Proces tworzenia prawa – miejsce na konsultacje społeczne. Przykłady skutecznych i nieskutecznych działań

organizacji pozarządowych w Polsce w zakresie ich wpływu na proces tworzenia prawa

Bartłomiej Kuchta, Rafał Szymczak, Fundacja Argus

Zasady dobrej legislacji (doktryna)

• Konsultacje społeczne to proces, w którym przedstawiciele władz przedstawiają obywatelom swoje plany dotyczące aktów prawnych, nowych inwestycji i wszystkich innych przedsięwzięć, które będą miały wpływ na życie obywateli.

• Konsultacje społeczne to też sposób uzyskiwania: opinii, stanowisk, propozycji zmian oraz krytyki, od obywateli, organizacji i instytucji, których dotkną skutki planowanych (proponowanych) przez władzę (administrację) działań.

Rodzaje aktów prawnych

• Ustawy (projekty ustaw) • Rozporządzenia • Akty prawa miejscowego (np. Plan

zagospodarowania) • Uchwały samorządu (np. strategie)

Standard UE (Smart Regulatuion)

• Standard promowany przez UE (dawniej Better Regulation)

http://ec.europa.eu/smart-regulation/

• Zasady Skoncentrowanie się na efektach (skuteczność rozwiązań) Rzeczywiste zaangażowanie obywateli, których problem dotyczy

• Narzędzia Analiza skutków Mierzenie i zmniejszanie obciążeń administracyjnych; Uproszczenie dotychczasowych przepisów prawa Konsultacje z interesariuszami Ocena ex-post

Podstawy prawne konsultacji

• Przykładowe ustawy i uchwały – Ustawa o działalności pożytku publicznego ( np. art.5 dotyczący zasad współpracy

administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi)

– Ustawa o samorządzie gminnym ( np. art. 5 a - Konsultacje z mieszkańcami:

1. W wypadkach przewidzianych ustawą oraz w innych sprawach ważnych dla

gminy mogą być przeprowadzane na jej terytorium konsultacje z

mieszkańcami gminy.

2. Zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami gminy określa

uchwała rady gminy.)

– Ustawa o związkach zawodowych

– Ustawa o organizacjach pracodawców

– Ustawa o Radzie Ministrów

– Regulamin Pracy Rady Ministrów

Zasady konsultacji (MAiC)

1. DOBRA WIARA 2. POWSZECHNOŚĆ 3. PRZEJRZYSTOŚĆ 4. RESPONSYWNOŚĆ 5. KOORDYNACJA 6. PRZEWIDYWALNOŚĆ 7. POSZANOWANIE INTERESU OGÓLNEGO

Etapy tworzenia prawa (rząd)

Analizy przedlegislacyjne

Założenia ustawy

Projekt ustawy

Uchwalenie

potrzeba? alternatywy?

ocena propozycji i skutków

ocena zapisów

wysłuchanie publiczne

Konsultacje na poziomie lokalnym (akty prawa miejscowego i dokumenty strategiczne)

• Obowiązek Roczny plan współpracy z organizacjami pozarządowymi Strategia rozwoju województwa Samorząd gminny:

• tworzenie, łączenie, podział i znoszenia gmin oraz ustalania ich granic; • nadania gminie lub miejscowości statusu miasta i ustalenia jego granic; • ustalenia lub zmiany nazw gmin oraz siedzib ich władz; • utworzenia jednostki pomocniczej;

Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne • sporządzanie projektu studium uwarunkowań i kierunków rozwoju przestrzennego • sporządzanie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego

• Możliwość Wszelkie dokumenty przyjmowane w postaci uchwał (np. strategie, plany…) Organizacje, których dotyczy dana decyzja

• Lokalne Rady Pożytku Publicznego powołane przez Rady możliwość wyboru

Program współpracy z organizacjami

• Muszą w nim znaleźć się następujące elementy: – cel główny i cele szczegółowe, – zasady współpracy, – zakres przedmiotowy, – formy współpracy, – priorytetowe zadania publiczne, – okres realizacji programu, – sposób realizacji programu, – wysokość środków planowanych na realizację programu, – sposób oceny realizacji programu, – informację o sposobie tworzenia programu oraz o przebiegu konsultacji, – tryb powoływania i zasady działania komisji konkursowych do opiniowania ofert w

otwartych konkursach ofert.

Narzędzia konsultacji

• Ogólnopolskie Platforma RCL (http://legislacja.rcl.gov.pl/)

• Lokalne http://konsultacje.ngo.pl/

Praktyka konsultacji

• Ogólnie niejasny opis problemu

brak badań i danych w uzasadnieniach oraz OSR

nie zawsze wskazanie sa źródła finansowania kosztów dla budżetu centralnego i lokalnych

niewskazywanie skutków regulacji dla: rynku pracy

konkurencyjności gospodarki

społecznych konsekwencji rowiązania

brak analizy SWOT rozwiązania

krótkie terminy konsultacji

brak odpowiedzi na uwagi

skanowane dokumenty

• Ochrona zdrowia unikanie konsultacji

Przykłady

• Dialog dla Zdrowia – Cykliczne spotkania przedstawicieli Ministra Zdrowia z organizacjami

pacjentów

– Minister Zdrowia twierdzi, że DdZ to rodzaj konsultacji społecznych

– DdZ nie odbywa się w oparciu o przedstawione zasady, ani w oparciu o

przepisy ustawy o działalności pożytku publicznego

Dziękujemy za uwagę!

http://fundacjaargus.pl/