Post on 27-Feb-2019
3
Dokument został opracowany przez
Zespół ds. opracowania Gminnej Strategii
Rozwiązywania Problemów Społecznych
w Miejsko-Gminnym Ośrodku Pomocy
Społecznej w Jarocinie
5
SPIS TREŚCI
I. PODSTAWY METODOLOGICZNE I WSTĘPNA ANALIZA PROBLEMÓW.........7
1. Podstawy prawne. .......................................................................................................7
2. ZałoŜenia metodologiczne. ........................................................................................8
3. ZałoŜenia wynikające z dokumentów strategicznych na szczeblu
europejskim i krajowym. ...........................................................................................11
3.1. Dokumenty wspólnotowe. .................................................................................12
3.2. Dokumenty krajowe. ..........................................................................................14
3.3. Dokumenty regionalne.......................................................................................15
II. CZĘŚĆ DIAGNOSTYCZNA. ......................................................................................20
1. Ogólna charakterystyka gminy. ...............................................................................20
2. Demografia gminy. ....................................................................................................20
3. Pomoc społeczna w gminie Jarocin. ......................................................................21
3.1. Bezrobocie...........................................................................................................24
3.2. Opieka nad dzieckiem. ......................................................................................25
3.3. Osoby niepełnosprawne....................................................................................28
3.4. Problem uzaleŜnień i przemocy w rodzinie. ...................................................29
3.5. Sytuacja zdrowotna mieszkańców...................................................................33
4. NajwaŜniejsze problemy społeczne w gminie.......................................................38
5. Analiza SWOT............................................................................................................39
6. Zasoby umoŜliwiające rozwiązywanie problemów społecznych. .......................43
III. CZĘŚĆ PROGRAMOWA. ........................................................................................46
1. Cele strategiczne i szczegółowe. ............................................................................46
2. Monitoring i wdraŜanie strategii...............................................................................56
3. Cechy programów i projektów. ................................................................................57
6
IV. SEKTOROWE PROGRAMY Z ZAKRESU POLITYKI SPOŁECZNEJ
W GMINIE JAROCIN. ............................................................................................... 59
1. Gminny system profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną. ............................ 59
2. Lokalny program pomocy społecznej. ................................................................... 66
3. Gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych
dla Gminy Jarocin. ................................................................................................... 70
4. Gminny program przeciwdziałania narkomanii dla Gminy Jarocin. .................. 71
5. Program przeciwdziałania przemocy dla Gminy Jarocin. .................................. 74
6. Program współpracy Gminy Jarocin z organizacjami pozarządowymi
oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność poŜytku publicznego. ..... 75
V. ZADANIA PRZEWIDZIANE DO REALIZACJI W GMINIE JARO CIN
NA LATA 2008 -2020. ...............................................Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
7
I. PODSTAWY METODOLOGICZNE I WSTĘPNA ANALIZA PROBLEMÓW.
1. Podstawy prawne.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych ma stanowić podstawę
do realizacji względnie trwałych wzorów interwencji społecznych podejmowanych
w celu zmiany lub poprawy tych zjawisk występujących w obrębie danej
społeczności, które oceniane są negatywnie. Strategia charakteryzuje
w szczególności działania publicznych i prywatnych instytucji rozwiązujących
kwestie społeczne podejmowane dla poprawy warunków zaspokojenia potrzeb
przez wybrane kategorie osób i rodzin.
Obowiązek opracowania Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych
wynika wprost z ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r.
RóŜnorodność problemów społecznych występujących w gminie powoduje
konieczność wzięcia pod uwagę takŜe innych aktów prawnych, które mają istotny
wpływ na konstrukcję dokumentu i rozwiązywanie zadań społecznych
w przyszłości. Są to m.in.:
− ustawa z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności poŜytku publicznego
i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.),
− ustawa z dnia 13 czerwca 2003r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. Nr 122, poz.
1143 z późn. zm.),
− ustawa z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku
pracy (Dz. U. Nr 99, poz.1001 z późn. zm.),
− ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz.1231 z późn.
zm.),
− ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 z późn. zm.),
− ustawa z dnia 24 kwietnia 1997r. o przeciwdziałaniu narkomanii
(Dz. U. z 2003r. Nr 24, poz. 198 z późn. zm.).
8
Oprócz powyŜszych aktów prawnych przy realizacji strategii moŜe
zachodzić potrzeba odwołania się równieŜ do ustaw i aktów wykonawczych
z zakresu ochrony zdrowia, oświaty i edukacji publicznej oraz budownictwa
socjalnego.
Opracowując lokalną strategię integracji i rozwiązywania problemów
społecznych, uwzględniono dokumenty programowe, w których akcentuje się
konieczność zapewnienia dialogu i partnerskiej współpracy instytucji rządowych,
samorządowych, organizacji pozarządowych oraz biznesu, a takŜe za niezbędną
uznaje się równieŜ partnerską współpracę z osobami podlegającymi wykluczeniu
społecznemu. Są to przede wszystkim:
− Narodowy Plan Rozwoju na lata 2007 – 2013,
− Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego,
− Sektorowy Program Operacyjny Kapitał Ludzki.
2. ZałoŜenia metodologiczne.
Nagła zmiana systemu politycznego w Polsce zaowocowała
demokratyzowaniem Ŝycia w wielu jego aspektach. Zapoczątkowała takŜe
odchodzenie od modelu państwa opiekuńczego. Tak duŜe zmiany połączone
z wprowadzeniem gospodarki rynkowej wywołały obok pozytywnych, takŜe
niekorzystne zmiany społeczne i takie negatywne zjawiska jak:
− rozwarstwienie społeczne (dychotomiczny podział na: wygrani – przegrani,
biedni – bogaci, pracujący – bezrobotni, itp.);
− marginalizacja społeczna wielu jednostek i duŜych grup społecznych;
− rosnąca pauperyzacja – znaczne obniŜenie standardu Ŝycia polskich rodzin;
− nierówności społeczne w dostępie do pracy, edukacji, kultury, lecznictwa.
PowyŜsze rodzi przed samorządem konieczność strategicznego rozwiązywania
problemów społecznych dotykających pojedynczych osób, rodzin oraz całych grup
społecznych, problemów o szczególnie wysokim stopniu dotkliwości dla Ŝycia.
Socjologowie utrzymują, Ŝe w obszarze polityki społecznej występuje konflikt
9
interesów, konflikt pomiędzy ideą a działaniem – idee wyprzedzają działania
i rzeczywistość.
Julian Auleytner, analizując politykę społeczną jako działalność państwa w pracy
„Polityka społeczna. Teoria i praktyka”, określa następująco rolę państwa
w zakresie podmiotu polityki społecznej:
− Celem działalności państwa i samorządu (jako podmiotu) jest poprawa
połoŜenia materialnego i wyrównywanie szans Ŝyciowych grup społeczeństwa
ekonomicznie i socjalnie najsłabszych;
− Prowadzenie bieŜących działań osłonowych;
− Widzenie zagroŜeń społecznych z wyprzedzeniem;
− Dorównywanie do standardów unijnych i międzynarodowych;
− Polityka społeczna w nowym ustroju przestała być własnością państwa;
− Określenie publicznych funduszów celowych i administrowanie nimi;
− Określenie zadań w zakresie socjalnej funkcji państwa.
W polityce społecznej Unii Europejskiej, co nie jest bez znaczenia z uwagi
na nasze przystąpienie do tej struktury, podstawę wszelkich działań stanowią cele
odnoszące się do trzech obszarów:
− polepszenie warunków Ŝycia, pracy i kształcenia;
− prawo do zatrudnienia i prawo do wykształcenia;
− stworzenie systemu zabezpieczenia społecznego.
Realizacja tych celów oparta jest na zasadach socjalnych wspólnoty:
− zasadzie subsydiarności,
− zasadzie osobistej wolności,
− zasadzie solidarności.
Ogólnie akceptowanymi wartościami współczesnej polityki społecznej, które
powinny znaleźć odzwierciedlenie w strategii, są:
− bezpieczeństwo socjalne, tzn. gwarancja dochodów i usług na wypadek
pojawienia się tzw. ryzyka socjalnego (choroba, bezrobocie, inwalidztwo, itp.);
10
− wiara w zasoby ludzkie, a więc inwestycje w człowieka, tzw. tworzenie równych
szans rozwoju dla ludzi;
− pokój społeczny, traktowany jako wartość podstawowa dla utrzymania
harmonijnej współpracy i współŜycia między ludźmi (redystrybucja dochodu
narodowego na rzecz grup upośledzonych jak i dialogu społecznego);
− Ŝycie rodzinne – uznanie rodziny za podstawową instytucję społeczną,
tzn. Ŝe polityka społeczna jest polityką prorodzinną.
W nauce o polityce społecznej terminem „problemy społeczne” oznacza się
wszelkiego rodzaju dolegliwości, zakłócenia, niedogodności występujące w Ŝyciu
zbiorowym. Natomiast określeniem „kwestia społeczna” wyróŜnia się wśród nich te,
które:
− odznaczają się szczególną dolegliwością dla potencjału osobowego
społeczeństwa,
− są następstwem niedostosowania sposobu, w jaki funkcjonuje społeczeństwo,
do podstawowych potrzeb indywidualnych i zbiorowych,
− nie są moŜliwe do rozwiązania siłami pojedynczych grup ludzkich.
W węŜszym znaczeniu termin kwestia społeczna oznacza konkretny problem
o szczególnie wysokim stopniu dotkliwości dla Ŝycia i współdziałania członków
społeczności.
W szerszym znaczeniu oznacza on przeciwieństwo pomiędzy zasadami
obowiązującymi w danym społeczeństwie, formacji ustrojowej czy nawet
cywilizacji, a dąŜeniami jednostek i zbiorowości do godnego Ŝycia. Jan Danecki
w publikacji „Kwestie społeczne – istota, źródła, zarys diagnozy” przyjmuje,
iŜ „źródła kwestii społecznych tkwią wewnątrz społeczeństwa: w mechanizmach
Ŝycia zbiorowego (…) mogą być – jak kaŜdy problem społeczny – ograniczane
i rozwiązywane we wszystkich skalach współŜycia: od rodziny poprzez środowiska
lokalne i zawodowe po skale ogólnopaństwową (…) równieŜ międzynarodową”.
Mechanizmów powstawania problemów społecznych – kwestii społecznych
upatrywać naleŜy w funkcjonowaniu społeczeństwa. Są nimi przede wszystkim:
− dezorganizacja społeczeństwa,
11
− gwałtowna zmiana społeczna,
− opóźnienia kulturowe,
− przemiany gospodarze wyprzedzające przemiany w sposobie myślenia
i działania,
− złe funkcjonowanie instytucji politycznych czy administracyjnych,
− niekompetencja polityków czy urzędników państwowych,
− dysfunkcjonalność instytucji społecznych,
− dominacja grup społecznych, eksploatacja, wyzysk,
− nierówności społeczne, niesprawiedliwość społeczna,
− złe funkcjonowanie instytucji edukacyjnych,
− nieprzystosowanie do pełnienia określonych ról społecznych.
W opracowaniu lokalnej strategii rozwiązywania problemów społecznych
wysoce przydatne moŜe być pojęcie deinstytucjonalizacji w pomocy społecznej,
gdzie pomoc winna po pierwsze słuŜyć Ŝyciowemu usamodzielnianiu się osób
i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem, po drugie umacniać rodzinę i wreszcie
być w moŜliwie najszerszym zakresie zapewniona w społeczności lokalnej.
3. ZałoŜenia wynikające z dokumentów strategicznych na szczeblu
europejskim i krajowym.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy jest obok
programów opracowywanych przez powiat, województwo czy na poziomie
krajowym, dokumentem pozwalającym na skuteczne programowanie działań
w obrębie lokalnym. WaŜne jest zatem, aby działania opracowane, a prowadzone
przez poszczególne jednostki szczebla terytorialnego nie powielały się, ale
wynikały jedne z drugich i uzupełniały się tworząc konstrukcyjną ciągłość.
12
3.1. Dokumenty wspólnotowe.
Polityka spójności Unii Europejskiej na lata 2007 – 2013.
WaŜnym ustaleniem podjętym przez Unię Europejską jest prowadzenie
polityki spójności. Oznacza to, Ŝe będzie ona nadal wspierać zmniejszanie
i znoszenie nierówności społecznych i ekonomicznych, ponadto od 2007 roku
równieŜ terytorialnych. Takie ustalenia są bardzo korzystne dla naszego kraju,
gdyŜ wspierają zmniejszenie róŜnic rozwojowych państwa i społeczeństwa
względem innych członków Unii Europejskiej.
Pozwala takŜe zmniejszać róŜnice rozwojowe wewnątrz kraju i daje moŜliwości,
jeśli nie ich całkowitej likwidacji, to przynajmniej ich zmniejszaniu się. Wynikające
z powyŜszych załoŜeń ramy polityki spójności na lata 2007 – 2013 opierać się
będą na następujących zasadach:
− koncentracji – zarówno tematycznej, jak i geograficznej,
− konwergencji – stymulowania potencjału wzrostu gospodarczego w odniesieniu
do regionów kwalifikujących się do wsparcia,
− regionalnej konkurencyjności i zatrudnienia – koncentracji na ograniczonej
liczbie priorytetów takich, jak badania, innowacyjność, dostępność i tworzenie
miejsc pracy,
− europejskiej współpracy terytorialnej – promocji silniejszej integracji,
− poprawie zdolności rządzenia.
Strategia Lizbońska.
Wśród załoŜeń zawartych w Strategii Lizbońskiej (dokumencie przyjętym na
Szczycie Rady Europejskiej w marcu 2000r.) waŜnym jest uczynienie z Unii do
2010 roku „najbardziej dynamicznej i konkurencyjnej, opartej na wiedzy gospodarki
świata, która zdolna byłaby do zrównowaŜonego wzrostu z większą liczbą lepszych
miejsc pracy i odznaczałaby się większą spójnością społeczną oraz szacunkiem
13
dla środowiska przyrodniczego” (element środowiska przyrodniczego został
wprowadzony po szczycie w Goeteborgu – czerwiec 2001). Dokument ten stał się
najwaŜniejszym programem społeczno-ekonomicznym w Unii Europejskiej
stanowiącym odpowiedź na postępującą globalizację, rozwój technologii, wzrost
konkurencyjności gospodarek na świecie, pojawienie się bezrobocia, a takŜe na
przemiany strukturalne spowalniające rozwój gospodarczy w Europie.
PowyŜsze stanowi główny cel Strategii Lizbońskiej, a jego zrealizowaniu słuŜyć
mają działania systemowo-regulacyjne oraz koncentracja wydatków środków
publicznych słuŜące:
− szybkiemu przechodzeniu do gospodarki opartej na wiedzy, w tym działania
ukierunkowane na rozwój społeczeństwa informacyjnego, badania i innowacje
oraz na kształcenie odpowiednich kwalifikacji i umiejętności;
− liberalizacji i integracji tych rynków i sektorów, których wspólny rynek de facto
nie objął - telekomunikacji, energetyki, transportu, poczty, a takŜe usług
finansowych oraz całość rynku usług;
− rozwojowi przedsiębiorczości - deregulacji i lepszemu wsparciu ze strony
administracji (likwidacja barier administracyjno-prawnych), łatwiejszemu
dostępowi do kapitału i technologii, ograniczaniu zakłócającej konkurencję
pomocy publicznej, tworzeniu równego pola konkurencji;
− wzrostowi zatrudnienia i zmianie modelu społecznego; wzrostowi aktywności
zawodowej, uelastycznieniu rynku pracy, poprawie edukacji, unowocześnieniu
systemu zabezpieczeń społecznych, ograniczaniu biedy i wykluczeniom
społecznym;
− dbałości o trwałe fundamenty rozwoju i środowisko przyrodnicze: ograniczaniu
zmian klimatycznych, zachowaniu zasobów naturalnych.
Strategia Lizbońska jest zgodna z interesami naszego kraju, co nie oznacza,
Ŝe naleŜy bezwzględnie akceptować i realizować wszystkie zawarte w niej
załoŜenia. NaleŜy wybrać cele priorytetowe dla Polski z wymienionych powyŜej,
które najszybciej i w sposób najbardziej korzystny dla społeczeństwa pozwolą
zmniejszyć róŜnice gospodarcze i społeczne. Efektywniejszemu i szybszemu
realizowaniu Strategii Lizbońskiej mają słuŜyć plany rozwoju opracowywane na
14
róŜnych szczeblach władzy i pomagające wprowadzać kolejne reformy słuŜące
realizacji zawartych w strategii celów ekonomicznych, społecznych
i ekologicznych.
3.2. Dokumenty krajowe.
Narodowy Plan Rozwoju .
Narodowy Plan Rozwoju na lata 2007 – 2013 jest dokumentem spajającym
wszystkie działania o charakterze rozwojowym podejmowane na terenie kraju. Jest
narzędziem programowania i koordynacji działań podmiotów publicznych,
prywatnych i społecznych. NPR jest koncepcją modernizacji polskiej gospodarki.
Zakłada interwencyjne działanie państwa, skoncentrowane na stymulowaniu
i utrwalaniu tendencji rozwojowych.
Strategia rozwoju województwa powinna wpisać się w projektowane w NPR cele
rozwojowe, by zapewnić Wielkopolsce moŜliwości realizacji własnych celów.
Cele formułowane są w NPR w trzech wymiarach:
− strukturalnym – poprzez oddziaływanie na cechy strukturalne gospodarki,
− przestrzennym – poprzez oddziaływanie na zagospodarowanie przestrzenne
kraju,
− regionalnym – poprzez oddziaływanie na rozwój i konkurencyjność regionów
(województw).
NPR określający zarówno oś rozwoju Polski, jak równieŜ jej pozycję konkurencyjną
w Unii Europejskiej. Wyznacza następujące cele strategiczne:
− utrzymanie gospodarki na ścieŜce wysokiego wzrostu gospodarczego,
− wzmocnienie konkurencyjności przedsiębiorstw i regionów oraz wzrost
zatrudnienia,
− podniesienie poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej.
Priorytetami w osiąganiu wymienionych celów mają być: wiedza i kompetencje,
zatrudnienie, aktywizacja i mobilność, przedsiębiorczość i innowacyjność,
15
integracja społeczna, inwestycje i gospodarowanie przestrzenią oraz dobre
rządzenie.
Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego .
Wśród załoŜeń NSRR widnieje zapewnienie wzrostu poziomu Ŝycia przy
zachowaniu zasad rozwoju konkurencyjności kraju i regionów oraz przy
jednoczesnej koncentracji na pobudzaniu i utrwalaniu pozytywnych tendencji
rozwojowych w regionach z wykorzystaniem ich wewnętrznych zasobów.
NSRR jako główne narzędzie polityki regionalnej państwa, określa zasadnicze cele
i kierunki rozwojowe oraz metody wyrównywania szans, mając na celu spójność
gospodarczą, społeczną i przestrzenną kraju oraz jego zrównowaŜony rozwój.
NSRR jest dokumentem rządowym obowiązującym wszystkie resorty. NSRR
określa istotne zagadnienia rozwoju regionalnego kraju, dając rękojmię ich
realizacji samorządom wojewódzkim oraz ukierunkowuje i koordynuje istotne
działania sektorowe mające wpływ na rozwój regionalny państwa. Ustalenia
NSRR, powstające przy współudziale przedstawicieli samorządów wojewódzkich,
z uwzględnieniem regionalnych zróŜnicowań, powinny znajdować odbicie
i rozwinięcie w strategiach rozwoju województw. NSRR wyznacza następujące
cele kierunkowe:
− większa konkurencyjność województw,
− większa spójność społeczna, gospodarcza i przestrzenna,
− szybki wzrost - wyrównywanie szans rozwojowych.
3.3. Dokumenty regionalne.
Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego przyjęta w 2000 roku,
zawiera wizję i misję Wielkopolski jako regionu, a takŜe stanowi podstawę do
opracowania nowego dokumentu na lata 2007 – 2020.
16
Wizja:
Województwo Wielkopolskie regionem: Nowoczesnym, Zi ntegrowanym.
Misja:
Skupienie wszystkich podmiotów działających na rzecz wzrostu
konkurencyjności regionu i poprawy warunków Ŝycia mieszkańców.
Uzyskanie efektu synergii poprzez stworzenie spójne j koncepcji
wykorzystania środków.
Cele generalne i szczegółowe:
1. Zapewnienie mieszkańcom warunków do podwyŜszania poziomu Ŝycia,
poprzez rozwój takich elementów jak:
− praca,
− byt materialny,
− rozwój duchowy,
− bezpieczeństwo,
− opieka nad rodziną, troska o wychowanie młodego pokolenia,
upowszechnienie postaw solidarności społecznej, w tym troski o osoby
biedne, w starszym wieku, niepełnosprawne.
2. Zwiększanie konkurencyjności gospodarki w stosunku do innych regionów
Europy:
− unowocześnienie struktury gospodarki,
− znalezienie i wykorzystanie nowych kół napędowych gospodarki, w tym
budownictwa mieszkaniowego,
− wielofunkcyjny rozwój wsi,
− wzrost efektywności gospodarki,
− poprawa transferu technologii,
− wzrost konkurencyjności gospodarki,
− trwałość i harmonia rozwoju,
17
− rozwój i uelastycznienie kwalifikacji zawodowych mieszkańców oraz wzrost
ich aktywności gospodarczej (intensywny rozwój małych i średnich
przedsiębiorstw),
− przebudowa, a w znacznej części budowa zaplecza infrastrukturalnego.
3. Wzrost wewnętrznej integracji i istotna poprawa jakości przestrzeni:
− wewnętrzna integracja regionu,
− przezwycięŜanie partykularyzmów terytorialnych,
− właściwa struktura przestrzenna,
− stworzenie szans rozwoju społeczno-gospodarczego obszarom
ekonomicznie opóźnionym i nie posiadającym wystarczających własnych
czynników rozwoju,
− prowadzenie przyjaznej dla środowiska przyrodniczego polityki
inwestycyjnej i zagospodarowania przestrzennego (z systemem obszarów
chronionych),
− dostosowanie potencjału, struktury i organizacji województwa do wyzwań
XXIw. i wymagań jednoczącej się Europy.
4. Partnerska rola województwa:
− ulokowanie województwa w grupie obszarów aktywnej współpracy
międzyregionalnej i międzynarodowej,
− spoŜytkowanie efektu połoŜenia i korzyści tranzytowych oraz wykreowanie
Poznania na europejskiej rangi ośrodek metropolitalny,
− troska o toŜsamość regionalną poprzez uzyskanie wysokiego poziomu
aktywności społecznej w dziedzinie upowszechniania regionalnych wzorców
patriotycznych i postaw obywatelskich.
Według hierarchii cel nadrzędny stanowi poprawa jakości Ŝycia. Jego realizacja ma
w duŜej mierze dokonać się poprzez zwiększenie ilości miejsc pracy i poprawienie
warunków dla zatrudnionych. Temu z kolei słuŜy przedsiębiorczość zaleŜna od
infrastruktury i edukacji.
18
Strategia Rozwoju Powiatu Jarocińskiego na lata 2002 – 2011.
W uchwalonej w 2002r. Strategii Rozwoju Powiatu Jarocińskiego na lata
2002 – 2011 jako misję powiatu przyjęto: ”Powiat Jarociński dbający o dobro
mieszkańców i ochronę środowiska, przyjazny dla przedsiębiorców
i inwestorów, zachowujący tradycje kulturowe, atrakcyjny dla turystów” .
Misja ta realizowana jest poprzez szereg celów wyznaczonych do realizacji na
kolejne lata. Ze spraw społecznych najwaŜniejsza jest poprawa poziomu Ŝycia
mieszkańców. MoŜna to osiągnąć poprzez:
1. Eliminację skutków bezrobocia. W tym zakresie jako zadania do realizacji
określono:
− poprawę pracy oświatowej i wychowawczej w szkołach,
− poszerzenie zakresu działań prewencyjnych policji.
2. Sprawny system wymiany informacji. W tym zakresie jako zadania do realizacji
określono:
− stworzenie stałych form komunikacji (powiat – gminy – organizacje
społeczne i gospodarcze),
− koordynacja działań gmin i powiatu w poszczególnych sferach
aktywności – koncentracja sił i środków.
3. Wysoki poziom opieki społecznej i zdrowotnej. W tym zakresie jako zadania do
realizacji określono:
− rozbudowa szpitala o budynek zabiegowy (blok operacyjny, zespół izb
przyjęć, szpitalny oddział ratunkowy) – zadanie zrealizowane w 2007r.,
− organizacja bazy przygotowującej osoby niepełnosprawne do podjęcia
pracy,
− osiągnięcie odpowiedniego standardu usługi opieki społecznej
(zgodnego z przepisami),
− stworzenie Zespołu Wsparcia Rodziny w ramach Centrum Profilaktyki
i Terapii UzaleŜnień (udział sądu, policji, PCPR, OPS).
Realizacja tych zadań zaleŜna jest czynników wewnętrznych, a więc od kapitału
finansowego i społecznego powiatu, ale takŜe od niektórych czynników
19
zewnętrznych, niezaleŜnych od samego szczebla powiatowego. Do czynników
moŜemy zaliczyć m.in.:
− powstanie sprawnego systemu budownictwa społecznego,
− powstanie systemu poręczeń kredytowych wspierającego budownictwo
mieszkaniowe,
− zapewnienie wsparcia funduszu mieszkaniowego dla najuboŜszych rodzin,
− przyspieszenie restrukturyzacji zakładów przemysłowych,
− zabezpieczenie skupu produktów rolnych o oparciu o umowy kontraktacyjne,
− utrzymanie istniejącej infrastruktury kolejowej (przewozy i połączenia).
MoŜna dodać, Ŝe niektóre z wymienionych zadań zostały juŜ w ostatnich latach
zrealizowane i juŜ trwają pracę nad nowelizacją strategii rozwoju Powiatu
Jarocińskiego w dalszej perspektywie czasowej i w oparciu o nowe moŜliwości
absorpcji środków zewnętrznych, głównie akcesyjnych.
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Jarocin .
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Jarocin do roku 2015 została przyjęta
w 2002 roku jako dokument określający cele strategiczne i programy operacyjne,
których realizacja przyniesie konieczne i poŜądane przeobraŜenia gminy oraz
zapewni jej właściwy rozwój. Strategia Rozwoju pozwala na zwiększenie spójności
społeczno-ekonomicznej i konkurencyjności gminy Jarocin poprzez stworzenie
warunków do pełniejszego wykorzystania jej potencjału.
Obecnie trwają prace nad nowym dokumentem, obejmującym długofalową
politykę rozwoju Gminy Jarocin przy uwzględnieniu moŜliwości i programów Unii
Europejskiej.
20
II. CZĘŚĆ DIAGNOSTYCZNA.
W części tej zawarto diagnozę problemów społecznych Gminy Jarocin,
sporządzoną w oparciu o badanie istniejących źródeł i materiałów.
1. Ogólna charakterystyka gminy.
Jarocin leŜy w południowej części Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. W skład
gminy wchodzi miasto Jarocin oraz 26 miejscowości. Miasto Jarocin zajmuje
obszar 14,5 km, a cała gmina rozpościera się na powierzchni ponad 200 km. Przez
gminę przebiegają drogi krajowe: nr 11, 12 i 15. Miasto jest waŜnym węzłem
kolejowym. KrzyŜują się tutaj linie z Dolnego i Górnego Śląska prowadzące na
wybrzeŜe Bałtyku – do Szczecina, Kołobrzegu i Gdańska.
Jarocin jest ośrodkiem administracyjnym rozległej i gęsto zaludnionej gminy
o charakterze przemysłowo-rolniczym. Jarocin prowadzi współpracę z miastami
partnerskimi: Libercourt we Francji, Hatvan na Węgrzech, Veldhoven w Holandii,
Schluchtern w Niemczech, Aleksandrią na Ukrainie, a takŜe Korkuteli w Turcji.
Na terenie gminy funkcjonuje 11 szkół podstawowych, 6 gimnazjów, 5 szkół
ponadgimnazjalnych. W 11 szkołach (w tym 4 niepublicznych) i 6 gimnazjach
(w tym 2 niepublicznych) uczy się obecnie 4171 uczniów. Systematycznie wzrasta
liczba przedszkolaków, których obecnie w 14 placówkach (w tym 4 niepublicznych)
jest 1845. W Jarocinie znajdują się teŜ WyŜsza Szkoła Humanistyczno-
Ekonomiczna, kształcąca studentów na kierunku: administracja.
Jednym z wyróŜników Jarocina jest fakt ogromnej aktywności społecznej
mieszkańców, którzy załoŜyli i aktywnie działają w około 60 róŜnych
stowarzyszeniach, towarzystwach i klubach.
2. Demografia gminy.
Według Rocznika Statystycznego Województwa Wielkopolskiego na dzień
30.06.2007 roku, teren gminy Jarocin zamieszkiwały 45 572 osoby. Wskaźnik
21
gęstości zaludnienia w gminie był najwyŜszy w powiecie i wyniósł 221,6 osób/km.
22 040 mieszkańców to męŜczyźni, a 23 532 to kobiety.
Z danych statystycznych wynika, Ŝe około 60% ludności gminy to osoby w wieku
produkcyjnym, 30% to dzieci i młodzieŜ, natomiast emeryci i renciści stanowią 10%
populacji gminy.
Tabela 1. Liczba mieszkańców Gminy w 2007r. Ogółem Kobiety MęŜczyźni
osób % osób % osób %
Populacja 45 572 100 23 532 51,7 22 040 48,3
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)
221,6 114,5 107,1
Źródło: Urząd Miejski w Jarocinie
3. Pomoc społeczna w gminie Jarocin.
W gminie Jarocin liczba osób objętych pomocą społeczną zmienia się z roku
na rok.
Tabela 2. Osoby objęte pomocą społeczną w latach 2003-2006 2003r. 2004r. 2005r. 2006r. Liczba rodzin, osób objętych pomocą społeczną 2284 1 890 1 366 1 997 Liczba osób w tych rodzinach 7195 6 229 4 177 6 117
Źródło: MGOPS Jarocin
Ogółem w latach 2003-2006 pomocą społeczną w Jarocinie objęto: w roku 2003 –
2284 rodziny, w 2004 – 1890 rodzin, w 2005 – 1366 rodzin, w 2006 – 1997
rodziny.
Porównywalnie kształtują się wielkości wydatków ogółem przeznaczonych
na pomoc społeczną. Wraz ze zmianą liczby beneficjentów zmienia się pula
środków finansowych pozostających w dyspozycji MGOPS-u.
Tabela 3. Wielkość wydatków przeznaczonych na pomoc społeczna w latach 2003-2006. 2003r. 2004r. 2005r. 2006r. BudŜet MGOPS Jarocin ogółem: 7 292 838,- 10 038 608,- 15 207 127,- 19 913 739,- - Zadania własne gminy 2 348 258,- 3 425 063,- 5 374 845,- 5 678 818,- - Zadania zlecone gminy, w tym: 4 944 580,- 1 958 583,- 1 441 510,- 2 562 095,- Świadczenia rodzinne 4 654 962,- 8 390 772,- 11 672 826,-
Źródło: MGOPS Jarocin
22
W tabeli przedstawiającej wysokość środków finansowych pozostających
w dyspozycji Ośrodka Pomocy Społecznej w Jarocinie uwzględniono wydatki na
zadania własne pochodzące z budŜetu gminy, wydatki na zadania zlecone
pochodzące z budŜetu państwa oraz wydatki ogółem. Analizując wysokość
nakładów przeznaczonych na pomoc społeczną w gminie, zauwaŜa się, iŜ nakłady
finansowe, przeznaczane na wspomaganie osób i rodzin, dostosowuje się do
liczby beneficjentów.
NaleŜy dodać, Ŝe wahania nakładów na pomoc społeczną uzaleŜnione są od
aktualnie obowiązujących aktów prawnych, w szczególności ustawy o pomocy
społecznej i ustawy o świadczeniach rodzinnych. Regulacje te, korygując
dostępność do poszczególnych świadczeń, ograniczają lub poszerzają ilość
beneficjentów systemu.
Analizując powyŜszą tabelę moŜna zauwaŜyć, Ŝe budŜet MGOPS Jarocin
z roku na rok jest coraz większy. Związane jest to z wprowadzaniem nowych
zadań do realizacji, m.in. takich jak dodatki mieszkaniowe od 2003r. oraz
świadczenia rodzinne od 2004r.
Tabela 4. Rodzaje pomocy udzielanej przez MGOPS w Jarocinie w latach 2004-2006 Lp.
Ś W I A D C Z E N I E L.rodzin/osób
korzystających ze świadczeń
L.rodzin/osób korzystających ze świadczeń
L.rodzin/osób korzystających ze
świadczeń 2004r. 2005r. 2006r.
1. Zasiłki celowe 906 731 970 2. Zdarzenia losowe 5 9 11 3. Schronienie 19 15 18 4. Posiłki w DzDPS 67 66 83 5. zasiłki okresowe 370 335 443 6. zasiłki stałe 156 127 142 7. dodatki mieszkaniowe 1 419 1 335 1 291
Źródło: MGOPS Jarocin
W latach 2003-2006 Ośrodek Pomocy Społecznej w Jarocinie udzielał swym
beneficjentom pomocy zarówno w formie świadczeń pienięŜnych, jak i w ramach
poradnictwa oraz pracy socjalnej. Liczba tych świadczeń na przestrzeni trzech lat
ulegała pewnym zmianom.
Wśród powodów trudnej sytuacji Ŝyciowej, ze względu na które beneficjenci
ubiegali się o pomoc, znalazły się wymieniane w ustawie o pomocy społecznej:
23
niepełnosprawność, bezrobocie, bezradność w sprawach opiekuńczo-
wychowawczych, alkoholizm oraz trudności w przystosowaniu się do Ŝycia po
opuszczeniu zakładu karnego.
Tabela 5. Powody przyznawania pomocy społecznej Liczba rodzin
2003 2004 2005 2006 Ubóstwo 1 520 1 280 1020 1361 Bezdomność 21 23 42 69 Potrzeba ochrony macierzyństwa 158 77 53 73 Bezrobocie 1 015 911 667 862 Niepełnosprawność 726 460 342 406 Długotrwała lub cięŜka choroba 625 517 284 353 Bezradność w sprawach opiekuńczo- wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego - Ogółem
651 308 304 516
W tym: Rodziny niepełne
235 200 137 226
Rodziny wielodzietne
428 122 191 320
Alkoholizm 159 132 114 126 Narkomania 6 10 5 7 Trudności w przystosowaniu się po opuszczeniu zakładu karnego
16 13 - -
Przemoc w rodzinie - - 19 24 Zdarzenia losowe 71 4 9 11
uwaga - liczba rodzin z poszczególnych kolumn nie stanowi sumy rodzin korzystających z pomocy Źródło: MGOPS Jarocin
Główną przyczyną przyznawania pomocy społecznej w gminie Jarocin jest
bezrobocie. Brak zatrudnienia dotyczy nie tylko bezpośrednio człowieka nim
dotkniętego, ale pośrednio wpływa na Ŝycie i funkcjonowanie całej rodziny, stając
się źródłem licznych problemów i dysfunkcji. W sumie osoby bezrobotne
znajdowały się w 862 rodzinach objętych wsparciem.
Kolejną przyczyną przyznawania pomocy w gminie był problem bezradności
w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego.
W tych przypadkach pomocą objęto 516 rodzin, z czego 226 to rodziny niepełne
i 320 rodziny wielodzietne. RównieŜ niepełnosprawność oraz długotrwała choroba
stanowiła waŜny powód wspierania osób i rodzin, dzięki czemu pomoc trafiła
łącznie do 759 rodzin. Nieznaczna ilość świadczeń została przyznana z powodu
alkoholizmu – 126 rodzin oraz z powodu narkomanii – 7 rodzin.
24
3.1. Bezrobocie.
Statystyki dotyczące bezrobocia w znacznym stopniu zniekształcają obraz
zjawiska ze względu na duŜy stopień tzw. bezrobocia utajonego oraz
powszechności „pracy na czarno”. Bezrobocie powoduje, iŜ standard Ŝycia wielu
ludzi stale się obniŜa i rozszerza się obszar patologii społecznej.
Bezrobotnym zgodnie z definicją ustawową jest osoba pozostająca bez pracy,
ale jednocześnie zdolna i gotowa do jej podjęcia w pełnym wymiarze czasu.
Bezrobocie, przyczyniając się do zuboŜenia materialnego, w bezpośredni sposób
wpływa na poziom Ŝycia rodzin i wywiera negatywne skutki, takie jak:
− dezintegracja rodziny,
− zmniejszenie siły wsparcia emocjonalnego i solidarności pomiędzy członkami
rodziny,
− zwiększenie ryzyka zaistnienia patologii Ŝycia społecznego.
Długookresowe bezrobocie ma wpływ na ekonomiczną i psychospołeczną
sferę Ŝycia człowieka bezrobotnego oraz jego rodzinę. Pierwszym i najbardziej
odczuwalnym skutkiem utraty pracy jest obniŜenie standardu Ŝycia rodziny, takŜe
wtedy, gdy otrzymywane są świadczenia kompensujące płace. Sytuacja materialna
osób dotkniętych bezrobociem zaleŜy od ich standardu Ŝycia w czasie
zatrudnienia, a zwłaszcza od posiadanych dóbr trwałego uŜytku, oszczędności
i długów. DuŜe znaczenie ma poziom, od którego zaczyna się proces degradacji
ekonomicznej i społecznej. Najbardziej dramatyczną sytuację mają rodziny
świadczeniobiorców pomocy społecznej, które od dawna korzystały z systemu
wsparcia socjalnego z powodu np.: niskich dochodów, wielodzietności,
inwalidztwa. Trudności finansowe w takich rodzinach prowadzą do drastycznych
ograniczeń wydatków nawet na podstawowe potrzeby bytowe.
Bezrobocie prowadzi równieŜ do pogorszenia funkcjonowania rodziny, co
przejawia się problemami opiekuńczo-wychowawczymi, przemocą, zanikiem
autorytetu rodzicielskiego i moŜe prowadzić do jej rozpadu. Pojawia się takŜe
25
groźba przyjmowania przez dzieci negatywnych wzorów osobowych,
a w konsekwencji dziedziczenia statusu bezrobotnego.
W odpowiedzi na zwiększającą się liczbę osób bezrobotnych wśród
świadczeniobiorców pomocy społecznej połoŜono nacisk na wzrost zadań
i wydatków oraz konieczność dostosowania dotychczasowych form działania do
nowych potrzeb. Dominującą formą pomocy są świadczenia pienięŜne oraz
Ŝywność.
Poza przyznawaniem pomocy finansowej w wychodzeniu z bezrobocia
bardzo waŜne znaczenie ma praca socjalna zorganizowana w róŜnych formach.
Praca socjalna prowadzona przez pracowników socjalnych to między innymi
pomoc w planowaniu nowych koncepcji Ŝycia zawodowego, rozbudzanie motywacji
do działania ukierunkowanego na zatrudnienie, jak równieŜ technika kontaktu,
która pozwala na to, by udzielana pomoc uzaleŜniona była od aktywności
bezrobotnego i jego rodziny.
Niepokojący jest wpływ bezrobocia na zachowania patologiczne.
Szczególnie niebezpiecznym zjawiskiem staje się przemoc w rodzinie. Długie
pozostawanie bez pracy stymuluje procesy dezintegracji Ŝycia rodzinnego.
Przymusowa bezczynność zawodowa i nieuregulowany tryb Ŝycia wyzwalają
zachowania dewiacyjne, skierowane na rodzinę i lokalne środowisko społeczne.
Negatywne emocje związane z sytuacją bezrobocia przenoszone są na
najbliŜszych, dlatego ofiarami przemocy i złego traktowania są najczęściej kobiety
i dzieci. Długotrwałe bezrobocie, z jego negatywnymi konsekwencjami
psychospołecznymi, wymaga odpowiednich form oddziaływań.
3.2. Opieka nad dzieckiem.
Rodzina funkcjonalna, konsekwentnie i z powodzeniem spełniająca swoje
zadania, stanowi dla swych członków, przede wszystkim dzieci, źródło poczucia
własnej wartości, bezpieczeństwa, więzi i miłości. Rodzina taka, dzięki postawom
akceptacji i współdziałania, zaspokaja podstawowe potrzeby psychospołeczne,
stwarza okazje do kształtowania osobowości, uczy młode jednostki podstawowych
26
wartości oraz norm powszechnie akceptowanych w danej społeczności. Instytucje
oświatowe dopełniają te zadania i wspierają rodzinę w edukowaniu, wychowaniu
i opiece nad dzieckiem. Niestety, nierzadko bezradność w sprawach opiekuńczo-
wychowawczych rodziny, nieumiejętność rozwiązania problemów, z jakimi się
boryka, powodują głębokie kryzysy. Są to zazwyczaj bardzo dramatyczne
i traumatyczne sytuacje dla wychowujących się tam dzieci. Wówczas instytucje
oświatowe, ośrodki pomocy społecznej oraz placówki opiekuńczo-wychowawcze
odgrywają istotną rolę we wsparciu i pomocy rodzinie, podstawowej komórce Ŝycia
społecznego. Niejednokrotnie jednak instytucje te, poza prowadzeniem działań
doraźnych, organizowaniem i prowadzeniem specjalistycznego poradnictwa,
kierowaniem placówkami wsparcia dziennego bądź interwencyjnego, są zmuszone
przejąć opiekę nad dzieckiem. Aby ograniczyć takie przypadki do minimum, naleŜy
w lokalnym środowisku prowadzić prawidłowe działania profilaktyczne, edukacyjne
i naprawcze.
W Gminie Jarocin zadania oświatowe oraz opiekuńczo-wychowawcze
spełniają przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne.
Na terenie gminy funkcjonuje 14 przedszkoli, z czego jedno jest przedszkolem
integracyjnym. W roku szkolnym 2005-2006 w 11 szkołach podstawowych
kształciło się 2.133 uczniów, w 6 gimnazjach pobierało naukę 2.038 uczniów, a do
5 szkół ponadgimnazjalnych uczęszczało 2.879 uczniów. Ponadto wszystkie szkoły
współpracują z poradnią psychologiczno - pedagogiczną, policją, pomocą
społeczną, a większość korzysta z pomocy kuratorów sądowych, lekarzy
i organizacji pozarządowych.
Istotną funkcją szkoły jest prowadzenie świetlicy oraz organizowanie zajęć
pozalekcyjnych dla uczniów, szczególnie tych ze specjalnymi potrzebami
edukacyjnymi oraz z rodzin zagroŜonych problemami i dysfunkcyjnych. W sumie
w sześciu szkołach działają świetlice szkolne, w których łącznie przebywa ok. 472
uczniów dziennie. Świetlice spełniają funkcję opiekuńczą wobec dzieci
dojeŜdŜających do szkół, ale przede wszystkim prowadzi się w nich zajęcia
świetlicowe, opiekuńczo-wychowawcze, rekreacyjno-sportowe oraz róŜnego
rodzaju koła zainteresowań. W pozostałych ośmiu szkołach (pięciu podstawowych
27
i trzech ponadgimnazjalnych) brak miejsca, w którym moŜna by zapewnić opiekę
po lekcjach. Ponadto szkoły prowadzą dla uczniów zajęcia wyrównawcze,
korekcyjno-kompensacyjne, logopedyczne, doradztwa zawodowego,
socjoterapeutyczne itp.
Problemami, które w powaŜnym stopniu dotykają środowisko uczniowskie,
są przede wszystkim trudne warunki materialne i ubóstwo rodziny. Uczniowie
odczuwają skutki bezrobocia rodziców, ich wyjazdów w celach zarobkowych
i pozostawianie dzieci bez opieki, uzaleŜnień od alkoholu, narkotyków oraz złe
relacje w rodzinie. Z badań wynika takŜe, Ŝe szkoła jest dziś miejscem szczególnie
naraŜonym na wnikanie w środowisko uczniowskie osób trzecich, z zewnątrz,
nierzadko dilerów narkotykowych, dlatego uczniowie mają łatwy dostęp do
środków psychoaktywnych. i są teŜ naraŜeni na niebezpieczeństwo w drodze do
i ze szkoły.
Aby zapobiegać negatywnym zjawiskom występującym na terenie szkół, czy
teŜ pojawiającym się w środowisku Ŝycia uczniów, szkoły wszystkich szczebli
edukacyjnych prowadzą zajęcia profilaktyczne, m.in. z zakresu profilaktyki
uzaleŜnień („Elementarz – czyli program siedmiu kroków”), profilaktyki przemocy
(„Agresja w naszym otoczeniu”) oraz inne dotyczące np. ochrony przed sektami,
umiejętności interpersonalnych, technik relaksacyjnych – „Stres pod kontrolą”,
tolerancji, promocji zdrowia, bezpieczeństwa na drodze do szkoły oraz „RóŜowe
wstąŜeczki” – program zapobiegający wadom cewy nerwowej u dzieci, skierowany
do uczniów szkół ponadpodstawowych.
Ponadto szkoły zapewniają uczniom i rodzicom m.in. następujące formy wsparcia:
− doradztwo psychologiczno-pedagogiczne, szkolenia, konsultacje,
− dostosowanie programów nauczania do potrzeb i moŜliwości ucznia,
− udział w szkolnych kołach zainteresowań, zajęciach adaptacyjno-
integracyjnych,
− interwencje w sytuacjach kryzysowych, wnioskowanie o wszczęcie postępowań
opiekuńczych bądź leczenie odwykowe rodziców,
− spotkania, rozmowy, pogadanki ze specjalistami, kursy i warsztaty,
− pomoc stypendialna, wyprawki dla pierwszaków,
28
− doŜywianie dzieci, pomoc rzeczowa.
Oprócz szkół na terenie gminy Jarocin działalność wychowawczo-opiekuńczą
prowadzą: świetlice socjoterapeutyczne, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna,
natomiast działalność kulturalną i sportową w głównej mierze prowadzą: Jarociński
Ośrodek Kultury oraz Biblioteka Publiczna i Jarocin Sport Sp.z oo.
3.3. Osoby niepełnosprawne.
Ustawa o pomocy społecznej definiuje niepełnosprawność jako stan fizyczny,
psychiczny lub umysłowy, powodujący trwałe lub okresowe utrudnienie,
ograniczenie bądź uniemoŜliwienie samodzielnej egzystencji. JednakŜe
niepełnosprawność jest dziś równieŜ rozumiana jako wynik barier społecznych,
ekonomicznych oraz fizycznych, jakie człowiek napotyka w środowisku
zamieszkania, dlatego teŜ polityka społeczna powinna prowadzić aktywne
działania, na wszystkich szczeblach Ŝycia społecznego i pracować aktywnie na
rzecz równouprawnienia osób niepełnosprawnych, przeciwdziałając ich
dyskryminacji oraz tworzyć mechanizmy wyrównujące szansy i warunki korzystania
z przysługujących im praw.
Osobą niepełnosprawną jest osoba, legitymująca się odpowiednim
orzeczeniem wydanym przez organ do tego uprawniony lub osoba, która takiego
orzeczenia nie ma, lecz odczuwa ograniczenie sprawności w wykonywaniu
czynności podstawowych dla swojego wieku (zabawa, nauka, praca,
samoobsługa). Zbiorowość osób niepełnosprawnych dzieli się na dwie
podstawowe grupy: osoby niepełnosprawne prawnie, czyli te, które posiadają
odpowiednie, aktualne orzeczenie wydane przez organ do tego uprawniony oraz
osoby niepełnosprawne biologicznie, czyli takie, które orzeczenia nie posiadają,
ale odczuwają całkowicie lub powaŜnie ograniczoną zdolność do wykonywania
czynności podstawowych. Kryterium prawnym zakwalifikowania danej osoby do
zbiorowości osób niepełnosprawnych jest posiadanie przez te osobę aktualnego
orzeczenia wydanego przez odpowiedni organ orzekający dla osób w wieku 16 lat
29
i więcej, bądź uprawnienia do pobierania zasiłku pielęgnacyjnego dla dzieci poniŜej
16 roku Ŝycia.
Na terenie gminy opieką nad dziećmi niepełnosprawnymi zajmuje się m.in.:
Przedszkole Integracyjne w Jarocinie oraz Zespół Szkół Specjalnych w Jarocinie.
Osoby niepełnosprawne wspiera Ośrodek Pomocy Społecznej w Jarocinie,
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Jarocinie, Polski Czerwony KrzyŜ Zarząd
Rejonowy w Jarocinie i inne organizacje pozarządowe. Na terenie gminy
prowadzony jest Środowiskowy Dom Samopomocy, mieszczący się w strukturze
Ośrodka Pomocy Społecznej w Jarocinie. Działają takŜe Warsztaty Terapii
Zajęciowej prowadzone przez stowarzyszenie „OPUS”.
3.4. Problem uzaleŜnień i przemocy w rodzinie.
Alkoholizm obok innych uzaleŜnień, takich jak narkomania i nikotynizm, to
zauwaŜalne zjawiska w obszarze pomocy społecznej. Ich źródłem oraz skutkiem
są inne problemy. Są one trudne do rozwiązania, gdyŜ zarówno ich źródłem, jak
i ich skutkiem są inne problemy.
NaduŜywanie alkoholu i środków psychoaktywnych powoduje szkody we
wszystkich sferach Ŝycia człowieka. Następstwa te dotyczą nie tylko zdrowia
fizycznego i psychicznego. Głównymi problemami współwystępującymi wraz
z uzaleŜnieniami są bezdomność, bezrobocie, ubóstwo, dysfunkcje rodziny,
długotrwała choroba, przestępczość – w tym przemoc w rodzinie.
Istotnymi przyczynami popadania w alkoholizm są: uwarunkowania społeczne,
nieprawidłowe wzorce rodzinne, brak celów Ŝyciowych, utratę zatrudnienia.
Zjawisko narkomanii natomiast, wzrasta z powodu zwiększającej się dostępności
do środków psychoaktywnych, swego rodzaju mody na zaŜywanie narkotyków
wśród młodzieŜy autorytetów takŜe braku autorytetów i celów Ŝyciowych.
Dla prawie 2-tysięcznej rzeszy beneficjentów MGOPS-u w Jarocinie w 2006
roku wydano aŜ 126 decyzji o przyznaniu pomocy z powodu problemu
alkoholowego w rodzinie oraz 7 decyzji z przyczyn uzaleŜnienia od narkotyków.
Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przyjęła 40 wniosków
30
dotyczących skierowania na leczenie odwykowe osób uzaleŜnionych. Wydała 35
skierowań do Sądu Rejonowego w Jarocinie o przymusowe leczenie.
Tabela 6. Środki finansowe przeznaczone na rozwiązywanie problemów uzaleŜnień w latach 2003-2006. Rodzaj działań 2003 2004 2005 2006 Środki uzyskane z tytułu opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaŜ napojów alkoholowych
530.800 580.381 572.687 640.000
Środki zaplanowane w budŜecie na realizację gminnego programu
417.700 591.500 574.025
596.000
Środki faktycznie wykorzystane na realizację gminnego programu 408.500 585.574
556.438
569.882
Wysokość środków przekazana w formie dotacji organizacjom pozarządowym, w tym:
87.000 154.000 147.033 148.400
• prowadzenie świetlic (kwota) - ilość świetlic - liczba dzieci
30.120 4
240
38.770 7
280
40.000 9
310
50.000 9
330 • prowadzenie szkółek sportowych (kwota)
- ilość szkółek - liczba dzieci
21.430 4
200
28.680 6
280
27.000 2
140
-
• organizacja obozów i półkolonii (kwota) - ilość zadań - liczba dzieci
34.450 7
445
81.550 19 750
80.833 22 989
89.700 20
957 Wydatki poniesione ze środków bieŜących na realizację następujących zadań: • prowadzenie świetlic (kwota)
- ilość świetlic - liczba dzieci
13.880 5
110
9360 3 85
6.318 3
67
-
• prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych (kwota) - liczba realizatorów - instruktorów - liczba uczestników
5.760
1 220
38.560
40 2.510
114.439
52 2.600
94.540
53 2.550
• organizacja obozów i półkolonii (kwota) - liczba dzieci
39.340 253
38.000 420
29.000 235
50.315 320
• realizacja programów profilaktycznych (kwota) - liczba uczniów - liczba rodziców
47.000 2.974 1.452
43.040 2.544 1.427
51.344 2.661 1.660
58.214 2.720 2.225
Źródło: Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Wielkość środków przeznaczonych na profilaktykę i rozwiązywanie
problemów alkoholowych w gminie z roku na rok systematycznie wzrasta. Wzrasta
równieŜ wachlarz zadań finansowanych z tychŜe środków. Głównie są to zadania
skierowane na działania profilaktyczne wśród dzieci i młodzieŜy.
W Jarocinie działa równieŜ Ośrodek Terapii UzaleŜnień finansowany
w ramach kontraktu przez Narodowy Fundusz Zdrowia. W 2006 roku w Ośrodku
zarejestrowanych było ogółem 411 pacjentów. W omawianym okresie leczono 257
osób uzaleŜnionych, w tym 226 osób uzaleŜnionych od alkoholu i 31 osób
31
uzaleŜnionych od innych substancji psychoaktywnych i zachowań. W ogólnej
liczbie osób uzaleŜnionych było 30 kobiet, w tym 26 uzaleŜnionych od alkoholu.
Ogółem Ośrodek udzielił 6.375 porad.
Kolejnym powaŜnym zjawiskiem w obszarze problemów społecznych jest
występowanie przemocy domowej. Przemoc w rodzinie to jednorazowe albo
powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra
osobiste osób najbliŜszych lub innych osób wspólnie zamieszkujących lub
gospodarujących, w szczególności naraŜające te osoby na niebezpieczeństwo
utraty Ŝycia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność,
w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym,
a takŜe wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.
Rodzaje przemocy w rodzinie:
− przemoc fizyczna - wszelkiego rodzaju działania bezpośrednie z uŜyciem siły,
których rezultatem jest nieprzypadkowe zranienie, np. popychanie,
obezwładnianie, policzkowanie, szczypanie, kopanie, duszenie, bicie otwartą
ręką, pięścią lub przedmiotami, oblewanie wrzątkiem lub substancjami Ŝrącymi,
uŜycie broni,
− przemoc psychiczna – prowadzi do zniszczenia pozytywnego obrazu własnej
osoby, wykorzystuje mechanizmy psychologiczne, np. wyśmiewanie, poniŜanie,
upokarzanie, zawstydzanie, narzucanie własnych poglądów, ciągłe
krytykowanie, kontrolowanie, ograniczanie kontaktów z innymi ludźmi,
stosowanie gróźb, szantaŜowanie,
− przemoc seksualna – wmuszanie róŜnego rodzaju niechcianych zachowań
w celu zaspokojenia potrzeb seksualnych sprawcy, np. nieakceptowanych
pieszczot i praktyk seksualnych, seksu z osobami trzecimi, sadystycznych form
współŜycia, a takŜe krytykowanie zachowań seksualnych,
− przemoc ekonomiczna – prowadzi do całkowitego uzaleŜnienia finansowego od
sprawcy, np. poprzez odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemoŜliwianie
podjęcia pracy, niezaspokajanie podstawowych potrzeb materialnych rodziny,
32
okradanie, zaciąganie kredytów i zmuszanie do zaciągania poŜyczek wbrew
woli współmałŜonka,
− zaniedbanie – ciągłe niezaspokajanie podstawowych potrzeb fizycznych
i emocjonalnych.
W 2007 roku Komenda Powiatowa Policji w Jarocinie odnotowała 593
interwencje domowe i załoŜyła 150 Niebieskich Kart w rodzinach, w których
występowały róŜne formy przemocy. Z porad prawnika dyŜurującego w punkcie
konsultacyjnym dla ofiar przemocy skorzystało 46 osób, którym udzielono 175
porad. Prokuratura Rejonowa w Jarocinie wszczęła 131 postępowań wobec
sprawców przemocy domowej, z czego wobec 62 osób wystąpiono z aktem
oskarŜenia do Sądu.
Na terenie miasta i gminy Jarocin rozwiązywaniem problemów alkoholowych
i przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie zajmują się następujące instytucje
i organizacje pozarządowe:
− Ośrodek Terapii UzaleŜnień,
− Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
− Poradnia Zdrowia Psychicznego „Paracelsus”,
− Klub Abstynenta,
− Organizacje pozarządowe prowadzące świetlice socjoterapeutyczne,
− Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jarocinie,
− Ośrodek Interwencji Kryzysowej przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie,
− Komenda Powiatowa Policji i StraŜ Miejska w Jarocinie,
− Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna,
− Sąd i Prokuratura Rejonowa w Jarocinie,
− pedagodzy szkolni.
33
3.5. Sytuacja zdrowotna mieszkańców.
Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), zdrowie oznacza
dobre samopoczucie fizyczne, psychiczne i społeczne, pozwalające na
prowadzenie przez człowieka produktywnego, sensownego i twórczego Ŝycia
w sferze tak społecznej, jak i ekonomicznej. Przyjęta zasada równości,
sprawiedliwości i partycypacji w zdrowiu stanowi istotną przesłankę w realizowaniu
podstawowego prawa do zdrowia i korzystania z usług słuŜby zdrowia.
Polityka społeczna, mając na względzie stan zdrowia jednostki, bierze pod uwagę
czynniki ekonomiczne i społeczne. Jej zadaniem jest m.in. wyrównywanie dostępu
do słuŜby zdrowia oraz tworzenie warunków dla zdrowia społeczeństwa. W ramach
powyŜszych zadań polityka społeczna działa na trzech polach:
− profilaktyka – zapobieganie chorobom w społeczeństwie poprzez kształtowanie
odpowiedniego rozwoju człowieka oraz warunków jego Ŝycia wpływających na
jego zdrowie,
− lecznictwo – nastawienie na człowieka chorego, na rozpoznanie i leczenie,
− rehabilitacja – przywracanie do zdrowia, sprawności i przydatności społecznej
ludzi dotkniętych kalectwem lub upośledzonych fizyczne, psychicznie,
społecznie.
W myśl ustawy o samorządzie gminnym, gmina wykonuje określone ustawami
zadania dotyczące ochrony zdrowia, polityki prorodzinnej w tym, zapewnienia
kobietom w ciąŜy opieki socjalnej, medycznej i prawnej.
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych zawiera uregulowania słuŜące określeniu
roli poszczególnych szczebli samorządu terytorialnego. Do zadań gminy na tym
polu ustawa zalicza:
− opracowanie i realizację oraz ocenę efektów programów zdrowotnych
wynikających z rozpoznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia
mieszkańców gminy,
− przekazywanie powiatowi informacji o realizowanych programach zdrowotnych,
34
− inicjowanie i udział w wytyczaniu kierunków przedsięwzięć lokalnych
zmierzających do zaznajamiania mieszkańców z czynnikami szkodliwymi dla
zdrowia oraz ich skutkami,
− podejmowanie innych działań wynikających z rozpoznanych potrzeb
zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców gminy.
Zabezpieczenie świadczeń zdrowotnych.
Świadczeniem zdrowotnym są działania medyczne słuŜące profilaktyce,
zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działania
medyczne wynikające z procesu leczenia.
Podstawowa opieka zdrowotna .
Podstawowa opieka zdrowotna jest częścią systemu opieki zdrowotnej,
zapewniającą zdrowym i chorym świadczenia zdrowotne w miejscu zamieszkania
w warunkach ambulatoryjnych bądź domowych. Celem ogólnym funkcjonowania
placówek POZ jest zachowanie, umacnianie, przywracanie i poprawa stanu
zdrowia objętej opieką populacji.
Zadaniem podstawowej opieki zdrowotnej jest:
− udzielanie podopiecznym indywidualnych świadczeń profilaktycznych,
diagnostycznych, leczniczych, pielęgnacyjnych i rehabilitacyjnych w placówce
podstawowej opieki zdrowotnej i w domu pacjenta,
− edukowanie zdrowotne i aktywizowanie do działań na rzecz zdrowia własnego
i rodziny, oraz współdziałanie ze społecznością lokalną w zakresie promocji
zdrowia i ochrony środowiska.
Na terenie gminy Jarocin w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej działają
podmioty w formie niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej. Podmioty te
35
udzielają osobom uprawnionym bezpłatnych świadczeń zdrowotnych na podstawie
kontraktów z NFZ.
Tabela 7:Liczba i lokalizacja podmiotów udzielających wybrane świadczenia zdrowotne w ramach kontraktu z NFZ w 2006 roku Gmina/liczba podmiotów
Podstawowa opieka zdrowotna
Medycyna szkolna
Pielęgniarki środowiskowo
rodzinne
PołoŜne środowiskowo
rodzinne
Jarocin 8 4 7 3
Źródło: Starostwo Powiatowe w Jarocinie na podstawie danych z NFZ
Tabela 8:Liczba i lokalizacja podmiotów udzielających wybrane świadczenia medyczne ramach kontraktu z NFZ w 2006 roku
Gmina/liczba podmiotów
Rehabilitacja lecznicza
Zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne i środki
pomocnicze
Poradnia stomatologiczna
Jarocin 3 15 10
Źródło: Starostwo Powiatowe w Jarocinie na podstawie danych z NFZ
Specjalistyczna opieka ambulatoryjna .
Przez specjalistyczną opiekę zdrowotną naleŜy rozumieć świadczenia
realizowane przez lekarzy specjalistów w ramach lecznictwa otwartego, do których
dostęp moŜe odbywać się za skierowaniem lekarza POZ lub innego lekarza
specjalisty, jako kontynuacja leczenia szpitalnego lub teŜ bez skierowania.
Formami organizacyjnymi udzielania ambulatoryjnych świadczeń
zdrowotnych są poradnie specjalistyczne. Poradnie specjalistyczne działają
w formie niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej, bądź indywidualnych praktyk
i publicznego ZZOZ.
36
Tabela 9: Poradnie specjalistyczne działające w poszczególnych gminach w 2006 roku mające kontrakt z NFZ.
Umiejscowienie/liczba poradni Powiat Jarociński
Gmina Jarocin
Gmina śerków
Gmina Jaraczewo
Gmina Kotlin
Ginekologiczno – połoŜnicza 7 3 2 1 1
Alergologiczna 1 1 0 0 0
Logopedyczne 5 4 0 1 0
Neurologiczna 2 2 0 0 0
Neurochirurgiczna 1 1 0 0 0
Okulistyczna 3 3 0 0 0
Kardiologiczna 3 3 0 0 0
Ortopedyczna 2 2 0 0 0
Gruźlicy i chorób płuc 2 2 0 0 0
Diabetologiczna 1 1 0 0 0
Nefrologiczna 1 1 0 0 0
Otolaryngologiczna 3 3 0 0 0
Zdrowia psychicznego 2 2 0 0 0
Leczenia uzaleŜnień 1 1 0 0 0
Urologiczna 2 2 0 0 0
Chirurgiczna 1 1 0 0 0
Reumatologiczna 2 2 0 0 0
Dermatologiczna 1 1 0 0 0
Endokrynologiczna 1 1 0 0 0
Onkologiczna 2 2 0 0 0
Pracownie fizjoterapii 3 3 0 0 0
Rehabilitacyjna 1 1 0 0 0
Źródło: Narodowy Fundusz Zdrowia Oddział Wojewódzki w Poznaniu
Lecznictwo szpitalne w powiecie jarocińskim.
Na terenie gminy Jarocin funkcjonuje jeden publiczny zakład opieki
zdrowotnej, który zabezpiecza potrzeby mieszkańców powiatu jarocińskiego
w zakresie dostępności do świadczeń zdrowotnych lecznictwa szpitalnego
w szerokim zakresie. Organem załoŜycielskim Zespołu Zakładów Opieki
Zdrowotnej jest Powiat Jarociński.
37
ZZOZ w Jarocinie prowadzi działalność podstawową w zakresie świadczenia usług
medycznych w ramach:
a. Lecznictwa szpitalnego na oddziałach:
− wewnętrznym z podległymi komórkami organizacyjnymi,
− chirurgicznym z pododdziałem laryngologii i urologii z podległymi komórkami
organizacyjnymi,
− ginekologiczno – połoŜniczym z podległymi komórkami organizacyjnymi,
− noworodkowym z podległymi komórkami organizacyjnymi,
− anestezjologii i intensywnej terapii.
b. Pomocy doraźnej w Dziale Pomocy Doraźnej, Przyjęć i Pogotowia
Ratunkowego.
c. Rehabilitacji.
d. Szkoły rodzenia.
e. Wysoko specjalistycznych procedur zabiegowych (kolonoskopia).
f. Wysoko specjalistycznych procedur diagnostycznych (Doppler).
g. Nocna i świąteczna ambulatoryjna i wyjazdowa pomoc lekarska i pielęgniarska.
Poza świadczeniami wyŜej wymienionych usług ZZOZ w Jarocinie prowadzi
działalność usługową w zakresie:
− badań diagnostycznych RTG i USG oraz badań laboratoryjnych,
− sterylizacji,
− spalania odpadów medycznych,
− innych usług medycznych i niemedycznych.
W pewnym zakresie zadania dotyczące opieki zdrowotnej realizowane są
równieŜ przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Jarocinie. Dotyczy to
przede wszystkim opieki nad osobami niepełnosprawnymi, m.in.: dofinansowaniem
do zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, leczenia wysoce specjalistycznego, turnusów
rehabilitacyjnych i wczasów zdrowotnych.
38
4. NajwaŜniejsze problemy społeczne w gminie.
Identyfikacja problemów społecznych jest jednym z najwaŜniejszych
elementów kaŜdego postępowania diagnostycznego mającego określić zasadnicze
problemy i ewentualne kierunki ich rozwiązywania.
NajwaŜniejsze problemy społeczne w gminie.
NajwaŜniejszymi problemami na terenie Gminy Jarocin są bezrobocie oraz
alkoholizm. Są one ze sobą silnie powiązane i w znacznym stopniu dotykają
mieszkańców gminy, a w niedalekiej przyszłości mogą być jeszcze bardziej
odczuwalne.
Alkoholizm jest widocznym i narastającym, negatywnym zjawiskiem
społecznym. PowaŜnym problemem jest postępujące uboŜenie mieszkańców
gminy, będące konsekwencją bezrobocia. Ograniczona ilość środków pienięŜnych
będących do dyspozycji rodziny, przyczynia się do pogłębiania patologii
społecznych, wzrostu niewydolności wychowawczej rodzin, pojawienia się
problemu narkomanii, demoralizacji młodzieŜy, chuligaństwa i przestępczości. Do
powstania takiego stanu rzeczy przyczynia się równieŜ niedostateczna organizacja
czasu wolnego dzieci i młodzieŜy, a takŜe mała aktywność społeczna
mieszkańców. ZauwaŜalnym problemem jest takŜe starzenie się społeczeństwa,
wzrost liczby osób wymagających pomocy oraz niski przyrost naturalny.
Szczególnie naraŜone grupy społeczne.
Do grup szczególnie naraŜonych i dotkniętych omawianymi problemami
społecznymi naleŜą osoby bezrobotne oraz dzieci i młodzieŜ, zwłaszcza te,
pochodzące z rodzin biednych, dysfunkcyjnych i wielodzietnych. Wybór właśnie
tych grup społecznych uzasadnia się głównie ubóstwem, brakiem miejsc pracy
oraz miejsc organizujących opiekę i wychowanie. Inną grupą mieszkańców,
odczuwającą skutki problemów społecznych, są ludzie starsi i samotni, renciści,
39
emeryci, osoby chore, niepełnosprawne oraz rodziny wielodzietne i borykające się
z problemem alkoholowym
Podmioty pomag ające w rozwiązywaniu problemów społecznych.
Wskazując na osoby i instytucje, które mogą przyczyniać się do
rozwiązywania lokalnych problemów, zwrócić naleŜy przede wszystkim uwagę na
wiodącą rolę Ośrodka Pomocy Społecznej w Jarocinie. MoŜna jednocześnie
zauwaŜyć pozytywne oddziaływanie pracowników Urzędu Miejskiego, Starostwa
Powiatowego, Powiatowego Urzędu Pracy, Powiatowego Centrum Pomocy
Rodzinie oraz członków i pracowników organizacji pozarządowych.
Wśród instytucji wzbudzających zaufanie wymienić moŜna równieŜ szkoły,
parafie, Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczną, Komendę Powiatową Policji
i StraŜ Miejską.
5. Analiza SWOT.
Metodą niezwykle uŜyteczną przy określaniu priorytetów rozwojowych jest
coraz powszechniej stosowana w pracach nad strategią analiza SWOT, poprzez
którą ocenia się zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne czynniki wpływające na
działania związane z programowaniem strategii.
Trafne opracowanie SWOT stanowi punkt wyjściowy dla określania celów
strategicznych oraz projektów socjalnych i jest istotnym etapem procesu
planowania strategicznego. W poniŜszej analizie SWOT odniesiono się wyłącznie
do kwestii społecznych.
40
Analiza SWOT została przygotowana w Miejsko -Gminnym Ośrodku Pomocy
Społecznej w Jarocinie.
Przedstawione poniŜej czynniki obejmują:
− siły – wewnętrzne uwarunkowania o pozytywnym wpływie na sytuację
społeczną,
− słabości – wewnętrzne uwarunkowania o negatywnym wpływie na sytuację
społeczną,
− szanse – zewnętrzne uwarunkowania o pozytywnym wpływie na realizację
celów,
− zagroŜenia – zewnętrzne uwarunkowania o negatywnym wpływie na realizację
celów.
Wynik tych prac obrazują prezentowane zestawienia według wybranych kwestii
społecznych:
Tabela 10. Kwestia dzieci, młodzieŜy i rodziny. Mocne strony Słabe strony
− aktywna praca na rzecz pomocy dzieciom i młodzieŜy,
− komunikacja podmiotów zajmujących się problematyką dzieci i młodzieŜy – rządowych i pozarządowych,
− wspieranie organizacji III sektora przez samorząd w działaniach na rzecz dzieci, młodzieŜy i rodziny,
− aktywne poszukiwanie środków pozabudŜetowych,
− propagowanie idei wolontariatu.
− niedostateczne zabezpieczenie dzieciom młodzieŜy dostępu do róŜnych form spędzania czasu wolnego,
− niewystarczająca ilość na terenie gminy placówek resocjalizacyjnych oraz dla nieletnich i samotnych matek z dzieckiem,
− brak poradni przedmałŜeńskich i rodzinnych,
− nieadekwatna do potrzeb liczba zatrudnionych pracowników merytorycznych oraz specjalistów do pracy z rodziną,
− niedostateczna współpraca z organizacjami i instytucjami dla skutecznej organizacji pracy socjalnej.
Szanse ZagroŜenia − wzrost znaczenia organizacji
pozarządowych na rzecz pomocy dzieciom i młodzieŜy,
− racjonalne rozdzielanie środków publicznych,
− prowadzenie szkolnych programów profilaktycznych.
− występowanie zagroŜeń funkcjonowania rodziny: uzaleŜnienia, rozpad więzi rodzinnych, bezrobocie, przemoc w rodzinie, ubóstwo,
− marginalizacja i alienacja grup i osób, − brak ofert szkoleń i doskonalenia
zawodowego dla kadry w dziedzinie pracy z rodziną.
Źródło: MGOPS Jarocin
41
Tabela 11. Kwestia osób bezrobotnych. Mocne strony Słabe strony
− wzrost znaczenia wykształcenia jako wartości,
− wykorzystywanie potencjału naukowego i technicznego w pracy z bezrobotnymi,
− współpraca władz lokalnych z organizacjami pozarządowymi,
− prowadzenie działań dla osób bezrobotnych, m.in. Klub Integracji Społecznej,
− istnienie Jarocińskiego Funduszu Poręczeń Kredytowych dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą,
− istnienie Gminnego Centrum Informacji skierowanego do osób bezrobotnych,
− moŜliwości pozyskania środków zewnętrznych, m.in. z EFS.
− wysoka skala bezrobocia, − wysokie bezrobocie długotrwałe zarówno
wśród kobiet, jak i męŜczyzn na terenach wiejskich,
− występowanie zjawiska dziedziczenia bezrobocia,
Szanse ZagroŜenia − spadający wskaźnik stopy bezrobocia na
terenie gminy, − wzrost mobilności zawodowej
i geograficznej, − przestrzeganie zasad partnerstwa
w zakresie współpracy z partnerami społecznymi.
− istnienie zjawiska nielegalnego zatrudnienia, − wzrost zjawiska wykluczenia społecznego
w grupach długotrwale bezrobotnych, − mała dostępność kształcenia ustawicznego
dla osób z terenów wiejskich,
Źródło: MGOPS Jarocin Tabela 12. Kwestia osób niepełnosprawnych.
Mocne strony Słabe strony − aktywnie funkcjonujące organizacje
pozarządowe komunikują się i współpracują z instytucjami samorządowymi,
− zaangaŜowanie osób niepełnosprawnych w samopomoc.
− istnienie barier utrudniających pełen udział osób niepełnosprawnych w Ŝyciu społecznym,
− niedostateczna baza rehabilitacyjna dla osób niepełnosprawnych,
− niedostateczna oferta opieki nad osobami niepełnosprawnymi, m.in.: brak mieszkań chronionych.
Szanse ZagroŜenia − wzrost społecznej akceptacji osób
niepełnosprawnych, − likwidowanie barier architektonicznych, − standaryzacja usług socjalnych dla osób
niepełnosprawnych.
− zmniejszanie się liczby miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych,
− nierównomierne korzystanie ze środków pozabudŜetowych i pomocowych,
− brak działań upowszechniających problematykę niepełnosprawności w celu kształtowania pozytywnych postaw.
Źródło: MGOPS Jarocin
42
Tabela 13. Kwestia ludzi starszych. Mocne strony Słabe strony
− dostateczny dostęp do jednostek organizacyjnych pomocy społecznej,
− moŜliwości kontynuowania aktywności zawodowej przez osoby starsze,
− moŜliwość samorealizacji osób starszych w organizacjach samopomocowych,
− profesjonalnie przygotowana kadra, − istniejące juŜ programy dla osób starszych,
np.: Uniwersytet III Wieku, Klub Seniora.
− wzrost liczby osób starszych, − marginalizacja problemów osób starszych, − niski poziom Ŝycia osób starych,
uwarunkowany prowadzoną polityką społeczną państwa,
− zmiana modelu rodziny z wielopokoleniowej na jedno, dwupokoleniowe.
Szanse ZagroŜenia
− koordynacja działań podmiotów na rzecz osób starszych,
− istnienie dokładnych statystyk osób w starszym wieku,
− podmiotowe traktowanie osób starszych, − prowadzenie promocji zdrowia dla osób
starszych.
− niedostosowanie standardów usług do wymogów Unii Europejskiej,
− niedostosowanie infrastruktury dla osób starszych,
− migracje ludzi młodych na inne tereny, − istnienie negatywnego stereotypu
człowieka starego. Źródło: MGOPS Jarocin Tabela 14. Kwestia osób uzaleŜnionych i przemocy w rodzinie.
Mocne strony Słabe strony − dobrze przygotowana kadra, − istnienie bazy lokalowej do działań
wspierających osoby uzaleŜnione i ich rodziny oraz bazy lecznictwa odwykowego,
− prawidłowe wykorzystywanie środków pochodzących z zezwoleń,
− współpraca oraz stały przepływ informacji pomiędzy instytucjami samorządowymi, a organizacjami pozarządowymi i kościelnymi działającymi w obszarze uzaleŜnień.
− brak miejsc pobytu dla sprawców przemocy i odpowiedniej terapii,
− zbyt utrudniony dostęp do leczenia szpitalnego (detoksykacja) osób uzaleŜnionych.
Szanse ZagroŜenia − wspólna praca fachowców róŜnych dziedzin
na rzecz przeciwdziałania uzaleŜnieniom, − traktowanie uzaleŜnienia w kategoriach
problemu społecznego, − istnienie systemu wsparcia dla osób i rodzin
wymagających specjalistycznej pomocy
− zbyt niska efektywność i skuteczność działań podejmowanych na rzecz osób uzaleŜnionych,
− pogłębiające się uboŜenie społeczeństwa, zjawisko zmęczenia i bezradności społecznej,
− niedostateczne wykorzystywanie systemu informacji.
Źródło: MGOPS Jarocin
43
Tabela 15. Rozwój kadr i słuŜb pomocowych. Mocne strony Słabe strony
− wyspecjalizowana kadra pracowników pomocy społecznej,
− prowadzenie działań socjalnych z rodziną.
− zbyt mała liczba specjalistów kompleksowo zajmujących się rodziną problemową,
− przeciąŜenie pracowników socjalnych ilością zadań,
− nie spełnienie wymogu ustawy o pomocy społecznej co do ilości mieszkańców przypadających na 1 pracownika socjalnego – zbyt duŜa liczba.
Szanse ZagroŜenia − stałe doskonalenie zawodowe
pracowników pomocy społecznej,
− brak współpracy z jednostkami pomocy społecznej prowadzonymi przez inne podmioty,
− niedostateczne finansowanie kadr pomocy społecznej, mogące skutkować odpływem wykwalifikowanych pracowników.
Źródło: MGOPS Jarocin Tabela 16. Poziom zaspokajania potrzeb uznanych za podstawowe.
Mocne strony Słabe strony − dostateczny dostęp do opieki medycznej, − dostęp do szkół gimnazjalnych
i ponadgimnazjalnych dla dzieci i młodzieŜy niepełnosprawnej.
− zła sytuacja mieszkaniowa, niedostateczna ilość mieszkań komunalnych i socjalnych,
Szanse ZagroŜenia − wzrost poziomu wykształcenia, − wykorzystywanie środków finansowych
pochodzących z Unii Europejskiej.
− wzrost patologii spowodowanych brakiem pracy i środków do Ŝycia oraz uzaleŜnieniami,
− postępująca apatia i zniechęcenie w społeczeństwie.
Źródło: MGOPS Jarocin
6. Zasoby umoŜliwiające rozwiązywanie problemów społecznych.
Zasobami umoŜliwiającymi rozwiązywanie problemów społecznych określa
się instytucje znajdujące się na terenie gminy, działające w obszarze polityki
społecznej i rozwiązujące dane problemy. NaleŜą do nich zarówno jednostki
samorządowe, jak i niepubliczne takie jak np. organizacje pozarządowe.
44
Instytucje samorządowe.
Najistotniejszą rolę w kwestii rozwiązywania problemów społecznych
w gminie odgrywa Ośrodek Pomocy Społecznej w Jarocinie. Ośrodek zatrudnia
wysoko wykwalifikowaną kadrę pracowników. Jednostka realizuje zadania
wynikające z ustawy o pomocy społecznej oraz innych ustaw z zakresu polityki
społecznej. W skład MGOPS-u wchodzą 2 ośrodki wsparcia: Środowiskowy Dom
Samopomocy dla osób z zaburzenia psychicznymi oraz Dzienny Dom Pomocy
Społecznej. OPS koordynuje rozwiązywanie problemów społecznych w gminie.
Ponadto wśród instytucji wyróŜniających się na polu oddziaływań polityki
społecznej na terenie gminy Jarocin znalazły się: Ośrodek Terapii UzaleŜnień,
Poradnia Zdrowia Psychicznego, kilka świetlic socjoterapeutycznych, Poradnia
Psychologiczno-Pedagogiczna, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Powiatowy
Urząd Pracy.
Na terenie gminy znajdują się takŜe Sąd Rejonowy, Prokuratura Rejonowa,
Komenda Powiatowa Policji oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Instytucje pozarządowe.
Na terenie Gminy Jarocin funkcjonuje kilkadziesiąt stowarzyszeń o róŜnym
profilu działalności, kilkanaście parafii Kościoła rzymskokatolickiego. Działa
równieŜ kilka terenowych jednostek Ochotniczej StraŜy PoŜarnej, a takŜe inne
organizacje społeczne. Podmioty te działają na bardzo szerokim polu Ŝycia
społecznego m.in.: kultury, nauki, sportu, przedsiębiorczości i zainteresowań
mieszkańców Gminy Jarocin.
Pomiędzy sektorem publicznym a pozarządowym istnieje współpraca oraz
dobry przepływ informacji, dotyczący podopiecznych korzystających z pomocy.
Współpraca uregulowana jest określonym aktem prawa miejscowego, dzięki
czemu samorząd miasta i gminy dofinansowuje zadania w formie dotacji poprzez
konkursy.
45
Wśród organizacji pozarządowych znajdują się fundacje i stowarzyszenia
zajmujące się szeroko rozumianą polityką społeczną. NaleŜą do nich m.in.:
− Polski Czerwony KrzyŜ Zarząd Rejonowy w Jarocinie. PCK zajmuje się
świadczeniem pomocy osobom potrzebującym wsparcia, promocją i ochroną
zdrowia oraz pomocą osobom chorym i niepełnosprawnym, pomocą
w ratowaniu Ŝycia i mienia w przypadku klęsk Ŝywiołowych i katastrof oraz
promocją i upowszechnianiem krwiodawstwa i międzynarodowego prawa
humanitarnego.
− Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów Zarząd Rejonowy w Jarocinie.
Zrzesza emerytów, rencistów i inwalidów dla poprawy ich warunków socjalno-
bytowych, dla reprezentowania ich interesów oraz uczestnictwa w Ŝyciu
społecznym. Organizuje Ŝycie kulturalne emerytów, rencistów i inwalidów,
przygotowuje imprezy integracyjne dla osób niepełnosprawnych, niesie pomoc
samotnym i chorym.
− Polski Związek Niewidomych oraz Polski Związek Głuchoniemych oraz
Słabosłyszących Koła Terenowe w Jarocinie. Celem Związków jest społeczna
integracja, rehabilitacja, ochrona interesów zawodowych, ekonomicznych
i społecznych oraz przeciwdziałanie dyskryminacji osób niewidomych
i słabowidzących oraz głuchoniemych i słabosłyszących, a takŜe
reprezentowanie członków związku wobec organów naczelnych państwa,
administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz innych instytucji.
46
III. CZĘŚĆ PROGRAMOWA.
Część niniejsza zawiera szczegółowe programy polityki i pomocy społecznej do
realizacji na terenie gminy, ujęte w formie misji, celów strategicznych, celów
szczegółowych i kierunków działań.
MISJA
ZAPEWNIENIE WARUNKÓW OSOBISTEGO ROZWOJU ORAZ
PRZECIWDZIAŁANIE POWSTAWANIU ZJAWISK MARGINALIZACJI
I WYKLUCZENIA SPOŁECZNEGO W GMINIE JAROCIN POPRZEZ
STWORZENIE SPRAWNEGO SYSTEMU POLITYKI SPOŁECZNEJ.
1. Cele strategiczne i szczegółowe.
Problem 1:
Właściwa ocena moŜliwości lokalnego systemu pomocy społecznej i jego
rozwój zgodnie ze zmieniającymi się potrzebami społecznymi.
Cel strategiczny:
Systematyczna analiza istniejących problemów społecznych.
Cele szczegółowe:
1. Ocena stanu potrzeb społecznych.
2. Ocena moŜliwości skutecznego reagowania na pojawiające się kwestie
społeczne.
3. Stosowanie instrumentów aktywnej integracji, obejmujących instrumenty
o charakterze zatrudnieniowym, edukacyjnym, zdrowotnym i społecznym
w oparciu o właściwą diagnozę potrzeb społecznych.
47
Kierunki działania:
a. Systematyczny monitoring problemów społecznych realizowany przez
pracowników Ośrodka Pomocy Społecznej.
b. Systematyczna analiza zasobów finansowych przeznaczonych na realizacje
zadań własnych i zleconych.
c. Coroczne informowanie radnych i decydentów o istniejących potrzebach
i kwestiach społecznych.
d. Analiza świadczonej pomocy ze względu na efektywność i właściwość
adresatów.
e. Ciągłe podnoszenie kwalifikacji przez kadrę pomocy społecznej w celu
lepszego rozpoznawania i reagowania na pojawiające się kwestie
społeczne.
Problem 2:
Dysfunkcje opiekuńczo-wychowawcze w ro dzinach wymagających
profesjonalnej pomocy w rozwiązywaniu pojawiających się trudności, rzutują
na wszechstronny rozwój dzieci i młodzieŜy.
Cel strategiczny:
Wsparcie rodzin z dziećmi, a w szczególności zapobieganie patologiom w rodzinie.
Cele szczegółowe:
1. Wspomaganie rodziców w pełnieniu funkcji opiekuńczych i wychowawczych
prowadzące do utrzymania dziecka w rodzinie, w szczególności:
− pomoc rodzinom niewydolnym wychowawczo w przezwycięŜaniu
problemów opiekuńczo-wychowawczych poprzez odtworzenie bądź
wzmocnienie ich funkcji,
− zapewnienie dzieciom i młodzieŜy odpowiednich warunków do Ŝycia
i rozwoju, zgodnie z ich potrzebami i przysługującymi im prawami,
48
− pomoc młodzieŜy w Ŝyciowym usamodzielnieniu poprzez nabycie
umiejętności społecznych, umoŜliwiających im prawidłową adaptację
społeczną oraz integrację ze środowiskiem,
2. Zapewnienie opieki i wychowania dzieciom pozbawionym częściowo lub
całkowicie opieki rodziców z zachowaniem priorytetu prorodzinnych form opieki
zastępczej:
− zagwarantowanie dzieciom i młodzieŜy właściwych warunków opiekuńczo-
wychowawczych poprzez umieszczanie w prorodzinnych formach opieki
najbardziej zbliŜonych do środowiska rodzinnego lub formach
instytucjonalnych odpowiednio do diagnozy dziecka, na czas kryzysu
rodziny naturalnej,
− reintegracja rodziny poprzez ponowne podjęcie funkcji opiekuńczo-
wychowawczych przez rodzinę naturalną dziecka, po przezwycięŜeniu
problemów Ŝyciowych stanowiących przyczynę umieszczenia dziecka poza
rodziną oraz odtworzenie i wzmocnienie funkcji rodziny naturalnej.
3. Aktywne rozwiązywanie sytuacji kryzysowej w rodzinie:
− objęcie opieką psychologiczną i pedagogiczną rodziny, w której występuje
kryzys,
− wsparcie instytucjonalne rodziny pozostającej w kryzysie.
Kierunki działania:
a. Systematyczna praca socjalna z rodzinami z problemem opiekuńczo-
wychowawczym polegająca m.in. na diagnozie deficytów w zakresie
pełnienia ról rodzicielskich, wydolności opiekuńczo-wychowawczej,
zaniedbań względem dzieci oraz ocenie sytuacji dziecka w rodzinie,
środowisku szkolnym, rówieśniczym.
b. Pomoc materialna dla rodzin pozostających w trudnej sytuacji ekonomicznej
realizowana przez Ośrodek Pomocy Społecznej:
− z systemu pomocy społecznej,
− z systemu świadczeń rodzinnych,
− z systemu dodatków mieszkaniowych.
49
c. Utworzenie Ośrodka Wczesnej Interwencji z poradnią małŜeńską,
zwłaszcza dla młodych kobiet i małŜeństw oferujących opiekę medyczną
oraz specjalistyczne poradnictwo z zakresu profilaktyki prenatalnej,
połoŜnictwa i rozwoju dziecka.
d. Tworzenie i utrzymywanie istniejących świetlic środowiskowych działających
w poszczególnych miejscowościach, oferujących całodzienną pomoc
dzieciom z rodzin z trudnościami opiekuńczo-wychowawczymi poprzez:
doŜywianie, właściwą opiekę pedagogiczną, pomoc w rozwiązywaniu
trudności szkolnych, moŜliwość konstruktywnego spędzania czasu wolnego,
nabywanie przez dzieci róŜnych umiejętności społecznych koniecznych do
samodzielnego funkcjonowania w dorosłym Ŝyciu oraz prowadzących grupy
wsparcia.
e. Organizowanie wypoczynku dzieciom z rodzin ubogich.
f. Systematyczna współpraca z istniejącymi w powiecie jarocińskim
jednostkami zapewniającymi całodobową opiekę dzieciom i młodzieŜy oraz
z wymiarem sprawiedliwości właściwym ze względu na połoŜenie gminy,
w szczególności z sądem rodzinnym i kuratorami sądowymi dla dzieci
i młodzieŜy.
g. Współpraca z organizacjami pozarządowymi promującymi rodzinne formy
opieki zastępczej.
h. Współuczestnictwo w kampaniach medialnych i informacyjnych
organizowanych przez inne podmioty pomocy społecznej (PCPR, ROPS,
inne).
i. Systematyczne współdziałanie MGOPS-u z placówkami oświatowymi w celu
bieŜącej analizy sytuacji dzieci i młodzieŜy uczęszczającej do szkół,
a w szczególności przeciwdziałanie pojawiającym się patologiom oraz
dofinansowywanie działań naprawczych prowadzonych przez szkoły, w tym
doŜywiania uczniów.
j. Utworzenie grup wsparcia dla młodzieŜy z problemami społecznymi.
k. Utworzenie na terenie gminy grup wsparcia dla samotnych matek.
l. Budowa mieszkań chronionych.
50
Problem 3:
Wysoki poziom bezrobocia na terenie gminy Ja rocin skutecznie uniemoŜliwia
realizację celów osobistych i zawodowych znacznej grupie mieszkańców,
pogłębiając obszary ubóstwa prowadzi do marginalizacji i wykluczenia
społecznego całych rodzin.
Cel strategiczny:
Budowa systemu wsparcia na rzecz osób i rodzin znajdujących się w stanie
ubóstwa m.in. z uwagi na brak pracy ze szczególnym uwzględnieniem ich
aktywizacji i przedsięwzięć ograniczających skutki Ŝycia w biedzie.
Cele szczegółowe:
1. Monitoring socjalny – wypracowanie form postępowania wobec osób w sytuacji
kryzysowej długotrwałego pozostawania bez pracy.
2. Rozwijanie aktywnych form pomocy skierowanych do osób zagroŜonych
wykluczeniem społecznym, długotrwale bezrobotnych, w tym szczególnie do
kobiet.
3. Podejmowanie działań na rzecz poprawy sytuacji bytowej osób i rodzin
Ŝyjących w biedzie.
Kierunki działania:
a. Stała współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy w Jarocinie w zakresie
monitorowania i rozwiązywania problemu wysokiego bezrobocia na terenie
gminy:
− organizacja prac interwencyjnych i robót publicznych,
− promowanie i organizowanie klubów pracy i szkoleń, skierowanych do
osób i grup zagroŜonych wykluczeniem społecznym, w tym m.in.:
długotrwale bezrobotnych, bezdomnych, opuszczających zakłady karne,
uzaleŜnionych, kobiet z terenów wiejskich,
51
− propagowanie działań zmierzających do przekwalifikowywania się osób
długotrwale bezrobotnych.
b. Dalsza działalność Klubu Integracji Społecznej, rozszerzanie oferty klubu
i w perspektywie przekształcenie w Centrum Integracji Społecznej. Działania
skupiałyby się głównie na prowadzeniu szkoleń, poradnictwie, zapoznaniu
osób bezrobotnych z aktywnymi technikami poszukiwania pracy.
c. Pozyskiwanie środków na programy dla osób bezrobotnych,
w szczególności kobiet i długotrwale bezrobotnych ze środków
pozabudŜetowych, w tym unijnych (projekty systemowe i konkursowe).
d. Objęcie pomocą materialną rodzin dotkniętych problemem ubóstwa
i bezrobocia.
e. Tworzenie na terenie gminy sprzyjającego klimatu dla potencjalnych
inwestorów, mogących tworzyć nowe miejsca pracy.
f. BieŜący monitoring ofert programowych i ewentualne opracowanie
projektów mających na celu rozwiązywanie problemu bezrobocia
w szczególności wśród kobiet i osób długotrwale bezrobotnych.
Problem 4:
Postępujące starzenie się społeczeństwa oraz pogarszająca się sytuacja
materialna osób starszych, samotnych i niepełnosprawnych skutecznie
ograniczają im samodzielny, pełny i czynny udział w Ŝyciu społecznym.
Cel strategiczny:
Rozwijanie zintegrowanego systemu wsparcia na rzecz osób starszych
i niepełnosprawnych, zapewniającego im właściwą opiekę.
Cele szczegółowe:
1. Zapewnienie odpowiednich form opieki osobom wymagającym pomocy.
2. Zwiększenie dostępności usług opiekuńczych i pielęgnacyjnych osobom
starszym i niepełnosprawnym.
52
3. Usprawnianie osób starszych i niepełnosprawnych.
4. Aktywizacja rodzin na rzecz zapewnienia opieki osobom najbliŜszym.
5. Podejmowanie działań zmierzających do ograniczenia skutków
niepełnosprawności.
6. Aktywizacja osób upośledzonych i chorych psychicznie.
Kierunki działania:
a. Diagnoza potrzeb ludzi starszych i niepełnosprawnych oraz dąŜenie do ich
zaspokajania.
b. Utrzymanie osób niepełnosprawnych i starszych w miejscu ich
zamieszkania, w szczególności poprzez:
− propagowanie aktywnego i zdrowego stylu Ŝycia,
− ułatwienie kontaktu z placówkami rehabilitacyjnymi,
− rozwijanie usług opiekuńczych w szczególności poprzez podnoszenie
kwalifikacji kadry,
− uwraŜliwienie społeczności lokalnej na potrzeby osób starszych
i niepełnosprawnych,
− rozwój oferty kulturalnej adresowanej do osób w podeszłym wieku w celu
ich aktywizacji.
c. Tworzenie i prowadzenie placówek wsparcia dziennego o charakterze
półstacjonarnym i stacjonarnym w formie ośrodków wsparcia dla osób
starszych, w tym:
− Dziennego Domu Pomocy Społecznej w Jarocinie,
− Klubu Seniora,
− mieszkań chronionych, m.in. Pensjonatu dla osób starszych.
d. Rozwój pracy socjalnej i działań na rzecz integracji społecznej i partycypacji
osób starszych i niepełnosprawnych w Ŝyciu społecznym:
− tworzenie projektów socjalnych promujących integrację społeczną,
− organizowanie czasu wolnego w formie zajęć kulturalnych,
rekreacyjnych.
53
e. Wsparcie materialne dla osób samotnych, w podeszłym wieku i osób
niepełnoprawnych.
f. Podejmowanie działań zmierzających do systematycznego łamania barier
dla osób niepełnosprawnych ruchowo.
g. Współdziałanie z PFRON i organizacjami pozarządowymi dla
skuteczniejszego rozwiązywania problemów osób niepełnosprawnych oraz
z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie i Powiatowym Urzędem Pracy
w zakresie aktywizacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych.
h. Zorganizowanie miejsca wspólnych spotkań dla opiekunów rodzinnych
zajmujących się opieką nad najbliŜszymi, obłoŜnie chorymi członkami
rodziny.
Problem 5:
UzaleŜnienie od środków psychoaktywnych jest problemem społecznym,
który prz yczynia się do powstawania szeregu negatywnych zjawisk,
skutecznie ograniczających wydolność rodzin nimi dotkniętych.
Cel strategiczny:
Budowa zintegrowanego systemu profilaktyki i rozwiązywania problemów
uzaleŜnień oraz przeciwdziałania przemocy w rodzinie na terenie gminy.
Cele szczegółowe:
1. Zapobieganie powstawaniu nowych problemów uzaleŜnień i przemocy
domowej.
2. Zmniejszanie rozmiarów problemów, które aktualnie występują.
3. Zwiększenie zasobów niezbędnych do radzenia sobie z problemami juŜ
istniejącymi.
Kierunki działania:
a. Ograniczanie i zmiana struktury spoŜycia napojów alkoholowych.
54
b. Zmiana zachowań i postaw mieszkańców w sytuacjach związanych
z alkoholem i narkotykami oraz przemocą.
c. WdroŜenie stosownych form profilaktyki alkoholowej i narkotykowej
kierowanej w szczególności do dzieci i młodzieŜy.
d. Budowanie skutecznych form kontroli prawnej i społecznej nad szkodliwymi
skutkami postępowania osób naduŜywających alkoholu i sprawcami
przemocy.
e. Zwiększenie skuteczności i dostępności leczenia i terapii osobom
uzaleŜnionym i współuzaleŜnionym w zakresie nowoczesnych strategii
i metod rozwiązywania problemów uzaleŜnień oraz wzmacnianie efektów
leczenia.
f. Dalsza działalność Ośrodka Terapii UzaleŜnień.
g. Przeciwdziałanie przemocy domowej i zaniedbaniom poprzez Ośrodek
Interwencji Kryzysowej.
Cele i kierunki działań są realizowane zgodnie z przyjmowanym corocznie
przez Radę Miejską Gminnym programem profilaktyki i rozwiązywania problemów
alkoholowych, Gminnym programem przeciwdziałania narkomanii, Programem
przeciwdziałania przemocy zawierającymi szczegółowe działania w tym zakresie.
Problem 6:
Znaczna ilość organizacji pozarządowych winna zacieśnić współpracę
z samorządem lokalnym, tak by lepiej koordynować działania związane ze
skuteczniejszym rozwiązywaniem problemów społecznych oraz rozwijać
społeczeństwo obywatelskie.
Cel strategiczny:
Zwiększenie koordynacji działań organizacji pozarządowych i rozwój wolontariatu.
55
Cele szczegółowe:
1. Ocena działań organizacji pozarządowych na terenie gminy.
2. Zwiększenie moŜliwości współpracy pomiędzy poszczególnymi organizacjami
pozarządowymi.
3. Stwarzanie korzystnych warunków dla rozwoju działalności wolontaryjnej na
terenie gminy.
Kierunki działania:
a. Kontynuacja systematycznej współpracy samorządu lokalnego
z organizacjami pozarządowymi.
b. Podjęcie działań w kierunku inwentaryzacji moŜliwości działania i potrzeb
organizacji pozarządowych funkcjonujących na terenie gminy.
c. Zwiększenie dostępu do informacji o działalności organizacji
pozarządowych na terenie gminy.
d. Inicjowanie ruchu wolontaryjnego na terenie gminy, m.in. poprzez
działalność Centrum Wolontariatu i osób aktywnych na rzecz gminy przy
MGOPS Jarocin.
e. Propagowanie idei samopomocy, wolontariatu i obywatelskiego
uczestnictwa w Ŝyciu społeczności lokalnej, m.in. na rzecz osób starszych,
niepełnosprawnych, dzieci i młodzieŜy ze środowisk dysfunkcyjnych.
f. Tworzenie programów z zakresu polityki społecznej w partnerstwie
publiczno – społecznym i publiczno – prywatnym.
56
2. Monitoring i wdraŜanie strategii.
Monitoring i ewaluacja .
Skuteczność funkcjonowania przyjętej strategii zaleŜeć będzie od:
− monitoringu i ewaluacji,
− budowy programów celowych rozwijających przyjęte kierunki działań.
Monitoring i ewaluacja zapisów strategicznych polegają na systematycznej
ocenie realizowanych działań oraz modyfikacji kierunków działania w przypadku
istotnych zmian społecznych, które mogą pojawić się poprzez zmianę regulacji
prawnych czy teŜ narastanie poszczególnych dolegliwości społecznych.
Całościowa ocena wymaga odpowiedzi na pytania o zgodność ocenianej polityki
z przyjętymi wartościami i zasadami. Ewaluacja jest działalnością z natury
normatywną, gdyŜ z jednej strony wykorzystuje się w niej istniejące normy,
z drugiej zaś w jej wyniku mogą pojawić się propozycje wprowadzenia nowych
norm i procedur. Jest takŜe działalnością instrumentalną, poniewaŜ jej
podstawowym celem jest dostarczenie podmiotom polityki społecznej praktycznej
wiedzy potrzebnej przy podejmowaniu decyzji.
Elementami skutecznego monitoringu i ewaluacji będą przede wszystkim:
− Zespół wdraŜający strategię.
Zespół powinien zostać powołany przez Burmistrza Jarocina, a w jego skład
mogą wejść m.in.: Zastępca Burmistrza, Sekretarz Gminy, kierownik Ośrodka
Pomocy Społecznej, Naczelnik Wydziału Oświaty, radni Rady Miejskiej oraz
koordynator Gminnego Programu Profilaktyki Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych.
− Roczna ocena wdraŜania strategii.
Zespół wdraŜający strategię winien się zbierać przynajmniej raz w roku i ocenić
poziom wdraŜania poszczególnych celów i kierunków działań. Zespół swoją
ocenę powinien przekazać Burmistrzowi i Radzie Miejskiej, sugerując przyjęcie
57
proponowanych rozwiązań, np. programów celowych, programu opieki nad
dzieckiem i rodziną oraz rozwiązywania problemów alkoholowych, itp
3. Cechy programów i projektów.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych będzie skuteczna, o ile
przedstawiciele samorządu lokalnego znajdą zasoby umoŜliwiające budowę
i realizacje programów celowych zgodnych z przyjętymi kierunkami działań.
Programy moŜna realizować w okresach rocznych, dłuŜszych lub krótszych,
w zaleŜności od charakteru danego projektu.
Przy budowie projektów i programów znaczenie będą miały środki przeznaczone
na ich realizację, według ich pochodzenia. Projekty moŜna realizować w ramach:
− własnych zasobów samorządu,
− poprzez organizacje pozarządowe,
− poprzez inne instytucje zewnętrzne,
− w partnerstwie publiczno-społecznym i publiczno-prywatnym.
Projekty i programy realizowane w ramach strategii powinny być zgodne
z przyjętymi kierunkami działań, ponadto powinna je cechować:
− efektywność – jest to jedna z najbardziej poŜądanych cech polityki społecznej
i jednocześnie kryterium jej oceny. Stosowana w polityce społecznej
w znaczeniach nadawanych jej przez ekonomię, prakseologię i socjologię. Jest
to relacja między osiągniętymi bądź planowanymi celami (korzyściami) danego
działania a ponoszonymi lub planowanymi nakładami. MoŜna tego dokonać
dwoma sposobami: osiągając maksymalny stopień realizacji celu przy danym
nakładzie zasobów (zwiększenie wydajności) lub uŜywając minimalnego
nakładu środków, by w jak największym stopniu zbliŜyć się do realizacji celu
(oszczędzanie zasobów). Efektywne programy realizowane w ramach strategii
rozwiązują jedną kwestię społeczną, nie przyczyniając się do powstania
nowych, słuŜą zachowaniu równowagi między interesami róŜnych grup
58
społecznych oraz podnoszą poziom zaspokajania potrzeb społeczeństwa,
oszczędnie i wydajnie dysponując posiadanymi środkami;
− skuteczność – jest to zgodność między stanem rzeczy określanym jako skutek
danego działania a zakładanym celem. Skuteczność jest stopniowalna: za
skuteczne uznaje się nie tylko działania, których skutki są toŜsame z celem, ale
i te, które zbliŜają do jego osiągnięcia. Skuteczność jest ocena, dla której
punktem odniesienia jest wzorzec stanu docelowego. Ten stan docelowy
w polityce społecznej moŜe być postrzegany bardziej konkretnie – jako
poŜądane i zaplanowane zmiany w jakiejś dziedzinie Ŝycia społecznego
(np. ograniczanie obszarów biedy);
− celowość – jest to cecha oznaczająca dotarcie z danym programem do
środowiska osób rzeczywiście go potrzebujących. Powinna się opierać na
rzetelnie przeprowadzonej diagnozie problemu.
59
IV. SEKTOROWE PROGRAMY Z ZAKRESU POLITYKI SPOŁECZNEJ
W GMINIE JAROCIN.
Część ta zawiera szczegółowe programy uzupełniające z zakresu polityki
społecznej dla Gminy Jarocin.
1. Gminny system profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną.
Gminny system profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną jest jednym
z programów mieszczących się w ramach Strategii Rozwiązywania Problemów
Społecznych Gminy Jarocin.
Podstawą do rozwiązywania problemów społecznych jest wsparcie rodziny
w odbudowywaniu prawidłowych relacji w rodzinie oraz we właściwym wypełnianiu
ról społecznych przez jej członków. Wsparcie rodziny powinno być w miarę
moŜliwości wczesne i mieć charakter profilaktyczny, ochronny. Priorytetem
wspierania rodziny jest zapewnienie odpowiednich warunków rozwoju dzieci,
młodzieŜy oraz kształtowania wartości i norm związanych z ich wychowaniem.
Rodzina, w pierwszej kolejności, powinna mieć moŜliwość samodzielnego
zmierzenia się ze swymi problemami, co pozwala zwiększyć jej szansę na
prawidłowe funkcjonowanie w środowisku oraz stymuluje aktywność własną,
wyzwala potencjał i pozwala na uczenie się nowych umiejętności.
Pomoc powinna w miarę moŜliwości doprowadzić do Ŝyciowego
usamodzielnienia osób i rodzin poprzez przezwycięŜanie trudnych sytuacji
Ŝyciowych przy wykorzystaniu własnych zasobów oraz zasobów środowiska.
Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są obowiązane do współudziału
w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji Ŝyciowej.
Pomoc powinna być nakierowana na wykorzystanie zasobów własnych
rodziny, na wsparcie osoby w rodzinie, w środowisku lokalnym. Wsparcie
instytucjonalne powinno być w sytuacji, gdy osoba lub rodzina staje przed
problemami, których samodzielnie nie potrafi rozwiązać. Pomoc powinna słuŜyć
60
odbudowie i podtrzymaniu umiejętności uczestniczenia w Ŝyciu społeczności
lokalnej i pełnieniu ról społecznych.
Zadanie to powinno być realizowane przede wszystkim przez :
− Wzmocnienie i wyzwalanie zasobów tkwiących w rodzinach.
− Wspieranie rodziców w ich funkcjach opiekuńczo – wychowawczych.
− Poprawę bezpieczeństwa socjalnego rodzin.
− Poprawę jakości Ŝycia rodzin zagroŜonych ubóstwem i innymi problemami
społecznymi.
− Zapewnienie równego i sprawiedliwego dostępu do socjalnej, oświatowej
i kulturalnej infrastruktury Gminy.
Głównymi celami programu są:
− Poprawa jakości Ŝycia i zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego rodzin.
− Przeciwdziałanie stanom groŜącym degradacją społeczną, bezradnością
społeczną.
− Kompensowanie deficytów zdrowotnych, edukacyjnych, wychowawczych,
społecznych i materialnych rodzin i dzieci.
− Promowanie zdrowego stylu Ŝycia.
− Integracja podmiotów stanowiących bezpośrednie otoczenie wychowawcze
dziecka oraz prewencja, redukcja, likwidacja czynników dezorganizujących
środowisko wychowawcze dzieci i młodzieŜy.
− Rozwijanie środowiska społecznego sprzyjającego wyzwalaniu potencjału
intelektualnego, twórczego, organizacyjnego i społecznego ludzi młodych.
− Ochrona dzieci i młodzieŜy przed porzuceniem, zaniedbaniem, przemocą,
uzaleŜnieniami oraz przestępczością.
61
Cele te moŜna realizować poprzez zadania zgrupowane w najwaŜniejsze tematy:
1. Wzmacnianie potencjału rozwojowego rodziny, w tym:
− Inicjowanie programów słuŜących rozwojowi młodego pokolenia i rodziny,
wzmocnieniu czynników zapobiegających dezorganizacji Ŝycia rodzinnego.
− Rozbudowa zaplecza usługowego wspierającego rodzinę w wypełnianiu jej
funkcji i zadań.
− Rozwijanie lokalnej infrastruktury informacyjnej, edukacyjnej, terapeutycznej
wspomagającej rodzinę w rozumieniu i rozwiązywaniu problemów
społecznych.
2. Wspieranie rodziców w ich funkcjach opiekuńczo – wychowawczych poprzez:
− Organizowanie na terenie placówek oświatowych zajęć informacyjno-
warsztatowych rozbudowujących wiedzę rodziców na temat rozwoju dzieci
i młodzieŜy.
− Włączenie rodziców w proces dydaktyczno – wychowawczy dzieci.
− Rozwijanie systemu wsparcia dla rodzin w kryzysie oraz dla rodzin
zagroŜonych uzaleŜnieniami i przemocą.
− Rozwijanie poradnictwa i edukacji dla rodziców słuŜących rozpoznawaniu
zagroŜeń i uzaleŜnień dzieci i młodzieŜy.
3. Poprawa standardu i jakości Ŝycia rodzin umoŜliwiających realizowanie funkcji
i zadań słuŜących rozwojowi oraz osiąganiu samodzielności, zaradności,
niezaleŜności i odpowiedzialności jej członków, w tym:
− Rozbudowa zintegrowanego systemu chroniącego rodzinę przed utratą
bezpieczeństwa socjalnego (głównie wsparcie dla rodzin z osobami
długotrwale bezrobotnymi).
− Rozwój zintegrowanego systemu wsparcia dla rodzin z niepełnosprawnymi
członkami rodziny lub mieszkającymi z osobami starszymi.
62
4. Wspieranie rodzin zagroŜonych ubóstwem poprzez:
− Dostarczenie usług i świadczeń pomocy społecznej rodzinom Ŝyjącym
w trudnych warunkach materialnych.
− Zapewnienie dzieciom i młodzieŜy z rodzin ubogich posiłków w szkole,
wyposaŜenia w podręczniki i przybory szkolne, wypoczynku w czasie ferii
letnich i zimowych.
5. Wzbogacenie standardowej oferty dydaktycznej przez:
− Włączanie w proces dydaktyczny programów otwierających świadomość
młodego pokolenia na problemy osób starszych i ludzi niepełnosprawnych
oraz zagroŜenia cywilizacyjne i zachowania prowadzące do utraty
bezpieczeństwa fizycznego, zdrowotnego i socjalnego.
− Wspieranie zajęć słuŜących budowaniu postaw sprzyjających rozwijaniu
umiejętności społecznych oraz przedsiębiorczości młodego pokolenia.
− Szkoła jako placówka integrująca wiedzę z róŜnych dziedzin; słuŜąca
wszechstronnemu rozwojowi indywidualnemu, ucząca krytycyzmu oraz
angaŜująca i przygotowująca uczniów do rozwiązywania problemów
jednostki, rodziny i społeczności.
6. Wsparcie systemu norm i wartości społecznych gwarantujących prawidłowy
przebieg procesu wychowania, w tym:
− Kontynuowanie, wzbogacenie istniejących programów profilaktycznych
i edukacyjnych wspierających wychowanie dzieci i młodzieŜy.
− Inicjowanie programów wyłaniania liderów młodzieŜowych w róŜnych
sferach Ŝycia publicznego.
− Wspieranie idei wolontariatu oraz innych form aktywności sprzyjających
uwraŜliwieniu młodzieŜy na potrzeby innych ludzi i budowaniu postaw
prospołecznych oraz podejmowaniu działań na rzecz środowiska lokalnego
i szerszych zbiorowości;
− Inicjowanie programów informujących o źródłach zagroŜeń cywilizacyjnych
i kulturowych, metodach i technikach budowania odporności na manipulację
63
medialną, grupową, ekonomiczną, sposobach prewencji i radzenia sobie
w sytuacjach trudnych.
7. Ochrona dzieci i młodzieŜy przed nieprzystosowaniem społecznym,
marginalizacją i społecznym wykluczeniem poprzez:
− Wprowadzenie do gimnazjalnych programów dydaktycznych zajęć
profilaktyczno – edukacyjno - wychowawczych z zakresu dewiacji i patologii
społecznej ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki uzaleŜnień;
8. Rozbudowa warunków słuŜących aktywności sportowej i rekreacyjnej młodego
pokolenia oraz uczestnictwo dzieci i młodzieŜy w zajęciach sportowo-
rekreacyjnych, w tym:
− Współpraca z klubami sportowymi.
− Wspieranie plenerowych imprez sportowych, rekreacyjnych dla dzieci
i młodzieŜy.
− Wyrównywanie dysproporcji w dostępie dzieci i młodzieŜy do oferty
sportowej, rekreacyjnej turystycznej.
− Wspieranie stałych zajęć rekreacyjnych i sportowo-rehabilitacyjnych dla
osób niepełnosprawnych.
− Wykorzystanie gminnej bazy sportowej na cele rekreacyjne i aktywność
ruchową dzieci i młodzieŜy.
− Wspieranie róŜnych form turystyki krajowej.
9. Promocja form spędzania czasu wolnego przez młodzieŜ, sprzyjających
rozwojowi zainteresowań i przeciwdziałaniu nudzie, w tym:
− Realizacja projektów słuŜących zdrowemu stylowi Ŝycia, przeciwdziałanie
uzaleŜnieniom i biernym formom spędzania czasu wolnego.
− Poszerzenie oferty zajęć pozalekcyjnych.
− W okresie wakacyjnym zagospodarowanie czasu wolnego dzieciom
i młodzieŜy.
64
10. Kompensowanie deficytów zdrowotnych oraz świadczeń i usług z zakresu
promocji zdrowia i zadań ze sfery zdrowia publicznego (poza pakietem
ubezpieczenia zdrowotnego) poprzez:
− Wspieranie cyklicznych badań stanu zdrowia i sprawności młodego
pokolenia.
− Realizacja ochrony zdrowia z zakresu zdrowia publicznego (higiena,
szczepienia ochronne itp.).
− Realizacja programów profilaktycznych i prozdrowotnych w szkole – wady
postawy, wzroku, uzaleŜnień i prawidłowego Ŝywienia.
− Realizacja programów propagujących zasady bezpiecznego zachowania na
drodze, ulicy, w domu, w czasie zabawy, na wakacjach, w kontaktach
z innymi ludźmi.
11. Zwiększenie poczucia bezpieczeństwa i społecznej pewności siebie dzieci
i młodzieŜy przez:
− Wspieranie programów ilustrujących zagroŜenia współczesności i sposoby
prewencji i radzenia sobie w trudnych sytuacjach, uczących odporności na
manipulację medialną, grupową, ekonomiczną.
− Promocja programów profilaktyczno-edukacyjnych realizowanych z policją.
12. Profilaktyka i zmniejszenie rozmiarów uzaleŜnień oraz przeciwdziałanie
przemocy wobec dzieci i młodzieŜy, w tym:
− Promocja programów edukacyjnych, profilaktycznych i terapeutycznych
związanych z uzaleŜnieniem, adresowanych do dzieci i młodzieŜy (nikotyna,
alkohol, narkotyki).
− Cykliczne szkolenia dla nauczycieli związane z uzaleŜnieniami.
− Kontrola zakazu dystrybucji papierosów, alkoholu dzieciom i młodzieŜy.
− Ochrona dzieci przed uzaleŜnieniami w rodzinie.
− Rozwijanie programów przeciwdziałania przemocy rówieśniczej i szkolnej
w środowisku lokalnym.
65
− Promocja działalności programu NIEBIESKA LINIA oraz uruchomienie
telefonu zaufania.
− Utworzenie na poziomu powiatu Ośrodka Interwencji Kryzysowej we
współpracy z samorządem gminnym.
13. Zapobieganie przestępczości dziecięcej i młodzieŜowej poprzez:
− Szkolenie nauczycieli, wychowawców w kwestiach związanych
z diagnozowaniem, wczesnym rozpoznaniem dewiacji i patologii wśród
młodzieŜy oraz sposobami zapobiegania i pomocy.
− Tworzenie programów integrujących i aktywizujących społeczność lokalną
na rzecz przeciwdziałania dewiacjom i patologii wśród młodzieŜy i dzieci.
Realizatorami powyŜszego programu mogą być podmioty z terenu Gminy Jarocin,
zajmujące się polityką społeczną, w tym m.in.:
− Samorząd gminny, głównie Wydział Oświaty UM w Jarocinie,
− Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jarocinie,
− placówki oświatowe z terenu Gminy Jarocin (przedszkola, szkoły podstawowe
i gimnazja),
− Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
− niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej,
− organizacje pozarządowe.
W realizację programu powinny być takŜe zaangaŜowane instytucje obejmujące
swoją działalnością teren Powiatu Jarocińskiego, m.in.:
− Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie,
− Komenda Powiatowa Policji,
− Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna,
− Powiatowy Urząd Pracy.
66
2. Lokalny program pomocy społecznej.
Osoby i rodziny borykające się z problemami społecznymi oczekują pomocy
głównie od instytucji działających na szczeblu lokalnym i to najczęściej w postaci
finansowej. WaŜne jest natomiast, aby osoby te nie oczekiwały biernie na pomoc,
ale same wykazywały aktywność do działania w celu poprawy swojej sytuacji
bytowej. Jedną z form takiego oddziaływania jest zaproponowanie określonej
aktywności społecznej na rzecz własnego środowiska. Najczęściej stosowanym
i najprostszym sposobem udzielania pomocy są, w myśl ustawy o pomocy
społecznej, róŜnego rodzaju zasiłki wypłacane przez pomoc społeczną. System
taki nie jest ani skuteczny, ani efektywny i często prowadzi do uzaleŜnienia się
osób i rodzin od instytucji pomocowej. Zmiany na rynku pracy, duŜe bezrobocie,
wysokie wymagania potencjalnych pracodawców powodują frustrację u osób
korzystających z pomocy społecznej. DuŜa część spośród nich nie posiada
Ŝadnych kwalifikacji zawodowych lub mają przygotowanie do zawodu, na który
brak jest zapotrzebowania na lokalnym rynku pracy. Są teŜ tacy, którzy nie potrafią
odnaleźć się w nowych realiach. Wiele osób długotrwale bezrobotnych nie
poszukuje, bądź nie umie szukać pracy, potrzebują oni odpowiedniego bodźca do
działania, dlatego teŜ często oczekują najprostszych rozwiązań, aby choć trochę
poprawić swoją sytuację materialną.
Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej z 2004r. obowiązek zorganizowania
pomocy społecznej spoczywa na organach administracji rządowej i samorządowej
we współpracy z innymi jednostkami. Ustawa ta nakłada równieŜ na osoby
korzystające z pomocy obowiązek współudziału w rozwiązywaniu ich trudnej
sytuacji Ŝyciowej. Idea utworzenia Centrum Wolontariatu i Osób Aktywnych na
Rzecz Gminy Jarocin, ma być zachętą do działania dla róŜnych osób i daje szansę
uaktywnienia szczególnie często korzystających z pomocy społecznej.
67
ZałoŜenia projektu.
W ciągu ostatnich lat nastąpił wzrost liczby rodzin objętych róŜnymi formami
pomocy społecznej w Gminie Jarocin. Pojawiło się wiele rodzin dysfunkcyjnych
z wieloma problemami do rozwiązania. NajwaŜniejszym spośród nich było i nadal
jest bezrobocie. Na marginesie rynku pracy pozostaje duŜo osób bez perspektywy
na jakiekolwiek zatrudnienie. Pewnym rozwiązaniem dla tych osób jest
proponowana do realizacji próba pobudzenia ich własnej aktywności.
Utworzenie Centrum Wolontariatu i Osób Aktywnych na Rzecz Gminy
Jarocin jest zgodne z dokumentami planistycznymi na poziomie województwa,
w szczególności z programem wsparcia rodzin, a takŜe programem
przeciwdziałania i zwalczania bezrobocia, którego załoŜenia mówią o zapobieganiu
poczucia zagubienia i odrzucenia społecznego. Ponadto utworzenie takiego
Gminnego Centrum jest zgodne ze strategią naszej gminy, a w szczególności
z zapisem o aktywności społecznej mieszkańców.
Cel główny projektu.
Głównym załoŜeniem projektu jest stworzenie odpowiedniej strategii
w rozwiązywaniu róŜnych problemów społecznych, ze szczególnym
uwzględnieniem poprawy jakości Ŝycia rodzin na terenie Gminy Jarocin przy
pomocy m. in. ich własnej aktywności. Przy zaangaŜowaniu przede wszystkim
pracowników Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej i pracowników
Urzędu Miejskiego, a takŜe przedstawicieli spółek komunalnych i innych
podmiotów działających na terenie gminy istnieje moŜliwość wskazania obszarów
w gminie, na terenie których moŜna zlecić prace społecznie uŜyteczne dla osób
aktywnych na rzecz gminy, korzystających jednocześnie z pomocy społecznej.
Mimo zwiększonych środków na zasiłki wypłacane w ramach zadań własnych
gminy są one niewystarczające do pełnego zaspokojenia potrzeb zgłaszanych
przez podopiecznych Ośrodka. Stąd konieczność poszukiwania innych rozwiązań
mających pomóc najbardziej potrzebującym, ale teŜ najbardziej aktywnym.
68
Bezpośredni cel projektu.
Czynnikiem dominującym wśród rodzin ubiegających się o pomoc
społeczną jest bezrobocie połączone z ubóstwem. Brak stałego źródła dochodu
jest najczęściej połączone z długotrwałym bezrobociem. Wśród podopiecznych
Ośrodka, oprócz osób o niskich lub Ŝadnych dochodach, są teŜ osoby samotne.
Ze względu na trudną sytuację finansową wiele osób deklaruje chęć podjęcia pracy
w róŜnym charakterze, takŜe w ramach prac społecznie uŜytecznych na rzecz
gminy.
Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej podejmuje wspólnie z innymi
instytucjami działania mające na celu aktywizację zawodową społeczności lokalnej
polegającą na:
− podawaniu do wiadomości osób bezrobotnych zgłaszających się o pomoc do
tut. Ośrodka, informacji o aktualnych ofertach pracy w Powiatowym Urzędzie
Pracy, a takŜe darmowe udostępnienie telefonu umoŜliwiającego kontakt
z pracodawcą (dotyczy to osób bez dochodu),
− w przypadku osób zagroŜonych wykluczeniem społecznym ze względu na
uzaleŜnienia konieczność podjęcia terapii odwykowej w Ośrodku Terapii
UzaleŜnień,
− zawieranie kontraktów z osobami chcącymi wykazać się aktywnością poprzez
wykonywanie prac społecznie uŜytecznych na rzecz gminy bądź Ośrodka.
Niniejszy projekt został opracowany w celu utworzenia Gminnego Centrum
Wolontariatu i Osób Aktywnych na Rzecz Gminy Jarocin.
WdroŜenie projektu i jego realizacja będzie naleŜała do Miejsko – Gminnego
Ośrodka Pomocy Społecznej przy współpracy z innymi instytucjami i spółkami
funkcjonującymi na terenie gminy.
69
Oczekiwania dotyczące utworzenia Gminnego Centrum Wolontariatu i Osób
Aktywnych na Rzecz Gminy Jarocin:
− zawieranie kontraktów z osobami chętnymi do przystąpienia do w/w Centrum,
− poprawa sytuacji materialnej uczestników projektu poprzez wykorzystanie ich
własnej aktywności,
− utworzenie grupy wolontariuszy angaŜujących się w realizację zadań pomocy
społecznej oraz grupy klientów pomocy społecznej aktywnych na rzecz gminy,
− wykonywanie na bieŜąco prac społecznie uŜytecznych,
− zmiana wizerunku klienta pomocy społecznej poprzez jego działania na rzecz
gminy.
Dla zapewnienia prawidłowej realizacji projektu naleŜy podjąć następujące
działania:
1. Stworzenie grupy nadzorującej realizację projektu, w skład której wejdą
przedstawiciele:
− radni Rady Miejskiej,
− wolontariusze działający przy MGOPS Jarocin,
− przedstawiciele spółek gminnych, instytucji oraz innych podmiotów, na rzecz
których będą wykonywane róŜne prace,
− pracownicy MGOPS.
2. Rozpropagowanie idei wolontariatu wśród społeczności lokalnej i wzajemnej
samopomocy.
Oczekiwane efekty projektu:
1. Utworzenie bazy danych o:
− niezbędnych do wykonania pracach na rzecz gminy,
− osobach chętnych do działania w Gminnym Centrum Wolontariatu i Osób
Aktywnych na Rzecz Gminy.
2. Grupa nadzorująca, monitorująca i uaktualniająca projekt.
3. Osoby zaangaŜowane w realizację projektu będą rozpowszechniać ideę do
samopomocy.
70
4. Rozpropagowanie wśród młodzieŜowych wolontariuszy idei dobrowolnej
i bezinteresownej pomocy.
3. Gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych dla
Gminy Jarocin .
Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
realizowany jest we współpracy z osobami, instytucjami rządowymi
i samorządowymi oraz organizacjami pozarządowymi, zajmującymi się zdrowiem,
pomocą społeczną, bezpieczeństwem publicznym, edukacją, kulturą, sportem oraz
wychowaniem w trzeźwości. Program uwzględnia lokalne moŜliwości
przeciwdziałania uzaleŜnieniom poprzez leczenie, rehabilitację i resocjalizację
osób uzaleŜnionych i członków ich rodzin, edukację publiczną lokalnej
społeczności oraz promowanie zdrowego stylu Ŝycia.
Głównymi celami programu jest:
− zmniejszenie rozmiarów aktualnie istniejących problemów wynikających
z zaŜywania substancji uzaleŜniających,
− zapobieganie powstawaniu nowych problemów,
− zwiększenie zasobów niezbędnych do radzenia sobie z istniejącymi
problemami,
− edukacja publiczna o konsekwencjach naduŜywania substancji
uzaleŜniających,
− promocja zdrowego stylu Ŝycia, trzeźwości i abstynencji.
Zamierzone efekty to m. in. zmniejszenie:
− ilości spoŜywania substancji uzaleŜniających,
− śmiertelności i degradacji psychofizycznej osób uzaleŜnionych,
− ilości i dolegliwości zaburzeń Ŝycia rodzinnego,
− ilości wypadków oraz strat ekonomicznych spowodowanych nietrzeźwością,
− ilości naruszania prawa i porządku publicznego.
71
Zadania gminnego programu:
− zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób
uzaleŜnionych od alkoholu,
− udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy
psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą
w rodzinie,
− prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie
rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii,
w szczególności dla dzieci i młodzieŜy, w tym prowadzenie pozalekcyjnych
zajęć sportowych, a takŜe działań na rzecz doŜywiania dzieci uczestniczących
w pozalekcyjnych programach opiekuńczo - wychowawczych
i socjoterapeutycznych,
− wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, słuŜącej
rozwiązywaniu problemów alkoholowych,
− podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych
w art. 13 i 15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości oraz występowanie przed
sądem w charakterze oskarŜyciela publicznego - w razie zaistnienia takich
zdarzeń,
− wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie
centrów integracji społecznej - w przypadku składanych wniosków.
Realizatorem Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych jest Wydział Oświaty i Spraw Społecznych Urzędu Miejskiego
w Jarocinie.
4. Gminny program przeciwd ziałania narkomanii dla Gminy Jarocin.
Pod pojęciem uŜywania narkotyków rozumie się stosowanie w celach
innych niŜ medyczne róŜnorodnych środków psychoaktywnych, zakazanych przez
prawo międzynarodowe. UŜywanie narkotyków jest nielegalne i często ukrywane,
trudno jest ocenić rozmiar występowania tego zjawiska oraz związanych z nim
72
niekorzystnych konsekwencji zdrowotnych. Pomimo tych trudności oczywiste jest,
Ŝe narkotyki są przyczyną istotnego obciąŜenia chorobami, a ich konsumpcja
z roku na rok wzrasta.
Z badań ESPAD (Europejskie Szkolne Badania Ankietowe nt. Alkoholu
i Narkotyków), obejmujących uczniów w wieku 15 i 16 lat, które miały miejsce
w latach 1995 i 1999, wynika, Ŝe w latach dziewięćdziesiątych nastąpił kilkukrotny
wzrost rozpowszechniania uŜywania narkotyków wśród młodzieŜy szkolnej
z ok. 5 % w 1992 roku do blisko 20 % w latach 1999/2000. Średnie tempo wzrostu
w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych wynosiło ok. 20 % rocznie. Trzeba jednak
podkreślić, Ŝe przytaczane dane dotyczą młodych ludzi, którzy próbowali
narkotyków w ciągu roku poprzedzającego badanie lub kiedykolwiek w Ŝyciu.
Odsetki bardziej regularnych uŜytkowników są znacznie mniejsze i w przypadku
biorących raz w miesiącu lub częściej spadają do 2-3 %. Rozpowszechnienie
uŜywania narkotyków w Polsce jest bardzo zróŜnicowane. Są szkoły i miasta,
gdzie jakieś doświadczenia z narkotykami ma ponad 30 % młodzieŜy szkolnej;
istnieją takie, gdzie narkotyków praktycznie nie ma. Najbardziej popularnymi
narkotykami są pochodne konopi (marihuana i haszysz). Doświadczenia z innymi
środkami ma mniej niŜ dziesięć procent uczniów. Na tle innych krajów
europejskich, polski model konsumpcji ma swoją specyfikę związaną ze względnie
wysoką konsumpcją legalnych leków psychoaktywnych. Dane z ostatnich lat
sygnalizują wyraźny wzrost rozpowszechnienia heroiny do palenia (brown sugar),
zwłaszcza w duŜych miastach.
Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii realizowany będzie we
współpracy z osobami, instytucjami rządowymi i samorządowymi oraz
organizacjami pozarządowymi, zajmującymi się zdrowiem, pomocą społeczną,
bezpieczeństwem publicznym, edukacją, kulturą, sportem oraz wychowaniem.
Program uwzględnia lokalne moŜliwości przeciwdziałania narkomanii poprzez
leczenie, rehabilitację i resocjalizację osób uzaleŜnionych i członków ich rodzin,
edukację publiczną lokalnej społeczności oraz promowanie zdrowego stylu Ŝycia.
73
Cele główne programu:
− profilaktyka problemów związanych z uŜywaniem narkotyków,
− leczenie, rehabilitacja, reintegracja i ograniczenie szkód zdrowotnych,
− promocja zdrowego stylu Ŝycia.
Cele operacyjne programu:
− podniesienie poziomu wiedzy społeczeństwa na temat problemów związanych
z uŜywaniem środków psychoaktywnych,
− wzrost zaangaŜowania społeczności lokalnych w działania profilaktyczne,
− wzrost skuteczności leczenia, rehabilitacji, reintegracji oraz ograniczenie szkód
zdrowotnych osób biorących narkotyki.
Zadania gminnego programu:
− zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób
uzaleŜnionych i osób zagroŜonych uzaleŜnieniem,
− udzielanie rodzinom, w których występują problemy narkomanii, pomocy
psychospołecznej i prawnej,
− prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej oraz
szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii,
w szczególności dla dzieci i młodzieŜy, w tym prowadzenie pozalekcyjnych
zajęć sportowo-rekreacyjnych dla uczniów, a takŜe działań na rzecz doŜywiania
dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo -
wychowawczych i socjoterapeutycznych,
− wspomaganie działań instytucji, organizacji pozarządowych i osób fizycznych,
słuŜących rozwiązywaniu problemów narkomanii,
− pomoc społeczna osobom uzaleŜnionym i rodzinom osób uzaleŜnionych
dotkniętym ubóstwem i wykluczeniem społecznym i integrowanie ze
środowiskiem lokalnym tych osób z wykorzystaniem pracy socjalnej i kontraktu
socjalnego.
74
Realizacja i finansowanie programu:
− Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii będzie realizowany przez
Wydział Oświaty i Spraw Społecznych Urzędu Miejskiego w Jarocinie.
− W budŜecie Gminy Jarocin w rozdziale 85153 przewidziane są środki
finansowe na realizację zadań związanych z przeciwdziałaniem narkomanii.
Środki pochodzą z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaŜ napojów
alkoholowych.
5. Program pr zeciwdziałania przemocy dla Gminy Jarocin.
Zadania w tym zakresie reguluje ustawa z dnia 29 lipca 2005r.
o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
W celu zwiększenia skuteczności przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz
inicjowania i wspierania działań polegających na podnoszeniu świadomości
społecznej w zakresie przyczyn i skutków przemocy w rodzinie Gmina Jarocin
zawarła w 2008 roku porozumienie z Powiatem Jarocińskim.
Realizatorem zadań w tym zakresie będzie Ośrodek Interwencji Kryzysowej przy
Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie.
Do zadań Ośrodka Interwencji Kryzysowej naleŜy:
− tworzenie systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie,
− prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy
w rodzinie,
− opracowanie i realizacja programów ochrony ofiar przemocy,
− prowadzenie grup wsparcia dla ofiar przemocy,
− opracowanie i realizacja programów korekcyjno-edukacyjnych dla osób
stosujących przemoc w rodzinie,
− podejmowanie działań na rzecz osób i rodzin będących w stanie kryzysu,
− poradnictwo psychologiczne, pedagogiczne i prawne,
− konsultacje w zakresie uzaleŜnień,
− organizacja szkoleń.
75
6. Program współpracy Gminy Jarocin z organizacjami pozarządowymi oraz
innymi podmiotami prowadzącymi działalność poŜytku public znego.
Uchwalona 24 kwietnia 2003 r. ustawa o działalności poŜytku publicznego
i o wolontariacie nadaje „Trzeciemu Sektorowi” systemowe miejsce w polskim
prawodawstwie, wśród innych instytucji społeczeństwa obywatelskiego, co
w konsekwencji ma ogromne znaczenie dla funkcjonowania demokracji w ogóle.
Burmistrz Jarocina przekonany, Ŝe społeczna aktywność organizacji
pozarządowych stanowi bardzo waŜny wkład w budowanie społeczeństwa
obywatelskiego oraz kształtowanie społeczności lokalnej, deklaruje wolę
współpracy z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami w zakresie
prowadzonej działalności w sferze zadań publicznych. Zasady współpracy określa
roczny Program Współpracy Gminy Jarocin z organizacjami pozarządowymi oraz
innymi podmiotami prowadzącymi działalność poŜytku publicznego.
Podstawę prawną uchwalania Programu Współpracy stanowią:
− art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym,
− art. 118 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych,
− art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności poŜytku
publicznego i o wolontariacie.
Głównym celem współpracy jest kształtowanie demokratycznego ładu
społecznego w środowisku lokalnym, poprzez budowanie partnerstwa między
administracją publiczną i organizacjami pozarządowymi. SłuŜyć temu ma
wspieranie organizacji pozarządowych w realizacji waŜnych celów społecznych.
Szczegółowe cele współpracy:
− Umocnienie lokalnych działań, stworzenie warunków dla powstania inicjatyw
i struktur funkcjonujących na rzecz społeczności lokalnych.
− Zwiększenie wpływu sektora obywatelskiego na kreowanie polityki społecznej
w gminie.
− Poprawa jakości Ŝycia, poprzez pełniejsze zaspokajanie potrzeb społecznych.
76
− Integracja podmiotów polityki lokalnej obejmującej swym zakresem sferę zadań
publicznych wymienionych w art. 4 ustawy o działalności poŜytku publicznego
i o wolontariacie.
− Udział zainteresowanych podmiotów przy tworzeniu Programu Współpracy.
− Otwarcie na innowacyjność, konkurencyjność poprzez umoŜliwienie
organizacjom pozarządowym indywidualnego wystąpienia z ofertą realizacji
projektów konkretnych zadań publicznych, które obecnie prowadzone są przez
samorząd.
− Wypracowywanie rocznego modelu lokalnej współpracy pomiędzy
organizacjami pozarządowymi a jednostkami samorządu terytorialnego jako
elementu długoterminowego programu współpracy obejmującego okres kilku
lat.
Zakres współpracy Gminy Jarocin z organizacjami pozarządowymi
obejmuje:
− Podejmowanie wspólnych działań na rzecz diagnozowania problemów i potrzeb
mieszkańców Gminy Jarocin z zakresu zadań publicznych zaliczanych do sfery
poŜytku publicznego.
− Współpracę przy opracowywaniu i realizacji programów na rzecz podnoszenia
poziomu Ŝycia i szerszego zaspokajania potrzeb mieszkańców Gminy Jarocin.
− Współpracę przy wykorzystywaniu środków z zewnętrznych źródeł
finansowania.
− Koordynację działań w celu rozwiązywania problemów społecznych.
− Wypracowanie sprawnego systemu informacji o aktualnie obowiązujących
przepisach prawnych oraz źródłach i zasadach pozyskiwania środków na
realizację projektów.
− Promocję najskuteczniejszych i efektywnych rozwiązań realizowanych przez
organizacje pozarządowe na rzecz rozwiązywania problemów społecznych
i zaspokajania potrzeb mieszkańców Gminy Jarocin.
− Inspirowanie działań na rzecz rozwoju współpracy międzynarodowej
umoŜliwiającej wymianę informacji i doświadczeń w zakresie roli organizacji
77
pozarządowych w rozwiązywaniu problemów społecznych regionu i środowisk
lokalnych.
− Wypracowanie jasnych i korzystnych dla obu stron metod współpracy.
Gmina Jarocin realizuje zadania publiczne we współpracy z organizacjami
pozarządowymi według następujących zasad:
− Pomocniczości przy suwerenności stron - Gmina Jarocin, respektując
odrębność i suwerenność organizacji pozarządowych, uznaje ich prawo do
samodzielnego definiowania i rozwiązywania problemów, takŜe tych
naleŜących do sfery zadań publicznych. Gmina współpracuje z organizacjami
pozarządowymi, wspiera ich działalność oraz umoŜliwia im realizację zadań
publicznych na zasadach i w formie określonej przez ustawę o poŜytku
publicznym i o wolontariacie.
− Partnerstwa - Organizacje pozarządowe uczestniczą w identyfikowaniu
i definiowaniu problemów związanych ze sferą działalności publicznej,
wypracowywaniu sposobów ich rozwiązania oraz wykonywaniu zadań
publicznych.
− Efektywności – Gmina, przy zlecaniu organizacjom pozarządowym zadań
publicznych do realizacji, dokonuje wyboru najefektywniejszego sposobu
wykorzystania środków publicznych, przestrzegając zasad uczciwej konkurencji
oraz z zachowaniem wymogów określonych w art. 25 i art. 28 ust. 3 ustawy
o finansach publicznych.
− Jawności – Gmina udostępnia organizacjom pozarządowym informacje
o zamiarach, celach i środkach przeznaczonych na realizację zadań
publicznych, w których wykonaniu zamierza z nimi współpracować oraz
o kosztach realizacji tych zadań w roku poprzednim.
Formy współpracy obejmują:
− Zlecanie realizacji zadań publicznych na zasadach określonych w ustawie
z dnia 24.04.2003 r. o działalności poŜytku publicznego i o wolontariacie.
78
− Udostępnianie, przez podmioty Programu Współpracy, lokali na spotkania,
szkolenia, konferencje oraz umoŜliwienie organizacjom skorzystania
z preferencyjnych zasad uzyskiwania lokali na działalność.
− Współpracę w gromadzeniu środków na działalność poŜytku publicznego
z innych źródeł niŜ budŜet gminy poprzez:
a) opiniowanie wniosków o dotacje celowe,
b) promowanie ciekawych projektów mogących uzyskać środki z innych źródeł,
c) konsultacje projektów na etapie ich przygotowywania,
d) wspólne aplikowanie o środki zewnętrzne.
− Szkolenia i konsultacje w celu zwiększenia profesjonalizmu działań
podejmowanych przez organizacje pozarządowe i inne podmioty prowadzące
działalność poŜytku publicznego.
− Pomoc w nawiązywaniu kontaktów krajowych i międzynarodowych.
− Tworzenie wspólnych zespołów o charakterze doradczym i inicjatywnym,
złoŜonych z przedstawicieli organizacji pozarządowych i samorządu.
− Organizowanie spotkań informacyjnych rozumianych jako forum wymiany
informacji na temat podejmowanych działań, moŜliwość wymiany doświadczeń
i spostrzeŜeń, nawiązania współpracy i koordynacji podejmowanych działań.
− ZałoŜenie i prowadzenie elektronicznej bazy danych o Jarocińskich
Organizacjach Pozarządowych.
− Wspólne opracowanie systemu wymiany informacji rozumiane jako:
a) utworzenie interaktywnego serwisu informacyjnego na stronach
internetowych Urzędu Miejskiego,
b) informowanie Urzędu Miejskiego oraz organizacji pozarządowych o aktualnie
składanych i realizowanych projektach,
c) wzajemne informowanie się o aktualnych moŜliwościach składania wniosków
o dotację,
d) koordynację podejmowanych działań.
79
Przekazywanie środków finansowych dokonywane jest w oparciu o Ustawę
o działalności poŜytku publicznego i o wolontariacie, niniejszy Program Współpracy
Gminy Jarocin z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami
prowadzącymi działalność poŜytku publicznego, na zasadach określonych
w Regulaminie Otwartego Konkursu Ofert na realizację zadań publicznych,
finansowanych z budŜetu Gminy Jarocin.
Otwarty konkurs ofert na realizację zadania publicznego ogłaszany jest corocznie.
Ogłoszenie konkursu następuje po przedłoŜeniu Radzie Miejskiej projektu budŜetu
na następny rok.
Oferty złoŜone w konkursie opiniowane są przez Zespół Konsultacyjny
ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi.
Ostateczną decyzję w sprawie przyznania dotacji oraz jej wysokości podejmuje
Burmistrz Jarocina.
Organizacje pozarządowe mogą z własnej inicjatywy złoŜyć ofertę realizacji zadań
publicznych.
Realizacja zadania następuje na podstawie umowy o powierzenie lub wsparcie
wykonania zadania poŜytku publicznego.
Wykorzystanie udzielonej dotacji niezgodnie z przeznaczeniem, nieterminowe oraz
nienaleŜyte wykonywanie umowy, skutkuje rozwiązaniem umowy, zwrotem
otrzymanej dotacji, bądź jej części, w ostateczności wykluczeniem organizacji
pozarządowej z ubiegania się o środki z budŜetu Gminy Jarocin przez okres 3 lat.
Podstawą współpracy pomiędzy Gminą Jarocin a organizacjami
pozarządowymi jest sprawny system wzajemnej komunikacji oraz monitoring
przeprowadzanych wspólnie przedsięwzięć dotyczących sfery publicznej.
Organizacje pozarządowe współpracujące z Gminą Jarocin zobowiązane są do
informowania partnera samorządowego o przebiegu realizacji wspólnych
projektów. Gmina Jarocin zobowiązana jest do udzielania wszelkiej moŜliwej
pomocy pozafinansowej niezbędnej do prawidłowej realizacji przedsięwzięć.
Miernikami efektywności realizacji Programu Współpracy w danym roku są
informacje dotyczące:
80
− liczby organizacji pozarządowych oraz innych podmiotów prowadzących
działalność poŜytku publicznego podejmujących działania na rzecz lokalnej
społeczności,
− liczby odbiorców – mieszkańców Gminy Jarocin, do których adresowane były
działania,
− ilość projektów zrealizowanych przez organizacje pozarządowe i inne
uprawnione podmioty, w oparciu o środki pochodzące z budŜetu gminy,
− wysokość środków finansowych zaangaŜowanych w realizację zadań
publicznych pochodzących z budŜetu Gminy Jarocin oraz pozyskanych
z innych źródeł,
− efekty wspólnego działania finansowego dla społeczności lokalnej.
83
Lp. Nazwa zadania Jednostka organizacyjna realizująca zadanie
Okres realizacji zadania
Program I - Systematyczna analiza istnie jących problemów społecznych.
1 Systematyczny monitoring problemów społecznych realizowany przez pracowników MGOPS Jarocin MGOPS 2008-2020
2 Systematyczna analiza zasobów finansowych przeznaczonych na realizację zadań własnych i zleconych MGOPS 2008-2020
3 Coroczne informowanie radnych i decydentów o istniejących potrzebach i kwestiach społecznych
MGOPS 2008-2020
4 Analiza świadczonej pomocy ze względu na efektywność i właściwość adresatów MGOPS 2008-2020
5 Ciągłe podnoszenie kwalifikacji przez kadrę pomocy społecznej w celu lepszego rozpoznawania i reagowania na pojawiające się kwestie społeczne.
MGOPS 2008-2020
Program II - Dysfunkcje opiekuńczo-wychowawcze w rodzinach wymagających profesjonalnej pomocy w rozwiązywaniu pojawiających się trudności rzutują na wszechstronny rozwój dzieci i młodzieŜy.
1
Systematyczna praca socjalna z rodzinami z problemem opiekuńczo-wychowawczych polegająca m.in. na diagnozie deficytów w zakresie pełnienia ról rodzicielskich, wydolności opiekuńczo-wychowawczej, zaniedbań względem dzieci oraz ocenie sytuacji dziecka w rodzinie, środowisku szkolnym, rówieśniczym.
MGOPS 2008-2020
2 Pomoc materialna dla rodzin pozostających w trudnej sytuacji ekonomicznej realizowana przez OPS: a) z systemu pomocy społecznej, b) z systemu świadczeń rodzinnych, c) z systemu dodatków mieszkaniowych.
MGOPS 2008-2020
3 Utworzenie Ośrodka Wczesnej Interwencji z poradnią małŜeńską, zwłaszcza dla młodych kobiet i małŜeństw oferujących opiekę medyczną oraz specjalistyczne poradnictwo z zakresu profilaktyki prenatalnej, połoŜnictwa i rozwoju dziecka.
Organizacje pozarządowe 2008-2020
4 Tworzenie nowych i utrzymywanie istniejących świetlic środowiskowych w poszczególnych miejscowościach, oferujących całodzienną pomoc dzieciom z rodzin z trudnościami opiekuńczo-wychowawczymi
Organizacje pozarządowe 2008-2020
84
5 Organizowanie wypoczynku dzieciom z rodzin ubogich Organizacje pozarządowe 2008-2020
6 Systematyczna współpraca z jednostkami zapewniającymi całodobową opiekę dzieciom i młodzieŜy oraz wymiarem sprawiedliwości, a w szczególności z sądem rodzinnym i kuratorami.
MGOPS 2008-2020
7 Współpraca z organizacjami pozarządowymi promującymi rodzinne formy opieki zastępczej. PCPR MGOPS 2008-2020
8 Współuczestnictwo w kampaniach medialnych i informacyjnych organizowanych przez inne podmioty pomocy społecznej
Urząd Miejski MGOPS 2008-2020
9 Systematyczna współpraca MGOPS-u z placówkami oświatowymi w celu bieŜącej analizy sytuacji dzieci i młodzieŜy, a takŜe przeciwdziałanie patologiom oraz dofinansowanie działań naprawczych prowadzonych przez szkoły, w tym doŜywiania uczniów
MGOPS 2008-2020
10 Utworzenie grup wsparcia dla młodzieŜy z problemami społecznymi Organizacje pozarządowe 2008-2020
11 Budowa mieszkań chronionych JTBS 2008-2010
12 Utworzenie na terenie gminy grup wsparcia dla samotnych matek. MGOPS
Organizacje pozarządowe 2008-2009
Program III - Budowa systemu wsparcia na rzecz osób i rodzin znajdujących się w stanie ubóstwa.
Współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy w Jarocinie w zakresie monitorowania i rozwiązywania problemu wysokiego bezrobocia na terenie gminy, w tym:
2008-2020
a) organizacja prac interwencyjnych i robót publicznych, Urząd Miejski MGOPS 2008-2020
b) promowanie i organizowanie klubów pracy i szkoleń, skierowanych do osób i grup zagroŜonych wykluczeniem społecznym, w tym m.in. długotrwale bezrobotnych, bezdomnych, opuszczających zakłady karne, uzaleŜnionych, kobiet z terenów wiejskich,
PUP Urząd Miejski MGOPS 2008-2020
1
c) propagowanie działań zmierzających do przekwalifikowywania się osób długotrwale bezrobotnych
PUP MGOPS 2008-2020
85
2 Działalność Klubu Integracji Społecznej i przekształcenie w Centrum Integracji Społecznej. MGOPS
Organizacje pozarządowe 2008-2010
3 Pozyskiwanie środków na programy dla osób bezrobotnych, w szczególności kobiet i długotrwale bezrobotnych ze środków pozabudŜetowych, w tym unijnych (projekty systemowe i konkursowe)
PUP MGOPS 2008-2020
Program IV - Rozwijanie zintegrowanego systemu wsparcia na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych, zapewniającego im właściwą opiekę.
1 Diagnoza potrzeb ludzi starszych i niepełnosprawnych MGOPS 2008-2009
Wspieranie osób starszych i niepełnosprawnych w miejscu ich zamieszkania, poprzez:
a) propagowanie aktywnego i zdrowego stylu Ŝycia, Starostwo Powiatowe
Urząd Miejski 2008-2020
b) ułatwienie kontaktu z placówkami rehabilitacyjnymi PCPR MGOPS 2008-2020
c) rozwijanie usług opiekuńczych Organizacje pozarządowe
MGOPS 2008-2020
d) uwraŜliwienie społeczności lokalnej na potrzeby osób starszych i niepełnosprawnych Starostwo Powiatowe
Urząd Miejski MGOPS 2008-2020
2
e) rozwój oferty kulturalnej adresowanej do osób w podeszłym wieku w celu ich aktywizacji. JOK
Organizacje pozarządowe 2008-2020
Tworzenie nowych i prowadzenie istniejących placówek wsparcia dziennego o charakterze półstacjonarnym i stacjonarnym w formie ośrodków wsparcia dla osób starszych, w tym:
a) Dziennego Domu Pomocy Społecznej, MGOPS 2008-2020
b) Klubu Seniora, Organizacje pozarządowe 2008-2020
3
c) mieszkań chronionych, m.in.w formie Pensjonatu dla osób starszych JTBS MGOPS 2008-2020
86
Rozwój pracy socjalnej i działań na rzecz integracji społecznej i partycypacji osób starszych i niepełnosprawnych w Ŝyciu społecznym:
a) tworzenie projektów socjalnych promujących integrację społeczną, MGOPS
Organizacje pozarządowe 2008-2020 4
b) organizowanie czasu wolnego w formie zajęć kulturalnych, rekreacyjnych. Organizacje pozarządowe 2008-2020
5 Wsparcie materialne dla osób samotnych, w podeszłym wieku i osób niepełnosprawnych o najniŜszych dochodach.
PCPR MGOPS 2008-2020
6 Likwidacja istniejących barier architektonicznych utrudniających funkcjonowanie osobom niepełnosprawnym
PCPR MGOPS 2008-2020
7 Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych PCPR PUP MGOPS 2008-2020
Program V - Budowa zintegrowanego systemu profilaktyki i rozwiązywania problemów uzaleŜnień oraz przeciwdziałania przemocy w rodzinie na terenie Gminy Jarocin
1 Ograniczanie i zmiana struktury spoŜycia napojów alkoholowych Urząd Miejski
Gminna Komisja RPA 2008-2020
2 Zmiana zachowań i postaw mieszkańców w sytuacjach związanych z alkoholem i narkotykami oraz przemocą.
Urząd Miejski – Wydział Oświaty
2008-2020
3 WdroŜenie stosownych form profilaktyki alkoholowej i narkotykowej kierowanej w szczególności do dzieci i młodzieŜy
Urząd Miejski – Wydział Oświaty
2008
4 Budowanie skutecznych form kontroli prawnej i społecznej nad szkodliwymi skutkami postępowania osób naduŜywających alkohol i sprawcami przemocy.
Sąd Rejonowy StraŜ Miejska
Gminna Komisja RPA 2008-2020
Zwiększenie skuteczności i dostępności leczenia i terapii osobom uzaleŜnionym i współuzaleŜnionym, wzmacnianie efektów leczenia oraz przeciwdziałanie zjawiskom przemocy domowej poprzez m.in. działalność:
a) Ośrodka Terapii UzaleŜnień, Urząd Miejski –
Wydział Oświaty NFZ 2008-2020 5
b) Ośrodka Interwencji Kryzysowej PCPR MGOPS 2008-2020
87
Program VI – Zwiększenie koordynacji działań organizacji pozarządowych i rozwój wolontariatu
1 Kontynuacja systematycznej współpracy samorządu lokalnego z organizacjami pozarządowymi.
Urząd Miejski MGOPS 2008-2020
2 Podjecie działań w kierunku inwentaryzacji moŜliwości działania i potrzeb organizacji pozarządowych funkcjonujących na terenie gminy.
Urząd Miejski – Wydział Oświaty 2008
3 Zwiększenie dostępu do informacji o działalności organizacji pozarządowych na terenie gminy - opracowanie informatora
Urząd Miejski – Wydział Oświaty
2008
4 Inicjowanie ruchu wolontaryjnego na terenie gminy, m.in. poprzez działalność Centrum wolontariatu i osób aktywnych na rzecz gminy
MGOPS 2008-2020
5 Propagowanie idei samopomocy, wolontariatu i obywatelskiego uczestnictwa w Ŝyciu społeczności lokalnej, m.in.na rzecz osób starszych, niepełnosprawnych, dzieci i młodzieŜy ze środowisk dysfunkcyjnych.
MGOPS Organizacje pozarządowe
2008-2020
6 Tworzenie programów z zakresu polityki społecznej w partnerstwie publiczno – społecznym i publiczno – prywatnym.
Urząd Miejski MGOPS Organizacje pozarządowe
2008-2020
Program VII - Budowa i modernizacja infrastruktury społecznej
Rozbudowa i poszerzenie kompleksu Centrum Socjalnego Jarocinie poprzez:
a) remont i modernizację budynku Warsztatów Terapii Zajęciowej pod kątem lepszego dostosowania dla osób niepełnosprawnych,
MGOPS 2008-2010 1
b) remont i modernizację budynku Jarocińskiego Ośrodka Kultury pod kątem potrzeb organizacji pozarządowych działających na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych
MGOPS 2008-2010