Rachunkowość instytucji finansowychdr Iwona Białomazur

iwonabialomazur.com

yvonne.b@op.pl

Przedmiot

• Zaliczenie: test na ostatnich zajęciach, pytania zamknięte (postaram się od razu sprawdzić); dodatkowe punkty za obecność

• Materiały: wystarczą prezentacje i obecność na zajęciach; zainteresowanym polecam m.in. książkę „Financial Instruments and Institutions: Accounting and Disclosure Rules” (autor: Stephen G. Ryan; materiały są oparte głównie na tej książce)

• Strona www: iwonabialomazur.com – będą na niej umieszczane materiały z zajęć

• Sposób prowadzenia zajęć: ćwiczenia, warsztat – praca ze sprawozdaniami finansowymi różnych instytucji finansowych

2

Instytucje finansoweInstytucja finansowa – podmiot gospodarczy, który świadczy usługi finansowe

Główne rodzaje instytucji finansowych

• banki („instytucje depozytowe”)

• zakłady ubezpieczeń („instytucje rozpraszania ryzyka”)

• fundusze inwestycyjne i emerytalne („instytucje inwestycyjne”)

• towarzystwa funduszy inwestycyjnych i powszechne towarzystwa emerytalne („instytucje inwestycyjne”)

Na zajęciach przyjrzymy się sprawozdaniom finansowym przykładowych instytucji – zbadamy przynajmniej po jednej instytucji z każdego rodzaju.

4

Bank

Bank

Bank generalnie (są wyjątki):

• przyjmuje depozyty (potocznie nazywanych lokatami),

• udziela kredytów,

• świadczy usługi płatnicze (m.in. realizuje przelewy).

Banki mogą też prowadzić inną działalność, np. sprzedawać ubezpieczenia, sprzedawać jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, czy wprowadzać spółki na giełdę.

6

Czym się różni bank od innych firm

Bank przyjmuje depozyty. Tylko banki mogą przyjmować depozyty.

Inne firmy mogą pośredniczyć w przelewach czy udzielać kredytów, ale przyjmowanie depozytów jest zastrzeżone dla banków.

W Polsce działa ok. 30 banków i ok. 500 banków spółdzielczych. Ich działalność jest regulowana, m.in. przez ustawę Prawo bankowe („ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe”). Firma, która chce zostać bankiem, musi dostać aż dwa pozwolenia:

• na utworzenie banku,

• na prowadzenie działalności bankowej.

7

Regulowanie banków

Pozwolenia (nazywane też „licencją bankową”) są wydawane przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Działalność banków jest regulowana przez ogromną liczbę przepisów, a w regulowanie i nadzorowanie banków zaangażowane są różne instytucje państwowe:

• Komisja Nadzoru Finansowego,

• Narodowy Bank Polski,

• Ministerstwo Finansów.

8

Dlaczego tak bardzo pilnuje się banków

Panika bankowa (bank run) – wyścig klientów banku, chcących odzyskać swoje depozyty.

14 września 2007 roku brytyjski bank Northern Rock upadł z powodu paniki bankowej:

Źródło: https://evolveconsciousness.org/a-run-on-the-bank/ 9

Ryzyko systemowe

Żaden bank nie ma tyle pieniędzy, żeby móc oddać wszystkie depozyty klientom. Bank udziela kredytów, które będą spłacane przez klientów przez wiele lat – nie może odzyskać gotówki z dnia na dzień.

Bankructwo jednego banku mogłoby pociągnąć za sobą bankructwa innych banków, bo klienci innych banków również mogliby wpaść w panikę; dodatkowo, bankrutujący bank mógłby nie oddać pieniędzy innym bankom (banki pożyczają pieniądze sobie nawzajem). Mogłoby to doprowadzić do upadku całego systemu finansowego. Ryzyko takiego wydarzenia jest nazywane ryzykiem systemowym.

W latach 2008-2009 wiele krajów było na granicy takiego upadku.

10

Ograniczanie ryzyka systemowego

Ryzyko systemowe jest ograniczane na kilka sposobów:

1. instytucja państwowa (w Polsce jest nią Bankowy Fundusz Gwarancyjny) ubezpiecza depozyty do określonej wysokości – w Polsce do 100.000 €, na jedną osobę, w jednym banku (depozyty firm nie są ubezpieczone),

2. bank centralny (w Polsce Narodowy Bank Polski) pożycza pieniądze bankom komercyjnym – bank centralny zapewnia im pieniądze (płynność), które pozwoliłyby przetrwać czas paniki,

3. od banków wymaga się, żeby posiadały wystarczająco dużo kapitału własnego, a także żeby stosowały odpowiednie zasady sprawozdawczości i rachunkowości – banki nie mogą udzielić dowolnej liczby kredytów czy prowadzić ksiąg rachunkowych po swojemu.

11

Wkład banków w rachunkowość

Włoski bank rodziny Medici, Banco dei Medici, został utworzony pod koniec XIV wieku. Istniał nieco ponad 100 lat.

To w tym banku wymyślono „zasadę podwójnego zapisu”, zgodnie z którą każda operacja jest zapisana na dwóch kontach: na jednym po stronie „winien”, a na drugim po stronie „ma”.

12

Dzięki tej metodzie możliwe jest zachowanie „zasady równowagi bilansowej” – aktywa równają się pasywom (majątek równa się źródłom jego finansowania).

herb rodziny Medici, jednocześnie logo rodzinnego banku; źródło: Wikipedia

Bank – podsumowanie

Co powinniśmy znaleźć w sprawozdaniach finansowych banków:

• aktywa: kredyty udzielone klientom

• zobowiązania: depozyty przyjęte od klientów

• przychody: odsetki od kredytów, pobrane prowizje

• koszty: odsetki od depozytów, „złe kredyty”, biura i pracownicy

13

Zakład ubezpieczeń

Zakład ubezpieczeń

15

ubezpieczenia

społeczne• emerytalne

• rentowe

• chorobowe

• wypadkowe

• zdrowotne

gospodarcze

osobowe• na wypadek śmierci

• na dożycie

• zdolności do pracy

• zdrowia

majątkowe• od odpowiedzialności

cywilnej (liabilityinsurance)

• składników majątku, np. domu, fabryki czy samochodu (propertyinsurance)

Rodzaje ubezpieczeń gospodarczych

Są wymagane od wielu grup zawodowych

16

gospodarcze

osobowe• na wypadek śmierci

• na dożycie

• zdrowia

• zdolności do pracy

majątkowe• od odpowiedzialności

cywilnej (liabilityinsurance)

• składników majątku, np. domu, fabryki czy samochodu (propertyinsurance)

Są wymagane od właścicieli samochodów, statków, samolotów itd.

Banki zwykle wymagają przy udzielaniu kredytu zabezpieczonego mieszkaniem, samochodem, fabryką itp.

Firmy zwykle ubezpieczają swoje aktywa – zwłaszcza środki trwałe i zapasy; często korzystają z pośrednictwa brokerów ubezpieczeniowych

Ubezpieczenie zdrowotne może być zarówno społecznym, jak i gospodarczym; zapewnia je ZUS, ale oferują je też niektórzy pracodawcy

Ubezpieczenia na życie są czasami oferowane przez pracodawców (tzw. „grupówki”), którzy mogą je kupić znacznie taniej niż pojedynczy pracownicy

Funkcje ubezpieczeń

Po co się ubezpieczać? Główne powody:

• podnoszenie stabilności finansowej,

• uzupełnianie rządowych programów socjalnych,

• ułatwianie handlu,

• przyczynianie się do gromadzenia oszczędności,

• przyczynianie się do bardziej efektywnego zarządzania ryzykiem,

• sprzyjanie lepszej alokacji kapitału,

• funkcja prewencyjna.

17

Zakład ubezpieczeń

Zakład ubezpieczeń (ubezpieczyciel, towarzystwo ubezpieczeń):

• przyjmuje na siebie ryzyko – zobowiązuje się do świadczenia w razie wystąpienia zdarzenia losowego,

• w zamian otrzymuje od ubezpieczającego tzw. premię (lub składkę).

Tylko firmy, które mają zezwolenie wydawane przez Komisję Nadzoru Finansowego, mogą przyjmować na siebie ryzyko związane z ubezpieczeniami. Ustawa o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracji (z 2015 roku) reguluje sprawy związane z ubezpieczeniami.

18

Ustawa o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracji (2015 rok)

Ubezpieczenia prywatne (gospodarcze) są podzielone na dwa działy:

• dział I – ubezpieczenia na życie,

• dział II – pozostałe ubezpieczenia osobowe oraz ubezpieczenia majątkowe.

Ubezpieczenia z dwóch działów różnią się wieloma elementami, dlatego muszą się zajmować nimi osobne firmy; np.:

• dział I – PZU Życie, TU Allianz Życie, Aviva Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie,

• dział II – PZU, TUiR Allianz Polska, Aviva Towarzystwo Ubezpieczeń Ogólnych.

Zasady rachunkowości są jednakowe dla obu działów.19

Zakłady ubezpieczeń w Polsce

Według raportu KNF „Raport o stanie sektora ubezpieczeń po III kwartałach 2018 r.”, 30.9.2018 w Polsce zezwolenie na działalność miało:

• 26 zakładów ubezpieczeń działu I (ubezpieczenia na życie),

• 33 zakłady ubezpieczeń działu II (pozostałe ubezpieczenia osobowe i ubezpieczenia majątkowe),

• 1 zakład reasekuracji (Polskie Towarzystwo Reasekuracji S.A., należące do kanadyjskiego holdingu Fairfax).

20

Ograniczanie ryzyka systemowego w ubezpieczeniach

Ubezpieczenia są ważne, dlatego państwo nie chce, żeby któryś z ubezpieczycieli nie był w stanie wywiązać się z umów z ubezpieczonymi. Gdyby duży ubezpieczyciel zbankrutował, to efekt mógłby być podobny do paniki bankowej (choć jego skala byłaby mniejsza niż w przypadku banków). Dlatego:

1. od ubezpieczycieli wymaga się, żeby posiadali wystarczająco dużo kapitału własnego, żeby inwestowali w odpowiedni sposób, a także żeby stosowali odpowiednie zasady sprawozdawczości i rachunkowości (m.in. po to, żeby w odpowiedni sposób określić wartość ryzyka, które na siebie przyjmują),

2. ubezpieczyciele oferujący OC muszą być członkami Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.

21

Zakład ubezpieczeń – podsumowanie

Co powinniśmy znaleźć w sprawozdaniach finansowych zakładów ubezpieczeń:

• aktywa: różne inwestycje (m.in. obligacje)

• zobowiązania: rezerwy na wypadek konieczności wypłaty ubezpieczeń

• przychody: składki płacone przez klientów, przychody z inwestycji

• koszty: odszkodowania, biura i pracownicy

22

Fundusz inwestycyjny

Czym jest fundusz inwestycyjny

Według ustawy o funduszach inwestycyjnych („Ustawa z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi”, art. 3 ust. 1):

Fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

Czyli:

• fundusz inwestycyjny jest osobą prawną (tak jak np. spółki kapitałowe, czyli spółki akcyjne i z ograniczoną odpowiedzialnością),

• wyłącznym przedmiotem działalności funduszu inwestycyjnego jest lokowanie środków pieniężnych (czyli inwestowanie – a nie np. handel),

• właściciele (a poprawnie: członkowie) funduszu mają jednostki uczestnictwa lubcertyfikaty inwestycyjne.

24

Czym jest fundusz inwestycyjny

25

Fundusz inwestycyjny jest podobny do worka z pieniędzmi: jest narzędziem do lokowania pieniędzy i nie prowadzi innej działalności.

Źródła ilustracji: http://worldartsme.com/cartoon-coin-bag-clipart.html, http://kultura.wm.pl/220402,Mikolajek-i-inne-chlopaki.html, http://cliparting.com/free-paper-clip-art-14252/

Właściciele tego worka to tzw. uczestnicy funduszu (w spółce akcyjnej są akcjonariusze, w spółce z o.o. są udziałowcy, a w funduszu są uczestnicy).

To, co można zrobić z „workiem”, jest opisane w statucie funduszu. Każdy fundusz, tak jak spółka, ma swój statut.

Fundusz i subfundusz

26

Polskie prawo pozwala na tworzenie tzw. funduszy parasolowych. Fundusz parasolowy składa się z kilku (lub więcej) subfunduszy. Każdy subfundusz stanowi osobny „worek z pieniędzmi”: w każdym z nich pieniądze są inwestowane w inny sposób, każdy może należeć do innych uczestników. Pieniądze można przenosić między poszczególnymi subfunduszami bez płacenia podatku od zysków kapitałowych („podatku Belki”).

Źródła ilustracji: http://worldartsme.com/cartoon-coin-bag-clipart.html, https://www.how-to-draw-funny-cartoons.com/cartoon-umbrella.html

konwersja (dwa różne fundusze) jest „podatek Belki”

zamiana (dwa różne subfundusze) nie ma

„podatku Belki”

Rodzaje funduszy inwestycyjnych

Według ustawy o funduszach inwestycyjnych (art. 3 ust. 4):

Fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako:

1) fundusz inwestycyjny otwarty;

2) alternatywny fundusz inwestycyjny: specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

Czyli według polskiego prawa istnieją trzy podstawowe rodzaje funduszy inwestycyjnych:

• fundusze otwarte – w nazwie jest „fundusz inwestycyjny otwarty” lub „FIO”,

• specjalistyczne fundusze otwarte – w nazwie jest „specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty” lub „SFIO”,

• fundusze zamknięte – w nazwie jest „fundusz inwestycyjny zamknięty” lub „FIZ”.

W praktyce dwa pierwsze rodzaje różnią się od siebie nieznacznie. 27

Fundusz inwestycyjny otwarty

Fundusz inwestycyjny otwarty (open-ended mutual fund) ma następujące cechy:

• jest „otwarty”, czyli można zostać jego uczestnikiem bez specjalnego zaproszenia –wystarczy wpłacić pieniądze,

• zwykle jest wyceniany codziennie (istnieją fundusze otwarte wyceniane rzadziej, np. raz na tydzień, lecz jest ich niewiele) – codziennie jest liczona wartość „pieniędzy w worku”,

• jego właściciele mają jednostki uczestnictwa (fund shares, fund units) – jednostka uczestnictwa reprezentuje prawa uczestników funduszu; według polskich przepisów, nie jest papierem wartościowym, i nie można jej sprzedać innej osobie (a jedynie samemu funduszowi),

• każdy uczestnik ma swoje jednostki uczestnictwa zapisane w rejestrze; rejestr to coś jak rachunek bankowy – choć jest prowadzony nie przez bank, a przez agenta transferowego (firmę wyspecjalizowaną w przyjmowaniu zleceń, prowadzeniu rejestrów, obliczaniu wpłat i wypłat).

28

„FIO” a „SFIO”

Fundusz inwestycyjny otwarty (FIO) różni się od specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego (SFIO) limitami inwestycyjnymi.

FIO musi stosować m.in. „limit 5/10/40”: w FIO żaden pojedynczy instrument w portfelu danego subfunduszu nie może stanowić więcej niż 10% aktywów, a te, które stanowią więcej niż 5% aktywów, łącznie nie mogą stanowić więcej niż 40% aktywów (to ograniczenie nie dotyczy gotówki). SFIO (i subfundusze SFIO) nie muszą stosować tego limitu.

FIO i SFIO różnią się też pojedynczymi innymi limitami. Szczegóły można znaleźć w ustawie o funduszach inwestycyjnych.

Poza tym, FIO i SFIO praktycznie się nie różnią. Nie różnią się zasadami rachunkowości. Takie same zasady dotyczą też funduszy zamkniętych.

29

Fundusz inwestycyjny zamknięty

Fundusz inwestycyjny zamknięty (closed-ended fund) ma następujące cechy:

• jest „zamknięty”: żeby zostać jego uczestnikiem, trzeba złożyć odpowiednie zlecenie („złożyć zapis”); w przypadku funduszy niepublicznych (stanowiących zdecydowaną większość), można „złożyć zapis” tylko w odpowiedzi na imienną propozycję nabycia, i trzeba zainwestować minimum 40.000 euro,

• zwykle jest wyceniany raz na miesiąc lub raz na kwartał,

• jego właściciele mają certyfikaty inwestycyjne (investment certificates, fund shares); certyfikat jest papierem wartościowym, i w przypadku niektórych funduszy można go sprzedać innej osobie – certyfikaty niektórych funduszy są notowane na giełdzie,

• prowadzona jest ewidencja uczestników funduszu; prowadzi ją najczęściej towarzystwo funduszy inwestycyjnych, które zarządza funduszem.

30

Fundusze inwestycyjne w Polsce

31

Cały rynek „funduszy detalicznych” (bez większości FIZ) w Polsce to ok. 150 mld zł.

Z tego niemal 2/3 stanowią fundusze dłużne. Polacy nie lubią ryzyka.

10 lat temu na rynku dominowały fundusze mieszane – stanowiły 48% rynku. Fundusze dłużne stanowiły 25%, a akcyjne 22%, rynku.

Fundusze hedgingowe (hedge funds)

Na świecie generalnie dzieli się fundusze inwestycyjne na klasyczne fundusze(mutual funds) i fundusze hedgingowe (hedge funds). Granica między tymi grupami czasami się zaciera, lecz najczęściej fundusze hedgingowe różnią się od klasycznych funduszy tym, że:

• ich limity inwestycyjne są zwykle bardzo łagodne – często zarządzający ma bardzo dużo swobody w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych,

• firmy zarządzające pobierają niską opłatę stałą za zarządzanie nimi, lub całkiem z niej rezygnują, pobierając za to opłatę zmienną,

• często ograniczają się tylko do zamożnych klientów – wtedy dotyczą ich łagodniejsze regulacje, ale też nie mogą się szeroko reklamować.

Niektórzy spośród najbogatszych ludzi na świecie – m.in. George Soros – dorobili się swoich fortun prowadząc fundusze hedgingowe.

32

Dlaczego rachunkowość funduszy inwestycyjnych i emerytalnych ma znaczenie

• Afera GetBack – aktywa funduszy inwestycyjnych były niewłaściwie wycenione (sztucznie zawyżano ich wycenę). Wielu inwestorów straciło pieniądze.

• Fundusze emerytalne – właściwa wycena sprawia, że ich uczestnicy mogą lepiej oszacować, kiedy stać ich na przejście na emeryturę. W Polsce nie znamy tego problemu, ale w Stanach Zjednoczonych, gdzie system emerytalny jest raczej kapitałowy a nie repartycyjny, pytanie „Kiedy mam przejść na emeryturę?” jest jednym z najważniejszych pytań w życiu.

• Fundusze inwestycyjne – jeśli ich wycena nie będzie oddawała rzeczywistości, to uczestnicy mogą wybrać niewłaściwy produkt. W efekcie uczestnicy mogą ponieść stratę, na którą ich nie stać lub która będzie większa niż akceptowalna.

• Ryzyko systemowe – LTCM (Long-Term Capital Management) był amerykańskim funduszem hedgingowym, który upadł w 1998 roku. Jego upadek o mało nie spowodował załamania systemu finansowego.

33

Fundusz inwestycyjny – podsumowanie

Co powinniśmy znaleźć w sprawozdaniach finansowych funduszy inwestycyjnych:

• aktywa: różne inwestycje (akcje, obligacje itd.)

• zobowiązania: niewielkie lub w ogóle brak zobowiązań (fundusz należy do uczestników, nie pożycza od nich pieniędzy)

• przychody: przychody z inwestycji

• koszty: koszty nieudanych inwestycji, opłata za zarządzanie (pobierana przez TFI); nie ma kosztu biur i pracowników – te koszty ponosi TFI, a nie fundusz

34

Towarzystwo funduszy inwestycyjnych

Towarzystwo funduszy inwestycyjnych

Fundusz inwestycyjny nie zatrudnia pracowników, nie wynajmuje biura, nie ma swojego archiwum – a więc potrzebuje kogoś, kto będzie go reprezentował i nim zarządzał. Takim podmiotem jest w Polsce towarzystwo funduszy inwestycyjnych (TFI). Według art. 4 ust. 1 ustawy o funduszach: „Towarzystwo tworzy fundusz inwestycyjny, zarządza nim i reprezentuje fundusz w stosunkach z osobami trzecimi”. A więc TFI:

• rejestruje fundusz w sądzie i w KNF (na utworzenie FIO, SFIO i funduszy zamkniętych publicznych potrzebna jest zgoda KNF),

• zawiera transakcje w imieniu funduszu,

• zawiera umowy w imieniu funduszu (np. z bankami, biurami maklerskimi, audytorami),

• pobiera za swoją pracę wynagrodzenie, które jest ustalone w statucie funduszu.

TFI jest spółką akcyjną, która ma licencję na zarządzanie funduszami, wydaną przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF).

36

Inne podmioty związane z funduszami

Oprócz TFI, funkcjonowanie funduszu wymaga istnienia kilku innych podmiotów:

• depozytariusz (custodian) – bank, który prowadzi rachunki bankowe i rachunki papierów wartościowych, na których są przechowywane aktywa funduszu,

• agent transferowy (transfer agent) – wyspecjalizowana firma, która prowadzi rejestr uczestników funduszu; tę rolę może też pełnić samo TFI, ale zwykle –przynajmniej w przypadku funduszy otwartych – zostawia to osobnej, wyspecjalizowanej firmie,

• audytor (auditor) – podobnie jak spółki, fundusze inwestycyjne podlegają regularnemu audytowi (fundusze otwarte: dwa razy do roku),

• Komisja Nadzoru Finansowego – instytucja, która sprawdza, czy TFI właściwie wywiązuje się ze swoich obowiązków wobec funduszu.

Niektóre TFI zatrudniają do zarządzania funduszami zewnętrzne firmy (np. niektórzy zatrudniali GetBack do zarządzania funduszami wierzytelności). 37

Powszechne towarzystwa emerytalne

W Polsce działa około:

• 60 towarzystw funduszy inwestycyjnych,

• 1500 funduszy inwestycyjnych i ich subfunduszy.

Ale oprócz funduszy inwestycyjnych, w Polsce działa:

• 10 otwartych funduszy emerytalnych (OFE) i

• 6 dobrowolnych funduszy emerytalnych (DFE).

OFE i DFE są zarządzane przez powszechne towarzystwa emerytalne (PTE). DFE mają bardzo niewielkie aktywa. OFE mają aktywa podobnej wielkości, jak fundusze inwestycyjne detaliczne – ok. 160 mld zł. OFE są bardzo ważne dla warszawskiej giełdy: ok. ¾ ich aktywów jest zainwestowana w akcje polskich spółek.

38

Czy rachunkowość towarzystw funduszy inwestycyjnych ma duże znaczenie

Nie ma!

Towarzystwa funduszy inwestycyjnych są oddzielone od funduszy, którymi zarządzają. Jeśli firma zarządzająca (TFI) wpadnie w kłopoty, to funduszem może zarządzać ktoś inny.

W Polsce było kilka przypadków odebrania licencji towarzystwom funduszy inwestycyjnych. Gdy TFI traciło licencję, bank depozytariusz (bank, w którym trzymane były aktywa funduszu) przejmował zarządzanie funduszem.

Przyjrzymy się sprawozdaniu finansowemu jednego z polskich TFI. Nie będziemy natomiast poświęcać mu tyle uwagi, co: bankom, zakładom ubezpieczeń i funduszom inwestycyjnym.

39

Towarzystwo funduszy inwestycyjnych –podsumowanie

Co powinniśmy znaleźć w sprawozdaniach finansowych towarzystw funduszy inwestycyjnych:

• aktywa: niewielkie (może trochę gotówki czy obligacji)

• zobowiązania: praktycznie żadnych

• przychody: opłata za zarządzanie (pobierana od poszczególnych funduszy)

• koszty: biura i pracownicy

40

Podstawowe podejścia do wycenyPodejście transakcyjne

Podejście wartości

artykuł do przeczytania – Gierusz 2011

Podejście transakcyjne (transaction-based accounting)

• aktywa i zobowiązania wyceniamy według historycznego kosztu (np. według ceny nabycia, którą później się amortyzuje)

• przychód pojawia się w momencie sprzedaży (wytworzenie produktu to jeszcze nie przychód)

• priorytet ma rachunek zysków i strat

• bilans jest na drugim miejscu – na podstawie informacji o zyskach czy stratach dowiadujemy się, czy firma jest warta więcej, czy mniej

Podejście transakcyjne jest stosowane bardzo szeroko. Sprawdza się w wielu branżach. Ale w instytucjach finansowych duże znaczenie ma drugie podejście: podejście wartości.

42

Podejście wartości (value-based accounting)

• aktywa i zobowiązania wyceniamy według ich wartości rynkowej (wartości godziwej)

• przychód pojawia się wtedy, gdy wartość majątku firmy się zwiększa lub wartość zobowiązań zmniejsza

• priorytet ma bilans

• rachunek zysków i strat jest na drugim miejscu – na podstawie bilansu i informacji o tym, czy majątek firmy jest warty więcej, dowiadujemy się, czy firma zarobiła

Podejście wartości jest zwykle stosowane do względnie niewielu aktywów czy zobowiązań – ale jest używane m.in. do wyceny instrumentów finansowych. Dlatego dla instytucji finansowych ma duże znaczenie.

43

Praca ze sprawozdaniami finansowymiPZU

mBank

Quercus Agresywny SFIO

Quercus TFI

Sprawozdania finansowe

Na zajęciach posługujemy się tylko sprawozdaniami, które są publicznie dostępne.

Sprawozdania można znaleźć na stronach relacji inwestorskich (wpisujemy w wyszukiwarce nazwę spółki i hasło „relacje inwestorskie”).

Można też znaleźć je na stronie infostrefa.com:

http://infostrefa.com/infostrefa/pl/raporty/espi/firmy

45

Sprawozdania finansowe

Na zajęciach będziemy pracować ze sprawozdaniami:

• PZU – sprawozdanie jednostkowe (sprawozdanie skonsolidowane obejmuje m.in. udziały w Pekao i Alior Banku, co komplikuje obraz), pierwsze półrocze 2019 roku

• mBank – sprawozdanie skonsolidowane za pierwsze półrocze 2019 roku

• Quercus SFIO subfundusz Quercus Stabilny – sprawozdanie za pierwsze półrocze 2019 roku

• Quercus TFI – sprawozdanie za pierwsze półrocze 2019 roku (jednostkowe; spółka nie sporządza skonsolidowanego)

46