Post on 10-Feb-2016
description
Usługi opiekuńcze w systemie Usługi opiekuńcze w systemie pomocy społecznej i ich pomocy społecznej i ich
finansowaniefinansowanie
Piotr BłędowskiPiotr BłędowskiInstytut Gospodarstwa Społecznego
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Szczecin, 7 września 2009 r.
Czynniki determinujące zapotrzebowanie na usługi opiekuńcze
• Demograficzne starzenie się społeczeństwa• Zmiany w strukturze rodzin i gospodarstw
domowych• Stanowisko gminy wobec kierowania do dps• Dostępność świadczeń opieki
długoterminowej• Sytuacja na lokalnym rynku pracy
Demograficzne starzenie się społeczeństwa (1)
• Wzrost odsetka ludności w wieku 65 lat i więcej
• „Podwójne starzenie się” – wzrost odsetka ludności w wieku 80 lat i więcej
• Spadek wartości wskaźnika potencjału pielęgnacyjnego
2007: 13,5% 2015: 15,6%
2007: 3,0% 2015: 3,9%
2007: 281 2015: 276
Demograficzne starzenie się społeczeństwa (2)
Miejsce zamieszkania
Ogółem Mężczyźni Kobiety
2007Ogółem 3,0 1,8 4,1Miasto 2,9 1,7 3,9Wieś 3,2 2,0 4,4
2015Ogółem 3,9 2,5 5,2Miasto 4,0 2,6 5,2Wieś 3,8 2,4 5,2
Odsetek ludności w wieku 80+ w Polsce w latach 2007 i 2015
Zmiany w strukturze rodzin i gospodarstw domowych
• Odwrócenie relacji między liczbą wnuków i dziadków w rodzinie
• Zmniejszenie przeciętnej liczby osób w rodzinie
• Przestrzenne rozproszenie rodziny • Starsi wiekiem single – wybór z przymusu
Grupy wieku
Lata
2002 2030
w % w % w tys.
65 – 69 9,4 9,5 487,5
70 – 74 10,7 12,9 663,5
75 – 79 9,5 13,7 702,3
80 i więcej 9,2 17,3 886,9
RAZEM 38,7 53,3 2740,3
Gospodarstwa jednoosobowe prowadzone w Polsce przez osoby w wieku 65 lat i więcej w latach 2002 - 2030
Alternatywa instytucjonalna
• Spadek liczby osób skierowanych do dps powinien powodować wzrost liczby osób objętych świadczeniami opiekuńczymi
• Potrzeba ujednolicenia struktury zakładowej opieki długoterminowej (ZOL i ZPL)
• Organizacja zespołów (grup) opiekuńczych na bazie placówek instytucjonalnych
Sytuacja na lokalnym rynku pracy
• Bezrobocie jako czynnik wpływający na skalę zapotrzebowania na świadczenia opiekuńcze (możliwości pomocy w ramach rodziny i sytuacja materialna rodziny)
• Bezrobocie jako element podaży świadczeń - możliwości podjęcia pracy w sektorze usług
Korzystający ze świadczeń opiekuńczych w latach 1998-2008
Wydatki na świadczenia opiekuńcze w latach 1999-2008 w zł
Liczba korzystających i wielkości wydatków na świadczenia opiekuńcze w latach 1999-2008
Przeciętna liczba świadczeń na osobę w roku
Przeciętna liczba świadczeń na osobę w roku
Rok ma 365 dni
Udział świadczeń opiekuńczych i korzystających (w %)
Wydatki na świadczenia
Liczba świadczeniobiorców
Dynamika wydatków na świadczenia opiekuńcze i liczby świadczeniobiorców (rok poprzedni = 100)
Wnioski:
• Finansowanie dalszego wzrostu liczby świadczeniobiorców korzystających ze świadczeń opiekuńczych i dostosowanie częstości udzielania świadczeń do faktycznych potrzeb jest przy obecnej strukturze świadczeń mało realne
• Samorządy będą obiektem coraz większego nacisku ze strony starszych mieszkańców
Możliwości finansowania świadczeń opiekuńczych ze środków publicznych
Potrzeba wprowadzenia społecznego ubezpieczenia pielęgnacyjnego
Postępujące demograficzne starzenie się społeczeństwa i bezwzględny wzrost liczby osób w najwyższej grupie wieku spowoduje wzrost wydatków na leczenie;
Zmiany w strukturze, wielkości i funkcjach rodziny ograniczają możliwości pełnienia przez nią funkcji pielęgnacyjnych;
Podniesienie poziomu pielęgnacji wymaga używania nowoczesnych sprzętów, których obsługa pozostaje w gestii przeszkolonych pracowników;
Według badań niemieckich 4% osób w wieku 60+ oraz 20% osób w wieku 80+ nie jest samodzielnych.
Zasady ubezpieczenia pielęgnacyjnego:
• solidarności społecznej• samorządności• samofinansowania• prawa wyboru świadczeniodawcy przez ubezpieczonego• prawa wyboru przez ubezpieczonego formy świadczeń
z ubezpieczenia pielęgnacyjnego• prymatu opieki i pielęgnacji domowej nad innymi
formami udzielania świadczeń z ubezpieczenia pielęgnacyjnego
• zapewnienia równego dostępu do świadczeń• gospodarności i celowości działania
19
Świadczenia z ubezpieczenia pielęgnacyjnego - CEL
zwiększanie samodzielności, zapobieganie negatywnym skutkom niesamodzielności i kompensowanie utraconej samodzielności w szczególności w zakresie :
1) zapewnienia podstawowych potrzeb życiowych
2) bezpieczeństwa w otoczeniu 3) koegzystencji społecznej
Zakres świadczeń z ubezpieczenia pielęgnacyjnego nie obejmuje świadczeń paliatywno-hospicyjnych
20
Obowiązek ubezpieczenia pielęgnacyjnego:
osoby objęte powszechnym - obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym
21
Ubezpieczenie pielęgnacyjne realizowane jest przez Fundusz Ubezpieczenia Pielęgnacyjnego, który gromadzi środki finansowe, zarządza nimi, wydaje decyzje ustalające prawo niesamodzielnego do świadczeń oraz zawiera umowy ze świadczeniodawcami.
Świadczeniodawcy
• Świadczeń z ubezpieczenia pielęgnacyjnego mogą udzielać:– świadczeniodawcy profesjonalni– świadczeniodawcy nieprofesjonalni
Istotą takiego rozwiązania jest wprowadzenie możliwości decydowania przez osobę niesa- modzielną o wyborze świadczeniodawcy i stworzenie rynku usług opiekuńczych.
22
Umowa o udzielanie świadczeń z ubezpieczenia pielęgnacyjnego
Świadczeniodawcy profesjonalni zgłaszająz własnej inicjatywy lub w odpowiedzi na ogłoszenie Funduszu, do oddziału wojewódzkiego Funduszu ofertę udzielania świadczeń z ubezpieczenia pielęgnacyjnegoUmowa ramowa o udzielanie świadczeń z ubezpieczenia pielęgnacyjnego jest zawierana na czas określony
23
Orzekanie o niesamodzielności
Należy rozważyć wprowadzenie trzech stopni niesamodzielności:1. niesamodzielność pierwszego stopnia orzeka się w stosunku do
ubezpieczonych, którzy wymagają pomocy przy pielęgnacji ciała, odżywianiu lub mobilności codziennie przez całą dobę, w tym w nocy, a ponadto kilka razy w tygodniu potrzebują pomocy w zaopatrzeniu gospodarstwa domowego
2. niesamodzielność drugiego stopnia orzeka się w stosunku do ubezpieczonych, którzy potrzebują pomocy przy pielęgnacji ciała, odżywianiu lub mobilności przynajmniej trzy razy dziennie o różnych porach, a ponadto kilka razy w tygodniu potrzebują pomocy w zaopatrzeniu gospodarstwa domowego
3. niesamodzielność trzeciego stopnia orzeka się w stosunku do ubezpieczonych, którzy potrzebują pomocy przy pielęgnacji ciała, odżywianiu lub mobilności przynajmniej raz dziennie i w przynajmniej dwóch rodzajach czynności, a ponadto kilka razy w tygodniu potrzebują pomocy w zaopatrzeniu gospodarstwa domowego
24
Postępowanie w sprawie przyznawania świadczeń z ubezpieczenia pielęgnacyjnego
• Po orzeczeniu stopnia niesamodzielności (lekarz) ustala się szczegółowo formę, rodzaj, zakres i ilość świadczeń niezbędnych niesamodzielnemu dla zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych
• Ustalenia rodzaju, zakresu i ilości świadczeń dokonuje zespół do spraw świadczeń, po dokonaniu przez niesamodzielnego wyboru formy świadczeń
• W skład zespołu wchodzą: pielęgniarka i pracownik socjalny
• W razie potrzeby, na wniosek zespołu, jego skład może zostać powiększony o dodatkowe osoby posiadające wiedzę specjalistyczną konieczną w danym przypadku dla prawidłowego ustalenia rodzaju i zakresu świadczeń niezbędnych niesamodzielnemu.
25
Formy i rodzaje świadczeń
• Świadczeniami rzeczowymi są :• 1) świadczenia pielęgnacyjne• 2) świadczenia opiekuńcze
26
Formy i rodzaje świadczeń
Świadczeniem pielęgnacyjnym jest pomoc w niezbędnych regularnie powtarzanych czynnościach dnia codziennego w zakresie:
• 1) pielęgnacji ciała • 2) odżywiania• 3) mobilności
• Świadczeniem opiekuńczym jest towarzyszenie i pomoc w niezbędnych i regularnie powtarzanych czynnościach dnia codziennego w zakresie prowadzenia gospodarstwa domowego, funkcjonowania w społeczeństwie. Świadczenia opiekuńcze przysługują niesamodzielnemu wyłącznie w przypadku, gdy przysługują mu świadczenia pielęgnacyjne
27
Dziękuję za uwagę
W razie pytań lub uwag proszę o kontakt
piotr.bledowski@sgh.waw.pl