Post on 27-Feb-2019
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI LSKIEJ 2018
Seria: ORGANIZACJA I ZARZDZANIE z. 121
Krystyna CZAPLICKA-KOLARZ 1
Politechnika lska 2
Wydzia Organizacji i Zarzdzania 3
Instytut Zarzdzania, Administracji i Logistyki 4
kczaplicka@polsl.pl 5
6
Mariusz KRUCZEK 7
Gwny Instytut Grnictwa, Katowice 8
mkruczek@gig.eu 9
WYBRANE ASPEKTY GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI 10
W WOJEWDZTWIE LSKIM 11
Streszczenie. Odpady komunalne stanowi szczegln grup odpadw, ktra 12
wymaga specyficznie zorganizowanego systemu logistycznego, ktry zarzdzany 13
jest z poziomu pojedynczej gminy i koordynowany w sakli caego wojewdztwa. 14
Celem artykuu jest przedstawienie wybranych aspektw opisujcych stan 15
gospodarki odpadami w wojewdztwie lskim, a zwaszcza informacje o iloci 16
powstajcych odpadw oraz regionaln infrastruktur umoliwiajc zbieranie 17
i przetwarzanie oraz zagospodarowanie odpadw. Cao uzupeniaj informacje 18
dotyczce gospodarki obiegu zamknitego, ktra stanowi nowe spojrzenie na 19
problem wykorzystania odpadw. 20
Sowa kluczowe: system logistyczny gospodarki odpadami, odpady 21
komunalne, wojewdztwo lskie, gospodarka obiegu zamknitego 22
SELECTED ASPECTS OF MUNICIPAL WASTE ECONOMY 23
IN THE SILESIA VOIVODESHIP 24
Abstract. Municipal waste is a special waste group that requires a specifically 25
organized logistic system, which is managed from the level of a single 26
municipality and coordinated in the entire region. The aim of the article is to 27
present selected aspects describing the state of waste management in the Silesian 28
Voivodeship, in particular information on the amount of waste generated and 29
regional infrastructure enabling collection and processing as well as waste 30
management. The article is complemented by information about the circular 31
economy, which is a new look at the problem of waste utilization. 32
Keywords: logistic system of waste management, municipal waste, silesia 33
voivodeship, circular economy 34
62 K. Czaplicka-Kolarz, M. Kruczek
1. Wprowadzenie 1
Powstawanie odpadw komunalnych jest nierozerwalnie zwizane z bytowaniem ludzi. 2
W Polsce rocznie wytwarza si ok 135 mln ton odpadw z czego odpady komunalne stanowi 3
okoo 12 mln ton (50 mln metrw szeciennych) co daje mas 314 kg per capita. Jest to 4
w porwnaniu do redniej krajw Unii Europejskiej jeden z najniszych wskanikw (rednia 5
masa wytwarzanych odpadw komunalnych per capita w UE wynosi ok. 500 kg). Ilo 6
odpadw komunalnych w Polsce w przedziale lat 2000-2012 ulega redukcji o 18%1. 7
Wzrost masy wytwarzanych odpadw jest determinowany przez wzrost liczby 8
mieszkacw oraz ich poziom ycia. Odpady komunalne cechuje zrnicowany skad midzy 9
innymi papier, szko, tworzywa sztuczne, metale, odpadki organiczne jak i wystpowanie 10
odpadw niebezpiecznych np. baterie (pomimo obowizkw w zakresie ich zbirki). 11
Rnorodno odpadw utrudnia efektywne gospodarowanie nimi i wymaga szeregu dziaa 12
organizacyjnych i legislacyjnych2. Gospodarowanie odpadami komunalnymi wie si 13
koniecznoci uksztatowania specyficznego systemu zbirki, transportu i unieszkodliwiania 14
odpadw a take wystpowaniem licznych problemw rodowiskowych wynikajcych 15
z negatywnego oddziaywania na rodowisko i zdrowie ludzi. 16
Wojewdztwo lskie zajmuje 3,9% powierzchni Polski co stanowi 12 333 km2 17
i zamieszkiwane jest przez 4 636 tys. osb, co stanowi 12,1 % ludnoci Polski3. Daje to 18
najwysz gsto zaludnienia w kraju. Takie uwarunkowania powoduj, e problemy gospo-19
darki odpadami komunalnymi s szczeglnie zoone i wymagaj rozwiza systemowych. 20
Celem artykuu jest przedstawienia aktualnego stanu gospodarki odpadami komunalnymi 21
w wojewdztwie lskim w aspekcie regulacyjnym i nowych trendw w polityce UE. 22
2. Analiza stanu gospodarki odpadami w wojewdztwie lskim 23
Analiz stanu gospodarki odpadami komunalnymi w wojewdztwie lskim przeprowa-24
dzona zostaa za okres od 2006 do 20154. Na rysunku 1 przedstawiono mas wytworzonych 25
odpadw komunalnych w wojewdztwie lskim na tle kraju. W roku 2014 nastpi spadek 26
masy wytworzonych odpadw komunalnych w wojewdztwie lskim o 4,61% w stosunku 27
1 Stankiewicz G.: Ekologistyka: wybrane problemy. Wysza Szkoa Oficerska Wojsk Ldowych im.
Gen. T. Kociuszki, Wrocaw 2015, s. 34. 2 Zbek E.: Gospodarka odpadami: problematyka prawna i ekokryminologiczna. Pywaczewski W., Buczyski
S. (red.). Uniwersytet Warmisko-Mazurski, Wydzia Prawa i Administracji, Katedra Kryminalistyki
i Medycyny Sdowej, Olsztyn 2013, s. 16. 3 Kobiela K., Moczulski M., Polus M., Zarzycki J.: Plan gospodarki odpadami dla woj. lskiego 2014. Urzd
Marszakowski Opracowanie Arcadis Sp. z o.o. Zesp Studiw i Analiz rodowiskowych w Katowicach. 4 W analizie wykorzystano dane Urzdu Marszakowskiego Wojewdztwa lskiego, Wojewdzkiego
Inspektora Ochrony rodowiska i GUS.
Wybrane aspekty gospodarki odpadami komunalnymi w wojewdztwie lskim 63
do roku 2006, co przy stanowi stosunkowo niski spadek (w skali kraju spadek ten wynis 1
15,56%). 2
3
Rys. 1. Masa wytworzonych odpadw komunalnych [tys. Mg] 4 rdo: Opracowane na podstawie danych GUS. 5 6
Analiza odpadw zebranych w analogicznym okresie (rysunek 2) wskazuje na wzrost 7
masy zebranych odpadw komunalnych o 10,12% w wojewdztwie lskim i 10% w skali 8
oglnopolskiej. 9
10 Rys. 2. Masa zebranych odpadw komunalnych [tys. Mg] 11 rdo: Opracowane na podstawie danych GUS. 12 13
Spadek masy wytworzonych odpadw, przy jednoczesnym wzrocie masy zebranych 14
odpadw wiadczy o doskonaleniu funkcjonowania systemu gospodarki odpadami, co mona 15
przypisywa wprowadzonym dziki ustawie z dnia 13 wrzenia 1996 r. o utrzymaniu 16
czystoci i porzdku w gminach5 zmianom systemowym, ktre przeniosy odpowiedzialnoci 17
za postpowanie z odpadami komunalnymi odbieranymi od mieszkacw na gminy, a take 18
zupenie zmieniy system opat za gospodarowanie odpadami oraz zezwole na prowadzenie 19
dziaalnoci w tym zakresie. 20
5 Ustawa z dnia 13 wrzenia 1996 r. o utrzymaniu czystoci i porzdku w gminach, tekst jednolity: DzU. z 2016
r., poz. 250.
64 K. Czaplicka-Kolarz, M. Kruczek
W 2015 r. na terenie wojewdztwa lskiego odnotowano udzia odpadw zebranych 1
selektywnie w oglnej iloci zebranych odpadw komunalnych na poziomie 32,49%, co daje 2
494 tys. Mg i jest wiksze od iloci odpadw zebranych selektywnie w 2006 r. o 431 tys. Mg. 3
(wzrost w porwnaniu z rokiem 2006 a o 431 tys. ton). Najwicej odpadw komunalnych 4
zebranych selektywnie w 2015 r. zostao odebranych od gospodarstw domowych, wrd 5
ktrych pod wzgldem masy najwiksz grup stanowi odpady biodegradowalne i szklane. 6
Rysunek 3 przedstawia odsetek odpadw zebranych selektywnie w gospodarstwach 7
domowych. Pozostae odpady zebrane selektywnie pochodziy z jednostek handlowych, 8
maych przedsibiorstw i instytucji. 9
10 11 Rys. 3. Odsetek odpadw zebranych selektywnie w oglnej iloci odpadw 12 rdo: opracowana na podstawie danych GUS. 13 14
W analizowanym okresie spadkowi ulega ilo odpadw zebranych i zdeponowanych na 15
skadowiskach. Ilo odpadw trafiajce na skadowiska w przeliczeniu na jednego 16
mieszkaca zostaa przedstawiona na rysunku 4. W okresie od 2006 do 2014 roku 17
odnotowano w tym zakresie spadek rzdu 17,66%. 18
19
Wybrane aspekty gospodarki odpadami komunalnymi w wojewdztwie lskim 65
1 Rys. 4. Ilo odpadw zebranych i skadowanych na wysypiska [kg/mieszkaca] 2 rdo: Opracowane na podstawie danych GUS. 3 4
Analiza skadu morfologicznego odpadw nie jest prowadzona systematycznie, dlatego te 5
trudno w tym przypadku o porwnania, podczas gdy informacja ta ma kluczowy charakter 6
w procesie projektowania systemu gospodarowania odpadami, zarwno ze wzgldu na 7
efektywno ekonomiczn procesu zagospodarowania odpadw, jak i ich wpyw na 8
rodowisko i ycie ludzi. Na podstawie bada6 Instytutu Ekologii Terenw Uprzemyso-9
wionych w Katowicach przeprowadzonych dla 15 jednostek administracyjnych ustalono skad 10
morfologiczny odpadw w wojewdztwie lskim (rys. 5, 6 i 7). 11
12 Rys. 5. Skad morfologiczny odpadw komunalnych w gminach wiejskich wojewdztwa lskiego 13 rdo: Opracowano na podstawie Planu gospodarki odpadami woj. lskiego na lata 2016-2022, 14
https://bip.slaskie.pl. 15
6 Plan gospodarki odpadami dla woj. lskiego na lata 2016-2022, https://bip.slaskie.pl, s. 28.
https://bip.slaskie.pl/
66 K. Czaplicka-Kolarz, M. Kruczek
1 Rys. 6. Skad morfologiczny odpadw komunalnych w gminach miejsko-wiejskich wojewdztwa 2
lskiego 3 rdo: Opracowano na podstawie Planu gospodarki odpadami woj. lskiego na lata 2016-2022, 4
https://bip.slaskie.pl. 5 6
7 Rys. 7. Skad morfologiczny odpadw komunalnych w gminach miejskich wojewdztwa lskiego 8 rdo: Opracowano na podstawie Planu gospodarki odpadami woj. lskiego na lata 2016-2022, 9
https://bip.slaskie.pl. 10 11
Analiza skadu morfologicznego wskazuje, e w gminach wiejskich stosunkowo duy 12
procent w stosunku do gmin miejskich stanowi odpady z grupy frakcja drobna < 10mm. 13
Ten rodzaj odpadu maleje wraz ze wzrostem stopnia zurbanizowania i ma mniejszy udzia 14
w przypadku gmin miejskich. Przeciwny trend mona zaobserwowa w przypadku odpadw 15
z papieru im bardziej zurbanizowany obszar tym wikszy udzia procentowy (6% rnicy 16
pomidzy gminami wiejskimi i miejskimi). W przypadku odpadw zielonych i wielko-17
gabarytowych obserwowalny jest niemale dwukrotnie wikszy ich odsetek caoci odpadw 18
gminach miejskich ni w gminach wiejskich. Na struktur morfologiczn odpadw wpywaj 19
poza wielkoci jednostki osadniczej, w ktrej powstaj, rwnie infrastruktura techniczna 20
https://bip.slaskie.pl/https://bip.slaskie.pl/
Wybrane aspekty gospodarki odpadami komunalnymi w wojewdztwie lskim 67
jednostki osadniczej, charakter zabudowy, poziom ycia mieszkacw, a nawet obyczaje 1
i kultura, wyposaenie techniczno-sanitarne budynkw, pora roku. Przykadowo zaobserwowa 2
mona zmienno skadu materiaowego odpadw w poszczeglnych porach roku np.: 3
najwikszy udzia odpadw kuchennych i ogrodowych wystpuje jesieni 4
najwikszy udzia frakcji
68 K. Czaplicka-Kolarz, M. Kruczek
1
Naley zauway, e nie istnieje usystematyzowany regulamin odbioru odpadw zbieranych 2
selektywnie. Zasady okrelaj gminne regulaminy w zakresie utrzymania porzdku 3
i czystoci. Zgodnie z Ustaw z dnia 1 lipca 2011r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystoci 4
i porzdku w gminach oraz niektrych innych ustaw (Dz.U. 2011, nr 152, poz. 897), gminy 5
przejy obowizek odbioru odpadw komunalnych od wacicieli zamieszkiwanych 6
nieruchomoci. Mieszkacy zobowizani zostali do ponoszenia kosztw w formie opaty 7
celowej za zagospodarowanie odpadw komunalnych, ktre wytworzyli, natomiast 8
samorzdy wojewdzkie zobligowane zostay do opracowania wojewdzkiego planu 9
gospodarki odpadami, a take do wytyczenia rejonw, na ktrych terenie bd znajdowa si 10
instalacje do przetwarzania odpadw komunalnych. 11
12
13 14 Rysunek 8 System funkcjonowania gospodarki odpadami wojewdztwa lskiego 15 rdo: opracowano na podstawie Planu gospodarki odpadami woj. lskiego na lata 2016-2022, 16
https://bip.slaskie.pl 17
18
https://bip.slaskie.pl/
Wybrane aspekty gospodarki odpadami komunalnymi w wojewdztwie lskim 69
Infrastruktur punktow systemu gospodarki odpadami w wojewdztwie lskim mona 1
rozpatrywa ze wzgldu na miejsce jej dziaania podzia na podregiony. W poszczeglnych 2
podregionach istniej odpowiednio: 3
w podregionie bielskim jedna instalacja do przetwarzania odpadw, 4 sortownie 4
odpadw, 3 kompostownie i 3 skadowiska, 5
w podregionie bytomskim 3 sortownie odpadw i 2 kompostownie. Brak jest instalacji 6
do mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadw komunalnych, ale istniej a 7
4 skadowiska odpadw komunalnych w odlegoci zaledwie okoo 40 km, 8
w podregionie czstochowskim 2 instalacje do przetwarzania odpadw, 1 sortownia 9
odpadw, 1 kompostownia i 3 skadowiska, 10
w podregionie gliwickim 3 instalacje do przetwarzania odpadw, 1 sortownia 11
odpadw, 4 kompostownie odpadw i 4 skadowiska., 12
w podregionie katowickim 3 instalacje do przetwarzania odpadw, 8 sortowni 13
odpadw, 7 kompostownie odpadw i 4 skadowiska. Istnieje rwnie 5 instalacji do 14
produkcji paliw alternatywnych, 15
w podregionie rybnickim 3 instalacje do przetwarzania odpadw, 3 sortownie 16
odpadw, 5 kompostowni i 5 skadowisk, 17
w podregionie sosnowieckim 3 instalacje do przetwarzania odpadw, 1 sortownia 18
odpadw, 5 kompostowni, 1 instalacja produkcji paliw alternatywnych i 4 skadowiska, 19
w podregionie tyskim 1 instalacja do przetwarzania odpadw, 2 sortownie odpadw, 20
5 kompostowni, 1 instalacja produkcji paliw alternatywnych i 2 skadowiska. 21
22
cznie w wojewdztwie lskim na system gospodarki odpadami skadaj si: 16 instalacji 23
do przetwarzania odpadw, 23 sortownii odpadw, 32 kompostownii odpadw, 7 instalacji 24
produkcji paliw alternatywnych i 29 skadowisk. Zadaniem tych instalacji jest 25
unieszkodliwianie odpadw i poddawanie ich procesom, w wyniku ktrych zostaj 26
przetworzone biologicznie, fizycznie lub chemicznie, tak by nie stwarzay zagroenia dla 27
rodowiska i zdrowia ludzi. Odpady mog by unieszkodliwiane poprzez: 28
skadowanie, 29
utylizacj (gospodarcze wykorzystanie jako surowcw wtrnych), 30
likwidacj (cakowite lub czciowe unieszkodliwienie przede wszystkim poprzez 31
przeksztacenie termiczne np. w spalarniach)11,12. 32
Odpady komunalne charakteryzuj si du rnorodnoci skadu surowcowego, dlatego 33
te kierowanie ich bezporednio na skadowiska to niejednokrotnie utrata cennych zasobw 34
surowcowych jak i marnotrawstwo terenw. Priorytetowe jest zatem stworzenie rozwiza 35
umoliwiajcych odzyskiwanie i ponowne wykorzystanie surowcw. Powtrne 36
11 J. Szotysek, S. Twarg, op cit, s.106. 12 J. Bendkowski, M. Wengierek, Logistyka odpadw, Tom II. Wydawnictwo Politechniki lskiej, Gliwice
2004, s. 333.
70 K. Czaplicka-Kolarz, M. Kruczek
wykorzystanie materiaw zawartych w odpadach oprcz czynnikw spoecznych i eko-1
logicznych przynosi rwnie korzyci ekonomiczne13. Korzyci zwizane z odzyskiem s 2
proporcjonalne do jakoci surowca. Surowiec silnie zanieczyszczony wymaga dodatkowych 3
nakadw pracy i rodkw finansowych, co niejednokrotnie stawia pod znakiem zapytania 4
ekonomiczn zasadno przedsiwzicia. 5
4. Gospodarka obiegu zamknitego jako kierunek doskonalenia systemu 6
gospodarki odpadami 7
Gospodarka obiegu zamknitego to jeden z priorytetw nowoczesnej polityki 8
gospodarczej. Koncepcja ta zakada, e wszystkie produkty, materiay oraz surowce powinny 9
moliwie dugo pozostawa w gospodarce, a wytwarzanie odpadw naley jak najbardziej 10
zminimalizowa. Podejcie takie jest drog do stworzenia zrwnowaonej, surowcowo 11
i energooszczdnej, niskoemisyjnej i konkurencyjnej gospodarki. Idea ta uwzgldnia 12
wszystkie etapy ycia produktu tzn. projektowanie, produkcja, konsumpcja, zbirka 13
i zagospodarowanie odpadw, a cenne surowce wtrne traktuje si na rwni z surowcami 14
pierwotnymi. Gospodarka obiegu zamknitego moe uchroni przedsibiorstwa przed 15
niedoborem zasobw, dawa sposobno do wypracowania innowacji i efektywniejszych 16
systemw produkcji i konsumpcji.14 Przyjty przez Komisj Europejsk pakiet regulacji 17
dotyczcy przechodzenia na gospodark obiegu zamknitego zakada midzy innymi 18
osignicie w 2030 r. w caej UE recyklingu odpadw komunalnych na poziomie 65%, 19
natomiast w przypadku odpadw opakowaniowych wskanik ten ma wynie 75%. 20
Jednoczenie pastwa czonkowskie maj zredukowa skadowanie odpadw do 21
maksymalnie 10% do 2030 r.15. 22
Przejcie do gospodarki o obiegu zamknitym wie si z koniecznoci dokonania zmian 23
praktycznie we wszystkich ogniwach acucha dostaw, ktry dostarcza produktw klientom. 24
Wymaga si caociowej restrukturyzacji i zmiany mylenia, poczwszy od fazy wykonania 25
projektu produktu. Wie si to z potrzeb posiadania nowych modeli biznesowych i cis 26
wspprac na kadym etapie acucha dostaw. Tak szeroki zakres zmian wymaga podejcia 27
systemowego, zastosowania innowacji oraz wdroenia nowych sposobw przeksztacania 28
odpadw w zasoby. Istotnym aspektem jest wprowadzenie zintegrowanego systemu 29
selektywnej zbirki odpadw komunalnych powszechnie obowizujcego w skali kraju. 30
13 Best Practice Municipal Waste Management Sprawdzone metody gospodarowania odpadami komunalnymi
zbir informacji i zaoenia dla zrwnowaonej gospodarki odpadami komunalnymi wraz z odpowiednimi
instalacjami i technologiami, tum. Zesp pod redakcj Tomasza Wolnego, wyd. Stowarzyszenie Technologii
Ekologicznych SILESIA Opole 2010, s.111. 14 http://wfos.gdansk.pl/gospodarka-obiegu-zamknietego, 05.01.2018. 15 http://ec.europa.eu/environment/circular-economy/index_en.htm, 05.01.2018.
Wybrane aspekty gospodarki odpadami komunalnymi w wojewdztwie lskim 71
Z socjologicznego punktu widzenia wanym aspektem jest rwnie ciga zmiana 1
mentalnoci i podejcia konsumentw do uytkowania przez nich wyrobw, z ktrych cz 2
staje si odpadami komunalnymi. Potrzeba wdroenia innowacji dotyczy nie tylko innowacji 3
technologicznych, ale rwnie tych ktre wi si ze zmianami organizacyjnymi czy 4
spoecznymi. Niezbdne jest rwnie zastosowanie nowoczesnych instrumentw 5
politycznych i finansowych16. 6
Odpowiednie projektowanie produktw zdecydowanie uatwia bdzie recykling 7
i wytwarzanie produktw, ktre s atwiejsze do naprawy lub bardziej trwae. Umoliwia to 8
bdzie oszczdno zasobw, wspieranie innowacji oraz dostarczenie na rynek produktw 9
o jakoci i cenie bardziej podanej przez konsumentw. Wdraanie rozwiza w obszarze 10
gospodarki obiegu zamknitego stanowi szans na ograniczenie iloci odpadw trafiajcych 11
na skadowiska oraz dalsz racjonalizacj gospodarki odpadami komunalnymi poprzez 12
dziaania w kadym z ogniw systemu logistycznego gospodarki odpadami. 13
5. Podsumowanie 14
Podsumowujc rozwaania dotyczce aspektw gospodarki odpadami komunalnymi 15
w wojewdztwie lskim i funkcjonowania systemu logistycznego gospodarki odpadami 16
wojewdztwa lskiego zauway naley, e: 17
Na terenie wojewdztwa lskiego istnieje znaczcy potencja w zakresie poprawy 18
wskanikw skutecznoci gospodarowania odpadami. Wysoki stopie zurbanizowania 19
oraz dobra infrastruktura drogowa sprzyjaj skutecznoci realizacji systemu 20
gospodarowania odpadami. 21
Niska efektywno system logistycznego zbirki odpadw powoduje wzrost kosztw 22
sortowania i wzrost iloci odpadw kierowanych na skadowiska. 23
Nowy paradygmat gospodarki obiegu zamknitego wprowadzany przez Komisj 24
Europejsk potguje zainteresowanie nowymi metodami i technologiami ponownego 25
wykorzystania odpadw. 26
Wprowadzanie rozwiza z zakresu gospodarki obiegu zamknitego w przypadku 27
odpadw komunalnych nie jest traktowane kompleksowo i brak jest spjnych dziaa 28
w tym zakresie. Brak rwnie dugofalowych regionalnych wizji wprowadzania 29
gospodarki obiegu zamknitego ze wzgldu na brak oglnokrajowych rozwiza 30
prawnych w tym zakresie. 31
16 B. Tundys Zielony acuch dostaw w gospodarce o okrnym obiegu zaoenia, relacje, implikacje Prace
Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocawiu Nr 383 Ekonomiczne, spoeczne i rodowiskowe
uwarunkowania logistyki, Wyd. Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocawiu, Wrocaw 2015 s. 292.
72 K. Czaplicka-Kolarz, M. Kruczek
Powstanie Metropolii Grnolsko-Zagbiowskiej stanowi szans na doskonalenie 1
systemu gospodarki odpadami komunalnymi w wojewdztwie lskim poprzez rozwj 2
spjnej i w peni zintegrowanej z zapotrzebowaniem wystpujcym na danych 3
obszarach infrastruktury gospodarowania odpadami. 4
Rozwj systemu logistycznego gospodarki odpadami wojewdztwa lskiego 5
powinien przede wszystkim obj infrastruktur informatyczn w celu lepszej 6
wsppracy przy wymianie informacji o gospodarowaniu odpadami (rodzaju, iloci 7
i kierunkach zagospodarowania) i infrastruktur punktow, gdzie konieczny jest wzrost 8
liczby nowoczesnych instalacji do zagospodarowania odpadw. 9
Bibliografia 10
1. Bendkowski J., Wengierek M., Logistyka odpadw, Tom II Wydawnictwo Politechniki 11
lskiej Gliwice 2004. 12
2. Kobiela K., Moczulski M., Polus M., Zarzycki J., Plan gospodarki odpadami dla woj. 13
lskiego 2014, Urzd Marszakowski Opracowanie Arcadis Sp. z o.o. Zesp Studiw i 14
Analiz rodowiskowych w Katowicach. 15
3. Korze Z., Ekologistyka, ILIM, Pozna 2001. 16
4. Stankiewicz G., Ekologistyka: wybrane problemy, wyd. Wysza Szkoa Oficerska Wojsk 17
Ldowych im. Gen. T.Kociuszki, Wrocaw 2015. 18
5. Szotysek J., Twarg S., Logistyka zwrotna, Teoria i praktyka Polskie Wydawnictwo 19
Ekonomiczne, Warszawa 2017. 20
6. Tundys B., Zielony acuch dostaw w gospodarce o okrnym obiegu zaoenia, relacje, 21
implikacje Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocawiu Nr 383 22
Ekonomiczne, spoeczne i rodowiskowe uwarunkowania logistyki, Wyd. Uniwersytetu 23
Ekonomicznego we Wrocawiu, Wrocaw 2015. 24
7. Zbek E., Gospodarka odpadami: problematyka prawna i ekokryminologiczna pod red. 25
W. Pywaczewskiego i S. Buczyskiego. Katedra Kryminalistyki i Medycyny Sdowej 26
Wydzia Prawa i Administracji Uniwersytet Warmisko-Mazurski w Olsztynie 2013. 27
8. Best Practice Municipal Waste Management Sprawdzone metody gospodarowania 28
odpadami komunalnymi zbir informacji i zaoenia dla zrwnowaonej gospodarki 29
odpadami komunalnymi wraz z odpowiednimi instalacjami i technologiami, tum. Zesp 30
pod redakcj Tomasza Wolnego, wyd. Stowarzyszenie Technologii Ekologicznych 31
SILESIA Opole 2010. 32
9. Rzeny-Ciepliska J., The efficiency of logistic and transport systems of waste 33
management, Logistyka 1/2016. 34
Wybrane aspekty gospodarki odpadami komunalnymi w wojewdztwie lskim 73
10. Sucho A., Zbieranie, transport i magazynowanie odpadw jako elementy logistycznego 1
gospodarowania odpadami zagadnienia prawne, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, 2
czasopismo Logistyka 6/2013. 3
11. Plan gospodarki odpadami dla woj. lskiego na lata 2016-2022 https://bip.slaskie.pl. 4
12. https://mos.gov.pl. 5
13. https://www.is.pcz.pl/static/pdf/2015/zeszyt4/7_Soboniak_pop.pdf. 6
14. http:///www.czpk.czestochowa.um.gov.pl. 7
15. http://www.pzits-cedeko.com.pl/referaty/Piotr_Manczarski.pdf. 8
16. http://wfos.gdansk.pl/gospodarka-obiegu-zamknietego. 9
https://bip.slaskie.pl/https://mos.gov.pl/https://www.is.pcz.pl/static/pdf/2015/zeszyt4/7_Soboniak_pop.pdfhttp://www.czpk.czestochowa.um.gov.plhttp://www.pzits-cedeko.com.pl/referaty/Piotr_Manczarski.pdfhttp://wfos.gdansk.pl/gospodarka-obiegu-zamknietego