Lt.4-6, IT.351.

4. Nguy~n Nha, "Tha d~t viln d~ Hoang Sa ", T(ip San Sit Dia. s629(Tl-T311975), Lt.2-6, 351.

5. Chu bien TQp San Sit Dia s629 (Tl-T311975), d~c khao v€ Hoang

Sa va Truong Sa, 352 trang.