ANDRZEJ STRASZAK

Instytut Bada� Systemowych PAN

WSPW w Płocku

WSE-I w Warszawie

SPOŁECZE�STWO INTERNETOWE OPARTE NA WIEDZY

WIELKIE WSTRZSY ROZWOJOWE

Streszczenie

W obecnym millenium internetowe społecze�stwa oparte na wiedzy b�d� rozwi-

jały si� w warunkach skoków w gór� i w dół. Nowa zaawansowana analiza systemo-

wa b�dzie potrzebna jako narz�dzie do rozwijania coraz bardziej zło�onych proble-

mów.

Słowa kluczowe: internetowe społecze�stwo oparte na wiedzy, wielkie wstrz�sy rozwojowe, sce-

nariusze rozwoju w XXI wieku, zaawansowana analiza systemowa dla przy-

szłych problemów.

1. Wprowadzenie

Nowa elektroniczna wielka struktura techniczna, istotnie niehierarchiczna, z nowym tak zwa-

nym pakietowym sposobem przesyłania wiadomo�ci i innych u�ytkowych informacji, ma obecnie

około 2 mld u�ytkowników Internetu i 5 mld u�ytkowników komórek telefonii cyfrowej. Te liczby

b�d� si� systematycznie zwi�ksza�, a jednocze�nie do sieci wł�czane b�d� tak�e obok komputerów

i smartfonów, pralki, lodówki, systemy automatyki domowej. Według obecnych prognoz firmy

Ericsson do 2020 roku do sieci b�dzie podł�czonych 50 mld urz�dze�. Pocz�tków tej struktury,

która zgromadziła miliardy stron www, której u�yto do wojen internetowych od 2003 r. nale�y

szuka� w dwu pracach in�yniera, elektronika Paula Barana, urodzonego w Polsce w latach 20-tych

XX wieku, raportach RANDu z pocz�tku lat 60-tych XX w., [47].

Struktura P. Barana i jego sposób przesyłania elektronicznych wiadomo�ci działa bez przerwy

od pocz�tku lat 70.zeszłego stulecia i nic nie wskazuje, �e zostanie zamieniona innymi rozwi�za-

niami. Masowo�� u�ytkowania Internetu zawdzi�czamy za� Tomowi Berners-Lee, fizykowi

z CERNu w Genewie, który wniósł do Internetu przyjazn� technologi� www – komunikowania si�całymi elektronicznymi ekranami multimedialnymi najpierw statycznymi a dzisiaj dynamicznymi

i strumieniowymi. Technologia www pozwoliła na umiejscowienie wielu milionów sklepów inter-

netowych, wielu elektronicznych bazarów aukcyjnych itp. dla miliardów klientów lokalnych i glo-

balnych. Pierwsza internetowa ksi�garnia Amazon.com działa do dnia dzisiejszego i znajduje si�na wysokich miejscach w ogólnych rankingach globalnych przedsi�biorstw, jak i tak�e bardzo

znana internetowa firma ebay [32].

Technologia www weszła ju� dawno do�ycia codziennego Polski, dzisiaj gdyby nie było In-

ternetu wiele wa�nych dokumentów nie było by dost�pnych publicznie, wielu tysi�czny dokument

do Unii Europejskiej ma szanse dotarcia do zainteresowanych tylko drog� internetow�. W 1995 roku, gdy IBS PAN rozpocz�ł pierwszy projekt zastosowania technologii interneto-

wej wspomagaj�cy współprac� o�miu ówczesnych urz�dów wojewódzkich jako wirtualne antido-

tum na pomysł administracyjnego scalania województw, nikt z urz�dników ówczesnych urz�dów

Andrzej Straszak

Społecze�stwo internetowe oparte na wiedzy – wielkie wstrz�sy rozwojowe

25

wojewódzkich, nawet urz�du warszawskiego, nie wierzył w jak�kolwiek skuteczno�� Internetu,

zaproponowana technologia WWW, przyjazna ze swojej natury, wzbudzała niech�� a niekiedy

strach, chlubnym wyj�tkiem było dwóch urz�dników wojewódzkich �redniego szczebla z tytułami

doktorów nauk, którzy byli rzeczywistymi entuzjastami nowych internetowych narz�dzi pracy.

Wykształcenie na poziomie doktora nauk otwiera zarówno dłu�sz� perspektyw� widzenia i wizje

przyszło�ci [24]. Dzisiaj we wszystkich tych urz�dach, z których sze�� straciło rang� wojewódzk�, zachowuj�c rang� urz�du podregionalnego, funkcjonuj� Centra Informatyczne „TBD”, bez któ-

rych ogólnopolskie referendum na temat wst�pienia do Unii Europejskiej byłoby trudne do prze-

prowadzenia w krótkim wzgl�dnie czasie. Klapa z prób� wykorzystania Internetu w wyborach

samorz�dowych 2002 roku odstraszyła Pa�stwow� Komisj� Wyborcz� od ponownego zastosowa-

nia Internetu. Z kolei trudno�ci z wdra�aniem Informatycznego Systemu ZUS znacznie łagodzi

przej�cie na coraz powszechniejsze stosowanie Internetu jako �rodka komunikacji obywateli i za-

kładów pracy z ZUSem, zał�czone poni�ej dane o stopniu rozwoju elektronicznych usług publicz-

nych okre�la zaawansowanie e-usług publicznych na 21%, przy 20% liczbie u�ytkowników Inter-

netu w całej populacji Polski na pocz�tku pierwszej dekady XXI wieku (rys 1).

Rys. 1. Stopie� rozwoju elektronicznych usług publicznych w Polsce i Unii Europejskiej w 2002 r

�ródło: Capgemini Ernest & Young.

Internet jest epokowym wynalazkiem człowieka tak jak przed tysi�cleciami był łuk czy koło,

za� z punktu widzenia ewolucji planety Ziemia, podobny do przechodzenia pierwotnej atmosfery

w atmosfer� tlenow�, co było Wielkim Wstrz�sem Ewolucyjnym, zachowały si� wprawdzie bez-

tlenowe organizmy biologiczne, ale ich znaczenie jest �ladowe, nie minie wiele lat a człowiek czy

samochód nie kontaktuj�cy si� z Internetem b�dzie poza minimalnymi normami współistnienia,

b�dzie to tak�e Wielkim Wstrz�sem Ewolucyjnym, ale o znacznie mniejszej skali.

POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ�DZANIA WIEDZ�Seria: Studia i Materiały, nr 32, 2010

26

Internet jest daleki jeszcze od doskonało�ci mo�na nawet powiedzie�, �e musi przej�� grun-

town� terapi� rozwojow�. W dotychczasowym rozwoju Internetu popełniono znacznie wi�cej ni�100 bł�dów, gdy� samych bł�dów głównych Peter Burns naliczył, co najmniej 100.[4].

Oczywi�cie wa�na jest �wiadomo�� popełnionych bł�dów, aby na nich si� uczy� jednak naj-

wa�niejsz� spraw� jest to, �e dzi�ki Internetowi g�sto�� strumieni elektronicznej informacji gwał-

townie ro�nie i osi�ga miejscami rz�d wielko�ci wielu P (1015

) B/s. Z jednej strony ilo�� danych,

informacji i wiedzy zgromadzonej w tej nowej elektronicznej infrastrukturze jest ogromna, z dru-

giej coraz gorszej jako�ci i wiarygodno�ci. Społecze�stwa internetowe, nie maj� wyboru, musz�oprze� si� o wiedze, aby poprawnie u�ytkowa� i filtrowa� wielki potop danych, informacji i wie-

dzy [7] [8] [10] [12] [13] [14] [26] [29] [30] [40] [43] [44] [49] [52].

Społecze�stwo Internetowe oparte na wiedzy mo�e złagodzi� oczekiwane wielkie wstrz�sy

rozwojowe, ale ich nie wyeliminowa�, ale kto wie czy nie uchroni to społecze�stwa od zagłady na

skutek nie tyle od toksycznego zatrucia powietrza, wody i gruntów, o co obawiał si� w latach 70.

poprzedniego stulecia Klub Rzymski lecz od nowego, bardziej gronego zanieczyszczenia danymi

informacjami i wiedz� o szkodliwej warto�ci. Toksyczne produkty bankowe oparte na technologii

internetowej spowodowały we wrze�niu 2008 Drugi Wielki Kryzys �wiatowy w gospodarce �wia-

towej przekraczaj�cy Pierwszy Wielki Kryzys �wiatowy z lat 30 ubiegłego stulecia.

2. Tworzenie si� cyber–info przestrzeni

Procesy ewolucyjne na naszej Planecie przebiegaj� w sposób silnie nieliniowy wywołuj�c za-

równo Wielkie Przełomy, jak i Wielkie Wstrz�sy. Nale�y spodziewa� si�, �e rozpocz�te

21.stulecie i 3.tysi�clecie dokona niewyobra�alnych zmian na planecie Ziemi. Jedn� z najdalej

id�cych wizji, co stanie si� w nast�pnych stuleciach jest praca Micho Kaku wydana w 1997 pod

tytułem „Visions How Science Will Revolutionize the 21st Century”, która została przetłumaczona

na j�zyk polski w 2000 roku w sposób odbiegaj�cy istotnie od oryginału a mianowicie „Wizje,

czyli jak nauka zmieni �wiat w XXI wieku”[22].

Nie�cisło�� polega na tym, �e autor przewiduje wył�cznie zmiany rewolucyjne a wi�c oparte

na Wielkich Przełomach i Wstrz�sach, a nie w ogóle zmiany. Nie�cisło�� tłumaczenia wprowadza

ewentualnego czytelnika w bł�d, bo nauka i sztuka wydaje si� nieodł�czna od dziejów człowieka.

Sztuka pradziejowa cywilizacji łowców mamutów i reniferów u schyłku okresu zlodowace� wy-

magała abstrakcyjnego my�lenia i wizji znaczenia utrwalania informacji dla rozwoju ludzko�ci.

Nauka i sztuka s� współbie�nym produktem najbardziej zło�onej struktury biologicznej, jak� do-

tychczas znamy, a wi�c mózgu człowieka, który niewiele lub wcale si� nie zmienił w ci�gu bardzo

wielu tysi�c leci. Pojawienie si� w ewolucji biologicznej takiego produktu jak mózg ludzki było

Wielkim Przełomem i Wstrz�sem, skutków którego do dzisiaj nie tylko nie rozumiemy ale nie

mo�emy przewidzie�. Nauka jest produktem ludzkiego mózgu, jednocze�nie do dzisiaj wielka

liczba mózgów ludzkich, które �yły dotychczas nie były w stanie wyprodukowa� koncepcji i teorii

samego mózgu i jego optymalnego wykorzystywania. Słynne w Polsce hasło drugiej połowy lat

50. – „My�lenie ma Przyszło��” nadal jest przynajmniej w Polsce do dzisiaj bardziej wizj� ni�praktyk� dnia codziennego. Pierwsze zdanie pracy w tłumaczeniu polskim Micho Kaku brzmi

„Jest to ksi��ka o nieograniczonych perspektywach rozwoju nauki, techniki i technologii, o tym, co

czeka �wiat w nast�pnych stuleciach”, nie mam dostatecznie du�o czasu, aby dotrze� do oryginału

pracy, gdy� nie pozwalam swoim studentom, których mam do�� du�� liczb� stosowa� stwierdze-

nia „nieograniczonych perspektywach” nie tylko, dlatego, �e jest to nieprawda, ale tak�e, �e to ich

demobilizuje w dzisiejszym czasie z korzystania z ogromnych, niewykorzystanych mo�liwo�ci ich

Andrzej Straszak

Społecze�stwo internetowe oparte na wiedzy – wielkie wstrz�sy rozwojowe

27

własnych mózgów. Zaszokowała mnie ostatnio wypowied jednego z polskich profesorów, który

w wywiadzie na temat burzliwego rozwoju polskich uczelni stwierdził: ”osobi�cie byłbym dumny

gdyby polskie uczelnie kształciły samych Einsteinów, gdy� w mgnieniu oka mi�dzy Odra, Wisł�i Bugiem powstałoby tysi�ce miasteczek nauki i wysokich technologii i Polska w krótkim czasie

byłaby najbogatszym krajem �wiata” i konkluduje, �e potrzebujemy wykształconych urz�dników.

Polska i �wiat potrzebuje ludzi genialnych, gdy� zło�ono�� 21.wieku jest ju� tak wielka

w stosunku do pocz�tków 20.wieku, �e mo�emy powtórzy� słynne słowa wielkiego uczonego

greckiego, twórcy uniwersytetów i organizacji wiedzy Sokratesa, a mianowicie, �e uczeni współ-

cze�nie wiedza, �e nic nie wiedz� i musza przy�pieszy�, zwielokrotni� wysiłek badawczy tworze-

nia coraz lepszej wiedzy, jednocze�nie mamy coraz wi�cej ludzi, którzy nawet nie wiedz�, �e nie

wiedz� ogromnie wiele. Zapotrzebowanie na wiedz� zwielokrotniło si� obecnie mo�e nie w tempie

zgodnym z prawem Moora, rozwoju cyfrowych procesorów krzemowych, ale te� w tempie do-

tychczas niespotykanym w innych stuleciach.

Micho Kaku w swojej pracy opisał trzy rewolucje a mianowicie: rewolucj� komputerow�, re-

wolucj� biomolekularn� i rewolucje kwantow�, a wi�c rewolucje w �wiecie mikro i nano. S� to

bardzo wa�ne rewolucje oparte na badaniach i wiedzy mikro�wiata krzemu, �wiata biomolekular-

nego i nowego �wiata materii nanometrowej. Jest to widzenie fizyka nie matematyka. Wielcy ma-

tematycy 20.wieku Alain Turing, Norbert Wiener, John von Neuman oprócz wizji mikro�wiata

mieli wielkie wizje makro�wiata. Maszyna informacyjna Turinga jest abstrakcyjn� konstrukcj�specjalizowan� wielkiego systemu obliczeniowego, dowolnie wielkiego. Cybernetyka twórc�współczesnym, której był N. Wiener ma charakter makro i mikro. Koncepcje Internetu, społecze�-stwa internetowego, społecze�stwa opartego na ci�gle produkowanej wiedzy mo�na znale�w pracy N. Wienera: „Cybernetyka i społecze�stwa” [50]. Pomysły i koncepcje J. von Neumana

maj� zarówno charakter jednostkowy jak i wielko systemowy [19].

Micho Kaku nie mo�e w 1997 nie dostrzega� roli Internetu i nawet stwierdza: „zanim nadej-

dzie rok 2020, Internet stworzy w cyberprzestrzeni nowy �wiat: z handlem elektronicznym z elek-

tronicznymi pieni�dzmi, wirtualnymi bibliotekami i uniwersytetami on-line, cybernetyczn� medy-

cyn� itd.”, ale nie dostrzegał wielkiego przełomu i wielkiego wstrz�su, który ju� wywołuje Inter-

net. Jako przykład wemy uniwersytet on-line, o którym wspomina M. Kako. Dzisiaj najwi�kszy

ameryka�ski uniwersytet on-line ma setki tysi�cy studentów.

W pocz�tku obecnej pierwszej dekady 21 wieku RAND Corporation opublikował monografi�autorstwa R.J. Lemperta, S.W. Poppera i S.C. Bankesa pod tytułem „Shaping the Next One Houn-

dred Years. New Methods for Quantitative Long – Term Policy Analysis” przedstawiaj�c mi�dzy

innymi sze�� globalnych scenariuszy �wiata w przestrzeni globalnego produktu �wiatowego liczo-

nego w dolarach USA i liczby ludno�ci �wiata przekraczaj�cej 10 mld osób. Cztery globalne sce-

nariusze a mianowicie: New sustainabilty paradigm (Nowy trwale zrównowa�ony paradygmat),

Eco-communalism (Eko- społeczno�ciowy), Policy reform (Zreformowana polityka �wiatowego

rozwoju), Reference (Kontynuowanie obecnej polityki �wiatowego rozwoju) to scenariusze opty-

mistyczne oparte na du�ej dynamice gospodarki �wiatowej. Dwa kolejne scenariusze rozwoju

�wiata to: Fortress World (�wiat twierdza), Breakdown (Upadekgospodarki �wiatowej) to scena-

riusze stagnacji i upadku gospodarki �wiatowej. Rys. 2.

POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ�DZANIA WIEDZ�Seria: Studia i Materiały, nr 32, 2010

28

Rys. 2. Sze�� scenariuszy Rozwoju wiata w 21 wieku

�ródło: RAND Corporation.

3. Wielka eksplozja danych, informacji i wiedzy – skutek powstania cyber-info technoprze-

strzeni

Społecze�stwo przemysłowe wynalazło i stworzyło pierwsz� cyber-info technoprzestrze�, która umo�liwiła nie tylko eksplozj� obiegu wiadomo�ci na planecie Ziemia, ale tak�e wykorzy-

sta� j� do handlu elektronicznego, utworzenie elektroniczno-cyfrowych przedsi�biorstw, banków

a tak�e dewizji wojskowych. Obecnie wprowadza si� ró�norodne nowe usługi elektroniczne z wy-

korzystaniem Internetu, z zamiarem ponownego przy�pieszenia rozwoju sektorów informatycz-

nych i telekomunikacyjnych.

Cyber-info technoprzestrze� pozwala realizowa� przedsi�wzi�cia wielkiej skali w nast�puj�-cych obszarach: komunikacji wszelakiej (communication) sterowania, kontroli i zarz�dzania (con-

trol), dowodzenia (comand), wszelkich oblicze� (computation), scalania pracy ludzkiej z zespoły

(collaboration), wspomagania konkurowania ludzi, organizacji i maszyn (competition), wspoma-

gania kreatywno�ci ludzi i organizacji (creation).

Obj�to�� obiegu danych, informacji, wiedzy w dwu podstawowych formach, dominuj�cej

elektronicznej i tradycyjnej b�dzie wzrasta�. Energia potrzebna do produkcji wszelkich towarów

i usług, b�dzie niezb�dnie potrzebne tak�e dla przesyłania, przetwarzania i wykorzystywania nie-

wyobra�alnych mas danych, informacji i wiedzy. Na rys.3 graficznie pokazano niezb�dne zmiany

mi�dzy materi�, energi� i informacj� na naszej planecie. Społecze�stwo przemysłowe to wzrost

danych, informacji i wiedzy, ale najbardziej energii. Zasoby materii nasza planeta posiada, jak na

razie wystarczaj�co, brakuje głównie informacji i wiedzy a tak�e energii dla wytwarzania coraz

bardziej automatycznie wszelakich towarów i usług. Stosunek wykorzystania materii do informacji

do energii b�dzie powodował nast�pne skoki cywilizacyjne na naszej planecie.

Andrzej Straszak

Społecze�stwo internetowe oparte na wiedzy – wielkie wstrz�sy rozwojowe

29

Rys. 3. Główne skoki cywilizacyjne Planety Ziemia etap 0 – społ. przed przemysłowe, 1 – społ.

przemysłowe – z dominacja energii i finansów, n----e-społecze�stwo z dominacj� nowej wiedzy

„Nasz �wiat” jako wzgl�dnie odosobniona drobna cz��� uniwersum materii, energii i infor-

macji wzgl�dnie prosto zorganizowanej i pewnego chaosu przemienia si� skokowo w drobin� co-

raz bardziej wysoko zorganizowanej materii, energii i informacji z coraz mniejszym udziałem

chaosu opart� na dwóch ewolucjach biologicznej i elektronicznej, która jedna i druga jest w zasa-

dzie oparta na skokach ewolucyjnych w obszarze szeroko rozumianej informacji i jej wykorzysty-

wania dla sterowania rozwojem. Powy�sze pierwszy zauwa�ył wspomniany niejednokrotnie Nor-

bert Wiener widz�c jedno�� informacji i sterowania w trzech �wiatach, �wiecie bio- techno

i w �wiecie społecze�stw ludzkich [50].

Nale�y mie� nadzieje, �e �wiat społecze�stw ludzkich nie jest tylko �wiatem o zadaniach

transformuj�cych ewolucje biologiczn� w ewolucj� elektroniczn� w �wiecie nano.

Współcze�nie współistnienie tych trzech �wiatów nie jest łatwe i stwarza wielkie problemy

rozwojowe. Rozwi�zywanie tych problemów nie mo�na przeprowadza� metod� ewolucji biolo-

gicznej – darwinowskiej, problemy zagra�aj�ce współistnieniu tych 3 �wiatów nale�y rozwi�zy-

wa� metod� zapobiegania (Rys. 4), na co pierwszy zwrócił uwag� Klub Rzymski zlecaj�c �rodo-

wisku naukowemu komputerowe modelowanie przyszłych zagro�e� ewolucyjnych. Słynne raporty

Klubu Rzymskiego �wiadcz�, �e �wiat społecze�stw ludzkich jest ju� dostatecznie m�dry, aby nie

stosowa� metod ewolucji darwinowskiej do �wiata ludzi i �wiata techno.

POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ�DZANIA WIEDZ�Seria: Studia i Materiały, nr 32, 2010

30

Rys. 4. Zapobieganie problemom mo�e odbywa� si� na długo

przed utrat� mo�liwo�ci ich rozwi�zania

Przestrze� rozwi�za� współczesnych problemów ewolucyjnych w skali globalnej i lokalnej,

makro i nano, w skali coraz wi�kszej ró�norodno�ci wszystkich procesach rozwojowych jest bar-

dzo zło�ona (rys.5), rozwi�zania najlepsze i rozwi�zania najgorsze uciekaj� od siebie coraz dalej.

Aby zbli�a� si� do rozwi�za� nieodległych od globalnego rozwi�zania maksimum harmoniczno�ci

rozwoju nie wystarczy ju� rein�ynieria korporacji, pa�stw czy całego naszego �wiata, musimy

szuka� wspólnie w oparciu o badania naukowe i o m�dro�� ludzka po bardzo wyboistej drodze do

„harmonii” harmonii w korporacjach, pa�stwach, zwi�zkach pa�stw a w ko�cu całym „naszym

�wiecie”.

Prekursorem „drogi do harmonii” działa� był jeden z pionierów nauki organizacji i zarz�dza-

nia Karol Adamiecki. W swojej ostatniej pracy Jamek Champy współtwórca metody rein�ynierii

korporacji, uwa�a �e w Wieku Cyfrowym niezb�dn� jest odkrywanie coraz to bardziej warto�cio-

wych metod biznesu, w tym korzystaj�cych metod biznesu, w tym korzystaj�cych z „dróg do har-

monii” [6], mo�e to wymaga� nieprzerwanej pomysłowo�ci, kreatywno�ci i innowacyjno�ci, pisz�o tym F. McLead i R. Thomson w ksi��ce Pt. „Non – Stop Creativity and Innovation: How to gen-

erate winning ideas and put them into practice” [28].

Andrzej Straszak

Społecze�stwo internetowe oparte na wiedzy – wielkie wstrz�sy rozwojowe

31

Rys. 5. Pejza� mo�liwo�ci. Powierzchnia bł�dów w przestrzeni rozwi�za� stanowi jeszcze jeden

przykład pejza�u.

4. Zarz�dzanie w trzecim tysi�cleciu

W obecnej dekadzie, obchodzimy stulecie powstania profesjonalnego zarz�dzania opartego na

naukach o zarz�dzaniu i organizacji. Tworzyli je całkowicie niezale�nie T. W. Taylor (USA), H.

Fayol (Francja) i K. Adamiecki (Polska), obecnie zajmuje si� nimi na �wiecie wiele tysi�cy profe-

sorów. W Polsce liczba ich wynosi prawie 400 osób. W latach 3000–3003 społecze�stwa ludzi

prawdopodobnie b�d� obchodzi� 1000.lecie nauk organizacji i zarz�dzania na masowych danych,

coraz lepszej informacji i wiedzy wysokiej jako�ci i co najwa�niejsze opartej całe tysi�clecie na

indywidualnej i zbiorowej ludzkiej m�dro�ci. Je�eli tej m�dro�ci zabrakłoby w tym tysi�cleciu to

jubileusz byłby bezprzedmiotowy z braku społecze�stw ludzkich [3].

Mo�emy jako niepoprawni optymi�ci zało�y� nast�puj�c� niezb�dn� ró�norodno�� zarz�dza-

nia na obecne nowe tysi�clecie zgodnie z rys.6a i b oraz 7.

Prekursorem intelektualizacji zarz�dzania w Polsce jest Stefan Kwiatkowski, który wspólnie

z Charlesem Stawem zaprosili nas – profesorów do Kawiarenki Wiedzy i Twórczo�ci artykułem

pt. „Join us for the knowledge cafe’ on intellectual entrepreneurship for sustainable develop-

ment...” [25]. Poniewa� zaproszenie było w j�zyku angielskim, j�zyku Internetu, rys.6a i 6b tak�e

s� zaprezentowany w tym j�zyku.

POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ�DZANIA WIEDZ�Seria: Studia i Materiały, nr 32, 2010

32

Rys. 6a. Nowe relacje w organizacjach i zarz�dzaniu a bazy podejmowania decyzji

Rys. 6b. Nowa wielowymiarowo�� w zarz�dzaniu

5. Potrzeba wielkich wstrz�sów w sektorach bada� naukowych i edukacji społecze�stw

internetowych

Społecze�stwa ludzkie w tym społecze�stwo polskie musi w jak najkrótszym czasie sta� si�pełnoprawnym intelektualnie a nie bogatym partnerem wszystkich zaawansowanych społecze�stw

internetowych opartych o wiedzy a w szczególno�ci wszystkich społecze�stw wchodz�cych

w skład Unii Europejskiej. Jest to najwi�ksze Wyzwanie Rozwojowe stoj�ce przed Polsk� w naj-

bli�szym czasie. Doj�cie do bogactwa społecze�stw UE, USA, Japonii wymaga kilku dziesi�ciole-

ci i mo�liwo�ci przy�pieszenia s� tutaj niezbyt du�e. Zacofanie w zakresie infrastruktury tradycyj-

Andrzej Straszak

Społecze�stwo internetowe oparte na wiedzy – wielkie wstrz�sy rozwojowe

33

nej jest tak wielkie, �e nie mo�na wyj�� z niego w zbyt krótkim czasie, zacofanie to liczy si� wie-

loma dziesi�tkami lat.

Rys. 7. Strategie oparte o in�ynieri� wizji i kultury oraz sprz��enie zwrotne

Zacofanie u�ytkowania masowego Internetu jest znacznie mniejsze, gdy� on jeszcze nie ma

20.lat jest to nowa infrastruktura, Internet b�dzie stawał si� coraz ta�szy w u�ytkowaniu, gdy�post�p technologiczny w tym zakresie nie został zahamowany, wzrost masowo�ci jest czynnikiem

sprzyjaj�cym obni�eniu kosztów urz�dze� elektronicznych.

U�ytkowanie Internetu musi by� pod szczególna opiek� całego polskiego społecze�stwa,

a wi�c pa�stwa polskiego, samorz�dów wszystkich szczebli, gospodarki wszystkich szczebli

a w szczególno�ci powszechnie u�ytkowany przez wszystkich uczniów i studentów polskich w ra-

mach in�ynierii i kultury (Rys. 7). Produkcja i sprzeda� wszelkiego sprz�tu słu��cego u�ytkowa-

niu Internetu powinno by�, nieobci��ona �adnymi podatkami a na odwrót powinno by� wspoma-

gane �rodkami publicznymi w ró�norodny sposób, na przykład leasingu publicznego.

Sektor informatyki i Internetu winien by� pod szczególna opiek� całego społecze�stwa aby

zapewni� mu szybki i wysokiej jako�ci rozwój (high performance – H-P).

Dla sprawnego i masowego u�ytkowania Internetu nale�y dokona� rewolucji w całym sekto-

rze edukacyjnym od przedszkola po studia doktoranckie [24].

Społecze�stwo polskie musi wyj�tkowo najpierw zbudowa� infostrady ni� autostrady.

Wszystkie przedszkola, szkoły i uczelnie musz� mie� bezpłatny dost�p do Internetu i mo�li-wo�� szczególnie tanich zakupów sprz�tu elektronicznego dost�pu do Internetu. Cało�� sektora

edukacji winna by� dwuj�zyczna tzn. j�zyki polski i angielski winny posiada� pełne równoupraw-

nienie w nauczaniu.

Przykład Indii jest w tym zakresie wielce pouczaj�cy.

W społecze�stwie internetowym opartym o wiedz� nie tyle wa�na jest masowo�� danego wy-

kształcenia, co bardzo, bardzo wysoki jego poziom (Rys. 8).

POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ�DZANIA WIEDZ�Seria: Studia i Materiały, nr 32, 2010

34

Rys. 8. Nowa piramida edukacyjna

Musimy kształci� jednak Einsteinów a nie miernych urz�dników.

Niezrozumiała była logika systemu edukacji, w którym matematyka nie jest obowi�zkowym,

najwa�niejszym egzaminacyjnym przedmiotem matury, jak było w ostatnich latach w Polsce.

Poziom nauczycieli matematyki i informatyki musi by� szczególnie wysoki, by w biednym

kraju stworzy� społecze�stwo internetowe oparte na wiedzy.

Polska wykazała si� w ostatnim 10.leciu wielk� intelektualn� przedsi�biorczo�ci� w zakresie

szkolnictwa wy�szego, osi�gni�cia w tym zakresie zostały wysoko ocenione w krajach zaawanso-

wanych cywilizacyjnie.

Nie nale�y jednak zapomina�, �e kłopoty i kryzys w szkolnictwie wy�szym pierwszego stop-

nia (licencjackim i in�ynierskim) wyst�piły tak�e w Stanach Zjednoczonych, co jednoznacznie

wynika z raportu W. E. Symondsa. [44].

6. Zako�czenie

Krótka historia masowego Internetu ma za sob� ju� Prawdziwy Wielki Kryzys Giełdowy

w 2000 roku (Rys. 9) i wielki kryzys Bankowo – Finansowy w latach 2008–2009.

Przed nami nieuchronne zbli�a si� zderzenie cywilizacyjne (Rys. 10). Mam jednak nadzieje,

�e nie zmarnujemy nast�pnych dekad i z tego zderzenia wyjdziemy nie tylko zdrowi, ale całkowi-

cie odrodzeni i zaczniemy odgrywa� tak� rol� w Europie, jak w 16.wieku głównie nie mozołem

r�k a prac� polskich pracowników wiedzy i uczonych o czym wizyjnie marzył A. Mickiewicz,

w swoich wykładach na Sorbonie. Na rysunku 11 przedstawiono jak zadłu�ał si� �wiat w latach

1920–2008, w latach 60 ostatniego stulecia bracia Madoff zorganizowali now� giełd� technolo-

giczn� co miało jak wiemy dobre i jak obecnie wiemy tak�e złe skutki dla gospodarki �wiatowej,

Internet miał w tym zarówno dobre jak i złe udziały.

Andrzej Straszak

Społecze�stwo internetowe oparte na wiedzy – wielkie wstrz�sy rozwojowe

35

Rys. 9. Giełdowy kryzys gospodarki internetowej

Rys. 10. Nieuchronne zderzenie cywilizacyjne

POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ�DZANIA WIEDZ�Seria: Studia i Materiały, nr 32, 2010

36

Rys. 11. Ba�ka wszystkich baniek jak zadłu�ał si� �wiat

�ródło: JUNG A. Domino Day. Forum. WWW.tygodnikforum.pl 10.05.2010.

Bibliografia

[1] Ando K.: The Japanese Information Society. Data/Kontor 73, Stockholm 1973.

[2] Bradley, S., J. Hausman, Nolon R.: Globalization. Technology and Competition. Harvard

Business School Press, Boston 1993.

[3] Bono, E. de: New Thinking for the New Millenium. Penguin Books, London 1999.

[4] Burns.: 100 Top Internet Mistakes. The McGrow-Hill Comapanies, London.

[5] Castells M.: The Internet Galaxy Oxford. U. Press, 2001.

[6] Champy J.: X-Engineering the Corporation. AOL Com, New York 2002.

[7] Davia S., Davidson B.: 2020 Vision: Transform Your Business Today to Succeed in Tomor-

row’s Economy. Simon & Schuster, New York 2001.

[8] Dyson E.: Wersja 2.0. Przepis na �ycie w epoce cyfrowej. Prószy�ski i S-ka, Warszawa

1999.

[9] Findeisen W. (red.): Analiza systemowa – Podstawy i metodologia. PWN, Warszawa 1985.

[10] Gray P., Igbara M.: The Virtual Society. ORMS, 23, 6. 1996.

[11] Gackenbach J. (red.): Psychology and Internet. Academic Press, Boston 1998.

[12] Gates B.: Biznes szybki jak my�l. Warszawa 1999.

[13] Goban-Klas T.: Media i komunikowanie masowe. PWN. Warszawa 2000.

[14] Goban-Klas T., Sienkiewicz P.: Społecze�stwo informacyjne: Szanse, zagro�enia, wyzwa-

nia. Wyd. Post�pu Telekom., Kraków 1999.

[15] Goli�ski M.: Globalization of the world economy (in Polish). Company & Market, 2, 7,

1996.

[16] Gore A.: Creating a Government that Works Better and Costs Less: Reengineering

Through Information Technology. Plume Books, Wahington 1993.

Andrzej Straszak

Społecze�stwo internetowe oparte na wiedzy – wielkie wstrz�sy rozwojowe

37

[17] Górniewicz J., Rubacha K.: Samorealizacja a Uzdolnienie Twórcze Młodzie�y. Wyd.

Uniw. Mikołaja Kopernika, Toru� 1993.

[18] Grodzicki J.: Edukacja czynnikiem rozwoju gospodarczego. Wyd. A Marszałek, Toru�2000.

[19] Hodges A.: Turing. Amber, Warszawa 1997.

[20] Jung A.: Domino Day. Forum, www.tygodnikforum.pl, 10.05.2010.

[21] Kacprzyk J.: Wieloetapowe sterowanie rozmyte. WNT, Warszawa 2001.

[22] Kacprzyk J., Zadro�ny S.: A fuzzy querying interface for a www– serwer–based relational

DBMS. In: Fuzziness in Database Management System (Bosc P., Kacprzyk J., Eds.)

Physika–Verlag. Heidelberg 1997.

[23] Kaku M.: Wizja, czyli jak nauka zmieni �wiat w XXI wieku. Wyd. Prószy�ski i S-ka, War-

szawa, 2000.

[24] Kulikowski R., Analiza systemowa i jej zastosowanie. PWN, Warszawa, 1977.

[25] Kwiatkowski S., Sadlak J..: KC for Enterpreneurship through Higher Education. WSPIZ

Warszawa 2003.

[26] Kwiatkowski S., Stowe Ch.: KC for IP and IC. WSPIZ, Warszawa 2001.

[27] Lempart R.J. i inni: Shaping the next One Hundred Years. The RAND Pardee Center 2003.

www.rand.org.

[28] Ma�czak K.: Badania Systemowe, IBS PAN, Warszawa 2001.

[29] Mc Lead: Non – stop creativity and Inovation. The McGraw-Hill Comp, Glasgow 2002.

[30] Probst G., Raub S.: Kei Romhardt Managing Knowledge. J. Wiley, London 2000.

[31] Mcdonald G.J.: Science for global insight. Vision for the 21st century, IIASA, Laxenburg

1998.

[32] Recommendations to the European Council. Europe and the global information society,

Bangemann`s Report, 25.05.1994.

[33] Rosenoer J., Armstrong D., Gates J.: Firma w Internecie. Wyd. Prószy�ski, Warszawa

2000.

[34] Spector R.: Amazon.com.Wyd. Liber, Warszawa 2000.

[35] Sienkiewicz P.: Analiza systemowa. Podstawy i zastosowania. Bellona, Warszawa 1994.

[36] Straszak A.: Cybernetyczny aspekt zarz�dzania. W: Metody cybernetyczne w zarz�dzani.

Materiały konferencji, Warszawa 22–26 kwietnia 1974, Ossolineum, Wrocław 1979.

[37] Straszak A.: Dziedziny i przykłady zastosowa� analizy systemowej. W: Analiza systemo-

wa – Podstawy i metodologia (Findeisen W., Red.), PWN, Warszawa 1985.

[38] Straszak A.: Zarz�dzanie w przestrzeni cybernetycznej. Firma i Rynek, 7, Szczecin 1998.

[39] Straszak A.: The long term development in Poland under the impact of the new global

management, infrastructure and technology. W: Modeling and Analyzing Economies in

Transition II (Owsi�ski J.W., Red.) Interfaces, Warszawa 1998.

[40] Straszak A.: Analiza systemowa na progu XXI wieku. W: Analiza Systemowa i Zarz�dza-

nie (Ma�czak K., Red.), Wyd. IBS PAN, Warszawa 1999.

[41] Straszak A.: Badania operacyjne i systemowe a zarz�dzanie. W: Badania Systemowe

(Ma�czak K.) red. IBS PAN, Warszawa 2001.

[42] Straszak A.: The New e-Voting System for Scientific Boards Formation in Virtual Knowl-

edge Organizations for New UE Virtual Regions. IBS PAN, Warszawa 2003.

POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ�DZANIA WIEDZ�Seria: Studia i Materiały, nr 32, 2010

38

[43] Straszak A.: Społecze�stwo internetowe oparte na wiedzy – Wielkie wstrz�sy rozwojowe

W: Problemy społecze�stwa informatycznego (Szewczyk A., Red.), Monografie U. Szcze-

ci�skiego, Szczecin 2003.

[44] Stoll C.: Krzemowe remedium. Rebis, Pozna� 2000.

[45] Szapiro T., Ciemniak R.: Internet – nowa strategia firmy. Difin, Warszawa 1999.

[46] Senge P. M.: The fifth discipline. The art and practice of learning organization, Doubleday

Publishing, 1990.

[47] Symonds W.C.: Colleges in Crises. Business Week, 28 04 2003, Wyd. Europejskie.

[48] Tapscott D.: Digital Economy. McGraw–Hill, New York 1995.

[49] The 21st century economy. Business week, Special issue, TIME 91997 Special Report.

Welcome to the Wired Word Time, 149, 5, 1998.

[50] Vassos T.: Strategie Marketingowe w Internecie. Studio Emka, Warszawa 1999.

[51] www.rand.org

[52] Wierzbicki A.: Integracja europejska w obliczu ery informacyjnej (postindustrialnej). IriSS

Raporty, Warszawa 1997.

[53] Wilson E.J.: Investing the global information future. Futures, 1998

[54] Wiener N.: Cybernetyka i społecze�stwo. Wyd. Ksi��ka i Wiedza, Warszawa 1960.

[55] Zadeh L.A.: Some reflections on soft computing, granular computing, and their roles in the

conception, design and utilization of information/intelligent systems. Soft-Computing, 2,

1998.

[56] Zas�py T.: Internet – fenomen społecze�stwa informacyjnego. Wyd. �w. Paweł, Cz�sto-

chowa 2001.

KNOWLEDGE–BASED INTERNET SOCIETY –BIG DEVELOPMENT BREAKUP

AND BREAKDOWN

Summary

In the our Millennium the knowledge–based Internet Societies will grow with big

development breakup as well as breakdown. A New Advanced Systems Analysis will

be a necessary tool for solving the increasingly complex problems.

Keywords: knowledge – based internet societies, big development breakup, big development bre-

akdown, complex problems, advanced system analysis.

Andrzej Straszak

Instytut Bada� Systemowych PAN

WSPW w Płocku

WSE-I w Warszawie

e-mail: andrzej.straszak@ibspan.waw.pl