Post on 11-Aug-2020
WIELKIE RÓWNINYKRAINA BEZKRESNYCH TRAW
WIELKIE RÓWNINY
Wielkie Równiny (Wielkie Równiny Arizońskie) –
rozległa kraina geograficzna, a zarazem krąg
kulturowy na obszarze Kanady i USA, u podnóża
Kordylierów. Obszar ten charakteryzuje się płaskim
ukształtowaniem terenu i niemal wyłącznie
trawiastą roślinnością (poza lasami łęgowymi w
dolinach rzecznych), tzw. prerią. Obszar ten leży w
kilku strefach klimatycznych. Silny wpływ na jego
klimat ma bliskość Kordylierów.
WIELKIE RÓWNINY
WIELKIE RÓWNINY
WIELKIE RÓWNINY
WIELKIE
RÓWNINY
Ze względu na
znaczną zmienność
wyróżnia się szereg
typów prerii, przy czym
do podstawowych
należy: preria typowa
(wysoka), niska i
mieszana.
WIELKIE
RÓWNINY
Zróżnicowanie prerii w Ameryce
Pn.:
preria północna (żółty)
preria wysoka (oliwkowy)
preria mieszana
(pomarańczowy)
preria niska (beżowy)
preria nadbrzeżna (brązowy)
tereny zakropkowane –
formacje mieszane z lasami
WIELKIE RÓWNINY
PRERIA WYSOKA (TYPOWA)
Preria typowa (p. wysoka, p. właściwa, ang. tallgrass
prairie) – na obszarach o opadach rocznych najczęściej
rzędu 500-800 mm i glebach typu czarnoziemów, z
roślinnością trawiastą o wysokości średniej (do ok. 1 m
wysokości) i wysokiej (do ok. 2 m, na koniec sezonu i w
miejscach najbardziej wilgotnych nawet 3 m.
Wykształca się w miejscach o zwykle wysokim poziomie
wód gruntowych. Rośliny rosną tu bardzo gęsto, tworząc
zbitą darń i głęboko przenikając glebę korzeniami.
WIELKIE RÓWNINY
WIELKIE RÓWNINY
PRERIA NISKA
Preria niska (ang. shortgrass prairie) – występuje na
obszarach o małych opadach (300-500 mm rocznie), na
glebach kasztanowych, o niskim poziomie wód
gruntowych (deszcze padają tylko wiosną i przenikają
do 60 cm w głąb profilu glebowego). Dominują tu niskie,
w miejscach intensywnie wypasanych także niewielkie
opuncje.
WIELKIE RÓWNINY
WIELKIE RÓWNINY
PRERIA MIESZANA
Preria mieszana (ang. mixed-grass prairie) – występuje w
rejonie przejściowym między preriami właściwymi i
niskimi. Ma postać mozaiki zwartej darni niskich traw z
płatami traw wysokich, typowych dla prerii właściwej. Ze
względu na przejściowy charakter granice tej formacji
trudno wyznaczyć jednoznacznie, ale też ze względu na
współwystępowanie gatunków o różnych wymaganiach
ekologicznych jest to formacja preriowa o największym
zróżnicowaniu gatunkowym.
WIELKIE RÓWNINY
WIELKIE RÓWNINY
Bouteloua curtipendula Elymus canadensis
WIELKIE RÓWNINY
Ostnica Palczatka
WIELKIE RÓWNINYBizon amerykański
Bizon amerykański (tatanka) to
duży ssak z rodziny wołowatych,
największy obecnie ssak Ameryki
Północnej. W warunkach
naturalnych żył w olbrzymich
stadach; szacuje się, że przed
kolonizacją Ameryki przez
Europejczyków populacja bizona
amerykańskiego liczyła miliony
osobników. W latach 90. XX wieku
populację bizonów oceniano na
około 20 tysięcy osobników.
WIELKIE RÓWNINYWidłoróg amerykański
Jedyny żyjący przedstawiciel
rodzaju widłoróg zamieszkujący
Amerykę Północną. Widłorogi
amerykańskie są najszybszymi
zwierzętami Ameryki Północnej –
na krótkich dystansach (do 1,5
km) osiągają do 95 km/h
wykonując przy tym skoki o
długości do 6 metrów.
WIELKIE RÓWNINYNieświszczuk czarnoogonowy
Piesek preriowy to gatunek ssaka z
rodziny wiewiórkowatych.
Zamieszkuje prerie na dużym
obszarze Ameryki Północnej. Żyje
w koloniach, które mogą liczyć od
kilku osobników do wielu tysięcy
zwierząt. Często zatrzymuje się w
wyprostowanej pozycji.
Zaniepokojony alarmuje członków
stada gwizdem.
WIELKIE RÓWNINYIndyk zwyczajny
Gatunek dużego ptaka
grzebiącego z rodziny
kurowatych, zamieszkujący
pierwotnie różne części Ameryki
Północnej.
Obecnie indyk domowy
wywodzący się od indyka
zwyczajnego jest tradycyjnym
daniem podczas Święta
dziękczynienia w USA.
WIELKIE RÓWNINYMustang
Rasa zdziczałych koni,
wywodzących się od koni
przywiezionych do Ameryki
Północnej z Hiszpanii w XVI wieku
przez hiszpańskich
konkwistadorów. Część
przywiezionych przez nich koni, w
różnych okolicznościach dostała
się na wolność i wtórnie zdziczała,
tworząc na prerii nową rasę.
INDIANIE AMERYKI PÓŁNOCNEJ
INDIANIE AMERYKI PÓŁNOCNEJ
Indianami nazywa się niemal całą (z wyłączeniem
Aleutów i Inuitów) autochtoniczną (tubylczą, rdzenną)
ludność obu Ameryk. Znaleziska archeologiczne i
antropologiczne sugerują, że Ameryka Północna została
zaludniona przez przybyszy z Azji co najmniej 12 tysięcy
lat temu. Podczas ostatniej epoki lodowcowej ludzie
przedostali się do niej przez Cieśninę Beringa.
Współcześnie Indianie Ameryki Północnej stanowią
mieszankę etniczną, kulturową, językową i religijną z
większym lub mniejszym wpływem elementów
pochodzenia euro-amerykańskiego.
INDIANIE AMERYKI PÓŁNOCNEJ
INDIANIE AMERYKI
PÓŁNOCNEJ
Czejenowie, Czejeni lub
Szejenowie (ang. Cheyenne,
nazwa własna: Tsis tsis’tas –
„ludzie”) – plemię Indian
północnoamerykańskich.
Współcześnie wszyscy mówią po
angielsku, ok. 1,7 tys. posługuje
się również własnym językiem
czejeńskim należącym do
rodziny algonkińskiej.
INDIANIE AMERYKI
PÓŁNOCNEJ
Czarne Stopy – federacja trzech blisko spokrewnionych plemion Indian Ameryki Północnej. W skład grupy wchodziły plemiona: Pikuni(Piegan), Kainah i Siksika, które w XIX w. obejmowały swoją opieką także sąsiednie mniejsze plemiona. Do dziś wielu z nich posługuje się językiem siksika z grupy języków algonkińskich.
INDIANIE AMERYKI
PÓŁNOCNEJ
Dakotowie – dzielą się na trzy
grupy: Santee, Yankton i Teton.
Wspólna nazwa oznaczająca
„sprzymierzeni”, „przyjaciele”.
Popularnie używanym
określeniem Indian narodu
Dakotów jest także Siuksowie
(Sjuksowie). Nazwa ta została
nadana im przez Francuzów.
INDIANIE AMERYKI
PÓŁNOCNEJ
Komancze – pierwotnie
należeli do ludności
koczowniczej, typowej dla
Indian Wielkich Równin w
środkowej części Stanów
Zjednoczonych. Komancze
zamieszkiwali bardzo duże
terytorium zwane
„Komanczerią”. Komancze
słynęli z ogromnych stad koni,
a także z mistrzowskiej
umiejętności jazdy konnej.
INDIANIE AMERYKI PÓŁNOCNEJ
INDIANIE AMERYKI PÓŁNOCNEJ
INDIANIE AMERYKI PÓŁNOCNEJ
Sat-Okh (w języku
shawnee Długie
Pióro), właśc.
Stanisław
Supłatowicz, polski
pisarz, gawędziarz i
artysta, były żołnierz
Armii Krajowej. Autor
książek o tematyce
indiańskiej „Ziemia
słonych skał”
ZAGROŻENIA PRERII
Poza bezpośrednimi polowaniami (jak w
przypadku bizona) podstawowym problemem w
ochronie prerii jest przekształcenie jej pod uprawy
i tereny zabudowane, jej fragmentacja oraz
niewłaściwe użytkowanie (nadmierny wypas). Na
skutek gaszenia pożarów część obszarów
preriowych pokryła się lasami. podejmowane są
różne inicjatywy mające na celu zachowanie
istniejącej oraz odtworzenie zniszczonej prerii.
BUDOWA KOLEI
wybudowana w latach 60. XIX wieku linia kolejowa łącząca sieć kolejową we wschodnich Stanach Zjednoczonych z Kalifornią i wybrzeżem Oceanu Spokojnego. Ukończona 10 maja 1869 roku linia pozwoliła na zastąpienie karawan osadników nowocześniejszym środkiem transportu i przyczyniła się do gwałtownego wzrostu liczby ludności na zachodzie Stanów Zjednoczonych i szybkiego rozwoju amerykańskiej gospodarki/
PROMOTORY
HODOWLA
BYDŁA
Ranczo – wielkie
gospodarstwo rolne, zwykle
hodowlane, w Ameryce
Północnej i Środkowej. Na ranchach hoduje się
głównie bydło na
wołowinę. Kowboj –
pasterz bydła w Ameryce,
zajmował się również
hodowlą koni. Kowboje
obok Indian, bandytów i szeryfów stali się ulubionymi
bohaterami westernów.
RODEORodeo – sport wywodzący
się z pracy z bydłem,
głównie w USA, a także w Hiszpanii i Australii. Bazuje
ono na umiejętnościach
wymaganych w pracy
kowbojów. Konkurencje, w
większości rozgrywane z
końskich grzbietów, mają
sprawdzać umiejętności i
refleks zawodników.
FARMA
Farma – zazwyczaj duże
gospodarstwo rolne,
zmechanizowane i
specjalizujące się w uprawie wybranych roślin
lub hodowli wybranych
zwierząt. Nastawione na
wysoką towarowość i
specjalizację produkcji. Z
reguły zatrudnia najemną
siłę roboczą.
GRODZENIE
PRERII
Szczytowy okres spędów to lata 1880 – 1885. Miliony sztuk bydła pędzono z pustynnego Teksasu na północ przez wielkie równiny w poszukiwaniu pastwisk. Wolny spęd coraz mniej podobał się właścicielom okolicznych stad bydła zajmujących pastwiska i wodopoje. Ranczerzy ogradzali ziemie opatentowanym w 1874 r. drutem kolczastym, co wywołało protesty farmerów, kowbojów i małych hodowców. Nasiliły się też kradzieże. Kompanie hodowlane i wielcy ranczerzy zatrudniali rewolwerowców do odstraszania nieproszonych gości.
WIELKIE RÓWNINY
„Planeta nowa 8”
Autor: ©W. Dejnega®
WIELKIE RÓWNINY
Wikipedia:
„Indianie Ameryki Północnej”, „Preria”