Post on 28-Sep-2020
Wstęp 2
I. Ogólne założenia programu 3
II. Cele nauczania fizyki na poziomie rozszerzonym 4
III. Treści kształcenia 6
IV. Ogólny rozkład materiału nauczania 10
V. Szczegółowy rozkład materiału nauczania 11
VI. Cele operacyjne, czyli plan wynikowy 17
VII. Procedury osiągania celów 26
VIII. Propozycje metod oceny osiągnięć uczniów 27
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 20151
PrOgram nauCzanIa fizyki w szkołach ponadgimnazjalnych – zakres rozszerzony
WSTęPPrzedstawiamy program przeznaczony do pracy z dwutomowym podręcznikiem Z fizyką w przyszłość. Podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych. Zakres rozszerzony.
Zgodnie z Podstawą programową nauczanie fizyki w zakresie rozszerzonym na IV etapie edukacyjnym jest konty-nuacją procesu kształcenia realizowanego w gimnazjum i nauczania realizowanego w zakresie podstawowym w szko-łach ponadgimnazjalnych. Dla większości uczniów ten etap będzie kończył się egzaminem maturalnym, stanowiąc równocześnie przygotowanie do kontynuowania kształcenia na kierunkach ścisłych, technicznych i przyrodniczych.
W naszym programie nauczania i kolejnych częściach podręcznika zaproponowano więc nie tylko omawianie zagadnień wyszczególnionych w Podstawie programowej, ale także powtórzenie i rozszerzenie treści realizowanych uprzednio w gimnazjum oraz niektórych zagadnień poznanych przez uczniów w kursie podstawowym.
Równocześnie dołożono starań, aby zgodnie z wymaganiami ogólnymi zawartymi w Podstawie programowej w maksymalnym stopniu umożliwić uczniom zdobycie umiejętności:• stosowania poznanych pojęć i praw do wyjaśniania procesów i zjawisk fizycznych, • wykorzystywania i przetwarzania informacji podanych w różnych formach,• budowania prostych modeli fizycznych i matematycznych do opisu zjawisk,• planowania i wykonywania prostych doświadczeń i analizowania ich wyników.
W trosce o jak najlepszą i jak najbardziej efektywną realizację programu nauczania przy gotowano dodatkowe materiały dydaktyczne. Szcze gółowe informacje na ten temat znajdują się na stronie wydawnictwa.
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 20152
I. Ogólne załOżenIa PrOgramu
1. Zgodnie z Ramowym planem nauczania na kształcenie na poziomie rozszerzonym w zakresie przedmiotu fizyka w szkołach ponadgimnazjalnych przeznaczono 240 godzin. Prezentowany program można zrealizować w tej licz-bie godzin.
2. Program służy realizacji obowiązującej Podstawy programowej na wybranych, możliwie łatwych i interesujących treściach. Obejmuje on rozwinięcie wszystkich haseł zawartych w Podstawie programowej przedmiotu fizyka, IV etap edukacyjny – zakres rozszerzony.
3. Program można realizować z uczniami wszystkich typów szkół ponadgimnazjalnych, w których przewidziane jest kształcenie na poziomie rozszerzonym Zgodnie z ideą reformy nauczanie fizyki w zakresie rozszerzonym powinno zapewnić uczniom zdobycie wiedzy i umiejętności umożliwiających spełnienie standardów wymaganych na egza-minie maturalnym i kontynuowanie kształcenia na kierunkach ścisłych, technicznych i przyrodniczych. Ponadto powinno przygotować uczniów do samodzielnego uzupełniania wiedzy przyrodniczej, do czytania ze zrozumie-niem tekstów popularnonaukowych, do rozumnego i krytycznego odbioru informacji medialnych, do sprawnego funkcjonowania w świecie opanowanym przez technikę i do świadomego korzystania ze zdobyczy cywilizacji.
4. Prezentując zamierzone osiągnięcia uczniów, położono nacisk na operatywność zdobywanej przez ucznia wiedzy i umiejętność samodzielnego jej zdobywania.
5. Aby nauczanie fizyki mogło przyczynić się znacząco do wypełnienia zadań przypisanych zreformowanej szkole, należy stosować takie metody pracy z uczniami, które będą wyzwalały ich aktywność, rozwijały zainteresowanie wiedzą przyrodniczą, kształtowały umiejętności uczenia się i samokontroli.
6. Zadaniem szkoły jest stworzenie uczniom odpowiednich warunków do samodzielnego zdobywania informacji z różnych źródeł poprzez zapewnienie możliwości korzystania z Internetu i dostępu do literatury popularnonau-kowej oraz czasopism (np. „Foton”, „Neutino”, „Świat Nauki”, „Wiedza i Życie”).
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 20153
II. Cele nauCzanIa fIzykI na POzIOmIe rOzSzerzOnym
Cel strategicznyZdobycie przez ucznia wiedzy o prawidłowościach w przyrodzie i metodach ich poznawania oraz umiejętności umoż-liwiających spełnienie standardów wymagań egzaminacyjnych i kontynuowanie kształcenia na kierunkach ścisłych, technicznych i przyrodniczych.
Cele ogólne programu
1. Stymulowanie rozwoju intelektualnego uczniów.2. Inspirowanie do twórczego myślenia i rozwiązywania problemów w sposób twórczy.3. Pogłębianie zainteresowania fizyką.
Ogólne cele edukacyjne
1. Uzupełnienie i uporządkowanie wiedzy ucznia w zakresie fizyki i astronomii, umożliwiające pogłębienie rozumie-nia roli nauki, jej możliwości i ograniczeń.
2. Uświadomienie roli eksperymentu i teorii w poznawaniu przyrody oraz znaczenia matematyki w budowaniu modeli i rozwiązywaniu problemów fizycznych.
3. Rozwijanie umiejętności samodzielnego docierania do źródeł informacji i umiejętności ich krytycznej selekcji.4. Kształtowanie umiejętności samodzielnego formułowania wypowiedzi, uzasadniania opinii i sądów na podsta-
wie posiadanej wiedzy i dostarczonych informacji, prowadzenia dyskusji w sposób poprawny terminologicznie i merytorycznie.
Cele poznawcze, kształcące, społeczne i wychowawcze
1. Rozwijanie i kształtowanie umiejętności refleksyjnego obserwowania zjawisk zachodzących w otaczającym świecie.2. Ukształtowanie umiejętności posługiwania się pojęciami fizycznymi (ze szczególnym uwzględnieniem wielkości
fizycznych) i ich stosowania do opisu zjawisk fizycznych z wykorzystaniem odpowiedniego aparatu matema-tycznego.
3. Kształcenie umiejętności wyjaśniania i przewidywania przebiegu zjawisk fizycznych na podstawie poznanych praw.
4. Kształcenie umiejętności oceniania prawdziwości stwierdzeń na temat zjawisk fizycznych i uzasadniania swojej oceny na podstawie poznanych praw.
5. Kształcenie umiejętności wykorzystywania poznanych modeli do wyjaśnienia procesów fizycznych.6. Rozwijanie umiejętności wykorzystywania posiadanej wiedzy do rozwiązywania problemów teoretycznych i prak-
tycznych.7. Kształcenie umiejętności stosowania metod badawczych fizyki ze szczególnym uwzględnieniem roli eksperymentu
i teorii poprzez:• stwarzanie sytuacji problemowej, umożliwiającej uczniowi dostrzeżenie problemu, formułowanie hipotez i pro-
ponowanie sposobów ich weryfikacji,• przygotowanie uczniów do planowania prostych eksperymentów, przedstawiania propozycji zestawów do-
świadczalnych do zaplanowanych doświadczeń,• wykonywanie doświadczeń,• kształtowanie i doskonalenie umiejętności szacowania niepewności pomiarowych,• rozwijanie umiejętności przedstawiania wyników doświadczeń w formie graficznej (tabele, wykresy) i ich inter-
pretacji, • przeprowadzanie doświadczeń symulowanych,• kształcenie umiejętności tworzenia prostych modeli fizycznych i matematycznych do przedstawiania wyników
doświadczenia,• rozwijanie umiejętności samodzielnego formułowania wniosków wynikających z prze prowadzonych eksperymen-
tów i symulowanych doświadczeń.
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 20154
8. Doskonalenie umiejętności interpretacji danych przedstawionych w postaci tabel, diagramów i wykresów.9. Inspirowanie dociekliwości i postawy badawczej, wdrażanie do rzetelnej i odpowiedzialnej działalności intelektu-
alnej.10. Inspirowanie do świadomego i aktywnego udziału w procesie nauczania.11. Rozwijanie samodzielności w podejmowaniu decyzji.12. Doskonalenie umiejętności pracy w zespole.
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 20155
III. TreśCI kSzTałCenIaCzęść I . TreśCI kSzTałCenIa zaWarTe W PIerWSzym TOmIe POdręCznIka Z fiZyką w prZysZłość.
1. Opis ruchu postępowego• Elementy działań na wektorach• Podstawowe pojęcia i wielkości fizyczne opisujące ruch•Opis ruchu w jednowymiarowym układzie współrzędnych•Opis ruchu w dwuwymiarowym układzie współrzędnych
2. Siła jako przyczyna zmian ruchu• Klasyfikacja poznanych oddziaływań• Zasady dynamiki Newtona•Ogólna postać drugiej zasady dynamiki• Zasada zachowania pędu dla układu ciał• Tarcie• Siły w ruchu po okręgu•Opis ruchu w układach nieinercjalnych
3. Praca, moc, energia mechaniczna• Iloczyn skalarny dwóch wektorów• Praca i moc• Energia mechaniczna. Rodzaje energii mechanicznej• Zasada zachowania energii mechanicznej
4. zjawiska hydrostatyczne•Ciśnienie hydrostatyczne. Prawo Pascala• Prawo Archimedesa• Zastosowanie prawa Archimedesa do wyznaczania gęstości
5. Pole grawitacyjne•O odkryciach Kopernika i Keplera• Prawo powszechnej grawitacji• Pierwsza prędkość kosmiczna•Oddziaływania grawitacyjne w Układzie Słonecznym•Natężenie pola grawitacyjnego• Praca w polu grawitacyjnym• Energia potencjalna ciała w polu grawitacyjnym•Druga prędkość kosmiczna• Stan przeciążenia. Stany nieważkości i niedociążenia
6. ruch postępowy i obrotowy bryły sztywnej• Iloczyn wektorowy dwóch wektorów• Ruch obrotowy bryły sztywnej• Energia kinetyczna bryły sztywnej • Przyczyny zmian ruchu obrotowego. Moment siły•Moment pędu bryły sztywnej• Analogie występujące w opisie ruchu postępowego i obrotowego• Złożenie ruchu postępowego i obrotowego – toczenie
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 20156
aneks 1. niepewności pomiarowe•Wiadomości wstępne •Niepewności pomiarów bezpośrednich (prostych)•Niepewności pomiarów pośrednich (złożonych)•Graficzne przedstawienie wyników pomiarów wraz z ich niepewnościami•Dopasowanie prostej do wyników pomiarów
aneks 2. doświadczenia•Opisujemy rozkład normalny (rozkład Gaussa)•Wyznaczamy wartość przyspieszenia w ruchu jednostajnie przyspieszonym• Badamy ruch po okręgu•Wyznaczamy współczynnik tarcia kinetycznego• Sprawdzamy drugą zasadę dynamiki dla ruchu obrotowego • Badamy spadanie swobodne; wyznaczamy wartość przyspieszenia ziemskiego
Część II . TreśCI kSzTałCenIa zaWarTe W drugIm TOmIe POdręCznIka Z fiZyką w prZysZłość.
7. ruch harmoniczny i fale mechaniczne
• Sprężystość jako makroskopowy efekt mikroskopowych oddziaływań elektromagnetycznych• Ruch drgający harmoniczny•Matematyczny opis ruchu harmonicznego
– Współrzędne: położenia, prędkości i przyspieszenia w ruchu harmonicznym – Okres drgań w ruchu harmonicznym – Energia w ruchu harmonicznym
•Wahadło matematyczne•Drgania wymuszone i rezonansowe • Pojęcie fali. Fale podłużne i poprzeczne •Wielkości charakteryzujące fale• Funkcja falowa fali płaskiej.• Badanie zależności y(x) dla interferujących fal o jednakowych amplitudach i częstotliwościach• Badanie zależności y(t) dla interferujących fal wysyłanych przez identyczne źródła• Fale akustyczne• Zjawisko Dopplera
8. zjawiska termodynamiczne•Ciśnienie gazu w naczyniu zamkniętym• Równanie stanu gazu doskonałego. Równanie Clapeyrona• Szczególne przemiany gazu doskonałego
– Przemiana izotermiczna – Przemiana izochoryczna – Przemiana izobaryczna
• Energia wewnętrzna gazu. Stopnie swobody• Pierwsza zasada termodynamiki i jej zastosowanie do przemian gazowych•Ciepło właściwe i ciepło molowe• Energia wewnętrzna jako funkcja stanu• Silniki cieplne. Cykl Carnota. Druga zasada termodynamiki• Przejścia fazowe• Para nasycona i para nienasycona• Rozszerzalność termiczna ciał• Transport energii przez przewodnictwo i konwekcję
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 20157
9. Pole elektrostatyczne•Wzajemne oddziaływanie ciał naelektryzowanych•Natężenie pola elektrostatycznego•Naelektryzowany przewodnik• Przewodnik w polu elektrostatycznym• Analogie między wielkościami opisującymi pola grawitacyjne i elektrostatyczne• Pojemność elektryczna ciała przewodzącego• Kondensator• Energia naładowanego kondensatora• Ruch naładowanej cząstki w polu elektrostatycznym
10. Prąd stały• Prąd elektryczny jako przepływ ładunku. Natężenie prądu• Badanie zależności natężenia prądu od napięcia dla odcinka obwodu• Łączenie szeregowe i równoległe odbiorników energii elektrycznej• Zależność oporu przewodnika od jego długości i przekroju poprzecznego• Praca i moc prądu elektrycznego• Siła elektromotoryczna źródła energii elektrycznej• Prosty obwód zamknięty prądu stałego•Co wskazuje woltomierz dołączony do źródła siły elektromotorycznej?•Wzrosty i spadki potencjału w obwodzie zamkniętym. Drugie prawo Kirchhoffa• Przykłady stosowania drugiego prawa Kirchhoffa
11. Pole magnetyczne. elektromagnetyzm•Magnesy trwałe. Pole magnetyczne magnesu• Przewodnik z prądem w polu magnetycznym•Wektor indukcji magnetycznej•Naładowana cząstka w polu magnetycznym. Siła Lorentza. Cyklotron• Pole magnetyczne przewodników z prądem• Silnik elektryczny•Właściwości magnetyczne substancji• Zjawisko indukcji elektromagnetycznej
– Strumień wektora indukcji magnetycznej• Siła elektromotoryczna indukcji• Reguła Lenza• Zjawisko samoindukcji• Prąd zmienny• Transformator
12. Optyka• Zjawiska odbicia i załamania światła • Zwierciadła • Soczewki• Rozszczepienie światła białego w pryzmacie
13. dualna natura promieniowania elektromagnetycznego i materii• Fale elektromagnetyczne
– Obwód LC – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych
• Światło jako fala elektromagnetyczna – Pomiar wartości prędkości światła – Dyfrakcja i interferencja światła. Siatka dyfrakcyjna – Polaryzacja światła
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 20158
• Zjawisko fotoelektryczne• Emisja i absorpcja promieniowania elektromagnetycznego • Promieniowanie rentgenowskie • Fale materii
14. modele przewodnictwa elektrycznego•Metale• Półprzewodniki•Ciecze
aneks 3. doświadczenia • Badanie ruchu wahadła•Wyznaczanie ciepła właściwego metalu na podstawie bilansu cieplnego•Wyznaczanie charakterystyk prądowo-napięciowych opornika, żarówki i diody• Badanie drgań struny•Obserwacja dyfrakcji światła• Badanie zjawiska załamania światła• Badanie obrazów optycznych otrzymywanych za pomocą soczewek
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 20159
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201510
Og
óln
y r
Ozk
ład
maT
erIa
łu
Nr
Dzia
ł fizy
kiLi
czba
god
zin p
rzez
nacz
onyc
h na
now
e tr
eści
rozw
iązy
wan
ie
zada
ńpo
wtó
rzen
ie,
spra
wdz
enie
łącz
nie
Częś
ć 1
1O
pis r
uchu
pos
tępo
weg
o14
22
18
2Si
ła ja
ko p
rzyc
zyna
zmian
ruch
u11
22
15
3Pr
aca,
moc
, ene
rgia
mec
hani
czna
72
211
4Zj
awisk
a hy
dros
taty
czne
32
27
5Po
le g
raw
itacy
jne
92
213
6Ru
ch p
ostę
pow
y i o
brot
owy
brył
y sz
tyw
nej
92
213
7N
iepe
wno
ści p
omiar
owe
5–
–5
8Do
świad
czen
ia8
––
8
Całko
wita
licz
ba g
odzin
6612
1290
Częś
ć 2
1Dr
gani
a i f
ale m
echa
nicz
ne17
22
21
2Zj
awisk
a te
rmod
ynam
iczne
182
222
3Po
le e
lekt
rost
atyc
zne
162
220
4Pr
ąd st
ały
112
215
5Po
le m
agne
tycz
ne. E
lekt
rom
agne
tyzm
214
429
6O
ptyk
a6
22
10
7Du
alna
natu
ra p
rom
ieni
owan
ia i m
ater
ii15
22
19
8M
odel
e pr
zew
odni
ctw
a el
ektr
yczn
ego
4–
26
9Do
świad
czen
ia8
––
8
Całko
wita
licz
ba g
odzin
11616
1815
0
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201511
SzCzegółOWy rOzkład maTerIału
Temat Liczba godzin lekcyjnych
1. Opis ruchu postępowego – 18 godzin
1. Elementy działań na wektorach 2
2. Podstawowe pojęcia i wielkości fizyczne opisujące ruch 3
3. Opis ruchu w jednowymiarowym układzie współrzędnych 6
4. Opis ruchu w dwuwymiarowym układzie współrzędnych 3
5. Rozwiązywanie zadań 2
6. Powtórzenie wiadomości 1
7. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1
2. Siła jako przyczyna zmian ruchu – 15 godzin
1. Klasyfikacja poznanych oddziaływań 1
2. Zasady dynamiki Newtona 3
3. Ogólna postać drugiej zasady dynamiki 1
4. Zasada zachowania pędu dla układu ciał 2
5. Tarcie 1
6. Siły w ruchu po okręgu 1
7. Opis ruchu w układach nieinercjalnych 2
8. Rozwiązywanie zadań 2
9. Powtórzenie wiadomości 1
10. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1
3. Praca, moc, energia mechaniczna – 11 godzin
1. Iloczyn skalarny dwóch wektorów 1
2. Praca i moc 2
3. Energia mechaniczna. Rodzaje energii mechanicznej 2
4. Zasada zachowania energii mechanicznej 2
5. Rozwiązywanie zadań 2
6. Powtórzenie wiadomości 1
7. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201512
Temat Liczba godzin lekcyjnych
4. Zjawiska hydrostatyczne – 7 godzin
1. Ciśnienie hydrostatyczne. Prawo Pascala 1
2. Prawo Archimedesa 1
3. Zastosowanie prawa Archimedesa do wyznaczania gęstości 1
4. Rozwiązywanie zadań 2
5. Powtórzenie wiadomości 1
6. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1
5. Pole grawitacyjne – 13 godzin
1. O odkryciach Kopernika i Keplera 1
2. Prawo powszechnej grawitacji 1
3. Pierwsza prędkość kosmiczna 1
4. Oddziaływania grawitacyjne w Układzie Słonecznym 1
5. Natężenie pola grawitacyjnego 1
6. Praca w polu grawitacyjnym 1
7. Energia potencjalna ciała w polu grawitacyjnym 1
8. Druga prędkość kosmiczna 1
9. Stan przeciążenia. Stany nieważkości i niedociążenia 1
10. Rozwiązywanie zadań 2
11. Powtórzenie wiadomości 1
12. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1
6. Ruch postępowy i obrotowy bryły sztywnej – 13 godzin
1. Iloczyn wektorowy dwóch wektorów 1
2. Ruch obrotowy bryły sztywnej 2
3. Energia kinetyczna bryły sztywnej 1
4. Przyczyny zmian ruchu obrotowego. Moment siły 2
5. Moment pędu bryły sztywnej 1
6. Analogie występujące w opisie ruchu postępowego i obrotowego 1
7. Złożenie ruchu postępowego i obrotowego – toczenie 1
8. Rozwiązywanie zadań 2
9. Powtórzenie wiadomości 1
10. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201513
Temat Liczba godzin lekcyjnych
Aneks 1. Niepewności pomiarowe – 5 godzin
1. Wiadomości wstępne. Niepewności pomiarów bezpośrednich (prostych) 1
2. Niepewności pomiarów pośrednich (złożonych) 2
3. Graficzne przedstawianie wyników pomiarów wraz z ich niepewnościami 1
4. Dopasowanie prostej do wyników pomiarów 1
Aneks 2. Doświadczenia – 8 godzin
1. Poznajemy rozkład normalny (rozkład Gaussa) 1
2. Wyznaczamy wartość przyspieszenia w ruchu jednostajnie przyspieszonym 2
3. Badamy ruch po okręgu 1
4. Wyznaczamy współczynnik tarcia kinetycznego 1
5. Sprawdzamy drugą zasadę dynamiki dla ruchu obrotowego 2
6. Badamy spadanie swobodne; wyznaczamy wartość przyspieszenia ziemskiego 1
7. Drgania i fale mechaniczne – 21 godzin
1. Sprężystość jako makroskopowy efekt mikroskopowych oddziaływań elektromagnetycznych 1
2. Ruch drgający harmoniczny 1
3. Matematyczny opis ruchu harmonicznego– Współrzędne: położenia, prędkości i przyspieszenia w ruchu harmonicznym– Okres drgań w ruchu harmonicznym– Energia w ruchu harmonicznym
211
4. Wahadło matematyczne 1
5. Drgania wymuszone i rezonansowe 1
6. Pojęcie fali. Fale podłużne i poprzeczne 1
7. Wielkości charakteryzujące fale 1
8. Funkcja falowa fali płaskiej 1
9. Badanie zależności y(x) dla interferujących fal o jednakowych amplitudach i częstotliwościach 2
10. Badanie zależności y(t) dla interferujących fal wysyłanych przez identyczne źródła 2
11. Fale akustyczne 1
12. Zjawisko Dopplera 1
13. Rozwiązywanie zadań 2
14. Powtórzenie wiadomości 1
15. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201514
Temat Liczba godzin lekcyjnych
8. Zjawiska termodynamiczne – 22 godziny
1. Ciśnienie gazu w naczyniu zamkniętym 1
2. Równanie stanu gazu doskonałego. Równanie Clapeyrona 1
3. Szczególne przemiany gazu doskonałego– Przemiana izotermiczna– Przemiana izochoryczna– Przemiana izobaryczna
3
4. Energia wewnętrzna gazu. Stopnie swobody 1
5. Pierwsza zasada termodynamiki i jej zastosowanie do przemian gazowych 2
6. Ciepło właściwe i ciepło molowe 1
7. Energia wewnętrzna jako funkcja stanu 1
8. Silniki cieplne. Odwracalny cykl Carnota 2
9. Przejścia fazowe 3
10. Para nasycona i para nienasycona 1
11. Rozszerzalność termiczna ciał 1
12. Transport energii przez przewodnictwo i konwekcję 1
13. Rozwiązywanie zadań 2
14. Powtórzenie wiadomości 1
15. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1
9. Pole elektrostatyczne – 20 godzin
1. Wzajemne oddziaływanie ciał naelektryzowanych 2
2. Natężenie pola elektrostatycznego 3
3. Naelektryzowany przewodnik 1
4. Przewodnik w polu elektrostatycznym 1
5. Analogie między wielkościami opisującymi pola grawitacyjne i elektrostatyczne 3
6. Pojemność elektryczna ciała przewodzącego 2
7. Kondensator 1
8. Energia naładowanego kondensatora 1
9. Ruch naładowanej cząstki w polu elektrostatycznym 2
10. Rozwiązywanie zadań 2
11. Powtórzenie wiadomości 1
12. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201515
Temat Liczba godzin lekcyjnych
10. Prąd stały – 15 godzin
1. Prąd elektryczny jako przepływ ładunku. Natężenie prądu 1
2. Badanie zależności natężenia prądu od napięcia dla odcinka obwodu 1
3. Łączenie szeregowe i równoległe odbiorników energii elektrycznej 2
4. Zależność oporu przewodnika od jego długości i przekroju poprzecznego 1
5. Praca i moc prądu elektrycznego 1
6. Siła elektromotoryczna źródła energii elektrycznej 1
7. Prosty obwód zamknięty prądu stałego 1
8. Co wskazuje woltomierz dołączony do źródła siły elektromotorycznej? 1
9. Wzrosty i spadki potencjału w obwodzie zamkniętym. Drugie prawo Kirchhoffa 1
10. Przykłady stosowania drugiego prawa Kirchhoffa 1
11. Rozwiązywanie zadań 2
12. Powtórzenie wiadomości 1
13. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1
11. Pole magnetyczne. Elektromagnetyzm – 29 godzin
1. Magnesy trwałe. Pole magnetyczne magnesu 1
2. Przewodnik z prądem w polu magnetycznym 1
3. Wektor indukcji magnetycznej 1
4. Naładowana cząstka w polu magnetycznym. Siła Lorentza. Cyklotron 2
5. Pole magnetyczne przewodników z prądem 1
6. Silnik elektryczny 1
7. Właściwości magnetyczne substancji 2
8. Rozwiązywanie zadań 2
9. Powtórzenie wiadomości 1
10. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1
11. Zjawisko indukcji elektromagnetycznej 2
12. Siła elektromotoryczna indukcji 2
13. Reguła Lenza 2
14. Zjawisko samoindukcji 2
15. Prąd zmienny 2
16. Transformator 2
17. Rozwiązywanie zadań 2
18. Powtórzenie wiadomości 1
19. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201516
Temat Liczba godzin lekcyjnych
12. Optyka – 10 godzin
1. Zjawiska odbicia i załamania światła 2
2. Zwierciadła 1
3. Soczewki 2
4. Rozszczepienie światła białego w pryzmacie 1
5. Rozwiązywanie zadań 2
6. Powtórzenie wiadomości 1
7. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1
13. Dualna natura promieniowania i materii – 19 godzin
1. Fale elektromagnetyczne 2
2. Światło jako fala elektromagnetyczna 6
3. Zjawisko fotoelektryczne 2
4. Emisja i absorpcja promieniowania elektromagnetycznego 2
5. Promieniowanie rentgenowskie 2
6. Fale materii 1
7. Rozwiązywanie zadań 2
8. Powtórzenie wiadomości 1
9. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1
14. Modele przewodnictwa elektrycznego – 6 godzin
1. Metale 1
2. Półprzewodniki 2
3. Ciecze 1
4. Powtórzenie wiadomości 1
5. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1
Aneks 3. Doświadczenia – 8 godzin
1. Badanie ruchu wahadła 1
2. Wyznaczanie ciepła właściwego metalu na podstawie bilansu cieplnego 1
3. Wyznaczanie charakterystyk prądowo-napięciowych opornika, żarówki i diody 2
4. Badanie drgań struny 1
5. Obserwacja dyfrakcji światła 1
6. Badanie zjawiska załamania światła 1
7. Badanie obrazów optycznych otrzymywanych za pomocą soczewek 1
VI.
Cele
OPe
raCy
jne,
Czy
lI P
lan
Wy
nIk
OW
y (C
z. 1)
Lp.
Tem
at le
kcji
Treś
ci p
odst
awow
eUc
zeń
potr
afi:
Treś
ci ro
zsze
rzon
eUc
zeń
potr
afi:
Treś
ci d
opeł
niaj
ące
Ucze
ń po
trafi
:
1. O
pis r
uchu
pos
tępo
weg
o
1Ele
men
ty d
ziała
ń na
wek
tora
ch•
poda
ć prz
ykład
y w
ielko
ści f
izycz
nych
ska-
larny
ch i
wek
toro
wyc
h,•
wym
ieni
ć cec
hy w
ekto
ra,
• do
dać w
ekto
ry,
• od
jąć w
ekto
r od
wek
tora
,•
pom
noży
ć i p
odzie
lić w
ekto
r prz
ez li
czbę
,•
rozło
żyć w
ekto
r na
skła
dow
e o
dow
olny
ch
kieru
nkac
h,•
oblic
zyć w
spół
rzęd
ne w
ekto
ra w
dow
olny
m
ukła
dzie
wsp
ółrz
ędny
ch,
• za
pisa
ć rów
nani
e w
ekto
row
e w
pos
taci
rów
nań
skala
rnyc
h w
obr
anym
ukł
adzie
wsp
ółrz
ędny
ch.
• zil
ustro
wać
prz
ykład
em k
ażdą
z ce
ch w
ekto
ra,
• m
noży
ć wek
tory
skala
rnie
i w
ekto
row
o,•
odcz
ytać
z w
ykre
su ce
chy
wie
lkośc
i wek
-to
row
ej.
2Po
dsta
wow
e po
jęcia
i w
ielko
ści o
pi-
sując
e ru
ch•
podz
ielić
ruch
y na
pos
tępo
we
i obr
otow
e i o
bjaś
nić r
óżni
ce m
iędz
y ni
mi,
• po
sługi
wać
się
poję
ciam
i: szy
bkoś
ć śre
dnia
i chw
ilow
a, dr
oga,
poło
żeni
e, p
rzem
iesz
czen
ie,
pręd
kość
śred
nia
i chw
ilow
a, pr
zysp
iesz
enie
śre
dnie
i ch
wilo
we,
• ob
licza
ć szy
bkoś
ć śre
dnią,
• na
ryso
wać
wek
tor p
ołoż
enia
ciała
w u
kład
zie
wsp
ółrz
ędny
ch,
• na
ryso
wać
wek
tor p
rzem
iesz
czen
ia cia
ła
w u
kład
zie w
spół
rzęd
nych
,•
odró
żnić
zmian
ę po
łoże
nia
od p
rzeb
ytej
dro
gi,
• po
dać w
arun
ki, p
rzy
któr
ych
war
tość
prz
e-m
iesz
czen
ia je
st ró
wna
prz
ebyt
ej d
rodz
e,•
nary
sow
ać p
rędk
ość c
hwilo
wą
jako
wek
tor
styc
zny
do to
ru w
każ
dym
jego
pun
kcie
,•
objaś
nić,
co to
znac
zy, ż
e cia
ło p
orus
za si
ę po
ok
ręgu
ruch
em je
dnos
tajn
ym,
• za
pisa
ć i o
bjaś
nić w
zór n
a w
arto
ść p
rzys
pie-
szen
ia do
środk
oweg
o.
• zd
efin
iow
ać: s
zybk
ością
śred
nią
i chw
ilow
ą, pr
zem
iesz
czen
ie, p
rędk
ość ś
redn
ią i c
hwilo
wą,
przy
spie
szen
ie śr
edni
e i c
hwilo
we,
• sk
onst
ruow
ać w
ekto
r prz
yspi
esze
nia
w ru
chu
pros
tolin
iow
ym p
rzys
pies
zony
m, o
późn
iony
m
i w ru
chu
krzy
wol
inio
wym
.
• w
ypro
wad
zić w
zór n
a w
arto
ść p
rzy-
spie
szen
ia do
środk
oweg
o,•
prze
prow
adzić
dys
kusję
pro
blem
u pr
zysp
iesz
enia
w ru
chac
h zm
ienn
ych
krzy
wol
inio
wyc
h,•
rozr
óżni
ć jed
nost
ki po
dsta
wow
e w
ielko
ści f
izycz
nych
i ich
poc
hodn
e.
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201517
Lp.
Tem
at le
kcji
Treś
ci p
odst
awow
eUc
zeń
potr
afi:
Treś
ci ro
zsze
rzon
eUc
zeń
potr
afi:
Treś
ci d
opeł
niaj
ące
Ucze
ń po
trafi
:
3O
pis r
uchu
w je
dnow
ymiar
owym
uk
ładzie
wsp
ółrz
ędny
ch•
zdef
inio
wać
ruch
pro
stol
inio
wy
jedn
osta
jny,
• ob
licza
ć szy
bkoś
ć, dr
ogę
i cza
s w ru
chu
pros
to-
linio
wym
jedn
osta
jnym
,•
spor
ządz
ać w
ykre
sy s(
t) i u
(t) o
raz o
dczy
tyw
ać
z wyk
resu
wie
lkośc
i fizy
czne
,•
oblic
zyć d
rogę
prz
ebyt
ą w
czas
ie t
ruch
em
jedn
osta
jnie
prz
yspi
eszo
nym
i op
óźni
onym
,•
oblic
zać s
zybk
ość c
hwilo
wą
w ru
chac
h je
dno-
stajn
ie p
rzys
pies
zony
ch i
opóź
nion
ych,
• po
rów
nać z
wro
ty w
ekto
rów
prę
dkoś
ci i p
rzys
pies
zeni
a w
ruch
u po
lini
i pro
stej
i s
twie
rdzić
, że
w p
rzyp
adku
ruch
u pr
zysp
ie-
szon
ego
wek
tory
i a
mają
zgod
ne zw
roty
, a
w p
rzyp
adku
ruch
u op
óźni
oneg
o m
ają
prze
ciwne
zwro
ty.
• w
ypro
wad
zić i
zinte
rpre
tow
ać w
zory
prz
edst
a-w
iając
e za
leżn
ości
od cz
asu
wsp
ółrz
ędne
j po-
łoże
nia
i prę
dkoś
ci dl
a ru
chów
jedn
osta
jnyc
h,•
spor
ządz
ać w
ykre
sy ty
ch za
leżn
ości,
• ob
jaśni
ć, co
to zn
aczy
, że
ciało
por
usza
się
ruch
em je
dnos
tajn
ie p
rzys
pies
zony
m i
jedn
o-st
ajnie
opó
źnio
nym
(po
linii p
rost
ej),
• w
ypro
wad
zić i
zinte
rpre
tow
ać w
zory
prz
ed-
staw
iając
e za
leżn
ości
od cz
asu:
wsp
ółrz
ędny
ch
poło
żeni
a, pr
ędko
ści i
przy
spie
szen
ia dl
a ru
chów
jedn
osta
jnie
zmie
nnyc
h po
lini
i pro
stej
,•
spor
ządz
ać w
ykre
sy ty
ch za
leżn
ości,
• zin
terp
reto
wać
pol
e po
wie
rzch
ni o
dpow
iedn
iej
figur
y na
wyk
resie
ux(t)
jako
dro
gę w
do-
wol
nym
ruch
u,•
zmie
niać
ukł
ad o
dnie
sieni
a i o
pisy
wać
ruch
z p
unkt
u w
idze
nia
obse
rwat
orów
w k
ażdy
m
z tyc
h uk
ładó
w.
• ro
związ
ywać
zada
nia
doty
cząc
e ru
chów
je
dnos
tajn
ych
i jedn
osta
jnie
zmie
nnyc
h,•
rozw
iązyw
ać p
robl
emy
doty
cząc
e sk
ładan
ia ru
chów
.
4O
pis r
uchu
w d
wuw
ymiar
owym
uk
ładzie
wsp
ółrz
ędny
ch
• op
isać r
zut p
ozio
my,
jako
ruch
złoż
ony
ze
spad
ania
swob
odne
go i
ruch
u je
dnos
tajn
ego
w k
ieru
nku
pozio
mym
,•
objaś
nić w
zory
opi
sując
e rz
ut p
ozio
my,
• w
yraz
ić sz
ybko
ść li
niow
ą pr
zez o
kres
ruch
u i c
zęst
otliw
ość,
• po
sługi
wać
się
poję
ciem
szyb
kośc
i kąt
owej
,•
wyr
azić
szyb
kość
kąt
ową
prze
z okr
es ru
chu
i czę
stot
liwoś
ć,•
stos
ować
miar
ę łu
kow
ą ką
ta,
• za
pisa
ć zw
iązek
pom
iędz
y sz
ybko
ścią
linio
wą
i kąt
ową.
• op
isać m
atem
atyc
znie
rzut
poz
iom
y,•
oblic
zyć w
arto
ść p
rędk
ości
chw
ilow
ej ci
ała
rzuc
oneg
o po
ziom
o i u
stali
ć jej
kie
rune
k,•
wyp
row
adzić
związ
ek m
iędz
y sz
ybko
ścią
linio
wą
i kąt
ową,
• pr
zeks
ztał
cać w
zór n
a w
arto
ść p
rzys
pies
zeni
a do
środk
oweg
o i z
apisa
ć róż
ne p
osta
cie te
go
wzo
ru.
• ro
związ
ywać
zada
nia
doty
cząc
e rz
utu
pozio
meg
o,•
zapr
opon
ować
i w
ykon
ać d
ośw
iad-
czen
ie p
okaz
ując
e, że
czas
spad
ania
ciała
rzuc
oneg
o po
ziom
o z p
ewne
j w
ysok
ości
jest
rów
ny cz
asow
i spa
dani
a sw
obod
nego
z te
j wys
okoś
ci,
• ro
związ
ywać
pro
blem
y do
tycz
ące
ruch
u je
dnos
tajn
ego
po o
kręg
u.
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201518
Lp.
Tem
at le
kcji
Treś
ci p
odst
awow
eUc
zeń
potr
afi:
Treś
ci ro
zsze
rzon
eUc
zeń
potr
afi:
Treś
ci d
opeł
niaj
ące
Ucze
ń po
trafi
:
2. S
iła ja
ko p
rzyc
zyna
zmia
n ru
chu
1Kl
asyfi
kacja
poz
nany
ch o
ddzia
ływ
ań
• do
kona
ć klas
yfika
cji o
ddzia
ływ
ań n
a w
yma-
gając
e be
zpoś
redn
iego
kont
aktu
i od
dzia-
ływ
ania
„na
odle
głoś
ć”,•
wym
ieni
ć „w
zaje
mno
ść” j
ako
cech
ę w
szys
tkich
od
dział
ywań
,•
objaś
nić s
twie
rdze
nia:
„siła
jest
miar
ą od
dzia-
ływ
ania”
, „o
zach
owan
iu ci
ała
decy
duje
zaw
sze
siła
wyp
adko
wa
wsz
ystk
ich si
ł dzia
łając
ych
na
to ci
ało”
.
2Za
sady
dyn
amiki
New
tona
• w
ypow
iedz
ieć t
reść
zasa
d dy
nam
iki,
• w
skaz
ywać
źród
ło si
ły i
prze
dmio
t jej
dzia
łani
a,•
ryso
wać
siły
wza
jem
nego
odd
ziały
wan
ia cia
ł.
• st
osow
ać p
opra
wni
e za
sady
dyn
amiki
,•
posłu
giw
ać si
ę po
jęcie
m u
kład
u in
ercja
lneg
o.•
rozw
iązyw
ać p
robl
emy,
stos
ując
zasa
dy
dyna
miki
.
3O
góln
a po
stać
dru
giej
zasa
dy d
ynam
iki•
posłu
giw
ać si
ę po
jęcie
m p
ędu,
• za
pisa
ć i o
bjaś
nić o
góln
ą po
stać
II za
sady
dy
nam
iki,
• w
ypow
iedz
ieć z
asad
ę za
chow
ania
pędu
.
• zn
ajdow
ać g
rafic
znie
pęd
ukł
adu
ciał,
• ob
licza
ć war
tość
pęd
u uk
ładu
ciał,
• st
osow
ać o
góln
ą po
stać
II za
sady
dyn
amiki
,•
objaś
nić p
ojęc
ie śr
odka
mas
y.
• zn
ajdow
ać p
ołoż
enie
środ
ka m
asy
układ
u dw
óch
ciał,
• st
osow
ać za
sadę
zach
owan
ia pę
du d
o ro
związ
ywan
ia za
dań.
4Ta
rcie
• ro
zróż
nić p
ojęc
ia sił
y ta
rcia
stat
yczn
ego
i kin
etyc
zneg
o,•
rozr
óżni
ć wsp
ółcz
ynni
ki ta
rcia
stat
yczn
ego
i kin
etyc
zneg
o,•
zapi
sać w
zory
na
war
tośc
i sił
tarc
ia kin
e-ty
czne
go i
stat
yczn
ego.
• zd
efin
iow
ać w
spół
czyn
niki
tarc
ia st
atyc
zneg
o i k
inet
yczn
ego,
• sp
orzą
dzić
i obj
aśni
ć wyk
res z
ależn
ości
war
tośc
i siły
tarc
ia od
war
tośc
i siły
dzia
łając
ej
rów
nole
gle
do st
ykają
cych
się
pow
ierz
chni
dw
óch
ciał.
• ro
związ
ywać
pro
blem
y dy
nam
iczne
z u
wzg
lędn
ieni
em si
ły ta
rcia
posu
-w
isteg
o.
5Si
ły w
ruch
u po
okr
ęgu
• sf
orm
ułow
ać w
arun
ek ru
chu
jedn
osta
jneg
o po
okr
ęgu
z pun
ktu
wid
zeni
a ob
serw
ator
a w
ukł
adzie
iner
cjaln
ym (d
ziała
nie
siły
do-
środk
owej
stan
owiąc
ej w
ypad
kow
ą w
szys
tkich
sił
dzia
łając
ych
na ci
ało)
,•
objaś
nić w
zór n
a w
arto
ść si
ły d
ośro
dkow
ej.
• st
osow
ać za
sady
dyn
amiki
do
opisu
ruch
u po
ok
ręgu
.•
rozw
iązyw
ać p
robl
emy
dyna
micz
ne
doty
cząc
e ru
chu
po o
kręg
u.
6O
pis r
uchu
w u
kład
ach
iner
cjaln
ych
• ro
zróż
nić u
kład
y in
ercja
lne
i nie
iner
cjaln
e,•
posłu
giw
ać si
ę po
jęcie
m si
ły b
ezw
ładn
ości.
• op
isyw
ać p
rzyk
łady
zaga
dnie
ń dy
nam
iczny
ch
w u
kład
ach
niei
nerc
jalny
ch (s
iły b
ezw
ładno
ści).
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201519
Lp.
Tem
at le
kcji
Treś
ci p
odst
awow
eUc
zeń
potr
afi:
Treś
ci ro
zsze
rzon
eUc
zeń
potr
afi:
Treś
ci d
opeł
niaj
ące
Ucze
ń po
trafi
:
3. P
raca
, moc
, ene
rgia
mec
hani
czna
1Ilo
czyn
skala
rny
dwóc
h w
ekto
rów
• ob
liczy
ć ilo
czyn
skala
rny
dwóc
h w
ekto
rów.
• zd
efin
iow
ać il
oczy
n sk
alarn
y dw
óch
wek
toró
w•
poda
ć cec
hy il
oczy
nu sk
alarn
ego.
2Pr
aca
i moc
• ob
licza
ć pra
cę st
ałej
siły,
• ob
licza
ć moc
urz
ądze
ń.•
zdef
inio
wać
pra
cę st
ałej
siły
jako
iloc
zyn
skala
rny
siły
i prz
emie
szcz
enia,
• ob
licza
ć chw
ilow
ą m
oc u
rząd
zeń.
• po
dać s
posó
b ob
licza
nia
prac
y sił
y zm
ienn
ej.
3En
ergi
a m
echa
nicz
na. R
odza
je e
nerg
ii m
echa
nicz
nej
• ob
licza
ć ene
rgię
pot
encja
lną
ciała
w p
obliż
u Zi
emi,
• ob
licza
ć ene
rgię
kin
etyc
zną
ciała
,•
wyp
row
adzić
wzó
r na
ener
gię
pote
ncjal
ną ci
ała
w p
obliż
u Zi
emi, k
orzy
stają
c z d
efin
icji p
racy
,•
zapi
sać i
obj
aśni
ć wzó
r na
ener
gię
kinet
yczn
ą cia
ła.
• ob
jaśni
ć poj
ęcia:
ukł
ad ci
ał, s
iły w
ewnę
trzn
e w
ukł
adzie
ciał
, siły
zew
nętr
zne
dla
układ
u cia
ł,•
sfor
muł
ować
i ob
jaśni
ć def
inicj
ę en
ergi
i pot
en-
cjaln
ej u
kład
u cia
ł,•
posłu
giw
ać si
ę po
jęcie
m si
ły za
chow
awcz
ej.
• w
ypro
wad
zić w
zór n
a en
ergi
ę kin
e-ty
czną
,•
rozw
iązyw
ać za
dani
a, ko
rzys
tając
ze
związ
ków
:D
E m =
Wz
DE p =
Wsił
y ze
wn.
rów
now
ażąc
ej si
łę w
ewn.
DE p =
−Ww
DE k =
WFw
yp.
4Za
sada
zach
owan
ia en
ergi
i mec
ha-
nicz
nej
• po
dać p
rzyk
łady
zjaw
isk, w
któ
rych
jest
sp
ełni
ona
zasa
da za
chow
ania
ener
gii.
• za
pisa
ć i o
bjaś
nić z
asad
ę za
chow
ania
ener
gii,
• st
osow
ać za
sadę
zach
owan
ia en
ergi
i i pę
du d
o op
isu zd
erze
ń,•
stos
ować
zasa
dę za
chow
ania
ener
gii d
o ro
zwią-
zyw
ania
zada
ń.
• w
ypro
wad
zić za
sadę
zach
owan
ia en
ergi
i dla
układ
u cia
ł,•
rozw
iązyw
ać p
robl
emy,
w k
tóry
ch
ener
gia
mec
hani
czna
ule
ga zm
ianie
.
4. H
ydro
stat
yka
1Ci
śnie
nie
hydr
osta
tycz
ne.
Praw
o Pa
scala
• zd
efin
iow
ać ci
śnie
nie,
•
objaś
nić p
ojęc
ie ci
śnie
nia
hydr
osta
tycz
nego
,•
objaś
nić p
raw
o Pa
scala
,•
objaś
nić p
raw
o na
czyń
poł
ączo
nych
.
• w
yjaś
nić,
na cz
ym p
oleg
a zja
wisk
o pa
rado
ksu
hydr
osta
tycz
nego
,•
objaś
nić z
asad
ę dz
iałan
ia ur
ządz
eń, w
któ
rych
w
ykor
zyst
ano
praw
o Pa
scala
,•
objaś
nić s
posó
b w
ykor
zyst
ania
praw
a na
czyń
po
łącz
onyc
h do
wyz
nacz
ania
gęst
ości
ciecz
y.
• ro
związ
ywać
pro
blem
y z h
ydro
stat
yki.
2Pr
awo
Arch
imed
esa
• po
dać i
obj
aśni
ć pra
wo
Arch
imed
esa.
• ob
jaśni
ć war
unki
pływ
ania
ciał.
• ro
związ
ywać
zada
nia,
stos
ując
pra
wa
Arch
i-m
edes
a.
• w
ypro
wad
zić p
raw
o Ar
chim
edes
a.
3Za
stos
owan
ie p
raw
a Ar
chim
edes
a do
w
yzna
czan
ia gę
stoś
ci•
skor
zyst
ać z
praw
a Ar
chim
edes
a do
wyz
na-
czan
ia gę
stoś
ci cia
ł sta
łych
i cie
czy.
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201520
Lp.
Tem
at le
kcji
Treś
ci p
odst
awow
eUc
zeń
potr
afi:
Treś
ci ro
zsze
rzon
eUc
zeń
potr
afi:
Treś
ci d
opeł
niaj
ące
Ucze
ń po
trafi
:
5. P
ole
graw
itacy
jne
1O
odk
rycia
ch K
oper
nika
Kep
lera
• pr
zeds
taw
ić za
łoże
na te
orii h
elio
cent
rycz
nej,
• sf
orm
ułow
ać i
objaś
nić t
reść
pra
w K
eple
ra,
• op
isać r
uchy
plan
et U
kład
u Sł
onec
zneg
o.
• za
stos
ować
trze
cie p
raw
o Ke
pler
a do
plan
et
Ukła
du S
łone
czne
go i
każd
ego
układ
u sa
telit
ów
krąż
ącyc
h w
okół
tego
sam
ego
ciała
.
• pr
zygo
tow
ać p
reze
ntac
ję n
a te
mat
roli
odkr
yć K
oper
nika
i Ke
pler
a dl
a ro
zwoj
u fiz
yki i
astro
nom
ii.
2Pr
awo
pow
szec
hnej
gra
wita
cji•
sfor
muł
ować
i ob
jaśni
ć pra
wo
pow
szec
hnej
gr
awita
cji,
• po
dać p
rzyk
łady
zjaw
isk, d
o op
isu k
tóry
ch
stos
uje
się p
raw
o gr
awita
cji,
• na
pod
staw
ie p
raw
a gr
awita
cji w
ykaz
ać, ż
e w
pob
liżu
Ziem
i na
każd
e cia
ło o
mas
ie 1
kg
dział
a sił
a gr
awita
cji o
war
tośc
i oko
ło 10
N.
• po
dać s
ens f
izycz
ny st
ałej
gra
wita
cji,
• w
ypro
wad
zić w
zór n
a w
arto
ść si
ły g
raw
itacji
na
plan
ecie
o d
anym
pro
mie
niu
i gęs
tośc
i.
• op
isać o
ddzia
ływ
anie
gra
wita
cyjn
e w
ewną
trz Z
iem
i,•
omów
ić ró
żnicę
mię
dzy
cięża
rem
ciał
a a
siłą
graw
itacji
,•
prze
dsta
wić
rozu
mow
anie
pro
wad
zące
od
III p
raw
a Ke
pler
a do
pra
wa
graw
itacji
N
ewto
na,
• pr
zygo
tow
ać p
reze
ntac
ję n
a te
mat
roli
New
tona
w ro
zwoj
u na
uki.
3Pi
erw
sza
pręd
kość
kosm
iczna
• zd
efin
iow
ać p
ierw
szą
pręd
kość
kosm
iczną
i p
odać
jej w
arto
ść d
la Zi
emi.
• uz
asad
nić,
że sa
telit
a ty
lko w
tedy
moż
e kr
ążyć
w
okół
Zie
mi p
o or
bicie
w k
szta
łcie
okr
ęgu,
gdy
sił
a gr
awita
cji st
anow
i siłę
doś
rodk
ową.
• w
ypro
wad
zić w
zór n
a w
arto
ść
pier
wsz
ej p
rędk
ości
kosm
iczne
j.
4O
ddzia
ływ
ania
graw
itacy
jne
w U
kład
zie
Słon
eczn
ym•
wie
, że
dla
wsz
ystk
ich p
lanet
Ukł
adu
Sło-
necz
nego
siła
gra
wita
cji sł
onec
znej
jest
siłą
do
środk
ową.
• ob
licza
ć (sz
acow
ać) w
arto
ści s
ił gr
awita
cji,
któr
ymi o
ddzia
łują
wza
jem
nie
ciała
nie
bies
kie,
• po
rów
nyw
ać o
kres
y ob
iegu
plan
et, z
nając
ich
średn
ie o
dleg
łośc
i od
Słoń
ca,
• po
rów
nyw
ać w
arto
ści p
rędk
ości
ruch
u ob
ie-
gow
ego
plan
et U
kład
u Sł
onec
zneg
o.
• w
yjaś
nić,
w ja
ki sp
osób
bad
ania
ruch
u cia
ł nie
bies
kich
i odc
hyle
ń te
go ru
chu
od w
cześ
niej
prz
ewid
ywan
ego
mog
ą do
prow
adzić
do
odkr
ycia
niez
nany
ch
ciał n
iebi
eskic
h.
5N
atęż
enie
pol
a gr
awita
cyjn
ego
• w
yjaś
nić p
ojęc
ie p
ola
graw
itacy
jneg
o i l
inii
pola,
• pr
zeds
taw
ić gr
aficz
nie
pole
gra
wita
cyjn
e,•
popr
awni
e w
ypow
iedz
ieć d
efin
icję
natę
żeni
a po
la gr
awita
cyjn
ego,
• od
pow
iedz
ieć n
a py
tani
e: O
d cz
ego
zale
ży
war
tość
nat
ężen
ia ce
ntra
lneg
o po
la gr
awita
-cy
jneg
o w
dan
ym p
unkc
ie?,
• w
yjaś
nić,
dlac
zego
pol
e gr
awita
cyjn
e w
pob
liżu
Ziem
i uw
ażam
y za
jedn
orod
ne.
• ob
licza
ć war
tość
nat
ężen
ia po
la gr
awita
-cy
jneg
o,
• sp
orzą
dzić
wyk
res z
ależn
ości g(
r) dl
a r
≥ R.
• w
ypro
wad
zić w
zór n
a w
arto
ść n
a-tę
żeni
a po
la gr
awita
cyjn
ego
wew
nątr
z je
dnor
odne
j kul
i o d
anej
gęs
tośc
i•
spor
ządz
ić w
ykre
s zale
żnoś
ci g(
r) dl
a r <
R,
• ro
związ
ywać
pro
blem
y, st
osuj
ąc il
o-śc
iow
y op
is po
la gr
awita
cyjn
ego,
• pr
zygo
tow
ać w
ypow
iedź
na
tem
at
„nat
ężen
ie p
ola
graw
itacy
jneg
o a
przy
-sp
iesz
enie
gra
wita
cyjn
e”.
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201521
Lp.
Tem
at le
kcji
Treś
ci p
odst
awow
eUc
zeń
potr
afi:
Treś
ci ro
zsze
rzon
eUc
zeń
potr
afi:
Treś
ci d
opeł
niaj
ące
Ucze
ń po
trafi
:
6Pr
aca
w p
olu
graw
itacy
jnym
• w
ykaz
ać, ż
e je
dnor
odne
pol
e gr
awita
cyjn
e je
st
pole
m za
chow
awcz
ym.
• po
dać i
obj
aśni
ć wyr
ażen
ie n
a pr
acę
siły
gra-
wita
cji w
cent
raln
ym p
olu
graw
itacy
jnym
• ob
jaśni
ć wzó
r na
prac
ę sił
y po
la gr
awita
-cy
jneg
o.
• pr
zepr
owad
zić ro
zum
owan
ie w
yka-
zując
e, że
dow
olne
(sta
tycz
ne) p
ole
gra-
wita
cyjn
e je
st p
olem
zach
owaw
czym
.
7En
ergi
a po
tenc
jalna
ciał
a w
pol
u gr
awita
cyjn
ym•
odpo
wie
dzie
ć na
pyta
nia:
O
d cz
ego
zale
ży g
raw
itacy
jna
ener
gia
pote
n-cja
lna
ciała
w p
olu
cent
raln
ym?
Jak
zmie
nia
się g
raw
itacy
jna
ener
gia
pote
n-cja
lna
ciała
pod
czas
zwię
ksza
nia
jego
odl
egło
ści
od Z
iem
i?
• za
pisa
ć wzó
r na
zmian
ę gr
awita
cyjn
ej e
nerg
ii po
tenc
jalne
j ciał
a pr
zy zm
ianie
jego
poł
ożen
ia w
cent
raln
ym p
olu
graw
itacy
jnym
,•
popr
awni
e w
ypow
iedz
ieć d
efin
icję
graw
ita-
cyjn
ej e
nerg
ii pot
encja
lnej
.
• w
ykaz
ać, ż
e zm
iana
ener
gii p
oten
cjaln
ej
graw
itacy
jnej
jest
rów
na p
racy
wy-
kona
nej p
rzez
siłę
gra
wita
cyjn
ą w
zięte
j ze
znak
iem
„min
us”,
• po
praw
nie
spor
ządz
ić i z
inte
rpre
tow
ać
wyk
res z
ależn
ości
E p(r),
• w
yjaś
nić,
dlac
zego
w p
olac
h ni
ezac
ho-
waw
czyc
h ni
e op
eruj
emy
poję
ciem
en
ergi
i pot
encja
lnej
.
8Dr
uga
pręd
kość
kosm
iczna
• ob
jaśni
ć wzó
r na
war
tość
dru
giej
prę
dkoś
ci ko
smicz
nej,
• ob
liczy
ć war
tość
dru
giej
prę
dkoś
ci ko
smicz
nej
dla
Ziem
i.
• w
ypro
wad
zić w
zór n
a w
arto
ść d
rugi
ej
pręd
kośc
i kos
micz
nej,
• op
isać r
uch
ciała
w p
olu
graw
itacy
jnym
w za
-le
żnoś
ci od
war
tośc
i nad
anej
mu
pręd
kośc
i.
• pr
zygo
tow
ać p
reze
ntac
ję n
a te
mat
ru
chu
sate
litów
w p
olu
graw
itacy
jnym
w
zale
żnoś
ci od
war
tośc
i nad
anej
im
pręd
kośc
i.
9St
any
prze
ciąże
nia.
Stan
y ni
eważ
kośc
i i n
iedo
ciąże
nia
• po
dać p
rzyk
łady
wys
tępo
wan
ia st
anu
prze
-cią
żeni
a, ni
edoc
iążen
ia i n
iew
ażko
ści.
• zd
efin
iow
ać st
an p
rzec
iążen
ia, n
iedo
ciąże
nia
i nie
waż
kośc
i,•
opisa
ć (w
ukł
adzie
iner
cjaln
ym i
niei
nerc
jalny
m)
zjaw
iska
wys
tępu
jące
w ra
kiecie
star
tując
ej
z Zie
mi i
poru
szają
cej s
ię z
przy
spie
szen
iem
zw
róco
nym
pio
now
o w
gór
ę.
• w
yjaś
nić,
dlac
zego
stan
nie
waż
kośc
i m
oże
wys
tępo
wać
tylko
w u
kład
ach
niei
nerc
jalny
ch,
• w
yjaś
nić,
na cz
ym p
oleg
a za
sada
ró
wno
waż
nści,
• pr
zygo
tow
ać p
reze
ntac
ję n
a te
mat
w
pływ
u st
anów
prz
eciąż
enia,
nie
do-
ciąże
nia
i nie
waż
kośc
i na
orga
nizm
cz
łow
ieka
.
6. R
uch
post
ępow
y i o
brot
owy
brył
y sz
tyw
nej
1Ilo
czyn
wek
toro
wy
dwóc
h w
ekto
rów
• po
dać p
rzyk
ład w
ielko
ści f
izycz
nej, k
tóra
jest
ilo
czyn
em w
ekto
row
ym d
wóc
h w
ekto
rów.
• za
pisa
ć ilo
czyn
wek
toro
wy
dwóc
h w
ekto
rów,
• po
dać j
ego
cech
y (w
arto
ść, k
ieru
nek,
zwro
t).•
wyj
aśni
ć, co
to zn
aczy
, że
ilocz
yn
wek
toro
wy
jest
ant
yprz
emie
nny.
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201522
Lp.
Tem
at le
kcji
Treś
ci p
odst
awow
eUc
zeń
potr
afi:
Treś
ci ro
zsze
rzon
eUc
zeń
potr
afi:
Treś
ci d
opeł
niaj
ące
Ucze
ń po
trafi
:
2Ru
ch o
brot
owy
brył
y sz
tyw
nej
• w
ymie
nić w
ielko
ści o
pisu
jące
ruch
obr
otow
y,•
posłu
giw
ać si
ę po
jęcia
mi: s
zybk
ość k
ątow
a śre
dnia
i chw
ilow
a, pr
ędko
ść k
ątow
a śre
dnia
i chw
ilow
a, pr
zysp
iesz
enie
kąt
owe
średn
ie
i chw
ilow
e,•
stos
ować
regu
łę śr
uby
praw
oskr
ętne
j do
wy-
znac
zeni
a zw
rotu
prę
dkoś
ci ką
tow
ej.
• zd
efin
iow
ać: s
zybk
ość k
ątow
ą śre
dnią
i chw
ilow
ą, pr
ędko
ść k
ątow
ą śre
dnią
i chw
ilow
ą, pr
zysp
iesz
enie
kąt
owe
średn
ie
i chw
ilow
e,•
opisa
ć mat
emat
yczn
ie ru
ch o
brot
owy:
jedn
o-st
ajny,
jedn
osta
jnie
prz
yspi
eszo
ny, je
dnos
tajn
ie
opóź
nion
y,•
zapi
sać i
obj
aśni
ć zw
iązek
mię
dzy
war
tośc
iami
skła
dow
ej st
yczn
ej p
rzys
pies
zeni
a lin
iow
ego
i prz
yspi
esze
nia
kąto
weg
o.
• w
ypro
wad
zić zw
iązek
mię
dzy
war
-to
ściam
i skł
adow
ej st
yczn
ej p
rzy-
spie
szen
ia lin
iow
ego
i prz
yspi
esze
nia
kąto
weg
o.
3 En
ergi
a kin
etyc
zna
brył
y sz
tyw
nej
• za
pisa
ć i o
bjaś
nić w
zór n
a en
ergi
ę kin
etyc
zną
brył
y w
ruch
u ob
roto
wym
,•
posłu
giw
ać si
ę po
jęcie
m m
omen
tu b
ez-
wład
nośc
i.
• po
dać d
efin
icję
mom
entu
bez
wład
nośc
i bry
ły,•
oblic
zać m
omen
ty b
ezw
ładno
ści b
rył
wzg
lęde
m ic
h os
i sym
etrii
, •
oblic
zać e
nerg
ię k
inet
yczn
ą br
yły
obra
cając
ej
się w
okół
osi
sym
etrii
.
• w
ypro
wad
zić w
zór n
a en
ergi
ę kin
e-ty
czną
bry
ły w
ruch
u ob
roto
wym
,•
stos
ować
twie
rdze
nie
Stei
nera
,•
wyj
aśni
ć, dl
acze
go e
nerg
ie k
inet
yczn
e br
yły
obra
cając
ej si
ę z t
aką
sam
ą sz
ybko
ścią
kąto
wą
wok
ół ró
żnyc
h os
i ob
rotu
(rów
nole
głyc
h do
osi
sym
etri
brył
y) są
różn
e.
4Pr
zycz
yny
zmian
ruch
u ob
roto
weg
o.
Mom
ent s
iły•
poda
ć war
unek
zmian
y st
anu
ruch
u ob
ro-
tow
ego
brył
y sz
tyw
nej,
• po
sługi
wać
się
poję
ciem
mom
entu
siły,
• po
dać t
reść
zasa
d dy
nam
iki ru
chu
obro
tow
ego.
• zd
efin
iow
ać m
omen
t siły
,•
oblic
zać w
arto
ści m
omen
tów
sił d
ziała
jącyc
h na
bry
łę sz
tyw
ną, z
najd
ować
ich
kieru
nek
i zw
rot,
• zn
ajdow
ać w
ypad
kow
y m
omen
t sił
dział
a-jąc
ych
na b
ryłę
.
• ro
związ
ywać
zada
nia,
stos
ując
zasa
dy
dyna
miki
ruch
u ob
roto
weg
o.
5M
omen
t pęd
u br
yły
szty
wne
j•
posłu
giw
ać si
ę po
jęcie
m m
omen
tu p
ędu,
• po
dać t
reść
zasa
dy za
chow
ania
mom
entu
pę
du.
• zd
efin
iow
ać m
omen
t pęd
u,•
oblic
zać w
arto
ść m
omen
tu p
ędu
brył
y ob
ra-
cając
ej si
ę w
okół
osi
sym
etrii
, •
zapi
sać i
obj
aśni
ć ogó
lną
post
ać d
rugi
ej za
sady
dy
nam
iki ru
chu
obro
tow
ego.
• ro
związ
ywać
zada
nia,
stos
ując
zasa
dę
zach
owan
ia m
omen
tu p
ędu.
6An
alogi
e w
ystę
pując
e w
opi
sie ru
chu
post
ępow
ego
i obr
otow
ego
• pr
zeds
taw
ić an
alogi
e w
ystę
pując
e w
dyn
a-m
iczny
m o
pisie
ruch
u po
stęp
oweg
o i o
bro-
tow
ego.
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201523
Lp.
Tem
at le
kcji
Treś
ci p
odst
awow
eUc
zeń
potr
afi:
Treś
ci ro
zsze
rzon
eUc
zeń
potr
afi:
Treś
ci d
opeł
niaj
ące
Ucze
ń po
trafi
:
7Zł
ożen
ie ru
chu
post
ępow
ego
i obr
o-to
weg
o –
tocz
enie
• op
isać t
ocze
nie
bez p
ośliz
gu ja
ko zł
ożen
ie
ruch
u po
stęp
oweg
o br
yły
i jej r
uchu
obr
o-to
weg
o w
okół
środ
ka m
asy,
• op
isać t
ocze
nie
jako
ruch
obr
otow
y w
okół
ch
wilo
wej
osi
obro
tu,
• zn
ajdow
ać p
rędk
ość p
unkt
ów to
cząc
ej si
ę br
yły
jako
wyp
adko
wą
pręd
kośc
i jej r
uchu
po-
stęp
oweg
o i o
brot
oweg
o w
okół
środ
ka m
asy,
• ob
licza
ć ene
rgię
kin
etyc
zną
tocz
ącej
się
brył
y, •
zapi
sać r
ówna
nia
ruch
u po
stęp
oweg
o i o
bro-
tow
ego
tocz
ącej
się
brył
y sz
tyw
nej.
Anek
s 1 i
Anek
s 2. N
iepe
wno
ści p
omia
row
e. D
ośw
iadc
zeni
a
Anek
s 1 1–5
Wiad
omoś
ci w
stęp
neN
iepe
wno
ści p
omiar
ów b
ezpo
średn
ich
(pro
styc
h)N
iepe
wno
ści p
omiar
ów p
ośre
dnich
(zł
ożon
ych)
Gr
aficz
ne p
rzed
staw
ianie
wyn
ików
po
miar
ów w
raz z
ich
niep
ewno
ściam
iDo
paso
wan
ie p
rost
ej d
o w
ynikó
w
pom
iarów
• w
ymie
nić p
rzyk
łady
pom
iarów
bez
pośre
dnich
(p
rost
ych)
,•
wym
ieni
ć prz
ykła
dy p
omiar
ów p
ośre
dnich
(zł
ożon
ych)
,•
odró
żnić
błęd
y od
nie
pew
nośc
i,•
odró
żnić
błęd
y gr
ube
od b
łędó
w sy
stem
a-ty
czny
ch,
• w
ymie
nić s
poso
by e
limin
owan
ia bł
ędów
po
miar
u,
• w
skaz
ać źr
ódła
wys
tępo
wan
ia ni
epew
nośc
i po
miar
owyc
h,•
odcz
ytyw
ać w
skaz
ania
przy
rząd
ów p
omia-
row
ych,
• oc
enić
dokł
adno
ść p
rzyr
ządu
,•
przy
goto
wać
zest
aw d
ośw
iadcz
alny
wg
inst
rukc
ji,•
wyk
onać
sam
odzie
lnie
kole
jne
czyn
nośc
i,•
spor
ządz
ić ta
belę
wyn
ików
pom
iaru,
• ob
liczy
ć war
tośc
i śre
dnie
wie
lkośc
i mie
-rz
onyc
h,
• ob
liczy
ć nie
pew
ność
wzg
lędn
ą po
miar
u,•
osza
cow
ać n
iepe
wno
ść p
omiar
u po
średn
iego
m
etod
ą na
jmni
ej ko
rzys
tneg
o pr
zypa
dku,
• pr
zeds
taw
ić gr
aficz
nie
wyn
iki p
omiar
ów w
raz
z nie
pew
nośc
iami,
• do
paso
wać
gra
ficzn
ie p
rost
ą do
pun
któw
po
miar
owyc
h i o
ceni
ć tra
fnoś
ć teg
o po
stę-
pow
ania,
•
odcz
ytać
z do
paso
wan
ego
graf
iczni
e w
ykre
su
wsp
ółcz
ynni
k kie
runk
owy
pros
tej,
• po
dać p
rzyc
zyny
ew
entu
alnyc
h bł
ędów
syst
e-m
atyc
znyc
h,•
zapr
opon
ować
spos
ób p
ostę
pow
ania
pozw
a-laj
ący
unikn
ąć b
łędó
w sy
stem
atyc
znyc
h,•
osza
cow
ać w
ielko
ść b
łędó
w sy
stem
atyc
znyc
h,•
ocen
ić kr
ytyc
znie
, czy
otr
zym
any
wyn
ik do
świad
czen
ia je
st re
alny,
• sa
mod
zieln
ie sf
orm
ułow
ać w
nios
ki w
ynika
jące
z doś
wiad
czen
ia.
• do
paso
wać
pro
stą
do w
ynikó
w
pom
iarów
,•
oblic
zyć w
spół
czyn
nik
kieru
nkow
y pr
oste
j dop
asow
anej
do
punk
tów
po
miar
owyc
h,•
oblic
zyć o
dchy
leni
e st
anda
rdow
e po
jedy
ncze
go p
omiar
u,•
oblic
zyć o
dchy
leni
e st
anda
rdow
e śre
dnie
j dla
każd
ej se
rii p
omiar
ów,
• po
dać w
ynik
pom
iaru
w p
osta
ci x ± D
x,•
ocen
ić, cz
y ni
epew
ność
pom
iaru
jest
ni
epew
nośc
ią sy
stem
atyc
zną,
• sa
mod
zieln
ie za
prop
onow
ać m
etod
ę w
yzna
czen
ia w
ielko
ści f
izycz
nej.
Anek
s 2 1–6
Opi
suje
my
rozk
ład n
orm
alny
(rozk
ład
Gaus
sa)
Wyz
nacz
amy
war
tość
prz
yspi
esze
nia
w ru
chu
jedn
osta
jnie
prz
yspi
eszo
nym
Ba
dam
y ru
ch p
o ok
ręgu
W
yzna
czam
y w
spół
czyn
nik
tarc
ia kin
etyc
zneg
oSp
raw
dzam
y dr
ugą
zasa
dę d
ynam
iki d
la ru
chu
obro
tow
ego
Bada
my s
pada
nie sw
obod
ne; w
yzna
czam
y w
arto
ść p
rzys
pies
zeni
a zie
msk
iego
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201524
Lp.
Tem
at le
kcji
Treś
ci p
odst
awow
eUc
zeń
potr
afi:
Treś
ci ro
zsze
rzon
eUc
zeń
potr
afi:
Treś
ci d
opeł
niaj
ące
Ucze
ń po
trafi
:
• sp
orzą
dzić
odpo
wie
dni u
kład
wsp
ółrz
ędny
ch
(pod
pisa
ć i w
yska
low
ać o
sie, z
azna
czyć
jed-
nost
ki w
ielko
ści f
izycz
nych
),•
zazn
aczy
ć w u
kład
zie w
spół
rzęd
nych
pun
kty
wra
z z n
iepe
wno
ściam
i,•
zapi
sać w
ynik
pom
iaru
w p
osta
ci x ± D
x.
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201525
VII. PrOCedury OSIąganIa CelóW
1. Zapewnienie przez szkołę jak najlepszych warunków do wszechstronnej aktywności uczniów na lekcjach fizyki i zajęciach pozalekcyjnych:• odpowiednie wyposażenie pracowni fizycznej,• umożliwienie korzystania z materiałów pomocniczych (przeznaczonych do bezpośredniego wykorzystania
podczas lekcji) stanowiących multimedialną obudowę podręczników,• stworzenie uczniom możliwości pracy z komputerem (dostęp do Internetu),• zgromadzenie w bibliotece encyklopedii (także multimedialnych), poradników encyklopedycznych, leksykonów
literatury popularnonaukowej, czasopism popularnonaukowych (np. „Świat Nauki”, „Wiedza i Życie”, „Młody Technik”, „Foton”, „Neutrino”), kaset wideo z filmami edukacyjnymi.
2. Dbałość o efektywność procesu samodzielnego kształcenia się uczniów: uczniowie powinni postępować zgodnie z zasadami organizowania i planowania uczenia się, z którymi zostali zapoznani, rozpoczynając naukę w szkole ponadgimnazjalnej.
3. Systematyczne aktywizowanie uczniów do przeprowadzania wszechstronnych operacji umysłowych. Stwarzanie okazji do rozumowania dedukcyjnego, indukcyjnego i przez analogię.
4. Jak najczęstsze stawianie uczniów w sytuacji problemowej i indywidualizowanie nauczania poprzez różnicowanie problemów dla poszczególnych grup uczniów w zależności od ich aktualnych możliwości intelektualnych.
5. Wymaganie posługiwania się przez uczniów językiem fizyki i dbałość o poprawne definiowanie wielkości fizycz-nych, odczytywanie ich sensu fizycznego ze wzorów definiujących, ustalanie zależności od innych wielkości fizycz-nych, poprawne wypowiadanie treści praw fizycznych i zapisywanie ich w języku matematyki, interpretację praw przedstawionych w matematycznej formie.
6. Stwarzanie uczniom możliwości:• formułowania dłuższych wypowiedzi w języku fizyki, • pisemnego, zwięzłego wyjaśniania zjawisk fizycznych i uzasadniania odpowiedzi na pytania.
7. Zwracanie uwagi na merytoryczną i logiczną poprawność ustnych i pisemnych wypowiedzi.8. Możliwie częste wymaganie od uczniów:• samodzielnego wyszukiwania i gromadzenia materiałów służących do opracowania wybranych zagadnień z fi-
zyki lub tematów interdyscyplinarnych,• korzystania z literatury popularnonaukowej i interaktywnych programów,• sporządzania konspektów, notatek i referatów na zadany temat.
9. Stwarzanie uczniom możliwości prezentowania wyników samodzielnej pracy.10. Planowanie przez uczniów i wykonywanie doświadczeń fizycznych (indywidualnie lub w grupach), opracowywanie
i prezentowanie wyników, szacowanie niepewności pomiarowych.11. Stosowanie różnorodnych metod nauczania ze szczególnym uwzględnieniem metod aktywizujących.
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201526
VIII. PrOPOzyCje meTOd OCeny OSIągnIęć uCznIóWJednym z celów uczenia fizyki na poziomie rozszerzonym jest przygotowanie uczniów do egzaminu maturalnego z fizyki i kontynuowania kształcenia na kierunkach ścisłych, technicznych i przyrodniczych. Kontroli i ocenie powinny więc podlegać wiedza i umiejętności umożliwiające spełnienie standardów egzaminacyjnych, stanowiące podstawę nauki fizyki na poziomie uniwersyteckim.Kontrola i ocena ma na celu dostarczenie uczniom częstej i możliwie pełnej informacji o aktualnym poziomie ich wiedzy i umiejętności, o postępach lub ich braku. Wachlarz umiejętności niezbędnych uczniom uczącym się fizyki na poziomie rozszerzonym jest bardzo szeroki, co pociąga za sobą konieczność stosowania różnorodnych form kontroli zarówno bieżącej, jak i związanej z oceną sumującą.Należy więc planować:1. Sprawdziany pisemne:
a) w formie zbliżonej do stosowanej podczas egzaminów maturalnych • zestawy zadań (także otwartych!) o zróżnicowanym stopniu trudności, zarówno tzw. rachunkowych, w któ-
rych wymagana jest umiejętność przeprowadzenia poprawnej matematycznie, ilościowej analizy problemu, jak i zadań sprawdzających umiejętność jakościowego rozwiązywania problemów, wyjaśniania zjawisk i uza-sadniania stwierdzeń z użyciem poprawnej terminologii i logiczną argumentacją;
• sprawdziany, podczas których uczniowie mogą wykazać się umiejętnością korzystania z samodzielnie zgro-madzonych informacji oraz notatek i konspektów sporządzonych w celu rozwiązania problemów;
• sprawdziany umiejętności studiowania,b) w formie testów (do bieżącej, systematycznej kontroli wiedzy i umiejętności)• wyboru jednokrotnego,• wyboru wielokrotnego,• uzupełnień (luk).
2. Kontrolę umiejętności eksperymentalnej pracy uczniów (planowanej i wykonywanej indywidualnie lub grupowo), analizowania i dokumentowania wyników doświadczeń (np. sporządzania wykresów, diagramów), szacowania niepewności pomiarowych.
3. Kontrolę umiejętności formułowania zwięzłej, poprawnej merytorycznie i logicznie wypowiedzi na zadany temat związany z problemami fizyki, astronomii i zagadnieniami interdyscyplinarnymi.
Ocenianie stanowi nieodłączną część procesu kontroli wiadomości i umiejętności. Ocena może być wyrażona ilościo-wo (liczbą punktów lub oceną szkolną) lub opisowo, w formie słownego komentarza albo w formie pisemnej (np. re-cenzja samodzielnego opracowania lub sprawdzianu) w taki sposób, by uwypuklić osiągnięcia ucznia, wskazać braki lub błędy oraz sposoby ich naprawienia. Ocena powinna też pełnić funkcję motywacyjną. Uczniowie wybierający fizy-kę jako przedmiot realizowany w zakresie rozszerzonym chcą uczyć się jej jak najlepiej. Oceniając ich obiektywne, rze-telnie i sprawiedliwie, w sposób zachęcający do dalszej wytrwałej pracy, mamy szansę wychować przyszłych fizyków.
Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne
Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201527