Pojęcie i istota kryzysu, sytuacji

kryzysowej i zarządzania kryzysowego

Cel: omówienie teoretycznych i praktycznych aspektów problematyki kryzysowej

Zagadnienia: 1. Pojęcie i istota kryzysu 2. Pojęcie i istota sytuacji kryzysowej 3. Pojęcie i istota zarządzania w sytuacjach kryzysowych (zarządzania kryzysowego)

1. Maroko-Sahara Zach. 2. Algieria 3. Libia 4. Senegal 5. Sierra-Leone 6. Liberia 7. Mali-Niger 8. Sudan 9. Sudan-Egipt 10. Somalia 11. Nigeria-Kamerun 12. Rwanda 13. Burundi 14. Zair 15. Angola 16. Komory

1. Meksyk 2. Kolumbia 3. Haiti 4. Kuba 5. Peru-Ekwador 6. USA

1. Kurdystan 2. Liban 3. Irak 4. Izrael 5. Katar-Bahrajn 7. Iran 8. Jemen-Erytrea 9. Jemen-Arabia Saud. 10. Afganistan 11. Indie-Pakistan 12. Chiny-Tajwan 13. Timor Wschodni 14. Sri Lanka 15. Korea

1. Kraj Basków 2. b. Jugosławia 3. Irlandia 4. Czeczenia 5. Cypr 6. Mołdawia 7. Belgia 8. Węgry-Słowacja 9. Gibraltar 10. Włochy 11. Białoruś 12. Litwa 13. Estonia-Rosja 14. Ukraina

Konflikty i punkty zapalne na świecie, międzynarodowe i niemiędzynarodowe

W. Kitler

Katastrofy tech.Katastrofy tech.

SEPARATYZM

EKSTREMIZM

FUNDAMENTALIZM RELIGIJNY

Nowy JorkWaszyngton

Moskwa

Lima

MonachiumBejrut

Nairobi

Dar Salaam

Madryt

Bali

ZAGROŻENIA

Biesłan

ProliferaProliferacja cja BMRBMR

Migracje Migracje transgranicznetransgraniczne

Przestępczość Przestępczość międzynarodowamiędzynarodowa

TerroryzmTerroryzmKlęski żywiołoweKlęski żywiołowe

Epidemie choróbEpidemie chorób

Źródło: prezentacja wykładu opracowana w SG WP

1. Pojęcie i istota

kryzysu

KRYZYS - sytuacja powstała w wyniku załamania się stabilnego dotąd procesu rozwoju, grożąca utratą inicjatywy i koniecznością godzenia się na przyjmowanie niekorzystnych warunków, wymagająca podjęcia zdecydowanych wszechstronnych kroków zaradczych (Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, AON, Warszawa 2002)

KRYZYS MIĘDZYNARODOWY - stan destabilizacji, niepewności i napięcia w stosunkach między stronami sporu międzynarodowego (Mały słownik stosunków międzynarodowych, red. G. Michałowska, Warszawa 1996)

KRYZYS

Jakościowa zmiana systemowa w funkcjonowaniu określonego obiektu - systemu (organizmu,

instytucji, organizacji)

Kryzys

punkt zwrotny do stanu normalnego lub innego stanu

kryzysowego

sytuacja niekorzyst

na

poważne załamanie

nagłe i gwałtowne przesilenie

wzrost napięcia

Moment przełomu ku złemu lub

lepszemu

W. Kitler

2. Pojęcie i istota

sytuacji kryzysowej

Sytuacja kryzysowa

Przez termin „sytuacja kryzysowa” będziemy rozumieć zespół okoliczności zewnętrznych i wewnętrznych wpływających na dany układ (system) w ten sposób, iż zaczyna się i i jest w nim kontynuowany proces zmian

R. Wróblewski, Zarys teorii kryzysu. Zagadnienia prewencji... s. 10.

Sytuacja kryzysowa - sytuacja systemowa charakteryzująca się kulminacją zagrożeń

(wewnętrznych i /lub zewnętrznych) powodujących utratę stanu normalności i możliwość zakłócenia

podstawowych cech systemowych (np: stabilności, równowagi, sterowalności, efektywności itp.)

P. Sienkiewicz, P. Górny, Analiza systemowa sytuacji ... s. 31.

Na Stan normalny - akceptowalny

KRYZYSwojna, upadek, likwidacja, inny

stan

Symptomy syt. kryz.

E s k a l a c j a

Gr

Legenda:Na - stan normalny - akceptowalnyGr - granica ryzykaPr - poziom ryzykaPk - poziom kryzysu (sub. - powaga kryzysu)

De-eskalacja

Nowy poziom bezpieczeństwa

wyższy

niższy

Sytuacja kryzysowa

Pr

T (czas )

Pk

Maksymalne natężenie sytuacji

kryzysowej

Faza pokryzyso

wa

Faza przedkryzysow

a

W. Kitler

Sytuacja kryzysowa Sytuacja kryzysowa (kryzys), w jakiej (kryzys), w jakiej

znajduje się znajduje się organizacja organizacja

(system) stwarza (system) stwarza nie tylko nie tylko

zagrożenie, jest też zagrożenie, jest też szansą rozwojuszansą rozwoju

2. Pojęcie i istota zarządzania w

sytuacjach kryzysowych

(zarządzania

kryzysowego)

„Fałszywe” pojmowanie zarządzania kryzysowego - chaos terminologiczny

ochrona

ludności

obrona cywilna odpowiada za zarządzanie

kryzysowe w cz. „W”

gotowość

cywilna

planowanie cywilne

Bezpieczeństwo powszechne

W. Kitler

pojmowanie zarządzania kryzysowego wg NATO i innych państw

zarządzanie kryzysowe

reagowanie w sytuacji katastrof, klęsk i awarii

=

Crisis Management

Emergency Response (Emergency Management) (Crime & Safety Control)

Zagrożenia polityczno-militarne, gospodarcze i społeczne na tle międzynarodowym Zagrożenia bezpieczeństwa

powszechnego i porządku publicznego

Klęski, katastrofy, awarie oraz inne zagrożenia wewnętrzne mogą mieć także charakter kryzysowy, a więc zarządzanie może też mieć charakter kryzysowy

W. Kitler

Zarządzanie w sytuacjach kryzysowych

Zarządzaniem w kryzysie określać będziemy specyficzny zasób środków podejmowanych przez kierownictwo w celu opanowania kryzysu (rozwiązania kryzysowej sytuacji decyzyjnej)

P. Sienkiewicz, P. Górny, Analiza systemowa sytuacji ..., s. 28.

Zarządzanie sytuacją kryzysową jest procesem kierowania w państwie mającym na celu zapobieganie sytuacjom kryzysowym, a w wypadku jej zaistnienia - zawrócenie kierunku rozwoju nagłych i niebezpiecznych wydarzeń, zagrażających żywotnym interesom społeczeństwa, w szczególności mogącym doprowadzić do wojnyR. Wróblewski, Zarys teorii kryzysu. Zagadnienia prewencji..., s.39.

Zarządzanie kryzysowe - należy przez to rozumieć działalność polegającą na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym lub przejmowaniu nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań oraz na odtwarzaniu zasobów lub przywróceniu im ich pierwotnego charakteru

Zasoby - ludzie zdolni do pracy, narzędzia pracy, infrastruktura i środki materialne oraz bazy danych i systemy informacyjne

1.Zarządzanie kryzysowe to działalność organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego polegająca na:

1) zapobieganiu stanom narastającej destabilizacji, niepewności lub napięcia społecznego, stwarzającym powszechne zagrożenie dla życia, zdrowia lub mienia;

2) przejmowaniu kontroli nad stanami, o których mowa w pkt 1, w drodze zaplanowanych działań;

3) odtwarzaniu infrastruktury lub przywrócenia jej pierwotnego charakteru

2. Zarządzanie kryzowe polega również na zapobieganiu i zwalczaniu stanów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, wywołanych czynem popełnionym w celu spowodowania masowej paniki lub zmuszenia organu władzy lub administracji publicznej RP lub innego państwa lub organizacji międzynarodowej do podjęcia lub zaniechania określonych czynności albo w celu wywołania poważnych zakłóceń w funkcjonowaniu RP lub innego państwa albo organizacji międzynarodowej, a także groźbą popełnienia takiego czynuProjekt rządowy ustawy o zarządzaniu kryzysowym z

2005 r.