Wartość firmy.

Aspekty behawioralne

Jan Polowczyk

www.janpolowczyk.pl

Poznań, 23 kwietnia 2010 r.

Plan wystąpienia

• Wstęp: perspektywa ewolucyjna

• Czynnik psychologiczny w ekonomii

• VBM a teoria Adama Smitha

• Wpływ czynników behawioralnych na kreowanie

wartości firmy

Perspektywa ewolucyjna

• Człowiek jako część ziemskiej przyrody

• Gospodarka jako ekonosfera

• Biznes jako działalność gospodarcza:

– zapewnia środki do życia

– daje pozycję w hierarchii społecznej

– pomaga w samorealizacji

• Biznes jako główna siła napędowa rozwoju

Eksplozja bogactwa na Ziemi

Ewolucja jako algorytm

• Ten sam proces, który kieruje wzrostem

złożoności biosfery, kieruje wzrostem złożoności

każdego innego systemu ewolucyjnego, w tym

ekonosfery.

• Współczesna teoria ewolucji traktuje ją jako

3-etapowy algorytm:

– kreacja (mutacja, różnicowanie),

– selekcja,

– rozpowszechnianie (wzmocnienie, wdrożenie)

Ekonomia ewolucyjna

• Ewolucja gospodarcza jest rezultatem trzech

powiązanych równoległych procesów:

– ewolucji technologicznej

– ewolucji społecznej

– ewolucji procesów biznesowych

Czynnik psychologiczny w

ekonomii

• Kognitywne (poznawcze) skłonności jako

podstawowe pojęcie ekonomii behawioralnej

• Nowoczesne techniki skanowania mózgu i ich

wpływ na poznanie procesów decyzyjnych

Przykłady kognitywnych skłonności

• Awersja do straty

• Lęk przed nieznanym

• Efekt status quo

• Pułapka zaangażowania/przywiązania

• Błąd zakotwiczenia

• Przekonanie o ponadprzeciętnych własnych umiejętnościach

• Myślenie życzeniowe

• Błąd dostępności

• Instynkt stadny

• Skłonność do odwzajemnienia

Trzy poziomy zaprogramowania

mentalnego człowiekaG.Hofstede, G.J.Hofstede, „Kultury i organizacje” 2007

OSOBOWOŚĆ

Specyficzna dla jednostki – dziedziczona i nabyta

KULTURA

specyficzna dla grupy - nabyta

NATURA LUDZKA

uniwersalna - dziedziczona

VBM a teoria A.Smitha

• Firmy, kreując wartości dla akcjonariuszy,

działają na korzyść wszystkich pozostałych

interesariuszy.

• Maksymalizacja własnych korzyści prowadzi

ludzi do takiego angażowania ich kapitału, które

jest ze społecznego punktu widzenia

najkorzystniejsze.

Maksymalizacja wartości jako

strategia

• Dążenie do osiągnięcia trwałej przewagi

konkurencyjnej jest jednoznaczne z

dążeniem do budowania wartości dla

właścicieli. » A.Rappaport

Wpływ czynników

behawioralnych na kreowanie

wartości firmy

• „Gra w zyski”

• System wynagrodzeń menedżerów

zarządzających

• Przywództwo strategiczne

• Kognitywne skłonności dotyczące finansów

„Gra w zyski”

• Giełda jako miejsce powstawania wartości

• Kwartalne raporty finansowe

• Fetyszyzacja EPS (earnings per share) – zysk

netto na 1 akcję

• Siła „1 centa”

• Poświęcanie celów długookresowych dla

realizacji celów kwartalnych

• Zarządzanie emocjami akcjonariuszy

Upadek Enronu

System wynagrodzeń

• Konieczność zapewnienia zgodności interesów

zarządzających z interesami akcjonariuszy

• Niedoskonałość systemu opcji

• Kierunki doskonalenia relacji pryncypał-agent i

redukcji kosztów systemu agencji

Poziom płac dyrektorów zarządzających w

stosunku do płacy przeciętnej w USA,lata 1936-2003

Przywództwo strategiczne

• Cechy przywódcze a kompas moralny

• Znaczenie doświadczenia i intuicji

• Pasja i optymizm a zdolność do osiągania celów

• Kreowanie cech przywódczych

• Wpływ na morale pracowników

Kognitywne skłonności

dotyczące finansów

• Iluzja pieniędzy

• Księgowanie umysłowe

• Koszty poniesione

• Koszty utraconych korzyści

• Awersja do strat

Wartość firm z branży

komputerowej

0

25

50

75

100

125

150

175

200

225

1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Wa

rto

ść

ka

pit

ali

za

cji

w m

ld $

IBM HP Apple Dell