Projekty OPEN SOURCE - sposoby organizacji oraz źródła finansowania

Post on 11-Nov-2014

489 views 0 download

Tags:

description

Mimo że niemal każdy z nas ma kontakt z oprogramowaniem open source, zazwyczaj trudno jest nam sobie wytłumaczyć jak ono zostało powołane do życia. Widzimy w sieci dziesiątki ludzi zaangażowanych w projekty produkujące setki tysięcy linii kodu, jednak nie potrafimy wytłumaczyć sobie, co jest źródłem tego całego zamieszania. Szczątkowe informacje, jakie odnajdujemy na temat społeczności open source, często przedstawiają nam idylliczny, wręcz nierealny obraz tego środowiska. W tej książce próbujemy przedstawić zasady funkcjonowania tego typu projektów w jak najbardziej obiektywny sposób. Poprzez obserwację ludzi oraz firm współpracujących w tej społeczności budujemy katalog praktyk zaobserwowanych w ich sferze organizacyjnej oraz biznesowej. Szersze zapoznanie się ze światem open source powinno odsłonić nam kurtynę mitów i osobistych przeświadczeń. Pozwoli nam to na podejmowanie bardziej świadomych decyzji o przyłączaniu się do tego typu przedsięwzięć lub tworzeniu nowych.

Transcript of Projekty OPEN SOURCE - sposoby organizacji oraz źródła finansowania

Projekty OPEN SOURCE

przegląd sposobów organizacji oraz źródeł finansowania

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Adam Walczak - www.adamwalczak.info

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

O społeczności Open Source krąży wiele mitów

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

O społeczności Open Source krąży wiele mitów

że pracują tam głównie wolontariusze ...

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

O społeczności Open Source krąży wiele mitów

że kieruje nimi utopija ideologia ...

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

O społeczności Open Source krąży wiele mitów

że utrzymują się z dotacji ...

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

O społeczności Open Source krąży wiele mitów

?!

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Skala otwartego oprogramowania

według badań wykonanych dla Komisji Europejskiej

Economic impact of FLOSS on innovation and competitiveness of the EU ICT sector

Skala otwartego oprogramowania

● szacuje się że ogół usług i produktów związanych z otwartym oprogramowaniem sięgną 32% rynku usług IT w roku 2010, co stanowiłoby do 4% ogólnej gospodarki europejskiej,

● otwarte oprogramowanie wspiera w dużej skali bezpośrednio 29% wewnętrznych projektów Unii Europejskiej oraz 49% w USA,

● open source pozwala oszczędzić światowej gospodarce szacunkowo 36% kosztów związanych z badaniem i rozwojem oprogramowania,

● wartość środków, zainwestowanych w rozwój open source w Europie szacuje się na 22 miliardy euro co reprezentuje 20.5 % inwestycji ulokowanych w oprogramowanie na kontynencie; w USA jest to 36 miliardów euro i 20 % wartości inwestycji w oprogramowanie.

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

według raportu organizacji badawczej NBER

The economics of sharing: Open source and Beyond

historia idei Open Source dzieli się na 3 epoki:

Nieco historii ...

● lata 60' i 70' – Pierwsza era współtworzenia oprogramowania

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

według raportu organizacji badawczej NBER

The economics of sharing: Open source and Beyond

historia idei Open Source dzieli się na 3 epoki:

Nieco historii ...

● lata 60' i 70' – Pierwsza era współtworzenia oprogramowania

● lata 80' – Eskalacja zamkniętego oprogramowania

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

według raportu organizacji badawczej NBER

The economics of sharing: Open source and Beyond

historia idei Open Source dzieli się na 3 epoki:

Nieco historii ...

● lata 60' i 70' – Pierwsza era współtworzenia oprogramowania

● lata 80' – Eskalacja zamkniętego oprogramowania

● od lat 90' – Rozwój internetu, masowej współpracy oraz Open Source

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Nieoczywisty podział

free software ≈ open source

Richard Stallman

wybór moralny

licencje restrykcyjne

Eric S. Raymond

wybór strategiczny

licencje nierestrykcyjne

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Nieoczywisty podział

Richard Stallman podsumowuje wręczenie mu przez Linusa Torvaldsa nagrody za wkład w Open Source podczas konferencji Linux World 1999:

Przekazanie nagrody Linus Torvalds Community Awarddla fundacji Free Software Foundation

to trochę jak by przekazać nagrodę Han Solodla Floty Rebeliantów.

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Motywacje uczestników projektów

Stała praca lub kontrakt

Wiedza i doświadczenie

Ideologia

Dla zabawy

Przyszłe okazje zarobkowe

Otrzymane dotacje

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Duże Istotne Małe Żadne

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Ogólna kultura organizacyjne projektów Open Source

● traktowanie użytkowników jak współpracowników

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Ogólna kultura organizacyjne projektów Open Source

● traktowanie użytkowników jak współpracowników

● krótkie cykle produkcyjne

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Ogólna kultura organizacyjne projektów Open Source

● traktowanie użytkowników jak współpracowników

● krótkie cykle produkcyjne

● otwarty sposób komunikacji w projekcie

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Ogólna kultura organizacyjne projektów Open Source

● traktowanie użytkowników jak współpracowników

● krótkie cykle produkcyjne

● otwarty sposób komunikacji w projekcie

● wyższa motywacja uczestników projektu

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Ogólna kultura organizacyjne projektów Open Source

● traktowanie użytkowników jak współpracowników

● krótkie cykle produkcyjne

● otwarty sposób komunikacji w projekcie

● wyższa motywacja uczestników projektu

● egoless programming

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Ogólna kultura organizacyjne projektów Open Source

● traktowanie użytkowników jak współpracowników

● krótkie cykle produkcyjne

● otwarty sposób komunikacji w projekcie

● wyższa motywacja uczestników projektu

● egoless programming

● brak ścisłych terminów

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Ogólna kultura organizacyjne projektów Open Source

● traktowanie użytkowników jak współpracowników

● krótkie cykle produkcyjne

● otwarty sposób komunikacji w projekcie

● wyższa motywacja uczestników projektu

● egoless programming

● brak ścisłych terminów

● prosta forma współpracy

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Najwieksze zagrożenie w projektach Open Source

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Najwieksze zagrożenia w projektach Open Source

FORK

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Najwieksze zagrożenia w projektach Open Source

FORKpropozycja spolszczenia:

FOCH:)

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Najwieksze zagrożenia w projektach Open Source

zamarcie projektu

Powstające Używalne0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

AktywneNieaktywne

Stopień zaawansowania oprogramowania

Licz

ba p

roje

któw

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Struktury organizacyjne

● społeczności z życzliwymi dyktatorami

● społeczności merytokratyczne

● proces wytwórczy wewnętrzny, sprzężenie zwrotne w społeczności

● proces społecznościowy oparty na specyfikacjach

● fork

● projekt parasolowy

● dystrybucja

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Społeczności z życzliwymi dyktatorami(ang. benevolent dictator)

● prosta forma organizacji koncentrująca władzę w jednej osobie lub małej grupie

● życzliwi dyktatorzy są zazwyczaj autorami projektu lub osobami, których wkład jest najbardziej istotny

● mimo że są określani dyktatorami powinni podejmować decyzje na drodze konsensusu z społecznością projektu

● powinni natomiast sięgać po swój autorytet wyłącznie gdy konsensus wydaje się niemożliwy

● duże zamieszanie w przypadku odejścia lub utraty autorytetu przez życzliwego dyktatora

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Społeczności z życzliwymi dyktatorami

Przykładowe projekty:

● Python – wysokopoziomowy język programowania ogólnego przeznaczenia, którego rozwój przewodzi Guido van Rossum.

● Blender – aplikacja do modelowania 3D oraz reytraceing'u rozwijana pod przywództwem Ton Roosendaala.

● Slackware – jedna z najstarszych dystrybucji Linux utrzymywana przez Patrick Volkerdinga.

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Społeczności merytokratyczne

● zdecentralizowana struktura

● na co dzień decyzję podejmowane są poprzez dążenie do konsensusu

● w kwestiach spornych uruchamiana jest procedura głosowania

● wagi głosów nie są jednakowe jak w demokracji, wagi powinny teoretycznie odzwierciedlać potencjalną wartość merytoryczną danej osoby w danej dziedzinie

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Społeczności merytokratyczne

● zdecentralizowana struktura

● na co dzień decyzję podejmowane są poprzez dążenie do konsensusu

● w kwestiach spornych uruchamiana jest procedura głosowania

● wagi głosów nie są jednakowe jak w demokracji, wagi powinny teoretycznie odzwierciedlać potencjalną wartość merytoryczną danej osoby w danej dziedzinie

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Społeczności merytokratyczne

● zazwyczaj wyższe wagi mają osoby, które włożyły więcej pracy w projekt

● wszystkie decyzje w tym także odnośnie:

● przyjęcia nowych członków do projektu● ustalanie wagi głosów poszczególnych osób● zmiana sposobu organizacji

są podejmowane według tych samych reguł, czyli konsensus albo głosowanie

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Społeczności merytokratyczne

Apache Software Foundationfundacja zrzeszająca projekty zarządzane merytokratycznie

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Proces wytwórczy wewnętrzny, sprzężenie zwrotne w społeczności(ang. in-house development, community feedback)

● hybryda metodyk stosowanych w zamkniętych projektach z metodykami z środowiska open source

● współpraca z społecznością koncentruje się głównie w obszarach testów oraz wspólnego podejmowania decyzji odnośnie rozwoju oprogramowania

● łatwiejsza kontrola nad kierunkiem rozwoju oraz prawami autorskimi

● przykładowe projekty: MySQL, Qt

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Proces społecznościowy oparty na specyfikacjach

● sformalizowana struktura organizacyjna

● sam projekt de facto wytwarza specyfikacje oprogramowania

● zazwyczaj występuje podział na:

● organizację pełniącą rolę życzliwego dyktatora i koordynującą prace nad specyfikacjami

● grupy roboczy pracujące nad konkretnymi specyfikacjami oraz komunikujące się bezpośrednio z społecznością

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Proces społecznościowy oparty na specyfikacjach

podział ról w kontekście specyfikacji

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Proces społecznościowy oparty na specyfikacjach

proces tworzenia specyfikacji

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Proces społecznościowy oparty na specyfikacjach

Java Community Process

● rozwój platformy Java

Przykładowe projekty

Internet Standards Process

● standaryzacja protokołów internetowych

● praca wokół dokumentów Request For Comment

● życzliwy dyktator: Internet Engineering Steering Group

● praca wokół dokumentów Java Specification Request

● życzliwy dyktator: korporacja Oracle (poprzednio Sun)

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Fork

Całkowite zerwanie

● fork jest realizacją diametralnie innej wizji projektu

● pobrane kody źródłowe są rozwijane bez uwzględniania kompatybilności z proj. macierzystym

Relacje z projektem macierzystym

Symbioza

● fork jest jedynie specjalizacją macierzystego projektu

● obydwa projekty w miarę możliwości wymieniają się kodami źródłowymi

● obydwa projekty dzielą w pewnej części wspólną pulę bug'ów

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Fork

● GNOME - GoneME

● GCC – EGCS

● Xfree86 - X.Org

● Debian – Ubuntu

● OpenOffice – LibreOffice

Przykładowe projekty

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Projekt parasolowy

Przykładowe projekty:

● GNU

● GNOME● ...

● NUI Group

● fundacja Apache

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Dystrybucja

● sys. z rodziny GNU/Linux: Debian, Ubuntu, Red Hat, SUSE

● sys. z rodziny *BSD: NetBSD, FreeBSD, OpenBSD

● serwery aplikacji Java:

● Oracle Glassfish

● Apache Gieronimo

● Portable Apps

Przykładowe projekty

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Dystrybucja - Przykładowy projekt Debian

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Modele biznesowe

X: Jak czerpać zyski gdy rozdajemy za darmo ?

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Modele biznesowe

X: Jak czerpać zyski gdy rozdajemy za darmo ?

Y: Co tak naprawdę rozdaliśmy za darmo?

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Modele biznesowe

X: Jak czerpać zyski gdy rozdajemy za darmo ?

Y: Co tak naprawdę rozdaliśmy za darmo?

X: Nasze prawa intelektualne ...

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Modele biznesowe

X: Jak czerpać zyski gdy rozdajemy za darmo ?

Y: Co tak naprawdę rozdaliśmy za darmo?

X: Nasze prawa intelektualne ...

Y: Czy IT zarabia tylko na sprzedarzy licencji ?

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Modele biznesowe

według artykułu Bruce Perensa z George Washington University pt.

The Emerging Economic Paradigm of Open Source

zyski z sprzedarzy licencji na użytkowanie oprogramowania

w USA stanowią jedynie:

25%

rynku

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Modele biznesowe

● podwójne licencjonowanie

● up-selling i cross-selling

● zapewnianie powiązanych usług

● dotacje

● inne cele biznesowe nie przynoszące bezpośredniego zysku

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Schemat pozyskania klienta

zasada: 2% twoich użytkowników generuje 95% zysków

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Open Source jako sposób dystrybucji

Mimo że Open Source niesie ze sobą spore ryzyko w sferze biznesowej może być postrzegany jako lekka metodyka wprowadzania oprogramowania na rynek

● wcześniejsze rozpoczęcie dystrybucji oprogramowania, jako że wymagania klientów tego typu projektów są z reguły mniej wygórowane,

● dystrybucja kosztów oraz ryzyka niepowodzenia projektu na wczesnym etapie,

● ograniczenie kosztów marketingu

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Podwójne licencjonowanie(ang. dual-licensing)

● model oparty na segmentacji użytkowników

● licencja open source dla użytkowników z świata open source

● licencja komercyjna dla użytkowników, którzy nie mogą spełnić warunków licencji dla otwartego oprogramowania

● wymagana ścisła kontrola praw autorskich w projekcie

według The FLOSS Metrics Consorciumten model wykorzystuje 5% firm czerpiących zyski z open source

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Podwójne licencjonowanie

Przykładowe firmy:

Qt MySQL

obydwie firmy rozpoczęły działalność

pod koniec lat 90'

obydwie firmy w ostatnich latach zostały zakupione

przez większych graczy z branży IT

przez Nokię za 100 mln $ przez Sun za 1 mld $

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Up-selling

● de facto technika sprzedaży polegająca na oferowaniu użytkownikowi wersji darmowej (lub tańszej) wersję rozszerzoną

● większość kosztów produkcji pochłania wersja podstawowa produktu

● większość zysków generuje wersja rozszerzona

● w świecie open source jest to często nazywane modelem ang. freemium

● łączenie up-sellingu z podwójnym licencjonowaniem nazywane jest podejściem fazowym

według The FLOSS Metrics Consorciumten model wykorzystuje 12% firm czerpiących zyski z open source

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Up-selling

Przykładowe firmy:

● SugerCRM – wersje Open Source, Professional oraz Enterprise

● Eclipse – komercyjne dystrybucje:

● JBuilder

● IBM Websphere Studio Workbench

● JBoss Developer Studio

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Cross-selling

● de facto również technika sprzedaży polegająca na oferowaniu produktów luźno powiązanych, z tymi które już trafiły do klienta

● subtelność w działaniu

● oprogramowanie open source argumentuje sprzedaż zamkniętych produktów

IBM zapewnia swoim partnerom obszerny instruktarz o nazwie

IBM Software Cross Sell Reference Guide

a w nim opis 871 produktów oraz ponad 3400 relacji występujących między nimi

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Zapewnianie powiązanych usług

● najpopularniejszy model biznesowy, według The FLOSS Metrics Consorcium 29%

● zazwyczaj świadczona przez firmy najbardziej zaangażowane w rozwój projekt, firmy niezaangażowane stanowią jedynie 2% tego rynku

● typy usług:

● subskrypcja certyfikowanej wersji produktu wraz z zapewnianiem łat krytycznych luk w przyszłości,

● konsulting oparty na produkcie,

● wsparcie lub całościowa realizacja wdrożeń,

● integracja z innymi systemami,

● tworzenie nowych elementów produktu na zlecenie,

● szkolenia i wsparcie techniczne,

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Zapewnianie powiązanych usług

Przykładowe firmy:

● IBM, Oracle

● Red Hat, SUSE, …

● MySQL

● ....

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Dotacje i inne formy uznaniowe

Free Software

Foundation

Mozilla Foundation

Apache Software

Foundation

WikiMedia Foundation

Cele statutowe promocja i ochrona wolnego oprogramo-wania

wsparcie organizacyjne, prawne i finansowe dla projektów Mozilla

wspieranie projektówopen source zarządzanych merytokra-tycznie

opieka nad otwartymi projektami opartych na idei Wiki

Roczny przychód 1 mln $ 86,5 mln $ 200 000 $ 8,6 mln $

Dotacje firm i instytucji

>20% 96,60 % >80 % BD

Dotacje indywidualne

BD 0,05 % BD >53 %

Najwięksi darczyńcy

Sun, IBM, HP, Google

Google (ok. 80%), Yahoo, Amazon

Google, Yahoo, Microsoft

BD

Koszt administracji 9 % 19 % 5 % 26 %

Koszt promocji 10 % 12 % <0,01 % 7 %

Koszt infrastruktury

BD 4 % 49 % >60 %

Koszt wynagrodzeńprogramistów

BD 62 % 0 % 0 %

Adam Walczakwww.projektyopensource.pl/ksiazka

Cele biznesowe nie generujące bezpośrednich zysków

Przykłady:

● Tokeneer System – system bezpieczeństwa oparty na biometryce. Amerykańska Agencja Bezpieczeństwa

● Maemo – przedsięwzięcie sponsorowane przez Nokię stanowiące projekt dystrybucji (patrz rozdział ) stosu technologicznego zasilającego Nokia N810 Internet Tablet. Suma oprogramowania zawartego w tym stosie wynosi około 10 milionów linii kodu, z czego 85 % pochodzi z oprogramowania open source, natomiast pozostałe 15 % zostało napisane przez pracowników Nokii

● Google dotuje niemal 70% budżetu fundacji Mozilla

● strategi loss leader

Adam Walczak - www.adamwalczak.info