Post on 25-Feb-2020
RAPORT
z badań przeprowadzonych w firmie
PHILIPS MATSUSHITA BATTERY POLAND S.A.
EKONOMICZNE ASPEKTY DZIAŁALNOŚCI PMBP
Autor: Robert Pałac
Warszawa, marzec-czerwiec 1998
STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE GOSPODARKI I KULTURY JAPOŃSKIEJ
przy Katedrze Polityki Gospodarczej
SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA W WARSZAWIE
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 2
2
SPIS TREŚCI
ROZDZIAŁ I WSTĘP 5
ROZDZIAŁ II CHARAKTERYSTYKA PHILIPS MATSUSHITA BATTERY POLAND S.A. 8
2.1 Historia udziałowców PMBP S.A. 8 2.1.1. Matsushita 9 2.1.2. Philips 12
2.2 Powstanie PMBP S.A. 16 2.2.1. Czynniki lokalizacyjne 16 2.2.2. Podstawy prawne 19 2.2.3. Zarząd i Rada Nadzorcza Spółki 20
2.3 Cele i systemy zarządzania w PMBP S.A. 21 2.3.1. Cele PMBP S.A. 21 2.3.2. Systemy zarządzania w PMBP S.A. 22
2.4 Struktura organizacyjna firmy 23
2.5 Dystrybucja 24
2.6 Elementy finansów przedsiębiorstwa 26 2.5.5. Perspektywy rozwoju firmy 27
ROZDZIAŁ III OCENA DZIAŁALNOŚCI PHILIPS MATSUSHITA BATTERY POLAND SA NA PODSTAWIE SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH 30
3.1 Analiza wstępna bilansu za lata 1995-1996 30 3.1.1. Analiza struktury i dynamiki majątku 30 3.1.2. Analiza struktury i dynamiki kapitałów 36 3.1.3. Analiza struktury kapitałowo-majątkowej 38
3.2 Analiza wstępna rachunku zysków i strat PMBP S.A. 41
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 3
3
ROZDZIAŁ IV ANALIZA WSKAŹNIKOWA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ PMBP S.A. 46
4.1 Płynność 46
4.2 Sprawność działania 53
4.3 Zdolność do obsługi zadłużenia 60
4.4 Rentowność 67
ROZDZIAŁ V ZAKOŃCZENIE 68
BIBLIOGRAFIA 73
Wydawnictwa zwarte: 73
Artykuły: 74
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 4
4
MOTTO:
„Traktuj ludzi, z którymi robisz interesy, jakby byli częścią Twojej rodziny. Powodzenie
zależy od tego, jak dużo zrozumienia znajdujesz u ludzi, z którymi robisz interesy.”
Konosuke Matsushita
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 5
5
ROZDZIAŁ I
WSTĘP
Zapoczątkowane w Polsce na przełomie lat osiemdziesiątych i
dziewięćdziesiątych przemiany ustrojowe, społeczne i ekonomiczne zaowocowały
szeregiem zmian na wielu płaszczyznach życia społeczeństwa. W warunkach
rosnącej i zaostrzającej się konkurencji zmieniła się pozycja i rola przedsiębiorstw w
systemie gospodarczym. Wymogiem koniecznym warunkującym przetrwanie na
rynku stało się oparcie decyzji na rachunku ekonomicznym i odejście od zasad
gospodarki nakazowo - rozdzielczej.
Obecnie jednostki gospodarcze w pełni ponoszą odpowiedzialność za
ekonomiczne skutki swoich decyzji. Racjonalność i efektywność stała się głównym
motorem działań firm w batalii o klienta. Nowym wyzwaniem stojącym przed
przedsiębiorstwami funkcjonującymi w dzisiejszym systemie społeczno-
gospodarczym jest nastawienie na rozwój i ekspansję oraz wzmacnianie
strategicznej pozycji firmy poprzez doskonalenie procesów planowania, kontroli,
motywowania i administrowania.
W obecnych warunkach sukces firmy uzależniony jest od wykorzystania
nowoczesnych narzędzi zarządzania takich jak analiza ekonomiczna. Analiza
ekonomiczna przedsiębiorstwa jako dyscyplina naukowa wchodząca w skład
ekonomiki przedsiębiorstwa nie zajmuje się ewidencją procesów gospodarczych, ale
bada stan przedsiębiorstwa jako całości, na którą składa się załoga, majątek,
organizacja i pozycja na rynku. Zapewnia ona ciągły dopływ informacji opisujących
istniejącą rzeczywistość i efektywność działania przedsiębiorstwa. W analizie
poszukuje się odpowiedzi na pytanie, jaką zdolność do ekspansji na rynku i do
generowania zysku w przyszłości ma przedsiębiorstwo.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 6
6
Celem tej pracy jest przedstawienie ekonomicznych aspektów działalności
spółki z udziałem kapitału zagranicznego – Philips Matsushita Battery Poland Sp. z
o.o. w Gnieźnie – m.in. przy zastosowaniu wybranych narzędzi analizy finansowej.
Problem bezpośrednich inwestycji zagranicznych jest bardzo ważny z punktu
widzenia interesów polskiej gospodarki. Dlatego też poznanie specyfiki
funkcjonowania tych przedsięwzięć powinno dać odpowiedź na wiele pytań
związanych z obecnością kapitału zagranicznego w Polsce.
W tym opracowaniu wykorzystano narzędzia analizy ekonomicznej, a w
szczególności wchodzącej w jej skład analizy finansowej, do oceny działalności
gospodarczej.
W rozdziale II znalazły się informacje o firmie, tj. historia powstania,
struktura organizacyjna, opis działów, metody zarządzania oraz dane o sytuacji
pracowników Philips Matsushita Battery Poland SA.
W Rozdziale III dokonano wstępnej analizy sprawozdań finansowych
przedsiębiorstwa tzn. wstępnej analizy bilansu i rachunku zysków i strat w latach
1995-1996.
W Rozdziale IV przeprowadzono analizę wskaźnikową działalności Spółki.
W analizie zostały wykorzystane informacje dotyczące takich aspektów działania
firmy jak: kształtowanie się płynności długo- i krótkoterminowej, zdolność do
obsługi zadłużenia, efektywność działania oraz rentowność działalności.
W niniejszej pracy wykorzystano szereg pozycji bibliograficznych
dotyczących teorii i praktyki analizy finansowej. Dane dotyczące kształtowania się
wielkości ekonomicznych w Philips Matsushita Battery Poland Sp. z o.o. pochodzą
z raportu biegłego rewidenta za 1996 rok oraz z informacji uzupełniających
zaczerpniętych z Monitora Polskiego Dziennika Urzędowego Rzeczpospolitej
Polskiej (Nr B-339, Nr B-145). Pozostałe informacje finansowe pochodzą z
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 7
7
czasopisma wewnątrzzakładowego – „Ogniwo”. Ostatnim źródłem informacji są
ankiety i wywiady przeprowadzone wśród kierownictwa i pracowników
produkcyjnych PMBP SA przez grupę studentów Szkoły Głównej Handlowej w
Warszawie działających w Studenckim Kole Naukowym Gospodarki i Kultury
Japońskiej przy Katedrze Polityki Gospodarczej.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 8
8
ROZDZIAŁ II
CHARAKTERYSTYKA PHILIPS MATSUSHITA BATTERY POLAND S.A.
2.1 Historia udziałowców PMBP S.A.
Firma Philips została założona w Eindhoven w Holandii przez Antonia
Philipsa w 1890r., natomiast japońskie przedsiębiorstwo Matsushita założył w
1918r. Konosuke Matsushita.
W 1932r. Założyciel firmy Matsushita Electric zebrał wszystkich
pracowników i ogłosił misję przedsiębiorstwa.
MISJA MATSUSHITY
Nasza firma, Matsushita Electric, rozpoczęła swoją działalność w 1918r. Od
tego czasu doszliśmy do obecnego poziomu rozwoju dzięki współpracy wszystkich
pracowników. Nasze osiągnięcia zostały uznane przez przemysł i jesteśmy uważani
za pionierów w tej dziedzinie. Pokłada się również w nas duże oczekiwania na
przyszłość. Ciąży na nas duża odpowiedzialność. Ogłaszam wszystkim moim
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 9
9
pracownikom, że ten świąteczny dzień będzie oznaczać Dzień Założenia firmy, jako
zwiastun naszego pierwszego kroku w kierunku przyszłości charakteryzującej się
innowacją.
Głównym celem działalności produkcyjnej jest dostarczenie dużej ilości
towarów niezbędnych w życiu codziennym, i co za tym idzie, polepszenia poziomu
życia. To stanowi również moje najszczersze pragnienie. Wypełniania tej misji
będzie stanowić najwyższy cel firmy Matsushita Electric. Wszystkie nasze siły
zostaną poświęcone na realizowanie tego celu i dokonanie postępu na tej drodze
będzie stanowić nasz priorytet. Ufam, że Wy, moi ukochani pracownicy, zrozumiecie
to i przystąpicie ze mną do realizacji tego celu.20
5 maja 1932
Konosuke Matsushita
2.1.1. Matsushita
Matsushita Electric Industrial Co. Ltd. została założona przez Konosuke
Matsushita w 1918 roku. Matsushita Electric jest jednym z czołowych koncernów w
zakresie produkcji i sprzedaży urządzeń elektrycznych i elektronicznych. Wyroby
Matsushita Electric są sprzedawane na całym świecie pod markami Panasonic,
National, Technics i Quasar. Matsushita Electric aktywnie rozwija działalność w
różnych dziedzinach, takich jak informacja, łączność, produkcja przyrządów
domowego użytku, aparatury audio i video, komponentów i podzespołów, baterii i
akumulatorów, urządzeń produkcyjnych i przemysłowych, systemów i sieci, a także
w branży rozrywkowej.
20 Historia udziałowców oraz PMBP S.A., „Ogniwo”, 1996, nr 3, s. 1-2.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 10
10
Jako jeden z największych w świecie wytwórców aparatury elektronicznej
domowego użytku, Matsushita Electric na podstawie wieloletnich doświadczeń
produkuje wyroby o najwyższych standardach jakościowych.
Firma uważa postęp w technologii elementów elektronicznych za część składową
naszych wysiłków na drodze do kwitnącego i bogatego społeczeństwa.
Matsushita Battery Industrial Co. Ltd. jest kluczową organizacją koncernu
Matsushita Electic Group i odgrywa znaczną rolę w jego szeroko zakrojonej
działalności w zakresie produkcji urządzeń elektronicznych. Matsushita Battery
wyprodukowała swoje pierwsze wyroby w 1931 roku.
Zapoczątkowały one okres intensywnej działalności, mającej na celu
opracowanie i produkcję wyrobów wyróżniających się coraz wyższą jakością i
niezawodnością. Jako czołowy światowy producent baterii i akumulatorów,
Panasonic oferuje szeroki asortyment wyrobów, od ogniw pierwotnych i
odnawialnych do ogniw fotoelektrycznych.
Cała działalność firmy skupia się na dalszym doskonaleniu technologii
produkcji baterii, zarówno zwykłych 1.5 - woltowych ogniw suchych, jak również
źródeł energii następnej generacji.
Szeroki zakres prac naukowo-badawczych i doświadczalno-konstrukcyjnych
oraz nowoczesny poziom technologiczny produkcji stanowią bazę techniczną
Panasonic Battery zapewniającą utrzymanie wysokiego poziomu jakości na każdym
etapie procesu produkcyjnego. Baterie Panasonic są sprzedawane na całym świecie
za pośrednictwem sieci handlowej Panasonic Battery. Panasonic Battery posiada
obecnie 6 fabryk w Japonii i 18 poza Japonią w 14 krajach. Z ogólnej liczby baterii
sprzedawanych każdego roku (około 5 mld sztuk) ponad 50% baterii alkalicznych i
manganowych pochodzi z zagranicznych wytwórni. W Europie baterie Panasonic są
produkowane od 1971 roku w Tessenderlo w Belgii, a w 1998 roku
zapotrzebowanie większości rynku europejskiego na baterie manganowe zaspokajać
będzie Philips Matsushita Battery Poland w Gnieźnie. W ciągu ostatnich 25 lat
Panasonic Battery stworzył szeroką sieć handlową, za pośrednictwem której
przenośne źródła energii trafiają do konsumentów w 23 krajach europejskich.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 11
11
W lutym 1996 roku Koncern Matsushita osiągnął łączną skumulowaną
sprzedaż 70 miliardów sztuk baterii suchych w Japonii i na świecie, w tym:
baterie manganowe: 61.5 miliardów sztuk
baterie alkaliczne: 8.5 miliardów sztuk
Rysunek 1.
Sprzedaż baterii produkowanych przez koncern Matsushita w 1996 r.
baterie manganow
e88%
baterie alkaliczne
12%
Źródło: oprac. wł.
W 1996 została osiągnięta rekordowa produkcja koncernu Matsushita w
dziedzinie baterii przyjaznych dla środowiska (baterie suche bez zawartości rtęci
oraz baterie alkaliczne o dużej mocy przeznaczone dla sprzętu wymagającego dużej
ilości prądu).
Obecnie produkcja baterii w ramach koncernu Matsushita jest realizowana w
15 fabrykach w 14 krajach. Jedną z nich jest PMBP S.A.
Celem koncernu jest osiągnięcie magicznej cyfry 100 miliardów baterii
wyprodukowanych i sprzedanych w roku 2001 (w 70 rocznicę rozpoczęcia
działalności). Zadaniem najważniejszym jest dostarczenie klientowi baterii o
najwyższej jakości i sprawności, przez co możliwe będzie utrzymanie wiodącej
pozycji jako producenta najlepszych baterii na świecie21.
Firmy Matsushita oraz Philips już od 1970 r. współpracują w Europie w
zakresie produkcji baterii, która jest realizowana w fabryce Philips Matsushita
21 Osiągnięcie łącznej sprzedaży 70 mld sztuk baterii suchych przez koncern Matsushita, „Ogniwo”, 1997, nr 6, s. 5.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 12
12
Battery Corporation w Belgii.
2.1.2. Philips
MISJA PHILIPSA
„Let’s make things better” („Odkryjmy lepszy świat”)
Te słowa nie są sloganem reklamowym. Są skierowane do każdego z nas i do
świata, któremu chcemy służyć teraz i w przyszłości (...). Słowa te pojawiają się w
prasie i telewizji, ale tylko my możemy nadać im odpowiedni sens.
1. Gdy przełamujemy bariery szukając nowych rozwiązań i możliwości.
2. Gdy rozwój Philipsa łączymy z poznawaniem otaczającego nas świata
3. Gdy wierzymy, że możemy dać z siebie więcej.
4. Gdy doceniamy indywidualność jednostki w pracy zespołowej.
Wtedy właśnie odkrywamy lepszy świat. Hasło to nie dotyczy sytuacji
ekonomicznej i administracyjnej Philipsa, lecz wspólnych idei, oczekiwań i planów
na przyszłość.
Określa ono znaczenie Philipsa w świecie, jego miejsce oraz rolę w naszym
życiu. Nasze zobowiązanie jest proste i prawdziwe, gdyż dotyczy potrzeb każdego z
nas. I właśnie dlatego chcemy odkryć nowy, lepszy świat.
Odkryjmy lepszy świat!
J.D.Timmer-President
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 13
13
Firma jest obecnie jedną z największych firm przemysłu elektronicznego na
świecie. W roku 1997 jej sprzedaż wyniosła 32,2 mld USD, co dało je ósme miejsce
wśród 30 największych producentów w tej branży na liście magazynu „Fortune”. W
wielu dziedzinach, a zwłaszcza w produkcji sprzętu oświetleniowego, monitorów,
kolorowych kineskopów oraz golarek elektrycznych, plasuje się w światowej
pierwszej trójce. Sześciu największych producentów komputerów osobistych
dołącza do swoich zestawów monitory Philipsa. W fabrykach Philipsa, znajdujących
się w ponad 40 krajach na całym świecie, miejsce pracy znalazło 264 658 osób.
Przedsiębiorstwo ma swoje przedstawicielstwa w dalszych 110 krajach. Czterystu
zatrudnionych projektantów pracuje w 25 rozsianych po świecie miejscach. Akcje
Philipsa są notowane na 16 giełdach w 9 państwach.
Zakres działalności Philipsa obejmuje około stu różnych dziedzin, od
półprzewodników przez elektronikę użytkową, sprzęt gospodarstwa domowego, po
systemy bezpieczeństwa i ochrony mienia. Roczna produkcja lamp jarzeniowych
wynosi przeszło 1,5 mld sztuk, kineskopów kolorowych - 30 mln sztuk; każdego
dnia fabryki Philipsa opuszcza 50 mln obwodów scalonych. Największe na świecie
studio nagraniowe - PolyGram - w 75% należy także do Philipsa.
Korzenie tej ponadnarodowej korporacji sięgają XIX wieku. W roku 1891
Holender Gerard Philips otworzył w Eindhoven fabrykę lamp jarzeniowych i sprzętu
elektrycznego. Początkowo zajmowano się tam wytwarzaniem drucików z włókna
węglowego do żarówek, by już na przełomie wieków znaleźć się wśród
największych producentów tychże w Europie. By nadążyć za niezwykle szybkim w
tym czasie postępem technologicznym w 1914 roku utworzono przy fabryce
laboratorium naukowe, mające się zajmować badaniem zjawisk fizycznych i
chemicznych, aby w następstwie stymulować innowacje w zakresie produkcji. Od
tej chwili odkrycia naukowe w dziedzinie elektroniki stały się wizytówką firmy.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 14
14
Warto dodać, że w roku 1991 istniała tylko jedna fabryka Philipsa w Polsce, w Pile.
Od tego czasu liczba przedsiębiorstw polskich w koncernie stale rośnie.22
23 maja 1991r. Philips Lighting zakupił 66,7% w Polamie- Piła. W
początkowym okresie nie wszyscy z jednakowym entuzjazmem przyjęli tę decyzję,
obawiając się, że celem Philipsa jest wyeliminowanie konkurencji z rynku
oświetleniowego. Czas jednak pokazał, że inwestycja ta była dla zakładu zbawienna
i okazała się takim sukcesem, że Philips Lighting B.V. z Eindhiven z Holandii
podjął decyzję o zwiększeniu inwestycji w Polsce.
Wejście Philipsa do Piły towarzyszyła obawa wyrażana przez wielu, że
zakład w Pile będzie zmieniony na magazyn importowanych wyrobów, a
pracownicy produkcyjni zostaną zwolnieni. Pięć lat działania Philips Lighting
Poland udowodniło, że fakty są odmienne.
123 mln złotych zostały przeznaczone przede wszystkim na
najnowocześniejsze technologie i maszyny, na poprawę warunków pracy i ochronę
środowiska, na infrastrukturę logistyczną i handlową.
W pierwszej kolejności w Philips Lighting Poland S.A. dokonano gruntownej
zmiany struktury organizacyjnej z wykorzystaniem całego „know-how” Philipsa.
Jednocześnie rozpoczęto modernizację zakładu, znacznie poprawiono logistykę,
podniesiono jakość i stabilność produkcji. Uruchomiono produkcję nowych
wyrobów, między innymi energooszczędnych świetlówek kompaktowych. Dla
niektórych jej typów Philips Lighting Poland jest wyłącznym producentem dla
Philipsa w Europie. W ostatnim czasie uruchomiono od podstaw produkcję
elektronicznych układów sterowania dla świetlówek kompaktowych. W piątą
rocznice powstania Philips Lighting Poland uruchomiono najnowocześniejszą linię
technologiczną do produkcji świetlówek kompaktowych typu PL.* E/C i kompletną
linię do produkcji świetlówek typu SL.
Dzięki tym inwestycjom i osiągnięciu jakości odpowiadającej wymogom
Philipsa, eksport stanowi obecnie 75% całej produkcji zakładu w Pile.23 22 Paweł Nowaczyk, Philips w Polsce, „Ogniwo”, 1997, nr 12, s. 4.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 15
15
Aktualnie w naszym kraju istnieje 7 przedsiębiorstw, w których udziały ma
Philips. Oto ich lista:
1. Philips Lighting Poland S.A. w Pile zatrudniający obecnie ok. 3600
pracowników. Profil produkcyjny pilskiej fabryki obejmuje świetlówki (zwykłe i
kompaktowe), żarówki oraz urządzenia i komponenty do ich produkcji.
2. Philips Polska Sp. z o.o. w Warszawie zatrudniająca ok. 190 pracowników- to
firma koordynująca sprzedaż wyrobów Philipsa w naszym kraju, obsługująca
klientów oraz pełniąca również funkcję związaną z reprezentowaniem Philipsa w
Polsce.
3. Philips Consumer Electronics Industries Poland Sp. z o.o. w Kwidzyniu
zatrudniający ok. 1000 osób- zakład produkujący oprawy oświetleniowe oraz
powszechnie znane termowentylatory i kuchenki.
4. Philips Lighting Pabianice Sp. z o.o. zatrudniający ok. 1100 osób- zakład
produkujący głównie żarówki samochodowe oraz tradycyjne.
5. Philips Ferpol Skierniewice Sp. z o.o. zatrudniający ok. 270 osób- to fabryka
produkująca głównie magnesy ferrytowe oraz części do głośników.
6. Philips Lighting Bielsko Sp. z o.o. zatrudniający ok. 290 pracowników- zakład
produkujący elementy do produkcji żarówek
7. Philips Matsushita Battery Poland S A. w Gnieźnie - 50% udział w fabryce
baterii.
Koncerny Matsushita i Philips świadome swoich pozycji na
międzynarodowym rynku baterii postanowiły zawiązać alians strategiczny w celu
uzyskania dominacji na świecie.
23 Paweł Nowaczyk, Philips Lighting Piła S.A., „Ogniwo”, 1997, nr 7, s. 5-6.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 16
16
Historia wspólnej działalności Matsushity i Philipsa w Europie przedstawia się
następująco:
1970 - otwarta zostaje fabryka Philips Matsushita Battery Corporation w
Belgii zajmująca się produkcją baterii węglowo- cynkowych.
1993 - notarialne utworzenie spółki PMBP SA w Gnieźnie.
1994 - rozpoczęcie budowy od podstaw fabryki przy ulicy Słonecznej w
Gnieźnie.
6 października 1995 - uroczyste otwarcie fabryki i rozpoczęcie produkcji
baterii R6.
marzec 1996 - otwarcie sekcji pakowania baterii do wielokrotnego
ładowania.
sierpień 1996 - instalacja linii R14.
październik 1996 - rozpoczęcie instalacji drugiej linii R6.
Fabryka baterii w Gnieźnie jest pierwszą, zakończoną bezpośrednią
inwestycją kapitału japońskiego w Polsce. Biorąc pod uwagę wielkość
zaangażowanego kapitału koncern Matsushita przewodzi również stawce japońskich
inwestorów.
2.2 Powstanie PMBP S.A.
2.2.1. Czynniki lokalizacyjne
W świetle rosnącego popytu na wysokiej jakości baterie w całej Europie oraz
na podstawie uważnego rozważenia szeregu opcji możliwych w Europie Środkowej,
Philips i Matsushita określili szereg możliwych lokalizacji w Polsce, gdzie może być
zbudowana fabryka baterii.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 17
17
Ostatecznie wybrano Polskę. Za taką decyzją przemawiały pozytywne
doświadczenia koncernu Philips w Polamie-Piła. Za wyborem Gniezna przemawiało
to, że jest to jeden z głównych węzłów kolejowych kraju, co ułatwia komunikację z
innymi państwami Europy.
Bezpośredni wpływ na decyzje o rozpoczęciu produkcji w Polsce miały
również takie czynniki jak kompetentna i tania siła robocza (w rejonie Gniezna
bezrobocie w 1995 roku utrzymywało się na poziomie 20% tj. ponad 13 tysięcy
ludzi bez pracy), możliwość pozyskania taniego cynku w Polsce (głównego
składnika baterii). Innym istotnym czynnikiem była zdecydowana postawa polskich
władz centralnych i lokalnych w sprawie organizacji bezcłowego kontyngentu
niezbędnych maszyn do produkcji baterii z Niemiec.
Ponadto ze względu na wysoki udział eksportu w planowanych przychodach
(80%), otrzymanie zezwolenia na status zwolnienia od cła lub „strefy wolnocłowej”
dla działań eksportowych holendersko-japońskiego joint venture stanowi kolejny
ważny czynnik lokalizacji inwestycji zagranicznych koncernów w Polsce25.
25 Ustawa o spółkach z udziałem zagranicznym, Dz. U. Nr 41 z dnia 14 czerwca 1991 r., art. 37.5.
Spółki, na których utworzenie zezwolenia zostały wydane na podstawie ustawy, o której mowa w art.35, korzystają ze zwolnień od cła przywozowego w okresie 3 lat od utworzenia spółki w zakresie przedmiotu działalności gospodarczej określonej w zezwoleniach.
Zwolnienie od cła przywozowego i innych opłat podobnych w skutkach do takich ceł takie środki, które są przeznaczone nie dla prowadzonej działalności lecz do prowadzenia działalności określonej w zezwoleniu- orzeczenie NSA (sygn. III SA 13|91 art.30 ust.1 pkt. 2).
Spółki joint venture utworzone na podstawie ustawy z 1988 r. korzystały z przywileju celnego wynikającego z art.30 ust.1 pkt. 2 ustawy o działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 41, poz. 342 z późniejszą zmianą). Wyrażał się on trzyletnim zwolnieniu od cła przywozowego nabytych przez spółkę lub podmioty działające na jej zlecenie maszyn, urządzeń i wyposażenia oraz innych środków przeznaczonych do prowadzenia określonej działalności gospodarczej.
Wyrok NSA z dnia 14 kwietnia 1994 r., sygn. akt SA|1463|93: W myśl art.37 ust. 5 ustawy z 17 czerwca 1991 r. o spółkach z udziałem zagranicznym zwolnieniu od cła podlegają przedmioty mające z ekonomicznego punktu widzenia charakter środków pracy (a nie przedmiotów pracy) służących do przekształcenia przedmiotów pracy w procesie działalności gospodarczej.
W uzasadnieniu NSA powołał się na dotychczasową (trwałą) linię orzecznictwa, jaka ukształtowała się na tle art.30 ust.1 pkt. 2 ustawy z 1998 r. i przypomniał zawarte w nich ustalenia. Skoro nie ma wątpliwości, iż podmiotem jest spółka joint venture uprawniona do okresowych zwolnień celnych, zajmująca się określoną działalnością gospodarczą, to organa celne były i są zobowiązane do prawidłowego ustalenia, czy sprowadzone przez nią towary są środkami pracy, środkami przeznaczonymi do prowadzenia działalności gospodarczej, czy też środkami będącymi przedmiotem tej działalności. Nie ma wątpliwości, iż zakres zwolnień od cła na podstawie art.37 ust. 5 ustawy z 1991 r. jest taki sam jak w art. 30 ustawy z 1988 r. Nie podlegają zwolnieniu od cła towary będące przedmiotami pracy, tzn. ulegające przetworzeniu w procesie produkcyjnym lub usługowym, jak. np. surowce, prefabrykaty, opakowania, półfabrykaty itp.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 18
18
Innym kluczowym czynnikiem powodzenia zagranicznych joint venture jest
uzyskanie zwolnień podatkowych. na mocy artykułu 23 ustawy o spółkach z
udziałem zagranicznym.26
Spółka jest płatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych, podatku od
towarów i usług (VAT), podatku od nieruchomości i środków transportowych,
podatku importowego. Ponosi obciążenia na ubezpieczenie społeczne, Fundusz
Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na PFRON,
opłaca cło od importowanych surowców i towarów. Ponadto spółka jest płatnikiem
podatku dochodowego od osób fizycznych.
Spółka otrzymała decyzję Ministra Finansów z dnia 6 maja 1996 r.,
przyznającą ulgę w podatku dochodowym od osób prawnych pod warunkiem że:
zwolnieniem z podatku objęte będą dochody Spółki za okres, w którym suma
należnego podatku będzie równa kwocie 8,097,000 ECU według kursu kupna
ogłaszanego przez NBP wraz z uwzględnieniem w każdym roku podatkowym
średniorocznych zmian tego kursu,
sprzedaż produkowanych przez Spółkę wyrobów na eksport stanowić będzie nie
mniej niż 20% ogólnej wartości sprzedaży w każdym roku, za który zarządzone 26Ustawa o spółkach ..., jw., art. 23.1.
Minister Finansów, po uzyskaniu pozytywnej opinii właściwego ministra, może zwolnić spółkę od podatku dochodowego, gdy: 1) wkłady podmiotów zagranicznych do kapitału zakładowego akcyjnego) spółki przekraczają
równowartość dwóch milionów ECU ustaloną przy zastosowaniu kursu kupna walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia zawiązania umowy spółki bądź objęcia udziałów lub akcji przez podmioty zagraniczne, a ponadto:
2) działalność gospodarcza spółki w szczególności: a) prowadzona będzie w rejonach o szczególnym zagrożeniu wysokim bezrobociem strukturalnym
lub b) zapewni wdrożenie nowych rozwiązań technologicznych w gospodarce narodowej, lub c) umożliwi sprzedaż towarów i usług na eksport co najmniej w 20% ogólnej wartości sprzedaży
Art.23.3. O zwolnienie, o którym mowa w ust.1, mogą ubiegać się spółki, w których podmioty zagraniczne obejmą lub nabędą udziały albo akcje do dnia 31 grudnia 1993 r.
Art.23.6. Kwota ulg w podatku dochodowym nie może przekroczyć wartości transakcji nabycia lub objęcia udziałów albo akcji przez podmioty zagraniczne. Przy obliczaniu części kwoty zwolnienia od podatku dochodowego, która została wykorzystana w danym roku podatkowym, uwzględnia się średnioroczny kurs kupna ECU od złotego, ogłaszany przez Narodowy Bank Polski.
Art. 24. Jeżeli w okresie korzystania przez spółkę ze zwolnienia od podatku dochodowego oraz w okresie 2 lat od upływu okresu zwolnienia następuje otwarcie likwidacji spółki lub obniżenie jej kapitału zakładowego (akcyjnego) spółka jest obowiązana do zapłaty tego podatku. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wpisu do rejestru handlowego otwarcia likwidacji spółki lub obniżenia jej kapitału zakładowego (akcyjnego).
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 19
19
zostało zaniechanie poboru podatku dochodowego oraz w ciągu dwóch lat po
upływie tego okresu.
Zwolnieniem do podatku nie są objęte dochody z działalności handlowej Spółki
towarami i wyrobami nie będącymi przedmiotem działalności wytwórczej firmy w
Polsce.
2.2.2. Podstawy prawne
Spółka została utworzona zgodnie z umową Spółki z dnia 15 grudnia 1993r.
na czas nieokreślony.
Kapitał akcyjny Spółki wynosi 19,634.6 tys. zł i dzieli się na 200 akcji o
wartości nominalnej 98,173 zł każda.
Założycielami są następujący akcjonariusze:
Philips Lighting Holding BV z Holandii z 50% akcji,
Matsushita Electric Industrial Co. Ltd z Japonii z 25% akcji,
Matsushita Battery Industrial Co. Ltd z Japonii z 25% akcji.
Rysunek 2.
Źródło: oprac. wł.
Udziały w PMBP
50%25%
25%
PhilipsLightingHoldingMatsushitaElectric Industrial
MatsushitaBatteryIndustrial
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 20
20
Joint venture posiadało kapitał zakładowy w wysokości 8 milionów ECU, z
których 2 miliony ECU zostały zapłacone przed założeniem spółka a pozostałe 6
milionów ECU zostało zapłacone w ciągu 18 miesięcy od założenia spółki na
wniosek Zarządu.
Włącznie z kosztami budowy nowej fabryki i zakupem wyposażenia do
produkcji, całkowita inwestycja joint venture zamyka się w granicach 30 milionów
ECU.
W chwili uzyskania zdolności produkcyjnych fabryka ma zatrudniać około
280 pracowników, w większości z Polski, i będzie wytwarzała ponad 500 milionów
baterii rocznie i całkowitych przychodach ponad 35 milionów ECU.
Budowa fabryki od podstaw rozpoczęła się w 1994 roku. Pierwsze baterie
zeszły z taśmy we wrześniu 1995 roku.
Tak jak w przypadku PMBC, fabryka ma być wolna od pyłów i spełniać
najbardziej surowe normy ochrony środowiska obowiązujące zarówno w USA jak i
Unii Europejskiej.
Fabryka jest tzw. inwestycją green field. Przedmiotem działalności spółki jest
produkcja, sprzedaż i dystrybucja baterii. Przedmiotem produkcji są baterie
węglowo-cynkowe wytwarzane przy wykorzystaniu nowoczesnej technologii bez
użycia kadmu i rtęci opracowanej przez PMBC / Matsushita.
2.2.3. Zarząd i Rada Nadzorcza Spółki
Na dzień 31 grudnia 1996r. jednoosobowy Zarząd Spółki sprawował Prezes
Nobuyuki Kobayashi.
W skład Rady Nadzorczej na dzień 31 grudnia 1996r. wchodzili:
Przewodniczący J. W. Whybrow
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 21
21
Vice przewodniczący Y. Yasuda
Członek Rady T. Y. Yumikura
Członek Rady S. Kuraku
Członek Rady J. M. Vernooij
Członek Rady J. van Houdt
2.3 Cele i systemy zarządzania w PMBP S.A.
2.3.1. Cele PMBP S.A.
„Naszym celem jest stworzenie przedsiębiorstwa, które poprzez swoją
działalność wniesie wkład w rozwój społeczeństwa i regionu. Chcemy stać się
modelową fabryką w dziedzinie produkcji baterii, zwłaszcza pod względem
możliwości zaspokajania wszystkich wymagań i oczekiwań naszych klientów.
Aby nasz produkt spełniał stawiane przed nim wymagania będziemy kłaść
szczególny nacisk na:
� bezpieczeństwo użytkowania,
� zabezpieczanie przed wyciekiem,
� okres przechowywania,
� jednorodność produktu,
� wysoką wydajność i trwałość.
Kierownictwo PMBP S.A. zobowiązuje się do:
� stworzenia i utrzymania polityki jakości,
� objaśnienia i propagowania programu zapewniania jakości na wszystkich
szczeblach przedsiębiorstwa,
� zapewnienia warunków umożliwiających zrealizowanie tego programu,
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 22
22
� wprowadzenia i utrzymania warunków zachęcających do kompleksowego
wdrażania ulepszeń dotyczących produktywności i jakości.
Politykę jakości wdraża się poprzez:
� sprawny system szkolenia pracowników na wszystkich szczeblach struktury
zarządzania,
� produkowanie baterii zgodnych z międzynarodowymi i krajowymi normami,
� utrzymanie wymaganej organizacji pracy zapewniającej wysoki poziom
jakości,
� utrzymanie strategii stałego wzrostu poziomu jakości wyrobu.
Stwierdzam, że wszyscy pracownicy PMBP S.A. muszą stosować się do
wszystkich metod postępowania opisanych w Księdze Jakości.”
Nobuyuki Kobayashi
Dyrektor Generalny27
2.3.2. Systemy zarządzania w PMBP S.A.
PMBP S.A. jest fabryką zarządzaną w sposób nowoczesny. Wśród
systemów zarządzania wykorzystywanych w firmie znalazły się:
Just in time.
Lean Management – nie jest potrzebne „odchudzanie” przedsiębiorstwa,
ponieważ powstawało i powstaje w dalszym ciągu od podstaw, także pracownicy
mają lepsze podejście do pracy, bo nie obawiają się, że fabryka padnie, jak inne
w kraju.
Total Quality Management – Certyfikat 14000, ISO 9002, Quality Circles (patrz
także Dział Rozwoju i Kontroli Jakości).
27 Nobuyuki Kobayashi, Polityka Jakości, „Ogniwo”, 1997, nr 13, s. 5.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 23
23
Globalizacja – w ramach planowanego na 1998 rok tworzeniu systemów
zarządzania i pełnej komputeryzacji działu.
Elektroniczny system egzekucji zamówień – zamówienia z Belgii z pominięciem
faksu.
Maksymalizacja przewozów transportowych – poprzez łączenie przy transporcie
ciężkiego towaru z lekkim, udało się obniżyć koszty transportu, a w efekcie
końcowym ogólne koszty logistyczne.
On the job training, czyli zgodnie z japońską koncepcją zarządzania szkolenie
poprzez pracę, jako główna forma szkolenia (choć są też tradycyjne, jak np.
wyjazdy do Belgii, czy szkolenie dla pracowników działu logistycznego z
technik negocjacji).
Matsushita ma swoje centra zarządzania na każdym kontynencie. W
przyszłości takim centrum zarządzania na całą Europę będzie Gniezno. Według
kierowników PMBP jest porządną inwestycją, a nie instytucją do przepływu
pieniędzy.
2.4 Struktura organizacyjna firmy
W fabryce istnieje sześć odrębnych działów, które poniżej zostaną
scharakteryzowane:
Dział Produkcji,
Dział Montażu Pakietów Bateryjnych,
Dział Rozwoju i Kontroli Jakości,
Dział Logistyki,
Dział Finansowo – Księgowy,
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 24
24
Dział Personalny.
.
2.5 Dystrybucja
W Polsce PMBP wciąż zbyt mało sprzedaje, zwłaszcza, że rynek jest
nienasycony, i dużo baterii się importuje. Jest to wynik „prawdopodobnie
nieuczciwego importu baterii po dumpingowych cenach” (przypuszczenie jednego z
naszych rozmówców). Ale na razie firma się nie martwi, bo i tak zamówienia
przekraczają możliwości produkcyjne, fabryka wciąż się rozwija i uruchamia nowe
linie. PMBP S.A. odwiedzają cyklicznie dealerzy firmy Panasonic Polska oraz
merchandiserzy firmy Philips Lighting S.A.
Dealer
– osoba występująca w charakterze niezależnej firmy, która jest
odpowiedzialna za marketing produktu na lokalnym rynku. Dealer jest
podrzędną osobą w stosunku do dystrybutora.
Merchandiser
– osoba odpowiedzialna za wizytowanie sklepów celem
stwierdzenia (w imieniu dealera bądź dystrybutora) wyników
sprzedaży produktu i sposób jego eksponowania.
Celem tych wizyt jest uświadomienie osobom odpowiedzialnym za sprzedaż
baterii, że jakość wyprodukowanych baterii jest taka sama jak jakość importowych
baterii z Belgii. Poniżej jest przedstawiony schemat dystrybucji baterii w Polsce.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 25
25
Schemat 1.
Schemat dystrybucji baterii produkowanych w PMBP S.A.
DYSRTYBUTOR
Panasonic, Philips
Źródło: Wizyta dealerów firm Panasonic i Philips Lighting Poland S.A., „Ogniwo”,
1996, nr 2, s. 3.
Corocznie również mają miejsce światowe konferencje w rodzinie
Matsushita, w czasie których m.in. działy logistyczne mogą kontaktować się ze
sobą.
DEALER
regionalny MERCHANDISE
R Regionalny
Sklep Sklep Sklep
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 26
26
2.6 Elementy finansów przedsiębiorstwa
finansowanie firmy,
W początkowym okresie głównym źródłem finansowania były długoterminowe
(do 10 lat) kredyty zagraniczne zaciągnięte w Eksportowo - Importowym Banku
w Japonii oraz w Bank of Tokio Mitsubishi. Oprócz tego był zaciągnięty kredyt
w warszawskim oddziale banku ING. Obecnie podstawowym źródłem
finansowania są wpływy z bieżących przychodów ze sprzedaży, a także kredyt
obrotowy, zaciągnięty także w ING.
ulgi inwestycyjne,
Firma korzysta z ulgi inwestycyjnej, ale nie jest to typowa ulga określona
w ustawie, ale zwolnienie z podatku dochodowego, które zostało firmie
zaproponowane przez Ministerstwo Finansów, jako zachęta do zainwestowania
w Polsce.
przepływy pieniężne, lokowanie wolnych środków pieniężnych,
Przepływy gotówki są bardzo zróżnicowane i charakteryzują się duża
fluktuacją. W momencie otrzymania dużej płatności nadwyżki środków są
lokowane na krótkoterminowe depozyty, w tym również na rachunkach
walutowych. W dłuższym okresie środki te są przeznaczane na zakupy
następnych surowców i komponentów, tak więc instrumenty finansowych
inwestycji długoterminowych nie są w ogóle rozważane przez kierownictwo
firmy.
ryzyko walutowe,
Sposobem zabezpieczania się przed ryzykiem walutowym, a więc ryzykiem
strat związanych z niekorzystnym kształtowaniem się kursów walut są operacje
typu forward i kontrakty opcyjne na waluty. Zakres tych operacji jest jednak
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 27
27
ograniczony, przede wszystkim ze względu na niechęć banków do zawierania
transakcji terminowych na jena japońskiego i franka belgijskiego. Transakcje w
tych walutach są w firmie często spotykane, natomiast ich popularność i
powszechność na polskim rynku walutowym jest ograniczona. Drugim
czynnikiem hamującym wykorzystanie operacji terminowych jest ich wysoka
cena, co odnosi się przede wszystkim do kontraktów opcyjnych.
rachunkowość zarządcza,
System rachunkowości zarządczej jest prowadzony bezpośrednio przez
dyrektora finansowego i jest on zgodny ze standardami obowiązującymi w
firmie Matsushita.
koszty,
Największą pozycję stanowią koszty materiałów i surowców, kolejne miejsca
zajmują koszty finansowe związane ze spłatą odsetek od wcześniej
zaciągniętych kredytów oraz pozostałe koszty produkcyjne.
PMBP a rynek kapitałowy,
Firma nie będzie notowana na giełdzie papierów wartościowych. Podstawą
działalności firmy jest równy podział akcji pomiędzy dwoma akcjonariuszami, a
w przypadku wejścia na giełdę równowaga ta byłaby naruszona.
2.5.5. Perspektywy rozwoju firmy
Pracownicy PMBP w Gnieźnie są optymistami co do przyszłego rozwoju
swojej firmy. 15,9% pracowników ocenia szanse fabryki na rozwój jako bardzo
duże, a 63% twierdzi, że są one duże.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 28
28
Tylko nieliczni pracownicy widzą w czarnych barwach przyszłość
przedsiębiorstwa (ok. 5% ankietowanych). Pozostali pracownicy określają
perspektywy rozwoju firmy jako średnie lub nie mają zdania. Respondenci
uzależnili rozwój firmy od następujących czynników:
rzetelna, sumienna praca,
wydajność oraz jakość (zdobycie certyfikatu ISO 9002),
jakość kadry zarządzającej,
zaangażowanie się i poświęcenie pracowników w procesie produkcyjnym,
zagraniczny właściciel oraz polityka płacowa,
nowe rynki zbytu, nowe zamówienia, wielkość produkcji, stabilny popyt,
ogólna koniunktura na świecie i w Polsce oraz rozwój gospodarczy
Wielkopolski,
ciągłość produkcji, renoma firmy, uznanie i prestiż na rynkach światowych,
inwestycje wewnątrz firmy podnoszące poziom technologiczny,
sprawna logistyka,
polityka rządu polskiego,
rozwój produkcji baterii alkalicznych,
bezawaryjność produkcji (czasami maszyny nie pracują po 8 godzin, bo brak
części zamiennych),
wprowadzenie do produkcji linii do produkcji baterii R3,
dobra organizacja pracy,
dużą powierzchnia i teren do zagospodarowania wokół fabryki.
Pojawiła się również garstka pesymistów, która określił nikłe szanse firmy na
rozwój. Argumentowali to przestarzałą technologią wykorzystywaną w produkcji
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 29
29
baterii suchych, że przyszłość leży w bateriach alkalicznych (baterie suche są
eksportowane do krajów Trzeciego Świata). Widzieli zagrożenie zmniejszania się
popytu na baterie suche PMBP wskutek otwierania fabryk w Korei.
Zaobserwowane zostały również pewne obawy związane z przejęciem
kierowania firmą przez polską kadrę co może negatywnie wpłynąć na stan firmy.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 30
30
ROZDZIAŁ III
OCENA DZIAŁALNOŚCI PHILIPS MATSUSHITA BATTERY POLAND SA NA PODSTAWIE
SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH
3.1 Analiza wstępna bilansu za lata 1995-1996
3.1.1. Analiza struktury i dynamiki majątku
Poniżej jest przedstawiony Bilans Philips Matsushita Battery Poland S. A.
na dzień 31.12.1996 r.
Tabela nr 1.
(Wszystkie dane liczbowe przedstawiono w tysiącach złotych z jednym miejscem po
przecinku)
31.12.1996 31.12.1995
Majątek trwały
Wartości niematerialne i prawne
103 362.4
69 348.1
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 31
31
Wartości niematerialne i prawne
Zaliczki na poczet wartości niematerialnych
i prawnych
187.4
13.0
200.4
299.3
.
299.3
Rzeczowy majątek trwały
Grunty własne
Budynki i budowle
Urządzenia techniczne i maszyny
Środki transportu
Pozostałe środki trwałe
Inwestycje rozpoczęte
Zaliczki na poczet inwestycji
469.4
30 477.8
63 049.3
527.2
1 506.4
161.1
6 919.8
103 162.0
469.4
31 906.7
33 928.0
503.4
1840.7
0.0
400.6
69 048.8
Źródło: Raport biegłego rewidenta, Gniezno, 10 marca 1997r.
Tabela nr 2.
Bilans Philips Matsushita Battery Poland S. A. na dzień 31.12.1996 r.
(Wszystkie dane liczbowe przedstawiono w tysiącach złotych z jednym miejscem po
przecinku)
31.12.1996 31.12.1995
Majątek obrotowy
Zapasy
Materiały
Półprodukty i produkty w toku
Produkty gotowe
28 198.3
7 715.7
4 150.6
1 442.9
0.5
8 039.3
2 938.5
479.8
220.1
0.0
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 32
32
Towary
Zaliczki na poczet dostaw
210.7
13 520.4
466.2
4 104.6
Należności i roszczenia
Należności z tytułu dostaw i usług
Należności z tytułu podatków, dotacji i ubezpieczeń
społecznych
Pozostałe należności
2 748.0
2 464.1
15.2
5 227.3
187.2
1 735.8
20.8
1 943.8
Środki pieniężne w kasie
Środki pieniężne w kasie
Środki pieniężne w banku
8.5
9 4421.1
9 450.6
3.0
1 987.9
1 990.9
Rozliczenia międzyokresowe
Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów
Inne rozliczenia międzyokresowe
113.5
122.8
263.3
178.2
0.0
178.2
SUMA AKTYWÓW 131 797.0 77 565.6
Źródło: Raport biegłego rewidenta, Gniezno, 10 marca 1997.
Tabela nr 3.
Bilans Philips Matsushita Battery Poland S. A. na dzień 31.12.1996 r.
(Wszystkie dane liczbowe przedstawiono w tysiącach złotych z jednym miejscem po
przecinku)
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 33
33
31.12.1996 31.12.1995
PASYWA
Kapitał własny
Kapitał podstawowy
Kapitał zapasowy
Nie podzielony wynik finansowy z lat poprzednich
Strata
2 045.7
19 634.6
0.0
-10 229.2
9 405.4
19 634.6
423.1
0.0
Wynik finansowy netto roku obrotowego
Strata netto
-7 359.7
-10 652.3
Zobowiązania długoterminowe
Długoterminowe kredyty bankowe
115 370.4
62 487.7
Zobowiązania krótkoterminowe i fundusze specjalne
Zobowiązania krótkoterminowe
Kredyty bankowe
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług
Zobowiązania z tytułu podatków , ceł i ubezpieczeń
społecznych.
Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń
Pozostałe zobowiązania krótkoterminowe.
Fundusze specjalne
14 278.9
6 527.4
2 585.0
535.2
3.9
4 882.5
14 264.0
14.9
5 561.0
767.4
1 069.2
91.7
107.2
2 985.5
5 561.0
0.0
Rozliczenia międzyokresowe i przychody
przyszłych okresów
Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów
Przychody przyszłych okresów
98.6
3.4
102.0
94.6
17.9
112.5
SUMA PASYWÓW
131 797.0
77 565.6
Źródło: Raport biegłego rewidenta, Gniezno, 10 marca 1997.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 34
34
Poniższy wykres przedstawia strukturę majątkową PMBP S.A.
Rysunek 3.
Źródło: Opracowanie własne.
Analiza wielkości, struktury i dynamiki aktywów bilansu 1995-1996
Zgodnie z danymi zawartymi w bilansie
dokonano następujących obliczeń:
1. Wskaźnik struktury majątku trwałego:
majątek trwały * 100% majątek ogółem
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%]
89,41 78,40
Majątek trw ały Majątek obrotow y 199519960
20000
40000
60000
80000
100000
120000
Struktura majątku PMBP SA w tys. zł
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 35
35
2. Wskaźnik struktury majątku obrotowego:
majątek obrotowy * 100% majątek ogółem
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%]
10,40 21,40
3. Podstawowy wskaźnik struktury aktywów:
majątek trwały * 100% majątek obrotowy
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%]
862,61 366,56
Wstępna analiza bilansu obejmuje analizę porównawczą i analizę struktury.
W analizie przedmiotu analiza porównawcza określona jest również mianem analizy
poziomej, odpowiednikiem zaś analizy struktury jest analiza pionowa.51
Analiza porównawcza polega na ustaleniu wzrostu lub wykazaniu
zmniejszenia poszczególnych składników bilansu w okresie sprawozdawczym w
odniesieniu do okresów poprzednich. Wynik porównania może być wyrażony w
wielkościach absolutnych (kwotowych), w wielkościach względnych w postaci
tempa wzrostu bądź spadku lub też w postaci wskaźników dynamiki.
Analiza pionowa ma na celu ocenę przesunięć, jakie nastąpiły w środkach
gospodarczych i źródeł ich pokrycia. Struktura majątku informuje o sposobie
zaangażowania kapitału przedsiębiorstwa.
51 W. Bień, Czytanie..., op. cit., s.61.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 36
36
W badanym okresie majątek ogółem przedsiębiorstwa zwiększył się o
54231,4 tys. zł, co odpowiada wzrostowi o prawie 70%.
Spadł udział w strukturze majątkowej majątku trwałego (z 89,4% w 1995 do
78,4% w 1996). Wiąże się to ze wzrostem działalności produkcyjnej firmy i rosnącej
wagi majątku obrotowego. Nadal dominującą rolę w majątku trwałym zajmuje
rzeczowy majątek trwały 78,3% w 1996 roku, co może świadczyć o znacznych
zdolnościach produkcyjnych firmy.
Majątek obrotowy zajmuje podrzędną rolę ale jego udział ciągle rośnie
(10,4% w 1995 i 20,4% w 1996).
3.1.2. Analiza struktury i dynamiki kapitałów
Rysunek 4.
Źródło: Opracowanie własne.
Powyższy wykres przedstawia źródła finansowania PMBP S.A.
19951996
Kapitał własny
Kapitał obcy
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
Struktura kapitałów PMBP SA w tys. zł
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 37
37
Struktura kapitału określa sytuację finansową firmy, wielkość
zaangażowanego kapitału obcego oraz stopień jego ryzyka.
Tabela nr 4.
Struktura kapitałów przedsiębiorstwa
(w tys. zł)
Wyszczególnienie Rok ubiegły Rok bieżący
I. Kapitały własne 9 405,40 2 045,70
- kapitał podstawowy 19 634,60 19 634,60
- kapitał zapasowy 423,10 -
- wynik finansowy netto roku obrotowego(strata) 10 652,30 7 359,70
- nie podzielony wynik finansowy z lat
ubiegłych(strata)
- 10 229,20
II. Kapitał obcy długoterminowy 62 486,70 115 370,40
III. Kapitał obcy krótkoterminowy 5 561,00 14 278,90
- zobowiązania krótkoterminowe 5 561,00 14 264,00
- fundusze specjalne - 14,90
Kapitał całkowity 77 453,10 131 695,00
Źródło: Opracowanie własne.
Tabela nr 5.
Wskaźniki struktury kapitałów (w tys. zł)
Wskaźnik Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%]
Udział kapitału własnego 12,14 1,55
Udział kapitału stałego 92,82 89,16
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 38
38
Udział kapitału obcego (długo- i
krótkoterminowego)
87,86 98,45
Udział kapitału obcego krótkoterminowego 7,18 10,84
Źródło: Opracowanie własne.
Wielkość zaangażowanych kapitałów wzrosła w badanym okresie 54241,9
tys. zł. Nierozliczona strata z 1995 roku (pierwszy rok działalności) i ujemny wynik
finansowy za 1996 rok ograniczyła znacznie udział kapitału własnego w ogólnej
strukturze majątku (z 12,14% w 1995 do 1,55% w 1996).
Wzrósł natomiast udział kapitału obcego (zarówno krótko jak i długo
terminowego) w aktywach ogółem co zwiększa ryzyko związane z możliwością
odpływu kapitałów z przedsiębiorstwa.
3.1.3. Analiza struktury kapitałowo-majątkowej
Tabela nr 6.
Dane wyjściowe do analizy struktury kapitałowo-
majątkowej (w tys. zł).
Wyszczególnienie Rok ubiegły Rok bieżący
Majątek trwały 69 348,10 103 362,40
Majątek obrotowy 8 039,30 28 198,30
Kapitał własny 9 405,40 2 045,70
Kapitał stały 71 892,10 117 416,10
Krótkoterminowy kapitał obcy 5 561,00 14 278,90
Źródło: Opracowanie własne.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 39
39
1.Wskaźnik pokrycia majątku trwałego
kapitałem własnym
kapitał własny * 100% majątek trwały
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%]
13,56 1,98
2. Wskaźnik pokrycia majątku trwałego
kapitałem stałym
kapitał stały * 100% majątek trwały
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%]
103,67 113,60
3. Wskaźnik pokrycia majątku obrotowego
krótkoterminowymi kapitałami obcymi:
krótkoterminowy kapitał obcy * 100% majątek obrotowy
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%]
69,17 50,64
Ważnym elementem pionowej analizy bilansu jest badanie relacji miedzy
struktura majątku w podziale na majątek trwały i obrotowy a struktura źródeł jego
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 40
40
finansowania w podziale na kapitał stały i krótkoterminowy. Pozwala ono ocenić
czy stosowany sposób finansowania majątku sprzyja utrzymaniu równowagi
finansowej przedsiębiorstwa.
W literaturze znane są dwie zasady finansowania: „złota reguła bilansowa” i
„złota reguła bankowa”.52
Uwzględniają one, z jednej strony, stopień płynności majątku, z drugiej zaś
termin wymagalności kapitału. Zgodnie ze „złotą regułą bilansową” majątek trwały
powinien być pokryty kapitałem własnym. Utrzymanie tej zasady w wielu
przedsiębiorstwach jest niemożliwe, zwłaszcza w firmach prowadzących duże
nakłady inwestycyjne. Taką firmą jest PMBP SA.
Stąd zgodnie ze „złotą regułą bankową” dopuszcza się możliwość
finansowania majątku trwałego kapitałem stałym, na który składa się kapitał własny
i zobowiązania długoterminowe. Majątek trwały musi być pokryty ze stabilnych
źródeł finansowania, nie wymagających szybkiego zwrotu. Nieprzestrzeganie tej
zasady grozi zachwianiem równowagi finansowej przedsiębiorstwa i może
doprowadzić do upadłości.
Po analizie widać, że pierwszy wskaźnik nie spełnia wymogów (nie jest
spełniona „złota reguła bilansowa”). Spadające kapitały własne są jedynie tłem dla
wzrastającego majątku trwałego. Sytuację znacznie łagodzi poziom wskaźnika
pokrycia kapitałem stałym majątku trwałego. W naszym przypadku firma finansuje
swoją działalność w znacznej mierze w oparciu o źródła obce (kapitał
długookresowy). W rezultacie polityka firmy prowadzona jest poprawnie, ponieważ
kapitał stały pokrywa cały majątek trwały plus część majątku obrotowego.
Przedsiębiorstwu nie grozi w przyszłości znaczne naruszenie równowagi
finansowej, choć powinno stale zwiększać udział kapitału własnego jako
najbezpieczniejszego źródła finansowania.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 41
41
3.2 Analiza wstępna rachunku zysków i strat PMBP S.A.
Poniżej przedstawiony jest rachunek zysków i strat Philips Matsushita
Battery Poland SA. za rok obrotowy 1996.
Tabela nr 7.
(Wszystkie dane liczbowe przedstawiono w tysiącach złotych z jednym miejscem po
przecinku)
1.01.1996
-31.12.1996
1.01.1995
-31.12.1995
Przychody ze sprzedaży i zrównanie z nimi
Przychód ze sprzedaży produktów
Przychód ze sprzedaży towarów i materiałów
Pozostałe przychody ze sprzedaży
53 394.8
48 385.5
4 893.6
115.7
2 658.2
1 923.7
699.9
34.6
Koszty działalności operacyjnej
Wartość sprzedanych towarów i materiałów
Zużycie materiałów i energii
Usługi obce
Podatki i opłaty
Wynagrodzenia
Świadczenia na rzecz pracowników
Amortyzacja
Pozostałe
49 296.9
193.7
28 876,2
5365.2
228.1
3019.5
6644.5
3318.8
9322.3
32.2
1885.3
3183.9
56.5
895.8
419.0
1712.3
Zysk (Strata) ze sprzedaży
4097.9
-6664.1
Pozostałe przychody operacyjne
Przychody ze sprzedaży składników majątku trwałego
31.6
3.5
40.4
0.0
52 J . Szczepaniak, Ocena przedsiębiorstwa na podstawie..., op. cit., s. 40.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 42
42
Pozostałe przychody operacyjne 28.1 40.4
Pozostałe koszty operacyjne
Wartość sprzedanych składników majątku trwałego
Pozostałe koszty operacyjne
322.1
6.2
315.9
1615.1
0.0
1615.1
Zysk (Strata) na działalności operacyjnej
3 807.4
-8238.9
Źródło: Raport biegłego rewidenta, 17 marca 1998 Rachunek zysków i strat Philips Matsushita Battery Poland S. A.
za rok obrotowy 1996.
Tabela 8.
(Wszystkie dane liczbowe przedstawiono w tysiącach złotych z jednym miejscem po
przecinku)
1.01.1996
-31.12.1996
1.01.1995
-31.12.1995
Przychody finansowe
Odsetki uzyskane
Pozostałe
826.5
275.0
551.5
866.5
768.1
98.4
Koszty finansowe
Odsetki do zapłacenia
Pozostałe
11993.6
6491.5
5502.1
3280.0
5.0
3275.0
Strata brutto na działalności gospodarczej -7359.7 -10652.3
Zyski nadzwyczajne 0.0 0.0
Straty nadzwyczajne 0.0 0.0
Strata brutto -7359.7 -10652.3
Obowiązkowe obciążenia finansowe 0.0 0.0
Strata netto
-7359.7
-10652.3
Źródło: Raport biegłego rewidenta,17 marzec
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 43
43
Rachunek zysków i strat podlega tak jak bilans analizie poziomej i pionowej.
Analiza pozioma(porównawcza) rachunku wyników polega na porównywaniu
między sobą poszczególnych pozycji rachunku wyników. Porównania takie
pozwalają stwierdzić kształtowanie się w czasie składników rachunku zysków i strat
w kwotach absolutnych lub za pomocą wskaźników dynamiki.
Analiza struktury rachunku wyników, zwana też analizą pionową, polega na
ustaleniu udziału poszczególnych pozycji rachunków wyników w sprzedaży.
Wskaźniki struktury można porównać w czasie i wówczas jest możliwe
uchwycenie zmian struktury sprzedaży w określonym czasie. W celach
analitycznych skonstruowany został poniższy analityczny rachunek zysków i strat.
Tabela nr 9.
Analityczny rachunek zysków i strat Philips Matsushita Battery Poland S. A.
1.01.1996
-
31.12.1996
tys. zł
%
przychodó
w
ze
sprzedaży
1.01.1995
-
31.12.1995
tys. zł
%
przychodó
w
ze
sprzedaży
Przychody ze sprzedaży i
zrównanie z nimi
53,394.8 100% 2,658.2 100.0%
Koszty działalności
operacyjnej
49,296.9 92.3% 9,322.3 350.7%
Zysk (Strata) ze sprzedaży 4,097.9 7.7% (6,664.1) 250.7%
Pozostałe przychody
operacyjne
31.6 0.0% 40.4 1.5%
Pozostałe koszty operacyjne 322.1 0.6% 1,615.1 60.7%
Zysk(Strata) na działalności
3,807.4
7.1%
(8,238.8)
309.9%
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 44
44
operacyjnej
Przychody finansowe 826.5 1.6% 866.5 32.6%
Koszty finansowe 11,993.6 22.5% 3,280.0 123.4%
Strata brutto na działalności
gospodarczej
(7,359.7)
13.8%
(10,652.3)
400.7%
Obowiązkowe obciążenia
wyniku finansowego
- - - -
Strata netto
(7,359.7)
13.8%
(10,652.3)
400.7%
Źródło: Raport biegłego rewidenta za rok 1996
PMBP SA jest bardzo młodą spółką, która dopiero zaczyna zarabiać na
swojej działalności produkcyjnej. W pierwszym roku działalności -1995 firma
rozpoczęła sprzedawać dopiero w ostatnim kwartale roku. Zatem nie powinno
nikogo dziwić, że koszty działalności operacyjnej w 1995 roku ponad trzykrotnie
przewyższały dochody ze sprzedaży. Sytuację przedstawia poniższy wykres.
Rysunek 5.
Źródło: Opracowanie własne.
-10 000,00
0,00
10 000,00
20 000,00
30 000,00
40 000,00
50 000,00
60 000,00
Przychody zesprzedaży i
zrównanie z nimi
Kosztydziałalnościoperacyjnej
Zysk (Strata) zesprzedaży
Wynik na sprzedaży w tys. zł
19951996
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 45
45
Sytuacja zmieniła się na korzyść w 1996 roku. Około dwudziestokrotny
wzrost sprzedaży w 1996 roku wobec tylko pięciokrotnego wzrostowi kosztów
działalności operacyjnej jest dużym osiągnięciem tej fabryki. Dzięki większej
dynamice przychodów ze sprzedaży spółka osiągnęła zysk ze sprzedaży co jest
sprawą kluczową zważywszy na krótki okres produkcji. Dodatkowo obniżce
znacznej uległy pozostałe koszty operacyjne których udział względem sprzedaży
spadł z około 60% w 1995 do 0,6% w 1996 roku. Spółka osiągnęła w ten sposób
zysk na działalności operacyjnej w wysokości 3807,4 tys. zł.
Niestety dodatniego wyniku na działalności gospodarczej PMBP SA nie
utrzymało w 1996 roku. Wiązało się to bezpośrednio ze wzrostem ponad
trzykrotnym kosztów finansowych. Pamiętając o niekorzystnej strukturze kapitałów
spółka jest obciążona regulacją zobowiązań finansowych wynikających z
zaciągniętych kredytów i pożyczek na cele produkcyjne. Sytuacja ta nie powinna
zagrozić spółce ze względu na wysoki potencjał wzrostowy i dużą dynamikę
produkcji przemysłowej.
Spółka uzyskała więc ponownie ujemny wynik finansowy, który pomniejszył
kapitał własny. Poniżej są przedstawione wyniki spółki za badany okres.
Rysunek 6.
Źródło: Opracowanie własne.
-15000
-10000
-5000
0
5000
10000
15000
Zysk (Strata)na
działalnościoperacyjnej
Przychodyfinansowe
Kosztyfinansowe
Strata brutto
Zyski firmy w latach 1995-1996 w tys. zł
19951996
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 46
46
ROZDZIAŁ IV
ANALIZA WSKAŹNIKOWA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ PMBP S.A.
4.1 Płynność
Warunkiem egzystencji przedsiębiorstwa - oprócz prowadzenia działalności
gospodarczej zgodnie z zasadami efektywności gospodarowania - jest zachowanie
płynności finansowej, której przejawem jest terminowe regulowanie zobowiązań.
Brak płynności finansowej rodzi zazwyczaj wiele negatywnych skutków, tj.
dostawcy mogą żądać rozliczania się gotówką, trudniej jest skorzystać z kredytu
wobec pogarszającej się wypłacalności firmy, ograniczenie suwerenności
gospodarczej na skutek decyzji kredytodawców.
Utrata płynności może być przyczyną bankructwa firmy. Analiza płynności
dostarcza informacji o zdolności przedsiębiorstwa do wywiązywania się z bieżących
(krótkoterminowych) zobowiązań, tzn. do jednego roku. Regulowanie zobowiązań
zależy przede wszystkim od stanu środków pieniężnych w kasie lub na rachunku
bankowym oraz możliwości zamiany innych składników majątku obrotowego na
gotówkę w krótkim okresie.
Do oceny płynności wykorzystuje się trzy wskaźniki pokazujące relację
środków obrotowych o różnym stopniu płynności do zobowiązań bieżących
(krótkoterminowych).
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 47
47
Są to kolejno:
Wskaźnik bieżącej płynności (current ratio),
Wskaźnik szybki płynności (quick ratio),
Wskaźnik płynności gotówkowej (super quick ratio).
Dane wyjściowe do obliczenia wskaźników płynności finansowej
Tabela nr 10.
Wyszczególnienie Rok ubiegły Rok bieżący
Aktywa bieżące 8 039,30 28 198,30
Pasywa bieżące 5 561,00 14 278,90
Zapasy 4 104,60 13 520,40
Rozliczenia międzyokresowe czynne 178,30 236,30
Środki pieniężne 1 990,90 9 450,60
Źródło: Opracowanie własne.
1. Wskaźnik bieżącej płynności
aktywa bieżące pasywa bieżące
Rok ubiegły Rok bieżący
1,45 1,97
2. Wskaźnik podwyższonej płynności
(szybki test)
aktywa bieżące - (zapasy + rozliczenia
międzyokresowe czynne)
pasywa bieżące
Rok ubiegły Rok bieżący
0,70 1,02
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 48
48
3. Wskaźnik natychmiastowej wypłacalności
środki pieniężne pasywa bieżące
Rok ubiegły Rok bieżący
0,36 0,66
Wskaźnik ten pokazuje stopień pokrycia krótkoterminowych zobowiązań
majątkiem obrotowym przedsiębiorstwa. W literaturze podaje się, że wskaźnik ten
powinien zawierać się w przedziale 1,2 - 2, chociaż niektórzy analitycy traktują
poziom wskaźnika niższy od 1,5 jako zapowiedź mogących się pojawić trudności
płatniczych. Z drugiej strony gdy poziom wskaźnika przekracza 2, to firma
utrzymuje nadmierne środki obrotowe, co odbija się niekorzystnie na rentowności i
kosztach. Niższy od 1 poziom bieżącego wskaźnika płynności świadczy o tym, że
kapitał obrotowy netto, tzw. kapitał pracujący, obliczany jako różnica między
majątkiem obrotowym a zobowiązaniami bieżącymi, ma wartość ujemną. Taka
sytuacja jest sprzeczna z zasadami finansowania majątku.
W naszym przypadku poziom wskaźnika current ratio jest zadowalający i
kształtuje się w przedziale 1,2 - 2. Wzrost wskaźnika świadczy o umocnieniu się
pozycji finansowej przedsiębiorstwa (z 1,45 w 1995 do 1,97 w 1996).
Wskaźnik szybki pokazuje stopień pokrycia zobowiązań krótkoterminowych
aktywami płynnymi. Generalnie wskaźnik szybki nie mniejszy od 1 jest uważany za
satysfakcjonujący. Pożądana jego wielkość mieści się w przedziale 1 - 1,2, co
oznacza że przedsiębiorstwo bez trudu spłaca swoje zobowiązania. Niski poziom
tego wskaźnika świadczy zazwyczaj o napiętej sytuacji płatniczej i może
sygnalizować, że firma pracuje „z dnia na dzień”.
W PMBP SA wskaźnik szybkiej płynności w 1996 roku mieści się w
pożądanym przedziale.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 49
49
Wskaźnik płynności gotówkowej (super quick ratio) informuje o tym, jaka
część zobowiązań bieżących może być uregulowana bez zwłoki , gdyby się stały w
danym momencie wymagalne.
Z doświadczeń gospodarki rynkowej wynika, że środki pieniężne powinny
stanowić co najmniej 16-20% zobowiązań bieżących, żeby przedsiębiorstwo było
zdolne do ich sprawnego regulowania. Wyższy poziom tego wskaźnika oznacza
większe bezpieczeństwo wierzycieli. Jednak z punktu widzenia firmy utrzymanie
nadmiernych stanów środków pieniężnych jest nieracjonalne, ponieważ korzystne
ich zainwestowanie może być źródłem przyszłych przychodów i zysków.
W badanej firmie poziom wskaźnika przewyższa zalecany poziom (36% w
1995 i 66% w 1996 ). W PMBP SA większość środków pieniężnych zasila rachunki
bankowe, stąd ryzyko realnej deprecjacji aktywów jest mniejsze.
Uzupełnieniem badań płynności finansowej jest analiza kapitału obrotowego.
Diagnoza dotycząca płynności finansowej przedsiębiorstwa wymaga bardzo
dokładnej analizy cyklu eksploatacyjnego, zwłaszcza długości oraz terminów
inkasowania należności i regulowania zobowiazań.53
W celu dokonania tych porównań w pierwszej kolejności obliczamy poziom
kapitału obrotowego w dniach obrotu.
Relacja ta obrazuje liczbę dni obrotu, na jaką wystarcza kapitał obrotowy
netto. Przy zwiększeniu sprzedaży poziom kapitału obrotowego zmniejszy się w
relacji do tej sprzedaży. Jeśli proporcjonalnie do obrotu nie zwiększy się kapitału
obrotowego, to przy danej polityce finansowej powstaje niebezpieczeństwo utraty
płynności finansowej.
Dane do analizy wykorzystania kapitałów
Tabela nr 11.
Wyszczególnienie Rok ubiegły Rok bieżący
Kapitał obrotowy 2 544,00 14 053,70
Sprzedaż netto 2 658,20 53 394,80
Zobowiązania bieżące 5 561,00 14 278,90
53 M. Sierpińska, T. Jachna, Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy w przedsiębiorstwie, Teprago, Kraków 1992, s. 31.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 50
50
Zobowiązania bieżące na początek
okresu
2 881,7
Źródło: Opracowanie własne.
1. Wskaźnik cyklu kapitału
obrotowego w dniach:
kapitał obrotowy * 360 dni
sprzedaż netto Rok ubiegły Rok bieżący
344,53 94,75
Badanie poziomu kapitału obrotowego musi być wzbogacone wskaźnikami
pozwalającymi ocenić czas rotacji środków obrotowych (zapasów, należności,
gotówki) oraz rotacji zobowiązań bieżących.
Przedsiębiorstwa utrzymują zapasy głównie w celu zachowania rytmiczności
produkcji i sprzedaży. Nie mogą jednak zamrażać w zapasach zbytniej wielkości
kapitału obrotowego, gdyż prowadzi to do wzrostu kosztów kapitału i obniżenia
stopy zwrotu, a w krótkim okresie do utraty płynności finansowej. Wskaźnik cyklu
zapasów w dniach obrotu informuje, co ile dni firma odnawia swoje zapasy dla
zrealizowania określonej sprzedaży. Wysoki wskaźnik mówi o wolnym obrocie
zapasów, niski na odwrót.
2. Wskaźnik cyklu zapasów w
dniach:
przeciętny stan zapasów * 360 dni sprzedaż netto
Rok ubiegły Rok bieżący
277,94 59,42
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 51
51
Wskaźnik cyklu inkasowania należności informuje w jakim stopniu firma
kredytuje odbiorców wyrobów gotowych i jak długo środki pieniężne są zamrożone
w należnościach.
3. Wskaźnik cyklu należności w
dniach
przeciętny stan należności *360 dni sprzedaż netto
Rok ubiegły Rok bieżący
168,50 24,17
Okres kredytowania się przedsiębiorstwa zobowiązaniami bieżącymi
wyraża cykl zobowiązań. Porównując cykl zobowiązań z warunkami sprzedaży
oferowanymi odbiorcom, możliwe jest określenie, czy firma zdolna będzie do
zapłacenia swoich zobowiązań, kiedy nadejdzie termin płatności. Im cykl
zobowiązań bieżących jest dłuższy, tym mniejsze są potrzeby w zakresie kapitału
obrotowego. Klasycznie ustala się go według formuły:
4. Wskaźnik cyklu zobowiązań w dniach przeciętny stan zobowiązań bieżących *
360 dni
sprzedaż netto
Rok ubiegły Rok bieżący
571,7 66,88
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 52
52
Zaprezentowane relacje wykorzystamy do obliczenia cyklu środków
pieniężnych, zwanego również cyklem kapitału obrotowego netto lub cyklem
konwersji gotówki:
5. Cykl środków pieniężnych =
cykl zapasów + cykl należności -
cykl płacenia zobowiązań
Rok ubiegły Rok bieżący
-125,25 16,71
Im krótszy jest cykl środków pieniężnych, tym jest bardziej korzystny dla
firmy. Krótki cykl środków pieniężnych oznacza bowiem, że pieniądze
zainwestowane w aktywa bieżące wracają do firmy szybko i mogą być ponownie
inwestowane.
Długość cyklu środków pieniężnych determinuje bowiem zapotrzebowanie
na kapitał obrotowy w przedsiębiorstwie. Aby porównać cykl konwersji gotówki z
poziomem kapitału obrotowego ustalonego w dniach obrotu, należy obliczyć, na ile
dni obrotu średnio w roku wystarczała gotówka będąca w dyspozycji
przedsiębiorstwa. Ponieważ cykl gotówki jest relacją średniego stanu gotówki w
danym okresie do sprzedaży netto, w przypadku PMBP SA wyniesie on w 1996
roku ponad 38 dni. Zatem w naszym przykładzie zapotrzebowanie na kapitał
obrotowy, wyznaczone cyklem konwersji gotówki, wynosi niecałe 17 dni, a poziom
kapitału obrotowego to prawie 95 dni obrotu. Badana firma wykazuje małe
zapotrzebowanie na kapitał obrotowy i prowadzi działalność w oparciu o kredyty u
dostawców.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 53
53
4.2 Sprawność działania
Analiza sprawności działania (zwana również analizą obrotowości lub
aktywności) koncentruje się na badaniu efektywności wykorzystania majątku
przedsiębiorstwa.
Informacje zawarte pozwalają uzyskać odpowiedź na następujące pytania:
jak efektywnie przedsiębiorstwo wykorzystuje swoje aktywa, jak szybko zamienia
swoje zapasy i należności na gotówkę.
Dane analityczne (w tys. zł)
Tabela nr 12.
Wyszczególnienie Rok ubiegły Rok bieżący
Koszty własne sprzedaży 9 322,30 49 296,90
Sprzedaż netto 2 658,20 53 394,80
Zobowiązania bieżące 5 561,00 14 278,90
Zobowiązania ogółem 68 160,20 129 688,25
Zobowiązania ogółem na pocz.
Okresu
2 881,70
Amortyzacja 1 712,30 6 644,50
Koszty finansowe 3 280,00 11 993,60
Kapitał obrotowy 2 544,00 14 053,70
Źródło: Opracowanie własne.
1. Wskaźnik operacyjności
koszty własne sprzedaży * 100% Sprzedaż netto
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%]
350,70 92,33
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 54
54
2. Wskaźnik udziału zobowiązań
bieżących w koszcie własnym
wyrobu.
Zobowiązania bieżące * 100%
koszty własne sprzedaży
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%]
59,65 28,97
3. Wskaźnik pokrycia kosztów
kapitałem obrotowym.
kapitał obrotowy
koszty własne sprzedaży
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%]
33,43 32,95
4. Wskaźnik poziomu kosztów
finansowych.
koszty finansowe * 100%
średni stan zobowiązań ogółem
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%]
9,23 12,12
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 55
55
Wartość wskaźnika obrotowości nie kształtuje się pomyślnie ponieważ nie
zawiera się w przedziale 50 - 90%. Duża dynamika sprzedaży powinna skierować
wskaźnik do pożądanego poziomu. Niepokojący jest wzrost udziału kosztów
finansowych wobec kapitału obrotowego. Może to świadczyć o wzroście obciążeń
finansowych, zwłaszcza kosztów finansowych.
Najogólniejszym wskaźnikiem charakteryzującym efektywność
wykorzystania majątku jest wskaźnik obrotowości ogółu aktywów. Ujmuje on
wszystkie składniki majątku i jest wskaźnikiem o największej pojemności w tej
grupie. Wskaźnik obrotowości aktywów informuje o tym, jaka wartość sprzedaży
przypada na jednostkę zaangażowanego majątku. na pozytywną ocenę zasługuje
rosnąca tendencja tego wskaźnika. Jego zwiększenie jest istotnym czynnikiem
poprawy rentowności przedsiębiorstwa. Niższa od 1 wartość tego wskaźnika
sugeruje, że przychody uzyskiwane ze sprzedaży wymagają więcej niż
proporcjonalnego zaangażowania majątku.
Dane wyjściowe do obliczenia wskaźników rotacji majątku
Tabela nr 13.
Wyszczególnienie Rok ubiegły Rok bieżący
Sprzedaż netto 2 658,20 53 394,80
Aktywa ogółem 77 565,60 131 797,00
Aktywa na początek okresu 8 324,40
Środki trwałe 69 048,80 103 162,00
Środki trwałe na początek okresu 4 121,80
Majątek obrotowy 8 039,30 28 198,30
Majątek obrotowy na początek
okresu
3 976,60
Źródło: Opracowanie własne.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 56
56
5. Wskaźnik rotacji aktywów ogółem
sprzedaż netto * 100% Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%] przeciętny stan aktywów ogółem 6,19 51,01
6. Wskaźnik rotacji środków trwałych
sprzedaż netto * 100% Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%] przeciętny stan środków trwałych 7,27 62,01
7. Wskaźnik rotacji majątku
obrotowego
sprzedaż netto * 100%
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący [%]
przeciętny stan majątku
obrotowego
44,24 294,69
Wzrost wskaźnika rotacji środków trwałych wynika w naszym przypadku ze
wzrostu sprzedaży netto, a nie jak ma to miejsce w starszych firmach z powodu
większej deprecjacji aktywów. Poprawa wartości tego wskaźnika może wynikać
m.in. z lepszej organizacji pracy.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 57
57
Dane wyjściowe do analizy rotacji należności i zapasów
Tabela nr 14.
Wyszczególnienie Rok ubiegły Rok bieżący
Sprzedaż netto 2658,2 53 394,80
Należności i roszczenia 1 943,80 5 227,30
Należności na początek okresu 545,90
Zapasy 4 104,60 13 520,40
Zapasy na początek okresu -
Źródło: Opracowanie własne
8. Wskaźnik rotacji zapasów
sprzedaż netto Rok ubiegły Rok bieżący
przeciętny stan zapasów 1,30 6,06
9. Wskaźnik cyklu zapasów w
dniach:
przeciętny stan zapasów * 360 dni sprzedaż netto Rok ubiegły Rok bieżący
277,94 59,42
Wskaźnik rotacji zapasów mierzony jest liczbą obrotów. Informuje o tym, ile
razy w analizowanym okresie przedsiębiorstwo odnawia swoje zapasy. Sytuacja jest
tym bardziej korzystna, im wyższa jest jego wartość.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 58
58
W naszym przypadku wskaźnik pozytywnie się podniósł ponad
sześciokrotnie.
10. Wskaźnik rotacji należności
Rok ubiegły Rok
bieżący
sprzedaż netto 2,13 14,89 przeciętny stan należności
11. Wskaźnik cyklu należności w
dniach
Rok ubiegły Rok
bieżący
przeciętny stan należności *360 dni 168,50 24,17 sprzedaż netto
Wskaźnik cyklu inkasa należności informuje, po ilu dniach średnio od
momentu sprzedaży środki pieniężne należne z tego tytułu wpłyną do kasy
przedsiębiorstwa lub na jego rachunek bankowy. Podobnie jak w przypadku
zapasów przeciętny stan należności ustala się zazwyczaj na podstawie stanów na
początek i na koniec okresu sprawozdawczego, a przy dużych wahaniach stanu
należności przyjmuje się stany z okresów pośrednich. Poziom tego wskaźnika
świadczy o skuteczności egzekwowania należności. Im krótszy jest okres
windykacji należności, tym korzystniejsza jest sytuacja przedsiębiorstwa.
Wydłużenie cyklu inkasa oznacza, że przedsiębiorstwo wydłuża okres kredytowania
swoich dłużników.
W naszym przypadku firma nie kredytuje swoich odbiorców w takim stopniu
aby zagrażałoby to jej płynności.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 59
59
Poniższa tabela przedstawia strukturę czasową należności z tytułu dostaw i usług
według daty powstania.
Tabela nr 15.
31.12.1996 31.12.1995
Do 1 miesiąca 2 553 .8 187.2
Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy 0.0 0.0
Powyżej 3 miesięcy do 6 miesięcy 119.7 0.0
Powyżej 6 miesięcy do 1 roku 74.5 0.0
Powyżej 1 roku 0.0 0.0
Utworzona rezerwa na należności 0.0 0.0
Razem : 2 748.0 187.2
Źródło: Raport biegłego rewidenta
Z powyższych danych wynika, że przedsiębiorstwo nie musi martwić się o
zbyt swojej produkcji. W niewielkim stopniu bowiem kredytuje swoich odbiorców
(pomimo wzrostu należności), a większość kredytów mieści się w przedziale do
jednego miesiąca.
Przedsiębiorstwo kredytując odbiorców samo na ogół dokonuje zakupów
kredytowych, wykorzystując zobowiązania wobec dostawców jako darmowe źródło
finansowania swojej działalności.
2.Wskaźnik cyklu zobowiązań w
dniach:
przeciętny stan zobowiązań
bieżących * 360 dni
sprzedaż netto
Rok ubiegły Rok bieżący
571,7 66,88
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 60
60
Innym wskaźnik regulowania zobowiązań odnosi się do dostawców. Jest to
stosunek średniego stanu zobowiązań i liczby dni w okresie (360) do wartości
zakupów. Wartość zakupów wylicza się z sumowania kosztów zużycia materiałów
przez zmiany stanu zapasów materiałowych. W 1995 było to 89 dni a w 1996 20
dni. Wskaźnik ten pokazuje, jak szybko przedsiębiorstwo reguluje swoje
zobowiązania wobec dostawców. Cykl regulowania zobowiązań dłuższy niż
powszechnie przyjęty i przekraczający znacznie okresy płatności zawarte w
umowach z dostawcami może sygnalizować trudności płatnicze przedsiębiorstwa. Z
kolei szybkie regulowanie zobowiązań, objawiające się niskim wskaźnikiem
płatności, może świadczyć o dużym udziale płatności gotówkowych w rozliczeniach
z dostawcami, co ogranicza korzyści przedsiębiorstwa. Nie pozwala mu bowiem
skorzystać z nich do finansowania własnej działalności.
4.3 Zdolność do obsługi zadłużenia
Do oceny sytuacji finansowej niezbędna jest znajomość możliwości
przedsiębiorstwa do wywiązywania się z całkowitego zadłużenia.
Dane wyjściowe do obliczenia wskaźników zadłużenia i niezależności
finansowej (tys. zł).
Tabela nr 16.
Wyszczególnienie Rok ubiegły Rok bieżący
Kapitał obcy 68 160,20 129 751,30
Aktywa ogółem 77 565,60 131 797,00
Kapitał własny 9 405,40 2 045,70
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 61
61
Zobowiązania długoterminowe 62 486,70 115 370,40
Rzeczowy majątek trwały 69 048,80 103 162,00
Majątek trwały 69 348,10 103 362,40
Środki pieniężne 1 990,90 9 450,60
Krótkoterminowe papiery
wartościowe
- -
Strata netto 10 652,30 7 359,70
Amortyzacja 1 712,30 6 644,50
Źródło: Opracowanie własne.
1. Wskaźnik zadłużenia
przedsiębiorstwa (u):
kapitały obce * 100%
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%]
aktywa ogółem 87,87 98,45
2. Wskaźnik samofinansowania:
kapitały własne *100%
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%]
kapitały obce 13,80 1,58
3. Wskaźnik zadłużenia
długoterminowego:
zobowiązania długoterminowe *100%
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%]
kapitał własny 664,37 5 639,65
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 62
62
4. Wskaźnik zadłużenia kapitału
własnego:
kapitały obce *100%
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%]
kapitały własne 724,69 6 342,64
5. Wskaźnik udziału kapitału własnego w
finansowaniu majątku (1-u)
1 - udział kapitału obcego w
finansowaniu majątku (u)
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%]
lub 12,13 1,55
kapitał własny * 100% aktywa ogółem
6. Współczynnik zadłużenia (1/(1-u))
1 wskaźnik udziału kapitału własnego w
aktywach
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%]
0,08 0,65
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 63
63
7. Wskaźnik pokrycia zobowiązań
długoterminowych (kapitałów
obcych długoterminowych)
rzeczowymi składnikami majątku
trwałego.
rzeczowy majątek trwały
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%] zobowiązania długoterminowe 1,11 0,89
8. Wskaźnik zadłużenia majątku
trwałego:
majątek trwały
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%]
zadłużenie długoterminowe 1,11 0,90
9.Wskaźnik zadłużenia w latach:
kapitał obcy - (środki pieniężne +
krótkoterminowe papiery
wartościowe)
zysk netto + amortyzacja
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%]
-7,40 -168,21
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 64
64
Udział kapitału obcego w aktywach ogółem powinien mieścić się w
granicach 57 - 67%. Wysoka wartość tego wskaźnika świadczy o wysokim stopniu
zadłużenia. Wzrost tego wskaźnika świadczy o spadającej samodzielności
finansowej podmiotu.
W badanym przedsiębiorstwie poziom wskaźnika zadłużenia
długoterminowego kształtuje się pomyślnie i świadczy o dużych możliwościach
przedsiębiorstwa do zaciągania zobowiązań długoterminowych.
Wskaźnik pokrycia zobowiązań długoterminowych rzeczowym majątkiem
trwałym informuje ile razy wartość rzeczowego majątku trwałego przewyższa
zobowiązania długoterminowe. W PMBP SA zadłużenie długoterminowe
przewyższało rzeczowy majątek trwały.
Wskaźnik zadłużenia w latach informuje, że badane przedsiębiorstwo nie jest
w stanie pokryć kapitałów obcych z wypracowanych zysków i amortyzacji.
Dane wyjściowe do analizy zdolności
przedsiębiorstwa do obsługi długu
(tys. zł)
Tabela nr 17.
Wyszczególnienie Rok ubiegły Rok bieżący
Strata netto 10 652,30 7 359,70
Odsetki 3 280,00 11 993,60
Amortyzacja 1 712,30 6 644,50
Strata przed opodatkowaniem 10 652,30 7 359,70
Podatek dochodowy - -
Źródło: Opracowanie własne.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 65
65
10. Wskaźnik obsługi długu (I)
Zysk przed opodatkowaniem +
odsetki
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%]
raty kapitałowe + odsetki -2,25 0,39
11. Wskaźnik pokrycia obsługi
długu (II)
zysk netto
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%]
raty kapitałowe + odsetki 3,25 0,61
12. Wskaźnik pokrycia obsługi
długu przez nadwyżkę finansową
(cash flow)
Zysk netto + amortyzacja
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%]
Raty kapitałowe + odsetki -2,73 -0,06
13. Wskaźnik pokrycia odsetek (I) zysk przed opodatkowaniem +
odsetki
Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%] odsetki -2,25 0,39
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 66
66
14. Wskaźnik pokrycia odsetek (II)
Zysk netto + odsetki + podatek
dochodowy + amortyzacja
odsetki Rok ubiegły
[%]
Rok bieżący
[%]
-1,73 0,94
Wskaźnik długu (I) informuje, ile razy zysk brutto wraz z odsetkami pokrywa
raty kapitałowe powiększone o odsetki od kredytu przypadające na dany rok.
Wartość tego wskaźnika nie powinna być mniejsza niż 1, zaś Bank Światowy
przyjmuje wartość 2,5 jako optymalną. W naszym przypadku wartość wskaźnika
wykazuje tendencję wzrostową, choć nadal kształtuje się na niskim poziomie.
Wskaźnik cash flow informuje o zdolności przedsiębiorstwa do spłaty raty
kredytu powiększonej o należne odsetki z nadwyżki finansowej. Za wartość
normatywną przyjmuje się 1,5. W PMBP SA wartość tego wskaźnika jest ujemna.
Wskaźniki 13 i 14 informują, ile razy odpowiednio ujęty zysk z działalności
gospodarczej przekracza wartość spłaconych odsetek. Wzorcowo powinny być
większe od 1. Im wyższe tym większe jest zabezpieczenie spłaty odsetek.
Wskaźniki te uległy poprawie ale ciągle ich poziom jest bardzo niski. W
przypadku pogorszenia wyniku finansowego firma może mieć kłopoty ze spłatą
odsetek.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 67
67
4.4 Rentowność
Wskaźniki rentowności majątku (aktywów, środków gospodarczych) są
stosunkiem procentowym wyniku finansowego w wielkości bezwzględnej do
przeciętnego stanu majątku trwałego i (lub) obrotowego zaangażowanego w
działalności gospodarczej przedsiębiorstwa. Mogą to być także wskaźniki
rentowności kapitału (funduszów) ulokowanego w składnikach majątkowych
przedsiębiorstwa. Są to wskaźniki o dużej pojemności informacyjnej. Wskaźnik
rentowności kapitałów własnych informuje np. udziałowców spółek handlowych o
tym, jakie zyski mogą osiągnąć dzięki lokowaniu kapitałów w tej spółce w
porównaniu z rentownością lokat kapitałowych w innych spółkach lub w
porównaniu z odsetkami, jakie uzyskaliby lokując swój kapitał w inne lokaty.
Pozwalają z góry ocenić stopę z inwestycji i efektywność majątku i kapitałów bez
szczególnego zagłębiania się w sytuację finansową badanego podmiotu.
W przypadku spółki z joint venture Philips Matsushita Battery Poland SA
wszystkie wskaźniki rentowności przyjmują w badanym okresie wartości ujemne,
co nie podlega interpretacji. Spółka nie wypracowała bowiem za miniony okres
zysku netto, który informowałby o efektywności gospodarowania majątkiem i
funduszami.
Firma w dalszym ciągu znajduje się w okresie wzmożonych inwestycji
produkcyjnych. Wynik finansowy jest w dużym stopniu obciążony spłatami
zaciągniętych kredytów. Potencjał spółki powinien zagwarantować jej pozycję w
przyszłości jako silnego i dynamicznego przedsiębiorstwa.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 68
68
ROZDZIAŁ V
ZAKOŃCZENIE
Po dokonaniu analizy pod kątem finansowym, tzn. wstępnej analizy bilansu,
rachunku zysków i strat oraz analizy wskaźnikowej można stwierdzić, że sytuacja
Philips Matsushita Battery Poland SA jest przykładem udanej inwestycji biorąc pod
uwagę ekonomiczne kryteria funkcjonowania jednostek gospodarczych w Polsce.
Phlilips Matsushita Battery Poland SA działa od 1993 roku. W pierwszym i
w drugim roku działalności firma zanotowała stratę. W tym świetle niekorzystnie
kształtują się wszystkie wskaźniki rentowności, brane pod uwagę szczególnie przez
inwestorów kapitałowych. Firma ma niekorzystną strukturę kapitałową. Pomijając
korzyści jakie może osiągać z tzw. dźwigni finansowej, firma posiada marginalny
poziom kapitałów własnych w ogóle pasywów. Dodatkowo wynik finansowy jest i
będzie obciążony kosztami kapitałów w postaci naliczonych odsetek i rat
kapitałowych. Pomyślny rozwój fabryki będzie zależał od utrzymania wysokiej
dynamiki produkcji, a co za tym idzie – sprzedaży. Istotnym wytłumaczeniem
niekorzystnej sytuacji finansowej (ujemny wyniki finansowy) może być również to,
że spółka ponosiła w badanym okresie duże nakłady inwestycyjne związane z
rozszerzeniem produkcji. Wprowadzanie nowych linii produkcyjnych wymagało
zaangażowania bardzo dużych środków (również w kwestii szkoleń załogi).
Rosnące w dużym tempie zatrudnienie zwiększa w znaczącym stopniu zobowiązania
firmy wobec pracowników.
Szeroki dostęp do kapitałów obcych, a w szczególności długoterminowych
wzmacnia niewątpliwie kondycję przedsiębiorstwa i pozwala na spokojne
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 69
69
zarządzanie sprawami bieżącymi. Firma z Gniezna jest powiązana z rodziną
Matsushity i Philipsa, zatem nie musi się martwić o kredyty na działalność
gospodarczą. Wielkość i znaczenie obu udziałowców jest najlepszym
zabezpieczeniem dla każdego banku.
Najbardziej korzystnie wypadła analiza płynności finansowej. W naszym
przypadku potwierdziła się reguła, że najważniejszą rzeczą i wyzwaniem stojącym
przed każdym podmiotem gospodarczym jest zachowanie płynności finansowej.
Spółka osiągnęła w 1996 roku nadwyżkę środków pieniężnych, która
pokryłaby odnotowaną stratę. Sytuacja ma wytłumaczenie w tym, że PMBP S.A.
prowadzi dobrą politykę windykacji swoich należności, które większości nie
przekraczają jednego miesiąca, utrzymuje minimalny poziom zapasów, co wiąże się
z wykorzystywaniem w firmie elementów systemu dostaw just in time oraz z
utrzymuje bardzo długi okres wymagalności spłaty zobowiązań. Oznacza to, że
spółka bardziej korzysta z kredytu u swoich dostawców, niż kredytuje swoich
odbiorców.
W związku ze specyfiką działalności fabryki, nie musi się ona martwić o
sprzedaż wyprodukowanych wyrobów (zajmują się tym wydzielone w ramach
koncernu firmy Philips i Panasonic) i nie jest odpowiedzialna za cały proces
marketingowy. Zadaniem PMBP SA jest przede wszystkim produkcja baterii.
W celu określenia finansowej pozycji firmy należy porównać jej osiągnięcia
z konkurentami w branży. Niestety polski rynek baterii w głównej mierze opiera się
na imporcie z innych krajów i wobec tego brak jest „polskich” firm produkcyjnych
konkurujących z fabryką w Gnieźnie. W planach fabryki jest zdominowanie rynku
europejskiego już w 1998 roku w zakresie produkcji baterii cynkowo-węglowych.
Oceniając ogólną sytuację i pozycję firmy należy wziąć pod uwagę społeczny
wątek inwestycji. W tym celu chciałbym przytoczyć wywiad z Prezydentem
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 70
70
Gniezna, dr Bogdanem Trepińskim, przeprowadzonym przez Annę Bonkowską na
łamach „Ogniwa”, 1998, nr 17, s. 1.
WYWIAD
z Prezydentem Gniezna, dr B. Trepińskim
(luty 1998 r.)
Czy zdaniem Pana Prezydenta społeczeństwo zaakceptowało naszą obecność
na tym terenie?
Myślę, że zdecydowanie tak! Byłem od początku tego pewny- mieszkańcy
Gniezna są przecież społeczeństwem otwartym. Japończycy są odbierani jako naród
uporządkowany, reprezentujący wysoką kulturę życia, o przychylnym nastawieniu i
chętnie nawiązujący przyjazne kontakty. Brak wiedzy mógł początkowo wywołać
opór mieszkańców, jednak nasze działania szybko te obawy uspokoiły.
Wiedzieliśmy od początku – już w pierwszej fazie rozmów przed powstaniem
inwestycji, że mamy do czynienia ze zbyt potężnym kapitałem o światowej renomie,
że można mieć obawy o nadwerężanie obowiązujących norm.
Czy zauważa się istotne zmiany w Gnieźnie od momentu powołania do życia
PMBP? Jakie wymierne efekty dostrzegane są w związku z powstaniem naszej
Fabryki?
Niewątpliwie liczba miejsc pracy- ten aspekt wysunąłbym na pierwsze
miejsce. Pamiętamy, że plany obejmowały zatrudnienie 300 osób; dziś (luty 1998)
wiemy, że w Philips Matsushita znalazło zatrudnienie blisko 670 osób. Wiemy, że
za tą liczbą kryją się także rodziny, które dzięki temu osiągnęły stabilizację.
Między innymi dzięki waszej fabryce w listopadzie 1997 r. wskaźnik bezrobocia w
Gnieźnie spadł poniżej średniej krajowej!
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 71
71
Na drugim miejscu wymieniłbym skanalizowanie ulicy Słonecznej. Mamy w
Gnieźnie nowoczesną oczyszczalnię- każda nowa inwestycja jest tutaj mile
widziana. Fabryka Philips Matsushita mogła poprowadzić przewody kanalizacyjne
„na skróty”. Nasze uzgodnienia spowodowały, że można było podłączyć przyległe
osiedla. Inwestycja, której koszt wyniósł 7 mld starych złotych umożliwia
uporządkowanie gospodarki ściekowej. Kolejnym widocznym akcentem, który
zaistniał w Gnieźnie dzięki PMBP jest zegar świetlny usytuowany na dachu jednego
z domów w Rynku. Muszę tutaj dodać, że przedstawiciele fabryki bardzo żywo
włączają się w „życie” miasta. W posadzce na Rynku jest wmurowana granitowa
płyta ze znakiem Philips Matsushita Battery Poland – jest pamiątka związana z
partycypacją w kosztach przygotowania miasta do ubiegłorocznych obchodów
milenijnych.
Czy jest znana geneza powstania innych inwestycji zagranicznych w
Gnieźnie? Czy można przypuszczać, że jako prekursorzy przyczyniliśmy się do
wzbudzenia zaufania do tego regionu i zaktywizowania zagranicznego kapitału
inwestycyjnego?
W rozmowach z innymi zainteresowanymi przedstawicielami kapitału
zagranicznego fakt zaistnienia waszej fabryki w Gnieźnie jest atutem podnoszącym
walory miasta. Philips Matsushita cieszy się uznaniem w światowym biznesie.
Namacalnym dowodem na to jak obecność fabryki baterii jest ceniona niech będzie
fakt, że powstająca fabryka Velux mając możliwość wyboru lokalizacji w innych
punktach miasta – jednak wybrała sąsiedztwo PMBP. Niezaprzeczalnie łatwiej jest
obecnie pozyskać kapitał zagraniczny.
Jak ocenia pan współpracę naszego kierownictwa z władzami miasta? Czy są
tematy, które nie zostały zrealizowane, lub oczekiwania, których nie spełniliśmy?
Jaki są obecnie oczekiwania władz miasta w stosunku do naszej firmy?
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 72
72
Te stosunki są bardzo dobre, oparte na początku na rzetelnej informacji
uczciwości zawodowej. Na każdym kroku spotykamy się z przychylnością
kierownictwa fabryki dowodem niech będzie wizyta wojewody Łęckiego - Pan
Prezes Kobayashi jest otwarty na tego typu kontakty.
Przytoczone wyżej słowa Prezydenta dr B. Trepińskiego potwierdzają
kontynuowanie przez firmę koncernu Matsushita w Polsce tradycji i ideałów
krzewionych przez założyciela firmy – Konosuke Matsushity. Myślą towarzyszącą
pracy było jego motto:
„Traktuj ludzi, z którymi robisz interesy, jakby byli częścią Twojej rodziny.
Powodzenie zależy od tego, jak dużo zrozumienia znajdujesz u ludzi, z którymi robisz
interesy.”
Słowa te, przestrzegane przez kierownictwo Philips Matsushita Battery
Poland S.A. nie są pustym sloganem, ale mają swoje odzwierciedlenie w
rzeczywistości. Sposób kierowania firmą mógłby być przykładem dla wielu firm
pochodzenia zagranicznego wchodzących na polski rynek.
Jeśli chodzi o obecną sytuację i perspektywy rozwoju fabryki w Gnieźnie,
uwzględniając bardzo pozytywne wypowiedzi załogi na temat pracy w firmie, z całą
odpowiedzialnością można stwierdzić, że jest to przypadek inwestycji kapitału
zagranicznego godny naśladowania. Philips Matsushita Battery Poland S.A.
przyczynia się do poprawy sytuacji nie tylko swoich pracowników, ale również
społeczeństwa lokalnego.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 73
73
Myślę, że powyższe opracowanie dało odpowiedź na wiele pytań związanych
z ekonomicznymi aspektami działalności wybranej firmy z udziałem kapitału
zagranicznego.
BIBLIOGRAFIA
Wydawnictwa zwarte:
1. Bednarski L., Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 1994
2. Bednarski L. i Waśniewski T. (red.), Analiza finansowa w zarządzaniu
przedsiębiorstwem, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa
1996
3. Bień W., Czytanie bilansu, Finans - Serwis, Warszawa 1991
4. Brigham E. F., Podstawy zarządzania finansami, PWE, Warszawa 1996
5. Duraj J., Analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 1993
6. Duraj J., Przedsiębiorstwo na rynku kapitałowym, PWE, Warszawa 1996
7. Kasiewicz S. (red.), Analiza ekonomiczno - finansowa przedsiębiorstwa, SGH,
Warszawa 1995
8. Olszewski D. W., Podstawy analizy finansowej przedsiębiorstwa, CEiRB
OLYMPUS, Warszawa 1994
9. Raport biegłego rewidenta, Philips Matsushita Battery Poland SA, Gniezno
1997
10. Raport z badań przeprowadzonych w Philips Matsushita Battery Poland S.A.
Analiza socjologiczna, Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 74
74
Japońskiej przy Katedrze Polityku Gospodarczej, SGH, luty 1998 (materiały
niepublikowane)
11. Sierpińska M., Jachna T., Ocena przedsiębiorstwa według standardów
międzynarodowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995
12. Sierpińska M., Jachna T., Ocena przedsiębiorstwa według standardów
światowych, PWN, Warszawa 1995
13. Sierpińska M., Jachna T., Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy w
przedsiebiorstwie, Teprago, Kraków 1992
14. Sierpińska M., Wędzki D., Zarządzanie płynnością finansową w
przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997
15. Szczepaniak J., Ocena przedsiębiorstwa na podstawie sprawozdań finansowych,
Ekorno, Łódź 1992
16. Ustawa o rachunkowości, Dziennik Ustaw 1994, Nr 121, poz. 591
17. Ustawa o spółkach z udziałem zagranicznym, Dziennik Ustaw 1991, Nr 41, poz.
342
18. Waśniewski T., Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Fundacja Rozwoju
Rachunkowości w Polsce, Warszawa 1993
19. Werton J. F., Copeland T. E., Managerial Finance, Cassel 1992
20. Więckowski J., Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie przemysłowym,
Warszawa 1969
Artykuły:
1. Andrzejewski E., Akt notarialny PMBP S.A. podpisany w dniu 15.12.1993r.,
„Ogniwo”, 1997, nr 11
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 75
75
2. Błoński P., Prace nad wprowadzeniem norm ISO, „Ogniwo”, 1997, nr 4
3. Co to jest MFG / PRO, „Ogniwo”, 1997, nr 5
4. Dział Logistyki, „Ogniwo”, 1996, nr 1
5. Dział personalny, „Ogniwo”, 1996, nr 1
6. Dział Rozwoju i Kontroli Jakości, „Ogniwo”, 1996, nr 1
7. Historia udziałowców oraz PMBP S.A., „Ogniwo”, 1996, nr 3
8. Janas J., Prace nad wprowadzeniem norm ISO, „Ogniwo”, 1997, nr 5
9. Kobayashi N., Polityka Jakości, „Ogniwo”, 1997, nr 13
10. Nowaczyk P., Philips Lighting Piła S.A. , „Ogniwo”, 1997, nr 7
11. Nowaczyk P., Philips w Polsce, „Ogniwo”, 1997, nr 12
12. Osiągnięcie łącznej sprzedaży 70 mld sztuk baterii suchych przez koncern
Matsushita, „Ogniwo”, 1997, nr 6
13. Przedstawiamy się - Dział produkcji, Uruchomienie linii R14, „Ogniwo”, 1996,
nr 1
14. Przedstawiamy się - Dział Utrzymania Ruchu, „Ogniwo”, 1997, nr 5
15. Przedstawiamy się - Wydział Produkcji Baterii - Sekcja Pakowania, „Ogniwo”,
1997, nr 7
16. Przedstawmy się - Akumulatorki, „Ogniwo”, 1998, nr 16
17. Przedstawmy się – Dział Finansowo – Księgowy, „Ogniwo”, 1997, nr 12
18. Przedstawmy się – Dział Montażu Pakietów Bateryjnych, „Ogniwo”, 1997, nr 4
19. Urbaniak R., Audyt finansowy w PMBP, „Ogniwo”, 1997, nr 6
20. Wiadomości z Działu Logistyki, „Ogniwo”, 1996, nr 1
21. Wizyta dealerów firm Panasonic i Philips Lighting Poland S.A.,”Ogniwo”,
1996, nr 2
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki i Kultury Japońskiej 76
76