Post on 06-Feb-2021
dr Paweł Krawiec Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie / Horti Team
Nowoczesna uprawa malin: na świeży rynek oraz do przetwórstwa (nowe odmiany i agrotechnika)
WYBÓR SYSTEMU UPRAWY
System tradycyjny…
- uprawa pod osłonami - Haygrove Poland- inny rodzaj sadzonek - zielne sadzonki (plug plants)
Plantacja „zagonowa”
MROZOWYTRZYMAŁOŚĆ
4,9 3,8
-3,5
3,4 4
9,2
-3,9
-8
-15,8
-3,6 -3,9-0,8
16,313,5
11,2 12,414,1
23,4
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
25
30
Warunki termiczne na koniec wegetacji 2015 i podczas zimy 2015/2016 - Lubelskie
średnia temperatura miesięczna temperatura max temperatura min
listopad grudzień styczeń luty marzec kwiecień
11.06.2016
10.06.2016
Sytuacja na wielu plantacjach po zimie 2015/2016
- nierównomierny wzrost roślin
Temperatury zimą 2016/2017 oraz wiosną 2017 w woj. Lubelskie
-30
-20
-10
0
10
20
30
październik listopad grudzień styczeń luty marzec kwiecień maj
°C
temperatura średnia temperatura minimalna temperatura maksymalna
Uszkodzenia mrozowe
wiosną 2017
Okrywanie włókniną – regeneracja malin po uszkodzeniach mrozowychTermin przykrycia (początek kwietnia)Termin odkrycia (15-20 maj)
ODMIANA
Maliny tradycyjne Maliny powtarzające
Rodzaj Phytophthora – organizmy grzybopodobnePhytophthora - oznacza „niszczyciel roślin”.
W minionym 80-leciu z porażonych malin, w różnych krajach, wyizolowano 18 gatunków Phytophthora, w tym:
P. cinnamomi, P. citricola, P. citrophthora, P. cryptogea, P. fragariaevar. rubi
‘Polka’ 9.09.2014
Choroby pochodzenia glebowego
Polka
Glen Ample
1. WIRUS KRZACZASTEJ KARŁOWATOŚCI MALINY(Raspberry bushy dwarf virus , RBDV) przenoszony z pyłkiem
2. WIRUS PLAMISTOŚCI LIŚCI MALINY(Raspberry leaf blotch virus, RLBV) -przenoszony przez szpeciela przebarwiaczamalinowego
Choroby wirusowe – prawda czy bajka?
‘Polka’
‘Tulameen’
2015
3. WIRUS ŻÓŁTACZKI NERWÓW LIŚCI MALINY (Raspberry yellow net virus, RYNV) przenoszony przez mszyce
Dla przetwórstwa...
‘Polesie’
‘Polana’
‘Polka’
‘Canby’
‘Willamette’
‘Laszka’
‘Benefis’
Rynek deserowy...
‘Polesie’
‘Polka’
‘Glen Ample’
‘Tulameen’
‘Laszka’
‘Benefis’
Odmiany „jesienne” - 13Odmiany „letnie” - 4
2015-2017
Odmiany polskie –„letnie”
Laszka
Sokolica Przehyba
Radziejowa
2015-2017
Odmiany francuskie
2015-2017
Odmiany holenderskie 2015-2017
Odmiany włoskie
Odmiana szwajcarska
2015-2017
Odmiany polskie2015-2017
Zarządzanie liczbą pędów w uprawie gruntowej i tunelowej
15.04.2016
Liczba pędów w odmianach „jesiennych”:
- 5 w roślinie/12,5 mb (wszystkie odmiany)
- 4 w roślinie/10 mb (‘Polka’, ‘Enrosadira’)
- 3 w roślinie/7,5 mb (‘Polka’, ‘Enrosadira’)
2015-2017
Zarządzanie liczbą pędów, 2016
21
21,5
22
22,5
23
23,5
24
24,5
25
25,5
5/12,5 4/10 3/7,5 5/12,5 4/10 3/7,5
Liczba pędów w roślinie/Liczba pędów na 1 mb
rozstawa - 3,0x0,4m (8300 szt./ha)
Plon z ha (t/ha)
'Polka'
'Enrosadira'
2015-2017
Zbiór podwójny 2017
Kweli Sugana Polonez
Odmiany jesienne - Pędy dwuletnie - cięcie
OCENA ZDROWOTNA - ODMIANY
Wrażliwość kilkunastu odmian na rdzę maliny, 2016 (skala 0-5)
0,00
0,10
0,20
0,30
0,40
0,50
0,60
0,70
Występowanie zamierania pędów maliny (% powierzchni
pędu), październik, 2016
0
2
4
6
8
10
12
14%
PLONOWANIE
Plon przeliczeniowy z 1 ha w 2015 (pierwszy rok po posadzeniu) - tunel
0,72,0
2,22,7
4,25,25,3
6,27,17,2
9,19,6
10,3
0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0
'Castion''Polonez''Poemat''Kwanza'
'Versailles''Paris'
'Enrosadira''Polka'
'Sugana''Deauville'
'Erica''Kweli''Imara'
t/ha
Rozstawa sadzenia :3x0,4m – 8 300 szt./ha
Termin sadzenia :początek czerwca - lipiec
Plon przeliczeniowy z 1 ha odmian maliny ocenianych w projekcie Malinowe Factory w 2016
(drugi rok po posadzeniu) - tunel
Rozstawa sadzenia - 3x0,4m – 8 300 szt./hat/ha
13,0
16,3
20,2
20,7
21,2
21,3
23,4
23,4
24,8
25,1
25,1
25,6
26,1
0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0
'Deauville'
'Versailles'
'Castion'
'Polonez'
'Poemat'
'Sugana'
'Kwanza'
'Enrosadira'
'Paris'
'Polka'
'Kweli'
'Erica'
'Imara'
496 498,2 498,8534 535,8 536,7 540,7 548,1
609,6 623,4 624,3659,1
716,8
0
100
200
300
400
500
600
700
800
Masa 100 owoców (g)
503,3 507,4 517,2 521,4529,0 530,5
557,1583,4 589,2 607,8
612,3 612,5662,9
0,0
100,0
200,0
300,0
400,0
500,0
600,0
700,0
2015
2016
Termin dojrzewania owoców różnych odmian malin
Początek zbiorów Połowa zbiorów Koniec zbiorów
'Poemat' 13-07 18-08 24-10
'Polka' 13-07 18-08 24-10
'Enrosadira' 25-07 24-08 24-10
'Imara' 19-07 24-08 24-10
'Polonez' 25-07 24-08 24-10
'Deauville' 13-07 30-08 24-10
'Sugana' 25-07 30-08 24-10
'Castion' 13-07 1-09 24-10
'Kweli' 13-07 1-09 24-10
'Erica' 13-07 6-09 24-10
'Versailles' 19-07 15-09 24-10
'Paris' 13-07 20-09 24-10
'Kwanza' 13-07 27-09 24-10
Odmiany polskie – „letnie” –plonowanie 2016
OdmianaPlon z
pędu (kg)
Plon z
rośliny
(kg)
Plon z 1 ha
(t)
Średnia masa
owocu (g) (min.-
maks.)
Zawartość
ekstraktu
(°Brix)
‘Laszka’ 1,0 1,8 13,6 6,9 (4,9-8,3) 10,5
‘Radziejowa’ 1,2 2,2 16,5 7,7 (5,3-8,9) 10,1
‘Sokolica’ 1,7 3,4 25,0 7,1 (4,4-8,6) 10,4
‘Przehyba’ 1,4 2,6 19,0 9,7 (6,9-11,3) 9,7
‘Przehyba’ -
20.06.2016
‘Sokolica’ -
27.06.2016
Parametry mechaniczne
owoców
Parametry mechaniczne owoców kilkunastu odmian - 2016
Odmiana
Siła (N) potrzebna doSuma sił
(N)zgniecenia ściśnięcia rozerwaniawyrwania szypułki
1 2 3 4 1+2+3
‘Erica’ 3,69 1,72 1,00 1,18 6,4
‘Sugana’ 5,02 2,61 1,17 2,02 8,8
‘Enrosadira’ 4,66 2,97 1,34 0,92 9,0‘Polonez’ 5,58 2,19 1,39 1,03 9,2‘Polka’ 6,14 2,26 1,47 1,63 9,9‘Castion’ 5,76 2,90 1,67 1,68 10,3‘Paris’ 6,56 2,62 1,48 1,81 10,7‘Deauville’ 7,39 2,76 1,19 1,82 11,3‘Kweli’ 6,63 3,62 1,44 1,18 11,7‘Imara’ 7,30 3,43 1,10 2,27 11,8‘Versailles’ 6,34 3,78 1,83 3,21 11,9‘Kwanza’ 6,27 4,02 1,76 1,45 12,0‘Poemat’ 6,86 4,20 1,82 0,97 12,9
miękkie
zwarte
0,8-0,9m
Plantacja „zagonowa”
Termin sadzenia -czerwiec
Plantacja „zagonowa”
Sadzonki doniczkowane zostały posadzone w kilku kombinacjach - 3,5m między rzędami na 0,3m w rzędzie pojedynczym (9500 roślin/ha)- 3,5m między rzędami na 0,4m w rzędzie pojedynczym (7100 roślin/ha)-3,5m między rzędami na 0,3 x 0,3m w rzędzie podwójnym (19000 roślin/ha)-termin sadzenia początek czerwca-uprawa gleby – zagon z włókniną lub bez
Plantacja „zagonowa”
Plonowanie ‘Polany’ 2016 –gęstość sadzenia
RozstawaPlon z
pędu (g)
Plon z mb
(kg)
Plon z ha
(t)
Masa 100
owoców
(g)
rząd pojedynczy x40cm 34,6 0,45a 1,34a 283,3
rząd pojedynczy x30cm 41,1 0,65b 1,96b 300,8
rząd podwójny x30cm 40,4 0,99c 2,98c 306,2
Plantacja „zagonowa”
‘Polana’ 24.11.2016r.
(termin sadzenia –
początek czerwca 2016)
Plantacja „zagonowa”
dr Paweł Krawiec Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie / Horti Team
Jak przygotować pole do uprawy borówki amerykańskiej, podstawowe zasady prowadzenia plantacji– wnioski z własnego gospodarstwa
- 2-3 lata wcześniej- analiza gleby- regulacja pH- struktura gleby- chwasty trwałe
Przed założeniem plantacji:
Przybliżone dawki siarki (kg/100m2) do zakwaszania gleby (L – gleba lekka, C – gleba ciężka)
Aktualne pH
pH do uzyskania
3,4 3,8 4,2
L C L C L C
4,2 4 12 2 6 - -
4,7 6 17 4 12 2 6
5,1 7 22 5 17 4 12
6,0 11 34 9 28 7 22
Liczby graniczne zawartości składników przyswajalnych w glebie (Sadowski i in. 1990).
WyszczególnienieKlasa zasobności
niska średnia wysokaDla wszystkich rodzajów gleb: zawartość P (mg/100g gleby)- warstwa orna 0-20 cm < 2,0 2,0-4,0 > 4,0- warstwa podorna < 1,5 1,5-3,0 > 3,0Nawożenie: dawka P2O5 kg/ha- przed założeniem plantacji 150 50-100Warstwa orna 0-20 cm: zawartość K (mg/100 g gleby)< 20% części spławialnych < 5,0 5,0-8,0 > 8,0
20-35% < 8,0 8,0-13,0 > 13,0> 35% 21,0
Warstwa podorna: zawartość K (mg/100 g gleby)< 20% części spławialnych < 3,0 3,0-5,0 > 5,020-35% < 5,0 5-8,0 > 8,0> 35% < 8,0 8,0-13,0 > 13,0
Nawożenie: dawka K2O kg/ha- przed założeniem plantacji 100-180 60-120- owocująca plantacja 80-120 50-80Dla obu warstw gleby: zawartość Mg (mg/100 g gleby)- gleby zawierające < 20% części spławialnych
< 2,5 2,5-4,0 > 4,0
- gleby zawierające > 20% części spławialnych
< 4,0 4,0-6,0 > 6,0
Nawożenie: dawka MgO kg/ha- przed założeniem plantacji (z wapnowaniem)
120-200 60-120 -
- owocująca plantacja 120 60 -
Dla wszystkich rodzajów gleb i obu warstw
stosunek K/Mg
b. wysoki wysoki poprawny
6,0 3,5-6,0 3,5
przy niskiej lub średniej zawartości P: 50-150 kg P2O5
przy zawartości P w dolnym zakresie zasobności wysokiej P: 50-100 kg P2O5
przy niskiej lub średniej zawartości K: 60-180 kg K2O,
przy wysokiej zawartości K: 20-40 kg K2O na glebach ciężkich
Przedziały składników w glebie oznaczone metodą uniwersalną dla gleb mineralnych użytkowanych
sadowniczo (Komosa i Stafecka 2002)
Makroelementy Mikroelementy Zanieczyszczenia EC
Składnikmg·100 g-1
s.m. glebySkładnik
ppm w s.m. gleby
Składnikmg·100 g-1
s.m. glebymS·cm-1
N-NH4+N-NO3
2,5-5,0 Fe 75,0-120 Na
Wiosna – czas sadzenia System uprawy
Przygotowanie gleby
C/N w różnych ściółkachMateriał organiczny C/N
rośliny strączkowe 9:1 do 19:1
Torf wysoki 45:1 do 58:1
słoma 20:1 do 80:1
kora 490:1
Świeże trociny 300:1 do 700:1
Trociny sezonowane 2 miesiące 625:1
Trociny sezonowane 3 lata 142:1
30:1 - immobilizacja azotu
nieorganicznego przez mikroorganizmy
Błędy przy przygotowaniu pola
- choroby pochodzenia glebowego
Błędy przy przygotowaniu pola i wyzwania w trakcie życia
plantacji
Osłony przeciwwietrzne
OdmianaOdmiany wczesne – owocowanie w pierwszej połowie lipca
‘Earliblue’, ‘Duke’, ‘Sunrise’, ‘Spartan’, ‘Chanticleer’, ‘Wejmouth’, ‘Bluetta’, ‘Ręka’
Odmiany średniowczesne –owocowanie w drugiej połowie lipca i niekiedy pierwsze dni sierpnia
‘Patriot’, ‘Bluejay’, ‘Blueray’, ‘Goldtraube’, ‘Sierra’, ‘Bluecrop’,
Odmiany średnie – owocowanie w pierwszej połowie sierpnia
‘Berkeley’, ‘Chandler’, ‘Toro’, ‘Bonifacy’
Odmiany średniopóźne –owocowanie w drugiej połowie sierpnia
‘Brigitta’, ‘Herbert’, ‘Nelson’, ‘Rubel’, ‘Legacy’, ‘Bluegold’, ‘Toro’, ‘Nui’, ‘Puru’
Odmiany późne – owocowanie od końca sierpnia
‘Darrow’, ‘Elizabeth’, ‘Elliott’, , ‘Lateblue’, ‘Jersey’
Cięcie
Zgorzel pędów borówki amerykańskiej (Godronia cassandrae)
Kilka uwag nt. ochrony
Zamieranie pędów borówki (Phomopsisvaccinii)
Zamieranie
pędów b.
wysokiej
antraknoza
b. wysokiej
Szara pleśń
• kaptan- Kapelan 80 WG/Kapłan 80 WG/Biszop 80 WG/El Cappo 80 WG/Pastor 80 WG
• iprodion - Rovral Aquaflo 500 SC/Iprodione 500 SC
• piraklostrobina, boskalid -Signum 33 WG
• cyprodinil, fludioksonil - Switch 62,5 WG
• tiofanat metylu - Topsin M 500 SC
• tiofanat metylu, tetrakonazol - Yamato 303 SE
• trifloksystrobina - Zato 50 WG (tylko zamieranie pędów)
• krezoksym metylu - Diskus 500 WG (mączniak)
• Siarka - Siarkol Extra 80 WG (mączniak)
Preparaty biologiczne:Serenade ASO
Polyversum (Pythiumoligandrum)
Aktualnie w programie w Polsce –szara pleśń, zamieranie pędów, mączniak, antraknoza
borówki
Pryszczarek
borówkowiec
Aktualnie w programie maliny – preparaty owadobójcze
Nazwa handlowa Substancja czynna Termin stosowania Szkodnik Ilość/haKarencja
/liczba dni/
Calypso 480 SC tiachlopryd
przed kwitnieniem, po
kwitnieniu po zbiorach, po
wystąpieniu szkodników
mszyce, Drosophila suzuki,
pryszczarek 0,2 14
Mospilan 20 SP/Miros
20SP/Stonkat 20SPacetamipryd
opryskiwać do 2 razy w
sezonie od fazy pierwszego
liścia do końca kwitnienia
zwójki, mszyce, pryszczarek 0,2 14
Patriot 100 EC/Decis
Mega 50 EWdeltametryna
od końca kwitnienia, po
kwitnieniu, skuteczny do
20C
mszyce, pryszczarek,
Drosophila suzuki0,125/0,25 7
SpinTor 240SC spinosad
opryskiwać do 2 razy w
sezonie od fazy pąków
kwiatowych do końca fazy
dojrzewania owoców
zwójki, Drosophila suzuki 0,32-0,4 3
Afiknaturalne
polisaharydypo kwitnieniu, po zbiorze
preparat powierzchniowy
wspomaga ochronę (mszyce,
przędziorki)
0,3% 0
AgriTrapwodny roztwór żywic
i gum roślinnychpo kwitnieniu, po zbiorze
preparat powierzchniowy
wspomaga ochronę (mszyce,
przędziorki)
0,3-0,6% 0
Emulpar 940 SColej rydzowy i środki
emulgującepo kwitnieniu, po zbiorze
preparat powierzchniowy
wspomaga ochronę (mszyce,
przędziorki)
0,9-1,2% 0
Siltac EC polimery silkonowe po kwitnieniu, po zbiorze
preparat powierzchniowy
wspomaga ochronę (mszyce,
przędziorki)
0,15-0,2% 0
Zachwaszczenie
Dobre zapylenie kwiatów borówki – klucz do sukcesu
Główne zapylacze w uprawach borówki - pszczołowate
Pszczoła miodnaTrzmielePszczoły
samotnicze
70% 25% 5%
(źródło: Giejdasz 2008)
GatunekLiczba kwiatów na 1
minutę
Liczba tetradpyłku na 1 wizytę
kwiatu
% zapylonych kwiatów
Trzmiel ziemny 13 -
92-97Trzmiel kamiennik 15 -
Matka trzmiela 7-16 50
Robotnice trzmiela 5-15 34
Pszczoła miodna (nektar) 5-8 12 24
Murarka ogrodowa 10 12-28 -
Pszczolinka 7 46 -
Charakterystyka pracy na plantacji borówki kilku gatunków zapylaczy
(Javorek i in. 2002)
zabieg chemiczny -przenoszenie
UWAGI
PRAKTYCZNE…
temperatura
jagodowe 6-12 rodzin/ha
Normy obsady pszczołami
Gatunek/Odmiana Liczba rodzin pszczelich
Borówka wysoka 2-3 (4-6)
Weymouth, Bluetta, Blueray, Rubel, Duke
2-3
Bluecrop 4
Berkeley, Elliot, Coville 5
Jersey, Earliblue, Bluejay, Brigitta
6
(źródło: Prabucki pr. zb. 1998, Retamales i Hancock 2012)
Ocena efektywności atraktanta na plantacji borówki amerykańskiej w 2014-2015r.
Biopolin - dawka 2 l/ha na początku kwitnienia (1.05.) oraz powtórnie (6.05) po trzydniowych opadach i tygodniu niskich temperatur uniemożliwiających oblot
70 m
100 m
50 m
150 m
200 m
250 m
4 rodziny pszczele
kon
tro
la
atra
ktan
t
rzędy roślin
3szt./ha
0
50
100
150
200
250
7.05. 9.05. 11.05. 17.05. 20.05. 24.05.
kontrola
atraktant
0
50
100
150
200
250
7.05. 9.05. 11.05. 17.05. 20.05. 24.05.
kontrola
atraktant
pszczoła miodna
trzmiele
Liczebność pszczoły miodnej oraz trzmieli na rzędzie długości 250m odmiany Bluecrop w 2014r.
Plonowanie – atraktant 2015, Bluecrop
Kombinacja
Zawiązanie
owoców
(%)
Liczba
nasion
Masa 100
owoćów
Plon
z roślinyszacunkowy
z 1 ha
kontrola 85,1 112,3 123,3 5,0a 15,7a
Biopolin 89,7 119,1 124,2 5,6b 17,9b
Komory chłodnicze
tel. +48 600 46 14 21e-mail: pawel.krawiec@up.lublin.pl
2017
Dziękuję za uwagę…
Horti Team - usługi doradcze
- badania wdrożeniowe 27.08.2017
Kraśnik -luty 2018