Post on 26-Oct-2021
library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id
STUDI FENOMENOLOGI DUKUNGAN NUTRISI ANAK PENDERITA
LEUKEMIA LIMFOBLASTIK AKUT SELAMA PROSES KEMOTERAPI
TESIS
Disusun untuk memenuhi sebagian persyaratan mencapat derajat Magister
Program Studi Ilmu Kesehatan Masyarakat
Oleh
DIAN ESTININGTYAS
S021808012
PROGRAM PASCASARJANA
UNIVERSITAS SEBELAS MARET
SURAKARTA
2020
library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id
3
library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id
ii
STUDI FENOMENOLOGI DUKUNGAN NUTRISI ANAK PENDERITA
LEUKEMIA LIMFOBLASTIK AKUT SELAMA PROSES KEMOTERAPI
TESIS
Oleh :
DIAN ESTININGTYAS
S021808012
Komisi
Pembimbing Nama Tanda Tangan Tanggal
Pembimbing I
Prof. Dr. Didik Gunawan Tamtomo, dr,
PAK, MM, M.Kes
NIP. 19480313 197610 1 001
……………….
…………
Pembimbing II Prof. Bhisma Murti dr.,MPH,M.Sc,Ph.D
NIP. 19551021 199412 1 001
……………….
…………
Telah dinyatakan memenuhi syarat
Pada tanggal…………………2020
Kepala Program Studi Ilmu Kesehatan Masyarakat
Program Pascasarjana UNS
Prof. Bhisma Murti dr.,MPH,M.Sc,Ph.D
NIP. 19551021 199412 1 001
library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id
STUDI FENOMENOLOGI DUKUNGAN NUTRISI ANAK PENDERITA
LEUKEMIA LIMFOBLASTIK AKUT SELAMA PROSES KEMOTERAPI
TESIS
Oleh :
DIAN ESTININGTYAS
S021808012
Tim Penguji
Jabatan Nama Tanda Tangan Tanggal
Ketua Prof. Drs. Pawito, PhD
NIP. 19540805 198503 1 002
……………….
…………
Sekretaris Dr. Hanung Prasetya, S.Kp, S.Psi, M.Si
NIP. 19710404 199403 1 002
Anggota I
Prof. Dr. Didik Gunawan Tamtomo, dr, PAK,
MM, M.Kes
NIP. 19480313 197610 1 001
……………….
…………
Anggota II Prof. Bhisma Murti dr.,MPH,M.Sc,Ph.D
NIP. 19551021 199412 1 001
……………….
…………
Telah dinyatakan memenuhi syarat
Pada tanggal …………………….2020
Kepala Program Studi Ilmu Kesehatan Masyarakat
Program Pascasarjana UNS
Prof. Bhisma Murti dr.,MPH,M.Sc,Ph.D
NIP. 19551021 199412 1 001
library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id
library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id
ix
DAFTAR ISI
Halaman
HALAMAN JUDUL ................................................................................ i
HALAMAN PENGESAHAN PEMBIMBING ..................................... ii
ABSTRAK ................................................................................................ iii
ABSTRACT .............................................................................................. iv
DAFTAR ISI ............................................................................................. v
DAFTAR GAMBAR ................................................................................ vi
DAFTAR TABEL .................................................................................... vii
DAFTAR LAMPIRAN ............................................................................ viii
DAFTAR SINGKATAN .......................................................................... ix
BAB I PENDAHULUAN
A. Latar Belakang Masalah ....................................................................... 1
B. Rumusan Masalah ................................................................................ 4
C. Tujuan Penelitian ................................................................................. 4
D. Manfaat Penelitian ............................................................................... 5
BAB II TINJAUAN PUSTAKA
A. Landasan Teori .................................................................................... 6
1. Leukemia ........................................................................................ 6
2. Leukemia Limfoblastik akut .......................................................... 6
3. Status Gizi ...................................................................................... 10
4. Nutrisi pada Leukemia Limfoblastik Akut ..................................... 13
5. Dukungan Nutrisi Orang Tua ......................................................... 14
A. Penelitian yang Relevan ....................................................................... 15
B. Kerangka Berpikir ................................................................................. 17
library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id
x
BAB III METODE PENELITIAN
A. Desain Penelitian .................................................................................. 18
B. Waktu dan Tempat Penelitian .............................................................. 18
C. Subjek Penelitian ................................................................................... 18
D. Teknik dan Instrumen Pengambilan Data ............................................. 19
E. Prosedur Penelitian................................................................................ 21
F. Etika Penelitian ..................................................................................... 25
BAB IV HASIL PENELITIAN
A. Gambaran Lokasi Penelitian ................................................................ 27
B. Profil Partisipan .................................................................................... 28
1. Partisipan Utama ............................................................................ 28
2. Partisipan Pendukung ..................................................................... 29
C. Hasil Penelitian
1. Gambaran Keadaan Subjek ............................................................ 30
2. Masalah Fisiologis Anak Selama Proses Kemoterapi .................... 32
3. Dukungan Nutrisi Selama Proses Kemoterapi ............................... 34
4. Pengetahuan Gizi ............................................................................ 37
5. Sosial Ekonomi .............................................................................. 40
BAB IV PEMBAHASAN
A. Pembahasan Hasil Penelitian ................................................................ 43
B. Keterbatasan Penelitian ........................................................................ 51
BAB IV KESIMPULAN, IMPLIKASI DAN SARAN
A. Kesimpulan .......................................................................................... 52
B. Implikasi ............................................................................................... 52
C. Saran ..................................................................................................... 53
DAFTAR PUSTAKA ............................................................................... 54
LAMPIRAN .............................................................................................. 58
library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id
xi
DAFTAR GAMBAR
Gambar Halaman
2.1 Kerangka Berpikir .........................................................................................17
3.1 Skema Analysis Interactive Miles dan Huberman ....................................... 23
library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id
xii
DAFTAR TABEL
Tabel Halaman
4.1 Karakter Partisipan Utama ............................................................................29
4.2 Karakter Partisipan Pendukung ..................................................................... 30
4.3 Gambaran Keadaan Subjek .......................................................................... 32
4.4 Dukungan Nutrisi Selama Proses Kemoterapi ............................................. 36
4.5 Pengetahuan Gizi ......................................................................................... 39
4.6 Dukungan Sosial Ekonomi ........................................................................... 41
library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id
xiii
DAFTAR LAMPIRAN
Lampiran Halaman
1. Surat Ijin Penelitian Pendahuluan ................................................................ 58
2. Surat Ijin Penelitian ...................................................................................... 59
3. Ethical Clearence ........................................................................................ 60
4. Dokumentasi ............................................................................................... 61
5. Kartu Konsultasi ......................................................................................... 76
6. Tabel Data Pasien Anak Leukemia Limfoblastik Akut di RSUP Dr. Kariadi
selama 2015 – 2019 .................................................................................... 77
library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id
xiv
DAFTAR SINGKATAN
AUS
BB
BB/U
BMP
BPJS
CI
Dinkes
FN
GCO
HB
HK
IARC
Kemenkes
LLA
MRI
MSG
NCI
OR
Riskesdas
RSUP
Australia
Berat Badan
Berat Badan Per Umur
Bone Marrow Puncture
Badan Penyelenggara Jaminan Sosial
Confidence Interval
Dinas Kesehatan
Febrile Neutropenia
Global Cancer Observatory
Hemoglobin
Hongkong
International Agency For Research On Cancer
Kementerian Kesehatan
Leukemia Limfosit Akut
Magnetic Resonance Imaging
Monosodium Glutamate
National Cancer Institute
Odds Ratio
Riset Kesehatan Dasar
Rumah Sakit Umum Pusat
library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id
xv
SMA
SMP
TB
THT
WHO
Sekolah Menengah Atas
Sekolah Menengah Pertama
Tinggi Badan
Telinga Hidung Tenggorokan
World Health Organization
library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id
16