1

Prawa człowiekaPojęcie, geneza, generacje, katalog, instytucje i systemy ochrony praw człowieka

Podstawowe prawa, które przysługują każdemu człowiekowi od momentu narodzin aż do śmierci

- niezależnie od jego pochodzenia, koloru skóry, narodowości, płci, religii czy wyznawanych poglądów (uniwersalne) i których nie można się zrzec (niezbywalne).

Niezależnie od władzy państwowej, każdej jednostce przysługują gwarantowane przez państwo prawa wypływające z idei przyrodzonej godności, swobody działania, równości ludzi, braterskiej solidarności oraz sprawiedliwości.

Prawa człowieka są powszechne, niezbywalne, a tym samym nienaruszalne.

2

Pojęcie praw człowieka

Przedstawione w traktatach międzynarodowych ONZ wywodzących się

z Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka z 1948r.

Są to: Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Socjalnych i Kulturalnych z 1966 r., uzupełnione o prawa kolektywne.

3

Trzy generacje praw człowieka

Prawo do życia Prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego (wolność

od tortur, niewoli, poddaństwa i pracy przymusowej) Prawo do własności Wolność myśli, przekonań, sumienia i religii Wolność zrzeszania się Prawo do prywatności Prawo do słusznego i sprawiedliwego procesu Prawo do pracy i wynagrodzenia za nią Prawo do nauki Prawo do korzystania z postępu naukowego Prawo do udziału w życiu kulturalnym Prawo do zabezpieczenia społecznego Prawo do godnego życia Prawo do zdrowia Prawo do ochrony rodziny i macierzyństwa 4

Katalog najważniejszych indywidualnych praw człowieka

Karta Narodów Zjednoczonych (1945) Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (10 grudnia 1948) Konwencja o prawach politycznych kobiet (1953) Deklaracja Praw Dziecka (1959) Konwencja w sprawie wyeliminowania wszelkich form

dyskryminacji rasowej (1965) Międzynarodowe Pakty Praw Człowieka (1966)- Polska

ratyfikowała w 1977r. Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji

kobiet (1979) Konwencja przeciwko torturom i innemu okrutnemu,

nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu (1984)

Konwencja o prawach dziecka (1989) Konwencja o ochronie praw pracowników migrujących i członków

ich rodzin (1990)

5

Instrumenty (główne akty prawne) ochrony praw człowieka

Rada Praw CzłowiekaKomitety traktatoweWysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych

ds. Praw CzłowiekaMiędzynarodowy Trybunał Karny

6

System międzynarodowy ochrony praw człowieka

Organ pomocniczy Zgromadzenia Ogólnego ONZ- z siedzibą w Genewie.

Powołany w czerwcu 2006r. w miejsce Komisji Praw Człowieka, działającej od 1946r.

47 członków wybieranych na trzyletnią kadencję przez Zgromadzenie Ogólne.

7

Komitet Praw Człowieka

Cel – nadzorowanie wykonywania przez państwa postanowień poszczególnych konwencji – powołane przez ONZ Komitet Praw Człowieka Komitet Praw Ekonomicznych, Socjalnych

i Kulturalnych Komitet Przeciwko Torturom Komitet ds. Likwidacji Dyskryminacji Rasowej Komitet ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet Komitet Praw Dziecka Komitet ds. Ochrony Praw Wszystkich

Pracowników – Migrantów i Członków ich Rodzin

8

Komitety traktatowe

utworzony w 1998 do sądzenia najcięższych zbrodni tj. ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości i zbrodni wojennych

składa się z 18 sędziów, wybieranych przez państwa, które uznały jego jurysdykcję

np. trybunał dla Rwandy, dla byłej Jugosławii

9

Międzynarodowy Trybunał Karny

Europejski Trybunał Praw Człowieka międzynarodowy sąd, obejmujący te państwa RE, które

złożyły stosowne deklaracje powołany na mocy europejskiej Konwencji o ochronie praw

człowieka i podstawowych wolności – stoi na straży zapisanych w niej praw

skargę może wnieść obywatel danego państwa, organizacja pozarządowa i inne państwo

Komisarz Praw Człowieka – urząd powołany w 1999 główne zadania: dbałość o respektowanie praw człowieka,

udzielanie informacji oraz pomocy w pracy krajowym rzecznikom praw człowieka lub innym podobnym instytucjom, śledzenie i ustalanie braków w prawodawstwie państw członkowskich w zakresie ochrony praw człowieka,

przedkłada raporty Komitetowi Ministrów lub Zgromadzeniu Parlamentarnemu Rady Europy

10

Organy Rady Europy stojące na straży praw człowieka

Czerwony Krzyż (1864)

Amnesty International (1961)

Międzynarodowa Helsińska Federacja Praw Człowieka (1982)

11

Organizacje pozarządowe

System ochrony praw człowieka tworzą: Trybunał Konstytucyjny (bada wydawane akty

prawne, rozpatruje skargi konstytucyjne) Rzecznik Praw Obywatelskich (stoi na straży

przestrzegania praw człowieka) Sądy powszechne i administracyjne

(gwarantują przestrzeganie praw w orzecznictwie)

Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (stoi na straży wolności słowa i prawa do informacji)

Organizacje pozarządowe (monitorują, edukują, uświadamiają problemy, opiekują się np. uchodźcami)

12

Ochrona praw człowieka w Polsce

Zakaz dyskryminacji oraz istnienia organizacji, których program lub działalność zakłada albo dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową

Prawo do tworzenia własnych instytucji edukacyjnych, kulturalnych i religijnych

Prawo do uczestnictwa w rozstrzyganiu spraw dotyczących własnej tożsamości narodowej

Przywileje wyborcze dla organizowanych przez mniejszości komitetów wyborczych

Wolność zachowania i rozwoju własnego języka Wolność zachowania zwyczajów, tradycji oraz rozwoju

własnej kultury Prawo do nauki języka mniejszości Swoboda praktyk religijnych 13

Prawa mniejszości narodowych w Polsce

14

Przykłady łamania praw człowieka

15

Wykonanie: P. Tadeusz Junak – nauczyciel WOS w Zespole Szkół Nr 1 w Choszcznie oraz Jan Pietkiewicz – uczeń klasy II a LO ZS Nr 1.

Prezentację wykonano w ramach PPS Comenius „ Migracje: integracja przez edukację”.Projekt jest finansowany przez Komisję Europejską, która nie ponosi odpowiedzialności za treść niniejszej publikacji.