Przygody Języczka-Podróżniczka

Ćwiczenia logopedyczne dla dzieci od 1. roku życia

Maria Bryła Aneta Muszyńska

Przygody Języczka-PodróżniczkaĆwiczenia logopedyczne dla dzieci od 1. roku życia

Ofi cyna Wydawnicza „Impuls”

Kraków 2007

© Copyright by Ofi cyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2007

Korekta:

Agnieszka Gajewska

Projekt okładki i ilustracje:

Renata Grzybek

ISBN 978-83-7308-739-2

Ofi cyna Wydawnicza „Impuls”

30-619 Kraków, ul. Turniejowa 59/5

tel. (012) 422-41-80, fax (012) 422-59-47

www.impulsofi cyna.com.pl, e-mail: impuls@impulsofi cyna.com.pl

Wydanie I, Kraków 2007

5

Spis treści

Wstęp .................................................................................................................................. 7

I. Ćwiczenia ogólnorozwojowe (od 1. roku życia) ................................................... 9

Na łące .......................................................................................................................... 13

Przyjaciół poznajemy w biedzie, cz. 1 ..................................................................... 15

Przyjaciół poznajemy w biedzie, cz. 2 ..................................................................... 21

Przyjaciół poznajemy w biedzie, cz. 3 ..................................................................... 25

II. Ćwiczenia do szeregu głosek K, G, H (od 3. roku życia) ..................................... 29

Ferie .............................................................................................................................. 33

W supermarkecie ...................................................................................................... 37

Na wiejskim podwórku ............................................................................................ 41

III. Ćwiczenia do szeregu głosek Ś, Ć, Ź, DŹ (od 3. roku życia) ............................... 49

W cyrku ....................................................................................................................... 53

Na placu zabaw .......................................................................................................... 57

Wycieczka nad jezioro ............................................................................................... 61

IV. Ćwiczenia do szeregu głosek S, C, Z, DZ (od 4. roku życia) ............................... 63

U dentysty ................................................................................................................... 67

Wesołe Miasteczko ..................................................................................................... 71

Na hali .......................................................................................................................... 75

V. Ćwiczenia do szeregu głosek SZ, CZ, Ż, DŻ (od 6. roku życia) .......................... 79

Wycieczka do ZOO .................................................................................................... 83

Spacer po parku .......................................................................................................... 91

Przejażdżka konna ..................................................................................................... 95

VI. Ćwiczenia do głoski R (od 6. roku życia) ............................................................... 97

Wiosenne porządki w ogródku ................................................................................ 101

Nad morzem ............................................................................................................... 105

Wiosenna wycieczka do lasu .................................................................................... 109

Literatura ............................................................................................................................ 113

7

Wstęp

N auka mowy to powolny proces. U każdego dziecka przebiega on inaczej.

Kiedy dużo rozmawiamy z dzieckiem, odpowiadamy na jego pytania, czytamy

mu książeczki – wzbogacamy słownik dziecka, rozwijamy jego mowę. Jednak

najlepsze efekty uzyskamy, bawiąc się z małym dzieckiem czy to w naśladowa-

nie odgłosów zwierząt, pojazdów, naśladowanie min mamy, taty w lustrze, czy

też dmuchając np. na kłębuszki waty lub płomień świecy.

W wyniku wieloletniej pracy logopedycznej zauważyłyśmy, że najwięcej trud-

ności sprawiają dzieciom ćwiczenia usprawniające aparat artykulacyjny. Ćwi-

czenia żmudne, mało ciekawe, czasami nawet nudne, będące jednak podstawą

do wywołania określonej głoski. Postanowiłyśmy więc nadać tym ćwiczeniom

bardziej atrakcyjną dla dziecka formę – zabawową. Stąd nasza propozycja baje-

czek o sympatycznym Języczku-Podróżniczku, z którym dziecko poznaje i od-

wiedza różne miejsca.

Bajeczki poszerzają wiadomości dziecka o otaczającym je świecie, wzboga-

cają jego słownik, rozwijają pamięć słuchową. Jednocześnie, co było naszym

głównym zamierzeniem, bajeczki o Języczku-Podróżniczku zawierają ćwiczenia

przygotowujące aparat artykulacyjny dziecka do poprawnej wymowy poszcze-

gólnych głosek, a w kolejnym etapie utrwalają ich brzmienie. Ćwiczenia te do-

tyczą najczęściej zniekształcanych przez dzieci szeregów głosek.

Przed wykonaniem ćwiczeń zawartych w danej bajeczce proponujemy prze-

czytać dziecku całe opowiadanie, porozmawiać o jego treści i dopiero wtedy

przystąpić do ich realizacji – przed lustrem, tak aby dziecko mogło obserwować

ruchy języka, warg, podniebienia i żuchwy.

Inną propozycją utrwalania treści bajeczek są dołączone do nich ilustracje.

Dzięki nim dziecku łatwiej będzie przypomnieć sobie treść opowiadań i zawarte

w nich ćwiczenia artykulacyjne.

Proponujemy również, aby każde dziecko samodzielnie ilustrowało treść na-

szych bajeczek, próbując je potem opowiedzieć mamie, tacie, babci, koledze.

Bajeczki o Języczku-Podróżniczku zostały tak opracowane, aby mogli z nich

korzystać logopedzi, nauczyciele, rodzice – zarówno w czasie zajęć indywidual-

nych, jak i grupowych w przedszkolu, w szkole, w domu.

Stopień trudności bajeczek o Języczku-Podróżniczku jest zróżnicowany

– zwiększa się wraz z wiekiem dziecka, a jednocześnie odpowiada etapom roz-

woju mowy i pojawiania się w nich określonych głosek. Dlatego też obok tytu-

łów bajeczek podałyśmy wiek dziecka, od którego zalecamy wykonywać okre-

ślone ćwiczenia. Bezcelowe jest bowiem zmuszanie dziecka do zbyt wczesnego

wymawiania głosek, do których jego aparat artykulacyjny nie jest jeszcze przy-

gotowany.

Zaproponowane przez nas ćwiczenia mają uatrakcyjnić proces nauki mowy,

głosek, jednak nie mogą zastąpić terapii logopedycznej.

Życzymy miłej zabawy!

I. Ćwiczenia ogólnorozwojowe

(od 1. roku życia)

1. Na łące.

2. Przyjaciół poznajemy w biedzie, cz. 1.

3. Przyjaciół poznajemy w biedzie, cz. 2.

4. Przyjaciół poznajemy w biedzie, cz. 3.

10

Ćwiczenia języka

– oblizywanie warg czubkiem języka przy otwartych ustach;

– kierowanie języka w prawy kącik warg przy otwartych ustach;

– kierowanie języka w lewy kącik warg przy otwartych ustach;

– kręcenie czubkiem języka za dolnymi zębami przy otwartych ustach;

– szybkie odbijanie czubka języka o górne zęby przy otwartych ustach;

– oblizywanie czubkiem języka podniebienia przy otwartych ustach;

– odbijanie czubka języka o podniebienie przy otwartych ustach – naślado-

wanie stukotu końskich kopyt;

– dotykanie czubkiem języka górnych zębów przy otwartych ustach;

– dotykanie czubkiem języka dolnych zębów przy otwartych ustach;

– wysuwanie i chowanie płaskiego języka przy otwartych ustach;

– szeroki język położony na dolnej wardze;

– oblizywanie czubkiem języka górnych i dolnych zębów przy otwartych ustach.

Ćwiczenie warg

– rozciąganie warg w szerokim uśmiechu;

– zajączek – wciąganie policzków do jamy ustnej i tworzenie zajęczego pysz-

czka;

– mlaskanie wargami.

Ćwiczenia oddechowe

– dmuchanie – wdech nosem, wydech ustami;

– wiatr – dmuchanie z różnym natężeniem na paski papieru.

11

Ćwiczenia dźwiękonaśladowcze

– żabki – kum-kum;

– bocian – kle-kle;

– paluszki na wargach – ciii;

– pszczółki – bzz-bzz;

– świerszcze – cyt-cyt;

– kukułka – kuku-kuku;

– wrony – kra-kra;

– podskoki – hop-hop;

– pociąg –puf-puf lub fu-fu lub czu-czu;

– marsz – tup-tup;

– płacz – buuu;

– samochody – brum-brum;

– klaksony – tii-tit;

– tramwaje – dzyń-dzyń;

– samoloty – uuuu;

– pieski – hau-hau;

– kotki – miau-miau;

– gołębie – gru-gru;

– wróbelki – ćwir-ćwir;

– myszka – piii-piii;

– krowy – muuu-muuu;

– stukanie kopyt konia – stuk-stuk;

– parskanie konia – prr (wargami lub językiem);

– rżenie konia – ihii-ihii;

– deszcz – plum-plum, kap-kap.

12

13

Na łące

J ęzyczek-Podróżniczek wyruszył na letni spacer na łąkę (maszerowanie

w kole). Już z daleka wśród traw zobaczył bociana. Stał on na jednej nodze

(stanie na jednej nodze) i rozglądał się wokół w poszukiwaniu żab (skręty gło-

wy w prawo, w lewo, na dół). Nagle spod jego nóg wyskoczyła mała, zielona

żabka i zakumkała (kum-kum). Bocian ruszył w jej kierunku (chód z wysoko

uniesionymi kolanami). Przestraszona żabka zakumkała i wskoczyła do jeziora

(kum-kum i naśladowanie skoków żaby). Popłynęła (naśladowanie rękami

ruchów płynącej żaby). Rozczarowany bocian zaklekotał (kle-kle – pokazywa-

nie rękami ruchów jego dzioba) i odleciał na inną łąkę (naśladowanie rękami

ruchów skrzydeł bociana).

Zrobiło się cicho (ciii – paluszki na wargach) i nagle Języczek usłyszał bzy-

czenie pszczółek (bzzz-bzzz), cykanie świerszczy (cyt-cyt) i kukanie kukułki

(kuku-kuku). Zerwał dmuchawce (dmuchanie – wdech nosem, wydech us-

tami) i z uśmiechem (rozciąganie warg w szerokim uśmiechu) poszedł do

domu, wesoło podskakując (hop-hop).

14