WPISUJE UCZEŃ

KOD UCZNIA

BADANIE UMIEJĘTNOŚCI UCZNIÓW W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM

CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA

HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

Instrukcja dla ucznia1. Sprawdź,czyzestawzadańzawiera12stron(zadania1–24). Ewentualnybrakstronlubinneusterkizgłośnauczycielowi.2. Następniewpiszswójkod.3. Czytajuważniewszystkietekstyizadania.Wykonujzadania zgodniezpoleceniami.4. Rozwiązaniazadańzapisujdługopisemlubpióremzczarnymtuszem/ atramentem.Nieużywajkorektora.5. Wkażdymzadaniuwyboru wielokrotnegowybierzjednązpodanych odpowiedziizaznaczjąznakiemX,np.:

A.IiIII B.IIiIV C.IIIiIV D.IiII

6.Wzadaniachtypuprawda / fałszlubtak / niezaznaczwłaściweodpowiedziP/FlubT/NznakiemX,np.:

P/F lubT/N

7.WzadaniachnadobieraniedoinformacjioznaczonychliczbądobierzinformacjeoznaczoneodpowiedniąliterąizaznacztęliteręznakiemX,takjakwzadaniachwyboruwielokrotnego.

8.Wzadaniachz lukąwpiszwodpowiednielukiliterylubliczbyoznaczającewłaściweodpowiedzi.

9. Starajsięniepopełniaćbłędówprzyzaznaczaniuodpowiedzi.Jeślisiępomylisz,tobłędnezaznaczenieotoczkółkiemiwybierzinnąodpowiedź,np.:

A.IiIII B.IIiIV C.IIIiIV D.IiII

10.Rozwiązujączadania,możeszwykorzystaćmiejsceopatrzonenapisemBrudnopis.Zapisywbrudnopisieniebędąsprawdzaneioceniane.

Powodzenia!

Czas pracy:

60 minut

Strona2z12

Zadanie 1.Oceń, czy poniższe zdania dotyczące judaizmu są prawdziwe, czy fałszywe. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

Wjudaizmiezabronionejestwykonywaniewizerunkówludziizwierząt,byniestałysięprzedmiotemczciiprzyczynąpogańskiegowielobóstwa. P F

PodstawoweznaczeniedlareligiiżydowskiejmaTora,którazawierapięćpierw-szychksiągStaregoTestamentu. P F

Zadanie 2.Spośród poniżej podanych wydarzeń oznaczonych literami A–D wybierz wydarzenie chronologicznie pierwsze i wydarzenie chronologicznie ostatnie. W tabeli zaznacz litery, którymi oznaczono wybrane wydarzenia.

2.1. Wydarzeniechronologiczniepierwsze A B C D2.2. Wydarzeniechronologicznieostatnie A B C D

A. ZbudowaniepiramidyfaraonaCheopsa.B. Zorganizowaniepierwszychigrzyskolimpijskich.C. WzniesienieświątynipoświęconejAllachowi.D. Powstaniepierwszychgminchrześcijańskich.

Zadanie 3.Oceń, które z poniższych zdań dotyczących cesarstwa bizantyjskiego jest prawdziwe. Zaznacz P przy zdaniu prawdziwym.

1. Powstałowczasachnowożytnych. P2. Zostałozniszczonewskuteknajazdówplemiongermańskich. P3. Byłoważnymośrodkiemkulturychrześcijańskiej. P

Zadanie 4.Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych.

Bezpośrednimskutkiemmisjiśw.Wojciechabyło

A. przybyciecesarzaOttonaIIIdoGniezna.B. przyjęciechrztuprzezMieszkaI.C. schrystianizowaniepogańskichPrusów.D. podbiciePrusówprzezzakonkrzyżacki.

Strona3z12

Zadanie 5. Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych.

WPolsceosobynależącedostanuszlacheckiego

A. wywodziłysięodwspólnegoprzodka.B. podlegałytymsamymprawom.C. posiadałypodobnąwielkośćdochodów.D. wyznawałytęsamąreligię.

Tekst do zadania 6.Kronika Wincentego Kadłubka (fragment)

Gdypoczuł,że[los]żądajużodniegośmiertelnejpowinności,polecaspisaćdokumentytestamentowe.Przekazujewnichwspadkuczteremsynomito,coosiągniętezasługamiprzod-ków,inastępstwowkrólestwie,wyznaczającstałegraniceczterechdzielnicwtensposób,żewrękunajstarszegomiałopozostać iksięstwodzielnicykrakowskiej, iwładzazwierzchnia.Ajeślibyspotkałogoto,coludzkie,zawszestarszeństwoiwzglądpierworództwamiałyroz-strzygaćspóronastępstwo.

Napodstawie:Wiek V–XV w źródłach,oprac.M.Sobańska-Bondaruk,S.B.Lenard,Warszawa2003,s.104.

Zadanie 6.Uzupełnij poniższy tekst, przyporządkowując każdemu zdaniu właściwą odpowiedź spośród podanych.

Postanowieniaprzedstawionewtekściesącharakterystycznedlamonarchii6.1. ___.Opisanewydarzeniarozegraływokresiepanowaniawładców6.2.___.Zgodniezpostanowieniamitestamentuwładzęzwierzchniąotrzymywał6.3. ___ .

6.1. A.patrymonialnej B.absolutnej C.parlamentarnej6.2. A.zdynastiiPiastów B.zdynastiiJagiellonów C.wybranychwwolnej

elekcji6.3. A.kolejnokażdyzsynów

władcyB.najstarszyspośród synówksięcia

C.książę,który rozstrzygnąłspór wrodzinie

Strona4z12

Mapa do zadania 7.

Zadanie 7.Wybierz okres, do którego nawiązuje przedstawiona mapa Korony i Litwy, i wskaż wła-ściwe uzasadnienie wyboru. Zaznacz literę A albo B oraz numer 1, 2 albo 3.

A. KoniecXIVw.,

ponieważ

1. doKoronynależąziemieukraińskie.

2. LitwaiKoronasąodrębnymipaństwami.

B. KoniecXVIw., 3. PomorzeGdańskiewchodziwskładpań-stwazakonnego.

Zadanie 8.Oceń, czy poniższe zdania przedstawiają przyczynę, czy skutek wystąpienia Marcina Lutra. Wybierz P, jeśli zdanie to przyczyna, lub S – jeśli skutek.

PowstanieKościołaewangelickiego P SZwołaniesoborupowszechnegodoTrydentu P S

Strona5z12

Ilustracja do zadania 9.

Źródło:Thinkstock.com/GettyImages/iStockphoto.

Zadanie 9.Oceń, czy poniższe zdania dotyczące zamieszczonej ilustracji są prawdziwe, czy fałszy-we. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

BudynekwzniesionowstylunawiązującymdoarchitekturystarożytnejGrecji iRzymu. P F

Budowlajesttypowadlaarchitekturyepokipóźnegośredniowiecza. P F

Zadanie 10.Przyporządkuj każdemu z podanych królów odpowiadający mu opis, wybierając spo-śród oznaczonych literami A–C. W tabeli zaznacz litery, którymi oznaczono wybrany opis.

10.1. ZygmuntAugustzdynastiiJagiellonów A B C10.2. LudwikXIVzdynastiiBurbonów A B C

A. Zostałwybranywdrodzewolnejelekcji.B. Byłjedynymorganemustawodawczymwpaństwie.C. Uczestniczyłwobradachsejmuwalnego.

Strona6z12

Zadanie 11.Oceń, czy poniższe zdania przedstawiają przyczynę, czy skutek wojen polsko-szwedz-kich w XVII w. Wybierz P, jeśli zdanie to przyczyna, lub S – jeśli skutek.

DążeniekrólówpolskichzdynastiiWazówdoodzyskaniatronuwSzwecji P SOsłabieniepozycjiRzeczypospolitejnadBałtykiem P S

Taśma chronologiczna do zadania 12.

Zadanie 12.Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych.

RzeczpospolitaObojgaNarodówistniaławokresieoznaczonymnataśmiechronologicznejnumerami

A. 1–6.B. 2–4.C. 3–5.D. 1–4.

Zadanie 13.Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych.

Szereg,wktórymuporządkowanochronologiczniewydarzeniazokresupanowaniaStanisła-waAugustaPoniatowskiego,to:

A. wybuchpowstaniakościuszkowskiego→powstanieKomisjiEdukacjiNarodowej→zawiązaniekonfederacjitargowickiej.B. zawiązaniekonfederacjitargowickiej→wybuchpowstaniakościuszkowskiego→ powstanieKomisjiEdukacjiNarodowej.C. powstanieKomisjiEdukacjiNarodowej→zawiązaniekonfederacjitargowickiej→ wybuchpowstaniakościuszkowskiego.D. wybuchpowstaniakościuszkowskiego→zawiązaniekonfederacjitargowickiej→ powstanieKomisjiEdukacjiNarodowej.

Strona7z12

Mapa do zadania 14.

Zadanie 14.Oceń, które z poniższych zdań jest bezpośrednim skutkiem wydarzeń przedstawionych na mapie. Zaznacz P przy zdaniu prawdziwym.

1. AbdykacjaStanisławaAugustaPoniatowskiego P2. DrugirozbiórPolski P3. ZwołanieSejmuCzteroletniego P

Strona8z12

Tablica genealogiczna do zadania 15. i 16.Tablica genealogiczna rodu Zamoyskich (fragment)

Zadanie 15.Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych.

Worganiewładzyustawodawczejwokresiewojennapoleońskichzasiadał

A. MichałZdzisław.B. AndrzejHieronimFranciszek.C. StanisławKostka.D. AndrzejArtur.

Tekst do zadania 16.AleksanderII,nowycarRosjizłagodziłreżimwprowadzonywKrólestwiePolskimpo

klęscepowstanialistopadowego.Społeczeństwopolskieuzyskałowięcejswobodywżyciupu-blicznym.OrganizacjistworzonejprzezziemiaństwopolskieprzewodniczyłjedenzwybitnychprzedstawicieliroduZamoyskich.

Zadanie 16. Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych.

PrzedstawicielemroduZamoyskich,któregowymienionowtekście,był

A. AndrzejHieronimFranciszek.B. StanisławKostka.C. KonstantyD. AndrzejArtur.

Strona9z12

Tekst do zadania 17.Przyczyną,dlaktórejludziewchodząwzwiązekpaństwowy,jestzachowaniewłasności,

celemzaś–posiadaniepewnychprawiprzepisów,którechroniąwłasnośćspołeczną.Skorojednakprawodawcyusiłujązagarnąć izniszczyćwłasność ludu lubsprowadzićgodostanuniewolipodjarzmorządówsamowolnych,stająprzeztonastopiewojennejzludem.

Napodstawie:J.Locke,Traktat o rządzie politycznym[w:]Wiek XVI–XVIII w źródłach,oprac.M.Sobańska-Bondaruk,S.B.Lenard,Warszawa1999,s.353.

Zadanie 17.Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych.

Wtekścieprzedstawionokoncepcjępaństwa

A. absolutnego.B. liberalnego.C. opiekuńczego.D. narodowego.

Tekst do zadania 18.Konstytucja Księstwa Warszawskiego (fragment)

Art.4.Znosisięniewolę.Wszyscyobywatelesąrówniprzedobliczemprawa.Stanosóbzostajepodopiekątrybunałów.

Art.35.Izbaposelskaskładasię:1.z60posłówmianowanychnasejmikach,czylizgromadzeniachszlachtykażdegopo-

wiatu,liczącpojednymzpowiatu;posłowiepowinnimiećnajmniej24latukończonych,byćwzupełnymużywaniuprawswoichiniezostawaćpodopieką.

2.Z40deputowanychzgmin.Źródło:Ustawa Konstytucyjna Księstwa Warszawskiego z 22 VII 1807 r.[w:]Wiek XIX w źródłach,

oprac.M.Sobańska-Bondaruk,S.B.Lenard,Warszawa2002,s.40–42.

Zadanie 18.Oceń, czy poniższe zdania dotyczące Księstwa Warszawskiego są prawdziwe, czy fałszy-we. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

Zgodniezkonstytucjąpełnawładzaustawodawczanależaładoszlachty. P FNapodstawiekonstytucjistworzonojednolitydlawszystkichsystemsądowy. P F

Zadanie 19.Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych.

PrzykłademdziałańokreślanychmianempracyorganicznejbyłowXIXw.

A. zakładanieczytelniludowych.B. organizowaniestrajkówrobotniczych.C. tworzenieorganizacjikonspiracyjnych.D. udziałwwalkachzbrojnych.

Strona10z12

Zadanie 20.Uzupełnij poniższy tekst, przyporządkowując każdemu zdaniu właściwą odpowiedź spośród podanych.

RomanDmowskibyłczołowymprzedstawicielemruchu20.1.___naziemiachpolskich. WokresieIwojnyświatowejpopierałporozumieniez20.2.___.Zjegoinicjatywyutworzono20.3.___ .

20.1. A.socjalistycznego B.ludowego C.narodowego20.2. A.Rosją B.IIRzeszą C.Austro-Węgrami20.3. A. LegionyPolskie B.PolskąOrganizację

WojskowąC.ArmięPolską weFrancji

Zadanie 21.Przyporządkuj każdemu z podanych opisów dotyczących procesu tworzenia ustaw w Polsce odpowiadający mu organ władzy, wybierając spośród oznaczonych literami A–C. W tabeli zaznacz litery, którymi oznaczono wybraną odpowiedź.

21.1. ZarządzaogłoszenieustawywDziennikuUstaw. A B C21.2. Wnioskujeowprowadzeniupoprawekdoustawyprzyjętejprzez

Sejm.A B C

A. Senat.B. PrezesRadyMinistrów.C. PrezydentRzeczypospolitejPolskiej.

Tekst do zadania 22.Artur,bratWandy,częstospóźniasięiprzychodzidoszkołyniewyspany.Całenocespę-

dzaprzykomputerze,rozmawiajączkolegamizcałegoświata.Pochwaliłsięsiostrze,żecorazsprawniejkomunikujesięwjęzykuangielskim.Wanda,pomimoprośbywychowawczyni,niepoinformowałamamyozachowaniubrata.

Zadanie 22.Czy Wanda postępuje etycznie? Wybierz odpowiedź Tak albo Nie i uzasadnienie spośród oznaczonych literami A, B albo C.

Tak,

ponieważ

A. jestsolidarnawobecbrata.

B. pozwalabraturozwijaćumiejętności.

Nie, C. utrudniarozwiązanieproblemówbrata.

Strona11z12

Zadanie 23. Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych.

Nadzórnadkomendantemgłównympolicjisprawujeminister

A. sprawiedliwości.B. sprawwewnętrznych.C. obronynarodowej.D. skarbupaństwa.

Mapa i tekst do zadania 24.

Od2002r.polscyżołnierzewramachsiłzbrojnychOrganizacjiPaktuPółnocnoatlantyckiego(NATO)uczestnicząwmisjistabilizacyjnejwpaństwieoznaczonymnamapienumerem1.

Zadanie 24. Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych.

Państwemoznaczonymnamapienumerem1jest

A. Irak.B. Izrael.C. Afganistan.D. BośniaiHercegowina.

Strona12z12

Brudnopis

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .