Transcript of Rosyjska 6 24 60 - przewoznik.zmpd.pl
Rosyjska ruletka 6 Zatrzymania na Biaorusi 24 Podró ze zwierztami
domowymi 60
www.przewoznik.zmpd.pl grudzie 2013/stycze 2014 numer 6 (33)
przew onik nr 6/2013
Nie czekaj na zakoczenie kwartau
odzyskaj podatek VAT byskawicznie w cigu
14 dni
tel. 022 536 10 61, fax 022 536 10 66,
e-mail: zwrotvat@zmpd.pl www.uslugi.zmpd.pl
O F E R T A S E K C J I S E R W I S O W E J
Rosyjska ruletka 6 Rosjanie na si próbuj zastpi karnet TIR wasnymi
gwarancjami, które okazuj si raczej pozwoleniami na wjazd ni
ubezpieczeniem przewonika przed dziaaniami wiata przestpczego i
nieszczliwymi wypadkami.
Zatrzymania na Biaorusi 24 Biaoruskie konfiskaty samochodów
polskich przedsibiorców ami polsko- biaoruskie umowy. Przewonicy
domagaj si od polskiej administracji zdecydowanych dziaa i obawiaj
si, e to moe by dopiero pocztek biaoruskich sankcji.
VAT w transporcie 28 Nowelizacja ustawy o podatku VAT przyniosa
wane zmiany take dla przewoników. Musz uwaa, od kogo kupuj hurtowo
paliwo.
„Porsche” z Polski 70 Oryginaem jedzi midzy innymi James Dean, a
replik buduj pasjonaci z Wrocawia. Pokazujemy, jak powstawaa kopia
legendarnego Porsche 365 Speedster, która kosztuje uamek tego co
orygina, a lepiej jedzi.
Retro. Midzynarodowe przepychanki 45 Przewonicy samochodowi podbili
w latach 70. rynek przewozów bliskowschodnich, który zapewnia
wyjtkowe profity. W tym samym czasie rozwin si take transport
specjalizowany, przede wszystkim przewozy ywnoci w temperaturach
kontrolowanych.
Rosyjska ruletka 6
Koca problemów nie wida 12
Bdziemy si broni 14
Pi lat walki 16
Zatrzymania na Biaorusi 24
VAT w transporcie 28
Trans Poland 33
Akademia samorzdowa 41
Retro. Midzynarodowe przepychanki 45
Jak efektywnie zarzdza paletami 52
Dlaczego warto wybra nasz produkt 54
Ekspansja Eurowag na polskim rynku 55
Jeszcze wicej zlece transportowych 56
Odpowiedzialno przewonika w CMR 58
Podró ze zwierztami domowymi 60
Ciarówki przyszoci mniej spal 62
Jedziesz, nie rozmawiaj przez telefon 65
Umiechnite dafy 66
Pasje. Najwygodniej z „Dziadkiem” 72
Musimy rozwiza ten problem 18 Sekretarz Generalny IRU Umberto de
Pretto mówi, jak moe wyglda przyszo europejskiego handlu oraz
Konwencji TIR po 1 lipca 2014 roku. Rosja grozi zablokowaniem po
tej dacie systemu TIR, o ile IRU nie wpaci Rosji 650 mln dol.
Jan Buczek, prezes ZMPD
Koleanki i koledzy, przewonicy Niestety nie udao si nakoni Rosjan
do przestrzegania Konwencji TIR. Ten nierozwizany konflikt bdzie
wisia nad nami niczym miecz Damoklesa. Patrzc na nasz sytuacj,
przypomina mi si rysunek Andrzeja Mleczki, na którym Pan Bóg
pochylajcy si nad Ziemi mówi: „Polakom zrobi dowcip i umieszcz ich
midzy Niemcami i Rosj”. Przewonicy z wielu krajów zazdroszcz nam
tego pooenia, ale sami doskonale wiemy, e obarczone jest ono
wielkim ryzykiem. Przypomina o nim trwajcy nieustannie kryzys TIR.
Mam nadziej, e nadchodzce wita Boego Narodzenia i Nowego Roku
pozwol cho na chwil zapomnie o biecych problemach i upyn Pastwu w
miej, rodzinnej atmosferze.
przewonik nr 33 od redakcji spis treci
Dwumiesicznik ZMPD Przewonik ISSN 1899-9719 Wydawca: Zrzeszenie
Midzynarodowych Przewoników Drogowych w Polsce, 00-175 Warszawa,
Al. Jana Pawa II 78 Prezes ZMPD: Jan Buczek
Redaguje kolegium: Robert Przybylski – redaktor naczelny, Józefa
Miozga, Anna Wrona, Ryszard Gaczyski, Euzebiusz Gawrysiuk, Sawomir
Jeneralski, Klaudiusz Madeja, Tadeusz Wilk Wspópracuj: Cezary
Bednarski, Anna Gawlik, Mirosaw Jagielski, Kacper Jeneralski,
Joanna Popioek Ogoszenia i reklamy: Dorota Pazik e-mail:
dorota.pazik@zmpd.pl Katarzyna Milczarek e-mail: katarzyna.
milczarek@zmpd.pl
Projekt graficzny: Tomasz Bogusawski Grafika i skad: Adrian
Podbielski Druk: Zakady Graficzne Taurus Sp. z o.o.
Prawa autorskie zastrzeone. Redakcja zastrzega sobie prawo do
skrótów nadesanych tekstów. Zdjcia niepodpisane pochodz z archiwum
dwumiesicznika „Przewonik”. Przedruki za zgod redakcji. Redakcja
nie odpowiada za tre artykuów promocyjnych, ogosze i reklam.
nia) nie byoby gwaranta dla systemu TIR w Rosji, a zatem system TIR
sta- by si tam w praktyce nieoperacyjny. Ostatecznie, w wyniku
presji midzy- narodowej, braku penego przygoto- wania rosyjskich
gwarantów i by moe dla zapewnienia pynnoci przewozów na czas wit i
olimpia- dy zimowej Federalna Suba Celna przeduya umow z ASMAP na
ko- lejne 6 miesicy, tj. do 1 lipca 2014 r.
System TIR poprzez lata funkcjo- nowania potwierdzi sw du funk-
cjonalno i wiarygodno. Pozwa- la na maksymalne uproszczenie for-
malnoci celnych i kontrolnych, za- pewnia przewonikom skuteczn
ochron finansow. Jest to system transparentny, z jasnymi przepisa-
mi dotyczcymi zasad powstania i egzekwowania dugu celnego. Sy- stem
wypracowa dobrze zorgani- zowan sie stowarzysze porcza- jcych,
okreli obowizki wszyst- kich stron i gwarantuje bezpieczne przewozy
w skali wiatowej.
Tranzyt do Rosji – sytuacja obecna
Na chwil obecn przewozy pod oso- n karnetu TIR do Rosji przez
obszar Biaorusi s wykonywane bez prob- lemu pod warunkiem, e w
karnecie
wpisany jest tylko jeden urzd do- celowy w Rosji. W przypadku wik-
szej liczby urzdów przeznaczenia, karnet TIR jest niestety zamykany
w pierwszym urzdzie docelowym i dalszy przewóz przez terytorium Ro-
sji moliwy jest ju jedynie w ramach tranzytu wewntrznego. Inaczej
sy- tuacja wyglda, gdy przewóz odby- wa si bezporednio do Rosji,
czyli np. z Polski, Ukrainy czy otwy. W takim przypadku przewonicy
infor- muj, e karnet TIR nie jest akcepto- wany przez rosyjskie
wadze celne, które wymagaj deklaracji tranzytu wewntrznego z
gwarancj.
Dziaania Federalnej Suby Cel- nej s bezprawne, std Midzyna- rodowa
Unia Transportu Drogowego (IRU) proponuje przewonikom zgro-
madzenie wszystkich dowodów i do- kumentów w odniesieniu do kade-
go karnetu TIR nieprzyjtego przez rosyjsk administracj celn i po
powrocie do Polski postpowanie zgodnie z procedur opisan w przy-
jtych przez wszystkie stowarzysze- nia zaleceniach, dostpnych na
stro- nie www.zmpd.pl. Biorc pod uwag niezwyke okolicznoci i
nielegalny charakter dziaa podejmowanych przez rosyjskie wadze
celne, na- kadajce dodatkowe gwarancje za- miast karnetów TIR,
zadecydowa-
no, e bd zwracane koszty wyda- nia karnetu w sytuacji, gdy zostanie
udowodnione, e taki karnet TIR nie zosta uyty w transporcie na
teryto- rium Rosji w zwizku z odmow ro- syjskich wadz celnych.
Dotyczy to karnetów nieprzyjtych przez rosyj- sk administracj celn
od 14 pa- dziernika do koca 2013 roku. Do zastosowania takiej
procedury wy- magane s: wniosek o zwrot kosz- tów, orygina karnetu
TIR (jeli to moliwe z potwierdzeniem odmowy przez wadze celne
Rosji), oryginay (jeli to niemoliwe - kopie) potwier- dzajce i
wskazujce kwoty zapa- cone przez przewonika w celu uzy- skania
dodatkowej gwarancji i odno- szce si do obsugi z tym zwizanej oraz
wszystkie inne dokumenty, ko- pia listu przewozowego CMR. Istnie-
je oczywicie moliwo zoenia po- zwu do rosyjskiego sdu. Posiadacze
karnetów TIR, którzy chc skorzysta z usug penomocnika prawnego w
Rosji, mog skorzysta z listy dedyko- wanych firm prawniczych. Wzór
po- zwu w jzyku rosyjskim, instrukcja jego wypenienia oraz lista
rekomen- dowanych prawników zostay opra- cowane przez IRU i s
dostpne na stronie internetowej Zrzeszenia Mi- dzynarodowych
Przewoników Dro- gowych w Polsce.
Joanna Popioek
4 lipca 2013 r. rozpocz si naj- powaniejszy w historii kry- zys
systemu TIR. Federalna Suba Celna Rosji w bardzo nietypowy i
nieformalny spo-
sób, poprzez swoj stron interneto- w, poinformowaa wiat o zamiarze
wprowadzenia wymogu dodatkowej gwarancji dla towarów wwoonych na
jej terytorium pod oson karne- tów TIR. Decyzja ta, cho przesuni-
ta w czasie, zostaa jednak ostatecznie wdroona po raz pierwszy 14
wrzenia 2013 r. w okrgu Syberyjskim i Dale- kowschodnim. Niestety,
pomimo sze- roko zakrojonych interwencji podj- tych na najwyszych
szczeblach przez wszystkich uczestników systemu TIR, Rosja nie
tylko nie odwoaa swych re- strykcji, ale konsekwentnie wdraa- a je
kolejno w nastpnych regionach:
25 wrzenia w regionie Uralskim 3 padziernika w regionie
Nadwo-
askim 21 padziernika w regionie Pónoc-
nokaukaskim, 25 padziernika w regionie Pou-
dniowym 12 listopada w regionie Centralnym 19 listopada w regionie
Pónocno-
Zachodnim.
Jednoczenie, w trakcie wdraania nowych rodków kontrolnych, Fede-
ralna Suba Celna posuna si du- o dalej, jednostronnie zapowiada- jc
cakowit rezygnacj z karnetów TIR dla wwoonych do Rosji towa- rów i
przejcie na tranzyt wewntrz- ny z wymagan gwarancj.
Wobec decyzji Rosji sprzeciw zgo- siy zarzdzajca Konwencj TIR Or-
ganizacja Narodów Zjednoczonych oraz wszystkie umawiajce si strony
Konwencji, Komisja Europejska, Mi- dzynarodowa Unia Transportu Dro-
gowego i zrzeszone w niej stowarzy- szenia porczajce w systemie
TIR. Wszyscy jednomylnie wskazali, e jest to jawne naruszenie
Konwencji TIR i pogwacenie prawa midzyna- rodowego. Podjte zostay,
na grun- cie krajowym i midzynarodowym, intensywne negocjacje z
Federaln Sub Celn Rosji. Niestety, na chwi- l obecn nic nie
wskazuje na mo- liwo poprawy sytuacji i wycofanie si Rosji z
zastosowanych restrykcyj- nych wymogów. Co wicej, 28 sierp- nia
rosyjska suba celna wypowie- dziaa rosyjskiemu stowarzyszeniu ASMAP
umow gwarancyjn, co oznacza cakowit eliminacj syste- mu na
terytorium Rosji. Taka decyzja sprawia, e po 1 grudnia (pierwszy
termin wejcia w ycie wypowiedze-
Rosjanie na si próbuj zastpi karnet TIR wasnymi gwarancjami, które
okazuj si raczej pozwoleniami na wjazd ni realnym i skutecznym
ubezpieczeniem.
Rosyjska ruletka
6 7
te m
at n
um er
Tranzyt wewntrzny w ramach Unii Euroazjatyckiej, wymagane
gwarancje
W wietle wymaganych przez Ro- sj dodatkowych gwarancji, a na-
stpnie zapowiedzi cakowitego za- stpienia, z dniem 1 lipca 2014 r.,
systemu TIR systemem tranzytu wewntrznego, proponowany jest
przewonikom zakup gwarancji u gwarantów krajowych, uznanych przez
wadze celne Federacji Rosyj- skiej czy Republiki Biaoru. Nieste-
ty, z analizy Artykuu 217 kodeksu celnego Unii Euroazjatyckiej wy-
nika, e dla przewoników nie b- dcych rezydentami tej unii jedy- ne
moliwe formy zabezpieczenia to gotówka lub wanie omawiana
gwarancja.
Dotychczasowa analiza propono- wanych gwarancji wskazuje jedno-
znacznie na powane zagroenia i brak jakiejkolwiek ochrony dla pol-
skich przewoników. Przede wszyst-
kim gwarancja zakada cakowit odpowiedzialno przewonika za
niedostarczenie towaru, ignoru- jc moliwo uczestnictwa innych osób
w zaistniaej nieprawidowo- ci. Wadze celne nie bd doszu- kiwa si
innych duników, kie- rujc roszczenie bezporednio do gwaranta, a ten
nastpnie do prze- wonika. Dalsze ewentualne rosz- czenie przewonika
do ubezpieczy- ciela pozostawione zostaje ju sa- memu przewonikowi.
Nie powinien on jednak liczy na jakkolwiek po- moc gwaranta w tym
zakresie. Na obecnym etapie brak jest wiedzy na temat polisy
ubezpieczeniowej, zakresu ochrony, stosowanych pro- cedur czy
reklamacji. Nie jest tak- e okrelona jakakolwiek procedura
monitorujca czy poszukiwawcza, pozwalajca gwarantowi czy ubez-
pieczycielowi na kontrol procedu- ry tranzytu. Systemy
elektroniczne wykorzystywane obecnie przez co biaoruskie i
rosyjskie nie s niko- mu udostpniane.
Gwarancje podzieli mona na jednorazowe i dugoterminowe, za- wierane
na okrelonych warunkach i na okrelony czas.
Co do zasady, gwarancja wyda- na przez biaoruskiego gwaran- ta,
uznanego przez tamtejsze wa- dze celne, jest wana we wszyst- kich
krajach Unii Euroazjatyckiej. Odpowiednio, gwarancja rosyjskie- go
gwaranta powinna by zaak- ceptowana przez Biaoru czy Ka- zachstan.
Takie zasady wzajemnego uznania przewiduje porozumienie komisji
celnej Rosja – Biaoru- Ka- zachstan z 2010 r., okrelajce wzór
certyfikatu gwarancji, zasady jego wypeniania oraz wykorzystania.
Na chwil obecn certyfikat funk-
cjonuje jedynie w wersji papiero- wej, jednak trwaj dyskusje na te-
mat przyszego wdroenia jego elek- tronicznego odpowiednika.
Kada gwarancja, tak jednorazo- wa jak i dugoterminowa, wymaga od
przewonika zawarcia umowy ubezpieczeniowej z towarzystwem
ubezpieczeniowym danego kraju na pojazd realizujcy przewóz. Ubez-
pieczenie to nazywane jest „ubez- pieczeniem CMR”. W przypadku
umowy dugoterminowej przewo- nik zobowizany jest przedstawi polisy
na kady pojazd wykorzysty- wany przez niego do realizacji prze-
wozów do Rosji. Innym proponowa- nym rozwizaniem byo do niedaw- na
przedstawienie weksla in blanco z klauzul bez protestu i
deklaracj
wekslow. Jednoczenie dla umo- wy dugoterminowej wymagane jest
przedstawienie dokumentów firmy, przetumaczonych na jzyk rosyjski
przez tumacza przysigego. Jest to komplet ok. 12 dokumentów. Gwa-
ranci cakowicie ignoruj fakt posia- dania ju przez przewoników
ubez- pieczenia OCP, twierdzc, e polisa ta nie dziaa na ich rynku i
nie do- tyczy procedury tranzytu celnego, co do której oni
gwarantuj.
W przypadku gwarancji jednora- zowej przedstawione przez gwaran- ta
przewonikowi danie zapaty ma zosta przez niego uiszczone w
nieprzekraczalnym terminie trzech dni. Dla umów dugoterminowych
zapata przez przewonika ewen- tualnego dugu celnego musi bez-
wzgldnie nastpi w terminie 10 dni od daty wysania wezwania do
zapaty.
Kada gwarancja wynosi maksy- malnie 100 000 euro, przy maksy-
malnej wartoci towaru 250 000 eu- ro. W przypadku wyszych warto- ci
towaru czy zabezpieczenia sto- sowany bdzie dodatkowo konwój. Na
Biaorusi cena konwoju wynosi 0,5 USD za kilometr.
Z przedstawionych informacji wy- nika, e gwaranci stosuj swoje we-
wntrzne mechanizmy kontrolne i analizuj ryzyko zwizane z udzie-
lanymi gwarancjami. Wspópracuj w tym zakresie z wadzami celny- mi i
- dla przykadu - przewonicy wykluczeni z systemu TIR na pod- stawie
Art. 38 Konwencji mog nie otrzyma gwarancji lub otrzyma j z
uwzgldnieniem dodatkowych rodków kontrolnych. Dla umów
dugoterminowych gwaranci wpi- suj zainteresowane firmy do swo- jego
rejestru wiarygodnych prze- woników, co, jak twierdz gwa- ranci,
skutkuje lepszymi warun- kami wspópracy i obnionymi jej kosztami. Z
informacji przedstawia- nych przez przewoników wynika jednak, e
przygotowanie komple- tu dokumentów w jzyku rosyjskim oraz
wykupienie polis na kady po- jazd to znaczce koszty, których wo-
leliby unikn. Co wicej, niektó- rzy z nich, korzystajcy obecnie z
takich gwarancji na zasadzie umo- wy jednorazowej, zostali ostatnio
poinformowani, e taka moliwo w przyszoci moe by ju ograni-
czona, std gwarant proponuje im przystpienie do wspópracy dugo-
terminowej.
Dla kadej procedury tranzytu wewntrznego przewiduje si obo- wizek
dostarczania penych in- formacji i dokumentacji dotycz- cej kadego
przewozu, w tym w za- kresie wartoci towarów (faktury), umowy
przewozu (CMR), danych rodka transportu (dowód rejestra- cyjny
cignika i naczepy), kopii paszportu kierowcy, przewidywane- go
terminu przybycia na granic, a po zakoczonym transporcie przed-
kadania dokumentu CMR potwier- dzonego przez docelowy urzd cel- ny.
Sam przewonik maksymalnie 3 godziny po zakoczonym tranzy- cie ma
obowizek kontaktowa si z gwarantem celem poinformowa- nia go o
zrealizowanym transpor- cie. Ten obowizek wynika z braku
jakiejkolwiek wspópracy gwaranta z administracj celn. Naley pod-
kreli, e wymóg przedstawienia tak szczegóowych i wraliwych da- nych
stwarza powane ryzyko prze- jcia danych handlowych czy oso- bowych
przez osoby do tego nieupo- wanione.
Zarówno polisa jednorazowa, jak i umowa dugoterminowa s nieko-
rzystne dla przewonika, stwarzaj due zagroenie naduy, a pozwa- laj
jedynie wjecha na terytorium Federacji Rosyjskiej. W opinii Zrze-
szenia Midzynarodowych Przewo- ników Drogowych umowy w propo-
nowanej treci nie powinny by ak- ceptowane przez polskich przewo-
ników. Konsekwencje ewentualnych nieprawidowoci mog by tak po-
wane, e trudno je nawet dzi prze- widzie, jednak bez wtpienia stwa-
rzaj realne zagroenie dla funkcjo- nowania polskich firm
transporto- wych. Dla polskiego transportu i eksportu kryzys
rosyjski oznacza powane utrudnienia, a ostatecz- nie realne straty
finansowe.
Konsekwencje kryzysu TIR
Konsekwencje kryzysu TIR dla ro- dowiska transportowego i gospo-
darki polskiej, szczególnie ekspor- tu, bd nieuniknione i powane.
Zakup gwarancji to oczywicie do- datkowe koszty transportu. W
chwi-
li obecnej koszt zakupu karnetu TIR to kwota 150 - 260 z. Zakup
gwaran- cji dla potrzeb tranzytu Biaoru-Ro- sja to koszt minimum
161 EUR. Cena ta obejmuje przygotowanie zgosze- nia tranzytowego,
przygotowanie i przesanie deklaracji przedwstpnej, wykup polisy
ubezpieczeniowej oraz koszt usugi gwaranta. W porówna- niu z cen
karnetu TIR zauwaa si znaczc podwyk kosztów. Jed- nak najwikszym
problemem jest czas, szczególnie w okresie przed- witecznym. Czas
wymagany do dokonania formalnoci w agencji ro- syjskiej czy
biaoruskiej jest wielo- krotnie duszy od czasu dokonania formalnoci
celnych. Ju dzi czas niezbdny do dokonania formalno- ci celnych i
kontrolnych dla tranzy- tu Biaoru-Rosja wynosi rednio 20 godzin.
Dotyczy to jedynie niewiel- kiego procentu przewozów, pozosta- e
objte s bowiem obecnie syste- mem TIR. Po 1 lipca 2014 r. wszyst-
kie transporty do Rosji bd objte reimem tranzytu wewntrznego i
naley si spodziewa powanych utrudnie na granicach i opónie w
realizacji przewozów. System TIR zakada uznawanie kontroli doko-
nanych przez urzdy wyjcia i mi- nimum kontroli granicznych. Rezyg-
nujc z takiego uatwienia przenosi si ciar kontroli celnej na
granic. Z tak sytuacj wadze celne Biao- rusi mog sobie w praktyce
nie po- radzi. Dla transportu i eksportu to oczywiste straty, nie
tylko finanso- we, ale i utrata dobrej opinii.
Inny aspekt kryzysu dotyczy na- ruszenia zasady równej konkuren-
cji. System TIR zapewnia wszyst- kim jego uczestnikom jednakowe
warunki funkcjonowania i konku- rencji. Przeduenie wspópracy ze
stowarzyszeniem ASMAP, przy jed- noczesnym dalszym zastosowaniu
dotychczasowego wymogu dodatko- wych gwarancji dla przewozów na
terenie Rosji, stawia rosyjskich prze- woników na pozycji
uprzywilejo- wanej wobec firm z innych pastw.
Co wicej, proponowane zastpie- nie systemu TIR w Rosji systemem
tranzytu wewntrznego, systemem nieznanym, droszym i bez jasnych
zasad funkcjonowania, stwarza dla polskich przewoników realne ryzy-
ko i zagroenie.
Dotychczasowa analiza proponowanych gwarancji wskazuje
jednoznacznie na powane zagroenia i brak jakiejkolwiek
ochrony dla polskich przewoników. Przede wszystkim gwarancja zakada
cakowit odpowiedzialno przewonika
za niedostarczenie towaru.
Jak nie kijem, to pak
Mirosaw Jagielski
R osyjska Duma Pastwowa przyja w listopadzie 2013 r. szereg
poprawek w usta- wie federalnej „O regula- cjach celnych w
Federacji
Rosyjskiej” nr 311-FZ z 27.11.2010 r. Deputowani zagosowali za
przyj- ciem poprawek prawie jednogonie: 448 gosów „za”, przy 450
deputowa- nych. Projekt poprawek zosta przyj- ty w trzecim –
ostatecznym – czyta- niu. Poprawki dotycz przede wszyst- kim
rozdziau 5 ustawy „Dziaalno w sferze spraw celnych”, gdzie mowa
jest m.in. o zasadach wczania pod- miotów prawnych do rejestru
podmio- tów wykonujcych dziaalno w sfe- rze spraw celnych (art.
54), a take o warunkach uzyskania zgody na dzia- alno biznesow w
zakresie ca, wa- runkach uzyskania zgody na otwarcie skadów
celnych, itd.
Poprawki wprowadzaj zakaz wy- konywania dziaalnoci biznesowej
zwizanej z cem przez pastwowe przedsibiorstwa. W szczególnoci do-
kument ten wyklucza moliwo pro- wadzenia jakiejkolwiek dziaalnoci
gospodarczej przez firmy utworzone przez Federaln Sub Celn Rosji
oraz ich firmy-córki lub przedsibior- stwa uzalenione od FTS.
Uzasadnieniem zgoszenia popra- wek – jak mona przeczyta w no- tatce
autorów projektu zmian – jest zminimalizowanie ryzyka wynikaj- cego
z nadmiernego wpywu rosyj- skich organów pastwowych na ry- nek
zwizany z usugami w zakresie
ca. Twórcy projektu zmian w ustawie zaznaczaj, e „w ten sposób
zosta- n stworzone bardziej sprzyjajce wa- runki dla uczciwej
konkurencji wród podmiotów prawnych wykonujcych dziaalno w zakresie
ca, co w per- spektywie doprowadzi do zwiksze- nia jakoci tych usug
i zmniejszy ich koszt”.
Jednakowe warunki dla wszystkich
Decyzja w tej sprawie bya ju wa- ciwie podjta na etapie konsultacji
z rosyjskim rodowiskiem biznesowym w trakcie opracowywania projek-
tu „Doskonalenie administrowania celnego” (przyjtego 3 maja 2012
r.), bdcego elementem tzw. „Karty dro- gowej”. Jest to inicjatywa
rosyjskich przedsibiorców, majca na celu po- lepszenie klimatu
inwestycyjnego w Rosji. 26 wrzenia 2013 r. premier Ro- sji Dmitrij
Miedwiediew podpisa za- rzdzenie nr 1721-r, wprowadzajce szereg
zmian w „Karcie drogowej”, w szczególnoci dotyczcych warun- ków
dziaalnoci tzw. przedstawicieli celnych. „Karta drogowa” miaa by
ukierunkowana na uproszczenie try- bu przemieszczania towarów i
rod- ków transportu przez granic celn Unii Celnej przy ich wwozie
na tery- torium Rosji. „Karta” przewiduje re- alizacj szeregu
przedsiwzi, któ- rych celem jest doskonalenie operacji i procedur
celnych, ich uproszczenie, przyspieszenie, zwikszenie trans-
parentnoci i zmniejszenie kosztów dla przedsibiorców prowadzcych
handel zagraniczny. Jednoczenie zakada si zwikszenie efektywno- ci
kontroli celnej dziki zastosowa- niu nowoczesnych technologii
infor- macyjnych. Jako wskanik kontrolny wybrano ranking „Doing
Business”, opracowywany corocznie przez Bank wiatowy.
Zgodnie z pkt. 66 „Karty drogowej” moliwo prowadzenia dziaalnoci
biznesowej przez podlege FTS Rosji podmioty miaa by wykluczona ju w
styczniu 2013 r. Jednake odno-
nik przytoczony na kocu tego punk- tu wyjania, e w tej sprawie
zosta do Dumy rosyjskiej wniesiony projekt zmian do ustawy „O
regulacjach cel- nych w FR” i, jak si póniej okazao, struktury
spokrewnione z FTS dziaa- j do chwili obecnej na rynku usug
celnych, co daje im znaczne przywi- leje w stosunku do innych
przedsi- biorstw.
Taka sytuacja doprowadzia do zmniejszenia si liczby tzw. przed-
stawicieli celnych dziaajcych na ro- syjskim rynku usug celnych z
714 w 2008 r. do 313 w 2013 r. Dlatego auto- rzy projektu zmian w
ustawie „O re- gulacjach celnych” zaznaczaj, e ko- nieczna jest
przewidywalna polityka pastwowa w zakresie spraw zwiza- nych z cem,
pozwalajca na plano- wanie biznesu w dalszej perspektywie bez
obawiania si nieoczekiwanych reorganizacji w organach celnych lub
zmian zasad tranzytu celnego.
Tymczasem wedug pisma FTS Ro- sji nr 01-11/45617 z 14.10.2013 r.
prze- mieszczanie towarów na terytorium celnym Unii Celnej od
rosyjskiego or- ganu wysyajcego – zgodnie z pro- cedur celn
tranzytu celnego – do- puszczalne jest pod warunkiem prze-
strzegania trybu i warunków okrelo- nych w ustawodawstwie celnym
Unii Celnej i Federacji Rosyjskiej, z zasto- sowaniem rodków
zabezpieczenia przestrzegania tranzytu celnego prze- widzianych w
art. 217 ust. 1 kodeksu celnego Unii Celnej. Do rodków tych zalicza
si:
Zabezpieczenie uiszczenia naleno- ci celnych i podatkowych wobec
towarów zagranicznych – zgodnie z art. 12 kodeksu celnego Unii
Celnej.
Konwój celny. Wyznaczenie trasy przewozu to-
warów. Wedug art. 86 (Rozdzia 12 kodek-
su celnego Unii Celnej) „Sposoby za- bezpieczenia uiszczenia
nalenoci celnych i podatkowych”, uiszczenie tych nalenoci jest
zabezpieczane w nastpujcy sposób: poprzez rodki pienine, gwarancj
bankow, po- rczenie lub zastaw majtku.
Pastwowe ubezpieczenie pastwowych nalenoci
W pimie informacyjnym FTS Rosji z 29.07.2013 r. wskazano, e
„porcze- nie mona uzyska w przedsibior- stwie, które podpisao umow
por- czenia dotyczc kilku podmiotów, zawart z FTS. Na obecn chwil
zo- stao zawartych kilka takich umów, w tym m.in. umowa porczenia z
Kompani Ubezpieczeniow „Arse- na” sp. z o.o., spók „Adal” i in-
nymi ubezpieczycielami. Przy czym przedsibiorstwa te zabezpieczyy
swoje zobowizania dotyczce umo- wy porczenia poprzez przedoenie do
FTS Rosji gwarancji bankowych, wskutek czego mog one wydawa
porczenia w ramach i w zakresie kwot przedoonych gwarancji.
Umowy maj by zawierane przez przewoników z przedstawicielami
(agentami) Kompanii Ubezpieczenio- wej „Arsena” sp. z o.o. Do
pakietu dokumentów niezbdnych do podpi- sania umowy zaliczane s
m.in. takie dokumenty, jak bilans roczny przed- sibiorcy
(przewonika), dokumenty majtkowe firmy, lista posiadanych rodków
transportu, itd.
W materiale przygotowanym przez grup eksperck Zwizku Transpor-
towców Rosji zawarta jest informa- cja, e Kompania Ubezpieczeniowa
„Arsena” sp. z o.o. zajmuje w Ro- sji 125. miejsce w rankingu pobo-
ru skadek ubezpieczeniowych za pierwsze pórocze 2013 r. (373 milio-
ny rubli), a w rankingu wypat ubez- piecze 253. miejsce z kwot 9
milio- nów rubli. Wedug danych „Eksper- ta RA” na dzie 30.09.2013
r. akty- wy tego ubezpieczyciela wynosiy 1,5 miliarda rubli, rodki
wasne - 763,3 milinów rubli, kapita zaoycielski – 666 milinów
rubli. czna kwota po- branych skadek ubezpieczeniowych za 9 miesicy
2013 r. wyniosa 542,9 milinów rubli.
W swoich wywodach ww. grupa ekspercka dochodzi do wniosku, e:
Dziaalno Arsenau oraz je- go przedstawicieli (agentów) jest
sprzeczna z ustawodawstwem Fe- deracji Rosyjskiej i Unii Celnej,
gdy zgodnie z kodeksem cywilnym Fe- deracji Rosyjskiej brak umowy
po- rczenia w formie papierowej (Arse- na proponuje m.in. wersj
elektro- niczn) powoduje jej niewano.
System zaproponowanych przez Arsena rodków zabezpieczenia tranzytu
celnego jest nietranspa- rentny i subiektywny.
Zakres (wysoko) wydawanych przez Arsena porcze jest prak- tycznie
niemoliwy do obliczenia, co moe stwarza sytuacje korup-
cjogenne.
Dziaalno Arsenau winna by poddana kontroli za strony Ban- ku
Rosji.
System zabezpiecze uiszczenia nalenoci celnych i podatkowych
proponowany przez Arsena nie moe zastpi systemu TIR, gdy nie
odpowiada interesom przewo- ników i pastwa. Nasuwa si oczywiste
pytanie,
dlaczego FTS Rosji wymienia firmy ubezpieczeniowe takie jak
„Arsena”, jako firmy, z którymi zawar umowy dotyczce sposobu
zabezpieczenia tranzytu celnego. A przedsibiorstwo ROSTEK, równie
majce wydawa zabezpieczenia w tranzycie celnym przez sie swoich
agentów, ma na swojej stronie internetowej informa- cj, i jest
federalnym pastwowym przedsibiorstwem Federalnej Su- by Celnej
Rosji. Tajemnic poliszyne- la jest wic to, e firmy te s powi- zane
z Federaln Sub Celn Rosji.
Tak wic wspomniane zmiany w ustawie „O regulacjach celnych w
Federacji Rosyjskiej”, zabrania- jce firmom spokrewnionym z FTS
dziaalnoci gospodarczej zwizanej z cem, nabieraj w tej sytuacji
szcze- gólnego znaczenia.
Ubezpieczenia nie dla pastwowych Prezydent Rosji Wadimir Pu- tin na
pocztku grudnia 2013 podpisa ustaw zabraniaj- c prowadzenia
dziaalno- ci zwizanej z cem przedsi- biorstwom pastwowym, któ- re s
podlege FTS, wcznie z przedstawicielstwami takich firm oraz ich
filiami. Do takich przedsibiorstw, któ- re obejmuj swoim zasigiem
wszystkie regiony Rosji, naley na przykad „ROSTEK”, posia- dajcy
liczne pododdziay. Poprawki maj wej w ycie po upywie 180 dni od
dnia ich oficjalnego opublikowania. W maju 2012 r. prezydent Ro-
sji podj decyzj o odsuni- ciu „ROSTEKU” od dziaalno- ci zwizanej z
cem, któr to przedsibiorstwo zajmowa- o si w cigu ostatnich 20 lat.
Decyzja ta, jak wida, nie zo- staa zrealizowana…
Rosyjskie gwarancje
O zmianach w rosyjskiej ustawie „O regulacjach celnych”,
zakazujcych gwarantowania nalenoci celnych przez przedsibiorstwa
pastwowe.
temat numeru temat numeru
Koca problemów nie wida
Robert Przybylski
Federalna Suba Celna Rosji (FTS) przeduya do 1 lipca 2014 roku umow
gwarancyj- n z ASMAP, a wic nie zablo- kowaa stosowania
karnetów
TIR, mimo e nie doszo do porozu- mienia z IRU w sprawie dugu. Jed-
nak szef Departamentu TIR w IRU Marek Retelski stwierdza, e to nie
jest sukces. – Spod dziaania Kon- wencji TIR Federalna Suba Cel- na
wyczya 90 proc. urzdów cel- nych. To nieprzyjemna dla nas in-
formacja i niekonstruktywna posta- wa. Do lipca bdziemy rozmawia.
Dalej bdziemy walczy – zapewnia Retelski.
IRU, jak i europejscy przewoni- cy liczyli na wicej, bo wedug pra-
sowych doniesie wicepremier Igor Szuwaow nakaza 26 listopada
przywróci dziaanie systemu TIR w caej Rosji. Mimo to FTS nie za-
stosowaa si do decyzji wicepremie- ra i po 1 grudnia 2013 roku
karnety TIR nie byy stosowane w charak- terze zabezpieczenia wobec
towa-
rów wwoonych na terytorium Unii Celnej w organach celnych w Cen-
tralnym, Poudniowym, Pónocno- -Kaukaskim, Nadwoaskim, Ural- skim,
Syberyjskim i Dalekowschod- nim okrgu federalnym, w oddzia- ach
Domodiedowo, Szeremietiewo i Wnukowo oraz w Pskowskim, Sie-
bieaskim i Kingisiepskim oddziale celnym Pónocno-Zachodniego Za-
rzdu Celnego. Take w obwodzie kaliningradzkim z dniem 3 grudnia
rosyjskie suby celne nie przyjmu- j karnetów TIR w charakterze za-
bezpieczenie nalenoci celno-po- datkowych.
Delegacja IRU, z sekretarzem ge- neralnym tej organizacji Umber- to
de Pretto, przyjedaa do Ro- sji co najmniej 10 razy na rozmo- wy w
sprawie kryzysu, ale wszyst- kie wysiki okazay si bezowocne.
Rosjanie od kilku miesicy próbu- j wprowadzi wasny system gwa-
rancyjny. Wedug niezalenych ba- da jest on najmniej 3 razy dro- szy
od karnetów TIR i dziaa tyl- ko w jednym kraju, gdy z karnetem TIR
mona przejecha przez kil- ka pastw. Nie ma take gwaran-
tów i jest niebezpieczny dla prze- woników. Wpaty dokonywane s
gotówk, co zwraca uwag krymi- nalistów i ogólnie zmniejsza bez-
pieczestwo obiegu pienidza. – Przez 6 miesicy Rosjanie wiele nie
zdziaaj. Stworzenie tak efek- tywnego systemu gwarancyjnego jak
TIR, to skomplikowana i czaso- chonna sprawa – uwaa Retelski. –
Musiaby obejmowa swoim dziaa- niem take Biaoru i Kazachstan, a to
ju praca na kilka lat – stwierdza.
Nawet jeeli Rosjanie bd two- rzy wasny system, przewonicy powinni
mie moliwo korzysta- nia z wypróbowanego i taniego kar- netu TIR. –
Wane jest, aby przed- sibiorcy mieli wybór – podkrela szef
Departamentu TIR w IRU.
Federalna Suba Celna nadal do- maga si wypaty 650 mln dol., które -
wedug rosyjskich celników - IRU jest dune skarbowi pastwa. Jed- nak
pomidzy wierszami i w rozmo- wach kuluarowych brzmi inny za- rzut
Rosjan: „pienidze rosyjskich przewoników id do Genewy”. Ma- rek
Retelski tumaczy, e IRU otrzy- mao mandat 68 krajów na zarz- dzanie
systemem TIR. – Jest on co 3 lata przeduany i wano obecne- go koczy
si w 2016 roku. Decyzj pastw siedziba organizacji jest w Genewie i
tu tworzony jest fundusz gwarancyjny.
– Poniewa wydajemy ponad 3 mln karnetów, a kady gwarantu- je
nalenoci celne i podatkowe do wysokoci 60 tys. euro, firma audy-
torska PwC uwaa, e powinnimy nawet zwikszy kapita, aby móc
skuteczniej pokry ewentualne rosz- czenia sub celnych i podatkowych
– uwaa Retelski.
Rosjanie próbuj wprowadzi wasny system gwarancyjny. Wedug
niezalenych bada jest co najmniej 3 razy droszy
od karnetów TIR i dziaa tylko w jednym kraju, gdy z karnetem TIR
mona przejecha przez kilka pastw. Nie ma
take gwarantów i jest niebezpieczny dla przewoników.
Rosjanie nadal ami Konwencj TIR oraz midzypastwowe umowy dwustronne
i dali sobie czas do koca czerwca na podjcie decyzji, co
dalej.
temat numeru temat numeru
Ryszard Gaczyski
J eeli do koca grud- nia nie zmusimy Ro- sjan do podjcia kon-
kretnych rozmów na temat funkcjonowa-
nia systemu TIR na terenie Federacji Rosyjskiej, to na pocztku
czerwca 2014 r. moe by ju za póno – przestrzega prezes ZMPD Jan
Buczek podczas ostat- niego posiedzenia Forum Transportu Drogowego.
Nieprzypadkowo zebranie FTD odbyo si 3 grud- nia. Zaproszenia
wysano pod koniec listopada, w zwizku z tym, e 1 grud- nia miao wej
w ycie wypowiedzenie przez Fe- deraln Sub Celn Ro- sji (FTS) umowy
gwaran- cyjnej rosyjskiemu sto-
warzyszeniu przewoni- ków ASMAP. Jak wszyscy dowiedzielimy si 29
li- stopada, FTS przesun- a termin na ostatni dzie czerwca 2014 r.
Realiza- cja tej decyzji jest równo- znaczna z zawieszeniem systemu
TIR na obszarze Rosji. W opinii Jana Bucz- ka zmiana terminu jest
tyl- ko wybiegiem taktycznym, obliczonym na zyskanie paru miesicy
spokoju w okresie wit i olimpiady zimowej w Rosji. Nie ma adnej
pewnoci, e tu po tych wydarzeniach Ro- sjanie ze swoich ostatnich
decyzji si nie wycofaj.
Posiedzenie FTD suyo wypracowaniu wniosków majcych na celu prze-
ciwdziaanie negatywnym skutkom „nowych uregu- lowa” dla polskich
prze-
woników – i nie tylko. Gomi posiedzenia byli przedstawiciele
litewskich przewoników: Algiman- tas Kondruseviius, prezes
Stowarzyszenia Litewskich Krajowych Przewoników Drogowych LINAVA i
do- radca prezesa LINAVY Vid- mantas Adomaitis. Nie do- jechali
zaproszeni na Fo- rum Valdis Trezins, prezes stowarzyszenia Latvias
Auto i Leonid Kostiuczen- ko, szef ASMAP Ukraina, ale zadeklarowali
pene poparcie dla wszystkich ustale.
W spotkaniu uczestni- czyli równie: Tomasz Mi- chalak, dyrektor
Departa- mentu Polityki Celnej Mi- nisterstwa Finansów, u- kasz
Twardowski, zastpca dyrektora Departamentu Transportu Drogowego
w
Ministerstwie Infrastruk- tury i Rozwoju, Micha Rzemieniewski,
dyrektor Biura Nadzoru Inspekcyj- nego w Gównym Inspek- toracie
Transportu Drogo- wego oraz Anna Brzezi- ska-Rybicka, p.o. dyrek-
tora Biura ds. Transportu Midzynarodowego GITD.
Poniewa postpowanie rosyjskiej administracji cel- nej ma bardzo
rozleg si raenia i godzi we wszyst- kie kraje - strony Konwen- cji
TIR, pada deklaracja wspólnego dziaania, aby si tym bezprawnym
prak- tykom przeciwstawi.
Algimantas Kondruse- viius podkrela, e nale- y zintensyfikowa
wszel- kie dziaania w grudniu. – Musimy dziaa zgodnie z prawem, a
nie tak jak FTS. Niemniej, jeeli rosyjska
Bdziemy si broni
administracja nie pozwoli nam dziaa w ramach sy- stemu TIR, to
takie same warunki powinnimy stwo- rzy rosyjskim przewoni- kom –
zadeklarowa.
Przedstawiciel MF To- masz Michalak równie stwierdzi, e nie mona
pozostawi rozwizania te- go problemu do czerwca. Dziaania strony
rosyjskiej, suce niszczeniu syste- mu TIR, s bezprawne i na- sze
danie wycofania si z tych praktyk jest w pe- ni uzasadnione. 13
lutego obdzie si spotkanie sze- fów ce UE, na którym zo- stanie
podjty temat wyma- gania przez rosyjskich cel- ników nowych
gwarancji w kontekcie zachowania ta- jemnicy handlowej – rosyj-
skie zabezpieczenia finan- sowe wymagaj ujawniania takich
informacji.
Jan Buczek, mówic o istocie sporu i gigantycz- nym dugu celnym, ja-
ki rzekomo ma IRU wobec FTS, przedstawi swój po- gld na spraw.
„Stare du- gi” zostay zapacone w 2004 roku, a od tego cza- su
system TIR, tak w ska- li globalnej, jak i w samej Rosji
funkcjonuje bardzo dobrze. Na 1,5 mln przewo- zów wykonanych w
ubie- gym roku do Rosji, tamtej- sze suby celne stwierdziy 13
(trzynacie!) spraw spor- nych. Jest to zatem system bardzo
szczelny, znakomi- cie zabezpieczajcy przewo- zy, a wic take
interesy ro- syjskiego ca.
Dlatego tak niepokojce s informacje, e FTS Ro- sji wspólnie z
szeregiem re- sortów rosyjskich, partne- rami z Republiki Biaoru i
Republiki Kazachstan pro- wadzi prace nad utworze- niem
Euroazjatyckiego Sy- stemu zabezpieczenia tran- zytu celnego.
Rosjanie two- rzc naprdce alternatywny system gwarancyjny prze-
rzucaj odpowiedzialno
za cay proces przewozowy na samych przewoników. Cena gwarancji jest
„uzna- niowa”, w przeciwiestwie do staych i minimalnych opat za
karnet TIR, i uza- leniona od wewntrznych regulacji tamtejszych
firm ubezpieczeniowych. Po- za tym tylko rosyjscy prze- wonicy maj
moliwo uzyskania statusu „prze- wonika celnego” na tere- nie
swojego kraju, co zwal- nia ich z obowizku posia- dania gwarancji
celnych, a to ju oznacza brak równo- wagi konkurencyjnej i stoi w
sprzecznoci z przepisa- mi WTO.
Dotychczasowe inter- wencje ministra transpor- tu i przedstawicieli
resor- tów finansów, gospodarki oraz spraw zagranicznych do swoich
odpowiedników w Rosji, a take do wice- premiera Igora Szuwaowa, nie
przyniosy adnego wi- docznego efektu. Informa- cja o amaniu
Konwencji TIR przez Rosj dotara te do sekretarza generalnego ONZ
Ban Ki-moona.
Jak stwierdzi ukasz Twardowski, równie Niem- cy s zaniepokojone t
sy- tuacj i zaday od Rosji wyjanie poprzez swojego przedstawiciela
w Komisji Europejskiej. Niestety, mi- mo zaangaowania tak wy-
sokich gremiów, wszystkie pisma pozostaj bez od- powiedzi, a
podejmowane przez rosyjsk administra- cj decyzje zmierzaj jedno-
znacznie do demontau sy- stemu TIR.
We wnioskach z posie- dzenia postulowano przede wszystkim zwoanie w
try- bie pilnym sztabu kryzyso- wego (co nastpio ju dzie póniej -
przyp. red.) i po- nown interwencj u wice- premiera Igora Szuwaowa,
a take informowanie ro- syjskiej prokuratury o bez- prawnych
dziaaniach tam- tejszych sub celnych.
Podczas posiedzenia Forum Transportu Drogowego 3 grudnia,
przewonicy podjli decyzj, e w granicach prawa bd broni si przed
rosyjskimi praktykami amania prawa. Przedstawiciele rzdu wspieraj
przedsibiorców.
Od lewej: Anna Brzeziska-Rybicka, Tomasz Michalak, Dionizy Wony,
Aleksander Reisch
Od lewej: Tomasz Michalak, Aleksander Reisch, Dionizy Wony, Agata
Homza
Od lewej: Euzebiusz Gawrysiuk, Andrzej Majewski, Waldemar
Jaszczur
Od lewej:Algimantas Kondruseviius, Micha Rzemieniewski
Od lewej: Jan Buczek, Algimantas Kondruseviius, Micha
Rzemieniewski
temat numeru temat numeru
przewonik nr 33 przewonik nr 33
nywany jest z karnetem TIR, celni- cy tak dugo trzymaj samochód, a
pienidze z ca wpyn na ich kon- to. Natomiast z gwarancjami rosyj-
skimi puszczaj samochód po roz- adunku. Przybijaj piecz i dro- ga
wolna. Przewonicy ciesz si, e tak szybko, ale to odbywa si na ich
koszt. Nie wiemy, jak dugie r- ce maj Rosjanie. Po dwóch-trzech
miesicach lub latach mog przyj po nalenoci celno-podatkowe. Po tym
czasie nie mamy dokumentacji, nie wiemy komu wielimy towar, czsto
tych firm ju nawet nie ma. Zostajemy tylko my i rosyjski fiskus,
domagajcy si pienidzy.
Dlaczego korzystaa Pani z dodatkowych gwarancji? Korzystaam dwa
razy. Raz po mie-
sicu stania, o czym wspominaam wyej, drugi - w poowie listopada.
Wadze celne Rosji naciskaj na cel- ników, aby zmuszali polskich
prze- woników do kupowania takich do- datkowych gwarancji.
Funkcjonariu- sze na granicach boj si, e jeli nie zastosuj si do
wytycznych przeoo- nych, strac prac. Szef urzdu w te- lefonicznej
rozmowie ze mn przyzna si, e musi tak postpi, bo inaczej
sam straci robot. Klient te na mnie naciska, a urzd celny w
Smolesku odmówi konwojowania w odpowie- dzi na mój wniosek, zoony
oczy- wicie na pimie. Celnicy tumaczy- li si brakiem moliwoci
technicz- nych. Ten drugi przypadek pokazuje, e gwarancje to lipa.
Samochód jecha do Kazachstanu, ale przed kazachsk granic celnik
uciek i zostaam bez niczego, adnej procedury, karnet TIR by ju
zamknity. Gwarancja rosyj- ska nie dziaa.
Te zoya Pani doniesienie do prokuratury? Zadaam ukarania generaa
su-
by celnej i naczelnika urzdu w Sie- bieu. Prokuratura przyznaa mi
racj, ale odmówia wszczcia dochodzenia z urzdu. Zaproponowaa
powództwo cywilne. Prawdopodobnie z oskare- niami signam zbyt
wysoko.
Jak wyglda przekraczanie granicy polsko-biaoruskiej? Moje ciarówki
wjedaj na Bia-
oru z karnetem TIR. Oni wszystkie polskie ciarówki, których nale-
noci celno-podatkowe przekracza- j gwarancje TIR, formuj w konwój i
paci si urzdow stawk 0,5 dol.
za kilometr. Na to dostaj rachunek. Problem polega na tym, e konwój
powinien doprowadzi samochody do najbliszego urzdu celnego Ro- sji,
a tymczasem ciarówki trafiaj na komercyjny terminal Alfa Trans. Za
wjazd na terminal pac tej prywatnej firmie 6 tys. rubli za dob,
niezalenie czy jestem tam 5 min. czy godzin al- bo nawet dob.
Dokumenty z samo- chodów trafiaj tam do rosyjskich cel- ników. Moje
ciarówki po kilku mi- nutach stamtd wyjedaj, reszta jest „czesana”.
Celnicy proponuj kierow- com pozostaych pojazdów apówk i szybki
wyjazd albo zmuszaj do za- kupu dodatkowej gwarancji.
A co dalej z Pani ciarówk, która wyjechaa z terminalu? Wyjechaa,
ale 6 tys. rubli musia-
am zapaci. Samochód moe dalej jecha, choby do Kazachstanu lub
Mongolii.
Jak to jest, e wjedajc na teren Unii Celnej, jeli robi si to przez
Biaoru, mona wykorzysta karnet TIR. Natomiast jeeli bezporednio,
funkcjonariusze celni ami prawo i zmuszaj przewoników do kupowania
dodatkowych gwarancji? To problem Unii Celnej, która nie
funkcjonuje. Dla Rosjan granica unii jest tam, gdzie im wygodniej.
Funkcjonariusze ami prawo, zmu- szani przez swoich przeoonych z FTS
Rosji.
W mojej ocenie gówni funkcjona- riusze centralnych sub celnych Ro-
sji maj ukryte cele w tworzeniu tej nowej procedury.
Jak nie wiadomo o co chodzi, to na pewno chodzi o pienidze. W efek-
cie polski przewonik zacznie znika z rynku rosyjskiego, oboony
nale- nociami celnymi, których nie uregu- loway rosyjskie
firmy.
Pastwo rosyjskie nie ma adnych korzyci finansowych, czyli dodat-
kowych wpywów do budetu pa- stwa przy nowej procedurze celnej.
Wygrywaj jedynie komercyjne fir- my Alfa Trans, Rostek, Czop Rus-
-Smolesk oraz ubezpieczyciel Ar- senal. Rosjanie od piciu lat budu-
j potg tych firm na braku reak- cji polskich przewoników na to, co
dzieje si na granicy.
Kiedy po raz pierwszy musiaa Pani walczy na rosyjskiej granicy o
swoje prawa? Proceder zmuszania do kupna do-
datkowych gwarancji rozpocz si w 2009 roku. W styczniu 2009 roku
pod- czas wykonywania transportu do Fe- deracji Rosyjskiej o
wysokiej warto- ci celnej Urzd Celny w Krasnej Gór- ce, okrg
Smolesk, zamkn karnet TIR i otworzy nieznan mi wówczas procedur
celn. Potocznie mówiono o niej DKD lub konwój.
Po zakoczeniu transportu i otrzy- maniu od kierowcy dokumentacji z
odprawy celnej dokonaam jej dogb- nej analizy. Podsumowanie byo
oczy- wiste: Rosja nie przestrzega Konwen- cji TIR. Kolejn przesyk
o wysokiej wartoci otrzymaam do przewozu w kwietniu 2010
roku.
Procedura na przejciu granicznym w Krasnej Górce zacza by analo-
giczna do tej ze stycznia. Powiedzia- am zdecydowane „nie”. Zgosiam
spraw do ZMPD i przy wspópracy z przedstawicielem ZMPD w Moskwie
panem Arturem Habart rozpoczam pierwsz bitw z urzdem celnym.
Trzy tygodnie trwaa wymiana ko- respondencji z granicznym urzdem
celnym, urzdem celnym w Smole- sku oraz Federaln Sub Celn w
Moskwie. Telefonów wykonanych do wskazanych wyej sub z mojej stro-
ny, jak i ze strony pana Artura nie sposób zliczy. Dziki uporowi
odnie- limy jednak sukces.
Czyli Rosjanie wycofali si? Zorganizowany zosta konwój cel-
ny dla mojego pojazdu, prawdziwy,
urzdowy za 6 000 rubli i zakoczy- am ten transport na karnecie
TIR.
Od tego czasu aden celnik na przejciu granicznym w Krasnej Gór- ce
nie zauwaa, e wartoci towarów, które przewo, s wysokie i karnet TIR
ich nie zabezpiecza. Moje pojaz- dy jechay bez prób zmuszania do
ku- powania dodatkowych ubezpiecze.
Rok temu zabrako zezwole bia- oruskich i zmuszona byam omin Biaoru.
Tak moja ciarówka znala- za si na otewsko-rosyjskiej granicy w
Buraczkach. Jechaam pod karne- tem TIR, a mimo to celnicy zadali
ode mnie wykupienia dodatkowych gwarancji. Zawziam si, samochód sta
na przejciu miesic, a ja sa- am pisma z prob o interwencj do wadz
Rosji do IRU, ONZ, Ministerstwa Transportu Rosji, Ministerstwa
Trans- portu Polski, MSZ, ASMAP, FTS Rosji, prezydenta
Putina.
Zdesperowana zawiadomiam pro- kuratur rosyjsk. Prokuratura stwier-
dzia, e celnicy zamali midzynaro- dowe prawo, domagajc si ode mnie
dodatkowych zabezpiecze, czego zabrania Konwencja TIR, której Rosja
jest sygnatariuszem. Po przeprowa- dzeniu dochodzenia usuna 4 zmia-
ny celników z tego przejcia. Urzd celny w Siebieu od tamtej pory
nie stwarza mi adnych problemów. Ja- ko may przewonik osignam wi-
cej ni potne IRU.
Trafia Pani na czarn list? Teraz mnie pamitaj i pilnuj, e-
bym tylko nie rozrabiaa. Gówny Urzd Celny w Smolesku zawsze mnie
wspiera. Nigdy rosyjskie su- by graniczne mnie nie dyskrymino- way
za to, e walcz o swoje prawa. Natomiast urzdy centralne nie udzie-
liy mi pomocy i wsparcia. Ich odpo- wiedzi byy negatywne, powoywali
si na przepisy Unii Celnej. Ja na to odpowiadaam, e Biaoru i
Kazach- stan nie maj z karnetami TIR prob- lemu, tylko Rosja nie
potrafi sobie z tym poradzi.
Czy Pani samochody przewoziy towar o wartoci gwarancji celnych
przekraczajcej 60 tys. euro? Wszystkie moje samochody wo
towar o duej wartoci. Zawsze te, gdy mam problemy, wspópracuj z
Ministerstwem Transportu, ZMPD, IRU. Pisz za kadym razem, kie- dy
mam problem: do kierownictwa urzdu celnego, do prokuratury re-
jonowej (która odpowiada za le pra- cujcy punkt celny), generalnej,
na- wet do kancelarii prezydenta Puti- na. Tak stao si rok temu i
nawet stamtd dostaam odpowied i po- moc. Zainteresowanie spraw kan-
celarii przyczynio si do zwolnienia czterech zmian nieuczciwych
celni- ków. Wspópracuj blisko z pracow- nikiem przedstawicielstwa
ZMPD w Rosji panem Habart.
Prawdopodobnie nie byoby prob- lemu z rosyjskimi gwarancjami, gdy-
by nasi kierowcy nie pacili apówek wtedy, gdy funkcjonariusze sub
celnych robi problemy. Ugodowo polskich przedsibiorców staa si
przyzwoleniem do rozbudowy oraz instytucjonalizacji caego systemu.
Rosjanie udoskonalili przepyw do- kumentów, wasn procedur za-
bezpiecze celnych, a wic uatwili ciganie pienidzy, nie dajc prze-
wonikom adnych gwarancji. Gdy- bym nie bya pewna, e w obu przy-
padkach wykupienia przeze mnie dodatkowej gwarancji odbiorca za-
paci co, wisiaby nade mn topór.
Czy jest on rzeczywicie tak grony dla przewoników? Dodatkowe
gwarancje to wyrok
mierci na przewoników, chocia nie maj tego wiadomoci. Dlate- go
twardo trwam przy Konwencji TIR, bo to jedyny bezpieczny sy- stem.
Wybieram karnet TIR, nawet jeeli przez to moje ciarówki stoj po
tydzie, dwa czy trzy na granicy. Nie powinnimy rusza si z kraju bez
karnetu TIR. Gdy przewóz wyko-
Pi lat walki z Ew Kamisk, wacicielk firmy transportowej EJK z
Milanówka, rozmawia Robert Przybylski
temat numeru temat numeru
przewonik nr 33 przewonik nr 33
sji dostaje 99,9992 procent nalenoci celnych. Prosz wskaza inny
system, który byby równie skuteczny i do te- go tak tani. Gwarancja
TIR na 100 dol. kosztuje 7 centów, gdy w Rosji za ban- kow trzeba
zapaci 8 dolarów!
Konwencja TIR powstaa dziki porozumieniu polityków. Czy IRU ma
wsparcie polityczne i czy jest w stanie pokona ten kryzys? Pierwsz
instytucj, która wspara
IRU podczas kryzysu rosyjskiego by- a ONZ. Wykazaa, e to, co robi
Rosja, jest pogwaceniem piciu punktów pra- wa midzynarodowego.
Równie Komi- sja Europejska wspara IRU, bo europej- ski eksport do
Rosji korzysta z karne- tów TIR. Jeeli zostan one zastpione,
dodatkowe gwarancje bd kosztowne, spowoduj opónienia na granicach.
Co najgorsze, to nie s gwarancje, lecz po- zwolenia na wjazd, nie
wiadomo dokd pojad ciarówki, wic cigalno na- lenoci i bezpieczestwo
obrotu bdzie adne. Co najwaniejsze, Najwyszy Sd Arbitraowy wyda
wyrok, potwier- dzajcy niezgodno z prawem dziaa administracji
rosyjskiej, która mimo to nie zmienia swojego postpowania. To mnie
zadziwia, bo w tym sensie spoe- czestwo rosyjskie jest
bezprawne.
Zgromadzenie Ogólne IRU zobowi- zao prezydenta IRU Janusza acnego
do napisania listów do sekretarza gene- ralnego ONZ Ban Ki-moona
oraz prze- wodniczcego Komisji Europejskiej Jo- se Manuela Barroso,
informujcych o amaniu prawa w Rosji. Zwracamy si
w ten sposób z prob o interwencj obu instytucji u prezydenta
Putina, aby przywróci porzdek i dziaanie prawa w Rosji.
Jakie narzdzia ma midzynarodowa spoeczno w walce z Rosj? Jeeli 1
lipca 2014 r. Rosjanie wpro-
wadz nowe gwarancje, zaskarymy ten kraj do WTO. Bo to amanie nie
tylko Konwencji TIR, ale take regu WTO, poniewa dziaalno Rosji ude-
rza w wymian handlow, tworzy dla niej bariery.
Czy to rzeczywicie taki skuteczny sposób nacisku? Meksykanie od 30
lat walcz o wjazd swoich ciarówek do USA. Od 15 lat namawiam Meksyk
do
przyjcia Konwencji TIR. Jeeli to uczyni, Amerykanie bd musieli
przyj przewoony pod oson kar- netu TIR adunek, bo s czonkami tej
konwencji. Spraw znam niemal z pierwszej rki, jestem Kanadyjczy-
kiem i braem udzia w pracach nad stworzeniem porozumienia o wolnym
handlu pomidzy Kanad i USA. Gdy strefa zostaa rozszerzona o Meksyk
(wtedy powstaa NAFTA), dostrze- gaem tego skutki. W porozumienia
NAFTA mona wbudowa wiele wy- jtków. Jeeli jest problem w NAFTA,
dokd mona i ze skarg? Chyba tylko do Waszyngtonu. W przypad- ku
Konwencji TIR mona odwoa si do ONZ.
Czy unijna Wspólna Procedura Tranzytowa moe zastpi system TIR?
Rosyjski kryzys moe pomóc przy-
wróci dziaanie systemu TIR w UE, którego stosowanie w przewozach
pomidzy krajami UE zostao zaka- zane w 1968 roku. Jeeli mówimy o
wolnym rynku i konkurencji, wpro- wadmy j i dajmy przewonikom
wybór. Co wicej, system tranzyto- wy to jedynie pozwolenie na wjazd
do Unii, natomiast TIR pozwala na tranzyt nawet dziesiciu krajów.
Jest take bezpieczniejszy dla wadz skarbowych. W latach 90., gdy
mia- y miejsce wielkie naduycia systemu TIR, 0,1 proc. wartoci ce
nie zosta- o zapaconych przez przewoników uywajcych karnetów TIR,
gdy w procedurze tranzytowej co dziesity przejazd nie zosta
rozliczony! Brak szczelnoci bierze si z decentraliza- cji
systemu.
Jak ukada si paska wspópraca z ZMPD? Jest doskonaa, wystarczy
powie-
dzie, e Janusz acny jest po raz czwarty wybrany prezydentem IRU. Co
wicej czonkiem Prezydium IRU zosta Jan Buczek, prezes ZMPD. To
niespotykana sytuacja, gdy we wa- dzach IRU zasiada dwóch czonków z
tego samego kraju, z tej samej or- ganizacji. Ale taka jest
demokracja. Ci ludzie wnosz wiele inicjatyw i pomysów do dziaania
naszej orga- nizacji. A problem rosyjski musimy rozwiza.
Jaka jest przyszo europejskiego handlu z Rosj po wprowadzeniu przez
ten kraj utrudnie w midzynarodowych przewozach drogowych? Najwiksze
straty poniesie Rosja. 90
proc. importu do Rosji trafia pod oso- n karnetu TIR, wic koszty
dodatko- wych ubezpiecze poniesie rosyjski konsument. Nie jest to
zatem protek- cjonizm. Jednak pozostaj optymist, mam nadziej, e
wszyscy ochon i zwyciy zdrowy rozsdek oraz spra- wiedliwo.
Co zatem stao si? W lipcu Federalna Suba Celna Ro-
sji ogosia, e wprowadza dodatkowe ubezpieczenia nalenoci
celno-podat- kowych. Decyzj uzasadnia w trzech punktach: po
pierwsze ASMAP (zrze- szenie przewoników gwarantujce na- lenoci
celno-podatkowe) winny jest 650 dol. Nie ma jednak adnych doku-
mentów, e taki jest stan faktyczny. Je- eli rzd pokae dokumenty,
zapacimy ca sum. Wszystko, co bylimy win- ni, zostao zapacone na
podstawie po- rozumie lub wyroków sdowych. Za- pewniam, e nie
jestemy winni rosyj- skiemu skarbowi pastwa nawet centa.
Po drugie administracja przekonuje, e wzrosa liczba szkód. Jednak
fakty mówi co przeciwnego. W ostatnich trzech latach byo tylko 8
przypadków niezapacenia nalenoci celno-podat- kowych, to chyba
najmniejsza szkodo- wo na wiecie. Ostatni argument wy- toczony
przez administracj celn mówi o niezgodnoci porozumie ASMAP z
krajowym prawem celnym. Jednak po- rozumienia z ASMAP-em wynikaj z
midzynarodowej Konwencji TIR, któ- rej Rosja jest sygnatariuszem, a
prawo midzynarodowe jest nad krajowym. Wic te wszystkie argumenty s
nie- prawdziwe.
Jaka jest zatem przyszo systemu TIR? Niezalenie od Rosji, Chiny s
bardzo
zainteresowane uruchomieniem syste- mu TIR i wadze zapowiedziay, e
to uczyni. Jeeli tak si stanie, caa Azja Poudniowo-Wschodnia te
doczy do Konwencji TIR. Na tamtejszych przej- ciach granicznych s
wielkie opónie- nia, wic karnet TIR bdzie duym ua- twieniem dla
gospodarek. Przesy kon- tenerów z Chin do USA bdzie móg odbywa si
pod oson karnetu TIR. Meksyk take chce wej do systemu TIR, bo uatwi
on dostp do amery- kaskiego rynku. Kontynent afryka- ski planuje do
2017 roku powoa stref wolnego handlu, a system TIR jest na- rzdziem
uatwiajcym handel.
Jaki jest sens korzystania z karnetów TIR, jeeli kontener z Chin do
USA jest przewoony tylko przez jedn granic i clony po wyadunku w
porcie? Karnet TIR uatwia przejcie nawet
jednej granicy. Jeeli fabryka gdzie w rodku Chin zapeni towarem
kon- tener, uywajc karnetu TIR, moe go na miejscu odprawi celnie i
wysa do portu. Tam nie musi ju czeka dwóch lub czterech tygodni na
odpraw, ale od
razu moe by zaadowany na statek i wysany do USA. W tamtejszym
porcie pojemnik moe trafi bezporednio do odbiorcy, który odprawi go
celnie. W ten sposób mona zaoszczdzi wiel- kie pienidze na
niepotrzebnej rozbu- dowie portów.
Dokadnie z tego powodu Konwen- cj TIR zainteresowane s Zjednoczo-
ne Emiraty Arabskie. Zamiast rozbudo- wywa port w Dubaju, mog
zmieni procedury. Przykadem korzyci Kon- wencji TIR moe by port
Tanger Med, gdzie kontenery po wyadunku czekay 2 tygodnie na
odpraw. Po wprowadze- niu systemu TIR kontenery wyjedaj po
godzinie.
Wracajc do Chin, jak system TIR moe dziaa w Chinach, jeeli Rosja go
nie uznaje? Chiny bd wysya towary do Eu-
ropy drog ldow pod oson karne- tu TIR, ale zrobi to wokó Rosji.
Rosja straci ten cay ruch, nie zarobi na prze- wozach. Nie ma sensu
wychodzi z sy- stemu TIR, jeeli cay wiat wcza si do niego.
Strategia - to rozszerzenie sy- stemu TIR.
Ale bez systemu TIR w Rosji strac m.in. polskie firmy. Ciarówka bez
karnetu TIR nie przejedzie z Polski do np. Kazachstanu lub Chin. S
jednak inne rynki. Dzi poowa
karnetów TIR uywana jest w Rosji, wic na zablokowaniu systemu stra-
c przede wszystkim Rosjanie. Dziki karnetom TIR administracja celna
Ro-
Musimy rozwiza ten problem Rosja nadal grozi blokad systemu TIR od
1 lipca 2014 roku, jeeli Midzynarodowa Unia Transportu Drogowego
IRU nie zapaci Federalnej Subie Celnej Rosji 650 mln dolarów.
Sekretarz Generalny IRU Umberto de Pretto mówi, jak moe wyglda
przyszo europejskiego handlu oraz Konwencji TIR.
z Umberto de Pretto, sekretarzem generalnym
IRU, rozmawia Robert Przybylski
temat numeru temat numeru
Nie jestem pewien. Z kobietami u wadzy
artów nie ma. Jak dla mnie
bomba!
Koledzy, ustalmy procedur powitania nowej ministry. Mskie
uciski i klepanie po plecach odpadaj.
Stop, najpierw oficjalna
i przytuli?
Jan Buczek
Rafa Olszewski
Na cze nowego ministra: hura, hura, hura!
przewonik nr 33 przewonik nr 33
20 21
fo to
m or
ga na
I taczy dla mnie. Koledzy s lepi na potrzeby kobiet!
Ja te zamykam oczy.
Waldemar Jaszczur Marek Sierocki, Sawomir Jeneralski
Elbieta Biekowska Wojciech Sienicki
A mi oko lata!
nastrojowa muzyka.
Zróbmy prób z tymi kwiatami. Prosz bardzo, to jest
ministra
22 23
Te co!
publiki Biaoru, dziaajc w oparciu o Kodeks Unii Celnej, stwierdza,
e byy to zabronione (do realizowania przez podmioty zewntrzne)
przewo- zy kabotaowe, a CMR w zasadzie te- go nie dotyczy.
W opinii Tadeusza Wilka u róda problemu ley niezgodno pomi- dzy
przepisami prawa midzynaro- dowego a uregulowaniami zawarty- mi w
Kodeksie Celnym UC. Stanowi- sko Pastwowego Komitetu Celnego –
wywiedzione z przepisów Kodeksu – stoi równie w sprzecznoci z za-
pisami polsko – biaoruskiej umowy transportowej. To wanie powoduje
tak due rozbienoci w ocenie fak- tów, co z kolei uniemoliwia
jakiekol- wiek zblienie stron sporu.
Niekompetentni biaoruscy celnicy
Powane zastrzeenia budz równie metody pracy biaoruskich urzdów
celnych. Przedsibiorcy, waciciele zatrzymanych pojazdów, pytaj jak
to moliwe, e ciarówki z niewa- ciwymi dokumentami byy na teryto-
rium Biaorusi w ogóle wpuszczane? W wypadku stwierdzenia tak
powanych narusze (przedsibiorcy s oskareni o dokonanie nielegalnego
przewozu) powinny zosta zawrócone do Polski w celu uzupenienia
dokumentów lub
ich zmiany. „Norm” dla wszystkich zatrzyma dokonanych przez biaoru-
skie suby celne jest fakt, e zostay one dokonane nie w czasie
realizowa- nia kwestionowanego przewozu, ale znacznie póniej. W
przypadku firmy Józefa Ksiopolskiego by to miesic;
kierowca przewozi towar z Polski do Rosji, z odpraw celn w
Biaorusi, ma- jc biaorusk wiz tranzytow.
- Jeeli tamtejsze wadze celne uwa- aj teraz, e ten towar jecha na
tery- torium Biaorusi, a nastpnie by prze- woony z terytorium
Biaorusi do Ro- sji, to ten pojazd nie powinien by tam wpuszczony
ze wzgldu chociaby na niewaciw wiz, jak posiada kie- rowca ciarówki
– twierdzi przedsi- biorca. – Moim zdaniem wpuszczaj te auta
celowo, eby póniej - po okresie kilku tygodni czy miesicy – zatrzy-
mywa samochody i wyciga konse-
kwencje finansowe, których wielko jest nieadekwatna do popenionego
przekroczenia. Jest to „dziaanie pra- wa” wycznie na ich wasny
uytek, niezgodne z jakimikolwiek zasadami obowizujcymi w Europie –
uwaa Jó- zef Ksiopolski.
Denerwuje si take Waldemar Jasz- czur. – To jest karygodne w
sytuacji, kiedy biaoruskie suby celne pope- niy szereg bdów,
dopuciy do od- praw celnych pojazdów, a dzisiaj nie potrafi si do
tego przyzna. Na do- datek wszelkie wynikajce z tego kon- sekwencje
przenosz na polskie przed- sibiorstwa. My jako rodowisko ocze-
kujemy podjcia natychmiastowych dziaa, przede wszystkim przez pa-
stwo polskie – bo dzisiaj nie jest ju to problem jednostkowy – to
jest prob- lem pastwa polskiego, a take UE – stwierdza
Jaszczur.
Zatrzymania na Biaorusi
P osiedzenie Polsko - Biaoru- skiej komisji mieszanej ds.
midzynarodowych prze- wozów drogowych, z 4-5 li- stopada, zakoczyo
si im-
pasem w rozmowach. Spotkanie zwo- ano w trybie pilnym, pod
naciskiem ZMPD, aby wyjani zasadno za- trzymania kilkunastu
polskich ci- arówek w sierpniu br. przez biaoru- skie suby
celne.
Z powodu cakowitej rozbienoci stanowisk obie delegacje nie podpisa-
y protokou zakoczenia obrad, co po- woduje konieczno zwoania
kolejne- go spotkania w jak najbliszym termi- nie. Strona polska
postuluje wczenie do skadu delegacji na nowe rozmowy równie
przedstawicieli sub celnych. - Po tym posiedzeniu komisji miesza-
nej nie ma ju cienia wtpliwoci, e nastpi dalsze zatrzymania – uwa-
a uczestniczcy w obradach przewod- niczcy Porozumienia
Biaowieskiego Waldemar Jaszczur.
Tadeusz Wilk, dyrektor Departa- mentu Transportu w ZMPD, ma po-
dobne obawy. – Z rozmów, które pro- wadzilimy podczas posiedzenia
ko- misji mieszanej, wynika, e takie zatrzymania mog odnosi si do
sy- tuacji, które miay miejsce rok czy dwa lata wczeniej.
Zatrzymano do tej pory 14 pojaz- dów, które stoj w Brzeciu, ale
spra- wa moe dotyczy znacznie wikszej ich liczby, bowiem podobnie
realizo- wanych przewozów byo bardzo du- o. adne biaoruskie suby
kontrol-
ne nie kwestionoway wtedy ich pra- widowoci – stwierdza Wilk.
Dotychczas problem dotkn 13 firm; zostao zatrzymanych 12 zesta- wów
(cignik + naczepa) i 2 naczepy. W nastpstwie prowadzonych post-
powa zapada ju wikszo wyro- ków w biaoruskich sdach grodzkich
(pierwszej instancji). W siedmiu przy- padkach orzeczono konfiskaty
pojaz- dów i konieczno zapaty nalenoci celno - podatkowych za
pojazdy. Ja- ko powód zatrzyma wskazano na- ruszenie przepisów
celnych, tj. wyko- nywanie przewozów wewntrznych midzy pastwami
Unii Celnej pojaz- dami, które zostay poddane proce- durze odprawy
czasowej (wremien- nyj wwoz).
Dotyczy to art. 344 Kodeksu Celne- go Unii Celnej (Rosja – Biaoru -
Ka- zachstan). Ponadto taka interpreta- cja przepisów kodeksu
pozwala bia- oruskim celnikom traktowa wyko- nywanie przewozu
pomidzy krajami Unii Celnej przez nierezydenta jako kabota.
Konsekwencj naruszenia tych regulacji s dotkliwe kary prze-
widziane w ustawodawstwie Biao- rusi. Oprócz naoenia grzywny na
przedsibiorc, dopuszczaj równie moliwo „konfiskaty przedmiotu,
którym dokonywany jest przewóz”.
Stanowisko polskiej strony w spra- wie zatrzyma jest jednoznaczne
(i niepodwaalne): kwestionowane przez Biaorusinów przewozy byy
prowadzone zgodne z obowizujcy- mi przepisami prawa midzynarodo-
wego, czyli Konwencji CMR (do której Biaoru równie przystpia).
Nato- miast Pastwowy Komitet Celny Re-
Biaoruskie konfiskaty samochodów polskich przedsibiorców ami
polsko-biaoruskie umowy. Przewonicy domagaj si od polskiej
administracji zdecydowanych dziaa i obawiaj si, e to moe by dopiero
pocztek biaoruskich sankcji.
Stanowisko polskiej strony w sprawie zatrzyma jest jednoznaczne:
kwestionowane przez Biaorusinów przewozy byy prowadzone zgodne z
obowizujcymi przepisami prawa midzynarodowego, czyli Konwencji
CMR.
Z dziennikarzami rozmawia Agata Packa, w tle Zbigniew Dadacz
24 25
w yd
ar ze
ni a
Sdy na rozkaz
Dla przedsibiorców jeszcze bardziej gorszce s praktyki panujce w s-
dach biaoruskich: fabrykowanie do- wodów, nieliczenie si z faktami.
W opinii oskaronych i ukaranych mo- g tak postpowa, bo nikt si o
pol- skich przewoników nie upomina. Wiele mówi historia
przedsibiorcy Marcina Cioka, któremu Biaorusi- ni skonfiskowali
samochód. – Auto zostao odprawione, adunek dostar- czony do
odbiorcy w Rosji. Dwa tygo- dnie póniej samochód zatrzymano w
Brzeciu z powodu tego wczeniej- szego przewozu. - Gdy przyjechalimy
do urzdu celnego w sprawie zoenia wyjanie okazao si, e obciajce nas
dokumenty, którymi dysponuj biaoruscy celnicy, s zupenie inne ni
dokumenty, które my posiadamy, na podstawie których kwestionowany
przewóz zostay wykonany. Zamówi- limy ekspertyz u biaoruskiego gra-
fologa, w której stwierdza si jedno- znacznie, e piecztki firmy i
podpisy kierowcy na dokumentach przedsta- wionych przez celników s
podrobio- ne. Jednake nawet przedstawienie na rozprawie tak
ewidentnego faszer- stwa w ogóle nie miao adnego zna- czenia! Sd
uzna dokumenty, które przekazaa mu Izba Celna z Brzecia i na ich
podstawie wyda wyrok – z niedowierzaniem mówi Cioek.
Na sdowe bezprawie wskazuje równie Zbigniew Dadacz, kolejny
przedsibiorca, któremu zatrzymano samochód. – Sdy biaoruskie upra-
wiaj polityk wasnego pastwa, a
na rozprawach odbywa si jaki tragi- komiczny spektakl. Nikt nie
pyta re- prezentujcych mnie adwokatów o do- wody w sprawie. Dla
tamtejszych s- dziów ju chyba sam fakt postawienia mnie przed sdem
rozstrzyga o mo- jej winie. Faszerstwa i manipulacje sub celnych
nikogo nie interesowa- y. W opinii prawnika, który prowa- dzi moj
spraw, takie zachowanie w sdach biaoruskich wynika z bra- ku
jakiejkolwiek presji ze strony wadz polskich. Gdyby taka presja
bya, wy- dawane wyroki byyby z pewnoci agodniejsze ni te, które ju
zostay orzeczone – stwierdza Dadacz.
Nieadekwatne kary
Wedug ZMPD fundamentaln kwe- sti jest równie nieadekwatno ka- ry do
przewinienia. Utrata samocho- du i kilkudziesiciotysiczna grzyw- na
to dla maych rodzinnych firm praktycznie koniec ich dziaalnoci.
Wacicielka takiej firmy Agata Packa jest zrozpaczona. – Od pótora
roku wspólnie z mem prowadzimy firm przewozow. Mamy tylko jeden
samo- chód, który od trzech miesicy stoi w Brzeciu na Biaorusi. To
jest jedyne ródo naszego utrzymania i docho- du. Jeeli w wyniku
konfiskaty stra- cimy j, pozostan nam do spaty ra- ty leasingowe.
Nie bdziemy w stanie normalnie funkcjonowa jako firma – mówi
Packa.
Jeeli tych 14 zatrzyma jest testem ze strony biaoruskiej
administracji na to, jak strona polska zachowa si w tej sytuacji,
to brak jednoznacznego
sprzeciwu wobec dziaa biaoruskich sub celnych, naruszajcych
przepisy midzynarodowe i amicych umowy dwustronne, i pozostawienie
polskich przewoników sam na sam z biaoru- skim wymiarem
sprawiedliwoci, tyl- ko tamtejsze suby zachci do bez- wzgldnego
upienia naszych firm transportowych. Zwaszcza e z ad- ministracji
biaoruskiej pyn – jesz- cze niepotwierdzone – liczne informa- cje,
e dotychczasowe zatrzymania s wstpem do „weryfikacji” zaplanowa-
nej na znacznie szersz skal. – Z nie- formalnych rozmów, jakie
prowadzi- em z biaoruskimi celnikami wynika, e mog zatrzyma jeszcze
od 600 do 1000 aut. Podobno zostaa ju sporz- dzona lista firm,
których samochody byy w podobny sposób odprawiane. Wydaje mi si, e
zostalimy po pro- stu „wrobieni” w t sytuacj. Jeeli nie bdziemy
reagowa i nic nie zrobimy w tej sprawie, to mona si niebawem
spodziewa kolejnych zatrzyma. Dla sub biaoruskich to jest bardzo
ako- my ksek - bo maj auto (skonfisko- wane) i do tego jeszcze 50
tys. euro z tytuu kosztów administracyjnych i opaty celnej. Jeli
pastwo polskie ostro si temu nie przeciwstawi, zro- bi z nami co
chc – zapewnia przed- sibiorca Wojciech Lech.
Dlatego tak wane jest, aby polska administracja pastwowa nie pozo-
stawia przewoników samych sobie w starciu z biaoruskim systemem i
upo- mniaa si o ich prawa wynikajce z przepisów midzynarodowych,
które Biaoru równie ratyfikowaa. Jeli te- go nie uczyni, w drugiej
poowie stycz- nia nastpi zapewne nastpna fala za- trzyma. Dziaania
biaoruskich cel- ników to nie tylko zapewnianie coraz wyszych
przychodów budetowych, ale równie postawienie si w roli regu-
latora rynku przewozowego. Takie in- stytucje znaj tylko jeden
„mechanizm rynkowy” – ograniczenia administra- cyjne. W tym wypadku
s to absurdal- nie wysokie kary. Trzynastu polskich przedsibiorców
znalazo si w wyniku dziaa biaoruskich sub celnych na krawdzi
bankructwa i nie ma to ad- nego zwizku z pojciem ryzyka, jakie si
wie z funkcjonowaniem na wol- nym rynku. Do czasu uregulowania
wszystkich zasdzonych zobowiza kraje, które s podstaw ich dziaalno-
ci przewozowej, czyli Biaoru i Rosja, pozostaj dla nich
zamknite.
W pierwszym rzdzie od lewej: Waldemar Jaszczur, Dariusz Soszyski,
Józef Ksiopolski
przewonik nr 33 przewonik nr 33 wydarzenia wydarzenia
26 27
Dzie wykonania usugi, a nie wystawienia faktury
Wikszo zmian wynikajcych z no- welizacji ustawy o VAT wejdzie w y-
cie 1 stycznia 2014 r. Jedn z waniej- szych jest zapis, e obowizek
podat- kowy powstaje z chwil wykonania usugi (obecnie jest to data
otrzyma- nia zapaty, nie póniej jednak ni 30 dzie od wykonania
usugi). An- na Piotrkiewicz podkrelia, e w zwizku z tym nie
faktura, a doku- ment przewozowy (np. list CMR) b- dzie decydowa o
terminie rozlicza- nia podatku VAT przez przewonika. Dlatego
powinna zosta w nim zapi- sana data rozadunku. Podaje przy- kad:
usuga transportowa zostaa wy- konana 1 wrzenia (taka data roza-
dunku towaru jest ujta w licie CMR), a termin patnoci w fakturze
okrelo- no na 10 padziernika. Dzisiaj prze- wonik wykazuje usug w
deklara- cji VAT-7 za padziernik, gdy obowi- zek podatkowy powsta
pierwszego dnia tego miesica. W nowym roku, uwzgldniajc te same
daty, przewo- nik wykae usug w deklaracji VAT-7 za wrzesie - dzie
wystawienia fak- tury i termin zapaty nie bd miay znaczenia dla
obowizku podatkowe- go. Przewonicy powinni si finanso- wo
przygotowa do nietypowego okre- su przejciowego, albowiem deklara-
cja VAT-7 za stycze 2014 r. obejmie podatek z dwóch miesicy -
grudnia i stycznia.
W nowym roku zmieni si te za- sady ustalania podstawy opodatko-
wania. Bdzie ni cao nalenoci za wykonan usug transportow, w tym
take za poniesione koszty do- datkowe (np. z tytuu prowizji czy do-
datkowego ubezpieczenia przewoni- ka), pobieranej od klienta przez
firm transportow. Podstawa opodatkowa- nia nie obejmuje kwot
otrzymanych od zleceniodawcy usugi jako zwrot wydatków poniesionych
w jego imie- niu i na jego rzecz. Chodzi o tzw. wy- datki wyoone
np. na opaty celne, fitosanitarne, weterynaryjne lub inne na rzecz
organów administracji pub-
licznej, które musz wynika z umo- wy wskazujcej na ich ponoszenie w
imieniu zleceniodawcy usugi trans- portowej. Zwrot wydatków wyoo-
nych nie podlega fakturowaniu - jest rozliczany na podstawie not
midzy kontrahentami i nie wchodzi do reje- stru i deklaracji VAT.
Jak podkreli- a Anna Piotrkiewicz, na wydatkach wyoonych
przewonikowi nie wol- no zarabia - powinien wystpi do klienta o ich
zwrot dokadnie w takiej kwocie, jaka zostaa wydana. Do pod- stawy
opodatkowania nie wlicza si równie wartoci opakowa zwrot- nych
(palet, pojemników, zbiorników).
Wedug nowych zasad faktur na- ley wystawi nie póniej ni 15. dnia
miesica nastpujcego po tym, w
którym wykonano usug transpor- tow. Faktur mona take wystawi przed
realizacj przewozu - do 30 dni przed wykonaniem usugi. Dzie wy-
stawienia faktury ma znaczenie dla rozliczenia podatku
dochodowego.
W obrocie gospodarczym w na- szym kraju coraz popularniejsze sta- j
si faktury elektroniczne. Zgodnie z przepisami unijnymi, taka
faktura musi by wystawiona i wysana, a nastpnie odebrana przez
klienta w
tym samym formacie pliku, np. PDF. Tylko wtedy jest wana.
Przedstawi- cielka resortu finansów zaznaczya te, e w polskich
realiach nagminne jest podwójne dokumentowanie tej sa- mej
transakcji - najpierw przez faktu- r elektroniczn, a póniej
papierow, dosan poczt. To te jest nieprawid- owe. Jeli przewonik
wystawia fak- tur elektroniczn, to na tym powi- nien zakoczy
(klient moe j sobie wydrukowa).
Jako dat wystawienia faktury na- ley rozumie dzie jej udostpnienia
na portalu internetowym przez usu- godawc lub przekazania odbiorcy
przez e-mail (elektroniczne), lub wy- stawienia papierowej. Dat
otrzyma- nia faktury jest dzie, w którym klient
pobra j z portalu wystawcy, odebra list e-mail lub przesyk
pocztow.
Anna Piotrkiewicz ostrzega, e nie wolno nanosi zmian (poprawek) na
fakturze papierowej lub elektronicz- nej, bo stanie si niewana.
Jeli do- kument jest wystawiony nieprawid- owo, naley wystawi
faktur kory- gujc.
Cezary Bednarski
N owe uregulowania zosta- y zawarte w ostatniej no- welizacji
ustawy o podat- ku od towarów i usug z 26 lipca 2013 r.
Niektóre
przepisy zaczy obowizywa od 1 padziernika 2013, ale wiksza cz zmian
wejdzie w ycie z pocztkiem nowego roku. Skomplikowane zagad- nienia
zwizane z podatkiem VAT przestawia w przystpny sposób spe-
cjalistka z Ministerstwa Finansów An- na Piotrkiewicz.
Hurtowe zakupy paliwa
Do ustawy dodano nowy dzia Xa, w którym znalazy si m.in. przepisy
wprowadzajce solidarn odpowie- dzialno nabywcy za zobowizania
podatkowe sprzedawcy paliwa (take niektórych wyrobów stalowych i
zo- ta nieobrobionego). Ta zasada ju sta- a si obowizujcym prawem
(m.in. artykuy 105a, 105b, 105c ustawy o VAT). Jego twórcom chodzio
o stwo- rzenie skutecznego narzdzia w walce z naduyciami podatkowym
w obro- cie paliwami (sprzeda duych iloci przez firmy nagle
zapadajce si pod ziemi). Zreszt stosowanie solidarnej
odpowiedzialnoci nie jest polsk spe- cjalnoci – wczeniej ta regua
zosta- a wprowadzona do systemów podat- kowych 19 krajów
czonkowskich UE, m.in. Niemiec, Francji, Holandii, Wiel- kiej
Brytanii, Hiszpanii i Portugalii.
Od razu uspokójmy tych przewo- ników, których pojazdy tankuj olej
napdowy do standardowych zbiorni- ków wycznie na stacjach paliw.
Oni nie musz si niczego obawia. Trze- ba jednak wykaza przed
organem
podatkowym, e zakupy byy doko- nywane w tych placówkach i przed-
stawi faktury za paliwo. Anna Piot- rkiewicz zwrócia uwag na to, e
uwidoczniona na fakturze ilo za- tankowanego paliwa nie moe by
wiksza ni pojemno najwiksze- go zbiornika pojazdu z floty przewo-
nika. Zatem po zatankowaniu na tej samej stacji o jednej porze
paliwa do np. trzech samochodów trzeba po- prosi sprzedawc o trzy
faktury, al- bo o wpisanie na jednym dokumen- cie numerów
rejestracyjnych wszyst- kich ciarówek (pracownik stacji nie ma
wprawdzie takiego obowizku, ale moe to zrobi na prob
klienta).
Kupujc olej napdowy w hurtow- niach przewonik ryzykuje, e ponie-
sie solidarn odpowiedzialno ze sprzedawc niepaccym VAT-u, ale jest
ona ograniczona do czci podat- ku proporcjonalnie przypadajcej na
zakupione przez niego paliwo (paci podatek od takiej iloci paliwa,
jak sam kupi i nie odpowiada za innych nabywców). Ryzyko dotyczy
jednak tylko cile okrelonych sytuacji. So- lidarna odpowiedzialno
ma zastoso- wanie w odniesieniu do duych trans- akcji, tj. w
przypadku, gdy od jedne- go dostawcy kupimy w danym miesi- cu
paliwo o wartoci przekraczajcej 50 000 z (bez kwoty podatku). Zaku-
py na mniejsze kwoty s zatem „bez- pieczne”. eby podpa fiskusowi
mu- si by take speniona druga, oprócz odpowiedniej wartoci
transakcji, przesanka - w chwili dokonania do- stawy paliwa jego
nabywca musi wie- dzie lub mie uzasadnione podsta- wy do tego, aby
przypuszcza, e po- datek VAT (lub tylko jego cz) przy- padajcy na t
transakcj nie zostanie przez hurtownika wpacony na rachu- nek urzdu
skarbowego. Jakie s uza- sadnione podstawy do powzicia ta- kiego
przypuszczenia? Wystpi, je- eli okolicznoci towarzyszce tej do-
stawie lub warunki, na jakich zostaa dokonana, odbiegaj od realiów
ob- rotu paliwem, w szczególnoci jee- li jego cena bya nisza od
wartoci rynkowej. Tu zastrzeenie – nie ma
podstaw do czepiania si przewoni- ka, jeeli niska cena paliwa
wynika z przyznanego mu rabatu w wysoko- ci normalnie stosowanej w
praktyce handlowej.
Kupujcy jednak musi wskaza do- wody, i pomimo dokonania zaku- pu
paliwa w nietypowych okolicz- nociach lub po zanionej cenie, nie
miao to wpywu na niezapacenie po- datku przez sprzedawc. Udowodnie-
nie tego moe nie by atwe. Przed- stawiciele MF uzasadniaj ten wymóg
tym, e nabywca ma wiedz o okolicz- nociach towarzyszcych
transakcji, z której wywodz si korzystne dla nie- go skutki.
Przesank wyczajc stosowa- nie solidarnej odpowiedzialnoci po-
datkowej nabywcy jest to, e powsta- nie zalegoci podatkowych po
stronie sprzedawcy paliwa nie wizao si z jego nierzetelnym
rozliczeniem w ce- lu odniesienia korzyci majtkowej. Innymi sowy ta
regua prawna ma by stosowana w procederach oszu- kaczych. Zatem
przejciowe kopo- ty z pynnoci finansow podatnika bdcego hurtowym
sprzedawc pa- liw, w wyniku których na czas nie za- paci VAT-u, nie
prowadz do powsta- nia odpowiedzialnoci podatkowej po stronie
nabywcy.
Przewonik moe równie skorzy- sta z funkcji ochronnej instytucji
kau- cji gwarancyjnej. Chodzi o to, e firma zajmujca si hurtow
sprzeda pa- liw, nie zalegajca z podatkami, mo- e zoy w urzdzie
skarbowym od- powiednio wysok kaucj stanowic zabezpieczenie zapaty
podatku (moe to by np. depozyt pieniny na wyod- rbnionym rachunku,
gwarancja ban- kowa lub ubezpieczeniowa). Lista tych solidnych
sprzedawców jest publiko- wana na stronie internetowej Minister-
stwa Finansów w Biuletynie Informacji Publicznej (widniej tam m.in.
nazwy firm i kwoty okrelajce wysoko zo- onej kaucji). Wystarczy tam
zajrze i wybra kompetentnego dostawc. Ku- pujc paliwo u niego
nabywca jest bez- pieczny - nie naraa si na odpowie- dzialno
solidarn.
VAT w transporcie Nowelizacja ustawy o podatku VAT przyniosa wane
zmiany take dla przewoników.
Kupujcy musi wskaza dowody, i pomimo dokonania zakupu paliwa w
nietypowych okolicznociach lub po zanionej cenie, nie miao to wpywu
na niezapacenie podatku przez sprzedawc. Udowodnienie tego moe nie
by atwe.
przewonik nr 33 przewonik nr 33 wydarzenia wydarzenia
28
ra uruchamia mechanizm dumpingu i tym samym po- gbia trudnoci
finansowe.
Na kondycj firm nega- tywnie wpywa, w ocenie przewoników, otoczenie
prawne transportu. Naj- wikszej krytyce podda- ne zostay
rozbudowane przepisy, w których gsz- czu trudno si odnale - 35,8%
respondentów oce- nio t kwesti jako naj- wiksz barier (przyzna- o
jej not 10), natomiast po zsumowaniu wskaza od 7 w gór odsetek
ankietowa- nych typujcych t odpo- wied wyniós 64,5%. Na zbyt czste
zmiany pra- wa narzekao 28,2% bada- nych, którzy oznaczyli ten
czynnik not 10. Na n- kanie kontrolami zwróci uwag co czwarty z
bada- nych przedsibiorców (25% dao najwysz not). An- kietowani
podnosili, e fir- ma transportowa moe zo- sta poddana kilku kontro-
lom jednoczenie.
Wród barier, jakie napo- tykaj w swojej dziaalno- ci, przedsibiorcy
wymie- nili take: wysokie opa- ty za korzystanie z infra- struktury
drogowej (51,8% wskaza na najwyszym poziomie 10), drogie paliwo
(44,6% najwyszych ocen), fatalny stan dróg (42,9% - przedsibiorcy
podkrelali, e wprowadzenie myta na polskich drogach nie zosta- o
zrekompensowane wzro- stem stawek za przewozy), wysokie koszty
zatrudnie- nia (31%), brak rodków fi- nansowych (20% najwyej
punktowanych ocen).
Przedsibiorcy wskazy- wali te inne ni zapropo- nowane przez
ankieterów czynniki hamujce rozwój brany, w tym: wygórowa- ne ceny
polis ubezpiecze- niowych pojazdów (15,1% badanych), fiskalizm pa-
stwa (10,8%), opónienia w patnociach (9,4%). Z mniejsz liczb
wskaza
pojawiy si te nastpuj- ce bariery: brak dotacji na tworzenie nowych
miejsc pracy w transporcie, kon- kurencja tzw. szarej stre- fy,
ograniczenia tonaowe dróg, nieprecyzyjne prze- pisy (np. dotyczce
delega- cji subowych) i wynikaj- ce z tego róne interpretacje
urzdów skarbowych, nie- stabilny kurs euro.
Kiepskie nastroje prze- woników potwierdzi do niski indeks kondycji
finansowej brany trans- portowej, który w lipcu br. wynosi 56,7
pkt. (zosta wyliczony na podstawie prognoz na najblisze pó- rocze
nastpujcych czyn- ników: liczby zlece trans- portowych, skali
inwestycji, pynnoci finansowej, po- ziomu zaduenia i dostp- noci
finansowania). We- dug autorów raportu, ten poziom indeksu oznacza
uzyskiwanie przychodów wystarczajcych na pokry- cie wydatków biecej
dzia- alnoci i inwestowanie w bardzo ograniczonym za- kresie.
Oznacza to, e kon- dycja finansowa przewoni- ków jest w duym
stopniu niepewna, a ryzyko utraty stabilizacji finansowej mo- na
okreli jako wysokie.
Ankieterzy dowiedzie- li si te, e zakupy samo- chodów zdecydowanie
roz- waao latem tego roku 13,5% wacicieli firm, na- tomiast 18,2%
brao to pod uwag. cznie do zakupu rodków transportu przy- mierzaa
si jedna trzecia badanych przewoników, czyli 380 firm. Blisko 60%
zamierzao posuy si le- asingiem, ponad 43% roz- waao zakup za
gotówk, wicej ni 12% kredyt i nie- cae 4% - wynajem dugo-
terminowy. Niestety wik- szo przedsibiorców nie planowao zakupu
pojaz- dów, z których ponad 32% zdecydowanie nie brao te- go pod
uwag.
Cezary Bednarski
Z u p y w e m k o - lejnych miesi- cy wzrasta op- tymizm ankieto-
wanych, a wraz
z nim poprawia si ocena perspektyw rozwoju bran- y. Opublikowane
niedaw- no wnioski z jesiennego badania firmy faktoringo- wej Bibby
Financial Ser- vices wskazuj, e nastro- je wród przewoników s
wyranie lepsze ni wiosn. Przedsibiorcy skuteczniej cigaj nalenoci z
prze- terminowanych faktur, cho- cia zatory patnicze s dla wielu z
nich cigle duym problemem.
Firma Logintrans, ope- rator giedy Trans.eu, prze- prowadzia wiosn
tego roku badanie ankietowe wród menederów z po- nad 800 firm
transporto- wych (nie tylko polskich) korzystajcych z tej interne-
towej platformy pozyskiwa- nia adunków. Poproszono ich o opinie na
temat bie- cej sytuacji w ich firmach w odniesieniu do pierwszego
kwartau 2012 r. Najwicej, bo 44 na 100 przedsibior- ców ocenio, e
kondycja finansowa firm nie zmieni- a si, a 32% zauwayo jej
pogorszenie. Najliczniejsza grupa (38%) przewoni- ków stwierdzia, e
otrzy-
maa podobn liczb zle- ce transportowych jak rok wczeniej, a wedug
32% przedsibiorców zapotrze- bowanie na usugi zmniej- szyo
si.
Jako najwiksze barie- ry rozwoju przedsibiorstw wskazywano niskie
frach- ty, wysokie koszty dziaal- noci i nieterminowe regu- lowanie
nalenoci przez kontrahentów. A 46 na 100 transportowców odczu- o
wiksze ni przed rokiem opónienia w otrzymywa- niu patnoci od
klientów, a 40% nie zauwayo popra- wy na tym polu. Niepewna
sytuacja na rynku sprawi- a, e do 38% wzrosa gru- pa przewoników,
którzy zmniejszyli inwestycje w stosunku do porównywal- nego okresu
w roku 2012, a zdaniem 30% poziom zaan- gaowania inwestycyjnego si
nie zmieni.
Transport pod lup
W poowie roku ankiete- rzy z instytutu Keralla Re- search z
Wrocawia prze- prowadzili wywiady telefo- niczne z wacicielami lub
przedstawicielami cise- go kierownictwa 1 200 firm transportowych.
Opinie wy- raali przedstawiciele firm rónej wielkoci: 53% repre-
zentowao podmioty uyt- kujce mniej ni 10 pojaz- dów, 31% - floty
redniej
wielkoci (11-50 pojazdów) i 14% - floty skadajce si z wicej ni 50
pojazdów. Wnioski z badania posu- yy do sporzdzenia ra- portu
„Transport pod lup” firmowanego przez Europej- ski Fundusz
Leasingowy. I znowu wikszo ankieto- wanych przewoników sfor- muowao
negatywne oce- ny dotyczce sytuacji finan- sowej ich firm i
perspektyw rozwoju brany.
Badanie pokazao, e wikszo przewoników przechodzi trudne chwile -
ten rok ocenili jako najgor- szy w historii ich firm. 77%
ankietowanych stwierdzi- o, e pierwsze pórocze 2013 r. nie sprzyjao
prowa- dzeniu dziaalnoci (prze- ciwnego zdania byo tylko 13%
przedsibiorców, z cze- go zaledwie 1,7% zaliczya pierwsz poow roku
do udanych). Pesymizm prze- woników dobrze obrazu- j wypowiedzi
zanotowa- ne przez ankieterów. Jeden z przedsibiorców stwier- dzi,
e "10 lat temu staw- ki byy wysze ni teraz, a opaty duo mniejsze".
In- ny opisa pierwsze pórocze 2013 r. nastpujco: "Mamy stae
kontrakty, ale wolu- men przewozów drastycz- nie si zmniejszy - o
30- 40% w stosunku do ubie- gego roku". Kolejny zauwa- y, e "W
Polsce przemys, produkcja zanikaj i my to
czujemy (...). Transport jest bardzo zaleny od innych bran".
Przedsibiorcy pesymi- styczne patrzyli w przy- szo. 42% z nich "ra-
czej" nie spodziewao si poprawy sytuacji w dru- giej poowie roku, a
16,3% ankietowanych przewi- dywao, e sytuacja "zde- cydowanie" nie
bdzie sprzyja brany. Ostro- ny optymizm wykazao 18,1% respondentów.
Na 1 200 "przepy tanych" przedstawicieli firm trans- portowych
zaledwie 11 by- o zdania, e do koca ro- ku 2013 klimat ekonomicz-
ny bdzie zdecydowanie im sprzyja.
Bariery rozwoju
W badaniu zleconym przez EFL przewonicy wskaza- li bariery rozwoju
brany, oceniajc ich si oddzia- ywania w skali od 1 do 10. Niskie
mare za wiad- czone usugi byy najcz- ciej podawane jako gówna
bariera wzrostu - 82% osób wystawio jej wysokie noty (powyej 7). W
rozmowach z ankieterami przewonicy podawali ten czynnik ja- ko
gówny powód fali ban- kructw. 62,2% przedsibior- ców realizujcych
przewozy na rynku krajowym wska- zao jako "hamulec" rozwo- ju du
konkurencj, któ-
Na koniec roku szczypta optymizmu Z bada ankietowych
przeprowadzonych w tym roku wród przedstawicieli polskich firm
transportu drogowego wynika, e by to najgorszy rok w historii.
Dobra widomo jest taka, e ju si koczy.
DyScyPlINA PATNOcI. cZy W OSTANIcH 6 MIESIcAcH KONTRAHENcI PAcIlI
GORZEJ, lEPIEJ, TAK SAMO? [DANE %, N=450]
KIEDy fAKTURA ZAcZyNA By KWAlIfIKOWANA JAKO OPóNIONA? [DANE %,
N=450]
cO JEST IMPUlSEM DO PODJcIA DZIAA WINDyKUJcycH PATNO? [DANE %,
N=450]
Pomiar 04.2013 Pomiar 10.2013
74,2 62,9
Nie mamy takiego problemu, na bieco monitorujemy nalenoci
Kiedy zaczynam peni funkcj banku i kredytuj kontrahenta
Kiedy mój dunik przestaje te paci innym
Inne motywy, impulsy do dziaania
Kiedy realna jest utrata pynnoci
Nie wiem, trudno powiedzie
24,0
26,0
32,0
16,0
24,4
34,7
8,0
4,0
5,0
1,0
30 31
Koniec zaciskania pasa?
Najnowsze, jesienne bada- nie ankietowe przeprowa- dzone przez
instytut Keralla Research dla firmy faktorin- gowej Bibby Financial
Ser- vices przynioso wreszcie lekki powiew optymizmu. Badanie Bibby
MSP Index prowadzone jest dwa razy do roku (wiosn i jesieni) na
reprezentatywnej, ogól- nopolskiej próbie maych i rednich
przedsibiorstw zatrudniajcych od 10 do 250 osób. S to
podmioty
reprezentujce róne ga- zie gospodarki - produk- cj, budownictwo,
handel, usugi i transport.
Konstrukcj Bibby MSP Index oparto na zaoeniu, e o kondycji firm,
zwasz- cza maych i rednich, sta- nowi 5 kluczowych obsza-
rów: sprzeda (zamówie- nia), inwestycje, zatrudnie- nie, pynno
finansowa i poziom zaduenia (ze- wntrzne finansowanie). Wszystkie
te zagadnienia analizowane s w rednio- okresowym horyzoncie cza-
sowym. Przyjmowane przez Bibby MSP Index wartoci znajduj si w
przedziale od 0 do 100 pkt. Wynik po- wyej 50 pkt. to zapowied
poprawy kondycji firm, a rezultat poniej tej granicy - prognoza
kryzysu.
W nowym badaniu Bi- bby MSP Index dla caej
gospodarki osign war- to 54,2 pkt., co oznacza, e wzrós drugi raz z
rzdu (w kwietniu br. zanotowa- no 51,7 pkt.). W rozbiciu na
poszczególne dziay gospo- darki zwikszyy si indek- sy branowe
transportu, handlu i usug, a w przy-
padku produkcji i budow- nictwa pozostay na tym samym
poziomie.
Co warte podkrelenia, w przypadku brany trans- portowej Bibby MSP
In- dex wykona niespotyka- ny wczeniej skok i osig- n 59,2 pkt., co
oznacza wzrost o 9 pkt. w porów- naniu z pomiarem wiosen- nym. O
poprawie nastro- jów wród przewoników wiadczy to, e w najbli- szych
miesicach zakada- j zwikszenie sprzeday swoich usug, polepszenie
pynnoci finansowej firm
i wzrost inwestycji w zesta- wieniu z prognozami for- muowanymi
wiosn.
Elementem, który naj- mocniej wpyn na zwik- szenie optymizmu przed-
sibiorców, bya popra- wa pynnoci finansowej firm. Okrelajcy j
wska-
nik wzrós od poprzednie- go badania o 1,4 pkt., do poziomu 14,6
pkt. - Popra- wa sytuacji nie jest efektem zwikszenia si dyscypliny
patniczej kontrahentów, lecz wy